Infobrochure. Constipatie of verstopping. bij het kind

Transcriptie

1 Infobrochure Constipatie of verstopping bij het kind

2 De belangrijkste symptomen van constipatie pijnlijke of harde stoelgang buikpijn pijn aan de poep ophoudgedrag (geen kaka meer durven doen) minder ontlastingen dan normaal (om de paar dagen) of juist heel veel (het kind heeft na het toiletbezoek nog steeds het gevoel dat het naar het toilet moet) dunne stoelgang (in de darmen zitten harde proppen ontlasting en nieuwe, niet ingedikte stoelgang loopt er langs, dit is overloopdiarree) veegjes in de broek of stoelgang in de broek frequenter gaan plassen, soms blaasontstekingen, urineverlies overdag en/of bedplassen verminderde eetlust, soms met overgeven veranderd gedrag (stil, teruggetrokken zijn of juist heel druk en ongedurig zijn) verstoorde slaap Deze symptomen komen uiteraard niet allemaal tegelijk voor. 2

3 De belangrijkste oorzaken van constipatie Het is niet altijd duidelijk waarom kinderen constipatie ontwikkelen. Slechts bij 5% van de kinderen kan een medische (lichamelijke) oorzaak gevonden worden. Soms kan het liggen aan het ophouden van de stoelgang (zoals bij het begin van de zindelijkheidstraining, voor het eerst naar school, op vakantie, op kamp, door pijn bij het kaka doen, door gewoon onvoldoende tijd te nemen op het toilet ) Soms speelt de voeding een rol: te weinig vezels eten, te weinig water drinken. Het kind kan op een foute manier op toilet zitten. Te weinig lichaamsbeweging kan ook opstoppend werken (beweging zet de darm in gang). 3

4 4 Fout

5 Goed 5

6 6

7 7

8 Hoe behandelen we constipatie? 1. MEDISCHE BEHANDELING De medische behandeling bestaat uit twee stappen. De darm volledig leegmaken. Dit kan met lavementen of fleets en stoelgangverzachters. Soms is een darmspoeling (vaak via een maagsonde) met een speciale vloeistof noodzakelijk. Dit gebeurt via een opname in het ziekenhuis. Dan wordt een onderhoudsbehandeling gestart om te voorkomen dat er terug harde stoelgang wordt gemaakt. 2. DE VOEDING Een gezonde, gevarieerde voeding met meer vezels is zeer belangrijk. Meestal klopt het eenvoudige geheugensteuntje dat alles wat wit is minder vezels bevat. We vinden ook veel vezels in rauwkost, gedroogde vruchten (rozijnen, pruimen, dadels, vijgen ), groenten en fruit (2 à 3 stukken per dag, het liefst met de schil, dus niet het sap ervan). Een lijst met de hoeveelheid vezels per voedingsmiddel is beschikbaar. Vezels oefenen hun werking uit door veel water op te slorpen, zo maken ze de stoelgang zachter. Daarom is het zeer belangrijk uw kind vaak en veel te laten drinken, tot 1,5 à 2 liter per dag. De voorkeur gaat naar ongezoete dranken, het allerbeste is water. Fruitsap en melk moeten beperkt worden. 3. KINESITHERAPIE Een juiste toilethouding en perstechniek zijn heel belangrijk. Op het toilet moeten we onze houding aanpassen zodat de stoelgang gemakkelijk kan passeren. Dit doen we door ons bekken achterwaarts te kantelen of te hurken. Een stabiele houding is hierbij heel belangrijk. 8

9 Een peuter gaat het best op een potje, een ouder kind op toilet mits aanpassingen (verkleinbril, voetenbankje). Voor sommige kinderen zal een meer specifieke oefentraining door de kinesist noodzakelijk zijn. 4. PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING Omdat constipatie het gevolg kan zijn van psychologische problemen moet er soms een psycholoog ingeschakeld worden. Omgekeerd kan opstopping op zich soms ook psychologische problemen doen ontstaan (zoals een minderwaardigheidsgevoel door de vuile broeken). 5. VOLDOENDE BEWEGING Bewegen zet de darm in gang. 6. BIJHOUDEN STOELGANGKALENDER Kinderen met constipatie moeten tijd leren maken en rustmomenten inbouwen om naar het toilet te gaan. Drie maal per dag, het liefst na het eten, moet elk kind minstens vijf minuten op het toilet zitten in de juiste houding, zo nodig aangeleerd door de kinesist. Maak er een leuk moment van met een muziekje, boekje, wekker, i-pad In het begin zullen de ouders hun kinderen telkens moeten herinneren aan deze opdracht. Het kan helpen een kalender te gebruiken waarop het kind kan aanduiden dat het naar het toilet is geweest. Vaak vraagt de arts aan de ouders om het type stoelgang (aan de hand van een schema) te noteren. Het doel is om dagelijks zachte ontlasting te hebben (type 4 op het meegeleverde schema). Het is belangrijk te weten dat de onderhoudsbehandeling vaak meerdere maanden tot jaren, voor sommige zelfs levenslang moet aangehouden worden. 9

10 Al deze adviezen lijken voor volwassenen eenvoudig maar ze zijn het zeker niet voor kinderen. Willen we dat de kinderen dit blijven volhouden, dan moeten we hun inspanningen ook belonen (stickers, uitstapje ) Daarnaast is positieve aandacht belangrijk bij elk gedrag dat het kind stelt om zijn stoelgangprobleem op te lossen (zoals drinken, zelfstandig naar het toilet gaan, medicatie innemen ) Hoe voorkomen we problemen in de toekomst? 1. Lees deze brochure regelmatig opnieuw door. 2. Volg het advies van de arts nauwkeurig op; stop of verander nooit de medicijnen op eigen houtje. 3. Pas de voeding aan en doe dit voor het hele gezin. 4. Maak een kalender voor de stoelgangtraining en vul deze stipt in. 5. Werk met een beloningssysteem. 6. Zoek tijdig hulp als u ziet dat het probleem onvoldoende verbetert. 10

