Transcriptie Civiele rechtspraak en 1801

Transcriptie

1 Transcriptie Civiele rechtspraak en 1801 P. Zunderman, 2010 Archief Richterambt Civiele rechtspraak en 1801 Inventarisnummer 124 Gerigts - Signature 1752 [3] Op maandag den 24sten Julij 1752 heeft Joncker Willem van Haersolte tot IJrst, als Richter des Richter Ampts Oldebroeck, sijn eerste openbaare gerigtsdag gehouden, en die banke na behoren gespannen met schepenen gerigtsluiden, Luigjen Coops des Richters Stadholder, Beert Jacobsen, Beert Evertsen, Heijmen Petersen, en Heijmen Reijersen, absent sijnde Barent Barentsen Hagendijck. Jacob Hendrick Troost, procurator Den hoog wel geboren heer Carel van Essen tot Helbergen. lieutenant opper jagermeester des quartiers van Veluwe ratione officii contra bij arrest en ontsaat Harmen Willems en Gerrit Nijkerk. Om te hooren verclaren, dat het gearresteerdens niet heeft vrijgestaan op den 5den December 1749 des morgens tussen 6 en 8 uuren een haase strik op te plukken, en gevolglik dat deselve ingevolge het jagt reglement van den 8ste Junij 1737 vervallen sijn in een boete van 30 daalders. Concludeert tot een goede aanspraak cum expensis. Dr van Ingen versoekt bewijs Justificatie Dat het factum word geprobeert sub A. En van de qualificatie van de schut blijkt sub B. Dat het arrest in forma is, word niet genegeert bij verweerders, of schoon sij daar tegens wel ontsatinge ondernomen hebben sub C en D. [4] Dat verweerders oversulx verplgt sijn ingevolge reglement van de 8den Junij 1737 art. 24 de geeiste boete te betalen. Anrwoort onder protest van Harmen Willems en Gerit Nijkerk, vermits de saak van een en deselfde aart is, stellen sig beide gedaagdens in oppositie, en word de defensie tot absolutievoor beide genomen. Word ontkent t factum, en eist bewijs. Dat te ampel gestelt in den Ampte Heerde, welk groot, en behoorde bepaling te sijn. Dat de schut selfs in twijfel is geweest n. 4 art. 5.

2 Toonen haar alibi met contrarij bewijsen sub n en 5 en præsenteren haar eed ten fine van onschuld. Dus een kwaad arrest n. 6 En waar toe gecontendeert word cum expensis. Replicq Refereert sig tot A waar bij t factum ampel gedetailleert is. Inhæreert t gesegde omtrent B. C. D. Tot aflanding der antwoord dient. Dat Aart Lamberts, de getuige sub N. 1. wel getuigt, dat s morgens om 6 uur bij de verweerders in de Tabackschuur is gekomen, en gebleven alleen tot 7 uur toe. En t factum is voorgevallen tussen 6 en 8. En s winters is t den 5 December om 7 uur nog niet ligt. Dus is t alibi niet bewesen, n. 2 is de getuigenis bij handtasting van een kind van 10 jaar, daar bij singulier, segt daar en boven wel de heele nagt er geweest te sijn, maar niet om 8 uur, wanneer t geen nagt meer is. De getuigen sub n. 3. 3n 4 weeten geen dag en datum te noemen. D afvraging sub n. 5 aan de schut wanneer t soude gebeurt sijn, brengt d eigen condemnatie mede. Dat sulx is tegens t placaat van 1737 in den 24sten articul, brengende 30 dalers boete mede. D eedes presentatie komt niet te pas als men geen alibi kan toonen, is dus temerair. Versoekt confrontatie der schut en verweerders. Losse notitie: Arrest qualitate qua in confesso...ander word daer van t bewijs inbedongen. Dat de schuld is bewesen sub A. sijnde een eigenhandige aentekening van wijlen Tijmen Groen in den boedel bevonden door arrestant so als aennemen met ede te sterken. dat gearresteerde voor dese schuld diverse... in de minne is aengemaent dog te vergeefs Blijkende van arrest sun B En van de volmagt sub C. dat t arrest in voegen is kwalik gedaen De schuld is niet bewesen sub A. En is t arrest behoorlik verburgt sub N. 1. [5] Duplicq, Dat t onmogelik is iemand in December tussen 6 en 8 uur te kennen, of men moet hem bij de lurven hebben. De schut spreekt in vago van de plaats tussen Mullegen en Stuive-

3 sant onder Heerde. Heeft elders ook al gesproken van t Sourelt. Bij t document sub n. 4 blijkt, dat de schut in t onsekere is geweest over de kleeding bij gedane vragen van de schut selfs. De getuigen aan der erweerderen kant slaan d een op d ander. Sijn nog veerdig den eed te doen, dat des tijdes niet in t veld sijn geweest. Omtrent de confrontatie mogen sulks lijden. Na gehouden confrontatie Sententie In saken van de heer lieutenant opperjagermeester van Veluwe ratione officii clager en arrestant ten eenre op en tegens Harmen Willemsen en Gerrit van Nijkerk beclaagdens en gearresteerdens ter anre sijden, ter oorsake beclaagdens een hasestrik op den 5 December 1749 onder t Ampt van Heerde souden opgeplukt hebben, alles breder bij d acte van arrest en vorder stukken vervat quo relatio; T Gerigt gehoort wedersijds geplaidoieerde, gelet op t overgeleide bewijs schijn en bescheit, voorts op alles, waar op in desen eenigsins te letten stonde, doende regt condemneren de beclaagdens ieder in een boete van 30 dalers, ten waare deselve binnen den tijd van agt dagen sig met eede mogten komen purgeren de in actie gemelde strik niet opgeplukt, ofte van deselve direct of indirect geweten te hebben, absolverende in dien cas beclaagdens van de gevorderde boete. Gepronuncieert eodem dato a meridie. [6] Dingsdag den 25sten Julij 1752 Præsent Schepenen Absent de heer Richter W. van Haersolte Luigjen Coops Beert Jacobsen Beert Evertsen Heimen Reiertsen Barent Barentsen Hagendijk en Heimen Petersen schepenen Den 25sten 1752 is in den gerigte gecompareert Harmen Willemsen, en na dat hem de sententie van de vorigen dag, bij den Gerigte geweesen, was voorgelesen, en daar bij behoorlik geinformeert van de kragt des eeds en swaare straffe des meineeds, so heeft deselve den eed in forma gepresteert en afgelegt. Compareerde in den Gerigte Gerrit van Nijkerk, en na dat hem de sententie, den 24sten deses gewesen, was voorgelesen, en behoorlik geinformeert van de kragt des eeds, en swaare straffe des meineeds, ste so heeft deselve den eed in forma gedaan. Actum den 25 Julij Dingsdag den 3 October 1752

