Geachte voorzitter, RIS Aan de voorzitter van de commissie Samenleving. Jurriaan van der Meijden. Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten

Transcriptie

1 Typ teksttyp teksttyp tekst drs. K.P. Klein Wethouder van Stedelijke Economie, Zorg en Havens 030 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan de voorzitter van de commissie Samenleving Datum 17 januari 2017 Onderwerp Eigen bijdrage Wmo rm- RIS Contactpersoon Jurriaan van der Meijden Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten Afdeling Beleid Telefoonnummer adres Geachte voorzitter, Met de commissiebrief Eigen Bijdrage beleid Wmo (Ris ) heb ik de commissie op 20 april 2016 geïnformeerd over de stand van zaken rondom de eigen bijdrage in Den Haag en de mogelijkheden om het beleid op de eigen bijdrage te verbeteren geschetst. Ik heb u toegezegd om de commissie te informeren over onder andere de aanpassing van de eigen bijdrage door het Rijk en over de samenhang tussen het eigen bijdragebeleid en het armoedebeleid. In deze brief licht ik u allereerst kort het huidige eigen bijdragebeleid toe. Voor een uitgebreidere uitleg over de eigen bijdrage systematiek verwijs ik naar de vorige commissiebrief over de eigen bijdrage (Ris ). Daarna geef ik weer hoe het eigen bijdragebeleid in Den Haag zich verhoudt tot de overige G4. Vervolgens ga ik in op de door het Rijk aangekondigde aanpassing van de eigen bijdrage en op de samenhang tussen de eigen bijdrage en het minimabeleid. Deze brief sluit ik af met een paragraaf over de wijze waarop ik het eigen bijdragebeleid de komende jaren wil vormgeven. Het huidige eigen bijdrage beleid De gemeente kan op grond van de Wmo 2015 bepalen voor welke voorzieningen er wel en geen bijdrage wordt gevraagd. Gemeenten zijn wettelijk verplicht de eigen bijdragen voor maatwerkvoorzieningen door het CAK te laten innen. Via het CAK heft Den Haag momenteel een eigen bijdrage voor hulp bij het huishouden, ondersteuning en beschermd wonen. Voor de Taxibus vragen wij een kleine jaarlijkse eigen bijdrage van 28 euro in de administratieve kosten van de Taxibus. Voor woonvoorzieningen en andere vervoersvoorzieningen dan de Taxibus vraagt Den Haag geen eigen bijdrage aan burgers. Voor de maatwerkvoorziening ondersteuning wordt gebruik gemaakt van een aangepast tarief, dat wij gebruiken voor het CAK. Hierdoor wordt de eigen bijdrage berekend op een lager tarief dan de kostprijs en kunnen burgers een lagere eigen bijdrage krijgen. Voor het nieuwe maatwerkarrangement wordt ook gebruik gemaakt van een fictief lager tarief. Gemeente Den Haag Postbus T Spui DJ Den Haag Den Haag

2 De eigen bijdrage voor verblijf in opvang, waaronder de doorstroomvoorziening, opvang huiselijk geweld, nachtopvang en crisisopvang worden niet door het CAK geïnd. Voor deze voorzieningen wordt momenteel de eigen bijdrage geïnd door de instelling. In het college van 27 september 2016 is de Regeling tot wijziging van de regeling maatschappelijke ondersteuning Den Haag 2016 (RIS ) vastgesteld. Hierin zijn de vaststelling en de inning van de eigen bijdrage in de maatschappelijke opvang (doorstroomvoorziening en nachtopvang) geregeld. Voor vrouwenopvang was in de Wmoverordening al geregeld dat de eigen bijdrage door de instelling wordt geïnd. Met de wijziging van de Regeling maatschappelijke ondersteuning wordt ook geregeld dat de inning van de eigen bijdragen voor uitkeringsgerechtigden in de doorstroomvoorziening door de gemeente op basis van doorbetaling wordt gedaan. Voor de overige groepen (mensen met een andere uitkering, of die verblijven in de nachtopvang) is dat niet mogelijk. De hoogte van de eigen bijdragen voor de maatschappelijke opvang is zodanig gekozen, dat recht wordt gedaan aan de volgende uitgangspunten: 1) Het is redelijk dat de cliënt als gebruiker van een opvangvoorziening voor verblijf een prijs betaalt voor de aangeboden diensten of voorzieningen. 