19 Vrijdag. Ik heb me heel lang niet zó naakt gevoeld. Toppers in de sneeuw

Transcriptie

1 UIT & THUIS Toppers in de sneeuw Wij vonden de 9 beste skiresorts ter wereld Vrijdag November GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP FOTO S: ANP, EPA, ORANGE PICTURES EN PICS UNITED/BEELDBEWERKING DE PERS Trainer Martin Jol heeft bij Ajax een familieimperium opgebouwd. Op maffiose wijze. Lees meer op pagina 26 EERST Hotelfraude via Google Zoek maar eens op hotels in Amsterdam op Google. Naast een plattegrondje van de hoofdstad, krijg je een hele trits adressen van hotels. Webadressen die in eerste instantie erg lijken op die van de hotels zelf. Maar wie er op klikt, komt terecht op sites van hotelbemiddelaars. Lees meer op pagina 7 12 PERSPECTIEF Ik heb me heel lang niet zó naakt gevoeld. Na alle ellende slaat Marco Borsato terug met een plaat die bijna té persoonlijk is. Pagina 12. ONTDEKKING Planeet buiten de Melkweg Astronomen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht hebben voor het eerst een planeet gevonden die is ontstaan buiten het Melkwegstelsel. De planeet HIP b staat in het sterrenbeeld Oven, op bijna 19 biljard kilometer van de aarde. Hij is ongeveer even groot als Jupiter en draait in slechts zestien dagen om zijn zon, HIP genaamd.

2 2 Eerst LANGE POTEN PETER MIDDENDORP N u kranten zoveel lelijks over PVV ers naar buiten hebben gebracht, wordt het tijd dat ook krantenschrijvers bij zichzelf te rade gaan, de lezer aankijken en eerlijk toegeven: niet alleen James Sharpe, ook ik heb me aan vrouwenmishandeling schuldig gemaakt. Ik was deel van een hysterisch stelletje, graag gezien op feestjes; met ons viel altijd wat te beleven. We zetten het op een zuipen, begonnen elkaar hartstochtelijk te omhelzen of heel hard tegen elkaar te schreeuwen. Soms volgden de emoties elkaar sneller op en begonnen we tijdens omhelzingen al tegen elkaar te schreeuwen. Die avond fladderde zij flirtend tussen de gasten van een feestje door. Af en toe kwam ze naar me toe om te vertellen dat die en die niet alleen wel goede boeken schreef, maar ook zo heerlijk naar zweet rook dat ze met hem naar huis wilde gaan. Na afloop bleek onze fiets door vijftig andere ingesloten. Ik begon ze te verwijderen, eerst voorzichtig, maar allengs, onder haar commentaar, steeds woedender. Ergens is er toen een opmerking te veel geweest en gaf ik haar een schop tegen de schenen. Het is een geluk dat ik geen Kamerlid ben, en haar de afgelopen week niet op televisie over mijn karakter heb hoeven horen uitweiden. De pech bestond eruit dat zij huilend de straat uitrende, rechtstreeks ons stamcafé in, waar men zich collectief over haar en haar zere been ontfermde. Toen ik daar na vijf dagen eenzame zondenoverpeinzing mijn hart aan wat vriendschap probeerde op te halen, bleek dat iedereen zich van mij had afgekeerd, en zei men dat men nooit meer met mij om wilde gaan. Verbannen keerde ik naar huis terug, kookte een maaltijd, nam het bord mee de kamer in, struikelde, en zag de pasta en tomatensaus droevig van het bord in een colbertje glijden, dat op de grond lag. Tot diep in de nacht zat ik stil en zwijgend op de bank. Alles werd kaal, stil en donker. Ik voelde mij verdrietig en alleen, en ik had heel erge honger. 1 Rechtszaak Homo s, joden, negers en Marokkanen Boomaap ga bananen plukken en meer bagger Eerste antidiscriminatiezitting van het land. Camil Driessen AMSTERDAM Cohen is een kankerjood, Stinkhoer, boomaap, ga bananen plukken, Jij bent een vuile Marokkaan net als die daar, Gadverdamme vieze homo s. Wil je met me neuken? Deze en meer vuilspuiterij wordt maandag voorgeschoteld aan de rechter in Amsterdam waar de rechtbank toneel is van de eerste themazitting rond discriminatie in Nederland. Bij een aantal van de zes discriminatiezaken die voor de rechter worden gebracht, is ook fysiek geweld gebruikt. Het gaat hier om strafbare feiten waarbij discriminatie een rol speelt, dus waar mogelijk zullen we een hogere straf eisen, meldt een woordvoerder van het OM. Hetzelfde Openbaar Ministerie dat weigerde Geert Wilders te vervolgen voor onder meer discriminatie maar daartoe door het hof werd gedwongen. Door de in totaal zes verdachten in een themazitting te laten voorkomen, wil het OM laten zien hoe belangrijk waarden als tolerantie en gelijkwaardigheid zijn in de Amsterdamse samenleving. Discriminatie mag niet getolereerd worden. Toevallig komen discriminatie en belediging van verschillende minderheden aan bod: homo s (twee verdachten), Marokkanen (een verdachte), negers (een verdachte) en joden ( twee verdachten). We hebben geprobeerd een zo breed mogelijke selectie te maken, aldus het OM. Haatnegert De enige bekende verdachte is Delano Felter, voorman van de marginale Republikeinse Moderne Partij. Hij raakte in februari in opspraak toen hij na een debat voor de gemeenteraadsverkiezingen in De Rode Hoed zich voor de camera s van AT5 niet al te netjes uitliet over homo s. Die worden te dominant, zitten te veel in het bestuur en moet je eruit sodemieteren. Het COC Amsterdam deed aangifte van discriminatie. Telefonisch laat Felter weten dat hij af wil van die toestanden met homo s. Hij zweert geen hekel aan homofielen te hebben. Ik ben nu van mening dat we iedereen moeten accepteren. Een pragmatische draai, zo blijkt later. Als politicus moet je water bij de wijn doen. Het is toch 10 procent van de bevolking. Felter denkt er nu zelfs over na om lesbiennes ( vind ik mooie vrouwen ) bij zijn partij te betrekken. Mannen zijn nog even een brug te ver. Ze gaan toch met elkaar naar bed, weet je. Ik heb in elk geval geleerd dat verschil aanbrengen in seksuele geaardheid, gevoelig ligt. Felter is namelijk flink geschrokken van de kritiek en bedreigingen die hij naar eigen zeggen kreeg nadat hij op GeenStijl floreerde als katholieke haatnegert. Ik wil niet zoals Theo van Gogh eindigen omdat een gek zich geroepen voelt om mij als homofoob af te maken terwijl ik dat niet ben. De Surinamer weet nog niet of hij maandag bij het proces is. Het is vooral iets tussen mijn advocaat en de rechter. Ik heb gebruikgemaakt van vrijheid van meningsuiting en vind dat het een politiek proces is. Destijds heb ik als lijsttrekker stelling genomen voor een heteroseksuele stad. Uitspraak over twee weken. 1 PVV Onenigheid over leden, islam én persbeleid Lek maakt PVV doodgewone partij Wilders werd deze week een gewone politicus door met meel in de mond te praten. Nu stukken gelekt zijn, is de PVV zélf ook gewoontjes. Marcia Nieuwenhuis DEN HAAG Nog nooit lekte er een notitie uit de PVV-fractie en toch kreeg EenVandaag gisteren tien A4 tjes van PVV-Kamerleden Hero Brinkman en Martin Bosma in handen. Het duo is het ronduit oneens over de organisatie, de islam én het persbeleid. Terwijl Brinkman pleit voor een partij met leden, kost dat volgens Bosma de rechterhand van Wilders heel veel tijd en energie. Journalisten zullen er bovenop duiken om verschillen te vinden tussen de partij en de fractie. Leuk voor Nieuwsuur. Niet voor ons. Brinkman schrijft het zeer te betreuren als het beeld ontstaat dat de PVV enkel een anti-islampartij is. Hij vindt de islam wél een religie, terwijl Bosma vreest dat de leden de PVV gaan uitleggen dat de islam heus wel een godsdienst is en dat twee paspoorten best wel aanvaardbaar zijn. Brinkman noemt het persbeleid ronduit knechtend. Voordat Kamerleden media te woord mogen staan, moet vicefractievoorzitter Fleur Agema worden gepolst, die dan vaak overleg voert met Wilders. Uit een peiling van het EenVandaag Opiniepanel onder PVV-kiezers blijkt dat 57 procent het met Brinkman eens is en vindt dat de partij democratisch moet worden. 1 Rusland VALLEI VAN TITANIUM Een titaniumvallei in de Oeral. Dat is het nieuwste plan van premier Poetin om buitenlandse investeerders aan te trekken. In het gebied huist het Russische bedrijf VSMPO- Avisma, de grootste producent ter wereld van titanium. De nieuwe economische zone in de Oeral moet banen genereren en de Russische Silicon Valley worden. Sleepboot KAPITEIN NOG SPOORLOOS Het lichaam van de kapitein die vorige week met zijn sleepboot kapseisde, is nog altijd niet terecht. De boot is leeggepompt en gaat het dok in. De kapitein verloor controle over zijn boot bij stormachtig weer op de Nieuwe Waterweg bij Hoek van Holland. Bij het ongeval kwam de machinist om het leven. Drie anderen overleefden het ongeval. Haïti CHOLERA OUDE PANDEMIE De cholera-epidemie waaraan de afgelopen weken ruim mensen zijn gestorven, is deel van een al 49-jaar oude pandemie. Dat zegt het Amerikaanse Center of Disease Control. Volgens wetenschappers van het instituut is de ziekte naar Haïti overgebracht door één enkel geïnfecteerd persoon. In totaal zijn Haïtianen besmet geraakt. Verenigde Staten EEN OP DE VIJF GEESTESZIEK Ruim 56 miljoen Amerikanen leden vorig jaar aan geestesziekten, oftewel één op de vijf volwassenen. Dat is meer dan het jaar daarvoor, zegt het Centrum voor Geestelijke Gezondheid SAMSHA. Volgens SAMS- HA komt de toename van voornamelijk zware depressies door de slechte economische situatie waarin velen zich bevinden. Vooral jongeren tussen de 25 en 30 hebben het mentaal moeilijk. Europese Unie GEEN NIEUWE TONIJNQUOTA Frankrijk, Spanje en andere mediterrane lidstaten van de Europese Unie hebben de EU gisteren gedwongen af te zien van scherpere visquota voor de met uitsterving bedreigde blauwvintonijn. Vertegenwoordigers van 48 landen probeerden op een bijeenkomst in Parijs overeenstemming te bereiken over de rechten op het vissen van blauwvintonijn. De EU weigerde het huidige quotum van ton aan te scherpen. Read my Nudisten in de VS hebben geen problemen met full body scans. Argus 7000 man weg bij defensie

3 Eerst 3 Economie Hulp van EU en IMF Ieren zijn terug bij af De Denker heeft geen gaatje meer in zijn hoofd Denemarken HET KAN NOG XENOFOBER Het strengste immigratieland van Europa gaat het immigratiebeleid nóg verder aanscherpen. De rechtse Deense regering wil een puntensysteem invoeren voor onder andere buitenlandse vrouwen die zich bij hun mannen in Denemarken willen voeren. Ze krijgen punten voor opleiding, werkervaring en hun talenkennis, niet alleen van het Deens, maar ook van Engels, Duits, Frans en Spaans. Reproductie Niet maren, maar paren. Alleen zo behouden Joden hun demografische meerderheid in Israël, zegt de minister van Religie. Frankrijk SARKOZY WEER IN OPSPRAAK Sarkozy heeft weer wat uit te leggen. Na zijn rigoureuze uitzetting van Roma s en zijn omstreden pensioenplannen gaat het dit keer om nabestaanden van elf Franse ingenieurs. Die eisen uitleg over de dood van hun geliefden bij een bomaanslag in de Pakistaanse havenstad in De aanslag werd lang aan islamitische fundamentalisten toegeschreven, maar nieuw onderzoek wijst in de richting van Sarkozy. Die zou als minister van Economische Zaken begin jaren negentig een dealtje met De Denker uit Laren wordt nauwkeurig gerestaureerd. Het zwaarbeschadigde bronzen beeld werd in 2007 teruggevonden, enkele dagen nadat het samen met vrijwel de gehele Beeldentuin van het Singermuseum in Laren was gestolen. De restauratie van het kopstuk van de Singercollectie is na twee jaar bijna klaar. Vanaf 28 januari 2011 is het beeld weer te zien in het Singer tijdens de tentoonstelling Rodin De Denker. 1 FOTO: ANP Pakistan hebben gesloten. Frankrijk zou de Pakistaanse veiligheidsdiensten Franse Agosta onderzeeërs leveren voor ruim 10 procent meer geld dan de marktwaarde ervan. Die 10 procent ging gedeeltelijk naar Sarkozy, de rest naar een groepering binnen de Pakistaanse veiligheidsdiensten. Maar bij zijn aantreden in 1995 beëindigde president Chirac de betalingen. Dit tot woede van de Pakistanen, die als wraak de Franse ingenieurs zouden hebben gebombardeerd. Sarkozy weigert te getuigen. Vraag het aan Fifi Honden zijn slimmer dan chimpansees, zegt een hondenonderzoeker in de VS. Honden zouden problemen beter kunnen oplossen. Met een Europese kapitaalinjectie van tientallen miljarden is de Ierse overheid eventjes gered. Voor Ieren zelf begint de ellende nu pas echt. Michael Savage DUBLIN Ze staan verspreid door het hele land: leegstaande huizen, een treurige erfenis van investeerders die dachten dat het Ierse wonder nooit zou eindigen. Dave O Hara (41) uit Leitrim was een van hen. Hij verkocht het familiebedrijf, dat al zeven generaties lang grafstenen maakte, en begon een bedrijf in maatkozijnen. Zijn klanten waren de bouwers van de duizenden luxe landhuizen. Zijn Het is hier beter om 50 miljoen euro schuld te hebben dan euro. Dave O Hara uit Leitrim, Ierland jonge onderneming groeide uit tot een miljoenenbedrijf, tot de crisis in september 2008 toesloeg en de vastgoedsector in elkaar stortte. De gevolgen waren groot voor heel Ierland. Het begrotingstekort groeide tot boven de 30 procent, banken moesten met overheidsmiljarden worden gered en het werkloosheidspercentage kwam in augustus van dit jaar uit op 13,9. Gisteren zei de gouverneur van de Ierse centrale bank Patrick Honohan op de Ierse radio dat het IMF en de Europese Unie met een lening van enkele tientallen miljarden de Ierse val willen stuiten. Voor Dave O Hara komt de hulp te laat. Zijn bedrijf wordt ontbonden en hij heeft bij de Bank of Scotland een restschuld van een miljoen euro. Net als veel andere Ieren is hij boos. Vooral op de banken, die wel gered zijn. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen acties, maar het lijkt erop dat de zwaarste lasten hier gedragen worden door de mensen die onder aan de ladder staan. Het is hier beter om 50 miljoen euro schuld te hebben dan euro. Maar de mensen die de grootste fouten hebben gemaakt, lijden er het minst onder. De Ierse crisis heeft niet alleen grote schade achtergelaten bij de bouwers van de leegstaande spookhuizen. Ook de potentiële eigenaren voelen de pijn. Eén op de zeven families zit met een hypotheek die hoger is dan de huidige waarde van wat ooit hun droomhuis was. Ook consumptieve kredieten zijn een groot probleem. Ongeveer gezinnen (van de ongeveer 1,5 miljoen) hebben moeite om aan hun maandelijkse rente- en aflossingsverplichtingen te voldoen. Laten omvallen Ondanks alle ellende blijft O Hara zich net als veel andere Ieren verzetten tegen hulp uit Europa. Ik was altijd vóór Europa, zegt hij. Maar mijn gevoel zegt me nu dat de oplossing daar niet vandaan moet komen. Een lening voor Ierland is vergelijkbaar met het geven van een creditcard aan een gezin dat al diep in de schulden zit. Ik denk dat het beter is als we de banken laten omvallen. Maar er zijn ook Ieren die het goed vinden dat de overheid haar trots heeft ingeslikt en hulp accepteert. Misschien is zo n hulpprogramma helemaal niet zo n stom idee, zegt Jackie McKemna, een beeldhouwer uit Manorhamilton. Als we blijven weigeren, komen we er sowieso niet uit. Ondanks zijn benarde situatie blijft O Hara opmerkelijk optimistisch: Ik ben hoopvol voor de toekomst. Nu ik niet meer kan leunen op de bouwsector moet ik mezelf opnieuw uitvinden. De hele Ierse economie zal zo n pijnlijke transformatie moeten ondergaan. 1 The Independent Maak gratis kans opeenaudia1! terwaardevan ,- Rijdt u als een echte winnaar naar huis indezeaudia1?umaaktgratiskans om deze sportieve auto te winnen. Deelnamevanaf18jaar.DeontvangenSMSisgratis.VoordeverzondenSMS gelden uw eigen abonnementskosten. Alle deelnemers ontvangen een eenmalig aanbod van de Nationale Postcode Loterij. Kijk voor de algemene voorwaarden op sms WIN naar 2525 of ga naar GRATIS

