Gemeentelijke monumenten veelgestelde vragen. Op basis van welke regeling vindt de aanwijzing van gemeentelijke monumenten plaats?

Transcriptie

1 Gemeentelijke monumenten veelgestelde vragen Vraag Antwoord Op basis van welke regeling vindt de aanwijzing van gemeentelijke monumenten plaats? De aanwijzing vindt plaats op basis van hoofdstuk 4 van de Erfgoedverordening Leudal De verordening is te raadplegen op Hoe oud moet een gemeentelijk monument zijn? Voor rijksmonumenten geldt een leeftijdsgrens van minimaal 50 jaar. Voor gemeentelijke monumenten is geen minimale leeftijd vastgelegd. Welke criteria zijn bij de selectie gehanteerd? De selectiecriteria zijn: Architectonische waarden: (historische en huidige) esthetische en architectonische verschijningsvorm Beeldbepalend voor omgeving Ruimtelijke samenhang met omgeving Herkenbaarheid gaafheid authenticiteit Zeldzaamheid Historische typologie/ functionaliteit Cultuurhistorische (geschiedkundige aspecten De selectiecriteria zijn afgeleid van de begripsomschrijving monument in de verordening: een zaak welke van algemeen belang zijn wegens schoonheid, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde Er zijn op dit moment 130 bouwwerken geselecteerd. Kunnen er nog bijkomen? Kunnen wij zelf ook panden voor aanwijzing voordragen? Op dit moment wordt de aanwijzingprocedure voor 130 objecten gestart. In principe kan iedereen verzoeken om een object aan te wijzen tot gemeentelijk monument. Het verzoek moet uiteraard wel goed onderbouwd zijn. De gemeentelijk monumentenlijst is dus niet statisch. De selectie heeft plaatsgevonden door de Monumentencommissie. Wie heeft zitting in deze commissie? In Leudal is de monumentencommissie samengevoegd met de welstandscommissie. Zij is een onafhankelijke commissie die B&W gevraagd en ongevraagd adviseert over monumentenzorg in de gemeente. De commissie is samengesteld uit vier deskundigen: twee monumentendeskundigen en twee deskundigen met bouwkundige achtergrond die tevens bekend

2 zijn met de plaatselijke geschiedenis. Ben ik verplicht om aan de aanwijzing mee te werken of mag ik ook weigeren? Voor de aanwijzing geldt een procedure. Eigenaren of andere belanghebbenden kunnen tijdens de aanwijsprocedure hun zienswijze (= mening en bezwaren) kenbaar maken. Voordat tot aanwijzing wordt overgegaan, worden de ingediende zienswijzen gewogen. Als het belang van de eigenaar groter is dan het algemeen belang dat met de aanwijzing is gemoeid, wordt afgezien van de aanwijzing. Kan ik een zienswijze/bezwaar indienen tegen de voorgenomen aanwijzing tot gemeentelijk monument? Kan de gemeente ondanks serieuze bezwaren een pand toch aanwijzen tot gemeentelijk monument? Ja. De gemeente zal de zienswijzen van de eigenaren goed in overweging nemen. Als op basis van zakelijke argumenten blijkt dat de eigenaar door de aanwijzing onevenredig wordt benadeeld, wordt van aanwijzing afgezien. In alle andere gevallen vindt aanwijzing plaats. De eigenaar kan tegen de aanwijzing in beroep gaan bij de rechtbank. Kan een (onbewoond) pand dat op de gemeentelijke monumentenlijst is geplaatst, afgebroken worden? Nee, voor het afbreken van een gemeentelijk monument is een monumentenvergunning nodig. In het kader van de monumentenvergunning vindt eveneens een belangenafweging plaats. Als het monument in dermate slechte staat is dat herstel niet mogelijk is en/of de eigenaar te zeer wordt benadeeld, dan kan een vergunning voor sloop worden verkregen. Dergelijke situatie is echter meer een uitzondering dan een regel. De gemeente zal samen met de eigenaar proberen te zoeken naar mogelijkheden om leegstaande monumenten een rendabele bestemming te geven. Kan een monument worden afgebroken als iemand de grond voor een behoorlijke prijs wil kopen bijv. voor projectontwikkeling? Wat op welke plaats mag worden gebouwd, is primair bepaald door het bestemmingsplan. Daarnaast is voor het afbreken van het gemeentelijke monument een monumentenvergunning nodig. Bij de beslissing over deze aanvraag zal de gemeente de (financiële) belangen van de aanvrager afwegen tegen het belang van het monument.