2) Het verblijf kan een besparing voor de cliënt betekenen als door een instelling wordt voorzien in huisvesting, voeding etc. 3) De eigen bijdrage vormt geen of zo weinig mogelijk een belemmering in het keuzeproces van de cliënt voor in-, door- en uitstroom in de maatschappelijke opvang. 4) De bijdrage die geheven wordt, mag nooit hoger zijn dan de kostprijs van de geboden voorziening. Het Haagse eigen bijdragebeleid ten opzichte van de andere G4 steden Het ministerie van VWS bepaalt jaarlijks de standaardparameters om de eigen bijdrage mee te berekenen. Gemeenten kunnen die standaardparameters aanpassen door ze naar beneden bij te stellen. Op deze manier kunnen gemeenten beleid voeren met de eigen bijdrage. Bij het bepalen van het toekomstige Haagse beleid op de eigen bijdrage is het interessant het huidige Haagse beleid te vergelijken met dat in de andere G4 steden. De gehanteerde parameters De vergelijking tussen de gehanteerde parameters voor het berekenen van de maximale periode bijdrage laat zien dat Den Haag en Rotterdam de door het ministerie van VWS bepaalde standaardparameters hanteren en daarmee de maximale eigen bijdrage vragen. In Rotterdam heeft een onderzoek uitgevoerd. Op basis van dit onderzoek en eventuele beleidswijzigingen zal er (onder voorbehoud van politieke besluitvorming) mogelijk een bijstelling zijn van parameters. Amsterdam heeft de parameter van de inkomensonafhankelijke bijdrage met 33% verlaagd van 19,70 naar 13,00 voor alleenstaanden en van 27,80 naar 18,60 voor samenwonenden. Deze verlaging komt vooral ten goede van de lagere inkomens. Verder heeft Amsterdam het marginale tarief verlaagd van 15% naar 10%. Dit komt vooral ten goede van de midden en hogere inkomens. N.a.v. de kabinetsmaatregel van 5 oktober 2016 heeft B&W van Amsterdam aan de raad voorgesteld om de bijdrage van samenwonenden van 18,60 naar 13,00 te verlagen. Utrecht heeft de parameter van het marginale tarief verlaagd van 15% naar 8%. Van die verlaging profiteren de midden en hogere inkomens. Het aantal voorzieningen waarvoor een eigen bijdrage wordt gevraagd Den Haag is binnen de G4 de enige stad die geen eigen bijdrage vraagt voor woonruimteaanpassingen, roerende woonvoorzieningen, vervoersvoorzieningen en vervoerskostenvergoedingen. Rotterdam en Amsterdam vragen voor alle maatwerkvoorzieningen een eigen bijdrage. 2/5

3 Daarbij moet worden opgemerkt dat Amsterdam de eigen bijdrage op ambulante ondersteuning en dagbesteding vanaf 2017 afschaft. De gemeente Utrecht vraagt geen eigen bijdrage voor arbeidsmatige activering én thuisbegeleiding (bij zorgmijders). Eigen bijdrage collectief aanvullend vervoer Amsterdam en Rotterdam vragen voor iedere rit in het collectief aanvullend vervoer een ritbijdrage ter hoogte van het OV-tarief. Den Haag vraagt voor het collectief aanvullend vervoer slechts een beperkte eigen bijdrage in de administratie van 28,- per jaar. In Utrecht betaalt de klant voor de Regiotaxi een zonetarief. Deze wordt niet via het CAK geïnd, maar wordt wel door de klant betaald. De verlaging van de eigen bijdrage door het Rijk Het kabinet constateert dat de ontwikkeling van het besteedbaar inkomen van eenverdienershuishoudens onder de AOW-leeftijd is achtergebleven bij dat van tweeverdieners en alleenstaanden. Dit komt vooral door de afbouw van de overdraagbaarheid van de algemene heffingskorting (AHK) aan de minst verdienende partner. Huishoudens waarvan één van de partners door een chronische ziekte of beperking niet kan werken, zijn