4 4 STEL Eerst dat Sarah Palin president wordt arah Palin denkt dat ze in staat zal zijn om Barack SObama te verslaan, en ze is dan ook van plan om zich voor de presidentsverkiezingen van 2012 kandidaat te stellen. Palin geldt bínnen de VS als een kracht van formaat. Ze is het boegbeeld van de Tea Party, de volksbeweging die zich richt tegen álle overheidsbemoeienis, of die nu komt van de Democraten of de Republikeinen. Stel dat ze president wordt, wat staat de VS dan te wachten? Minder overheid klinkt aardig, maar de harde werkelijkheid leert dat alle pogingen om de overheidsuitgaven te doen krimpen, tot mislukken gedoemd zijn. Gelukkig voor Palin is er een ander onderwerp waar de Tea Party warm voor loopt, en waarin ze hen wél ter wille kan zijn. Hun haat jegens de socialist Obama. Die heeft dergelijke bizarre vormen aangenomen, dat een officieel onderzoek naar Obama dan onvermijdelijk is. Ten eerste, is hij wel een Amerikaan? Driekwart van de Amerikanen denkt van wel, maar 60 procent van de Republikeinse kiezers heeft grote twijfels en onder de Tea Party aanhang schiet dat naar honderd. Palin zal het tot op de bodem laten uitzoeken. Dan is er de vraag of hij stiekem moslim is. Eenderde van álle Amerikanen denkt dat Obama stiekem het islamitisch fundamentalisme steunt in Tea Party kringen is dat driekwart. Zat er een terrorist in het Witte Huis? Ook dat wordt straks onderzocht. En tot slot: een kwart van de Republikeinen en de helft van de Tea Party aanhang heeft het vermoeden dat Obama de antichrist is, de duivelse tegenstander van God in het Einde der Tijden. Waar of niet waar? Als Palin wint, zou je zeggen: niet waar. Maar ook dit vermoeden zal in Congres en Senaat aan de orde komen. Wie onzin zaait, zal waanzin oogsten. 1 De rubriek Stel verkent wat ook het nieuws had kunnen zijn. Reacties/suggesties: stel@depers.nl Oekraïense wetenschappers zijn verdeeld over de plannen om de gronden rond Tsjernobyl als akkerbouwgrond te gebruiken. FOTO S: AFP EN HOLLANDSE HOOGTE Tsjernobyl In Oekraïne hebben ze het een beetje gehad met al dat land dat niets ligt te doen Straks weer verse groenten Landbouw en massa-toerisme: de Oekraïense regering verkent de opties Shaun Walker KIEV Iemand nog wat overheerlijke Tsjernobyl champignons? Wat klinkt als een smakeloze grap, zou binnenkort wel eens waarheid kunnen worden. Als de Oekraïense autoriteiten hun zin krijgen, worden de landbouwgronden rond de rampkerncentrale mogelijk binnenkort weer gebruikt om groente en fruit te verbouwen. Na de explosie van de kernreactor in 1986 sloten de Sovjet-autoriteiten het gebied in een straal van 30 kilometer rond Tsjernobyl hermetisch af. Alle bewoners werden geëvacueerd en de zone is nog steeds verboden gebied. Grote delen van Oekraïne, Wit-Rusland en Rusland werden ook besmet door de radioactieve neerslag en iedere vorm van landbouw is op deze grond nog steeds verboden. Op markten in Oekraïne en het westen van Rusland worden groenten en fruit nog steeds vaak onderworpen aan controles op stralingswaarden. Toch menen sommige Oekraïense ambtenaren dat het tijd is voor rehabilitatie van de landbouwgrond die werd getroffen door de kernramp. Momenteel vinden meerdere onderzoeken plaats. Om te zien welke landbouwgrond we een beetje en welke we weer helemaal kunnen gebruiken, meldde de Oekraïense ambtenaar Mikhail Bolotskikh, tegen de krant Nezavisimaya Gazeta. We kijken nog niet naar bepaalde gewassen, maar willen eerst weten of deze grond überhaupt weer te gebruiken is, verduidelijkte Svetlana Borodina, woordvoerster van het ministerie van Noodsituaties. Volgens haar wordt hierover in maart volgend jaar, vlak voor de 25e verjaardag van de ramp, een rapport gepubliceerd. Koolzaad Een plan dat eerder werd geopperd is het verbouwen van koolzaad. Dat kan worden gebruikt om biobrandstoffen te maken en is zeer stralingsresistent. Oekraïense wetenschappers zijn verdeeld over de plannen. Volgens sommigen zijn op veel plekken de stralingswaarden al weer gedaald tot normale niveaus. Anderen zeggen dat het verstoren van de aarde grote risico s met zich meebrengt. Het is een misdaad om in die vervuilde aarde te wroeten, zei een voormalige medewerker van de stralings- en ecologiewaakhond van het land onlangs tegen de Nezavisimaya Gazeta. De lucht- en watervervuiling zal er enorm door toenemen. Nadat de regering in de eerste uren van de ramp in 1986 eerst had ontkend dat er iets echt mis was, evacueerden de Sovjet-autoriteiten uiteindelijk meer dan mensen uit de gebieden rond de reactor, waaronder het hele inwoners tellende dorp Pripyat. De reactor brandde tien dagen lang en spuwde 100 keer meer radioactief materiaal de lucht in dan de twee atoombommen die in 1945 Hiroshima en Nagasaki vernietigden. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie stierven tot nog toe mensen door de blootstelling Rechten van het kind ACTIEVERE ROL NEDERLAND Nederland moet zich actiever opstellen om de rechten van het kind wereldwijd te beschermen. Dat stelt Wout Visser, specialist kinderrechten bij War Child. De kwetsbaarheid van kinderen in gewapende conflicten neemt toe omdat er voor hen onvoldoende wettelijke bescherming is. Volgend jaar moet er een verdrag liggen waarin jongeren worden betrokken bij het realiseren van gerechtigheid tegen misdaden die tegen hen zijn begaan. Daarbij moet de regering sneller en actiever optreden dan ze de afgelopen jaren heeft gedaan, meent Visser. Volgens War Child verandert de manier waarop oorlog wordt gevoerd. Kinderen zijn duidelijk niet langer onschuldig slachtoffer van een gewapend conflict, maar strategisch doelwit. De lokale realiteit is mijlenver verwijderd van de goede bedoelingen van internationale documenten met hun beoogde universele gelding, aldus Visser. Morgen is het Internationale Dag van de Rechten van het Kind. Ontslagen BEZEM DOOR DEFENSIE Minister Hans Hillen (Defensie) denkt dat er de komende jaren duizenden mensen bij Defensie uit moeten. Hij sluit daarbij gedwongen ontslagen niet uit, zowel onder militairen als burgerpersoneel. Door de crisis moet Hillen flink bezuinigen boven op de tekorten die er al waren. Volgend jaar gaat het al om 200 miljoen euro. Om de besparingen te halen, had Hillen eerder al een personeelsstop aangekondigd. Wereld wc Als je op de pot zit, bedenk dan: vandaag is het Wereld Toilet Dag. Voor alle mensen in de wereld die geen schone wc hebben. Zet het daar maar neer Een Japanner kon geen huis in Tokio kopen, dus bouwde hij er zelf een. Op zijn parkeerplaats, vijf bij zes meter, vijf etages hoog.

5 Eerst 5 uit Tsjernobyl voor het voormalige rampgebied. aan straling, hoewel andere schattingen vele, vele malen hoger liggen. Rampbeluste toeristen Een ander plan om de zwaarst getroffen zones wat te doen opleven is het promoten van toerisme. Gespecialiseerde bureaus verzorgen nu al trips voor aan nostalgie lijdende ex-bewoners en rampbeluste buitenlandse toeristen. Een bedrijfje raadt klanten aan in de zone niet buiten te roken of te eten, geen gebouwen of vegetatie aan te raken en geen kleding te dragen die lichaamsdelen onbedekt laat. Ook moeten de toeristen een vrijwaringsverklaring tekenen. Zo blijven de touroperator en de staat buiten schot bij claims in geval van ziekte. Waar sommigen de reactor zelf bezoeken is een bezoek aan het dorp Pripyat een andere gewilde trip. Toen ze geëvacueerd werden, kregen de bewoners te horen dat ze snel weer terug mochten. De meesten lieten daarom al hun bezittingen achter. Wat rest is een spookstad, appartementenblokken, scholen en zelfs een pretpark; alles bevroren in de Sovjettijd. Tot nu toe blijft het toerisme naar de gesloten zone beperkt tot enkele tientallen mensen per maand, maar de overheid heeft grotere plannen: Als er vraag naar is, moeten we veel meer mensen binnenlaten, zodat ze het met eigen ogen kunnen zien, zei de Oekraïense minister van Noodsituaties, Viktor Baloga. We gooien het open. Dan kunnen er commerciële bedrijven werken. 1 The Independent Feestdagen Imitatie en kopieën Kerst en Sinterklaas in 2010: alleen het pakpapier is echt Geen budget voor Sinterklaas en Kerst? Geen nood, op marktplaats.nl wemelt het van de illegale kopieën die voor een prikkie de uwe zijn. Julien Althuisius AMSTERDAM Crisis of geen crisis, Sinterklaas en Kerst staan voor de deur. Het is alleen nog maar de vraag of de Sint en zijn dikke collega netjes hun inkopen doen bij de warenhuizen of dat ze de krochten van het internet opzoeken. Want via handelssite marktplaats.nl zijn volop goedkope meestal illegale kopieën van alle cadeaus die uw vrienden en familie zich maar kunnen wensen. Voor de serieverslaafde Dexter is een van de best bekeken televisieseries van dit moment. Overdag een forensisch onderzoeker voor de politie, s nachts moordt Dexter Morgan er beheerst op los. Inmiddels zijn alle seizoenen al door de VPRO uitgezonden, maar de serie is op bol. com onverminderd populair en kost 36,99 per seizoen. Als iemand de serie nog helemaal niet kent, wordt de kennismaking met de sympathieke seriemoordenaar een dure grap. Een korte zoektocht op Marktplaats leert echter dat de eerste 5 complete seizoenen volledig ondertiteld, met menu voor 23,50 inclusief verzendkosten te koop zijn. Bij bol. com was dit 186,90 geweest. Volgens de verkoper zijn de dvd s kopieën van het origineel, maar wel van topkwaliteit. Voor de creatieveling Of heeft de computer van uw broer een stevige upgrade nodig? Ook dan biedt marktplaats uitkomst. Een upgrade naar de nieuwste versie van Windows Windows 7 Ultimate is volgens de reguliere weg met 292,00 een rib uit het lijf. Goed dus maar dat u op Marktplaats bij Tony terechtkunt. Voor 10 euro is Windows 7 Ultimate Editie Nederlands de uwe. Dit is een FPP (Full Packaged Product) licentie, staat in de advertentietekst. U mag deze dus ook gebruiken. Gelukkig maar. Gelijk maar de allernieuwste versie van Photoshop erbij? Op bol.com kost de CS5 extended versie van het fotobewerkingprogramma houdt u vast 585,00. Op Marktplaats: 15,00. Voor de gadgetfreak Niet alleen dvd-boxen en gekopieerde software worden massaal verhandeld op Marktplaats, u kunt er ook terecht voor uw favoriete gadgets. De ipad is natuurlijk hét hebbeding van 2010 en staat hoog op menig verlanglijstje. Maar betaalbaar genoeg voor onder de kerstboom? Net niet. Op de officiële site van Apple kost de simpelste versie (16gb, zonder 3g) 499,00. Nee, dan de Epad, een namaak-ipad te koop op marktplaats. Ook dit apparaat heeft wifi, een ingebouwde webcam en 10,2 inch lcd display. Kosten: 200,00. Voor de hippe zoon Uw zoon van 17 kan natuurlijk niet achterblijven bij zijn hippe klasgenoten met hun iphones. Maar 700 (iphone 4, 16gb) is misschien een beetje veel voor een uit de hand gelopen hype. Neem dan liever de iphone 4 Air 32gb, voor 179,00. De adverteerder geeft toe dat het niet om een originele iphone gaat, maar men betaalt tegenwoordig zo veel alleen om het merk! Kies voor goedkoop en kwaliteit tegelijk bij ons! Dezelfde verkoper biedt ook een Blackberry Bold 9700 aan. De toestellen zijn weliswaar niet origineel maar helemaal niet te onderscheiden en heel erg goed voor mensen die een lage budget hebben. Het lijkt allemaal geen zuivere koffie, maar de kans dat de Sint en de Kerstman het nieuwe jaar moeten vieren achter de tralies is klein. Wij doen daar geen onderzoek naar zegt Ed Kraszewski van het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD). Hoewel Kraszewski toegeeft dat het in bezit hebben van imitatieproducten die zich voordoen als het origineel strafbaar is laat staan ze verhandelen onderneemt de politie geen actie tegen de praktijken op Marktplaats. Wij doen daar niets mee. Ook Marktplaats trekt z n handen ervan af. Het is verboden om te doen, maar het is de verantwoordelijkheid van de consument, zegt een woordvoerder. 1 RUSSIN NICO DIJKSHOORN N og niet zo heel lang geleden kreeg ik wel eens mail van een Nigeriaan. Dat vond ik gezellig. Met een bak koffie achter je laptop lezen over negers en dat ze het niet makkelijk hebben. Het hielp mij van allemaal rare vooroordelen af. Je kunt arm zijn als een rat en toch internet hebben. Via ingewikkelde constructies, bijvoorbeeld door geld over te maken op de rekening van een broer van de neef van de Nigeriaan in kwestie, was je opeens mede-eigenaar van een nieuw visnet, een accu voor de landbouwmachine of was je mede-eigenaar van een golfplaten dak. Het aardige was dat je wist dat je werd belazerd. Dat geld, stel dat je het overmaakte, daar kochten ze dure Nigeriaanse broeken van of nutteloze voorwerpen. Een fijne gedachte, dat Nigerianen met een door jou betaald wollen jasje van de ontwerper Brunaldi Ravage in de rondte liepen. Vannacht, om 5 uur, ontving ik een mail van een Russin. Ze wil een kachel. Of ik er nog een heb staan. Het is een hele lieve, door een machine, uit het Engels vertaalde mail, met zinnen als: () Veel van het bos afgebrand. Wij waren gedoemd tot honger, en we hebben allemaal onze kleine bespa ringen op een paar zakjes te kopen aardappelen voor de komende winter () Zo iemand wil je helpen. Vraag mij om warmte of aardappelen en ik ben weerloos. Een Russin een kachel geven, dat heeft iets ontzettend romantisch. Ik heb in het verleden ook meegedaan aan de actie Yoghurt voor Bulgarije. Vond ik mooi. Juist als ze het moeilijk hebben, de Bulgaren, alle yoghurt die ze voor ons hebben gemaakt verzamelen en terugsturen. En blij dat ze waren! Hoe vervoer je een kachel van 160 kilo naar Rusland? Ik heb net staan kijken en ik denk dat hij precies achter in mijn auto past. Ik kan dan geen boter, sokken en warme schoenen meenemen. Het lijkt mij een fijne rit. Niks zeggen van tevoren, dan is het een verrassing. Het oude kacheltje op de achterbank. Je moeder heeft er nog soep op warm gehouden. Geen gedoe bij de grens. Ze zien dat je een goed mens bent. Je kunt zo doorrijden. Ze waarschuwen je voor kachelbendes. Na duizenden kilometers een erf oprijden en dan een verkleumde Russin in je armen sluiten. s Avonds, bij de kachel, komen de verhalen. Ze houdt ook van dieren, net als jij. Haar kind kruipt bij je op schoot. De Russin loopt naar haar keuken en roept iets in het Russisch naar je. Ze lacht. Ja, jij hebt haar gered en zij jou. Fuck Nigeria, leve Rusland. 1 Nico Dijkshoorn is dichter/schrijver/ muzikant. Het liefst alle drie tegelijk. Op een podium. Rijke stinkerds Van alle Amerikaanse Congresleden is de helft miljonair. Van deze 261 miljonairs hebben er 55 zelfs een vermogen van meer dan 10 miljoen dollar. Blijf dromen Als er ooit behoefte is aan een commandant voor een bemande vlucht naar Mars, dan ben ik beschikbaar, aldus de inmiddels 80-jarige Neil Armstrong. Al stuks weggezet De herziene uitgave van de Statenvertaling is al uitverkocht voordat de bijbel in de winkel ligt. De uitgever is nu druk doende met een herdruk.

