Product-info Citrusfruit 2011

Transcriptie

1 Product-info Citrusfruit 2011 PT Maart Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Afdeling Markt & Innovatie

2

3 Product-info Citrusfruit 2011 Auteur Peter van der Salm Functie Marktanalist Telefoon Productschap Tuinbouw, Postbus 280, 2700 AG Zoetermeer Telefoon internet Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook zonder toestemming van de uitgever of auteur. 1

4 2 Productschap Tuinbouw

5 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1 Inleiding 7 2 Productie Productie wereldwijd Productie en export in het Middellandse Zeegebied 13 3 Handel Wereldhandel Citrusfruit algemeen Import in de Europese Unie Citrusfruit algemeen Sinaasappel Grapefruit Mandarijn Citroenen Limoenen Overig citrusfruit 28 4 Nederland Handel Import in Nederland Uitvoer uit Nederland Consumentenaankopen Retail Supermarktomzetten Supermarktaanbiedingen 42 3 Productschap Tuinbouw 3

6 4 Productschap Tuinbouw

7 Samenvatting Opkomst van China De grootste producenten van citrusfruit zijn te vinden in Amerika en Azië. De productie van de verschillende soorten citrusfruit in China is de laatste jaren sterk toegenomen. Een andere ontwikkeling is dat de handel in mandarijnen, waarvan China de grootste producent is, sterker is gegroeid dan de handel in sinaasappels. Productielanden Drie van de vier grootste producenten van sinaasappels (Brazilië, de Verenigde Staten en Mexico) zijn te vinden op het Amerikaanse continent. De twee andere landen in de top 5 van sinaasappelproducenten (India en China) liggen in Azië. De grootste producent van Europa, Spanje, staat nummer zes op de wereldranglijst. De top 10 wordt compleet gemaakt door Iran, Italië, Indonesië en Egypte. China is onbetwist de grootste mandarijnenproducent ter wereld, gevolgd door Spanje en Brazilië. De mandarijnenproductie in China vertoonde een stijgende lijn in de periode In Spanje was er in deze periode sprake van een dalende trend. India, Mexico en Argentinië zijn de grootste producenten van citroenen en limoenen. In China is de productie van citroenen en limoenen in de periode sterk toegenomen. De Verenigde Staten is de grootste producent van grapefruit ter wereld. China, waar de productie van grapefruit sterk is gegroeid in de periode , is nummer twee. Productie en export in het Middellandse Zeegebied Voor Nederland en andere Europese landen is het Middellandse Zeegebied het meest nabije productiegebied van citrusfruit. Uit statistieken van het Comité de Liaison de l'agrumiculture Méditerranéene (CLAM) blijkt dat Spanje, Italië, Egypte en Turkije de grootste citrusproducenten in het Mediterrane gebied zijn en dat Spanje en Turkije de belangrijkste exporteurs zijn. Het CLAM publiceert ook exportprognoses voor het seizoen 2010/2011. Hieruit blijkt dat de meeste Mediterrane landen verwachten dit seizoen meer mandarijnen te exporteren. Alleen Frankrijk en Israël verwachten een daling van hun mandarijnenexport. Tunesië en Egypte verwachten dit seizoen minder sinaasappels te exporteren, terwijl de andere Mediterrane landen verwachten juist meer sinaasappels uit te voeren. Als enige CLAM-land verwacht Tunesië dit seizoen minder citroen uit te voeren. De andere Mediterrane landen, waaronder de grootste exporteurs Turkije en Italië, verwachten meer te kunnen exporteren. Van grapefruit wordt dit seizoen een lagere uitvoer verwacht. Dat komt vooral omdat de drie grootste Mediterrane exporteurs, Spanje, Israël en Turkije, minder denken te kunnen exporteren. Wereldhandel De top 5 van citrusexporteurs wordt gevormd door Spanje, Zuid-Afrika, Turkije, China en de Verenigde Staten. De rol van China als exporteur is sterk gegroeid na Nederland kwam in 2009 (als re-exporteur) op een zevende plaats. De top vijf van importeurs wordt gevormd door Rusland, Duitsland, Frankrijk, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Behalve Rusland spelen deze importlanden allemaal een rol bij de re-export van citrusfruit. Sinaasappel is nog altijd het belangrijkste citrusfruit in de wereldhandel. De top 5 van de sinaasappelexporteurs bestaat uit: Spanje, Zuid-Afrika, Egypte, de Verenigde Staten en Turkije. China ontbreekt in deze top 5 maar is inmiddels wel opgeklommen tot een negende plaats. Als de ontwikkelingen in China zo door gaan zal het binnenkort Marokko en Nederland passeren als exporteur van sinaasappels. Spanje, China en Turkije zijn de belangrijkste exporteurs van mandarijn. De mandarijnenuitvoer uit China is de laatste jaren sterk gestegen. Zuid-Afrika en de Verenigde Staten zijn de belangrijkste exporteurs van grapefruit. Nederland kwam in 2009 als doorvoerland op de derde plaats als grapefruitexporteur. Import in de Europese Unie Er wordt jaarlijks ruim miljoen kilo citrusfruit door EU-landen geïmporteerd uit landen buiten de Europese Unie. De invoer is het grootste in de maanden juli, augustus, september en oktober. In november en december daalt de invoer weer, als de Europese citrusoogst op gang is gekomen. De invoer van citrusfruit in de Europese Unie komt voor een belangrijk deel van landen op het Zuidelijk Halfrond, zoals Zuid-Afrika en Productschap Tuinbouw 5