3 Heeft de aanwijzing alleen betrekking op de buitenkant of ook op de binnenkant? De bescherming van gemeentelijke monumenten beperkt zich hoofdzakelijk tot de buitenkant. Alleen van panden waarbij met name de binnenkant van monumentaal belang is, wordt ook de binnenkant aangewezen. In overleg met de monumenteneigenaar wordt bepaald of ook de binnenkant op de gemeentelijke monumentenlijst wordt geplaatst. Dit gebeurt altijd op vrijwillige basis. Geldt de monumentale status alleen voor het huis of ook voor het erf en de bijgebouwen? In de regel geldt de bescherming alleen voor de hoofdbouwmassa, eventueel aangevuld met oorspronkelijke aan- of bijbouwen. Het is ook mogelijk dat de monumentale erfafscheiding bij een pand wordt aangewezen. Het erf is niet beschermd. In de redengevende omschrijving is een beschrijving en tekening opgenomen waarin precies staat vermeld welke bouwdelen zijn aangewezen. Welke aanvullende eisen worden gesteld aan een gemeentelijk monument, bijvoorbeeld bij verbouwingen? Bestaat er een terugbouw-verplichting? Ook wanneer een pand niet is aangewezen tot gemeentelijk monument geldt er al een groot aantal regels. Er moet bijvoorbeeld worden voldaan aan de welstandscriteria, bestemmingsplan en bouwbesluit. Als een pand is aangewezen tot gemeentelijk monument moet er naast de bouwvergunning ook een monumentenvergunning worden aangevraagd. De procedures van beide vergunningen worden in elkaar geschoven waardoor er geen extra tijd mee is gemoeid. Een monument mag best worden veranderd. Zo lang de monumentale waarde van het bouwwerk maar wordt gerespecteerd. De monumentale waarden verschillen van pand tot pand en worden beschreven in de redengevende beschrijving die deel uit maakt van de aanwijzing. Als in een pand bijvoorbeeld nog originele, monumentale kozijnen aanwezig zijn, mogen deze niet worden vervangen door kunststof ramen. In dit geval krijgt de eigenaar wel subsidie voor herstel van de historisch waardevolle kozijnen. Er bestaat geen verplichting om de oude situatie te reconstrueren. Reconstructie of opheffen van verstoringen aan monumenten gebeurt altijd op vrijwillige basis.

4 Mogen 2 winkelpanden samengevoegd worden tot 1 winkelpand zonder de gevel/winkelpui te veranderen? De gemeente beschermt van de meeste panden alleen de buitenkant. Samenvoeging van twee winkelpanden tot één zal altijd mogelijk zijn. De gemeente probeert om in samenspraak naar goede oplossingen te zoeken. Als er tussen de beide winkelruimtes een oude muur aanwezig is, is het wenselijk om in de muur openingen te maken waarbij de structuur van de muur behouden blijft. Mogen er veranderingen plaatsvinden aan winkelpuien in een monumentaal pand? Het best mogelijk om een niet-monumentale winkelpui te vervangen. Op het einde van de vorige eeuw is een groot aantal winkelpuien en reclames aangebracht waarbij de architectonische eenheid tussen de begane grond en bovenverdiepingen zijn verstoord. Als de eigenaar plannen heeft om de pui te vervangen dan moet (ook als het pand niet is aangewezen tot gemeentelijk monument) de architectonische eenheid tussen de begane grond en bovenverdieping (op basis van welstandcriteria) zoveel mogelijk worden hersteld. Dit betekent overigens niet een reconstructie van de oorspronkelijke situatie. Bij gemeentelijke monumenten wil de gemeente dit door middel van subsidie stimuleren. De subsidieregeling voor verbetering van winkelpuien wordt volgend jaar verder uitgewerkt. Als in de winkel een monumentale pui aanwezig is, is de wijziging hiervan niet zondermeer toegestaan. Zijn er aparte voorschriften voor reclameuitingen tegen gevel of bij uitbreiding van huidige belettering/neon etc.? Voor het aanbrengen van reclame-uitingen gelden dezelfde regels als voor een pand dat niet is aangewezen tot gemeentelijk monument. Is er een relatie tussen de aanwijzing tot gemeentelijk monument en het bestemmingsplan? Blijven de bestaande bestemmingen gehandhaafd? Nee. De bestemming en het gebruik van het pand is geregeld in het bestemmingsplan. De aanwijzing tot gemeentelijke monument heeft geen invloed op de bestemming van het pand. Er vinden dus geen wijzigingen van het bestemmingsplan plaats. Ik ga binnenkort ingrijpend verbouwen en heb daarvoor onlangs een bouwvergunning Nee. Als u hiervoor al een bouwvergunning heeft, blijft deze vergunning gewoon

