Oost, West, Pleegzorg Best? Welke criteria voorspellen wat de eerst aangewezen zorgvorm bij uithuisplaatsing is

Transcriptie

1 Oost, West, Pleegzorg Best? Welke criteria voorspellen wat de eerst aangewezen zorgvorm bij uithuisplaatsing is Harmke Leloux-Opmeer November 2016

2 Deelvragen 1. Welke overeenkomsten en verschillen zijn er in de literatuur bekend bij 4-12 jarige kinderen binnen pleegzorg, gezinshuizen of open residentie bij aanvang van de hulp(=literatuuronderzoek)? 2. Welke overeenkomsten en verschillen in kind- en gezinskenmerken zijn er tussen jeugdigen binnen pleegzorg, gezinshuizen of residentie bij aanvang van de hulp (=doelgroeponderzoek) 3. Welke ontwikkelingen maken de jeugdigen door een jaar na verblijf binnen respectievelijk pleegzorg, gezinshuizen of residentie(=follow up onderzoek)? 4. Welke factoren voorspellen een positieve ontwikkeling van de jeugdigen binnen respectievelijk pleegzorg, gezinshuizen of residentie(=analytisch onderzoek)?

3 Deel 1 doelgroeponderzoek

4 Instrumenten en Informanten bij plaatsing

5 Doelgroeponderzoek - deelnemers en respons - Gezocht: nieuw ingestroomde kinderen (4-12 jaar) in pleegzorg, gezinshuis of residentie Van 1 oktober 2012 t/m 31 maart 2014 Geen ernstige verstandelijke beperking Geen tijdelijke/crisisplaatsing Gevonden: 200 respondenten (met 1 ingevulde lijst) 72 pleegzorg, 38 gezinshuis, 90 residentie 82% van alle mogelijke deelnemers (244) Ouder/ gezaghebber Vervangend verzorger Behandelcoördinator uitgezet ingevuld uitgezet ingevuld uitgezet ingevuld Pleegzorg (40%) (75%) (98%) Gezinshuis 71 8 (11%) (55%) (89%) Residentie (63%) (99%) (94%) Totaal (40%) (82%) (95%)

6 Resultaten ppv - de kinderen (1) - Geslacht: ongeveer evenveel jongens (54%) als meisjes (46%). Leeftijd: pleegkinderen zijn bij plaatsing iets jonger (7,9 jr) dan gezinshuiskinderen (9,2 jr) en kinderen in residentie (9,3 jr) IQ: Gemiddeld (IQ maar van 42% bekend) Woonplaats: 95% Zuid-Holland Etniciteit: 56% autochtoon SES: 61% lage SES Schoolgang bij plaatsing: 52% regulier basisonderwijs, 24% cluster 4/LGF, 16% SBO, 3% overig, 4% te jong Specifiek pleegzorg: 39% netwerkpleegzorg, 61% bestandspleegzorg 14% behandelvariant, 86% regulier

7 Resultaten ppv - de kinderen (2) - = Opvallend kenmerk van doelgroep

8 Resultaten ppv - het gezin - Gezinssamenstelling : 78% komt uit gebroken gezin Brussen: Gemiddeld 1,7 brussen (bereik 0-7). = Opvallend kenmerk van doelgroep

9 Hulpverleningsgeschiedenis (1) Gemiddelde leeftijd eerste psychosociale problemen: 3,8 jaar Gemiddelde leeftijd start 1 e professionele hulp: 4,5 jaar Gemiddelde tijd tussen start 1 e professionele hulp en nieuwe (uithuis)plaatsing in huidige zorgvorm : 4,7 jaar Per zorgvorm verschil, zie grafiek residentie (n=54) gezinshuis (n=29) 4,9 (SD=2,7) 5,4 (SD=2,3) pleegzorg (n=14) 2,6 (SD=2,5) Aantal jaar jaar professionele hulp hulp voorafgaand aan (uithuis)plaatsing in huidige zorgvorm

10 Hulpverleningsgeschiedenis (2) Gemiddeld aantal eerdere (UH)P s: 1,5 (SD=1,6) 20% heeft 3 of meer plaatsingen meegemaakt Machtiging uithuisplaatsing: 1 op 5 = Opvallend kenmerk van doelgroep