8 Argentinië, waar het oogstseizoen begint als het Europese seizoen op zijn einde begint te lopen. Andere belangrijke exporteurs naar de Europese Unie zijn Mediterrane landen als Turkije, Marokko, Egypte en Israël. De import van sinaasappels in de EU is in november en december het laagst. In de maanden daarna groeit de invoer gestaag tot deze in de periode augustus t/m oktober een hoogtepunt bereikt. Zuid-Afrika en Egypte zijn de grootste exporteurs van sinaasappel naar de Europese Unie. De invoer van grapefruit in de EU is meestal op zijn hoogst in de maanden oktober-november en in juni. In augustus en september is de invoer het laagst. De top 5 van grapefruitexporteurs naar de EU bestaat uit Zuid-Afrika, China, Turkije, Israël en de Verenigde Staten. De invoer van mandarijnen in de Europese Unie is het grootst in de periode november t/m februari. Marokko, Turkije en Zuid-Afrika zijn de belangrijkste exporteurs van mandarijnen naar de Europese Unie. De grootste producent van mandarijnen ter wereld, China, exporteert nauwelijks naar de EU. De invoer van citroenen in de EU is het grootst in de periode juni t/m oktober. Argentinië, Turkije en Zuid-Afrika zijn de belangrijkste exporteurs van citroenen naar de EU. De landen van de Europese Unie importeren vooral limoenen uit Brazilië, Mexico en andere Latijns-Amerikaanse landen. De grootste exporteur van overige soorten citrusfruit naar de Europese Unie is Israël. Import In Nederland De invoer van citrusfruit in Nederland is op zijn hoogst in de periode juli t/m oktober en bestaat voor ongeveer de helft uit sinaasappels. De invoer van grapefruit en limoenen is de laatste jaren toegenomen. Nederland importeert citrusfruit uit landen over de gehele wereld, maar vooral uit Spanje, Zuid-Afrika, Argentinië, Marokko en China. Met name China is de laatste jaren sterk opgekomen als citrusleverancier. Zuid-Afrika en Spanje zijn de twee grootste exporteurs van sinaasappels naar Nederland. Uitvoer uit Nederland De re-export van citrusfruit uit Nederland vertoont, ondanks een daling in 2009, een stijgende lijn. Ongeveer 40% van de re-export bestaat uit sinaasappel. In de periode is de re-export van grapefruit sterk gestegen. De belangrijkste bestemmingen voor de Nederlandse re-export van citrusfruit zijn Duitsland, Frankrijk, Polen, België en Rusland. De meeste groei vertoont de re-export naar Polen, Rusland, Tsjechië en enkele andere Oost-Europese bestemmingen. De re-export van sinaasappels vertoont een dalende lijn in de periode De stijgende lijn in de uitvoer van grapefruit is voor een groot deel te danken aan de uitvoer naar Oost-Europese landen als Polen, Tsjechië, Rusland, Roemenië en Slowakije. Duitsland, Rusland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk zijn de belangrijkste bestemmingen voor de re-export van mandarijn uit Nederland. Citroenen exporteert Nederland vooral naar Duitsland en Polen. De belangrijkste bestemmingen voor de re-export van limoen zijn Duitsland, Frankrijk en het Verenigd koninkrijk. Consumentenaankopen en retail Sinaasappelen en mandarijnen zijn nummer 2 en 4 op de ranglijst van fruit in Nederland, zowel bij de aankoop in kilogram als bij de bestedingen in euro. De huishoudelijke aankoop van sinaasappels is de laatste jaren afgenomen in Nederland. De mandarijn heeft zich wat beter gehandhaafd dan de sinaasappel. Het percentage Nederlandse huishoudens dat grapefruit koopt is in de periode gedaald van 17% naar 14% en de gekochte hoeveelheid is afgenomen van 1,5 kg naar 1,0 kg per huishouden. De omzet van de Nederlandse supermarkten met citrusfruit is in 2010 met 9% gestegen ten opzichte van De omzet met sinaasappels is minder gestegen dan de omzet van de productgroep citrusfruit als geheel, waardoor het aandeel van de sinaasappels in de totale omzet van citrusfruit is gedaald. Supermarktaanbiedingen met sinaasappels zijn er vooral in de wintermaanden. Dat is een logische periode, want in de lente en zomer is er veel vers zomerfruit en aan het eind van de zomer komen appels en peren van de nieuwe oogst beschikbaar. In 2010 zijn er meer landelijke aanbiedingen geweest dan in Landelijke supermarktaanbiedingen met mandarijnen zijn er vooral in de maanden november t/m januari, maar ook in de periode mei-juni zijn er regelmatig meerdere formules die actie voeren met mandarijnen. 6 Productschap Tuinbouw

9 1 Inleiding In deze Product-Info Citrusfruit wordt gebruik gemaakt van diverse bronnen. Voor productiecijfers wereldwijd is gebruik gemaakt van de gegevens van de FAO. Voor de productie in de Mediterrane landen en prognoses voor de export uit die landen is gebruik gemaakt van gegevens van het Comité de Liaison de l'agrumiculture Méditerranéene (CLAM). Handelscijfers (import en export) worden in de EU geregistreerd door Eurostat, het statistische bureau van de Europese Unie. Na het opengaan van de EU-binnengrenzen zijn deze invoer- en uitvoerstatistieken voor de handel binnen de Europese Unie minder betrouwbaar geworden. De handelscijfers van Eurostat zijn dus niet altijd compleet, maar ze zijn wel geschikt om de grote lijnen en trends in kaart te brengen. Handelscijfers voor landen buiten de Europease Unie worden verzameld door de Verenigde Naties en gepubliceerd op de web-site van UN Comtrade: De gegevens over huishoudelijke consumptie zijn aangekocht van GfK Panel Services. Omzetgegevens van de supermarkten zijn afkomstig van Nielsen. Productschap Tuinbouw 7