4 Præsent Schepenen absent d Heer Richter W. van Haersolte Barent Barentsen Hagendijk Luigje Coops Beert Evertsen Heimen Petersen Heimen Reiersen Beert Jacobsen Geen citatien aan de bank voorgekomen sijnde, gescheiden. ste [7] Vrijdag den 23 Februarij 1753 Præsent Schepenen d Heer Richter W. van Haersolte Barent Barentsen Hagendijk Luigje Coops Beert Jacobsen Beert Evertsen Heimen Petersen Heimen Reiersen Harmen Willems Jan Blaauw Geene citatien aan de bank gekomen sijnde, so is het Gerigt gescheiden, sijnde voor t scheiden door de gerigtsdienaar geproclameert, of er iemant ook iets aan t Gerigt voortestellen had. Dingsdag den 12den Junij 1753 Præsent Schepenen Overleden d Heer Richter W. van Haersolte Luigje Coops Beert Jacobsen Beert Evertsen Heimen Petersen Heimen Reiersen Harmen Willems Jan Blaauw Barent Barentsen Hagendijk [8] De heer Richter ratione officii Troost contra Jan Kok Ter oorsake met Hendrik Torné op den 17 September 1752 ten huise van den selven met vuisten soude hebben geslagen. Se defendendo segt, dat medebeclaagde is geweest auctor pugnæ, en concludeert voor hem tot absolutie, en dat mede beclaagde sal worden gecondemneert in de dubbelde boete.

5 Hof wegens Torné word contrarij conclusie genomen. Justificatie van het factum consteert uit de beëdigde condschap van twee consonante getuigen sub A, en dat meedebeclaagde is geweest den aucteur des gevegts. Antw uit de condschap sub A en uit de omstandigheden aldaar voorcomende is het contrarie van dien op te maken. Concludeert oversulx dat Jan Janzoon Kok sal worden gecondemneert in de dubbelde boete. Replicq Dat Jacob Coops en Jacob Everts present sijn geweest, en dat onderlng hebben geconvenieert om beurteling een vles wijn en bier te commanderen en te betalen Dat Koks beurt sijnde deselve heeft geeist van Torné enige drank, en vermits daar met so lang weg bleef, heeft sig na de kelderdeur begeven en gesien gevraagt of niet kwam, en waarom geen drank gaf waar op Torné antwoordende dadelik te komen, en ook drank bekomen hebbende, Kok die terstond bij t overgeven in de kelder betaalt heeft, so als met ede presenteert te behouden en bij Torné niet genegeert sal kunnen worden onder eede. Dat nog geen ½ uur daarna de meid van Torné nog eens t geld begeert heeft, waar op Kok antwoordende betaat te hebben, Torné sei dat sulx loog als een scchelm, voegende daar bij, dat hem terstond sou betalen en grijpende een vles om Kok daar mede te slaan. Vorder dat Torné Kok in de kleren gegrepen, waar op Kok sig heeft gedefendeert. Offerende Kok den eed, en stellende den eed aan parthij. Dus Torné oorsaak van t geveg. Duplcq De plaats daar het geval is geschied is geweest aan Tornés eigen his, en dat het kermis sijnde t bekent is, dat dan terstond betaalt word, en als men geen geld krijgt dat men dan middelen bij der hand mag vatten om betalinge te erlangen. Presenteert te verclaren geen geld van medebeclaagde te hebben ontvangen. Kok presenteerde slaag in plaats van geld. Sententie inn saken van de heer Richter deses Ampts ratione officii clager ter eenre op en tegens Jan Kok en Henrik Torné beclaagdens ter andere sijden over t slaan met vuisten den 17 September 1752; t Gerigt gehoort hebbende wat beclaagdens hinc inde tegens malkanderen hebben geallegeert, en gelet, waar op te letten stonde, doende regt, condemneert ieder van de selve in de boete van 1 herenpont Gepronuncieert eodem dato a meridie. [9] De Heer Richter Troost contra Jan Brommer Ter oorsake ter instantie van Hendrik Torné geciteert sijnde, om condschap der waarheid te geven, ten dien einde intra terminum niet gecompareert is. Concludeert tot 4 heeren ponden. Dr. Hof versoekt bewijs Justificatie uit het relaas van den onderschout sub A. blijkt, dat beclaagde behoorlijk is geciteert, dog niet gecompareert. En van de odinge sub B.

6 Antw. Dat ofschoon den onderschout wel relateert beclaagde geciteert te hebben, nogtans aan de ene kant niet comt te blijken, dat niet en is gecompareert, en aan de andere kant is het sulx, dat den onderschout bij de citatie den beclaagde verder quam te seggen, dat hem nader spreken soude over de tijd wanneer compareren moeste. Concludeert bij gebrek van bewijs tot absolutie. Replicq Inhæreert de justificatie en speciaal t relaas sub A. Dat daar bij blijkt dat geciteert is tegen s anderendaags, en dat de reden waarom de vaste tijd er niet bijgevoegt is, is, om dat de verwalter Richter in t Oldebroek staande te komen, niet kon weten wat uur deselve stond te komen. Refereert sig tot de kennis des Richters dat de heele dag niet is gecompareert. Duplicq niet bewesen dat beclaagde is geciteert tot seker uur. Neemt pro confesso aan, dat d onderscholt 8 uur niet gesegt heeft, en dat sulx niet nader aangesegt is. Niet gebleken, dat niet gecompareert sou sijn, want dan had er een attestatie bij moeten sijn gevoegt geweest. Sententie In sake van de heer Richter ratione officii clager ter eenre op en tegens Jan Brommer beclaagde ter andere sijden ter oorsake ter instantie van Henrik Torné geciteert sijnde, om condschap der waarheid te geven, intra terminum niet soude gecompareert sijn. T Gerigt gehoort hebbende, wat beclaagde heeft geallegeert, en gelet waar op in desen te letten stonde, doende regt, absolveert beclaagde van de geeiste boete. Gepronuntieert eodem dato a meridie. [10] Harmen Smeding meester chirurgijn Dr Hof tussen peindinge en pantkering contra Harmen Gerrits en desselfs vrouw Om aan de bepeinde effecten betalinge te erlangen van : wegens verdient meesterloon, medicamenten en vacatien aanvang genomen met de 27 Februarij 1752 en so vervolgens, ingevolge rekening bij de peinding geannecteert, alles ten dienste van gepeindes soon Cornelis aangewent, salvo calculo et deducto probabili soluto. Concludeert tot een goede peinding cum expensis Troost versoekt bewijs Justificatie Dat aanleggers qualiteit in confesso is. Dat den aanlegger den 27 Februarij 1752 bij verweerders soon als meester chirurgijn geroepen is, om deselve van een en andere ge-