5 gekregen. Heeft de aanwijzing tot monument hiervoor gevolgen? gehandhaafd. De vergunde werkzaamheden kunnen gewoon worden uitgevoerd. Heeft de gemeente medezeggenschap over de verkoop van een gemeentelijke monument? Nee. Het gemeentelijke monument kan gewoon worden verkocht. De gemeente is hierin geen partij. Er is dus geen aparte toestemming van de gemeente nodig. Uitzondering: Er is wel toestemming nodig van de gemeente als op het desbetreffende pand de wet voorkeursrecht gemeenten (WVG) van toepassing is. De WVG staat echter los van de aanwijzing tot gemeentelijke monument. Als een eigenaar nu akkoord gaat met de aanwijzing, geldt de aanwijzing dan na verkoop van het pand ook voor een nieuwe eigenaar Ja. Na verkoop blijft het pand een gemeentelijk monument. In bijzondere omstandigheden kan er een aanvraag worden gedaan om het pand af te voeren van de gemeentelijke monumentenlijst. Dat kan alleen als daar zwaarwegende zakelijke argumenten voor zijn. Moet een gemeentelijk monument opengesteld worden voor bezoekers? Nee, dit is absoluut geen verplichting. Heeft de aanwijzing gevolgen voor de waarde van mijn pand of de OZB-belasting? Nee. In 2003 heeft een onderzoek plaats gevonden naar de waarde van monumenten. De conclusies van het onderzoek luiden: Het onderzoek maakt duidelijk dat de status van een gemeentelijk monument niet waardeverhogend (maar ook niet waardedrukkend!) werkt. Een pand dat als rijksmonument wordt ingeschreven, kan wel in waarde stijgen. Enerzijds door de status op zich, anderzijds door gunstige fiscale regelingen. De monumentstatus heeft ook objectief gezien in geen enkel geval een negatieve invloed op de waarde van het pand, zo is in dit onderzoek berekend. De angst die leeft dat de aanwijzing van een pand als monument de waarde van het onroerende goed drukt, blijkt op niets gebaseerd. Het onderzoek kan op verzoek bij de gemeente worden ingezien. Wat levert de aanwijzing tot gemeentelijk monument mij als eigenaar op? Als eigenaar staat u niet meer alleen voor het onderhoud van uw pand. De gemeente

6 staat u met raad en daad bij met de instandhouding van uw pand. En voor onderhoud of herstel van monumentale onderdelen verleent de gemeente subsidie. Geldt de subsidie voor het hele pand? De subsidie geldt alleen voor het gedeelte van het pand dat wordt aangewezen tot gemeentelijke monument. Meestal is dit de hoofdbouwmassa. Ook wordt er alleen subsidie verleend voor de bijzondere onderdelen van het gemeentelijke monument. Dit zijn onderdelen die van monumentale waarde zijn en waarvan de instandhouding extra hoge kosten met zich meebrengt in vergelijking tot een pand dat niet is aangewezen tot gemeentelijke monument. Kan bij vernieuwing van een pannendak gerekend worden op een gemeentelijke bijdrage? Het vernieuwen van een pannendak behoort doorgaans tot het normale onderhoud van een woning. Als echter het dak of elementen daarin van monumentale waarde zijn, dan kan bij herstel of vernieuwing gerekend worden op een gemeentelijke bijdrage. Kan ik ook subsidie krijgen voor bijzondere onderdelen in het interieur (bv een monumentale trap)? De subsidie op bijzondere interieuronderdelen is alleen mogelijk als deze zijn aangewezen. Eigenaren die subsidie hiervoor willen krijgen, moeten de gemeente dus vragen om het interieur aan te wijzen. Kan ik nu al met onderhoud of herstel beginnen en hiervoor achteraf bij de gemeente subsidie aanvragen? Nee. Het is niet mogelijk om achteraf subsidie toe te kennen. De subsidie wordt toegekend aan de hand van een onderhoudsplan voor 6 jaar. Het onderhoudsplan is gebaseerd op het inspectierapport van Monumentenwacht. Het onderhoudsplan en de subsidie gelden voor 6 jaar. Wat gebeurt er met de subsidie als het pand na 3 jaar wordt verkocht? Als het pand tussentijds wordt verkocht, wordt gekeken welke werkzaamheden die in het plan staan inmiddels zijn uitgevoerd. Hierover wordt met de oude eigenaar afgerekend. De nieuwe eigenaar kan een nieuwe subsidieaanvraag met onderhoudsplan indienen. Er is een onderhoudsplan gemaakt voor 6 Nee. De subsidie wordt verstrekt op een