10 8 Productschap Tuinbouw

11 2 Productie 2.1 Productie wereldwijd Tabel 2.1 Productie van sinaasappels in de belangrijkste productielanden, x kg Bron: FAO Brazilië Verenigde Staten India Mexico China Spanje Iran Italië Indonesië Egypte Pakistan Zuid-Afrika Turkije Griekenland Marokko Argentinië Syrië Vietnam Algerije Ghana Australië Venezuela Peru Colombia Thailand Costa Rica Honduras Belize Libanon Paraguay Cuba Congo, Dem. Rep Portugal Tunesië Chili Jamaica Guatemala Jemen Uruguay Israël Drie van de vier grootste producenten van sinaasappels - Brazilië, de Verenigde Staten en Mexico - zijn te vinden op het Amerikaanse continent. De twee andere landen in de top 5, India en China, liggen in Azië. De grootste producent van Europa, Spanje, staat nummer zes op de wereldranglijst. De top 10 wordt compleet gemaakt door Iran, Italië, Indonesië en Egypte. De productie in China is de laatste jaren flink toegenomen. Productschap Tuinbouw 9

12 Top 10 productielanden van sinaasappel in 2008 Brazilië Verenigde Staten India Mexico China Spanje Iran Italië Indonesië Egypte x kg Tabel 2.2 Productie van mandarijnen in de belangrijkste productielanden, x kg Bron: FAO China Spanje Brazilië Japan Italië Egypte Turkije Thailand Pakistan Zuid-Korea Iran Argentinië Verenigde Staten Mexico Marokko Peru Nepal Algerije Zuid-Afrika Israël Griekenland Australië China is onbetwist de grootste mandarijnenproducent ter wereld, gevolgd door Spanje en Brazilië. De productie in China vertoonde een stijgende lijn in de periode In Spanje was er sprake van een dalende trend in deze periode. De productie van mandarijnen in Italië groeide sterk in de periode Productschap Tuinbouw

13 Tabel 2.3 Productie van citroenen en limoenen in de belangrijkste productielanden, x kg Bron: FAO India Mexico Argentinië Brazilië China Iran Spanje Turkije Verenigde Staten Italië Egypte Peru Zuid-Afrika Chili Syrië Libanon Guatemala Pakistan Griekenland Thailand Colombia Soedan El Salvador Venezuela Bangladesh Algerije Uruguay Ghana Tunesië Israël Australië India, Mexico en Argentinië zijn de grootste producenten van citroenen en limoenen. De productie in China is sterk toegenomen in de periode Citroenen Limoenen Productschap Tuinbouw 11

14 Tabel 2.4 Productie van grapefruit in de belangrijkste productielanden, x kg Bron: FAO Verenigde Staten China Mexico Zuid-Afrika Israël India Argentinië Turkije Cuba Brazilië Tunesië Soedan Belize Bangladesh Iran Jamaica Spanje Paraguay Swaziland Filippijnen Cyprus Syrië Bahamas Vietnam Thailand Ivoorkust De Verenigde Staten is de grootste producent van grapefruit ter wereld. China is nummer twee. De Chinese productie van grapefruit is sterk gegroeid in de periode Productschap Tuinbouw

15 Tabel 2.5 Productie van overig citrusfruit in de belangrijkste productielanden, x kg Bron: FAO Nigeria China Colombia Guinee Syrië Filippijnen Saudi Arabië India Japan Mexico Tunesië Sierra Leone Kenia Iran Angola Verenigde Staten Guatemala Peru Tanzania Ivoorkust Bhutan Italië Ecuador Marokko Spanje Israël Nigeria en China zijn de grootste producenten van de overige citrusvruchten, waaronder bijvoorbeeld pomelo s, kumquats en kakifruit. 2.2 Productie en export in het Middellandse Zeegebied Tabel 2.6 Productie, consumptie en uitvoer van citrusfruit in de landen rond de Middellandse Zee in het seizoen 2009/ 10, x kg Bron: CLAM Productie Binnenlandse Uitvoer Consumptie (vers) Frankrijk 28,0 0,0 25,4 Spanje 5.347, , ,0 Marokko 1.520,0 995,9 489,1 Algerije 570,0 570,0 0,0 Tunesië 307,9 281,7 26,2 Italië 3.697, ,1 288,3 Israël 560,5 199,0 179,2 Cyprus 211,7 35,5 116,6 Griekenland 1.134,8 450,2 364,9 Turkije 2.780, , ,7 Egypte 3.461, ,4 924,2 Gaza 68,3 10,8 38,7 Totaal , , ,3 Het Comité de Liaison de l'agrumiculture Méditerranéene (CLAM) publiceert statistieken over de citrussector in de landen rond de Middellandse Zee. Productschap Tuinbouw 13

16 Spanje, Italië, Egypte en Turkije zijn de grootste citrusproducerende landen in het Middellandse Zeegebied. Spanje en Turkije zijn de belangrijkste exporteurs. Spanje Italië Egypte Turkije Marokko Griekenland Algerije Israël Tunesië Cyprus Gaza Frankrijk Productie van citrusfruit in de CLAM-landen in 2009/' x kg Tabel 2.7 uitvoer van mandarijnen uit de CLAM-landen, x kg Bron: CLAM 2009/' /'11 *) +/- % Frankrijk 25,4 19,5-23% Spanje 1.364, ,0 6% Marokko 322,4 351,0 9% Italië 102,3 105,0 3% Israël 68,0 67,0-1% Cyprus 59,7 60,1 1% Griekenland 35,0 36,0 3% Turkije 328,0 390,0 19% Egypte 31,4 45,0 43% Totaal 2.336, ,6 8% *) prognose Het CLAM publiceert ook exportprognoses voor het seizoen 2010/2011. De meeste Mediterrane landen verwachten dit seizoen meer mandarijnen te exporteren. Alleen Frankrijk en Israël verwachten een daling van hun mandarijnenexport. 14 Productschap Tuinbouw

17 Tabel 2.8 uitvoer van sinaasappels uit de CLAM-landen, x kg Bron: CLAM 2009/' /'11 *) +/- % Spanje 1.293, ,0 8% Marokko 161,8 242,0 50% Tunesië 24,2 23,2-4% Italië 139,9 155,0 11% Israël 21,8 36,5 67% Cyprus 27,1 28,5 5% Griekenland 328,5 330,0 0% Turkije 202,6 200,0-1% Egypte 846,0 753,0-11% Gaza 37,0 37,0 0% Totaal 3.082, ,2 4% Tunesië en Egypte verwachten dit seizoen minder sinaasappels te exporteren. De andere Mediterrane landen verwachten meer uit te voeren. Met name uit Spanje en Marokko wordt in 2010/2011 meer export verwacht. Tabel 2.9 uitvoer van citroenen uit de CLAM-landen, x kg Bron: CLAM 2009/' /'11 *) +/- % Spanje 376,6 390,0 4% Marokko 4,9 7,0 43% Tunesië 1,7 1,5-12% Italië 40,3 70,0 74% Israël 1,9 2,3 21% Cyprus 4,1 4,5 10% Griekenland 0,8 3,0 275% Turkije 419,1 450,0 7% Egypte 29,2 43,0 47% Gaza 1,7 1,7 0% Totaal 880,3 973,0 11% Tunesië verwacht dit seizoen minder citroen uit te voeren. De andere Mediterrane landen, waaronder de grootste exporteurs Turkije en Italië, verwachten meer citroenen te kunnen exporteren. Tabel 2.10 uitvoer van grapefruit uit de CLAM-landen, x kg Bron: CLAM 2009/' /'11 *) +/- % Spanje 48,3 42,0-13% Italië 5,8 7,0 21% Israël 84,5 84,0-1% Cyprus 25,7 26,1 2% Griekenland 0,6 0,6 0% Turkije 153,0 145,0-5% Egypte 17,2 18,0 5% Totaal 335,1 322,7-4% Van grapefruit wordt dit seizoen een lagere uitvoer verwacht. Dat komt vooral omdat de drie grootste Mediterrane exporteurs, Spanje, Israël en Turkije, minder denken te kunnen exporteren. Productschap Tuinbouw 15

18

19 3 Handel 3.1 Wereldhandel Citrusfruit algemeen Tabel 3.1 Uitvoer van citrusfruit (alle soorten), inclusief doorvoer, x Kg Bron:UN Comtrade /- % Totaal % Spanje % Zuid Afrika % Turkije % China % V.S. v. Amerika % Egypte % Nederland % Argentinië % Mexico % Marokko % Griekenland % Pakistan % Italië % Australië % Israël % Libanon % Uruguay % België % Syrië Chili % Brazilië % Hong Kong % Frankrijk % Duitsland % Nicaragua % Ver. Arab. Emiraten % Honduras India % Peru % Cyprus % Litouwen % Polen % Ver. Koninkrijk % Zimbabwe % Portugal % Bhutan % Tunesië % Kroatië % Overige landen % De top 5 van citrusexporteurs wordt gevormd door Spanje, Zuid-Afrika, Turkije, China en de Verenigde Staten. De rol van China als exporteur is sterk gegroeid na Productschap Tuinbouw 17

20 Nederland kwam in 2009 (als re-exporteur) op een zevende plaats. Andere landen die een rol spelen bij de re-export van citrusfruit zijn België, Hong-Kong, Frankrijk, Duitsland, Litouwen, Polen, het Verenigd Koninkrijk en Kroatië. Top 5 exportlanden van citrusfruit Spanje Zuid Afrika Turkije China V.S. v. Amerika x kg Top 5 importlanden van citrusfruit Rusland Duitsland Frankrijk Nederland Ver. Koninkrijk x kg De top vijf van importeurs wordt gevormd door Rusland, Duitsland, Frankrijk, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Behalve Rusland spelen deze landen allemaal een rol bij de re-export van citrusfruit. 18 Productschap Tuinbouw

21 Tabel 3.2 Invoer van citrusfruit, x Kg Bron:UN Comtrade /- % Totaal % Rusland % Duitsland % Frankrijk % Nederland % Verenigd Koninkrijk % V.S. v. Amerika % Polen % Italië % Canada % Saoedi Arabië % Oekraïne % Japan % Ver. Arab. Emiraten % België % Hong Kong % Spanje % Maleisië % Zweden % Tsjechië % Zwitserland % Koeweit Roemenië % Denemarken % Oostenrijk % Filippijnen % China % Servië % Zuid Korea % Litouwen % Costa Rica % Bulgarije % Portugal % Noorwegen % Griekenland % Finland % Singapore % Hongarije % Slowakije % Wit Rusland % Kazakstan % Syrië Oman % Ierland % Slovenië % Turkije % Kroatië % Overige landen % Productschap Tuinbouw 19

22 Tabel 3.3 Uitvoer van sinaasappel, inclusief doorvoer, x Kg Bron:UN Comtrade /- % Totaal % Spanje % Zuid Afrika % Egypte % V.S. v. Amerika % Turkije % Griekenland % Nederland % Marokko % China % Argentinië % Australië % Libanon % Italië % Uruguay % Syrië Nicaragua % Honduras Hong Kong % Frankrijk % Chili % Ver. Arab. Emiraten België % Israël % Duitsland % Zimbabwe % Ver. Koninkrijk % Brazilië % Portugal % Mexico % India % Tunesië % Overige landen % Sinaasappel is nog altijd het belangrijkste citrusfruit. De top 5 van de sinaasappelexporteurs lijkt dan ook veel op die van de exporteurs van citrusfruit als geheel: Spanje, Zuid-Afrika, Egypte, de Verenigde Staten en Turkije. China ontbreekt in de top 5 maar is inmiddels wel opgeklommen tot een negende plaats. Als China zo door gaat zal het binnenkort Marokko en Nederland passeren als exporteur van sinaasappels. 20 Productschap Tuinbouw

23 Tabel 3.4 Uitvoer van mandarijn, inclusief doorvoer, x Kg Bron:UN Comtrade /- % Totaal % Spanje % China % Turkije % Pakistan % Marokko % Zuid Afrika % Nederland % Argentinië % Italië % Griekenland % Uruguay % Peru % Israël % Chili % V.S. v. Amerika % Australië % Frankrijk % Polen % Kroatië % Hong Kong % Cyprus % Georgië Duitsland % Litouwen % Overige landen % Spanje, China en Turkije zijn de belangrijkste exporteurs van mandarijn. De uitvoer uit China is de laatste jaren sterk gestegen. Tabel 3.5 Uitvoer van grapefruit, inclusief doorvoer, x Kg Bron:UN Comtrade /- % Totaal % Zuid Afrika % V.S. v. Amerika % Nederland % Turkije % China % Israël % België % Spanje % Argentinië % Cyprus % Thailand % Mexico % Duitsland % Egypte % Italië % Zimbabwe % Overige landen % Zuid-Afrika en de Verenigde Staten zijn de belangrijkste exporteurs van grapefruit. Nederland kwam in 2009 als doorvoerland op de derde plaats. Andere grote exporteurs zijn Turkije, China en Israël. Productschap Tuinbouw 21

24 3.2 Import in de Europese Unie Citrusfruit algemeen Tabel 3.4 Import van citrusfruit in de EU uit landen van buiten de EU, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Citrusfruit totaal % Sinaasappel % Grapefruit % Mandarijn % Citroen % Lemmetje % Overig citrusfruit % Er wordt jaarlijks ruim miljoen kilo citrusfruit door EU-landen geïmporteerd uit landen buiten de Europese Unie. De invoer is het grootste in de maanden juli, augustus, september en oktober. In november en december daalt de invoer weer, als de Europese citrusoogst op gang is gekomen. Tabel 3.5 Import van citrusfruit in de EU uit landen van buiten de EU per maand, x kg Bron: Eurostat/PT Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal Top 5 herkomstlanden van citrusfruitimport in de EU Zuid-Afrika Argentinië Turkije Marokko Egypte x kg 22 Productschap Tuinbouw

25 Tabel 3.6 Import van citrusfruit in de EU uit landen van buiten de EU, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Zuid-Afrika % Argentinië % Turkije % Marokko % Egypte % Israël % Uruguay % China % Brazilië % VS van Amerika % Mexico % Peru % Swaziland % Tunesië % Zimbabwe % Chili % Kroatië % Honduras % Pakistan % Australië % Dominicaanse Rep % Jamaica % Colombia % Cuba % Ghana % Overige landen % De invoer van citrusfruit in de Europese Unie komt voor een belangrijk deel van landen op het Zuidelijk Halfrond, waar het oogstseizoen begint als het Europese seizoen op zijn einde begint te lopen. Andere belangrijke exporteurs naar de Europese Unie zijn Mediterrane landen als Turkije, Marokko, Egypte en Israël Sinaasappel Tabel 3.7 Import van sinaasappel in de EU uit landen van buiten de EU per maand, x kg Bron: Eurostat/PT Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal Productschap Tuinbouw 23

26 De import van sinaasappels in de EU is in november en december het laagst. In de maanden daarna groeit de invoer gestaag tot deze in de periode augustus t/m oktober een hoogtepunt bereikt. Zuid-Afrika en Egypte zijn de grootste exporteurs van sinaasappel naar de Europese Unie. De invoer uit Egypte is de laatste jaren flink gegroeid. De invoer uit Marokko kan van jaar tot jaar flink schommelen. De invoer uit Argentinië is flink gedaald in 2008 en Tabel 3.8 Import van sinaasappel in de EU uit landen van buiten de EU, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Zuid-Afrika % Egypte % Marokko % Argentinië % Uruguay % Turkije % Israël % Tunesië % Brazilië % Zimbabwe % Swaziland % Chili % Mexico % Peru % Jamaica % Ghana % VS van Amerika % Australië % Dominicaanse Rep % Cuba % Colombia % Belize % Overige landen % Grapefruit Tabel 3.9 Import van grapefruit in de EU uit landen van buiten de EU per maand, x kg Bron: Eurostat/PT Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal De invoer van grapefruit in de EU is meestal op zijn hoogst in de maanden oktober-november en in juni. In augustus en september is de invoer het laagst. 24 Productschap Tuinbouw

27 De top 5 van grapefruitexporteurs naar de EU bestaat uit Zuid-Afrika, China, Turkije, Israël en de Verenigde Staten. De uitvoer van China naar de EU is zeer sterk gestegen in de periode De uitvoer van Turkije naar de EU is sterk afgenomen in de periode Tabel 3.10 Import van grapefruit in de EU uit landen van buiten de EU, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Zuid-Afrika % China % Turkije % Israël % VS van Amerika % Argentinië % Mexico % Swaziland % Honduras % Zimbabwe % Vietnam % Cuba % Marokko % Thailand % Uruguay % Chili % Overige landen % Mandarijn Tabel 3.11 Import van mandarijn in de EU uit landen van buiten de EU per maand, x kg Bron: Eurostat/PT Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal De invoer van mandarijnen in de Europese Unie is het grootst in de periode november t/m februari. Ook in juni is er vaak een kleine piek. Marokko, Turkije en Zuid-Afrika zijn de belangrijkste exporteurs van mandarijnen naar de Europese Unie. De grootste producent van mandarijnen ter wereld, China, exporteert nauwelijks naar de EU. Productschap Tuinbouw 25

28 Tabel 3.12 Import van mandarijn in de EU uit landen van buiten de EU, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Marokko % Turkije % Zuid-Afrika % Argentinië % Uruguay % Israël % Peru % Kroatië % Pakistan % Chili % Australië % Egypte % VS van Amerika % Swaziland % Jamaica % Brazilië % China % Overige landen % Citroenen Tabel 3.13 Import van citroenen in de EU uit landen van buiten de EU per maand, x kg Bron: Eurostat/PT Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal De invoer van citroenen in de EU is het grootst in de periode juni t/m oktober. Argentinië, Turkije en Zuid-Afrika zijn de belangrijkste exporteurs van citroenen naar de EU. 26 Productschap Tuinbouw

29 Tabel 3.14 Import van citroenen in de EU uit landen van buiten de EU, x Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Argentinië % Turkije % Zuid-Afrika % Uruguay % Chili % Marokko % Dominicaanse Rep Egypte % Brazilië % Israël % VS van Amerika % Syrië % Tunesië % Overige landen % Limoenen Tabel 3.15 Import van limoenen in de EU uit landen van buiten de EU per maand, x kg Bron: Eurostat/PT Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal De landen van de Europese Unie importeren vooral limoenen uit Brazilië, Mexico en andere Latijns-Amerikaanse landen. Tabel 3.16 Import van limoenen in de EU uit landen van buiten de EU, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Brazilië % Mexico % Colombia % Dominicaanse Rep % Venezuela % Israël Peru % Egypte % Honduras % Costa Rica % Argentinië % Ecuador % Overige landen % Productschap Tuinbouw 27

30 3.2.7 Overig citrusfruit Tabel 3.17 Import van overig citrusfruit in de EU uit landen van buiten de EU per maand, x kg Bron: Eurostat/PT Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal De grootste exporteur van overig citrusfruit naar de Europese Unie is Israël. Tabel 3.18 Import van overig citrusfruit in de EU uit landen van buiten de EU, x k Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Israël % Zuid-Afrika % Jamaica % Haïti Pakistan Argentinië % Mexico Peru % Madagaskar Iran % Maleisië % Kameroen % Turkije % China % Overige landen % 28 Productschap Tuinbouw

31 4 Nederland 4.1 Handel Import in Nederland Tabel 4.1 Import citrusfruit in Nederland per maand, x kg Bron: Eurostat/PT Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal De invoer van citrusfruit in Nederland is op zijn hoogst in de periode juli t/m oktober. De invoer bestaat voor ongeveer de helft uit sinaasappels. De invoer van grapefruit en limoenen (ook wel lemmetjes genoemd) is de laatste jaren toegenomen. Tabel 4.2 Import citrusfruit in Nederland per product, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal citrusfruit % Sinaasappel % Mandarijn % Grapefruit % Citroen % Limoen % Overig citrusfruit % Productschap Tuinbouw 29

32 Tabel 4.3 Import citrusfruit totaal in Nederland per land, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Spanje % Zuid-Afrika % Argentinië % Marokko % China % Brazilië % Egypte % Uruguay % Verenigd Koninkrijk % VS van Amerika % Duitsland % Israël % Mexico % Zimbabwe % Peru % Swaziland % België % Turkije % Frankrijk % Honduras % Italië % Chili % Griekenland % Cyprus (Grieks deel) % Cuba % Overige landen % Nederland importeert citrusfruit uit landen over de gehele wereld. De grootse leveranciers zijn Spanje, Zuid-Afrika, Argentinië, Marokko en China. China is de laatste jaren sterk opgekomen als citrusleverancier. De invoer uit Brazilië is de laatste jaren weggezakt. Nederland importeert ook nog citrusfruit via andere Europese importlanden als het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en België. Top 5 herkomstlanden van citrusfruitimport in Nederland Spanje Zuid-Afrika Argentinië Marokko China x kg 30 Productschap Tuinbouw

33 Tabel 4.4 Import van sinaasappel in Nederland per land, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Zuid-Afrika % Spanje % Egypte % Marokko % Argentinië % Verenigd Koninkrijk Uruguay % Zimbabwe % Duitsland % Brazilië % Swaziland % België % Frankrijk % Peru % Chili % VS van Amerika % Griekenland % Italië % Israël % Slovenië 261 Turkije % Overige landen % Zuid-Afrika en Spanje zijn de twee grootste exporteurs van sinaasappels naar Nederland. Tabel 4.5 Import van mandarijn in Nederland per land, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Spanje % Marokko % Argentinië % Zuid-Afrika % Uruguay % Peru % Duitsland % België % Verenigd Koninkrijk % Israël % Turkije % Frankrijk % Pakistan % Italië Australië Chili % Overige landen % Spanje, Marokko en Argentinië zijn de grootste exporteurs van mandarijn naar Nederland. Productschap Tuinbouw 31

34 Tabel 4.6 Import van grapefruit in Nederland per land, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Zuid-Afrika % China % VS van Amerika % Israël % Argentinië % Honduras % Swaziland % Turkije % Duitsland % België % Spanje % Zimbabwe % Mexico % Frankrijk % Verenigd Koninkrijk % Chili % Uruguay % Overige landen % Grapefruit wordt vooral geïmporteerd uit Zuid-Afrika, China en de Verenigde Staten. De invoer van grapefruit uit China is sterk toegenomen in de periode Tabel 4.7 Import van citroen in Nederland per land, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Argentinië % Spanje % Zuid-Afrika % Uruguay % Turkije % Duitsland % België % Italië % Frankrijk % Cyprus (Grieks deel) % Chili % Griekenland Marokko % Egypte % Verenigd Koninkrijk % Overige landen % Citroen wordt in Nederland vooral geïmporteerd uit Argentinië, Spanje en Zuid-Afrika. 32 Productschap Tuinbouw

35 4.1.2 Uitvoer uit Nederland Tabel 4.8 Export van citrusfruit uit Nederland per maand, x kg Bron: Eurostat/PT Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal De re-export van citrusfruit uit Nederland vertoont, ondanks een daling in 2009, een stijgende lijn. De re-export van citrusfruit uit Nederland is het grootst in de periode augustus t/m oktober. Ongeveer 40% van de re-export bestaat uit sinaasappel. De re-export van grapefruit is sterk gestegen in de periode Tabel 4.9 Export citrusfruit uit Nederland per product, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal citrusfruit % Sinaasappel % Grapefruit % Mandarijn % Citroen % Limoen % Overig citrusfruit % Top 5 bestemmingslanden voor Nederlandse export van citrusfruit Duitsland Frankrijk Polen België Rusland x kg Productschap Tuinbouw 33

36 Tabel 4.10 Export citrusfruit uit Nederland naar land van bestemming, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Duitsland % Frankrijk % Polen % België % Rusland % Zweden % Verenigd Koninkrijk % Spanje % Tsjechië % Finland % Denemarken % Italië % Roemenië % Noorwegen % Ierland % Litouwen % Oostenrijk % Wit-Rusland % Slowakije % Zwitserland % Hongarije % Griekenland % Oekraïne % Letland % Servië % Estland % IJsland % Malta % Slovenië % Kroatië % Overige landen % De belangrijkste bestemmingen voor de Nederlandse re-export van citrusfruit zijn Duitsland, Frankrijk, Polen, België en Rusland. De meeste groei vertoont de re-export naar Polen, Rusland, Tsjechië en enkele andere Oost- Europese bestemmingen. 34 Productschap Tuinbouw

37 Tabel 4.11 Export van sinaasappel uit Nederland naar land van bestemming, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Duitsland % België % Frankrijk % Zweden % Spanje % Polen % Rusland % Denemarken % Verenigd Koninkrijk % Tsjechië % Finland % Noorwegen % Ierland % Roemenië % Italië % Oostenrijk % Litouwen % Wit-Rusland % Griekenland % Slowakije % Servië % Zwitserland % IJsland % Malta % Hongarije % Slovenië % Oekraïne % Letland % Overige landen % De re-export van sinaasappels vertoont een dalende lijn in de periode De uitvoer naar de meeste landen is gedaald na Sommige Oost-Europese landen hebben ook na 2007 meer sinaasappel via Nederland ingevoerd. Productschap Tuinbouw 35

38 Tabel 4.12 Export van grapefruit uit Nederland naar land van bestemming, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Duitsland % Frankrijk % Polen % Tsjechië % België % Rusland % Roemenië % Verenigd Koninkrijk % Spanje % Zweden % Italië % Denemarken % Slowakije % Litouwen % Finland % Oekraïne % Wit-Rusland % Hongarije % Noorwegen % Zwitserland % Oostenrijk % Ierland % Letland % Overige landen % De stijgende lijn in de uitvoer van grapefruit is voor een groot deel te danken aan de uitvoer naar Oost-Europese landen als Polen, Tsjechië, Rusland, Roemenië en Slowakije. Ook de uitvoer naar Duitsland is, ondanks een lichte daling in 2009, flink toegenomen na Productschap Tuinbouw

39 Tabel 4.13 Export van mandarijn uit Nederland naar land van bestemming, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Duitsland % Rusland % Zweden % Verenigd Koninkrijk % Polen % Finland % België % Litouwen % Spanje % Frankrijk % Tsjechië % Denemarken % Noorwegen % Ierland % Wit-Rusland % Italië % Oostenrijk % Slowakije % Letland % Roemenië % Estland % Oekraïne % Hongarije % IJsland % Zwitserland % Overige landen % Duitsland, Rusland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk zijn de belangrijkste bestemmingen voor de re-export van mandarijn uit Nederland. De re-export naar Polen is, na een daling in 2008, in 2009 weer flink gestegen. Productschap Tuinbouw 37

40 Tabel 4.14 Export van citroen uit Nederland naar land van bestemming, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Duitsland % Polen % Verenigd Koninkrijk % België % Zweden % Italië % Spanje % Frankrijk % Tsjechië % Denemarken % Rusland % Oostenrijk % Ierland % Zwitserland % Slowakije % Finland % Roemenië % Griekenland % Hongarije % Litouwen % Noorwegen % Overige landen % Duitsland en Polen zijn de belangrijkste bestemmingen voor de re-export van citroen uit Nederland. Opvallend is de toegenomen uitvoer van citroen naar Mediterrane landen als Italië en Spanje. Tabel 4.15 Export van limoen uit Nederland naar land van bestemming, x kg Bron: Eurostat/PT /- % Totaal % Duitsland % Frankrijk % Verenigd Koninkrijk % Italië % Zweden % Denemarken % België % Rusland % Spanje % Tsjechië % Oostenrijk % Polen % Zwitserland % Finland % Noorwegen % Hongarije % Griekenland % Ierland % Roemenië % Litouwen % Oekraïne % overige landen % 38 Productschap Tuinbouw

41 De belangrijkste bestemmingen voor de re-export van limoen zijn Duitsland, Frankrijk en het Verenigd koninkrijk. De uitvoer van limoen naar Zweden, Italië en Denemarken is na 2006 duidelijk toegenomen. 4.2 Consumentenaankopen Tabel 4.16 Top-4 Huishoudelijke aankopen van vers fruit per huishoudens, in kilo Bron: GfK Appelen 23,4 23,9 22,2 22,3 21,6 2 Sinaasappelen 20,6 20,4 18,4 17,4 17,1 3 Bananen 15,5 15,3 14,7 13,7 12,9 4 Mandarijnen 9,0 8,4 7,8 7,4 8,4 Tabel 4.17 Top-4 Huishoudelijke aankopen van vers fruit per huishoudens, in Bron: GfK Appelen 28,31 29,57 31,01 27,68 27,55 2 Sinaasappelen 23,37 23,28 22,02 20,02 20,53 3 Bananen 21,00 20,76 20,70 19,96 18,76 4 Mandarijnen 14,13 14,13 14,33 13,68 14,36 Sinaasappelen en mandarijnen zijn nummer 2 en 4 op de ranglijst van fruit in Nederland, zowel bij de aankoop in kilogram als bij de bestedingen in euro. Tabel 4.18 Kerncijfers huishoudelijke aankoop van sinaasappels in Nederland Bron: GfK % kopende huishoudens Gekochte hoeveelheid per 19,4 20,6 20,4 18,4 17,4 17,1 huishouden in kg Besteding per huishouden 2;,36 23,36 23,29 22,:2 2:,:2 2:,53 Gemiddelde prijs per kg ;,;: ;,;3 ;,;4 ;,2: ;,;5 ;,2: De huishoudelijke aankoop van sinaasappels is de laatste jaren afgenomen in Nederland. Het percentage kopende huishoudens is in de periode gedaald van 70% naar 66%. De gekochte hoeveelheid per huishouden is afgenomen van 19,4 kg naar 17,1 kg. De gemiddelde besteding is gedaald van 2;,36 naar 2:,53 per huishouden. Tabel 4.19 Kerncijfers huishoudelijke aankoop van mandarijn in Nederland Bron: GfK % kopende huishoudens Gekochte hoeveelheid per 9,0 9,0 8,4 7,8 7,4 8,4 huishouden in kg Besteding per huishouden ;3,23 ;4,;3 ;4,;3 ;4,33 ;3,69 ;4,36 Gemiddelde prijs per kg ;,47 ;,57 ;,67 ;,93 ;,94 ;,72 De mandarijn heeft zich wat beter gehandhaafd dan de sinaasappel. Het percentage kopende huishoudens is slechts licht gedaald, van 84% naar 83%. De gekochte hoeveelheid mandarijn is afgenomen van 9,0 naar 8,4 kilogram per huishouden De bestedingen zijn 8% gegroeid, van ;3,23 naar ;4,36 per huishouden. Productschap Tuinbouw 39

42 Tabel 4.20 Kerncijfers huishoudelijke aankoop van grapefruit in Nederland Bron: GfK % kopende huishoudens Gekochte hoeveelheid per 1,5 1,4 1,4 1,1 1,0 1,0 huishouden in kg Besteding per huishouden 2,4; 2,37 2,22 ;,73 ;,6; ;,66 Gemiddelde prijs per kg ;,65 ;,68 ;,6; ;,55 ;,64 ;,74 Het percentage Nederlandse huishoudens dat grapefruit koopt is in de periode gedaald van 17% naar 14%. De gekochte hoeveelheid grapefruit is afgenomen van 1,5 kg naar 1,0 kg per huishouden. Het bedrag dat een gemiddeld huishouden in Nederland aan grapefruit besteed is gedaald van 2,4; naar ;, Retail Supermarktomzetten Tabel 4.21 Nederlandse supermarktomzetten met citrusfruit, x Bron: Nielsen /- % Totaal citrusfruit % Sinaasappels % Mandarijnen % Citroen % Grapefruit % Limoenen % Pomelo % Kakifruit % Kumquats % Overig citrusfruit % De omzet van de Nederlandse supermarkten met citrusfruit is in 2010 met 9% gestegen ten opzichte van Aandelen citrusvruchten in de omzet van Nederlandse supermarkten met citrusfruit in % 3%1% 3% 37% 51% Sinaasappels Mandarijnen Citroen Grapefruit Limoenen Overig citrus 40 Productschap Tuinbouw

43 De omzet met sinaasappels is minder gestegen dan de omzet van de productgroep citrusfruit als geheel. Daardoor is het aandeel van de sinaasappels in de totale omzet van citrusfruit gedaald van 51% in 2009 naar 49% in Het aandeel van de mandarijn (37%) en de citroen (5%) is stabiel gebleven. Het aandeel van overig citrusfruit (inclusief pomelo, kakifruit en kumquat) is licht gestegen, van 3% naar 4%. Aandelen citrusvruchten in de omzet van Nederlandse supermarkten met citrusfruit in % 5% 3% 1% 4% 49% Sinaasappels Mandarijnen Citroen Grapefruit Limoenen Overig citrus Tabel 4.22 Nederlandse supermarktomzetten met citrusfruit per formule, x Bron: Nielsen /- % Totaal % Albert Heijn % Superunie % C % Aldi % Lidl % Super de Boer % Jumbo % Overige supermarkten % *) Inclusief Detailconsult Van de grotere formules is Super de Boer de enige die in 2010 minder omzet met citrusfruit heeft gemaakt dan in 2010 (dat geldt overigens niet alleen voor de omzet met citrusfruit maar ook voor de totale omzet). Procentueel heeft Jumbo de grootste groei in de omzet met citrusfruit laten zien in 2010 (+32%). Absoluut gezien is de groei bij Albert Heijn het grootst geweest. Productschap Tuinbouw 41

44 4.3.2 Supermarktaanbiedingen Aantal aanbiedingen met sinaasappel in 2009 en 2010, per week Supermarktaanbiedingen met sinaasappels zijn er vooral in de wintermaanden. Dat is ook wel logisch: in de lente en zomer is er veel vers zomerfruit en aan het eind van de zomer komen appels en peren van de nieuwe oogst beschikbaar. In 2010 zijn er meer landelijke aanbiedingen geweest dan in Aantal aanbiedingen met mandarijn in 2009 en 2010, per week Landelijke supermarktaanbiedingen met mandarijnen zijn er vooral in de maanden november t/m januari, maar ook in de periode mei-juni zijn er regelmatig meerdere formules die actie voeren met mandarijnen. 42 Productschap Tuinbouw

45 Productschap Tuinbouw 43

46 Productschap Tuinbouw Adres Louis Pasteurlaan 6 Postbus 280, 2700 AG Zoetermeer Telefoon Fax Internet info@tuinbouw.nl