11 Vragen? Wij hopen u met deze brochure wegwijs te hebben gemaakt in het probleem van constipatie. Bij vragen of opmerkingen kan u tijdens de weekdagen terecht bij de kinderarts of verpleegkundige van de kinderafdeling. Tel secretariaat pediatrie : 056/ Tel kinderafdeling : 056/

12 Gehalte (in g) aan voedingsvezels per 100g voedingsmiddel Groenten Aardappelen Nieuw, gekookt 2 Oud, gekookt 1 Oud, rauw 2.1 Andijvie rauw 2.2 Aspergepunten gekookt 1.5 Aubergines rauw (zonder schil) 2.5 Bleekselderij Gekookt 2.2 Rauw 1.8 Bloemkool Gekookt 1.8 Rauw 2.1 Broccoli Gekookt 4.1 Rauw 3.6 Doperwten Diepvries, 5 min. gekookt 12 Gekookt 5.2 In blik 6.3 Vers, rauw 5.2 Groene erwten Gedroogd, rauw 16.7 Gekookt 4.8 Knolselderij 4.9 Komkommer (rauw, zonder schil) 0.4 Linzen Gekookt 3.7 Rauw 11.7 Paprika Gekookt 0.9 Groen, rauw 0.9 Peterselie rauw 9.1 Prei Gekookt 3.9 Rauw 3.1 Radijs rauw 1 Rode kool rauw 3.4 Savooie kool 1.1 Gekookt 2.5 Rauw 3.1 Sla (krop)-rauw 1.5 Snijbonen 6.5 Gekookt 3.4 Rauw 2.9 Sperziebonen gekookt 3.2 Spinazie gekookt 6.3 Spitkool gekookt 2.2 Spliterwten Gedroogd, rauw 11.9 Gekookt 5.1 Spruitjes Gekookt 2.9 Rauw 4.2 Suikermaïs Gekookt 4.7 In blik 5.7 Taugé (blik) 3 Tomaten In blik 0.9 Rauw 1.5 Tuinbonen gekookt 4.2 Uien Gekookt 1.3 Rauw 1.3 Voorjaars-, rauw 3.1 Witte kool rauw 2.7 Wortelen In blik 3.7 Jong, gekookt 3 Oud, gekookt 3.1 Oud, rauw 2.9 Noten Amandel 14.3 Hazelnoot 6.1 Kastanje 6.8 Kokosnoot Gedroogd 23.5 Vers 13.6 Paranoot 9 Pinda Gebrand en gezouten 8.1 Vers 8.1 Walnoot 5.2 Vezellijst Annelies Walgraeve 12

13 Granen, meel en meelproducten Biscuit volkoren 5.5 Brood Bruin 5.1 Volkoren 8.5 Wit 2.7 Wit met krenten 1.7 Cornflakes 1.1 Cream crackers 3 Gerst Gekookt 2.2 Hele korrel 6.5 Havermout 7 Knöckebrod rogge 11.7 Meel Bruin (85%) 7.5 Volkoren (100%) 9.6 Wit (72%) 3 Zelfrijzend 3.7 Müsli 7.4 Rioe krisples Rijst Gekookt 0.8 Geslepen 2.4 Soja Bloem, laag vetgehalte 14.3 Bloem, volvet 11.9 Tarwezetmelen 44 Vruchten Aardbei In blik ( met siroop) 1 Vers 2.2 Abrikoos Gedroogd, rauw 2.4 Gestoofd zonder suiker 8.9 In blik (met siroop) 1.3 Vers, rauw 2.1 Ananas In blik (met siroop) 0.9 Vers 1.2 Appel Zonder schil en klokhuis 2 Met schil en klokhuis 1.5 Avocado 2 Banaan 3.4 Bes Rode 8.2 Witte 6.8 Zwarte 8.7 Braam 7.3 Cranberry (veenbes) 4.2 Dadel gedroogd 8.7 Druif Blauw 0.3 Wit 0.9 Framboos 7.4 Rozijn gedroogd 6.8 Sinaasappel 2 Grapefruit In blik (met siroop) 0.4 Vers 0.6 Kers 1.7 Kruisbes Groen 3.2 Rijp 3.5 Mandarijn 1.9 Meloen geel 0.9 Olijf 4.4 Peer In blik (met siroop) 1.7 Vers 2.3 Perzik Gedroogd, rauw 14.3 Gestoofd zonder suiker 5.3 In blik (met siroop) 1 Vers, rauw 1.4 Pruim Gedroogd, rauw 16.1 Gestoofd zonder suiker 8.1 Vres 2.1 Rabarber Gestoofd zonder zuiker 2.4 Rauw 2.6 Vijg Gedroogd, rauw 18.5 Groen, rauw

14 14 Zoek de 7 verschillen

15 Illustraties: Marjolein Pottie 15

16 Contact Telefoonnummer kinderafdeling: 056/ Secretariaat pediatrie: 056/ Telefoonnummer onthaal: 056/ Auteur: Dienst Kindergeneeskunde Illustraties: Marjolein Pottie Publicatiedatum: Februari 2017 Doc: 6057 O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Waregem Vijfseweg Waregem T. 056/ F. 056/ E.