7 jaar. Is dat de maximale tijdsduur? instandhoudingsplan voor een periode van 6 jaar. Hierna kan op basis van een nieuw instandhoudingsplan een nieuwe subsidie worden aangevraagd voor de volgende 6 jaar. Bestaat er een sanctie op het niet naleven van het onderhoudsplan? De subsidie die u van de gemeente krijgt is gebaseerd op het door u ingediende onderhoudsplan. Als werkzaamheden die in het onderhoudsplan staan vermeld niet worden uitgevoerd, krijgt u hierover ook geen subsidie. Moet ik me precies houden aan het instandhoudingsplan? Verschuivingen in het instandhoudingsplan kunnen zonder problemen worden uitgevoerd. Als het plan loopt over , kan het schilderwerk dat in 2014 staat gepland ook in 2013 worden uitgevoerd, zonder dat dit consequenties heeft voor de subsidie. In sommige gevallen kan een eigenaar worden geconfronteerd met onvoorziene werkzaamheden, die niet in het plan staan. Als deze dingen zich voordoen, is het verstandig om van te voren overleg te plegen met de gemeente. De gemeente kan dan aangeven of deze werkzaamheden wel of niet subsidiabel zijn. Is voorfinanciering van subsidie mogelijk? De subsidie wordt in gelijke delen over de looptijd (6 jaar) van het instandhoudingsplan als voorschot uitgekeerd. Op het einde van het plan moet een eindverantwoording worden gemaakt. Aan de hand hiervan vindt verrekening van ontvangen subsidiegelden plaats. Als je van de gemeente subsidie krijgt voor onderhoud aan bijzondere onderdelen, moet je deze werkzaamheden dan laten uitvoeren door erkende bedrijven? Is er fiscale aftrek? Nee. Simpel onderhoud, zoals schilderwerk, kan door de eigenaar zelf worden uitgevoerd. Van deze werkzaamheden zijn alleen de materiaalkosten subsidiabel. Het is natuurlijk verstandig om specialistische werkzaamheden aan vakkundige bedrijven over te laten. Nee. Voor rijksmonumenten bestaat een bijzondere fiscale regeling. Deze regeling geldt helaas niet voor gemeentelijke monumenten.

8 Kan mijn gemeentelijk monument ook worden aangewezen tot rijksmonument? Het rijk wijst alleen nog bij uitzondering rijksmonumenten aan. Geldt bij onderhoudswerkzaamheden in dit kader ook de regeling dat bij panden ouder dan 15 jaar- slechts 6% BTW verschuldigd is? Voor sommige werkzaamheden aan panden die ouder zijn dan 15 jaar geldt een lager BTW-tarief. Deze regeling geldt ook voor panden die niet zijn aangewezen tot gemeentelijk monument en staat dus los van de aanwijzing. De gemeente biedt de eigenaren van gemeentelijke panden een gratis eerste inspectie aan. Worden alle gemeentelijke monumenten geïnspecteerd? Ja. Alle panden worden geïnspecteerd, waarbij de onderhoudstoestand van het hele pand globaal en van de bijzondere monumentale onderdelen nauwkeurig in beeld wordt gebracht. Deze eerste inspectie wordt gratis uitgevoerd, de kosten zijn voor rekening van de gemeente. Hoe moet je handelen om een inspectie aan te vragen? Is een briefje voldoende? De eigenaren van gemeentelijke monumenten hoeven zelf geen actie te ondernemen. De gemeente of Monumentenwacht neemt voor de inspectie contact op met de eigenaren. Ik wil op korte termijn onderhoud gaan plegen aan mijn pand. Is het mogelijk om de inspectie op korte termijn te laten plaatsvinden? Is het mogelijk om de inspectie te laten plaatsvinden voor de aanwijzing? De inspectie vindt plaats ná de aanwijzing van het gemeentelijk monument. Dit gebeurt in de tweede helft van 2008 en begin Monumentenwacht moet de inspecties inplannen. Om deze reden is het níet mogelijk om nu reeds een inspectie te laten plaatsvinden. Als met de aanwijzing moet worden gewacht tot alle panden zijn geïnspecteerd, gaat hier te veel tijd overheen. Ben ik verplicht om de door Monumentenwacht geconstateerde gebreken te verhelpen? De gemeente kan u niet verplichten om onderhoud te plegen aan uw pand. Het is echter ook voor u als eigenaar belangrijk om uw pand in goede staat te houden. De gemeente wil u hierbij met raad en daad bijstaan. Is de hoogte van maximale jaarlijkse subsidie al bekend? De hoogte van de maximale subsidie wordt vastgesteld nadat alle objecten door Monumentenwacht zijn geïnspecteerd. Pas dan heeft de gemeente zicht op de totale onderhoudsbehoefte en kan aan de gemeenteraad worden gevraagd om het

9 benodigde budget beschikbaar te stellen. Bij de gemeente kan advies worden ingewonnen over onderhoud en restauratie van gemeentelijke monumenten. Wie geeft dit advies en wat is de achtergrond of het opleidingsniveau van deze personen? De advisering over technisch onderhoud en restauratie vindt plaats door bouwkundige medewerkers van de gemeente, die hiervoor een specifieke opleiding hebben gevolgd en kennis hebben van de restauratiepraktijk. Hoe ziet de aanwijsprocedure uit? Na de informatieavonden ontvangen de eigenaren een ontwerp-aanwijsbesluit (november 2011). Bij het ontwerp-aanwijsbesluit is een zogenaamde redengevende omschrijving toegevoegd. Hierin staat een beschrijving van het object en de motivatie waarom het pand naar oordeel van de gemeente voor aanwijzing in aanmerking komt. Hierna hebben de eigenaren en andere belanghebbenden (tot eind augustus) in de mogelijkheid om hun zienswijzen (mening en of bezwaren) kenbaar maken. Vervolgens vergelijkt de gemeente de ingebrachte zienswijzen en belangen van de eigenaren met het algemeen maatschappelijk belang. Hierna neemt het college van B en W een definitief besluit over de aanwijzing. Belanghebbenden kunnen wel nog administratief beroep instellen bij de rechtbank. Worden de monumentale waarden in het ontwerp-besluit genoemd? De monumentale waarden van ieder object zijn verschillend. Deze monumentale waarden worden in de redengevende omschrijving beschreven. Deze redengevende omschrijving maakt deel uit van het (ontwerp)besluit. Wat moet ik doen als ik aanvulling op de redengevende omschrijving heb.? Als u op- of aanmerkingen heeft op de redengevende omschrijving omdat hierin zaken ontbreken of niet geheel juist zijn, kunt u contact opnemen met de gemeente. We kunnen dan in overleg met u de redengevende omschrijving aanvullen of wijzigen. Als u principiële bezwaren heeft tegen de redengevende omschrijving, zoals bijvoorbeeld de waardestelling en motivatie waarom het object voor aanwijzing in

10 aanmerking komt, dan moet u deze middels een formele zienswijze kenbaar maken. Is er een lijst beschikbaar van alle panden die voor aanwijzing in aanmerking komen? Zijn de redengevende omschrijvingen van deze panden in te zien? Enkele dagen na het toezenden van de ontwerp-belsuiten wordt in de Trompetter een lijst gepubliceerd met daarop de aangewezen monumenten. Later volgt een lijst met foto s op de gemeentelijke website. De specifieke redengevende omschrijvingen kunnen worden ingezien. De gegevens over het eigen pand worden overigens toegezonden. Worden de gemeentelijke monumenten herkenbaar gemaakt door een bordje? Op dit moment is hier nog geen besluit over genomen. Als ik geen zienswijze heb ingediend, kan ik dan wel nog in beroep gaan tegen de aanwijzing? Als u bezwaren heeft tegen de aanwijzing kunt u, nadat u het ontwerp-aanwijsbesluit van de gemeente heeft ontvangen, dit in uw zienswijze aangeven. Als u geen zienswijze heeft ingediend loopt u het risico dat de rechtbank uw het eventuele beroep tegen het besluit niet in behandeling neemt.