6

7 Eerst 7 Boekingen Je voordoen als een hotel is heel makkelijk Grootschalige hotelfraude op Google Maps Mysterieuze bedrijfjes passen webadressen aan in Google Maps, waardoor consumenten misleid worden en hotelketens afgezet. Camil Driessen AMSTERDAM Zoek maar eens op hotels in Amsterdam op Google. Naast een plattegrond van de hoofdstad met een heleboel stipjes op Google Maps, staan de naam, telefoonnummer, adres en website van zeven beroemde hotels, waaronder Hotel de l Europe, Renaissance en het Lloyd Hotel. Handig: kun je meteen doorklikken om te boeken. Het Lloyd Hotel is niet de enige die wordt genept. HOLLANDSE HOOGTE Nepsites Maar als je de webadressen bestudeert, blijkt dat de meeste nep zijn en eindigen op domeinen als.tk. Je komt dan ook niet op de site van het Lloyd Hotel terecht, maar op een tussensite die bij het daadwerkelijke boeken doorschakelt naar een menu waarbij je kan kiezen uit verschillende boekingssites zoals Expedia en Booking.com. De tussensites registreren een domeinnaam die lijkt op die van een hotel en passen vervolgens in Google Maps de directe contactgegevens van dit hotel aan, zegt Erik Baumann van het platform Hoteliers.com. Daar kunnen consumenten wél direct bij het hotel boeken. Het is bizar dat zo n belangrijk en invloedrijk instituut als Google blijkbaar zo makkelijk misleid kan worden. Het probleem is het gemak waarmee gegevens veranderd kunnen worden. Google heeft als check daarvoor een validering per briefkaart, maar je kunt aangeven dat die naar een ander adres dan het hotel wordt gestuurd. In een reactie laat Google weten dringend naar dit issue te kijken. Ook wijst het bedrijf erop dat getroffen hotels een spamformulier moeten invullen, waarna de valse links snel worden verwijderd. Het is bizar dat zo n instituut als Google zo makkelijk misleid kan worden. De hotelwereld verkeert ondertussen in rep en roer omdat ze tienduizenden euro s vrezen mis te lopen doordat Google zijn controleprocedures niet op orde heeft. Jack Ligtvoet van Centre Hotels, dat ook wordt genept, is geschokt: We beraden ons op een gerechtelijke procedure. Ons logo wordt misbruikt en hotels van buiten onze keten worden ook op deze site geplaatst, die zogenaamd van ons is. Hierdoor ontvangen wij dagelijks telefoontjes van gasten over andere hotels. Ook gasten raken verward door deze bizarre manier van frauderen. Wie zoekt naar hotels in Parijs, Barcelona, Berlijn en Londen komt trouwens ook op verkeerde plekken terecht, al staan er minder frauduleuze links dan bij Amsterdam. Voor de consument zit het ongemak in de verwarring. Qua prijs scheelt het niets. Volgens Baumann hebben grote boekingssites hotels de duimschroeven aangedraaid tijdens de recessie. Hotels zijn nu verplicht om het goedkoopste kamertarief ook te berekenen voor boekingssites en mogen op hun eigen website geen lager tarief hanteren. Hotels hebben weinig keus, 60 procent van hun gasten komt via boekingssites, die volgens Baumann tussen de 15 en 20 procent boekingsfee vangen. Als via de Google Maps fraude een kamer van 250 euro geboekt wordt, gaat zo n 50 euro naar de boekingssite die weer de helft aan de tussensite geeft die het nepadres.tk beheert. Hoteliers hebben eigenlijk geen idee meer wie hun kamers aanbiedt, boekingssites werken samen met duizenden tussenpartijen en hierdoor kunnen dit soort uitwassen ontstaan, meent Baumann. 1 Kapitaal Starters kunnen vrijwel nergens terecht Mooie plannen in overvloed, maar echt geen geld om ze uit te voeren BAS van de zuidas is docent 1e jaars journalistiek Voor startende ondernemers zijn de vooruitzichten nog altijd zeer somber. Tjeerd Wiersma AMSTERDAM Ideeën en plannen genoeg van startende ondernemers in de zaal tijdens de Sprout Challenger Day in de Amsterdamse Beurs van Berlage gisteren, maar in geen velden of wegen een investeerder te bekennen die bereid was om de plannen ook te financieren. Een van de dingen die duidelijk werden tijdens de bijeenkomst, is dat het nog steeds schrapen is voor ondernemers-in-de-dop en dat het moeilijk blijft om onder het huidige economische gesternte groeiplannen gefinancierd te krijgen. Investeerders staan niet te trappelen en bankiers geven ook nog steeds niet thuis. Reden voor ondernemersblad Sprout om dan maar meteen een nieuw startersfonds het Sprout Groeifonds te lanceren. Het fonds krijgt een omvang van 1 miljoen euro. Bedoeling is dat 20 inmiddels gevestigde ondernemers ieder euro op tafel te leggen om starters te financieren. We merken dat het nog steeds heel moeilijk is om aan geld te komen voor startende ondernemers. Om ze een duwtje in de rug te geven en omdat alle kleine beetjes helpen, zijn we dit fonds begonnen, zegt Sprout-hoofdredacteur Ewald Smits. Hoe moeilijk starters het hebben, bleek wel uit het verhaal van Igor Kluin van duurzaam energiebedrijf Qurrrent. In 2007 won hij nog de eerste Green Challenge van de Postcodeloterij en in 2008 riep Sprout hem nog uit tot Groene Held. Een held voelt Kluin zich echter al lang niet meer. Ik ben drie bijna-faillissementen verder en heb nog steeds geen investeerder gevonden. Als je het objectief bekijkt, had ik er gewoon nooit aan moeten beginnen. Monique Ansink van Excellent Products, dat gespecialiseerd is in het maken van sleepkabels, had nog wel een tip voor starters die problemen hebben om aan geld te komen. En dat is aankloppen bij de overheid. Die heeft echt genoeg geld. Om een nieuwe fabriek in Vietnam te bouwen hebben wij onlangs nog zes ton subsidie van de overheid gekregen. 1

8 8 Weten Opslag Sabine Roeser Denk eerder aan morele aspecten Barendrecht heeft gewonnen. De ondergrondse opslag van CO 2 gaat niet door. Hoogleraar Roeser aan de Universiteit Twente over de gespannen relatie tussen technologie en burger. Marcel Hulspas AMSTERDAM Velen vinden dat in Barendrecht de emoties het gewonnen hebben van de ratio. Zo wil ik het niet zien. Emoties worden in debatten over risicovolle technologieën vaak met wantrouwen bejegend, aangezien ze op gespannen voet lijken te staan met rationele besluitvorming. Maar emoties zoals medeleven en verontwaardiging zijn noodzakelijk om ethische aspecten te kunnen beoordelen, zoals rechtvaardigheid en autonomie. Er is bij mijn weten nooit een echte morele discussie gevoerd; de bewoners kregen vooral voortdurend te horen dat ze niet bang hoefden te zijn. Maar daarmee zijn de morele zorgen van de bewoners niet geadresseerd. We zouden de uiteenlopende emoties van mensen van het publiek, maar ook van experts en beleidsmakers moeten accepteren en bediscussiëren. En wat had daarbij concreet aan bod moeten komen? Rechtvaardigheid: wie draagt de kosten, wie heeft de baten. Zorgen over belangenverstrengeling, betrouwbaarheid van wetenschappers en kennis, waarom experimenteren onder een woonwijk, de beveiliging op de lange termijn een morele discussie moeten plaatsvinden, niet in plaats daarvan. Leken hebben de neiging om, als ze zich gemanipuleerd voelen, risico s hoger in te schatten Klopt. Uit onderzoek van de psycholoog Paul Slovic blijkt dat als je leken vraagt: hoe groot acht je de kans op doden per jaar ten gevolge van die en die technologie, dan komt hun oordeel dicht bij dat van experts. Maar als je leken vraagt naar het risico van een bepaalde technologie, wijkt hun oordeel wél af. Slovic en collega s ontdekten dat die afweging ook afhankelijk is van zaken als rechtvaardige verdeling van kosten en baten, vrijwilligheid, beschikbare alternatieven et cetera. Dat zijn nou precies overwegingen die ethici ook belangrijk vinden! Blijkbaar leidt de technische, emotieloze definitie van risico die door experts wordt gehanteerd tot een tunnelvisie. Leken zijn minder bevooroordeeld, ze hebben een meer common sense-begrip van risico. Wetenschappers hebben de neiging te denken dat als de burger tegen is, dit komt door een gebrek aan informatie. Dit zag je ook in de debatten over vaccinatie tegen baarmoederhalskanker en de Mexicaanse griep. Daarbij werden de emotionele, morele overwegingen onderschat die mensen ten aanzien van deze technologieën hebben. In plaats daarvan werden mensen overspoeld met informatie over zogenaamd lage risico s. Dit heeft geleid tot een dialoog tussen doven. Een vruchtbaardere benadering zou zijn geweest om van de emoties van leken uit te gaan en echt in te gaan op de morele overwegingen en zorgen. Om de voordelen van vaccinatie te benadrukken had men de impact kunnen laten zien die baarmoederhalskanker heeft, bijvoorbeeld met een filmpje op YouTube van een vrouw die de ziekte heeft. Daar stellen tegenstanders hun eigen websites tegenover Nieuwere media geven ruimte aan een dialoog. Wat hebben de tegenstanders te vertellen? Laat ze zelf aan het woord. Beantwoord hun bezorgdheden door echt daarop in te gaan en hou rekening met de mogelijkheid dat de tegenstanders met overtuigende argumenten komen waardoor het oorspronkelijke uitgangspunt moet worden herzien. Waarom is CO 2 -opslag maatschappelijk wenselijk? Zijn er alternatieven? In het geval van baarmoederhalskankervaccinatie: ouders zullen een nog zo lage kans dat hun dochter door het vaccin iets overkomt altijd afwijzen tenzij je aannemelijk kunt maken dat er iets veel bedreigenders tegenover staat. De dialoog tussen voor- en tegenstanders van kernenergie duurt al veertig jaar. Wat doen de deskundigen fout? Ze beweren dat de kans op een meltdown erg laag is. Juist daarin kunnen wetenschappers zich vergissen. Leken nemen Tsjernobyl als voorbeeld. Dat ongeluk was ook statistisch uiterst onwaarschijnlijk, maar heeft plaatsgevonden. Voorstanders zouden moeten benadrukken dat een meltdown in een moderne reactor niet zulke desastreuze consequenties zou hebben. Dan is er nog het probleem van kernafval en proliferatie. Dat zijn morele aspecten die door voorstanders vaak niet benoemd worden. Het Zeeuwse Delta heeft een contract met EDF voor een kerncentrale. Als het contract gegund wordt, krijgen we Duitse toestanden. Ligt er niet een zware verantwoordelijk voor álle betrokken? Zeker. Mijn nieuwe onderzoeksproject gaat ook over de rol van emoties in besluitvorming over risicovolle technologieën. Volgens mij dienen morele overwegingen die we het beste kunnen inzien door middel van emoties als inlevingsvermogen en rechtvaardigheidsgevoel in alle fasen van besluitvorming te worden meegenomen, vanaf het ontwerpproces. Er vallen werelden te winnen als ingenieurs al in de ontwikkelfase nadenken over morele aspecten van technologie, en daarin dienen ze gesteund te worden door managers. 1 Veel verzet leek gebaseerd op angst voor dalende huizenprijzen. Kun je dat niet ondervangen door bijvoorbeeld financiële compensatie? Het kan onvermijdelijk zijn om tot een pragmatische beslissing te komen, maar dat zou na afloop van MERIJN BEELDVERTELLER BEROEMDE LIJKEN MARCEL HULSPAS T ycho Brahe is weer eens opgegraven. In 1901, vier eeuwen na zijn dood, werd zijn graf in Praag voor het eerst geopend en nu, honderd jaar later, is de beroemde astronoom wéér uit zijn kist getild. Om wetenschappelijke redenen, uiteraard. In 1901 werden enige haren van de schedel geplukt, bij wijze van relikwie, en bij een recente analyse werd in een van die haren kwik aangetroffen. Dat kan overal vandaan komen: uit de grond, de kist, of wie weet slikte de astronoom kwik als medicijn. Maar spoedig gonsde het van de samenzweringstheorieën. Was Brahe met lood vergiftigd? Door de Deense koning die zijn horoscopen maar niks vond? Door zijn jaloerse leerling Johannes Kepler? De Deense archeoloog Jens Vellev vroeg toestemming om Brahe omhoog te halen, om monsters te nemen. Wat kan hij daarmee aantonen? Helemaal niets. Dus wat besloot de Tsjechische regering? Dat Brahe omhoog gehaald mocht worden, en straks plechtig herbegraven zal worden, met toeters en bellen, als een Tsjechische held. Het is de schuld van de Polen. Eeuwenlang heeft Copernicus keurig onder de vloer gelegen van de kathedraal van Frombork. Totdat daar in 2004 de nieuwsgierigheid toesloeg. Wat bleek? Er waren op de beroemde plek meer mensen begraven! Verwarring alom. Wilde de echte Copernicus alsjeblieft opstaan? Maar gelukkig, de wetenschap schoot te hulp. Met behulp van een haar van de astronoom (aangetroffen in een van zijn favoriete boeken!) en een DNA-test konden een paar botten echt worden genoemd. Waarop de Poolse regering besloot tot een pompeuze herbegrafenis van de stukjes held. Eind mei was het zover. Er was ook een bisschop bij die zei dat het de Katholieke Kerk toch wel érg speet dat ze zijn werk ooit op de Verboden Lijst hadden gezet. Maar goed, zand erover. Wetenschappers zouden daar niet aan mee moeten werken natuurlijk, aan dat nationalistisch gezeul met beroemde lijken. Het probleem is dat dergelijke opgravingen een enorme hoeveelheid gratis publiciteit opleveren. Wie had ooit van Jens Vellev gehoord? Wie had ooit gehoord van het bedrijfje DelftForensic, vóórdat het op het idee kwam om Willem van Oranje op te graven? Dat was ook voor de wetenschap. Het bedrijfje wilde Willem opmeten. Dat was nodig in verband met een reconstructie van de moord op Willem, door Balthasar Gerards. Als kleine Peter R. de Vriesjes vonden de Delftse sleuths dat de kogelgaten die in de Delftse Prinsenhof in de muur zitten, verdacht láág zitten. Was Gerards een reus geweest? Of Willem een dwerg? Gode zij dank liet burgemeester Verkerk van Delft in juni weten dat de graftombe in de Nieuwe Kerk dicht blijft. Was Willem een dwerg? Ligt hij daar wel? Leefde hij voort in Tibet? We zullen het nooit weten. 1 Valt hier wat te snacken? DNA-onderzoek laat zien dat de populatie witte haaien in de Middellandse Zee afstamt van een paar vrouwtjes die daar jaar geleden verdwaalden. Valt er nog meer te snacken? Volgens Britse onderzoekers hebben mensen met overgewicht last van een gevoeliger reukorgaan, vreemd genoeg vooral nadat ze flink hebben gegeten. Hap slik weg! Medewerkers van IBM hebben een koelsysteem ontwikkeld dat het mogelijk maakt een supercomputer te laten krimpen tot de grootte van een suikerklontje.