11 Hulpverleningsgeschiedenis (3) = Opvallend kenmerk van doelgroep

12

13 Testresultaten (% klinisch) = Opvallend kenmerk van doelgroep

14 Headlines Deel 1: doelgroep 1. In alle drie de subpopulaties duidelijk ernstige problematiek op één of meerdere ontwikkelingsgebieden 2. Kindproblematiek en hulpverleningsgeschiedenis lijken in huidige onderzoekspopulatie zwaarder dan gemiddeld bij uithuisplaatsing (literatuuronderzoek) 3. Naast enkele overeenkomsten zijn er daadwerkelijk verschillen tussen de drie subpopulaties Pleegzorg zwaartepunt = problematiek gezin van herkomst Gezinshuizen opvallend = lange hulpverleningsgeschiedenis en hechtingsgerelateerde problemen Residentie opvallend = zware individuele externaliserende problematiek zowel thuis als op school 4. Er lijkt een chronologie aanwezig in het hulptraject met bij een deel van kinderen opschaling van hulp i.c.m. toename problematiek met als last resort een perspectief biedende gezinshuisplaatsing.

15 Deel 2 follow-up onderzoek

16 Follow-up - Instrumenten en Informanten-

17 Follow-up - deelnemers en respons - Inclusiecriteria voor de 200 uit doelgroeponderzoek Er is toestemming voor de follow-up meting Er is een startmeting beschikbaar van tenminste 3 mnd geleden Exclusie: 35 cases (18%) 16 cases uit retrospectief onderzoek & 19 vroegtijdige beëindiging Resultaat: 161 respondenten (met 1 ingevulde lijst) 55 pleegzorg, 20 gezinshuis, 86 residentie 81% van alle mogelijke deelnemers (200)

18 follow-up -werkwijze en resultaat- 1. Verandering op groepsniveau (statistische relevantie): Is er een positieve, negatieve of geen verandering tussen de (gemiddelde) start- en follow-up scores van de groep als geheel? Idem per zorgvorm 2. Verandering op individueel niveau (klinische relevantie): Welke verandering (vooruit, achteruit, gelijk) is zichtbaar bij kinderen die bij opname klinisch scoren? Hoeveel kinderen normalisatie (klinisch normaal) Hoeveel kinderen verslechtering (normaal klinisch) 3. Overige informatiebronnen Doelrealisatie Cliënttevredenheidsmeting informatie behandelcoordinator

19 Gemiddelde T-score Psychosociale ontwikkeling groep - volgens ouders ASEBA ouders TOTAAL (N=36) ASEBA ouders pleegzorg (n=7) ASEBA ouders gezinshuis (n=4) ASEBA ouders residentie (n=25) 40 startmeting follow-up meting

20 klinische psychosociale ontwikkeling -volgens ouders- 38% normalisatie 3 van de 10 kinderen (30%) van leeftijdsadequaat naar (sub)klinisch

21 Gemiddelde T-score groepsontwikkeling gezinsfunctioneren -volgens ouders GVL ouders TOTAAL (N=27) GVL ouders pleegzorg (n=3) GVL ouders gezinshuis (n=4) GVL ouders residentie (n=20) 40 startmeting follow-up meting

22 Klinische ontwikkeling gezinsfunctioneren - volgens ouders- 17% normalisatie Geen gezinnen van gezond gezinsklimaat naar (sub)klinisch

23 Gemiddelde T-score Psychosociale ontwikkeling groep -vervangend opvoeders ASEBA opvoeder TOTAAL (N=121) ASEBA opvoeder pleegzorg (n=30) ASEBA opvoeder gezinshuis (n=14) ASEBA opvoeder residentie (n=77) 50 startmeting follow-up meting

24 Klinische psychosociale ontwikkeling -vervangend opvoeders- 18% normalisatie 11 van de 59 kinderen (19%) van leeftijdsadequaat naar (sub)klinisch

25 Gemiddelde T-score Groepsontwikkeling (ont)hechting -vervangend opvoeders VFO opvoeder TOTAAL (N=112) VFO opvoeder pleegzorg (n=24) VFO opvoeder gezinshuis (n=12) VFO opvoeder residentie (n=75) 50 startmeting follow-up meting

26 klinische ontwikkeling (ont)hechting -vervangend opvoeders- 12% normalisatie 18 van de 56 kinderen (32%) van leeftijdsadequaat naar (sub)klinisch

27 Gemiddelde T-score Groepsontwikkeling opvoedrelatie -vervangend opvoeders LLRV opvoeder TOTAAL (N=112) LLRV opvoeder pleegzorg (n=24) LLRV opvoeder gezinshuis (n=12) LLRV opvoeder residentie (n=75) 50 startmeting follow-up meting

28 Klinische ontwikkeling opvoedrelatie -vervangend opvoeders- 29% normalisatie 17 van de 64 kinderen (27%) van leeftijdsadequaat naar (sub)klinisch

29 Samenvatting testinstrumenten

30 Doelrealisatie kindgerichte doelen

31 Doelrealisatie gezinsgerichte doelen

32 Clienttevredenheid Gemiddelde schaalscores en rapportcijfer van ouders en jeugdigen op de exitvragenlijst ten tijde van de follow-up meting.

33 Opvallendheden hulpverleningscontext Verschil in inzet psychiater 59% gezinshuis, 20% pleegzorg, 11% residentie Verschil in samenwerking met biologische ouders; binnen pleegzorg duidelijk het moeilijkst (25%) Voor 15% wordt zorgvorm als (tamelijk) ongeschikt beschouwd door de behandelcoördinator 1 op 5 (18%) overgeplaatst, 6% om negatieve redenen 23% (n=36) binnen jaar vertrokken, 72% daarvan naar biologische ouders 81% behandelplan (deels) behaald 16% doorverwezen voor hoger rendement

34 Samenvatting ontwikkeling (1) Totale groep Grofweg een derde tot de helft vooruit, 15-20% achteruit, rest stabiel (overeenkomstig literatuurgegevens) 10% binnen 3 maanden weg, merendeel om positieve redenen ouders zijn positief over de ontwikkelingen bij kind en in het gezin Opvoeders zien gemiddeld genomen vooral stabilisatie, wel zorgen over de kinderen met fundamenteel onthecht gedrag (56%) Duidelijke verschillen tussen de zorgvormen op de verschillende aandachtsgebieden Pleegzorg Pleegouders in staat om positieve opvoedrelatie met pleegkind te realiseren, zij ervaren wel een toename psychosociale problemen

35 Samenvatting ontwikkeling (2) Gezinshuis Ouders en opvoeders zien een duidelijke verbetering in het psychosociaal functioneren, maar de problemen blijven ernstig Bij een deel neemt de ernst van het fundamenteel onthecht gedrag toe (polarisatie) De opvoedrelatie met de gezinsouder verslechtert Het schoolfunctioneren blijft achter en er is onduidelijkheid over het perspectief Residentie Stabiliteit psychosociaal functioneren en stabiele positieve opvoedrelatie tussen mentor en kind Verbetering cognitief functioneren en afname spijbelgedrag maar bij een deel van de kinderen worden kenmerken van fundamenteel onthecht gedrag zichtbaar (mismatch?)

36 Aanbevelingen (1) 1. (Pleegzorg) Een intensievere behandeling bieden aan die groep pleegkinderen die te kampen heeft met psychosociale problemen en/of trauma s. 2. (Pleegzorg) Intensiever aan de slag gaan met de biologische ouders en met hun specifieke problematiek zoals materiële problemen en psychische problemen. 3. (Open residentie) Mogelijk meer inzet van psychiatrische hulp nodig, gezien de mate van psychiatrische problemen bij plaatsing en toename psychopathologie. 4. (Open residentie) Intensiever aan de slag specifiek met fundamenteel onthecht gedrag of het voorkomen er van (bij jeugdigen die dit bij start nog niet vertonen) 5. (Gezinshuizen) Expliciete ondersteuning aan gezinshuisouders bij fundamenteel onthecht gedrag en gedragsproblemen om de opvoedrelatie te verbeteren.

37 Aanbevelingen (2) 8. (Gezinshuizen) Meer aandacht en behandeling voor het schoolfunctioneren / cognitieve ontwikkeling 9. (Gezinshuizen) Eerder toewerken naar een duidelijk woonperspectief 10. (Algemeen) voorafgaan aan de plaatsing goed de zorgbehoeften in kaart brengen en deze matchen met de best passende zorgvorm (evidence based criteria vaststellen) 11. (Algemeen) Gezamenlijk een effectieve vorm van behandeling opzetten voor kinderen die forse chronische gedrags- en emotionele problemen hebben, veelal samenhangend met fundamentele onthechting 12. (Algemeen) Meer gebruik maken van gestandaardiseerde instrumenten naast klinisch oordeel

38 Slotpleidooi (1) Direct breed en intensief (zo licht als mogelijk, MAAR zo zwaar als nodig) de aanwezige problemen aanpakken ter voorkoming van; Een sneeuwbaleffect in de vorm van een opeenstapeling van (over)plaatsingen (langer hulpverleningstraject), met gevaar op toenemende psychosociale problemen en hechtingsproblemen bij kinderen en meer kans op onvrede en/of overbelasting bij ouders en vervangende opvoeders Dus een goede match tussen de problematiek van het kind en zijn gezin en de best passende hulp

39 Slotpleidooi (2) Hulp zo licht als mogelijk, MAAR zo zwaar als nodig