volgens het kabinet bovendien gedwongen éénverdieners. Zij hebben niet de mogelijkheid om meer inkomen te genereren en kunnen ook geen aanspraak maken op bepaalde regelingen en toeslagen. Het kabinet wil daarom deze specifieke groep tegemoet komen door de eigen bijdrage te verlagen. Voor samenwonende minima die de AOW leeftijd hebben bereikt, verlaagt het daarom de eigen bijdrage van 27,80 naar 17,50 per maand. Voor samenwonende minima onder de AOW leeftijd wordt de eigen bijdrage van 27,80 verlaagd naar 0,00. Voor alleenstaande minima wordt de eigen bijdrage verlaagd van 19,40 naar 17,50. Naast het verlagen van deze inkomensonafhankelijke periodebijdrage verhoogt het kabinet de inkomensgrens waarboven burgers een inkomensafhankelijke bijdrage gaan betalen. Ten slotte verlaagt het kabinet het marginaal tarief voor alle groepen van 15% naar 12,5%. In een tabel weergegeven zien de parameters er in 2017 als volgt uit: Huishouden + leeftijd Eenpersoonshuishouden, niet AOW-gerechtigd Eenpersoonshuishouden, AOW-gerechtigd Meerpersoonshuishouden, niet AOW-gerechtigd Meerpersoonshuishouden, AOW-gerechtigd A. Maximale periode B. Inkomensgrens C. Marginaal tarief bijdrage 17, ,- 12,5% 17, ,- 12,5% 0, ,- 12,5% 17, ,- 12,5% Deze verlaging van de eigen bijdrage heeft voor gemeentes tot gevolg dat zij minder baten uit de eigen bijdrage ontvangen. Gemeenten worden voor de derving aan inkomsten gecompenseerd via het gemeentefonds. Hiervoor zal de 50 mln euro worden benut die reeds in de begroting van VWS voor 2017 is gereserveerd. 3/5

4 De samenhang tussen de eigen bijdrage en het minimabeleid Cijfers van het Nibud tonen aan dat minimagezinnen met financiële tekorten kampen. De kosten van de eigen bijdrage zijn voor deze groep daardoor moeilijk op te brengen. Ook het Rijk ziet in dat de eigen bijdrage een grote druk legt op het inkomen van minima die aanspraak maken op Wmo voorzieningen. Vanuit het Haagse minimabeleid zijn twee producten gerelateerd aan de eigen bijdrage: de collectieve zorgverzekering voor minima en de tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten. De Haagse collectieve zorgverzekering voor minima kent sinds 2010 een vergoeding van de volledige eigen bijdrage voor huishoudelijke hulp. Vorig jaar is deze vergoeding verruimd met de eigen bijdrage voor de maatwerkvoorziening ondersteuning. Met verschillende promotieacties bevordert Den Haag het gebruik van de collectieve zorgverzekering onder de doelgroep. De collectieve zorgverzekering kent een bereik van 60% onder de minima met een Wmo-indicatie. Alle G4 steden kennen een collectieve zorgverzekering voor minima. Ook in Utrecht en Rotterdam wordt de eigen bijdrage Wmo in die verzekering volledig herverzekerd. In Rotterdam wordt een uitzondering gemaakt voor de eigen bijdrage intramurale voorzieningen. Tevens is in Rotterdam voor de meeste verzekerden het wettelijke eigen risico 50,00 per jaar en is voor een kleinere groep verzekerden geheel meeverzekerd. In Amsterdam wordt de eigen bijdrage tot een bedrag van 115,00 vergoed (m.u.v. de eerste 50,00). Burgers met een inkomen tot 150% van het sociaal minimum en een Wmo-indicatie komen in aanmerking voor de tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten. Deze tegemoetkoming bedraagt 125,00 en wordt jaarlijks aan ongeveer burgers verstrekt. De tegemoetkoming is bedoeld als compensatie voor de meerkosten waarmee chronisch zieken en gehandicapten als gevolg van hun situatie worden geconfronteerd, waaronder de eigen bijdrage. De andere grote steden kennen een tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten. Utrecht kent jaarlijks een bedrag van 200,00 toe. Rotterdam geeft jaarlijks 275,00. In Amsterdam kan de tegemoetkoming, die uit verschillende componenten is opgebouwd, oplopen tot iets meer dan 1.100,00. Met het aanbod van de zorgverzekering en de tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten kent Den Haag een stevig armoedebeleid, Hiermee wordt voorkomen dat minima de eigen bijdrage niet kunnen betalen en omwille daarvan hun ondersteuning vanuit de Wmo opzeggen. Het toekomstige Haagse eigen bijdrage beleid Het is van belang het toekomstige eigen bijdragebeleid te relateren aan de beweging van individuele maatwerkvoorzieningen naar collectieve en algemene voorzieningen die Den Haag met de Wmo tot stand wil brengen. De eigen bijdrage is een belangrijk instrument dat kan worden ingezet om deze doelstelling te realiseren. Om die redenen is een gebalanceerd eigen bijdrage beleid van belang. Enerzijds moet het eigen bijdrage beleid bijdragen aan de bewustwording van het zorggebruik. Anderzijds moet het eigen bijdrage beleid niet leiden tot het afzien van zorg. Ons eigen minimabeleid met, het feit dat minima de eigen bijdrage volledig herverzekerd hebben en de tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten samen met de recente verlaging van de eigen bijdrage door het Rijk leidt er toe dat met name voor de lagere inkomensgroepen hierin een balans gevonden. Dit geldt onvoldoende voor de midden inkomens. Mijns inziens worden echter de middeninkomens hiermee nog niet voldoende geholpen. Verschillende media hebben in 2016 dan ook bericht over burgers die hun ondersteuning stopzetten vanwege de eigen bijdrage. In die berichtgeving ging het vooral om burgers met een modaal inkomen. 4/5

5 In de decentralisatie van de functie begeleiding naar de gemeente is vooral deze inkomensgroep een hogere bijdrage gaan betalen. Onder de AWBZ werd de eigen bijdrage voor begeleiding berekend met een fictief uurtarief van 14,00. Na de overheveling naar de Wmo is dit fictieve tarief losgelaten en wordt de eigen bijdrage berekend over de werkelijke kostprijs van de voorziening. Deze ontwikkeling heeft, zo heeft o.a. onderzoek van Binnenlands Bestuur aangetoond, vooral de middeninkomens benadeeld. Zij betalen namelijk naast de inkomensonafhankelijke bijdrage ook een inkomensafhankelijke bijdrage, waarvan de hoogte flink beïnvloed wordt door de kostprijs van de voorziening. Deze ontwikkeling kan worden tegengegaan door de parameter van het marginaal tarief te veranderen. Door het marginale tarief naar beneden bij te stellen, loopt de eigen bijdrage van burgers met een middeninkomen minder snel op dan nu het geval is en wordt die pas bij een aanzienlijk hoger verzamelinkomen substantieel hoger. Het verlagen van het marginaal tarief biedt daarmee een oplossing voor de ongewenste ontwikkeling dat burgers met een modaal inkomen hun ondersteuning stopzetten vanwege een te hoge eigen bijdrage. Het marginale tarief is voor 2017 in overeenstemming met de standaardparameter vastgesteld op 12,5%. Ik ben voornemens om het tarief te verlagen naar 10%. Dit levert 0,45 mln. minder eigen bijdrage op. Het Haagse beleid steekt hiermee gunstig af in vergelijking met het Rijksbeleid en de andere G4 steden. De dekking hiervoor wordt binnen de eigen begroting gevonden. Voor de lagere inkomens voert Den Haag met de collectieve zorgverzekering en de tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten al langere tijd een gunstig beleid. Door nu het marginale tarief te verlagen, wordt ook de groep middeninkomens tegemoetgekomen in de eigen bijdrage voor maatschappelijke ondersteuning. Daarmee voert Den Haag voor zowel de lagere als de middeninkomens een betaalbaar eigen bijdragebeleid. Met vriendelijke groet, de wethouder van Stedelijke Economie, Zorg en Havens, Karsten Klein 5/5