9 9 style MSM agenda Shoppen, zuipen en lezen Hennes en Mauritz laten Mokum vastlopen Elke vrijdag verklappen we waar MSM volgende week opduikt om te eavesdroppen, stoken of in te palmen. Maandag s Avonds glippen we in ons minst verwassen Bengaalse katoen. De H&M opent filiaaltje nummertje zoveel in de Amsterdamse binnenstad. Dit is op de Dam, de trams worden speciaal omgeleid ter ere van dit evenement, en de komst van een bootlading BN ers en MSM. Dinsdag Eric Corton had geen volgers op Twitter en gooide een lollig balletje op. Haalde hij de tienduizend binnen een bepaald tijdsbestek dan zou hij een feestje geven. Tja, dan klikt heel Nederland op follow en hobbelen wij er achteraan. Ook al is het in Arnhem. Woensdag Chips halen we in huis, Cola ook. Want de man die kicking and screaming moest worden weggesleurd uit Amerika, Charles Groenhuijsen, kletst een twee uur durende openhartoperatie aan elkaar bij Omroep MAX. Gezellie! Donderdag Er worden maar liefst twee boeken gepresenteerd vandaag, die gaan over de koning Marks Soort Mensen; door Mark Koster, Maarten Bloem en Persis Bekkering aller wijnen: champagne. Eindelijk iets waar MSM ook diepzinnig over kan meebrallen. Tegen de hongerklop bikken we later bij George Deli waar iets met mode aan de hand is. Vrijdag We hebben nog niet ge-rsvp t maar we zijn er bij hoor. In het Okura wordt het 65e Havengilde Diner gehouden. Politici, prominenten en havenbaronnen, het bikt met elkaar. Heeft Rotterdam nou de grootste of niet?, wordt de nautische hamvraag van deze netwerkavond. 1 Lifestyle van Serfontaine Dezelfde billen als Britney en J-Lo Nog even wachten en Serfontaine, de zeer gewilde jeans, is ook in Nederland te verkrijgen. Redactie MSM AMSTERDAM De stof oogt als spijkerstof, maar voelt aan als handgesneden katoen van een bespoke-pak. Mik Serfontaine wrijft over de broekspijp van de spijkerbroek die zijn naam draagt in het vers ingerichte Europese hoofdkantoor van Serfontaine aan de Amsterdamse Joop Geesinkweg. Ik denk dat we kunnen uitgroeien tot de lievelingsjeans van elke vrouw in Europa, zegt hij. Wij fabriceren niet de best vallende spijkerbroek, wij maken de beste passende broek voor een vrouwenlichaam. Vorm volgt functie. De geboren Zuid-Afrikaan is in Los Angeles, de hoofdstad van de entertainmentindustrie, de nieuwste fashionkeizer onder de sterren. Zijn jeanslijn, die zich van stuggere denim merken onderscheidt door de elegante stretch-vorm, wordt gedragen door artistieke bomshells als Kim Kardashian, Micha Barton, Pink, Sienna Miller, Beyonce en Jennifer Lopez. We zijn nu bijna een decennium bezig, zegt hij tijdens het spoedbezoek aan Amsterdam, en nu willen we doorbreken in Europa. De consumentenverkoop van het gewilde hebbeding start half december in fashionboutique Centre Neuf in de Amsterdamse Utrechtsestraat. Alex Jansen, die al eerder Nudie-jeans en Fillippa K. naar Europa bracht, wordt partner en CEO Europe. We hebben bewust besloten het underground in de markt te zetten, zegt Jansen. Serfontaines langzame mars naar wereldheerschappij is het succesverhaal van een immigrant. De handelsman uit Kaapstad met Belgische roots kwam als post-tiener naar Los Angeles, waar hij als in- en verkoper van denim een groothandel startte. Door zijn werk kwam hij in Noord- Californië in aanraking met het luxueuze Supima katoen. Het kashmir onder het katoen, zegt hij. Serfontaine bemachtigde als een van de weinigen een licentie om het kantoen te bewerken tot een innovatief spijkerstofproduct. Het was een interessante klus om het katoen tot een denim-procedé te ontwikkelen. We hebben veel broeken aan stukken gesneden, voor we begrepen hoe die stretch altijd goed zou vallen, zegt de donkerharige Amerikaan. Uiteindelijk heeft hij de juiste formule gevonden, die hij X-fit Lycra noemt. Serfontaines zullen verkrijgbaar zijn vanaf 160 euro, maar hebben een veel duurzamer pasvorm dan concurrerende, vaak duurdere spijkerbroeken, vertelt Serfontaine. Na een dag de jeans te hebben gedragen is de broek nog steeds in dezelfde vorm. Je kan de benen van Kim Kardashian Na een dag dragen is de broek nog steeds in vorm. niet vergelijken met die van Sienna Miller en toch past de Serfontaine jeans beide dames. Hij geeft meteen toe dat een A-ster superb marketinggereedschap kan zijn, maar zo is hij nooit begonnen met zijn lijn. Britney Spears droeg de broeken op haar cd-covers uit eigen beweging toen het merk nog niet bekend was. We hebben nooit een actieve celebrity marketingstrategie gevoerd. De Hollywoodsterren en hun stylisten hebben zelf gekozen voor Serfontaine en moesten gewoon betalen. 1 Q&A Eindelijke hippe laptoptassen Benice van der Goot zocht een grote, mooie hippe laptoptas. Zij mag nu voor het Britse merk Penelope & Parker exclusief via haar webwinkel AvenueBags dit merk aanbieden in de Benelux. AMSTERDAM Laptoptassen te over, lijkt ons. Ja maar weinig die lang meegaan en écht modieus zijn zoals die van Penelope&Parker. En deze zijn groot, dat is ook handig. Mijn wetboeken moeten er ook in passen. U bent eigenlijk advocate? Nee ik heb net mijn bachelor rechten afgerond. En mijn zakenpartner heeft een achtergrond in de tandheelkunde. U dacht, we stappen even in de retail? Waarom niet? Het was een sprong in het diepe, mijn zakenpartner Louis en ik kamen stuiterend van enthousiasme binnen bij Penelope&Parker en het klikte. Zo n tas is aftrekbaar van de belasting, lezen we in uw persbericht. Niet iedereen weet dat maar een zakentas mag je van de belasting aftrekken voor de volle honderd procent. Dan moet je beroep het wel toelaten natuurlijk. Maar je baas kan het misschien als kerstpakket geven. Dan geldt de regel ook. Hoe is de afzet onder BN ers? Ik weet dat een hele bekende dame er een heeft, maar ik ga niet zeggenwie, dat is niet chic hè. Komt die Master er nog of wordt het voltijds tassen slijten? Die bul gaat er sowieso komen. Het bouwen aan een online imperium bevalt ook goed, net als het ondernemen. Dat mag later met alles zijn, niet per se mode. Maar wel met dingen die op internet nog niet worden aangeboden. Het begin is er. 1 Kerstnummer BIRGIT STAAT IN RUKBLAD Schaamteloos, die Birgit Schuurman. Niet omdat ze figureert op de cover van het kerstnummer van Playboy het is eindelijk bekend, want daarmee doet ze een hoop mensen een plezier, maar omdat ze twee jaar geleden nog riep dat ze het zo n rukblaadje vond en dat ze er nooit in zou poseren. Zelf zit ze daar niet mee, want ze zegt erover: Het enige constante in de wereld is verandering. Forever 21 MINNIE MOUSE IS MODEMUZE Minnie Mouse wordt Minni Muse in de handen van winkelketen Forever 21. Deze week lanceert het modehuis (vergelijkbaar met H&M of Primark en binnenkort met filialen in Nederland), in samenwerking met Disney een nieuwe collectie, waarvoor het zich heeft laten inspireren door het hoog piepende vriendinnetje van Mickey. En dat terwijl deze zwarte muis gisteren 82 jaar is geworden. Hem waren we eigenlijk allang vergeten, maar de Disney-grijsaard wordt afgestoft met een hoofdrol in een Wiispelletje (met de heroïsche naam Epic Mickey) en een nieuwe film, gebaseerd op het themapark Magic Kingdom. De kleding is voornamelijk effen, in jarenzestigstijl: een polkadotjurkje, pumps in geel, roze en zwart, hartjesoorbellen en de onontkoombare zwarte strik voor in het haar dat Minnie bij ons weten niet eens heeft. Voor de gelegenheid zijn haar benen op de Forever 21-cartoons overigens uitgerekt tot lange stelten. De Zwagerman van de mode De Harry Mulisch van de modewereld, Karl Lagerfeld, wijst zijn opvolger alvast aan: de Belg Haider Ackermann. Mail de tiplijn van MSM! Heeft u een hete primeur, een champagnefeestje waarop wij niet mogen ontbreken of een interessante suggestie? MSM@depers.nl.

