Vereniging. Bestuur. Leden

Transcriptie

1 Jaarverslag 2015 Inhoud Vereniging... 2 Bestuur... 2 Leden... 2 Financiën... 2 Jubileum... 2 Natuur en landschap: behoud en bescherming... 3 Werkgroep Onderhoud en Natuurbeheer... 3 Sportvelden en weidevogels... 3 Glastuinbouw... 4 Platform Natuur en Landschap Bommelerwaard... 4 Flora en fauna: behoud en bescherming... 4 Vogel- en plantenwerkgroep... 4 Steenuilen... 5 Vlinderwerkgroep... 6 Beverwerkgroep... 6 Natuur en Landschap: voorlichting en public relations... 6 Boek Bommelerwaard Natuurlijk... 6 Gelderse werkdag Excursies... 7 Communicatie... 8 Maatschappelijke stage

2 Vereniging Bestuur In 2015 vonden enkele veranderingen in het bestuur plaats. Lot Tönis werd verwelkomd als penningmeester. Lot is meteen voortvarend aan de slag gegaan en heeft flink orde aangebracht in de financiële administratie. Beppie Schothorst trad tussentijds af als algemeen bestuurslid. Ze blijft wel actief voor de Natuurwacht door het geven van excursies. Verder moest onze secretaris Henk van Eck het helaas wat rustiger aan doen wegens privé omstandigheden. Cassandra van Altena heeft daarom de taken van de secretaris waargenomen. Bestuurssamenstelling 2015: - Harry Puijker (voorzitter) - Henk van Eck (secretaris) - Lot Tönis (penningmeester, aangesteld in mei 2015) - Cassandra van Altena (algemeen bestuurslid, waarnemend secretaris) - Harry Kolman (algemeen bestuurslid) - Dirk Muller (algemeen bestuurslid) - Beppie Schothorst (algemeen bestuurslid, afgetreden in mei 2015) Leden Begin 2015 was het ledenaantal 205. Dit was eind 2015 gestegen naar 214 leden. De jubileumavond in oktober en de uitgave van het boek Bommelerwaard Natuurlijk heeft voor een opleving in het aantal ledenaanmeldingen gezorgd (9 nieuwe leden in oktober/november). Financiën De financiële situatie van de vereniging is gezond. Dankzij de sponsoringsactie voor het boek Bommelerwaard Natuurlijk, dat in oktober 2015 is uitgebracht, is het vermogen gegroeid naar ruim euro (dit was ruim euro eind 2014). Hiervan is ruim euro gereserveerd voor herdruk/promotie van het boek en voor natuurbeleving in de vorm van educatie en voorlichting. De steenuilenwerkgroep heeft haar geld staan op de rekening van de Natuurwacht. Daarom is een deel van deze ,- (kleine 1200 euro) gereserveerd voor de steenuilenwerkgroep. Jubileum Het jaar 2015 was een jubileumjaar voor de Natuurwacht: het 40-jarig bestaan werd uitgebreid gevierd. Op 14 oktober werd een feestelijke avond georganiseerd in een overvolle Gasthuiskapel. De avond stond niet alleen in het teken van het jubileum, maar ook van de presentatie van het nieuwe boek Bommelerwaard Natuurlijk (zie onder). De avond werd gevuld met een presentatie van Cassandra van Altena over de geschiedenis van de Natuurwacht, een presentatie van Ton van Balken over het boek, en de bekendmaking van 2