7 vaarlijke wonden te cureren Dat dus denselven ook vervolgens sijn uiterste devoir moeite en selfs vele costen heeft aangewent om verweerders soon te cureren. Dat sulx consteert uit de specificque rekening sub A geappliceert, welke gerigtelijk uit sijn boek is geëxtraheert, wiens dugtigheit hij præsenteert met ede te sterken. En bereidwillig is so sulx gerequireert mogte worden in judicio ten fine dat aanlegger van examinatie te exhiberen betaling van dese sijne dugtige pretensie niet kunnende geraken, heeft moeten resolveren tot het doen der peindinge sun B. Waar tegens verweerder heeft kunnen goedvinden nulliter en wederregtelijk pandkering te doen. Antwoord Exceptioneel Dat alle regtgeleerden statueren, dat een ekening van een [11] advocaat of procureur word paralel gestelt met die van een doctor of chirurgijn, en dus dat deselve of bij t Gerigt of bij onpartijdige na voorgaande diminutie moet getaxeert worden. Dat oversulx wanneer ijmant uit hoofde van eenige prætensie wegens verdient salaris, soo in mædicinale als regtssaaken een ander t sij bij peinding of een anderen ingang regtens wil convenieren, hij als dan absolut in d acte van peinding moet insereren de woorden salva declaratione et taxa of diergelijx. T geen voornamentlijk plaets heeft omtrent rekeningen van een chirurgijn, dewijl geen reglement te vinden is, waerbij haer salaris en vacatien worden gestatueert. En vermits bij d acte van peindinge in cas subject des aanleggers rekening niet is gesubmitteert ter taxatie van t hoogedele Gerigt, soo moet aan hem obsteren d exceptio plus petitionis. Tot admissie van dewelke omni meliori modo word geconcludeert cum expensis En onvermindert deese exceptie ten principalen sullende antwoorden et tegendeels justificatie kortelik enerveren, soo dient Dat verweerder niet wil ontkennen, dat aenlegger eenigen tijd heeft gegaen over eenige wonden, waar aan des verweerders soon laboreerde Dat hij ok nooit onwillig is geweest om den aanlegger daer voor ordentelijk en na sijn vermogen te salarieren, als hebbende hij hem van tijd tot tijd reets ruijm vijftig gulden op rekening betaelt, gelijk verweerder præsenteert edelijk te behouden en bij aanlegger, so men vertrout, jurato niet sal kunnen ontkent worden.

8 Dat men bij justificatie heeft gevanteert, als of den aanlegger sijn uiterste devoir, moeite en selfs veele costen soude hebben aangewent, om verweerders soon te cureren. Dat verweerder sig hier over niet sal expliceren, maar alleen seggen, dat des verweerders soons been niet alleen veel slimmer is als het is geweest, eer hij het selve heeft onder handen gecregen, maar dat hij thans genoegsaam geheel en door alle sijne leeden lam is. [12] Dus hij beter had gedaan de woorden sub. N. 1. art. 3 te swijgen als sig so sterk op sijn ervarentheit te beroemen, dewijl t contrarie luce clarius blijkt. Dat uit de prætense rekening sub N. 2 consteert, dat die sig uitstrekt tot den 3 Maert e laestleden. Dat egter den aanlegger nog dagelijx bij verweerders soon komt om hem te verbinden. Waarom hem niet eerder actie tegens den verweerder competeert, als tot dat hij desselfs soon of gecureert, of sig gedeclareert heeft, dat hij geen cans siet om hem te genesen. Dus hij met de peindinge sub N. 3. te vroeg op en te præmatuir is, waerom verweerder te regt gedaen heeft de pantkering sub N. 4 Contenderende oversulx den verweerder invoegen, en voor als nog tot een quade peindinge en goede pandkeringe cum expensis. Replicq Inhæreert de justificatie. Neemt pro confesso aan aanleggers qualiteit als chirurgijn, dat o- ver beclaagdes soon gegaan heeft, en dat over t salaris niet heeft weten te seggen, maar stilswijgende geagnosceert. Hoedane confessie in regten te houden is voor vol bewijs. Dus de schuld en quantiteit van dien in confesso. En dewijl de chirurgijns rekeningen als die der advocaten admissibel sijn tot irreprochabel bewijs, so sal men maar overgaan tot t debath der antwoord. Omtrent de geproneerde exceptie, dat, onder de exceptien die volgens Lantregt cap. 18. art. 10 n. 1 en de commentarius van Schrassert op t selve simul et semel moeten geproponeert worde, dese niet is en tot admissie van deselve niet geconcludeert kan worden, als sijnde, daar niet in begrepen sijnde, niet admissibel. Dus sal hier op vorder niet meer speciaal antwoorden. Salva taxa is niet nodig, om dat de dugtigheit der rekening niet gecontradiceert is, en door welk niet contradiceren, sou moe-

9 [13] ten onderstelt worden te hebben gerenuncieert van die exceptie, so se al plaats had als neen. Had moeten aangetoont hebben, waar in die plus petitie bestaat, en dewijl er aparent bij de duplicq van sal gesegt worden, so protesteert men bij avance daar tegen, dewijl bij den 1sten art. cap. 18 in t Lantregt gesegt word, dat parthijen al haar schijn en bescheid bij aanspraak of antwoord sullen produceren. Die exceptie is ook weggenomen door t woord salvo calculo. Dat ook verweerder had moeten gepresenteert hebben en bij refus geconsigneert, en dus altoos in de costen is vervallen. So er al een exceptie plaats kon hebben, so sou sulx d exceptio informalitatie sijn, te weten dat hier geageert is bij peinding en niet bij boding, maar die is niet geproponeert. Maar had ook al niet kunnen aangaan, om dat daar niets van gesegt is. Dat er op rekening betaalt sou sijn, en d edes offertes, daar omtrent dient, dat die betaling had moeten bewesen sijn als een factum. Schoon niet bewesen, egter bekent aanlegger dat op rekening ontfangen heeft : gevende daar van de rekening over, en kan getrokken worden van de heele sum, en is daar toe deducto probabili soluto geconcludeert. Dat verweerder niet genesen is, en dat aanlegger er lang over gegaan heeft, is aanlegger leet, gelijk ook dat niet meer heeft kunnen vorderen, maar t sou hard sijn, dat daarom sijn geld niet kreeg, sijnde t niet in de hand de chirurgijn altoos te genesen sijnde te begrijpen, dat aan te nemen iemant te willen genesen is onder segen der medicamenten. Duplicq Protesteert in avance tegen sodane nieuwe positien als er bij duplicq nog mogten gemaakt worden. Dat geen schuld peinbaar is, als liquid, of illiquid sijnde liquid gemaakt na voorgaande declaratie en diminutie. [14] Waar toe behoren t salaris van een advocaat, procureur, en daar geen vast reglemat is, moet absolut gesubmitteert worden ter taxatie van t Gerigt. Schrassert op t Lantregt van Veluwe cap. 11 art. 4 N. 1 en 2 quod medici salarium sit pignorabile, idemque statuendum de mercede chirurgorum salvo tamen judicii moderamine Lantregt der 4 Boven Ampt titel 4 art 6. Presenteert verweerders soon in judicio present, waar uit men kan op= maken, dat aanlegger sig diende te schamen, dat dus een actie komt t institueren.