10

11 MsM 11 De media-aandacht rondom violist/model Charlie Siem doet denken aan die voor Nigel Kennedy of Vanessa Mae. MSM krijgt vioolles van deze fotografenlieveling. Je moet meer studeren! Rock- n-roll Tijgers temmen Serieuze violist mét nagellak Ik kan horen aan je instrument dat het te weinig bespeeld wordt. Persis Bekkering ANTWERPEN De hype rondom de Britse violist Charlie Siem is enorm. Volgens de berichten liggen de vrouwen aan zijn voeten als hij de snaren van zijn beroemde Guarnieri-viool beroert. Zijn sterrendom is rijzende tot Chryslerbuilding-hoogte, zozeer dat hij een schuilnaam nodig heeft voor zijn hotel (Charles Puccini, MSM meldt zich proestend in de lobby). Bovendien stond de nieuwe Nigel Kennedy op de cover van de Italiaanse Vogue met zijn bevallige gezicht, gefotografeerd door rockheld Bryan Adams. Hoe rock- n-roll is deze 24-jarige legende nu echt? MSM test hem tijdens een serieuze vioolles. Hij komt aanlopen in trainingsbroek, zijn haar een beetje warrig. Ik heb geen zin om te spelen vandaag, stelt de modieuze half-noor ons teleur. Ik ben niet helemaal lekker. (Brak natuurlijk, denkt MSM). Diezelfde avond moet hij optreden op het podium van Night of the Proms in Antwerpen. Vanavond en morgen staat de Cambridge-alumnus met twee albums op zijn naam voor de bekende galaconcerten in Ahoy, samen met (echte) excentriekelingen Barry Hay (die van Golden Earring), Grace Jones en Boy George. Aantal Belgische biertjes geprobeerd: nul Nul?! Ik ben niet zo n bierdrinker. Het liefst ga ik naar de bioscoop of doe ik iets leuks met mijn familie. We Ruilen? vraagt hij grinnikend, alsof het om knikkers gaat. FOTO S: KOEN FASSEUR zijn heel hecht. Aantal onenightstands sinds deze tournee: nul Charlie Ja, je hebt gelijk dat klassieke musici eigenlijk de liederlijkste mensen zijn van alle artiesten. Zeker als ze bij elkaar in een orkest zitten: dan drinken ze veel, bedriegen ze hun vrouw. Ze lijken aan de buitenkant een beetje nerdy, maar wacht maar af Zelf heb ik een gezonde levensstijl. Ik rook niet, drink niet veel. I m just a lone ranger, doin my own thing. Aantal Vlaamse groupies die hem stalken: slechts één Die schuilnaam heb ik niet zelf bedacht, maar mijn management. Een of andere rare vrouw bleef hen maar schrijven, de meest vreemde berichten. Ze wil me cadeautjes geven en dat soort weird stuff. Een recensent schreef dat vrouwen eerder om zijn mysterieuze knapheid naar hem luisteren, dan om zijn oprecht geweldige vioolspel. Tja, daar kan ik niet zoveel aan doen. Ik vind het indrukwekkend dat ze dat schrijven over mij. Maar schreeuwende fans, nee, die heb ik niet. Jammer hè, ik moet je teleurstellen. Haha! Aantal modeshows: nul, vooralsnog We houden op met die test! Siem wordt overal aangeprezen als violist slash model, maar dat klopt dus ook niet. De Italiaanse Vogue merkte me op tijdens een van mijn concerten, want ze maakten een editie gewijd aan artiesten. Bryan Adams heeft mij toen voor de cover gefotografeerd. Verder sta ik wel ingeschreven bij een modellenbureau, maar daar heb ik nog geen opdrachten voor gedaan. Aantal gelakte nagels: één, zilverkleurig Eerst gaf ik steeds alle nagels van mijn linkerhand een andere kleur, maar nu alleen mijn pink ik wil niet dat mensen raar over mij denken. Ik vind het leuk om ernaar te kijken als ik speel. Iedereen heeft toch zo zijn eigenaardigheden? Wat zijn die van jou? Eh, laten we die maar niet opschrijven, Charlie. Hoewel hij niet wilde spelen, kan hij het toch niet laten. Verleid door de vraag of hij zijn viool (die nog van legende Yehudi Menuhin is geweest, tevens de leraar van Nigel Kennedy) vast wil houden voor de foto, speelt hij het ene na het andere Tsjaikovskiriedeltje virtuoos weg. In zijn kist, achter zijn strijkstokken, heeft hij een foto van een tijger geklemd. Ernaast in grote letters: TAME THE TIGER. Ah, is dit het betere rock-werk? Als ik speel, beeld ik me in dat de mensen op het podium wilde beesten zijn die getemd moeten worden. Zo zie ik het vioolspelen: als een strijd die je levert om de controle over de muziek. Uw verslaggever heeft inmiddels ook haar brandhoutje uitgepakt. Ruilen? vraagt hij grinnikend, alsof het om knikkers gaat. Na één minuut krijgt MSM al een uitbrander: Je moet meer studeren! Ik kan horen aan je instrument dat het te weinig bespeeld wordt. Oeps. Charlie Siem. Hij is innemend en briljant, maar zakt jammerlijk voor MSM s rockmeter. Wat is hij dan wel eigenlijk, geen Kennedy maar een André Rieu? Oh, Endré Riejoe! Ja, doe maar lacherig, maar hij is een fenomeen in Engeland platen verkoopt hij per week. Zelfs Lady Gaga duwt hij uit de popcharts. Nee, wat hij doet is niets voor mij. Ik zoek muziek die me meer uitdaagt. Deze virtuoso staat dan ook in Carnegie Hall New York, of in Londen als solist met het Moskous Symfonie Orkest. Niet dat hij neerkijkt op meedeinamusement: hij staat zonder problemen in Ahoy. En Riejoe is goed in wat hij doet: cliché, schmaltzy muziek. 1 Katy s cleavage Een grote rel in de VS: voor een promoposter van kanaal VH1 zijn de borsten van de figurerende zangeres Katy Perry met Photoshop verkleind. Burlesque-oni En als we het toch over edele delen hebben: Berlusconi heeft het 1800 jaar oude Mars-beeld in zijn kantoor een nieuwe penis laten geven. Susan Boyle dreamed a dream Susan Boyle deed wat alleen de Beatles en de Monkies ook flikten: binnen een jaar heeft ze twee nummer-éénhits, zowel in de VS als in Engeland.

12 12 Perspectief Interview Marco Borsato Zingen met je ziel Marco Borsato viel vorig jaar hard van zijn troon als succesvolste Nederlandstalige zanger. Hij slaat terug met een plaat die zo persoonlijk is dat het pijn doet. Arjan Terpstra W at is het lekker om weer over muziek te kunnen praten. Marco Borsato (1966) zit ontspannen in de directiekamer van Universal Music, zijn platenmaatschappij. Op de tafel een kratje met inlegvellen van zijn nieuwe cd, Dromen durven delen, waar vanmiddag nog handtekeningen op moeten. Hij kijkt er met een zekere gretigheid naar, ademt zelfvertrouwen, is duidelijk de kapitein op dit schip van promotiedames en -heren. De plaat is er ook naar: een bundeling van even persoonlijke als emotionele ballades en up-temponummers, die zich op het eerste gehoor kunnen meten met het beste dat Borsato uitbracht. Als hij voor je zit, ontspannen in een smetteloos wit hemd en nette spijkerbroek, een been achteloos onder zijn kont gevouwen, dan denk je: Marco Borsato, de populairste zanger van Nederland, is terug. Vanzelf ging het niet, zegt de man die in een jaar meer vuil over zich kreeg uitgestort dan een normaal mens in zijn hele leven. In september 2009 ging The Entertainment Group (TEG) failliet, het artiestenbureau waar Borsato niet alleen zijn artistieke belangen in had ondergebracht, maar ook de niet onaanzienlijke inkomsten uit een lange carrière. Door gegoochel met geld raakte het bedrijf in zwaar weer en viel om, waarbij een geroerde Borsato ten overstaan van de verzamelde pers moest toegeven dat het goed mis was gegaan in de bedrijfsvoering. Alles wat je de afgelopen twintig jaar hebt opgebouwd valt in brokken uit elkaar, en alles wat nog aan elkaar zit proberen mensen ook nog uit elkaar te trekken. Daardoor is een groot stuk vertrouwen in bepaalde figuren beschadigd. Tegelijk heb ik het zelf ook niet goed aangepakt. Mensen mogen ook zeggen: je hebt niet goed gehandeld. Dat accepteer ik, dat draag ik als een vent, al moet ik zeggen dat ik naar mijn smaak onevenredig hard ben aangepakt. Pas eind augustus van dit jaar werd Borsato door de curator vrijgesproken van verantwoordelijkheid voor het financiële debacle. En hoewel de geboren Alkmaarder daarmee formeel alleen nog schuldeiser is in de zaak die tegen TEG loopt, steekt het hem nog steeds dat mensen zijn integriteit in twijfel zijn gaan trekken. Dat is het grootste goed dat ik heb. Wat mij als artiest heeft onderscheiden de afgelopen twintig Italiaantje Borsato s carrière begon in de Soundmixshow, die hij in april 1990 won. Hij timmerde daarna een tijdje aan de weg met Italiaanse popmuziek. Switch Pas toen hij in 1993 de overstap maakte naar Nederlandstalig repertoire, ging het hard. Dromen zijn bedrog stond twaalf weken op nummer één. Record Borsato s derde plaat, De Waarheid, werd zes keer platina in een jaar met verkochte exemplaren.

13 Perspectief 13 jaar, is dat ik van mezelf weet wat ik kan, maar nog beter wat ik níet kan. Ik heb dus ook niet financieel gestuurd in TEG, ik had geen leidinggevende functie, omdat ik wist dat daar mijn kracht niet ligt. Dan is het natuurlijk onvoorstelbaar irritant dat het je publiekelijk wel wordt aangewreven dat je naïef bent geweest. Nee, ik wíst dat ik dingen niet kon en handelde ernaar. Dat zegt de curator ook: Borsato was op geen enkele manier betrokken bij het rondpompen van geld waar TEG aan ten onder ging. Ik wilde iets bouwen dat goed was voor artiesten, iets wat nog niet bestond, en daarvoor zijn zakenmensen aangetrokken die iets konden wat ik op mijn eentje niet kon bereiken. En als dan die mensen het grote geld ruiken en dingen gaan doen die niet meer bij de uitgangspunten van het bedrijf passen, dan zitten die mensen er zacht gezegd niet meer op dezelfde manier in als jij. Ergens tussen september 2009 en augustus 2010 belde Borsato s vaste liedjesschrijver John Ewbank met de vraag of ze niet weer eens wat moesten doen. Ewbank lag in een scheiding die door de entertainmentrubrieken breed werd uitgemeten, Borsato was, zolang de curator niet anders besliste, verdacht van financieel wanbeleid en kon nog failliet verklaard worden. John heeft natuurlijk ook een bumpy ride gehad. Maar de situatie gaf ons beiden aanleiding onszelf goed tegen het licht te houden. Klopt eigenlijk wel wat ik de afgelopen jaren heb gezegd over mijn positivisme en optimisme? Dingen als vriendschap, vragen over wie je bent, alles komt keihard bij je binnen en moet opnieuw worden geijkt. Waarom doe ik dit ook alweer, dat zingen en performen? Wat is er ook alweer zo leuk aan dit vak? En ik vond de wereld af en toe wel een beetje oneerlijk. Dat is die ook, je weet het, maar toch. En dan komt John met een nieuwe pianoriedel en dan (steekt zijn hand schuin omhoog) shhhhht, de lucht in. Kippenvel. Hoewel het op de plaat op geen enkele manier klinkt, was Borsato in het begin erg onzeker over zijn kunsten. Doodeng was het om weer te beginnen. Zijn been zwaait onder zijn lijf uit, de zanger gaat verzitten om zijn woorden kracht bij te zetten. De emotie is tastbaar als hij zegt dat hij zijn eigen ziel in zijn klauwen had. Snap je hoe raar dat is? Je bent zo met je hier en nu bezig, en om dan muziek te maken vanuit je kwetsbaarheid: ik heb me heel lang niet zo naakt gevoeld. Ik was weer dat jochie dat voor het eerst begon met dat vak. Zelfs met al die bagage en die ervaring. En daarbij kwam de angst: er staat straks een aantal mensen met bijlen op mij te wachten. Dat gevoel had ik vroeger niet. Toen dacht ik dat iedereen het je van harte gunde: als de muziek maar goed is, dan vindt iedereen het te gek. Dat er allerlei belangen om muziek heen zweven, politiek, dat leerde ik veel later pas. Woorden als vriendschap en stormen doorstaan hebben een heel andere lading dan twee jaar geleden. Je was toch niet verplicht om over jezelf te zingen? Het kan bijna niet anders, als je zo n jaar hebt meegemaakt. Het moest op deze plaat gaan om wie ik ben, om wie ik wil zijn; met vrienden, met de mensen om je heen. Als je zingt over vriendschap en stormen doorstaan, dat heeft voor mij nu een heel andere betekenis dan twee jaar geleden. Want ja, ik ben teleurgesteld geraakt in vriendschappen. De onvoorwaardelijkheid die ik erin legde bestaat in die vorm niet meer. Maar dat doet me niet verbitterd omkijken. Ik weet welke vriend ik wil zijn voor mijn vrienden. En dat is de man die in het nummer Als rennen geen zin meer heeft zegt: als de goden aanvallen, weet je zeker dat we die wedstrijd gaan verliezen. Maar dan zal ik je hand vastpakken en dan komt die golf maar over ons heen. En dan gaan we net zo lang bouwen tot er weer wat staat. Eerder ga ik niet weg. Fascinerend. Als Borsato een zangtekst uitspreekt, draagt hij hem voor of het zijn laatste woorden zijn. Hij ondersteunt met zijn handen, gaat verzitten en blijft de luisteraar intussen in de ogen kijken. Hoe kort ook, zijn voordracht raakt je in het hart, en in een kleine seconde voel je je geprivilegieerd dat je getuige bent van een indrukwekkend talent om emotie over te brengen. Het gaat mij bij het zingen om wat ik er bij voel, zegt hij later. En als ik het voel, weet ik dat anderen dat ook kunnen voelen. Dat kan een detail lijken, maar dat is voor mij van onschatbare waarde. Iedereen wil geraakt zijn. Iedereen wil gezien worden, herkend worden in wat we zijn. Alleen het lef om die emotie voor in je mond te leggen, die ontbreekt soms. Je lijkt er zelf geen last van te hebben: je emotie zit zo n beetje aan de buitenkant van je lijf. Is dat je Italiaanse kant die spreekt? Het mooie van muziek is dat het de spiegel van de ziel is. Mensen zoeken soms een middel om geconfronteerd te worden met gevoelens, met pijn, omdat die verborgen zitten of vast. Alleen, soms willen we of durven we dat gevoel niet op te zoeken. En daar zit het verschil tussen ons en de Italianen: die noemen het beestje bij de naam en zeggen verder fuck it. Daarom worden ze gepassioneerd genoemd. Wij Hollanders hebben precies dezelfde emoties, alleen met de handrem erop. En ik denk dat ik een gezonde balans heb tussen die twee. Ik sterf niet op het podium, maar ik snap het wel waar dat vandaan komt. Die Hollandse nuchterheid en een beetje schroom van je afgooien dat combineert tot iets heel moois. Want wat je geeft krijg je ook weer terug. SANDER DE WILDE Alles wat je in twintig jaar hebt opgebouwd, valt in brokken uit elkaar. En wat nog heel is proberen mensen ook nog uit elkaar te trekken. Nog even terug naar TEG. Wat is de blijvende schade bij Marco Borsato? De vanzelfsprekendheid waarmee dingen lukten, die is wel weg. Ik heb twintig jaar lang de meest ongelofelijke verkoopcijfers gehad: van De Waarheid werden exemplaren verkocht. Dan ontstaat in je omgeving al snel het beeld dat je een soort onaantastbare status hebt, dat alles wat je aanraakt moeiteloos in goud verandert. Maar hoezo denk je eigenlijk dat als ik een plaat inboer, het automatisch wel weer goed komt allemaal? Het is hard werken in dit vak, ook als je zo succesvol bent als ik, en mensen zien dat niet altijd. Succes is tot op zekere hoogte maakbaar: je kunt best van een dubbeltje een kwartje worden. Dat heeft met passie te maken, met toewijding, met gedrevenheid. Maar als ik één ding heb geleerd de afgelopen tijd, is het dat het succes van morgen vandaag wordt bepaald, en niet gisteren. En dat succes niet de sleutel is tot het geluk. 1 Dromen durven delen ligt vanaf vandaag in de winkel. Starter De problemen met TEG kwamen voort uit activiteiten van zusterbedrijf Lab Ventures, dat opstartkosten voor nieuwe mediabedrijven niet waarmaakte. Klopt niet Roekeloze overnames, ondeugdelijke administratie, onrechtmatige dividenduitkering, valse facturen en verduistering van ruim drie ton Aandeel dat waren enkele zaken die curator Padberg in augustus bij TEG aantrof. Borsato was voor 23,57 procent aandeelhouder in het bedrijf.

