Computer assisted decision support in acutely ill patients. Application in glucose management and quantification of myocardial reperfusion

Transcriptie

1 Computer assisted decision support in acutely ill patients. Application in glucose management and quantification of myocardial reperfusion Vogelzang, Mathijs IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2008 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Vogelzang, M. (2008). Computer assisted decision support in acutely ill patients. Application in glucose management and quantification of myocardial reperfusion Mathijs Vogelzang Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date:

2 Nederlandse samenvatting

3 In dit proefschrift worden een aantal nieuwe computerprogramma s toegepast in de klinische patiëntenzorg. Het eerste deel van het proefschrift richt zich op analyse van de glucoseregulatie van patiënten die opgenomen zijn op een intensive care (IC) afdeling en analyse van coronairangiogrammen van de hartcatheterisatie van patiënten met een acuut hartinfarct. Het tweede deel van dit proefschrift behandelt de ontwikkeling en evaluatie van een computerprogramma dat adviezen geeft over regulatie van glucose (bloedsuikerspiegel) aan verpleegkundigen. Tevens is dit programma verder ontwikkeld om naast glucosespiegels ook kaliumspiegels te reguleren. Het reguleren van glucose is belangrijk omdat zowel bij patiënten opgenomen op een intensive care afdeling als bij mensen met een acuut myocardinfarct verhoogde bloedglucosespiegels vaak voorkomen. Dit geldt niet alleen voor patiënten met diabetes maar ook voor voorheen gezonde patiënten. Op basis van uitgebreid experimenteel onderzoek en enkele klinische trials is het zeer aannemelijk dat strikte regulatie van glucosewaarden door middel van toediening van insuline nut heeft. Hoe deze behandeling precies uitgevoerd moet worden is echter nog grotendeels onduidelijk. Behandeling met insuline brengt het risico van te lage bloedsuikerspiegels (hypoglycemie) met zich mee, hetgeen zeer gevaarlijk kan zijn. Om hoge suikerwaardes te verlagen, zonder hypoglycemie te veroorzaken, moet de glucosespiegel regelmatig gecontroleerd worden, en na elke meting moet een actie volgen, meestal een aanpassing van de insulinepomp. In hoofdstuk 1 van het proefschrift wordt een kort overzicht gegeven van de huidige stand van zaken op het gebied van glucoseregulatie. Tevens wordt de klinische meting van de doorstroming van de hartspier na een hartinfarct besproken. Hoofdstuk 2 beschrijft een methode om kwantitatief te analyseren hoe goed de glucoseregulatie van een IC patiënt precies is. Afhankelijk van de ernst van de ziekte kan de frequentie waarmee glucose metingen gedaan worden bij een patiënt op de IC sterk wisselen gedurende het verblijf. Een methode om daar specifiek rekening mee te houden, de hyperglycemische index blijkt in een groot cohort patiënten sterfte beter te voorspellen dan traditionele methoden om glucoseregulatie in beeld te brengen. In hoofdstuk 3 wordt de analysemethode die in hoofdstuk 2 ontwikkeld is toegepast op trauma patiënten. Uit deze analyse blijkt dat het verband tussen glucoseregulatie en slechte uitkomst bij trauma patiënten veel sterker is dan bij andere patiënten. Er wordt vaak beweerd dat glucoseregulatie en het nut daarvan gelijk is voor alle patiënten, maar het sterk afwijkende profiel van de trauma patiënten in dit hoofdstuk geeft aanleiding om dit te betwijfelen. In hoofdstuk 4 wordt onderzocht wat het effect van dexamethason is op glucoseregulatie. Dit medicijn is bekend om zijn glucose-verhogende werking, maar het is onbekend hoe dit de glucoseregulatie op de IC beïnvloedt. Bij een grote groep pati- 130

4 Nederlandse samenvatting ënten die een open-hart operatie ondergingen vonden we dat de de toediening van dexamethason goede glucoseregulatie sterk negatief beïnvloedde. Hoofdstuk 5 bestaat uit twee delen. In het eerste deel is gekeken hoe een gecombineerd glucose-insuline-kalium infuus (GIK) de bloedglucosewaarden van patiënten met een acuut hartinfarct beïnvloedt. Het geven van een GIK infuus is theoretisch gunstig voor de beschadigde hartspier, maar toch hebben grote onderzoeken nooit een duidelijk klinisch voordeel van deze behandeling kunnen aantonen. Bij een nadere analyse van de glucosespiegels blijkt dat deze bij veel patiënten veel te hoog zijn geworden door GIK. Ongunstige effecten van deze hoge glucosespiegels zouden de gunstige effecten van GIK teniet gedaan kunnen hebben. Deel twee van hoofdstuk 5 geeft een toekomstvisie op de haalbaarheid en het nut van glucose-gerichte therapieën bij patiënten met een myocardinfarct. Betere regulatie van het glucose, bijvoorbeeld met hulp van de computer, zou het mogelijk kunnen maken om de gunstige effecten van GIK in de kliniek toe te passen. Hoofdstuk 6 beschrijft een computergestuurde techniek om de doorbloeding van de hartspier te analyseren op coronairangiogrammen die zijn gemaakt tijdens de dotterprocedure bij patiënten met een acuut myocardinfarct. In een zeer vroeg stadium kan de computeranalyse een indicatie geven hoe het de patiënten na de behandeling zal vergaan, en kan daarmee een zeer nuttig hulpmiddel zijn in toekomstig onderzoek naar manieren om de doorbloeding van het getroffen hartspierweefsel te verbeteren. Hoofdstuk 7 beschrijft de implementatie van een computergestuurd protocol om glucose te reguleren op een chirurgische IC afdeling. Na succesvolle implementatie van het computerprotocol geven verpleegkundigen aan dat er goed met het programma gewerkt kan worden en dat het tijd bespaart. De kwaliteit en veiligheid van regulatie lijkt goed in een kleine groep patiënten. In hoofdstuk 8 worden 2800 patiënten bekeken die gedurende 3 jaar met dit computergestuurde protocol behandeld zijn op zowel de chirurgische, cardiothoracale als neurochirurgische IC. De kwaliteit van de glucoseregulatie bij deze groep patiënten steekt zeer gunstig af tegen de getallen die in andere grote studies gepubliceerd zijn. Er waren slechts een beperkt aantal glucosemetingen per patiënt per dag nodig, en er waren zeer weinig gevallen van ernstige hypoglycemie. Concluderend maakt GRIP het mogelijk om op een zeer veilige en efficiënte manier glucoseregulatie te implementeren. In hoofdstuk 9 wordt beschreven hoe het systematisch reguleren van glucose door middel van een computerprotocol het reguleren van kalium ook kan vergemakkelijken. Het reguleren van kalium is zeer belangrijk, aangezien verstoringen van de kaliumspiegel ernstige hartrimestoornissen kunnen veroorzaken. Door het toevoegen van een kalium-module aan het eerder beschreven glucoseregulatie programma 131

5 werd een aanzienlijke verbetering van de kaliumregulatie bereikt bij patiënten op een chirurgische en cardiothoracale IC. Hoofdstuk 10 bestaat uit een algemene samenvatting en een korte blik op de toekomst. 132