10 Dat de visites bij de rekening bedragen 279 gulden, de medicinen gelevert ; en dus samen : daar nogtans van den 28 Februarij tot den 27 October eens s daags en vervolgens over den anderen dag heeft verbonden. Rekenende een expert doctor maar 6 stuivers en als medicamenten ordonneert 12 stuivers en een chirurgijn 3 stuivers en als medicamenten ordonneert 6 stuivers. En hier is geeist 1 gulden voor ieder visite behalven de medicamenten. D exceptie van plus petitie is dus gefundeert, om dat aangetoont, dat er te veel geeist s. Sub N. 1. blijkt, dat te genesen aangenomen heeft. Verweerder is gereed, om so hem nog kan geneesen. Ten vollen te betalen. Triplicq Protesteert tegens de nieuwe positien, remarquerende, dat niets omtrent de rekening bij antwoord gesegt sijnde, en nu bij duplicq verweerder sig daar over ampel explicerende, vermeent, dat t schijn en bescheit moest gebragt sijn bij d antwoord, en dat die maniet van doen tegen t Lantregt strijd. Quadruplicq inhæreert sijn duplicq, en versoekt, dat geen reflexie op t laaste seggen bij triplicq mag gemaakt worden. Sententie In saake van Harmen Smeding, meester chirurgijn, pandeisser ter eenre, op en tegens Harmen Gerrits en sijn vrouw pandverweerderen ter andere sijden, om aan de bepeinde effecten te verhalen eene summa van : volgens rekening wegens verdient meesterloon, medicamenten en vacatien van den 27 Februarij 1752 en vervolgens ten dienste van gepeindes soon Cornelis aangewent, alles breder bij [15] d acte van peinding, quorsum relatio, vermelt; T Gerigt gehoort wat parthijen hinc inde hebben doen voordragen, gelet op t overgeleide bewijs schijn en bescheit, vorder waar op in desen enigsints te letten stonde, en voorbij gaande de geobsicieerde exceptie, en ten principalen regt doende, verstaat, dat er voor ; onder aftrek nogtans van 54-4, so door pandverweerder reets is betaalt, is gedaan een goede peinding, de costen deser procedure niet te min om redenen compenserende. Gepronuntieert den 14 Junij Dr. Hof Johannes Brouwer contra Joost Jansen

11 Om re horen verclaren, dat de gedaagde gehouden is aan aanlegger promtelijk te voldoen : wegens bedongen kostgeld als anders volgens nevensgaande rekening quo relatio, dog onder aftrek van een summa van voor gedaan arbeidsloon sedert den 21 Julij 1752, en alle andere bewijslijke betalinge, en ter goeder rekening. Concludeert tot een goede aanspraak, cum expensis. Troost Versoekt bewijs. Geaccordeert onder parthijen. [16] Taxatoire sententie Gesien bij den Gerigte des Richter Ampts Oldebroek de declaratie van kosten geexhibeert en overgegeven van wegens Henrik Torné gepeinde gerenuncieerde en declarant ter eenre, en daar tegens de gedane diminutie van Jan Jansoon van Kok pandeisser, renunciant en gedeclareerde ter andere sijden; Het voorseide Gerigt heeft die selve costen, hoewel tot een h- gere summa geextendeert, getaxeert en gemodereert, taxeert en modereert deselve mits desen op een summa van : de costen van taxatie daar in mede begrepen, voorbehoudens de verdere costen, so in executivis nog souden moeten aangewent worden. Gepronuntieert den 15 Junij [17] De heer Richter Troost voor 3... Contra Hendrik Torné, hospes en herbergier in t Oldebroek [18] Ter oorsake hij sodanig gevegt, als op den 17 September 1752 tussen den beklaagde en Jan Jansen van Kok is geweest, niet intra terminum heeft aangegeven. Conclusie... Aangeeist Geaccordeert. [19] Jan Jansoon van Kok tussen peinding en pandkering

12 na renunciatie van vorige peindinge van den 12 Mei laastleden en presentatie an bij refus consignatie Contra Hendrik Torné Om aan de bepeinde effecten te verhalen en betalinge te erlangen ener summa van : - : heencomende wegens geleende penningen vermogens eigenhandige betekende schultbekentenis daar van sijnde van den 4 December 1752, ingevolge welke den bepeinde reets gehouden en verpligt was geweest voorscreven sunima aan den pandeisser te restitueren en erleggen op den 14 Mei 1753 en sulx met den interesse a die morce, edog alles ter goeder rekening en alle bewijslijke betaling afgetrocken en t geen na regten soude moeten afgetrocken worden omni meliori modo. Conclusie... Dr van Ingen Ante omnia eist pandverweerder van panteisser als alhier niet woonagtig, en sig maar alleen ophoudende, cautie pro litium expensis et de non conveniendo alibi, waar toe word gecontendeert cum expensis. Troost Tot voldoening aan de geeiste cautie offereert de gerequireerde vermits hij na alle aangewende devoiren geen fidejussoire of reële cautie heeft kunnen becomen, de cautie juratoir, en concludeert tot admissie van deselve cum expensis. Dr van Ingen T komt pandverweerder vreemd voor, dat daar hier met so een actie van geld voorkomt, hier de juratoire cautie komt te pretenderen. Mag egter lijden, dat deselve worde geadmitteert, en den eed gedaan op requistie van pandverweerder. Troost En inmiddels ten principalen voortgevaren. [20] Justificatie e Het is sulx, dat den pandverweerder op de 4 December 1752 van den pandeisser ter leen heeft ontfangen de summa van 455 Caroli guldens, onder belofte van deselve op den 19 Mai laastleden aan den pandeisser te sullen restitueren, met verband van sijn persoon en goederen, als met meerderen is te sien uit t product sum A, waer van den pandeischer offereert t originele in judicio te exhiberen, inval sulx mogt gerequireert worden. Dat of schoon het dus niet meer dan redelijk waere geweest, dan dat den pandverweerder die summa op den gestelden tijd ann den pand-