14 14 Uit & thuis ipers Virtueel Straks liggen de pijlen op straat Haperende augmented hype De augmented reality-hype is voorbij. Ongemerkt zal deze technologie de komende jaren ons leven echter binnendringen. Remco Tomesen AMSTERDAM Leuk, dat augmented reality. Veel gehypte term ook, die vorig jaar landde onder het Nederlandse publiek. Maar in de praktijk is het nog flink aanrommelen met de technologie die op onze smartphones een virtuele laag toevoegt aan de werkelijkheid. Het bekendste (en uitgemolken) voorbeeld is de toepassing van Funda op Layar: richt je smartphone op een straat, kijk door de lens van je camera, en bij huizen die te koop staan verschijnt een virtueel te koop bordje. Maar die bekende toepassing werkt voor veel gebruikers in de praktijk niet altijd even prettig. Wijs je je telefoon op een straat, dan zie je vaak huizen die een paar blokken verderop te koop staan. Met wat geklooi aan instellingen is dat misschien te veranderen, maar voor veel gebruikers is dat een hoop gedoe. Of neem die toepassing waarmee je de sterrenhemel kunt bekijken. Jammer dat de maan vaak een heel eind uit de richting ligt. Augmented Reality is the closest digital experience to doing that there is today. Met je telefoon een huis zoeken dat te koop staat: augmented reality. Raimo van der Klein - CEO Layar Museum De technologie (GPS in combinatie met kompas) waar Layar en anderen gebruik van maken, is al helemaal problematisch als je een gebouw in loopt. Daar valt het GPS-signaal vaak weg. Dat is jammer, omdat augmented reality juist binnen interessant is, zegt Jeroen Mol van Beyond Reality, een bedrijf dat augmented reality-toepassingen ontwikkelt, zoals Buzzar, dat deze maand wordt gelanceerd. In een museum wil je bijvoorbeeld informatie bij schilderijen zien. Mol maakt daarom (ook) gebruik van een andere methode: eentje die het beeld dat in de telefooncamera verschijnt analyseert. Zo ben je niet afhankelijk van het regelmatig haperende GPSsignaal. Los van de methode die wordt gebruikt, zal augmented reality, ondanks de kinderziektes, zich de komende jaren onvermijdelijk verder ontwikkelen, denkt Mol. Layar heeft deze week nog tien miljoen euro investeringsgeld binnengehaald om de techniek verder te verbeteren. De gameswereld is hard bezig het uiterste uit augmented reality te halen. Maar ook navigatiesystemen zullen er door veranderen. Eerst met schermpjes die virtuele pijlen tonen op een echte (gefilmde) straat. Volgens Mol komen al over een jaar systemen op de markt waarbij de pijlen op de voorruit van de auto worden geprojecteerd. Dan zie je de pijlen op de weg liggen. Nu moet je meestal nog speciale applicaties downloaden, maar straks is augmented reality overal doorgedrongen. Layar biedt al de mogelijkheid om het in te bouwen op je eigen digitale stekkie, net zoals dat gaat bij een embedded video van YouTube. Mol: De grote massa zal de naam augmented reality nooit kennen, maar het wel gebruiken. We vinden het straks heel normaal als we meer informatie krijgen als we in een spiegel kijken. En je geen kleding meer hoeft te passen: die verschijnt vanzelf (virtueel) als je in een spiegel kijkt Dat is het jaar, waarin de term augmented reality is bedacht. Door professor Thomas Caudell. CHATTEN MET JULES VAN DER LEEUW Het werven van collectanten kan effectiever dankzij icollect, zegt Marc Schoutens van Mobillion. Collectanten zijn van nature goed in werven. Of hebben ze daar nu toch hulp bij nodig? Wij stellen ze met deze online dienst in staat hun sociale netwerken beter te benutten. Dankzij Facebook, Twitter en LinkedIn vind je veel sneller collega-collectanten. Wie gaan er gebruik van maken? Momenteel weten we dat er drie non-profit organisaties van gebruik gaan maken: het Rode Kruis, Leger des Heils en het Fonds Gehandicaptensport. Organisaties kunnen nog altijd tegen een zacht prijsje intekenen. Goed, iedereen kan dus licenties kopen. Maar wat krijgen ze daar precies voor terug? icollect kun je direct inzetten, zonder integratie of koppeling met andere systemen. Je kunt via je dashboard zien hoe vaak je wervingsactie is bekeken en hoe vaak er is geklikt. Je kunt checken dat collectanten zich aanmelden en van welk sociaal netwerk ze afkomstig zijn. Het is de nieuwe vorm van mond-totmond-reclame. Is collectanten werven zo lastig? De werving via callcenters leverde door de komst van bel-meniet-lijsten steeds minder op. Bovendien is werven binnen je eigen sociale netwerk veel effectiever. Op deze manier kun je meer mensen mobiliseren. 1 TRY-OUT REMCO TOMESEN Nutteloos, maar misschien wel leuk H eb je het over games en augmented reality dan is de AR. Drone van Parrot er wel eentje die eruit springt. Geen simpel spelletje op je iphone, maar een echt vliegend voorwerp. De AR.Drone is een zogenaamde quadricopter, een vliegend voorwerp met vier propellers, dat je met een ipod touch, iphone of ipad kunt besturen. Via wifi wordt er verbinding gelegd tussen je iphone (of pod/pad) en de quadricopter. Daar komt nog weinig augmented reality (een virtuele laag die aan de werkelijkheid wordt toegevoegd) bij kijken. Maar omdat het apparaat over twee camera s beschikt die beelden naar je Apple-apparaat sturen, zijn er wel veel mogelijkheden voor augmented reality. Sterker nog: dat is volgens fabrikant Parrot juist de essentie van het apparaat: dat je ermee kunt vechten tegen virtuele monsters, vuurballen en andere vijanden. De fabrikant hoopt ook op verrassendere toepassingen. Ontwikkelaars krijgen van Parrot de vrije hand om ze te bedenken. Dan de praktijk. Bij een test in een parkeergarage is het uitkijken om als onervaren bestuurder geen auto s te raken. Het is toch even wennen om met je iphone een vliegend voorwerp te besturen. Aan de andere kant: als het mis gaat, is er niet veel aan de hand: het voorwerp is vederlicht, en veroorzaakt geen enkel krasje bij een crash. De Drone kan maximaal 50 meter ver vliegen, en de hoogste snelheid is 18 kilometer per uur. Hij vliegt hoog genoeg om even over de schutting te vliegen, en een opname te maken van de zonnende buurvrouw. Nadeel is de korte batterijduur: deze gaat zo n twaalf minuten mee; dan moet-ie weer opladen. Oplossing is een extra accu mee te nemen. Blijft de vraag wat je als doorsnee burger met de Drone moet. Het simpele antwoord is: het ding is volstrekt nutteloos, maar voor een bepaalde groep gadgetliefhebbers waarschijnlijk interessant. Een kleine groep, dat wel, want het apparaat kost bijna 300 euro. Tjah, verder is het vooral spannend om te zien, welke augmented reality toepassingen er worden bedacht. Misschien dat de AR. Drone straks heel andere dingen gaat kunnen. 1 AR. Drone Parrot 299 euro Dokken voor het streamen Sites als Kabelradio.nl en Nederland.fm moeten van auteursrechtenorganisatie Buma/Stemra gaan betalen voor het embedden van muziekstreams. Tablettentijd Marktonderzoeksbureau GfK verwacht dat er dit jaar e-readers en tabletachtige computers verkocht worden in Nederland. Online boetiekje Kun je dat ene kledingstuk of die accessoire maar niet vinden? Google lanceert Boutiques.com, een personalised shopping experience.

15 Uit & thuis 15 Reizen MADEIRA Op het wandeleiland kun je nu ook s nachts prima op stap. Pagina 18 GETTY IMAGES Wie zijn de hemelse nimfen van Angkor Wat? De Khmer legden een 12e-eeuwse Facebook aan, nu zoeken experts afstammelingen van hun vrouwen. Petra Janbroers ANGKOR WAT Het zijn er bijna tweeduizend de mysterieuze, sensuele, fraai uitgedoste vrouwen van Angkor Wat. Al meer dan achthonderd jaar houden de stenen vrouwenfiguren de wacht in de hoofdtempel van het grootste religieuze monument ter wereld, in de jungle van Cambodja. Romantisch aangelegde archeologen, aangestoken door wat de locals zelf geloven, denken dat de in muren en pilaren gebeeldhouwde vrouwen de toegang tot het bovennatuurlijke verbeelden. Ze moesten Khmerkoning Suryavarman II van dienst zijn in het hiernamaals, meent onze gids. Er zijn vrouwen die dansen of lijken te vliegen; ze dragen exquise juwelen en schitterende hoofdtooien. Ze poseren verleidelijk, de smalle handen sierlijk uitgestrekt. Nakomelingen van de koninklijke familie zouden model hebben gestaan voor deze apsara s of hemelnimfen, die de zielen van de doden begeleidden naar elders. Er zijn wachters naast de poorten en deuren; deze devada s bepaalden wie het hemelse rijk mochten betreden. De geheimzinnige figuren houden de bezoeker vanuit alle hoeken in de gaten. Niemand weet écht wat hun rol en betekenis was. Ze zijn sprookjesachtig mooi. Het immense Angkor Archaeological Park, 400 vierkante kilometer groot met tientallen ruïnes uit het Khmerrijk tussen de negende en dertiende eeuw, herbergt nog steeds veel geheimen sinds het zo n honderd jaar geleden door westerse archeologen werd herontdekt, vele tempels overwoekerd door het oerwoud. Zo is het klapstuk volgens de kunsthistorici, de Angkor Wat (letterlijk: stad die een tempel is), naar het westen georiënteerd. Dat is ongebruikelijk voor Khmertempels: in het westen gaat de zon onder, het symbool van de dood. Sommigen denken daarom dat de Angkor Wat een grafmonument voor de koning was. Het complex werd tussen circa 1116 en 1150 gebouwd in opdracht van Suryavarman II. Op het hoogtepunt van de macht van de Khmerkoningen woonden een miljoen mensen in de stad. Poortwachters bepalen wie het hemelse rijk mag betreden. Wie Angkor Wat voor het eerst betreedt, wordt overweldigd door de afmetingen. De lange zijden van de buitenmuren meten meer dan een kilometer en symboliseren de rand van de wereld; de gracht eromheen de kosmische oceaan. Er zijn honderden meters lange galerijen met gedetailleerde basreliëfs, met taferelen uit hindoe-boeken, gebeitelde verslagen van oorlogen en afbeeldingen van koning Suryavarman II zelf, gezeten op een olifant en op zijn troon, omgeven door hovelingen met waaiers en parasols. En overal vanaf de pilaren en muren van de vijf torens van het centrale heiligdom de ondoorgrondelijke blikken van de apsara s en devada s. Sommige toeristen raken er serieus van slag van. Zoals de Amerikaanse schrijver Kent Davis. Hij werd zo betoverd door de vrouwen bij zijn eerste bezoek in 2005, dat hij begon te graven naar antwoord op die dringende vraag: wat en wie zijn zij? Het was hun menselijke uitstraling die me aangreep. Ik was daar helemaal niet op voorbereid. Omdat er nauwelijks onderzoek naar is gedaan, is Davis zelf maar begonnen. Met hulp van computerexperts van de universiteit van Michigan zijn de gezichten van zijn vrouwen digitaal gelezen en in een databank opgeslagen. Zijn twaalfde-eeuwse Facebook is onlangs in Istanboel aan de wetenschappelijke wereld gepresenteerd. Davis droomt: Als de vrouwenbeelden portretten zijn van mensen die echt bestonden, dan moeten we afstammelingen van deze heilige vrouwen hier in de regio kunnen vinden. 1 Hoe en Wat e tempels Angkor Wat, Angkor Thom (grote stad), DPreah Neak Pean (Kronkelende Slangen) en Ta Prohm (Voorouder van Brahma), enkele van de hoogtepunten van Angkor, liggen in het Angkor Archaeological Park. De hoofdingang ligt 3 kilometer ten noorden van het stadje Siem Reap. In het park zijn geen hotels, maar Siem Reap puilt er van uit. Angkor is alleen toegankelijk met een pas voor één dag ($20), drie dagen ($40) of zeven dagen ($60); die van drie dagen moet binnen een week worden gebruikt, die van een week binnen een maand. Het park gaat om vijf uur s morgens open; de meeste tempels sluiten s avonds om zes. Het centrale heiligdom van Angkor Wat kom je als vrouw met blote knieën of schouders niet in. Steeds meer toeristen kiezen ervoor van tempel naar tempel te fietsen. Met een tuktuk of een taxi kun je meer zien op één dag. 1 GO USA & CANADA MET CamperTrips 17 dgn. Vanaf 19 dgn. Vanaf 17 dgn. Vanaf 17 dgn. Vanaf AutoTrips West USA 19 dgn. Vanaf Florida 16 dgn. Vanaf Canada 24 dgn. Vanaf *Waar van toepassing is de Jubileumkorting van Euro 50,- in prijzen verwerkt. Prijzen va. en pp. gebaseerd op 2 pers accommodatie, incl.retourvlucht, luchthavenbelasting, huidige brandstoftoeslagen, accommodatie, vervoer bij AutoTrips. Vertrek AutoTrips mei Alle CamperTrip prijzen zijn in april, mei, sept, okt 2011 en zijn pp incl ft camper incl. zonnescherm gebaseerd op 4 pers, retourvlucht, luchthavenbelasting, huidige brandstoftoeslagen, camping 1x en hotel 1x.

