Inhoud. Symposium Teelt op water 28 september 2016 Matthijs Blind, onderzoeker Proeftuin Zwaagdijk

Transcriptie

1 Symposium Teelt op water 28 september 2016 Matthijs Blind, onderzoeker Proeftuin Zwaagdijk Inhoud Beluchtings-/zuurstofeffecten Airlift Fusarium sla Inhoudsstoffen Drijvende teelt van chrysant 1

2 Proef beluchtingstechnieken en -strategieën Lollo rossa, plantdatum , oogstdatum no Techniek (in alle gevallen met stroming) 1 Microbubbels (continu) 2 Geen beluchting 3 Venturi (continu) 4 Bruissteentjes (continu) 5 Waterval (continu) 6 Venturi (circuleren en beluchten 1 uur/dag) 2

3 Proef Oxinator (continu) 2. Venturi 1 uur/dag 3. Geen beluchting 4. Venturi (continu) 5. Bruissteentjes (continu) 6. Waterval (continu) Lollo rossa Satine Planten: 4 september Oogsten: 16 november 3

4 Proef 2 (2016): Lollo bionda Levistro en Lollo rossa Multired, Plantdatum 10 juni, oogstdatum 12 juli in 2 herhalingen no Techniek (in alle gevallen met stroming) 1 Alleen circulatie (continu), geen beluchting (dompelpomp) 2 Continu circulatie en beluchting (dompelpomp + venturi) 3 1 uur/etmaal ( ) circulatie+beluchting (dompelpomp en venturi) 4 Oxinator (continu) 4

5 In een drijvend teeltsysteem zonder luchtkamer en waarbij het opkweekmedium direct contact had met de voedingsoplossing was er binnen het traject 0-100% zuurstof een duidelijke verband tussen het zuurstofgehalte en het oogstgewicht van sla. Het effect van verhoogde zuurstofconcentraties was in de zomer (van 2016) duidelijk groter dan in de herfst (van 2015). Met de Oxinator kon het zuurstofgehalte aanzienlijk worden verhoogd, dit leidde echter niet tot hogere oogstgewichten. 1 uur/etmaal circuleren en beluchten bleek niet voldoende te zijn om dezelfde zuurstofconcentratie en productie te realiseren als continu circuleren en beluchten. Een in potentie goede en energiezuinige techniek voor grootschalige circulatie en beluchting is de zogenaamde Airlift, het principe wordt ook toegepast in de waterzuivering en in visproductiesystemen 5

6 De eerste ervaringen van de door Botman Hydroponics ontworpen en bij Proeftuin Zwaagdijk aangelegde installatie (sla buiten en kaschrysant) zijn positief. Ook een eerste grootschalige praktijktoepassing draait naar tevredenheid. Het systeem is mogelijk ook geschikt om de watertemperatuur te regelen. Boven de centrale buis Kolk bij aanzuigpunt Fusarium oxysporum f.sp. lactucae(ras 4) in de teelt van sla op water Grondgebonden schimmelziekte Alleen in sla en veldsla (zeer specifiek) Dringt wortels binnen en verstopt de vaten verwelking Tot enkele jaren geleden 3 rassen (waarvan 1 in Hydroponics in Japan ) Sinds enkele jaren ook in Nederland en België (ras 4) Zeer forse uitval sommige telers overgestapt op andere teelten 6

7 Symptomen: Vergeling, verwelking, afsterving Wortelbasis is vaak roodbruin verkleurd en verrot tijdens het afsterven. In de bladnerven is ook vaak een vaatverkleuring te zien. Centrale vraag: Wat zijn de risico s van Fusarium oxysporum voor de teelt van sla op water? Vanaf eind maart 2016 proeven in kas (aquaria) en buiten Infecteren met besmette grond praktijkbedrijf en isolaat van de NVWA (ras 4) Diverse typen en rassen sla Temperatuur Circuleren voedingsoplossing 7

8 Bij de proeven buiten bij teeltwisseling géén verversing of ontsmetting voedingsoplossing Infectiedichtheid Bij oogst alle planten overlangs doorsnijden en controleren op verkleuring van de vaten Indien verdacht diagnostisch onderzoek Kasproef: gewas verlies overdag spanning maar overleeft alle stress: stromend water, hoge infectiedruk stilstaand water, hoge infectiedruk stromend water, lage infectiedruk stilstaand water, lage infectiedruk 100% potgrond (geen infectie) 90% potgrond + 10% geïnfecteerde praktijkgrond 100% geïnfecteerde praktijkgrond 8

9 Tot op heden is geen uitval waargenomen die veroorzaakt is door Fusarium oxysporum De schimmel kon wel 2 keer worden aangetoond in oogstklaar product zonder ziekteverschijnselen maar met verkleuring van de vaten: 1. In een plant uit de referentie (sla geteeld in pot op besmette kasgrond uit de praktijk) 2. In een plant geteeld op een voedingsoplossing waaraan besmette kasgrond uit de praktijk was toegevoegd. Vervolg op korte termijn: Verdere verhoging infectiedruk (sporendichtheid) Naast isolaat NVWA testen met een isolaat van een andere bron Nieuw onderzoeksveld vwb de teelt op water: Inhoudsstoffen Mogelijk relevante inhoudsstoffen: Mineralen (anders dan essentieel voor de plant), anti-oxidanten, vitamines, smaakstoffen enz. Belangrijkste vragen: Zijn er verschillen tussen de gangbare grondteelt en de teelt op water? Is sturing op (waardevolle) inhoudsstoffen mogelijk in de teelt op water creëren meerwaarde? Eerste aanzet: Vergelijking sla geteeld in de grond en sla geteeld op water voor wat betreft voor de mens essentiële elementen zoals selenium, jodide enz. 9

10 Chrysant op water Samenwerking van Botman Hydroponics, telersgroep Vannova, Green Simplicity, Bovebo, Dekker Chrysant, Fides by Dümmen Orange, KaRo, Van Iperen, Kamer van Koophandel o o o Net als in 2015 in 2016 geslaagde zomerteelt (zomer is de moeilijkste periode bij de teelt van chrysant op water) Sterk bepalend is de stekfase en (de overgang naar) de eerste 2-3 weken na planten Goede ervaringen met circulatie en beluchting met behulp van de Airlift Belangrijkste uitdagingen: Verbeteren uniformiteit Verhogen takgewicht Substraatloze teelt Rondgang over proefveld waterteelten, toelichting: Airlift (toelichting Jan Botman) Proeven in kader van het Achteroeverproject (toelichting Sem Broersen) Teelt van sla op verrijkt IJsselmeerwater (bemestingsproef) Combinatie van vis- en slaproductie Proeven tunnel en buiten (toelichting Menno Huting) Effect watertemperatuur (tunnel) Circulatie- en beluchtingsstrategieën Fusarium oxysporum Proeven buiten (toelichting Matthijs Blind) Opkweekmedia sla Callistephus chinensis (zaai-aster): opkweekmedia, drijvers, nieuwe en gebruikte voedingsoplossing) 10