13 eisser gerestitueert, en dus sijn gedaane belofte nageleeft hadde, so is hij egter daar mede tot heden in mora gebleven. Antwoord onder protest is de gedaane peinding informeel wederregtelijk en ten enemaal nul. Dat volgens Veluwse Lanregte cap. 18 art. 11 geen instantie de novo mag gedaan worden, ten zij voldaan de kosten van de eerste instantie die gerenuncieert is, en schoon de præsentatie en consignatie van een pennink cum clausula addendi etcetera wel komt in plaats van betaling, so moet voor de peinding geschied wesen, en niet, nadat de peinding is gedaan, uti ex relatione consteert sub N. 1. Des onvermindert word ontkent de gehele schuld, en dat nooit de pandverweerder de gelibelleerde 455 gulden heeft ter leen ontfangen. Dat nergens bewesen is dat pandverweerder die ter leen ontfangen of sijn toegetelt. Dat sulx de causa debendi is, welke, indien niet bewesen, de [21] bloote ondertekening niets bewijst, want dat hier word geeist restitutie van geleent geld, ita ut credita, dus, als wettelijk toegetelt, volgens de regten moest wesen bewesen. Te meer ter deser sake, daar de hand nog een 5 maanden geleden soude gepasseert sijn, en het gehele instrument van pandeisser selfs geschreven is. Dus hier te regt de exceptio non numeratie pecuniæ plaats moet hebben, voor al daar niet geblijkt, dat pandverweerder daar van gerenuncieert heeft gehad, gelijk in de obligaties hedendaags in usu is. Des niet tegenstaande, so soude de geeiste penningen toegetelt sijn en de hand gepasseert den 4 December 1752 sub A. en wel in t Oldebroek. Dat t contrarie consteert uit twee consonante getuigen sub N. 2. En de attestatie van de prædicant knuppel sub N. 3 als sijnde den pandverweerder des tijdes en eenige daagen voor en na den 4 December 1752 te Olst geweest. Dus die handtekening nog die peningen op den geposeerden dag da getekent nog toegetelt sijn geweest. Dat den pandeisser den pandverweerder volslagen heeft bedrogen, also den pandeisser wegens afgespeelde penningen den pandverweerder in dese voorgaande maand Meij heeft afgevergt sijn hand te tekenen, die in plaats van gewonnene penningen geschreven goede gangbare geleende penningen en in plaats van Meij 1753 geschreven December1752. Tot bewijs hier van geblijkt, dat pandeiser en pandverweerder met malkanderen in voorgaande Meij sterk gedobbelt hebben, als pandeisser niet kan ontkennen, en word bewesen ex documentis N. 4 art. 2, N. 5 art. 2, N. 6 art. 3 Dat de pantverweerder over de 400 guldens verlooren heeft en pandeisser [22] daar van een handschrift gemaakt N. 4 art. 3, num. 5 art. 3 et 4 cum art. 12 et num. 6 ad art. 4 et 7 et num 7 art. 3 et art. 7.

14 Dat sulx t handschrift in quæsti is, en ook niet anders kan sijn of moet pandverweerder een nader vertoonen, waar van productie word geeist. Dat ook klaar blijkt bij examinatie van t handschrift selfs in originali. Dus dat document sub A. niet voor dese maand Meij 1753 in de wereld is geweest, en nog klaarder en ardenter consteert uit de condschap sub N. 7 per tot zijnde als prothocolholder, dus publica persona, daar van geadverteert, en wegens t wllen verbloemen van geleende penningen toen voorgegeven eerst van pandeisser. Dat nog nader bevestigt word ex publica forma en de documenten N. 5 ad art. 12, N. 6 ad art. 10 et N. 7 ad art. 8 dat nooit van te voren van zodane handschrift of geleende penningen gehoort is. Veel min waar ter plaats in welke specie t geld getelt is, konnen seggen N. 8. En men gansch Oldebroek wel wil gevraagt hebben of de pandeisser voor so een man bekent is, dat sulke sommen op handschriften kan ter leen uitsetten. Gelijk ok niet præsumtif, dat aan pantverweerder op sijn pandeissers eigen geschrift sonder getuige soude crediteren, men geswijge sonder rente, e dat in een tijd, wanneer nog over aangedaane affronten in vijandschap leefden. Invoegen uit alle de bewijsen indicien præsumtien em omstandigheden consteert, dat de prætense hand is afgegeven in dese afgegane maand Meij na gepleegde dobbelen, en om dat wegens dob- [23] belen, uti ex turpi causa, geen actie kan geformeert worden nog eenig regt daar opgedaan p. tit. ff. de aleatoribus. Vide et Sim. Van Leeuwen cens. for. p. s. libr. 4. cap. 14. N. 10, zo heeft de pandeisser in plaats van sulx geschreven goede gangbare geleende penningen. Daar en boven is de pandverweerder gereed, des nodig, met eede uit te sweren, dat op den 4 December 1752 nog voor of na, ja selfs nooit van de pandeisser de gelibelleerde 455 guldens of zelfs eenig gelt ter leen heeft ontfangen gehad. Gelijk reets bij insinuatie verklaart N. 9. dus te onregt, en qualijk gepeint N. 10 et N. 11. Contra concludeert ex dictis etcetera dat de pandeisscher in zijn genomen eisch ende conclusie, invoegen alhier heeft konnen goedvinden te nemen, zal worden verklaard niet te zijn ontvankelijk, wordende pandverweerder kost en schadeloos geabsolveert. Dat dus gedaan is een goede pantkeringe cum expensis. Replicq Inhæreert de justificatie.

15 Accepteert pro confesso alle de poincten bij antwoort niet tegengesproken, en speciaal, dat t handschrift eigenhandig is ondertekent volgens Lantregt cap. 11 art. 4 mag voor schuld, die liquid is, gepeint worden, sijnde de cause debiti daar bij genoemt, dus dugtig, Schrassert observ. pract. obs. 112 N. 1. Obsteert niet d avance der nulliteit der pending, van dat voor de renunciatie geschied sou sijn, want 1. consteert sub B dat d onderschout word vergogt eerst te renuncieren, en te presenteren en bij refus te consigneren, 2 uit d auctorisatie blijkt ook, dat [24] d onderschout die acte in forma sou exploicteren, 3. ook in forma door d onderschout geexploicteert. En dus kan ook niet blijken, dat eerst de peinding en daar na de refusie der costen geschied sou sijn. En in d overgegevene declaratie van kosten heeft de bediende van parthij t selfs so geposeert. Dat niet bewesen sou sijn het ontfangen van t geld, daar omtrent dient, dat het genoeg is dat d obligatie selfs door verweerder is getekent, wordende dan geen nader bewijs gerequireert geschiedende diergelijke contracten meest onder vier oogen. D exceptis non numeratæ pecuniæ heeft hier op Veluwe geen plaats volgens Schrassert obser. pract. observ. 407 per totum. Veluwse practisijn cap. 7. pag 114. Lantrechten van Veluwe cap. 11. art. 5 Dat den 4 December t Olst sou geweest sijn uit n. 2 en 3, daar tegens dient, dat t contrari van dien blijkt uit sijn eigen hand en ondertekening. De personen in de condschap sub N. 2 kunnen geen geloof meriteren, om dat hier onbekent sijn, en dus men niet kan weten of partijdig sijn of niet. Dat ook geen reden van wetenschap geven, daar het Lantrecht cap. 20 art. 5 sulx dicteert, en Schrassert n.3 in comment segt, dat een getuigenis sonder reden van wetenschap moet geconsidereert worden te sijn als een depositie niet van een mens maar als van een beest, en reden van wetenschap behoort te geven, so sig nniet wil bloodstellen te worden tegengesproken. Conden t ook niet weten, of moesten nagt en dag altoos bij hem geweest sijn, dus niet præsumtif. N. 3. d attest des predikants melt niet op wat stond of uur van den dag heeft gesisteert voor hem, en is ook singulier en onbe- [25] edigt, en so al gesisteert had t Olst, so kon hier ook geweest sijn dieselfde dag, also Olst hier maar 4 uur van daan is, te meer, daar het handschrift laat in de nagt gepasseert is. Staande in ondertrou. Dat op den 4 December verweerder boven vorige schuld nog 45 - : - :