16 Reizen Uw bestemming voor effectief adverteren. Elke vrijdag in De Pers en op zaterdag in de regionale dagbladen Het reisaanbod in de zeven regionale dagbladen van Wegener NieuwsMedia en De Pers is voor onze lezers wekelijks een bron van inspiratie. U bereikt met uw advertentie ruim 3,2 miljoen lezers* Voor informatie en reserveringen: Wegener NieuwsMedia Postbus HB Apeldoorn reizen@wegenernieuwsmedia.nl * NOM Printmonitor 2009-I / 2009-II bereik vrijdag + zaterdag KORTE VAKANTIES in het nieuwe Limburgse PARKHOTEL HORST: welkomstcocktail, 2x overnacht., 2x ontbijtbuffet en 1x drie gangen diner 129,50 pp. Gratis gebruik van zwembad, sauna's en stoombad. Prachtige ligging a/h water in bosrijke omg. Luxe kamers. Mooie fietsroutes. Gratis kleurenfolder Kijk alvast op BUNGALOWPARKSCHINOPGEUL.NL Kerstsfeer in Zuid-Limburg v.a. 79,- Midweek. Voor info/reserveren: Gulpdal Z-Limburg luxe app in Heuvelland, bos, binnenbad Gulpen, BUNGALOWS 2-6 p. + LANDHUIZEN 6 tot 30 pers. LASTMINUTE korting, VALKENBURG Hotel Pension Oranje. L.O. 31,- / H.P. 43,50 per pers. Tel VAALS kamers en app. t.h. l + o v.a. 27,50. Halfp. v.a. 40,-. Lift aanw. Tel: Fietsen of wandelen in bosrijke omgeving? Div. HP arr. v.a. 99,- Roden, t.h p. bung's 30 minuten van Groningen en 20p., aan het Drents- Friese Woud Villa met sauna, bubbelbad, zonnebank, haardvuur. www. windroos.aanhetijsselmeer.nl KERSTSTAD VALKENBURG, gezellige 2-p. vakantieappartementen op 5 min. loopafst. van het bruisende centrum, tel Gasthof Euverem. Gezellig, voordelig familiehotel met lekker eten tussen Gulpen en Slenaken. Div.arrangementen. Tel: , 3 dgn genieten in een prachtig hotel in Limburg voor maar 99,50 p.p. Ook Kerstarr. GRATIS kl.folder? of VAKANTIECENTRUM DE HERTENWEI Kamperen: boek nu uw (voor)seizoenarrangement 2011! Ook jaarplaatsen beschikbaar. Huren: er zijn nog enkele bungalows en familievilla's vrij in de Kerstvakantie. Veel voorzieningen o.a. gratis binnen- en buitenbad en recreatieactiviteiten. Wellenseind 7-9, 5094 EG Lage Mierde ANWB-cijfer 8,8. Acceptatie ACSI-kaart. Kerst vieren aan zee in luxe bungalow met open haard op bungalowpark met verwarmd zwembad. Bel of boek via BERGEN Het charmante hotel *** waar je je thuis voelt OOTMARSUM div.vak.huizen v.a. 160,- p.w Diepenheim - Twente. Hotel 't Holt Arr. 3 d./2 n. v.a. 109,50 p.p. HP BERGEN Het charmante hotel *** waar je je thuis voelt Het arrangementenhotel voor de actieve 50+-er Herfst en Kerst in Vecht- Reggedal, appartement v.a. 80, Voor vak. en/of woonr. t.h. per dir. luxe bung. op zeer net/ rustig park v.a. 550,- p.m. omg. Apeldoorn/Harderwijk, bel Achterh. LANDG. "DE BOL- LERT": t.h. 6 luxe 2-10p. FINSE BUNG'S in prachtig natuurgeb. 6 & 8 p. met sauna! Red. prijs! Voor natuur, rust en veel fiets- en wandelplezier BOK'S BUNGALOWPARK Putterweg 76, Garderen, Telefoon: Texel Vakantiepark Sint arrangement 79,- p.p. Aankomst *** RENESSE AAN ZEE *** bungalows/chalets/caravans camping. Tel T.h.: vakantiewoningen en appartementen aan zee! Scheveningen, div. luxe app. boul. zeezicht Tel Alleengaande reizen Luxe kerstweekend kasteel Ardennen met 50 hoger opgeleide singles: Bekijk op onze website ons aantrekkelijke cruise-aanbod: Fietsreizen Indonesië, Java, Bali, Sumatra, Sulawesi, Kl. Sunda-eil. 24 dgn v.a all-in. Bezoek de info-avonden Groepsaccommodaties VAKANTIEHUIZEN voor GROEPEN Bel of ga snelnaarwww.groepen.nl Superdolomieten 8-daagse Kerstreis naar de sneeuw 399 prima *** hotels bij lift/ pisten incl. vervoer en halfpension Wintersport 2010/ (Fr.) luxe 15-pers. 7 slk/5 badk/sauna direct aanpiste606km-3vallée- Haal méér uit je vakantie TOPVAKANTIES VAN DE JONG INTRA Stedentrip Barcelona 3-daagse vliegreis Nu tijdelijk zeer voordelig te reserveren met transavia.com. Verblijf in Hotel Principal. Een uitstekend hotel met zeer centrale ligging bij de Ramblas. De verzorging is op basis van logies en ontbijt. Dagelijks vertrek van 6/12 t/m 17/2 Temperamentvol Andalusië 7-daagse vlieg-busrondreis Granada, Baeza, Ubeda, Cordoba, Sevilla, Ronda, Puerto Banus en Mijas U verblijft in goede, middenklasse hotels. De verzorging is op basis van logies en ontbijt. Toeslag halfpension 59 Vertrekdatum 19/2, 26/2, 5/3, 12/3, 19/3 en 26/3 Florida Fantastic 10-daagse autorondreis Orlando, Clearwater Beach, Naples, Everglades National Park, Miami Beach, Kennedy Space Center U verblijft naar keuze in midden- of eerste klasse hotels op basis van logies. Incl. vlucht per KLM! Dagelijks vertrek t/m 31/3 Frankrijk - Devoluy 8-daagse wintersportvakantie per auto U verblijft in La Crete du Berger*** in La Joue du Loup. De vrijstaande chalets met ruime appartementen zijn op slechts 500 m van het gezellige centrum en de liften gelegen. De verzorging is op basis van logies. Aankomst elke zaterdag van 26/12-9/4 Oostenrijk Seefeld 10-daagse wintersportvakantie per bus U verblijft in appartementen Almidyll. Goed verzorgde appartementen onder Nederlandse leiding, gelegen op ca. 800m van het gezellige centrum. De verzorging is op basis van logies. Vertrek wekelijks van 7/1 26/3 Voor alle reizen geldt: getoonde prijzen zijn per persoon o.b.v. 2 personen, tenzij anders vermeld, exclusief reserveringskosten. Bijdrage Calamiteitenfonds 2,50 per boeking.

17 DE BROCHURES 2011 LIGGEN VOOR U KLAAR! Corfú, Lefkas, Kefalonía, Itháki, Épiros, Pílion Lesbos, Chios, Samos, Pelopónnesos Kýthira, West-Kreta, Zuid-Kreta Kleinschalige accommodaties, fly-drives, wandelen, trekkings, zeilen en reizen op maat. anvr/sgr Voor persoonlijk advies en de brochures info@rossholidays.nl Bezoek samen met ons de mooiste kerstmarkten in Berlijn! Van der Valk 5-daags kerstmarkt arrangement 4 x overnachting 4 x riant ontbijtbuffet 4 x uitgebreid dinerbuffet 1 x bustocht naar de kerstmarkten in Berlijn 1 x entree zwemparadijs 1 x entree saunalandschap maar 109,- p.p. in een vakantiehuis / kamer Aankomst 28/29-11,5/6-12, 12/13-12 of 19/20-12 VAN DER VALK Resort Linstow / Dld. Tel Kerst/nieuwjaarsvakantie in Hotel ZUM WEISSEN STEIN, D Kirchen, Sauerland, mooi gelegen, prachtig uitzicht. Wij spr. NL, folder. Tel , > TIJD MET Z'N TWEEËN < 3 dagen in 4* wellnesshotel vanaf 123,50 per pers. HP inclusief welkomstdrankje, zwembad en sauna! Kijk op of Joehoe effe erop uit Geen kippehok maar ruime vakwerkwoning nabij 't Sauerland op: vakantiepark-frankenau.nl De Mooiste Vakantiehuizen Op De Prachtigste Plekjes! Keuze uit meer dan 400 accommodaties! Tel: WEEKENDJE ARDENNEN **** in de Ardennen**** Ardennen: mooi vrijstaande vak. huizen voor 2 tot 30 pers. NAZOMEREN ARDENNEN Vrijst. bungalows op park met indoor zwembad. Mooie natuur, kajak etc. Tel ******** Cyprus ******** GEEN MASSA TOERISME Villa's, kleinschalige appart. en hotels. Incl. vlucht en huurauto. Tel.: SGR & CF. 4 dgn BERLIJN v.a. 99,- (0318) Lid ANVR/SGR 3x vakantie in het Munsterland bij Munster. 3 overn. in 2 pers.k. m.hp. 144,- p.p. Bij inlevering 10% korting. T T T KERSTAANBIEDING IN MÜNSTERLAND! November + december 2010 Bij aankomst koffie met appelgebak 3x overn./ontb., 3x diner, een Glühwein op de kerstmarkt in Münster Slechts 110,- p.p. Altdeutsche Schänke Smeddinck-Hotel Münsterdamm 43 in Laer Tel: Willingen & Olsberg/Sauerl. Vakwon. 2-6 p., zwb, EIFEL vak.won. Jünkerath aan bosmeer, tel: Uw herfst-/wintervakantie ts. Rijn en Moezel. Aanbieding tot en v.a : 3 overn./hp 96,- p.p. of i.d. vakwo incl. v.a. 30,- v. 2 pers. (v.a. 4 dg verblijf) Kersten oudejaarsviering m. arrangement, b.v. 6x overn./hp 240,- p.p., D Mörz bij Kastellaun, tel.: , fax: Info NL: Zuid-Eifel,4-Mädelhaus,familiebedrijf, 60 bedden, comf.kmrs, vakwo., nieuwe kegelbanen, paardrijden, huifkarritten, dansen, weekendevenementen. Extra programma ma-vr. Oud/nieuw: gr. galabuffet m. live-music. Nog kamers vrij! Folder! Gasthaus-Pension Schilz-Mühlen, D Lambertsberg, tel: , fax: info@fuenfmaedelhaus.de 2d Oberhausen va 79 3d Berlijn-Actie va 79 4d Kerst Kufstein nu 125 3d Wiesbaden va 129 4d Kerst Dresden va 169 5d Kerst Berlijn va 309 8d Kerst BadWimpfen 529 8d Berlijn en Polen 579 Vraag snel de brochure aan! Tel ANVR / SGR ADVENT in de EIFEL, vakwon v.a. 25, >SAUERLAND - WILLINGEN< Ned.pens. va. 29,50, 5 nacht. HP 181,50 pp. T: Canarische Eilanden GEEN MASSATOERISME Tenerife & La Gomera Villa's, casita's, appartementen en hotels. Incl. vlucht en huurauto. Tel of SGR & CF. 4 DAGEN PARIJS v.a. 99,- (0318) lid ANVR/SGR Prachtige huizen & villa's in héél Frankrijk Boerderijtjes & Landhuizen ** FRANCE INDIVIDUELLE ** Vakantiehuizen voor levensgenieters. Bijna 3000 huizen te huur en te koop. Provence en Côte d Azur Prachtige vakantievilla s met zwembad www. beausite.nl 4 dgn shopping trip Londen v.a. 139,- (0318) Lid ANVR/SGR GEEN MASSATOERISME Rustiek Toscane, Lazio, Villa's, Sicilië appartementen en Marche, Rome en Sardinië SGR lid hotels. Incl. vlucht en huurauto. Tel of Vakantiehuizen en app. met SGR & CF. zwembad in Toscane en Umbrië Driehoek Pisa-Florence-Siena Vakantiehuizen Boerderijen & Landhuizen * * Fi VAKANTIEHUIZEN * * Unieke vakantiehuizen Frankrijk, Italië of Spanje ASKJA REIZEN Eerder met ons op reis geweest? Bezoek onze vaste klantendag op 28 nov. Bel ons: DJOSER rondreizen IJsland winterreis 8 dgn v.a. 995,- Brochure? of Wenen 7-daagse Kerstreis 359 incl. vervoer halfpension en excursies vertrek 22 dec KARINTHIË 6-pers. luxe vrijst. chalet te huur v.a. 550,-. In wintersportgebied. Slechts 48 uur boekbaar Nergens voordeliger Ardennen: ruim 50% korting en 3e nacht gratis! Verviers - Luik (BE) Van der Valk Hotel Verviers Tip: kerstmarkten Luik, Spa en Durbuy 2 nachten van 151,50 nú voor 74,50p.p. incl. ontbijt én Transsiberië-Express 24dgn v.a. 1649,- Ook losse tickets en Mongolië. 5d Bohemen&Praag va 99 4d Praag-Actie nu 119 8d Kerstreis Bohemen en Praag va 429 Vraag snel de brochure aan! Tel ANVR / SGR 4 DAGEN PRAAG v.a. 99,- (0318) lid ANVR/SGR Luxe busreis 10 dgn Spanje 14x buffet Hotel Fiesta Park*** 600m centrum/strand Benidorm, binnenbad, kamer, bad/douche, tv, toilet, airco, balkon. 1e kind<12j 99 nov dec dec jan app va 99 Benidorm 12d hotel*** +galas 599 Salou 415 Calella 375 Gratis gids RC boek online+bespaar 5 SOLMAR TOURS Winterzon? Benidorm, Hotel Rosamar***vp, vertrek 10/12 13 dgn. voor 275,- Wij verzorgen tevens 5-daagse stedentrips naar Praag, Berlijn of Wenen, vertrek op 7/12 of 7-23/ v.a. 189,- Ook kerstdagtochten naar verschillende bestemmingen, bijv. Parijs, Londen, Brugge etc. v.a. 15,- p.p. Bel voor gratis folder: of Bijk kst.: Royal Class 25,- / First Class 60,- adm.kosten 6,-. Lid SGR Spanje (Torremolinos) p. bung`s/ villa`s/ campings In heel Europa T Bijzondere vakantiehuizen in het echte Spanje. (sgr) DE PORTUGAL SPECIALIST Naar Portugal voor de beste prijs? Ga met Paradise op reis! Bel of deportugalspecialist.nl SGR ANDALUSIË Luxe Bed & Breakfast Aanrader! COSTA BRAVA-PLATJA d ARO. Camping internacional de Calonge verhuur tenten, bungalows, stacaravans en plaatsreservering vakantie- Algarve-bijzondere huizen. (sgr) Nú 24, 85 p.p.p.n. Boek nu via De getoonde prijzen zijn vanafprijzen. De prijzen zijn per persoon voor het gehele verblijf op basis van tweepersoonsbezetting en beschikbaarheid. Voordeligste prijs geldt bij tweepersoonsbezetting, verblijf 3 nachten voor 74,50 per persoon, oftewel ( 74,50 / 3 nachten) = 24,85 per persoon per nacht. Prijzen zijn excl. reserveringskosten ( 12,50 per boeking), toeristenbelasting en eventuele extra s. Druk- en zetfouten voorbehouden. Boek nu via of

18 18 Uit & thuis REIZEN Madeira Met poncha maar zonder Cherso De typische Madeira-ganger sterft uit. Het ooit zo belegen eiland ten zuidwesten van Portugal trekt nu jonge fans van natuur, rust en design. SPOTLIGHT JEFFREY BUYS Kinderdromen in een Ferrari-stoel Wat Ferrari World Waar Op Yas, een klein eilandje voor de kust van Abu Dhabi. Waarom Eens iets anders dan Disneyland voor de 36e keer. Wel genoeg valuta meenemen! A ls je vanuit de lucht neer zou kijken op het eiland Yas, voor de kust van Abu Dhabi, zie je een ondefinieerbare rode vlek met een Ferrari-logo erop. De rode vlek is het enorme dak ( vierkante meter!) van Ferrari World, het grootste indoor pretpark ter wereld. Raceauto s, duizelingwekkende attracties, luxe en Formule 1, daar draait het om. Het staat nog in de kinderschoenen; het park is nog geen maand open. De door rijke oliesjeiks bekostigde bouwprojecten schieten op het vasteland als megalomane paddestoelen uit het woestijnzand. Dat is op Yas niet anders, alleen liggen de ambities hier op het gebied van asfalt en snelheid in plaats van beton en hoogte. Voor autosportliefhebbers is Yas het summum, want naast het themapark beschikt het eiland sinds kort ook over een Formule 1-circuit. Vorige week nog pakte de Duitse coureur Sebastian Vettel er de wereldtitel. En zo kunnen toeschouwers dus na de race het park inlopen om hun helden na te doen. Met name de Formula Rosso achtbaan zal de handjes laten zweten en menig stoere jongen om zijn moeder doen roepen. Binnen twee seconden na vertrek zit je met honderd kilometer per uur in je stoel gedrukt, drie seconden later is de topsnelheid van 240 kilometer per uur bereikt. En wat REUTERS te denken van de 62 meter hoge G- Force Tower of Speed? Of de V12 achtbaan, die je door een nagemaakt Ferrari 599 motorblok voert. Ook bij deze attracties draait het dus om snelheid. Daarnaast is er gedacht aan faciliteiten voor het hele gezin en jonge kinderen in Ferrari World. En dus kan moeders de kids droppen bij de Enzo Ferrari Piazza, waar de koters tergend langzaam door een nagemaakt Italiaans miniatuurlandschap rijden, en daarna op een terrasje genieten van de zon. En kan papa zijn eigen kinderdromen herbeleven in een leren Ferrari-stoel in de achtbaan. 1 Autonoom Madeira maakt deel uit van de gelijknamige, autonome regio samen met eilanden Porto Santo, Ilhas Desertas en Ilhas Selvagens. Hoofdstad is Funchal. Van leeg naar vol Toen Portugese kolonisten het eiland in 1419 ontdekten was het totaal onbewoond. Zes eeuwen later wonen er bijna mensen. Subtropisch paradijs Madeira beschikt over een subtropisch-mediterraan klimaat. Het ligt op 700 kilometer van Afrika en op kilometer van de Portugese kust.