3 de winnaar van de natuurfotowedstrijd. Deze fotowedstrijd was georganiseerd door Harry Kolman, ook in het kader van het jubileumjaar. De avond was een groot succes en heeft heel wat nieuwe leden opgeleverd. Naast deze avond waren er ook andere activiteiten. Dirk Muller ontwikkelde een wandelboekje: Landschapsroutes Bommelerwaard. Deze route bestaat uit twee delen, die apart of als één lange route gedaan kunnen worden, en leidt langs de Kloosterwiel en de stadswallen in Zaltbommel. Het boekje is als jubileumcadeautje geschonken aan alle leden. Ook wordt het opgestuurd naar nieuwe leden als welkomstgeschenk, en ligt het te koop bij het TRIP en bij boekhandel Kaasjager in Zaltbommel. Tijdens een excursie, begeleid door Dirk, werd de route als eerst verkend door het publiek. Om aandacht te trekken voor deze excursie en het wandelboekje werd een promotiefilmpje gemaakt door Cassandra van Altena, die verspreid werd via diverse digitale kanalen. Natuur en landschap: behoud en bescherming Werkgroep Onderhoud en Natuurbeheer De werkgroep Onderhoud en Natuurbeheer van de Natuurwacht draagt zorg voor het beheer van de Kloosterwiel in Zaltbommel. In het najaar van 2015 zijn de wilgen in de griend aan de westzijde geknot. Naast de Kloosterwiel is er in 2015 ook werk verricht in het Roomgat. Dit is een oude wiel aan de Maasdijk in Hedel die in principe wordt beheerd door Natuurmonumenten, maar waarvoor de Natuurwacht is gevraagd om te helpen in het beheer. Een aantal vrijwilligers van de werkgroep doet ook het beheer van de heemtuin en kruidentuin in Zaltbommel. De planten in de in 2014 gerestaureerde vijver in de heemtuin zijn goed aangeslagen en er is een aantal nieuwe bewoners bijgekomen: kippen (Noord- Hollandse Blauwe en Friese hoenders) in de boomgaard van de heemtuin en schapen in de voormalige ponyweide. Het hek van de schapenweide is vervangen en er is een nieuw raster geplaatst. De werkgroep is aangesloten bij Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG). SLG organiseert jaarlijks een Gelderse werkdag, die in 2015 door de Natuurwacht georganiseerd werd in Hedel (zie p. 6, Gelderse werkdag 2015 ). Tijdens deze dag werd op 5 locaties in de Bommelerwaard gewerkt en waren ruim 200 werkers uit de gehele provincie actief. Deelnemers: coördinator Ton van Balken; ongeveer 18 vrijwilligers (wisselt per bijeenkomst) zijn actief in de werkgroep, waarvan 5 ook in de heemtuinploeg werken. In totaal zijn er ongeveer 10 vrijwilligers (wisselt per bijeenkomst) actief in de heemtuinploeg. Aantal werkdagen: 3 in Kloosterwiel, 3 in Roomgat, 7 in Heemtuin/Kruidentuin Sportvelden en weidevogels De sportvelden die worden gerealiseerd aan de Middelsteeg en het omleggen van de Van Heemstraweg in Zaltbommel betekenen een verlies aan graslanden die gebruikt werden door verschillende vogels als rust- en foerageergebied, zoals kieviten, wulpen en ganzen. De Natuurwacht heeft daarom in 2013 gevraagd om compensatie voor dit verlies. 3

4 De gemeente Zaltbommel heeft, in overleg met de Capreton, in 2015 een rustzoneproject ingesteld voor 3-5 jaar. Met twee agrariërs is een overeenkomst gesloten over het maaibeheer (verlaat of een deel gespaard). Het project wordt gemonitord door de weidevogelwerkgroep van de Capreton. Of dit project doorgezet wordt na de afgesproken termijn, hangt af van of er daadwerkelijk broedparen aanwezig zijn in het gebied. Dit was in 2015 het geval (grutto s, tureluurs, scholeksters). Glastuinbouw In het jaar 2015 is wederom de nodige aandacht besteed aan de herstructurering van de glastuinbouw en champignonteelt in de Bommelerwaard. NWB maakt deel uit van de Werkgroep Kassen en Landschap (WKL), samen met de Gelderse Natuur en Milieu Federatie en de Stichting Dorp en Landschap. WKL volgt de ontwikkelingen rond de herstructurering al jaren op de voet. De Provincie Gelderland heeft de plannen m.b.t. de herstructurering vastgelegd in een zgn. Provinciaal Inpassingsplan (PIP), te vergelijken met een bestemmingsplan. WKL is de mening toegedaan dat het PIP in onvoldoende mate rekening houdt met de leefbaarheid in het algemeen en de belangen van het landschap in het bijzonder. WKL werkt sinds 2015 nauw samen met de Stichting Plattelandswaarden Bommelerwaard. Deze stichting heeft in 2015 bij de Raad van State beroep ingesteld tegen het PIP. Eind februari 2016 worden alle ingestelde beroepen behandeld door de Raad van State. Platform Natuur en Landschap Bommelerwaard In 2015 is het platform Natuur en Landschap Bommelerwaard opgericht. Dit platform bestaat uit de gemeentes Zaltbommel en Maasdriel, Stichting Landschapsbeheer Gelderland, de Capreton, en de Natuurwacht. Het is een voortzetting van het Landschapsactieplan , waarin de uitvoering van verschillende landschappelijke en natuurgerelateerde projecten in stond beschreven, o.a. wielherstel, opknappen hoogwatervluchtheuvels, en inrichting van bufferzones rond de glastuinbouw. Voor het uitvoeren van acties in de komende periode meer inspraak van burgers gevraagd via het model Levend Landschap. Er is hiervoor een bijeenkomst geweest voor de dorpen Bruchem en Kerkwijk. Flora en fauna: behoud en bescherming Vogel- en plantenwerkgroep De Vogel- en plantenwerkgroep is in 2015 zeven keer bij elkaar gekomen in de Bommelerwaard. De soorten die de werkgroep heeft waargenomen zijn ingevoerd op waarneming.nl. Op die manier wordt een bijdrage geleverd aan de openbare kennis over soorten in de Bommelerwaard. De groep heeft dit jaar een uitstapje gemaakt naar het Brabantse. Tijdens een excursie op de Reghte heide is gezocht naar nachtzwaluwen. Wel gehoord maar, helaas, niet gezien. Wel heel veel andere mooie waarnemingen gedaan (voornamelijk planten). Met dank aan de KNNV Tilburg met wie de werkgroep vrijwel ieder jaar een keer samen optrekt. 4

5 Leden: coördinator Dirk Muller en 6 overige werkgroepleden. Aantal excursies: 8 binnen de Bommelerwaard, 1 buiten de Bommelerwaard (Reghte heide). Steenuilenwerkgroep In 2015 zijn 13 steenuilenkasten opgehangen, deels op nieuwe locaties, deels ter vervanging. Twaalf kasten zijn door de werkgroep gemaakt, één kast heeft de werkgroep gekregen als kennismakingsgeschenk van de steenuilenwerkgroep van Altenatuur. In totaal hangen nu 58 kasten door de hele Bommelerwaard. In dit jaar werd 40% van de kasten door steenuilen bezet, wat in tenminste 14 jonge steenuilen resulteerde. Ook andere vogels zoals spreeuwen en mezen gebruiken graag een steenuilenkast. Op het eerste gezicht lijkt dit een vorm van concurrentie, maar gezien de steenuil veel vroeger in het jaar de nestplaats betrekt, gebruiken spreeuwen en mezen dus leeg gebleven kasten. De steenuilenkasten worden geplaatst op het erf van particulieren. Via een nieuwsbrief die eens per jaar uitkomt worden de erfeigenaren en andere belangstellenden op de hoogte gehouden van de activiteiten van de werkgroep en de resultaten. Ook wordt er nieuws verspreid via de website De communicatie via nieuwsbrief en website wordt verzorgd door Harry Kolman. Eind 2015 kreeg de groep een mooie subsidie van de gemeente Zaltbommel om hun werk voort te zetten. Leden: De werkgroep bestaat uit 9 leden waarvan Harry Kolman de coördinator is. Aantal bijeenkomsten: Twee maal per jaar houdt de werkgroep werkoverleg. Het aantal werkdagen kwam in 2015 op tweeëntwintig. In principe wordt elke kast twee maal per jaar bezocht: 1x nestcontrole en 1x klaar/schoon maken voor het komende broedseizoen. Werkgroep Vlinders April 2015 is de werkgroep Vlinders Bommelerwaard opgericht door Lot Tönis. De werkgroep is aangesloten bij de Vlinderstichting en telt de vlinders in de Lieskampen. Dit gebeurt volgens vaste richtlijnen die door de Vlinderstichting zijn opgesteld. In 2015 bestond de top 3 van vlinders in dit gebied uit Bruin zandoogje (1548), Klein koolwitje (235) en Groot koolwitje (119). In totaal zijn er 18 soorten vlinders gezien. Andere activiteiten van de werkgroep bestonden uit het organiseren van de lezing na de ALV van 2015 en een publieksexcursie. Voor de lezing kwam Anthonie Stip van de Vlinderstichting een verhaal houden over vlinders, en er was een oproep tot deelname aan de werkgroep. De publieksexcursie werd gehouden in september in het kader van de Nationale Nachtvlindernacht (zie p. 6, Excursies ). Leden: coördinator Lot Tönis en 4 vaste werkgroepleden en een aantal incidenteel aanwezige enthousiaste personen. Aantal bijeenkomsten: 31 tellingen, 1 publieksexcursie. 5

6 Beverwerkgroep Begin 2015 is de Beverwerkgroep Bommelerwaard opgericht. Deze werkgroep is aangesloten bij de landelijke Bever- en Otterwerkgroep Calutra van de Zoogdiervereniging. In maart is de groep voor het eerst bij elkaar gekomen, om kennis op te doen op de Kennisdag voor Bever- en Ottervrijwilligers in Flevoland, georganiseerd door Calutra, en om sporen te zoeken in Hedel. Op uitnodiging van Lily Vercruijsse, toenmalig regiocoördinator van Noord-Brabant, is de groep in juni op pad geweest in Waalwijk en Bokhoven om daar beversporen en bevers te bekijken. In juli is ook een openbare avondexcursie gegeven in Hedel, waar gelukkig één bever zich op het laatste moment wilde laten zien. In de zomer zijn nog bevers gespot bij de burcht in Heerewaarden. Eind 2015 begon het sporen zoeken weer. Alle waarnemingen worden zoveel mogelijk op waarneming.nl gezet, bijzondere waarnemingen worden doorgegeven aan de Zoogdiervereniging. Leden: coördinator Cassandra van Altena en 6 overige werkgroepleden. Aantal bijeenkomsten: 5 georganiseerde bijeenkomsten, naast enkele zelfstandige uitstapjes van werkgroepleden. Natuur en Landschap: voorlichting en public relations Boek Bommelerwaard Natuurlijk Er waren vele hoogtepunten in het jubileumjaar 2015, maar dit was misschien wel het meest bijzondere: de uitgave van het boek Bommelerwaard Natuurlijk. Om de uitgave te bewerkstelligen, werd een sponsoractie opgericht. Dit heeft geresulteerd in 82 sponsoren, waaronder diverse bedrijven, overheidsinstanties en stichtingen, en bijna 60 particulieren. Tezamen goed voor een sponsorbedrag van bijna euro, waardoor de uitgave van het boek financieel veiliggesteld was. Op 14 oktober werd het boek gepresenteerd tijdens de jubileumavond in de Gasthuiskapel. Het eerste boek werd uitgereikt aan een trouwe deelnemer van de knotploeg, Hans Welbie. Ook werden boeken uitgereikt aan de burgemeesters van de gemeentes Zaltbommel en Maasdriel. Daarna konden de sponsoren hun boek ophalen en konden overige belangstellenden het boek kopen voor een gereduceerd tarief. Er was een mogelijkheid tot voorinschrijving, waar bijna 60 mensen gebruik van hebben gemaakt. De auteurs stonden klaar om desgewenst het kersverse exemplaar te ondertekenen. Sinds die avond kan het boek aangeschaft worden via de website van de Natuurwacht, en ligt het te koop in diverse boekhandels. Eind 2015 was de eerste druk van 920 exemplaren al bijna uitverkocht en werd besloten tot een herdruk van 600 boeken. Gelderse werkdag 2015 Stichting Gelders Landschapsbeheer (SLG) organiseert jaarlijks de Gelderse werkdag. Op deze dag komen uit de gehele provincie mensen bij elkaar die als vrijwilliger actief zijn in het landschapsbeheer, om met elkaar kennis te maken en een dag te werken in een bepaald gebied. Dit jaar werd de werkdag op 7 maart georganiseerd door de Natuurwacht. Vanuit de Golfboerderij in Hedel kon men werken op vijf locaties in de Bommelerwaard, en werden 6

7 excursies gehouden in diverse natuurgebieden. Met een opkomst van meer dan 200 vrijwilligers was de dag een groot succes, waarin veel werk verzet is en heel wat mensen kennis gemaakt hebben met de regio én de vereniging. Excursies In diverse gebieden zijn weer excursies georganiseerd in 2015 (zie tabel), waarin deelnemers kennis maakten met de natuurgebieden en de flora en fauna in de Bommelerwaard. De excursies worden aangekondigd via de activiteitenagenda, lokale krantjes, website en social media. Gezien de soms hoge opkomst bij de excursies werkt deze publiciteit goed. De in 2015 opgerichte beverwerkgroep en vlinderwerkgroep organiseerden elk een openbare excursie. De beverwerkgroep ging s avonds op pad in Hedel en zag daar een bever zwemmen, wat voor veel deelnemers de eerste bever was die zij ooit zagen. De vlinderwerkgroep deed mee aan de Nationale Nachtvlindernacht: door het hele land worden op deze nacht nachtvlinders bekeken en geteld. De werkgroep had voor deze avond nachtvlinderexpert Paul Kreijger ingeschakeld, die met lamp en stroop de vlinders kon lokken. Een bijzondere excursie was die van 13 september. Het wandelboekje Landschapsroutes Bommelerwaard inclusief zoekkaarten, gemaakt door Dirk Muller en vormgegeven door Harry Kolman, werd tijdens deze zogenaamde jublieumwandeling geïntroduceerd. Naast deze openbare excursies werd er ook in samenwerking met Staatsbosbeheer een excursie verzorgd voor de gemeente Waalwijk in Nederhemert-Zuid (2 groepen van 20 personen). Datum excursie Gebied Aantal deelnemers Thema 1 februari Breemwaard 12 Wintergasten 15 maart Nederhemert-Zuid 12 Voorjaarsbloeiers 26 april Lieskampen 20 Lente en oranjetipjes 7 juni Kil van Hurwenen (Steenfabriek) 30 Struinen over schiereiland 17 juli Hedelse Bovenwaarden 12 Bevers (avondexcursie) 11 september Kloosterwiel 12 Nationale Nachtvlindernacht (avondexcursie) 13 september Kloosterwiel en stadswallen Zaltbommel 35 Jubileumwandeling 24 oktober Nederhemert-Zuid 60 Nacht van de Nacht 13 december Kil van Hurwenen (Roerdompweg) 20 Winterwandeling 7

8 Communicatie De Natuurwacht communiceert regelmatig binnen en buiten de vereniging haar activiteiten, en soms schenkt de lokale media aandacht aan de Natuurwacht. Hieronder volgt een overzicht van de communicatieactiviteiten. Natuurwacht in de pers Het Brabants Dagblad berichtte in februari over 40 jaar Natuurwacht ( Groene ogen dankzij de Natuurwacht, 19 februari 2015) en over het boek. Ook schreef het dagblad over de jubileumavond op 14 oktober en de boekpresentatie ( Boek over natuur in Bommelerwaard gepresenteerd, 15 oktober 2015). Een journalist van Het Kontakt liep mee tijdens de beverexcursie in juli en schreef daar een uitgebreid artikel over ( Bever rukt op in Bommelerwaard, 22 juli 2015). Lot Tönis van de vlinderwerkgroep deed verslag over de Nationale Nachtvlindernacht, dat ook in deze krant werd gepubliceerd ( Buxusmot laat zich zien, 16 september 2015). Ook bij de excursie in de Nacht van de Nacht in oktober liep een journalist van het Brabants Dagblad mee en deed daar verslag van ( Krokodil blijkt omgevallen boom, 26 oktober 2015). Social media Via social media zijn het afgelopen jaar meldingen gedaan over de activiteiten van de Natuurwacht, bijzondere waarnemingen en nieuws dat betrekking heeft op landschap en de natuur in de Bommelerwaard. Facebook: 490 vrienden op 1 januari 2016 Auteurs: Dirk Muller en Cassandra van Altena Twitter: 375 volgers op 1 januari 2016 Auteur: Dirk Muller Website Na de grondige update in 2014 loopt de website goed en wordt actueel gehouden door Harry Kolman. De kopfoto van de website wisselt steeds en is o.a. gebruikt om de winnende foto s van de jubileumfotowedstrijd voor het voetlicht te brengen. In 2015 is de website 9051 maal bezocht door 5557 unieke bezoekers, die gemiddeld acht pagina s bekeken. Communicatie naar leden Twee keer per jaar wordt er een nieuwsbrief en een nieuwe activiteitenagenda uitgegeven aan de leden. Dit gebeurt per post of per aan de leden die hun adres hebben opgegeven. In 2015 is het wandelboekje Landschapsroutes Bommelerwaard (zie p. 6) opgestuurd naar alle leden als jubileumcadeautje. Leden hebben ook een uitnodiging ontvangen voor de jubileumavond in de Gasthuiskapel, alsmede een poster ter promotie van het boek Bommelerwaard Natuurlijk. Het wandelboekje is nu ook onderdeel van een welkomstpakket dat nieuwe leden opgestuurd krijgen. Het pakket bestaat verder uit de laatste nieuwsbrief, activiteitenagenda, en een overzicht van de werkgroepen van de Natuurwacht. 8

9 Maatschappelijke stage Scholieren uit het voortgezet onderwijs kunnen bij non-profitorganisaties als vrijwilliger meelopen tijdens een maatschappelijke stage. In het schooljaar 2014/2015 liep een leerling van het Cambium mee in de knotpoeg van Ton van Balken, om te helpen in het beheer van het Roomgat en de Kloosterwiel. 9