16 ontfangen heeft, nodig voor een nieu kleed, om te hebben bij de trouw. Dat vorige handschriften souden geannuleert worden en van de heele schuld een handschrift gemaakt worden, en offereert den eed. Dus is hier præsent geweest op den 4 December. Maar al was het so, so kan de wettigheit der schuld niet weggenomen worden, door dien t genoeg is, dat blijke hoe veel aan wie en op welke tijd verweerder verpligt is te betalen. Het veranderen der datum, en dat de schuld sou spruiten uit het sterk spelen is onwaaragtig, en protesteert de injuria met reserve van actie. So de schuld al uit gewonnene penningen sijn origine had, so sou tot d actie evenwel beregtigt sijn, so t al so gestelt was, als dat handschrift. Quod sponsiones a fortunæ pendentes sint licitæ et permissæ. Selfs weddenschappen sonder handschrift. Schrassert observ. 413 p. totum. Simon van Leeuwen is van geen aplicatie op t geval in quæstie, en bij Schrassert gerefuteert d. l. De spellen met weddingen paralel. N en 6. Sijn testes de auditu, en singulier gedeeltelik partijdig en gedeeltelik meer tot adstructie van aanleggers eis als tegen. [26] Want bij N. 4. blijkt van geen dobbelen, maar alleen van horen seggen. N. 5. is ook van horen seggen, en getuige heeft wel gesien, dat gespeelt hebben, het welk ook niet genegeert word, maar weet niet of het om een soopje of dubbeltje of meer is geweest of niet, maar heeft wel horen seggen. Bij N. 6 getuigen de brouwer Michmershousen en sijn vrouw, dat er niet van weten, en niet gesien, maar wel van horen seggen, sijnde bij dese daar de aanlegger logeert. Dat de verweerder segt dat bedrogen is, daar omtrent dient, dat verweerder een kopere ring, voor 10 ducaten gekogt, voor een goude verkogt heeft voor : endus selfs op hem aplicabel, sullende sulx niet kunnen genegeert worden, wetende de hospes sulx en producerende de ring. Dat ook op den 5. Mei nog boven dese schuld heeft geleent 25 gulden, en dat daar an een handschrift heeft gepasseert,

17 welk weer geeist sijnde om te sien, heeft verweerder dat handschrift in presentie van de brouwers vrouw de naam er afgescheurt, en het ander is behouden bij aanlegger met het gescheurde der naam. Seggende sulx niet te avanceren animo injuriandi, maar tot debath van het geposeerde van verweerder. Dat den datum verandert sou sijn, is immers niet præsumtif, want kon er niet aangeven, wijl t selfde was, also de dag der betaling immers daar om deselfde bleef. Het spelen is niet bewesen, en veel minder, dat van de gewonnene penningen een handschrift gemaakt is. N. 7. afgegeven door de secretaris is singulier, en het discours is geweest over een gans ander geval, en so al waar was, is niet wel dat so een particulier discours in vertrouwen gesproken aan [27] de parthij verhaalde. Het prætense discours is ook so niet geweest, en moet hem dus vergeten sijn. En dus op het geval in quæstie geen aplicatie, maar op een ander geval van een opdracht, waar over nog questie is bij bodinge. Dat de secretaris als prothocolhouder meer geloof sou moeten meriteren is niet, dewijl hier over een particulier geval, maar niet over iets in sijn functie behorende deponeert. De publica fama obsteert niet, om dat 1. is onbewesen 2. dat geen staat is te maken op praatjes. Dat t niet præsumtif is, dat, doe in vijantschap leefden wegens afronten, geld sou lenen, daar tegen dient, 1. dat aanlegger niet verpligt is rekenschap van sijn bedrijf aan andere te doen, als haar niet rakende, 2. dat ook het niet noodsakelik is, dat daarom geen geld sou lenen kunnen. Dat hier niet geageert word uit hoofde van spelen, maar van een dugtige obligatie. En so de causa debiti al niet geweest, so sou egter t ondertekende handschrift hem tot de betaling condemneren. quia nemini sententiam in alterius præjudicium mutare licet, te meer om dat d exceptio non numeratæ pecuniæ hier geen plaats heeft. Dat verweerder dat handschrift getekent te hebben niet heeft ontkent, en ook komt niet te blijken, dat dronken sou sijn geweest of vi aut metu tot tekening van dit handschrift sou geconstringeert sijn geweest, maar sulx vrijwillig en wetens getekent.

18 De edes præsentatie van verweerder is temerair, want men vraagt of t originele handschrift durft negeren ondertekent te hebben en de penningen daar voor ontfangen. [28] Laat over of iemand die een kopere ring voor een goude verkoopt tot een eed kan geadmitteert worden, en daar door geloof meriteren. Verweerders eed komt niet te pas, als tegen sijn eigen handschrift direct aanlopende. Aanlegger presenteert te verclaren, dat de : - : in klinkende gelde heeft uitgetelt, niet in eene summa, maar in diverse, waar van de laaste is geweest 45 - : - : Versoekt, inval tegens t origineel handschrift, dat bij bediende voor het antwoord is gesien, en waartegen bij antwoord niets is gesegt geworden, enige nieuwe positien mogt komen te maken, dat als dan daar geen reflexie op mag genomen worden, en reserveert daar tegens in so een cas aanlegger sijn seggen. Duplicq Van de renunciatie blijkt bij t relaas des gerigtsdienaars wel, maar niet van de presentatie voor de tweede peindinge. Dus hier informeel gehandelt. Dat d exceptie van ongetelden gelde aangaat, en niet als na verloop van sekere tijd gepræscribeert is, is conform t Lantrecht van Overijssel part. 2. tit. 10. art. 7. Lantrecht der 4 Boven Ampten van Tiel en Bommelre Weerd. Stadregt van Bommel cap. 36 art. 9. Dat ook costumierlik, want men is gewoon het selve in schultbekentenissen te voegen en in de prothocollen te vinden merendeels de woorden met renunciatie van d exceptie van ongetelden gelde. Schrass. abs. 407 spreekt selfs, dat costumierlik, en spreekt in cas er van gerenuncieert is, maar so er niet van gerenuncieert is, niet. [29] Dat de penningen den 4 December 1752 souden opgeschoten sijn, is onmogelik N als sijnde t Olst geweest. Dewijl men tegens N. 2. en 3. niets heeft weten te seggen, als alleen, dat men se niet kent, so gaat hier aan quisquis præsumitur bonus donec contrarium probetur. En de reden, dat t Olst moest sijn is geweest d ondertrou, blijkende sub N. 3. sijnde afgegeven van de predikant in sijn functie nopens een trou.

19 Dit handschrift is ondertekent den 4 Mei 1753, en om dat het niet sou schijnen, dat van gespeelde penningen op die dag was, is verandert op den 4 December 1752, en is geweest om te doen schijnen van geleende penningen, nu is het gevallig, dat juist Torné op die dag t Olst is geweest. Dat se in Mei sterk gedobbelt hebben is uit de condschappen te sien N. 5. art. 5. brengt de knecht van Mickmershousen uit, dat heeft horen seggen, dat Kok over de 400 guldens gewonnen heeft. N. 6. art. 4. de vrou van Mickmershousen, dat Torné veel geld heeft verloren N. 4. art. 3. dat er een brief is geschreven. N. 6. art. 7. De brouwer en sijn vrou, dat er een briefje van sou gemaakt sijn N. 7. secretaris Dijk, dat Kok sei sou sien een handschrift te krijgen van geleende penningen. Omtrent het discours met de secretaris moet of t selfde briefje sijn daar van gesproken of van een ander. Nu is het van dit briefje want men kan nniet denken, dat men een ander briefje sou menen. Van t verscheuren van een ander briefje blijkt niet. Wanneer de getuigen spreken d een van t begin, en d ander van t eind, dan sijn deselve niet singulier, maar brengen dan een vol bewijs der saak uit. De secretaris attesteert hier in functie, want Kok is bij Dijk als pro- [30] thocolhouder gegaan om te weten, hoe t met t huis van Torné stond. is ook niet præsumtif als sonder rente, ook vijanden doemaals. Offereert uit te sweren, dat hem nooit penningen sijn toegetelt voor of na den 4 December uit hoofde van geleende penningen, maar wel voor verlore penningen. De avance omtrent de 45 - : - : nopens t kleed is strijdig tegen d attesten ter contrarij. Schrassert spreekt van weddingen. Men spreekt van de ring, maar so Torné hem met valse ringen het overige had betaalt, so had hij wel gedaan. Het fundament, waar uit de schuld spruit, is ongefundeert, en dus al wat daar uit vloeit, is wel. Het geavanceerde van dat gescheurde briefje sou in allen gevalle, so al so was, al op die selfde tijd van t spelen en dronkenschap geschied sijn, als op den 5 Mei gestelt wordende.

20 Decreet In sake van Jan Jansoon van Kok pandeisser ter eenre tegens Hendrik Torné pandverweerder ter andere sijden, om aan de bepeinde effecten te verhalen : - : wegens geleende penningen vermogens eigenhandige betekende schultbekentenis van den 4 December 1752 ter goeder rekening en onder aftrek van alle bewijslijke betaling, alles breder bij d acte van peinding uitgedrukt, quo relatio; T Gerigt gehoort en gesien wedersijts geplaidoieerde, voorts alle schijn en bescheit van parthijen voorgebragt, vind dese saake dusdanig niet geschapen, om daar over van ses weken tot ses weken sal worden geschreven bij aanspraak antwoord replicq en duplicq, en dat t proces volschreven sijnde in handen van de heer Richter deeses Ampts als ordelwijser sal worden gestelt, om na ingewonnen advis van onpartijdige regtsgeleerden bij den gerigte vervolgens gedaan te worden, dat na regten sullen vermenen te behoren. Gepronuntieert den 16 Junij [31] Jan Jansoon van Kok Troost contra - bij bodinge Hendrik Torné Om te hooren verclaren, dat den verweerder schuldig gehouden en verpligt is aan den aanlegger te cederen op te dragen en te transporteeren seekere twee greesen lands geleegen in Oosterwolde in Lummen Merck onder den Ampte van Doornspijck, zijnde weideland, soo den verweerder op den 9 Meij laestleden aan den aanlegger finael verkogt, en waar voor hij de bedongene coopspenningen werkelijk ontfangen heeft, onder speciale belofte van het selve des anderen e daags, zijnde den 10 desselven maendts aan den aanlegger te trans- porteren of de ontfangene coopspenningen te restitueren, eischende den aanlegger andersins een schadepenning van vijftig gulden, edog indicis moderamine salvo et omni meliori modo. Contenderende oversulx tot een goede aanspraak cum expensis. Justificatie Om aan sijde van den aanlegger desselfs gedanen eisch en genomene conclusie kortelijk en na regten te justificeren, soo is het in facto sulx e dat den verweerder op den 9 Maij laestleden t gelibelleerde land finael aen den aenlegger heeft verkogt voor de summa van 100 gulden, welke hij ook datelijk nae de gedane koop ontfangen heeft, gelijk den aanlegger edelijk præsenteert uit te sweren, en bij den verweerder wil hij sijn ziel met het doen van een valschen eed niet besmetten, jurato niet sal kunnen ontkent worden.

21 Dat onder anderen bij t doen van die koop den verweerder heeft belooft t selve land binnen 24 uuren aen den aenlegger te transporteren, of de ontfangene coopspenningen te restitueren, gelijk den aanlegger al mede præsenteert edelijk te behouden, hebbende selfs [32] den verweerder sijn dogtertjen na desslefs huis gesonden, om de coopbrief of transport van dat land te halen ut sub A. art. 3 en die aan den aanlegger overgegeven met bijvoeging, dat die soo goed als t land was ibid. art. 3 et 4 welke coop of transportbrief tot heeden onder den aanlegger is berustende geweest en hier nevens gaat sub B. En vermits den verweerder tot heden dat land onder sig en in possessie is houdende, sonder t selve aan den aanlegger te transporteren, heeft den aanlegger moeten doen de bodinge sub C. Antwoord Dat verweerder word aangesproken wegens een geperfecteerde koop, die in facto bestaat en ovesulx moet bewesen worden. Dat tot coop behoren drie substantialia, te weten consensus merx et pretium, als notoir. Dat geen eene van die drie den aanlegger bewijst, men geswijge dat aanlegger bedongene coopspenningen soude betaalt hebben. Invoegen des aanleggers bloten eed geen bewijs is also geen getuige in sijn saake kan sijn. En beroept verweerder sig op de getuigen sub A welke aan en over t geval sijn geweest, en contrarie aanleggers prætensie proberen. Dat ontkent word de overdragt ter zake van prætense koop aan aanlegger ter handen te zijn gekomen. Maar also aanlegger en verweerder ter geposeerde tijd sterk gespeelt hebben en den verweerder veel verloren en oversulx den verweerder aan aanlegger die opdragt met nog een opdragt van t huijs ter handen gestelt, is als uit de condschappen bij de pandprocedure geblijkt, en men ter deeser zaake mede produceert, so heeft aanlegger die brief ontfangen voor gespeelde penningen, dat ook verweerder met eede kan versterken en [33] en verclaren noijt ter zake van de prætense coop eenig geld te hebben ontvangen, en also wegens dobbelen en spelen geen actie kan worden geinstitueert, so heeft den aanlegger dese coop ongeluckig gefingeert, en reserveert verweerder sijn actie tot restitutie van de geproduceerde overdragt. En concludeert bij manquement van bewijs tot een quade aanspraak cum expensis. Replicq inhæreert d aanspraak en justificatie accepterende pro confesso t niet tegen gesprokene, en speciaal de koop ingegaan tussen aanlegger en verweerder. Waarbij komt aanleggers eed en dus satisfactoir. een coopscontract is een contractus bonæ fidei.

22 Non obstat den eed van verweerder, inhærerende t geen in d andere saak is geallegeert. Eed is in propria causa in proprium commodum et ad damnun evitandum. Dit land is niet onder de waarde verkogt als uit t vorig transport sub B. te sien, waar bij selfs er 101 guldens voor gegeven heeft. Dat verweerder negeert d overdragt gegeven te hebben blijkt sub N. 1. eigen getuigen van verweerder te weten de brouwer en sijn vrouw. Gespeelde penningen is niet bewesen. N. 7. in d ander saak slaat op t geval in questie, te weten dat aanlegger sig geinformeert heeft bij de prothocolhouder over t beswaar van dat land, en grond van t huis, te samen verkogt voor : - : te weten t eerste voor : - : en t ander voor : - : Dat getuige sub N. 7. aan aanlegger heeft geraden dat transport weer aan verweerder over te geven, dewijl andersints hem voor een dief sou kunnen uitmaken, voegende daar selfs nog bij, dat hij niet moest laten blijken, dat hij getuige sulx aan aanlegger had geraden. De 400 guldens in die condschap sijn van die grond en t land. Presenteert te verclaren de 100 guldens voor t land betaalt te hebben, en dat verweerder heeft belooft t selve land aan hem te sullen transporteren. Versoekt confrontatie van parthije. [34] Aanlegger moet sijn eis verifieren, en de coop een factum sijnde, en dat de betaling geschied soude sijn is onbewesen. Den eed, om t onbewesene te suppleren, is termerair, nul. Aanleggers eed sou sijn in sijn eigen saak. Refereert sig so wel als aanlegger tot de getuigenis van de brouwer en sijn vrouw. Omtrent d overdragt dient, dat t waar is, dat aanlegger d overdragt van t land heeft, maar heeft ook d overdragt van t huis gehad. Hebben des tijdes dag en nagt gedobbelt. D overdragten heeft ter handen gestelt voor verspeeld geld ten bewijs, dat eigenaar was van huis en land. Dat als een dief soude kunnen aanspreken neemt men selfs ook aan pro confesso, wijl de secretaris wel wist, dat uit dobbelen en spelen geen actie had, en dat dus de opdragt onder sig daar om niet kon houden. Presenteert alsnog den eed, dat van dese twee morgen lants geen penningen ontfangen heeft, en dat de koopbrief voor afgewonnene penningen aan aanlegger is ter handen gekomen. Mag lijden de confrontatie, en ook, voor so ver nodig, van getuigen. Na gehoudene confrontatie Decreet

23 Tussen Jan Janssoon van Kok aanlegger ter eenre en Henrik Torné verweerder ter andere sijden, om te horen verclaren, dat verweerder verpligt is aan aanlegger te tarnsporteren twee greesen lands, in Oosterwolde, op den 9 Mei laastleden verkogt, en waar voor verweerder de coopspenningen heeft ontfangen onder belofte van het s anderendaags te transporteren of de penningen te restitueren met eis andersins van aanlegger van een schadepenning van vijftig guldens, judicii moderamine salvo; T Gerigt gehoort, wat parthijen hinc inde hebben doen voorbrengen, en gelet op het overgeleide bewijs schijn en bescheit van wedersijden overgelevert, vind dese saak niet geschapen om daar over de plano regt te doen, en verstaat derhalven, dat daar o- ver vab ses weken tot ses weken sal worden geschreven bij aanspraak antwoord replicq en duplicq, en dat t proces volschreven sijnde in handen van de heer Richter deeses Ampts als ordelwijser sal worden gestelt, om na ingewonnen advis van onpartijdige regtsgeleerden bij den Gerigte vervolgens gedaan te worden, dat na regten sullen vermeenen te behoren. Gepronuntieert den 16 Junij [35] Dingsdag den 21sten Augusti 1753 Præsident de heer Richter W. van Haersolte. Schepenen Luigje Coops Beert Jacobsen Beert Evertsen Heimen Petersen Heimen Reiersen Harmen Willems Jan Blaau Troost De heer Richter voor 1 heren pond contra Henrik Torné Ter oorsake hij op den 23 Junij 1753 ten huise van Willem Hengevelt tot Elburg met vuisten heeft geslagen met Hendrik Bekenkamp. Concl. etc. Ingen Torne versoekt bewijs Justificatie Het is sulx, dat den beclaagde op den 23 Julij 1753 ten huise van Willem Hengevelt Hospes tot Elburg, sittende te drinken met Henrik Bekencamp rusie gecregen en met vuisten geslagen heeft. Dat den heer klager niet kan vermoeden, dat sulx bij beclaagde

24 sal genegeert worden, wordende andersins daar van t nader bewijs inbedongen. En durft men den beclaagde wel summeren, om sig met eede te purgeren. Dus hij tot betaling van de boete verpligt is. [36] Antwoord Vermits hier manquement van bewijs is word gecontendeert tot absolutie. Replicq Duplicq Het factum is voorgevallen in presentie van 2 of 3 getuigen, welke om de geringheit der boete niet sijn in testes geproduceert. Reserverende derhalven de heer Richter t nader bewijs in desen, en om bij volgende gerigtsdag weder regthangig te maken. Verweerder is beschonken geweest, en kan niet seggen, dat geslagen heeft, hebbende wel twee blonde oogen gehad, maar wetende niet, of die gevallen heeft, of door een ander geslagen is. Kan dus niet sweren. En dewijl er geen bewijs is, so kan niet geconstringeert worden tot een eed. Sententie Het Gerigt gehoort hebbende de clagte van de heer Richter ratione officii tegens Henrick Torné beclaagde, ter oorsake tot Elburg met vuisten soude geslagen hebben, en t geen van weersijden is voorgebragt, absolveert den beclaagde bij gebrek van bewijs van de gevorderde boete. Gepronuntieert den 21 Augusti [37] Ingen Jannes Brouwer contra bij bodinge Joost Jansen om te hebben restitutie van sodanige kosten, als de aanlegger heeft verschoten op de voorgaande regtdag in de maand Junij, en die verweerder ten sijnen laste had aangenomen. Concl. etc. Troost Verweerder versoekt bewijs. Justificatie Aanlegger stelt de saak in eedes deilinge