19 Uit & thuis 19 REIZEN Tisha Eetgerink MADEIRA Links in de bergen begint de regenboog, rechts eindigt hij ergens in de Atlantische Oceaan. Echt goed is het niet te zien want de najaarszon hier op het 360º dakterras van hotel The Vine is nogal fel en ik ben loom van de 20 meter lange (!) jacuzzi. Helpt ook niet dat de dj zojuist een chill out-set is gestart. Misschien wat baantjes trekken in de infinity pool? Dacht dat zo n zwembad zonder duidelijke rand waardoor het water tot de horizon reikt, alleen in reclames bestond. Of eerst een cocktail? En had ik die massage nou hier op het dak geboekt of beneden in de spa? Pff, het leven op Madeira is verdraaid lastig. Hotel The Vine is Design met een hoofdletter D. De ingang is midden in een winkelcentrum, waar een purperfluwelen wenteltrap je naar de lobby voert. Van daaruit volg je de duizenden gekleurde ledlampjes naar je kamer, waar alles automatisch werkt. Plan voldoende tijd in voor het uitvogelen van de knopjes op het wandpaneel anders loopt je bad vol terwijl je het gordijn wilde openen. Mocht je er echt niet uitkomen hoe die lampen ónder het bed uitgaan, bel de receptie. Zijn ze gewend, van die stumpers die blijven zoeken naar ouderwetse schakelaars. The Vine is het toonbeeld van het Bij hotel The Vine loopt het bad vol terwijl je het gordijn probeert te openen. nieuwe, moderne Madeira. Het vulkanische eiland duizend kilometer ten zuidwesten van Portugal, waarvan je weet dat er veel bloemen zijn maar weinig stranden. Een wat belegen imago heeft het. Toch maar weer Ibiza geboekt? Jammer, want Madeira is al lang niet meer die plek voor bejaarde Britten of oudtantes op wandelschoenen. In de hoofdstad Funchal kun je prima shoppen, eten, en dansen. De jonge garde begint rond middernacht met een poncha: een mix van rum, honing, citroen en sinaasappel en veel populairder dan de Madeirawijn die toeristen kennen. Beste plek om deze pre-party alcoholbom naar binnen te gieten is Bar Number2 in het nabijgelegen Câmara de Lobos. Daarna barhoppen tot het om een uur of vier tijd is om te dansen in een club als Café do Teatro tot het licht wordt. Kleine kanttekening: leuke adresjes zitten goed verstopt! Zo zit Chega de Saudade in een steegje op de eerste verdieping. Maar achter de gewone deur zit een leuke bar met Op Madeira is het genieten, juist omdát er geen zandstranden zijn. Op de foto links het zwembad van The Vine. Tips Zzz Hotel The Vine High-tech droomhotel hotelthevine.com Hotel da Vila Jong zusje van kliftopper Estalagem da Ponta do Sol pontadosol.com Uit Mini Eco Bar Hippe eco-bedoening fresh-citrus.com Bar Number2 Beste poncha! barnumber2.com Chega de Saudade chegadesaudadecafe.blogspot.com Actie Mountain Expeditions Leuke gidsen per jeep of te voet jarenvijftigdecor. Je zit tussen de etalagepoppen en eet onder een oude operatielamp. Als oud geld meer je ding is, moet je langs Reid s Palace. Een klassiek hotel waar de populairste suite vernoemd is naar beroemde gast Winston Churchill er zit nu uiteraard wel een pop-up flatscreen aan je voeteneind. Britser dan een gin tonic bij de bartender wordt het niet. Of je moet reserveren voor de high tea met cucumber sandwiches op het terras. Jurassic Park Die oude Engelsen waren zo gek nog niet. Met bewegen evenmin trouwens. Madeira blijft te gek om te wandelen. Overal kun je langs de levadas struinen. Deze irrigatiekanalen werden vanaf de 16e eeuw aangelegd om het hele eiland van water te voorzien. Een levada-walk bezorgt je een soort Jurassic Park-gevoel: groene, verlaten valleien, je klimt over rotsen en doorkruist watervallen. Gekke planten en beestjes genoeg, maar gelukkig niks groots met tanden. Het miljoenen jaren oude Laurissilva (laurierbos) is een mistig sprookje en staat niet voor niets op de Unesco werelderfgoedlijst. Denk aan de nevelwouden van Costa Rica maar dan zonder de drommen Amerikaanse toeristen. Madeira is een inhaalslag begonnen. Kleiner dan de Canarische eilanden mikt het op een exclusiever publiek. Liefst ecologisch verantwoord ook nog. Steeds meer energie komt van wind en water, gloeilampen lijken verboden, bij eco-lodges gaat overgebleven eten rechtstreeks naar het vee en nieuwe hotspots als Hotel da Vila in Ponta do Sol worden opgetrokken uit lokale materialen. Het heeft even geduurd maar hippe adressen komen er steeds meer. Hip met klasse, de lieverds van Oh Oh Cherso zullen zich er niet thuisvoelen. Nee, Madeira mag blij zijn dat het niet omzoomd is door zandstranden. Hierdoor is het vrij van massatoerisme en kun jij harder genieten van je cocktail op het dakterras. 1 Meer info: WAAR IS GUUSJE RIEMENS Naam: Guusje Riemens Plaats: Yogyakarta, Indonesië Doel: stage guusjeinindonesie.waarbenjij.nu M et de paar woorden Indonesisch die ik spreek, kwam ik niet ver, maar ik kon uit het nieuwsbericht opmaken dat er iets niet in orde was. Eenmaal thuis bleek dat de Merapi vulkaan, op ongeveer 30 kilometer van mij vandaan, actief was. Ik kreeg veel berichten van thuis met de vraag of alles wel goed ging. Op 26 oktober werd ik om drie uur s nachts wakker gemaakt omdat de hele stad onder een dikke laag as was gelegd. De bevolking was wat zenuwachtig en iedereen droeg mondkapjes. Na deze nacht leek alles weer onder controle. Lokale vrienden van ons hadden zelf een organisatie opgericht om spullen naar de vluchtelingenkampen te brengen met de auto. Ook wij wilden helpen. Dinsdag gingen Laura en ik mee met onze Indonesische vrienden om spullen naar een kamp te brengen. Overal waar je keek waren palmbomen omgevallen. In de nacht van donderdag op vrijdag kregen we de waarschuwing zo snel mogelijk de stad te verlaten, die al bedekt was met een aslaag van drie centimeter. We sliepen die nacht bij de ouders van Luppa, tien kilometer buiten de stad. Toen waren al mensen geëvacueerd en doden gevallen door de asregen. De volgende dag zijn we teruggegaan om het ingezamelde geld te gebruiken. We kochten babyvoeding, eieren, olie, water en rijst. Voor de kinderen namen we potloden en speelgoed mee. Het kamp maakte indruk op me. Een groep mensen, onder wie dertig baby s en een paar zwangere vrouwen, zat zonder elektriciteit in een moskee. Voor de mensen in Nederland lijkt het soms zo ver weg. Met al een kleine donatie kunnen wij de mensen helpen. Met trots kan ik zeggen dat het bedrag nog steeds stijgt. 1 Op waarbenjij.nu staan bijna 1,5 miljoen reisverhalen en meer dan 5 miljoen foto s van reizigers uit de hele wereld. Hotelprijzen NACHTJE WEG GOEDKOPER Europese hotelprijzen daalden afgelopen maand gemiddeld met maar liefst 16 procent. Volgens Trivago.com, een van de grootste prijsvergelijkingssites op toeristisch gebied, is de gemiddelde kamerprijs in de 50 belangrijkste Europese toeristische steden nu 101 euro. Met name in Venetië (daling van 44 procent), Rome en Parijs zakten de kamerprijzen flink. Genève blijft de duurste hotelstad. Graf als trekpleister IN MEMORY OF HARRY POTTER In 1939 sneuvelde de 19-jarige Britse soldaat Harry tijdens gevechten in Hebron. Tragisch. Anoniem. Wat hij toen natuurlijk niet kon vermoeden, was dat zijn bescheiden grafsteen in het Israëlische dorp Ramle ruim 70 jaar later elke dag bezocht zou worden door groepen toeristen. Niet vanwege zijn prestaties op het slagveld, maar dankzij zijn achternaam. Die luidt namelijk Potter. Vijf jaar geleden attendeerden enkele bewoners het lokale vreemdelingenbureau op de ontdekking. De gemeente plaatste het graf als toeristische attractie op haar website en een bedevaartsoord was geboren. Ramle is nooit een echte trekpleister voor toeristen geweest. Het dorp was gemiddeld populair vanwege de archeologische ruïnes en de uitstekende ligging. Nu beschikt de regio dus over een eigen Père-Lachaise, zonder Jim Morrison, maar met s werelds bekendste tovenaarsleerling. Het laatste deel van de verfilmde Harry Potter-reeks draait sinds deze week in de Nederlandse bioscopen. REUTERS Reismarkt CHINEZEN HET LAND UIT In Shanghai vindt dit weekend de Chinese International Travel Mart plaats. Er worden zo n bezoekers in de Shanghai New International Expo verwacht, waar buitenlandse reisaanbieders proberen Chinese toeristen over de grenzen te lokken. Steeds meer Chinezen vieren hun vakantie internationaal, dit jaar meer dan 50 miljoen. Met name Hongkong en Macau zijn in trek. Espada & vino Het bekendste exportproduct van Maderia is de lokale wijn, die lekker is bij soep of visgerechten. Over vis gesproken, espada (zwaardvis) is een specialiteit. Bloemen & vogels Dankzij de exotische flora wordt Madeira ook wel het bloemeneiland genoemd. Het is ook een van de weinige plekken waar wilde kanaries voorkomen. Ronaldo Op 5 februari 1985 werd Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro in Funchal geboren. De beste Portugese voetballer is dus de bekendste Madeiran ooit.

20 Texelse Winteraanbieding 2 overnachtingen in een Twin Deluxe kamer inclusief Texels ontbijtbuffet; 1x 3-gangen diner Saisonnier in Grand Restaurant Opduin op de aankomstdag; 1 x 3-gangen diner in Brasserie De Franse Slag op de 2e dag. Gebruik van rvs-zwembad, fitness, sauna, Turks stoombad en 1x gebruik van massagestoel is inclusief. De prijs per persoon bedraagt: 209,00 Geldig t/m februari Zie of bel met info@opduin.nl Gratis parkeren en geen reserveringskosten! Bezoek nú DE kerststad Valkenburg a/d Geul Actie Arrangement Parkhotel Rooding 2 overnachtingen Iedere ochtend een uitgebreid ontbijtbuffet 3-gangen diner op de dag van aankomst Entreekaart Holland Casino Onbeperkt toegang tot zwembad en sauna 3 dagen, 2 nachten vanaf 99,- per persoon Aankomst op zondag t/m woensdag tot 23 december op basis van 2 personen per kamer Kerstmarktkaarten zijn in het hotel verkrijgbaar! Reserveren of tel Al 20 jaar een gastvrij hotel midden in t groene hart van de Veluwe. Een ideaal fiets- en wandelgebied. WINTERWONDERLAND ARRANGEMENT van 3-10 of dec. 8-daags verblijf op basis van halfpension met tal van leuke activiteiten voor slechts 299,50 p.p. Kijk voor meer arrangementen op onze website of vraag een gratis folder aan. Tel.: DJOSER rondreizen Egypte 8-25 dgn v.a. 945,- Brochure? of DJED REIZEN: Gevarieerde Egypte reizen. Individueel of met kleine groep. Ook reizen op maat vanaf 2 personen. Wekelijks vertrek. Brochure? /22dgse groepsr. nog plaats eind mrt Anvr/ Sgr Marokko DJOSER JUNIOR rondreizen voor ouders met kinderen: Marokko dgn v.a. 1095,- Brochure? of DJOSER rondreizen Namibië / Botswana/Zambia 24 dgn v.a. 2495,- Brochure? of TANZANIA SPECIALIST Privé reizen op maat of Op maat gemaakt: Auto- en motorreizen Zuid-Afrika, Namibië en Botswana Lid SGR. DJOSER rondreizen Zuid-Afrika dgn v.a. 1995,- Brochure? of DJOSER rondreizen Cambodja/Laos dgn v.a. 1675,- Brochure? of ANTARIN (SGR) ondersteunt uw eigen reis. Hotels, autohuur,cursussen,trein/vliegtick Tel Aviv va. 325 Inspirerende reizen op maat (SGR) DJOSER JUNIOR rondreizen voor ouders met kinderen: Sri Lanka dgn v.a. 1745,- Brochure? of DJOSER rondreizen Thailand/ Laos dgn v.a. 1525,- Brochure? of DJOSER JUNIOR rondreizen voor ouders met kinderen: Japan 21 dgn v.a. 3895,- Laat uw reis door ons op maat Brochure? of maken Anvr/Sgr Greatlakes-Travel, uw reisspecialist voor Canada Lees 250 positieve aanbevelingen op Voor voordelige camperreizen naar Canada in 2011, kijk op: onlinecamperspecialist.nl uw camperspecialist voor Canada! Vroegboekkorting Zomer 2011 CAMPERHUUR 15 % korting AUTOREIS tot 100,- korting DJOSER rondreizen Costa Rica/ Panama dgn v.a. 1695,- DJOSER rondreizen Vietnam/ Brochure? of Cambodja dgn v.a ,- Brochure? of DJOSER JUNIOR rondreizen voor ouders met kinderen: Cuba dgn v.a. 1895,- Brochure? of ATLANTIC Dream Vacations Camperhuur, Fly-drives, cruises bel of surf naar atlanticdreamvacations.nl Voor aantrekkelijke auto- en camperreizen naar de USA, kijk op: onlinecamperspecialist.nl uw camperspecialist voor Amerika! Greatlakes-Travel, uw reisspecialist voor Amerika! Lees 250 leuke aanbevelingen op Voor aantrekkelijke auto- en camperreizen naar de USA, kijk op: Nederlandse Antillen 16-daagse reis Aruba & Curaçao + appartementen v.a. 942: Voor aantrekkelijke auto- en camperreizen naar Australië: Greatlakes-Travel, uw reisspecialist voor Alaska! Lees 250 aanbevelingen op Ook voor Alaska cruises! REISVACCINATIES door gespecialiseerde huisartsen op tijden dat het u ook schikt. Vergoeding door zorgverzekeraar. Afspraak via: