ALGEMENE VERGADERING. Lelystad 19 augustus 2011, het college van Dijkgraaf en Heemraden, 8 september 2011 SMO / Financiën. 23 augustus 2011 J.

Transcriptie

1 V E R G A D E R D A T U M S E C T O R / A F D E L I N G 8 september 2011 SMO / Financiën S T U K D A T U M N A A M S T E L L E R 23 augustus 2011 J. Klein ALGEMENE VERGADERING AGENDAPUNT ONDERWERP Aanpassing belastingstelsel waterschappen 7 Voorstel Het opiniërend, in een discussie, bespreken van de in deze notitie genoemde vragen bij het definitief standpunt van het Uniebestuur (paragraaf 7). Op basis van deze discussie het formuleren van een voorlopig standpunt over de gestelde vragen. Het bespreken van het vervolgproces richting de Unie van Waterschappen. PROGRAMMA algemeen PORTEFEUILLEHOUDER mr. ir. H.L. Tiesinga PARAAF HOOFD AFDELING BESTUURSONDERSTEUNING drs. E. Borsboom Samenvatting Op 10 juni 2011 heeft de Taskforce Financiën zijn rapportage Aanpassing belastingstelsel waterschappen aan het Uniebestuur aangeboden. Op basis van het advies van de Taskforce heeft het Uniebestuur op 11 juli 2011 een definitief standpunt bepaald. Dit heeft geresulteerd in een verbeterd Combimodel. Het is thans aan de Algemene Vergadering te bepalen of zij dit ook als een verbetering ziet. In paragraaf 7 zijn daarom een aantal vragen geformuleerd, welke kunnen dienen als discussiepunten op basis waarvan de Algemene Vergadering een voorlopig standpunt inneemt. De bespreking in de AV van het verbeterd Combimodel op 8 september 2011 is voorbereidend op de definitieve besluitvorming op 29 september 2011, waarna het definitieve standpunt van Waterschap Zuiderzeeland in de Algemene Ledenvergadering (ALV) van de Unie van Waterschappen van 30 september 2011 zal worden ingebracht. Lelystad 19 augustus 2011, het college van Dijkgraaf en Heemraden, de secretaris-directeur, de dijkgraaf, ir. J.B. van der Veen. mr. ir. H.L. Tiesinga. 1 / 8

2 Toelichting 1. Inleiding In het onderstaande tijdschema is weergegeven, wanneer de Algemene Vergadering geïnformeerd is over de aanpassing van het belastingstelsel. Wat Wanneer Reflectiebijeenkomst Taskforce Financiën 27 mei 2011 Presentatie Cor Roos tijdens thematische AV 8 juni 2011 Taskforce Financiën biedt zijn eindrapport Aanpassing belastingstelsel waterschappen aan het Uniebestuur aan Formulering concept standpunt Uniebestuur en verzending eindrapport Aanpassing belastingstelsel waterschappen naar waterschappen 10 juni juni 2011 Thematische AV 21 juni 2011 ALV Unie van Waterschappen (informerend) 24 juni 2011 AV opiniërend (reflectie op 21 en 24 juni 2011) 7 juli 2011 Uniebestuur neemt definitief standpunt in en stuurt deze naar de waterschappen 11 juli 2011 Mailing definitief standpunt Uniebestuur door afdeling BO aan AV 14 juli 2011 In de nu volgende paragrafen wordt hetgeen in de voorgaande periode aan informatie is langsgekomen kort weergegeven. 2. Voorstel Taskforce Financiën (conceptstandpunt Uniebestuur) Op 10 juni 2011 biedt de Taskforce Financiën zijn eindrapport Aanpassing belastingstelsel waterschappen aan het Uniebestuur aan. Zij stelt het onderstaande voor: voer een aparte veiligheidsheffing in voor de kosten van de primaire waterkeringen en het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP); schaf de categorie Natuur af als zelfstandig betalende categorie; hevel de bouwpercelen over naar de categorie Gebouwd; vergroot de bandbreedtes van het ingezetenenaandeel naar 20%; deel de kosten naar Gebouwd en Ongebouwd niet meer toe op basis van waarde, maar via het Combimodel (met bandbreedtes voor Ongebouwd van 10%); schaf de mogelijkheid van toerekening van categoriegebonden kosten af en schaf ook de mogelijkheden van tariefdifferentiatie af, met uitzondering van de tariefdifferentiatie buitendijks. 3. Thematische AV 21 juni 2011 Tijdens de thematische AV van 21 juni 2011 wordt het eindrapport van de Taskforce Financiën toegelicht. De bandbreedtes van het nieuwe stelsel worden verkend op basis van cijferwerk. Veel meer dan deze bandbreedtes verkennen is ook niet mogelijk; bij de bepaling van de percentages binnen de bandbreedte is de Algemene Vergadering aan zet. 2 / 8

3 4. AV 7 juli 2011 De bespreking van het belastingstelsel op 21 juni 2011 bracht een diversiteit van meningen naar voren, maar nog geen uitgesproken standpunten. Van een afstand leken er echter vier bovenliggende onderwerpen te zijn, waarover het college discussiepunten formuleerde en inbracht als voorzet voor de discussie in de opiniërende vergadering van de AV. De door het college ingebrachte discussiepunten 1. Past het voorgestelde belastingstelsel voldoende bij het karakter van een functionele overheid? a. Is het wenselijk om een afzonderlijke heffing voor veiligheid te introduceren? b. Is het wenselijk dat de categorie Natuur komt te vervallen als betalende categorie? 2. Laat het voorgestelde belastingstelsel voldoende ruimte over voor specifieke kenmerken van de diverse waterschappen? a. Is het wenselijk om de klasse voor inwonerdichtheid van <500 inw/km2 (zie tabel 1) te splitsen in twee klassen met voor de laagste klasse een hoger percentage voor ongebouwd? Zie alternatief in tabel 2. TABEL 1 KLASSENINDELING ONGEBOUWD UIT VOORSTEL TASKFORCE Klasse Aandeel ongebouwd (%) Aantal waterschappen < > TABEL 2 ALTERNATIEF VOOR KLASSENINDELING ONGEBOUWD Klasse Aandeel ongebouwd (%) Aantal waterschappen < > b. Is het wenselijk om de bandbreedte voor ongebouwd die hoort bij de klasse <500 inw/km2 op te rekken naar hoger percentage voor ongebouwd? 3. Is het wenselijk om een besluit te nemen over een nieuw belastingstelsel voordat de technische (on)mogelijkheden en gevolgen van SNL-toepassing (Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer) en de definitie van bouwpercelen helder zijn? 4. Is het überhaupt wenselijk om het belastingstelsel aan te passen? a. Is het handig ten opzichte van andere ontwikkelingen die momenteel spelen, onder andere op gebied van indirecte verkiezingen, omvang bestuur, geborgde zetels etc.? b. Welke onrust brengt de verandering tot stand en hoe wordt die geplaatst ten opzichte van de beperkte wijziging die het met zich meebrengt? 3 / 8

4 De weeffout Tijdens de AV-discussie is veel gesproken over de weeffout, die is opgesloten in het huidige stelsel van kostentoedeling. Deze weeffout is als volgt ontstaan. Binnen het profijtdeel worden de kosten verdeeld over drie categorieën: 1. gebouwde onroerende zaken; 2. agrarisch en overig ongebouwd; 3. natuurterreinen. Het agrarisch en overig ongebouwd bestaat uit: 1. agrarische gronden; 2. wegen inclusief kunstwerken; 3. spoorwegen inclusief kunstwerken; 4. bouwpercelen; 5. overige ongebouwde onroerende zaken. De totale waarde van de categorie Ongebouwd wordt in hoge mate bepaald door de waarde van wegen en spoorwegen (inclusief daarbij behorende kunstwerken), terwijl dit niet direct in het tarief aan de infrastructuur tot uiting komt. Uitkomsten AV-discussie Op een aantal discussiepunten was een vrijwel eensluidende mening van de Algemene Vergadering te horen. Het werd onwenselijk gevonden om een afzonderlijke heffing voor veiligheid te introduceren, men wilde graag eerst duidelijkheid over de technische (on)mogelijkheden en gevolgen van SNLtoepassing en een heldere definitie van bouwpercelen en ook was men vrijwel unaniem van mening dat de weeffout uit het stelsel moest worden gehaald en dat daarom het stelsel moest worden aangepast. Op de discussiepunten vervallen van Natuur als betalende categorie en de introductie van een extra klasse voor Ongebouwd waren verschillende meningen te horen. Bij de discussie was aangegeven dat de bespreking in de AV op 7 juli 2011 opiniërend was en voorbereidend op nadere opiniering op 25 augustus 2011 en de besluitvorming op 29 september Bovendien was de kans op een afwijkend voorstel op 8 juli (11 juli) 2011 ten opzichte van het conceptstandpunt van het Uniebestuur niet ondenkbeeldig. Hierdoor konden de bovengenoemde discussiepunten in een ander licht komen te staan en kunnen mogelijk nieuwe discussiepunten opkomen. 5. Definitief standpunt Uniebestuur Op 11 juli 2011 is het Uniebestuur, onder dankzegging aan de Taskforce en met veel waardering voor het uitvoerige en gedegen werk dat in relatief korte tijd is verricht, gehoord de leden, de belastingkantoren en externe stakeholders, tot het volgende besluit gekomen: Het belastingstelsel van de waterschappen moet worden aangepast. De aanpassing biedt een oplossing voor de weeffout en maakt het stelsel geschikt voor de hogere kosten van het HWBP. Hierbij behoren de volgende maatregelen. 1. De naam van de watersysteemheffing wordt gewijzigd in waterveiligheidsen watersysteemheffing. De heffing dient ter bekostiging van de kosten die voor de waterschappen zijn verbonden aan de financiële participatie in het HWBP en de zorg voor het watersysteem. 2. De waterveiligheids- en watersysteemheffing kent vier belastingplichtige categorieën, namelijk ingezetenen, eigenaren van ongebouwde onroerende zaken die geen natuurterreinen zijn, eigenaren van natuurterreinen en eigenaren van gebouwde onroerende zaken. Deze vierdeling is conform de huidige systematiek. 4 / 8

5 3. De kosten van de taakuitoefening worden aan de vier belastingplichtige categorieën toegedeeld. Dit gebeurt aan de hand van het verbeterd Combimodel. In dit model geschiedt de verdeling van kosten aan de verschillende belastingplichtige categorieën als volgt: Het kostenaandeel van de categorie Ingezetenen wordt bepaald op basis van de gemiddelde inwonerdichtheid per km² in het gebied van het waterschap. Het kostenaandeel van de categorie eigenaren Ongebouwd (niet zijnde natuur) wordt bepaald op basis van het aantal hectaren ongebouwd in het gebied van het waterschap per inwoners. Het kostenaandeel van de eigenaren Natuurterreinen wordt bepaald op basis van het aantal hectaren natuur in het gebied van het waterschap per inwoners. Het kostenaandeel van de categorie eigenaren Gebouwd is hetgeen resteert nadat de toedeling aan de categorieën Ingezetenen, Ongebouwd niet zijnde natuur en Natuur heeft plaatsgevonden. 4. In samenhang met de ruimte voor regionaal maatwerk die in het verbeterd Combimodel wordt geboden, neemt het bestuur het voorstel van de Taskforce over om de tariefdifferentiaties, met uitzondering van de tariefdifferentiatie buitendijks, af te schaffen en om de categoriegebonden kosten niet meer te onderscheiden. 6. Verbeterd Combimodel Het verbeterd Combimodel ziet er als volgt uit. Het ingezetenenaandeel wordt gebaseerd op inwonerdichtheid: TABEL 3 KLASSENINDELING INGEZETENEN UIT DEFINITIEF STANDPUNT UNIEBESTUUR Inwonerdichtheid Ingezetenenaandeel (%) > 1000 / km / km < 500 / km Waterschap Zuiderzeeland valt met 257 inwoners per km 2 in de laagste klasse (wanneer ook het buitendijks water als beheergebied wordt gerekend, dan is het aantal inwoners per km 2 157). Het aandeel ongebouwd wordt gebaseerd op aantal ha ongebouwd per inwoners in het gebied van het waterschap: TABEL 4 KLASSENINDELING ONGEBOUWD UIT DEFINITIEF STANDPUNT UNIEBESTUUR Ongebouwde dichtheid Aandeel ongebouwd (%) > 200 ha / inw ha / inw 5 15 < 100 ha / inw 1 10 Waterschap Zuiderzeeland valt met 275 ha. ongebouwd per inwoners in de hoogste klasse. Het aandeel natuur wordt gebaseerd op aantal ha natuur per inwoners in het gebied van het waterschap: 5 / 8

6 TABEL 5 KLASSENINDELING NATUUR UIT DEFINITIEF STANDPUNT UNIEBESTUUR Natuurdichtheid Aandeel natuur (%) > 100 ha / inw 0,3-0, ha / inw 0,1-0,3 < 25 ha / inw 0,0-0,1 Waterschap Zuiderzeeland valt met 70 ha natuur per inwoners in de middelste klasse (wanneer het buitendijks water als natuur wordt aangemerkt, dan valt Waterschap Zuiderzeeland met 320 ha natuur per inwoners in de hoogste klasse). 7. Opmerkingen bij het definitief standpunt Uniebestuur Het definitieve standpunt van het Uniebestuur komt tegemoet aan een aantal door de Algemene Vergadering geuite standpunten betreffende de gestelde discussiepunten. Het bestuur van de Unie is van mening dat de weeffout uit het stelsel moet worden gehaald en dat daarom het stelsel moet worden aangepast. Er wordt geen afzonderlijke heffing voor veiligheid geïntroduceerd, bouwpercelen blijven onderdeel van de categorie Ongebouwd en de SNL wordt niet toegepast als definitie voor de categorie Natuur, omdat er onduidelijkheid is over de technische (on)mogelijkheden en gevolgen. De grootste verschillen van het verbeterd Combimodel ten opzichte van het eerder gepresenteerde Combimodel zijn te vinden in de bepaling van de klassen voor Ongebouwd en Natuur. Niet de inwonerdichtheid is bepalend voor de indeling in een klasse voor de bepaling van het percentage voor Ongebouwd en Natuur, maar de ongebouwde dichtheid en de natuurdichtheid. Op het eerste gezicht is dit ook een beter manier om de klassen te bepalen. Echter, de aan de klassen verbonden (maximum van de) bandbreedten voor met name Ongebouwd, zijn in een niet gering aantal gevallen lager met hetgeen in de huidige kostentoedeling wordt opgebracht door Ongebouwd. Ook bij Waterschap Zuiderzeeland geldt dat het maximum van de bandbreedte voor Ongebouwd (20%) lager ligt dan het huidige percentage (21,1%). Hierbij moet tevens worden opgemerkt dat door de overgang van de kostentoedeling van het stelsel Oldambt naar Delfland (in 2008/2009) het aandeel in de kosten voor de categorie Ongebouwd is afgenomen van 64,0% toen naar 21,1% nu. TABEL 6 HUIDIGE KOSTENTOEDELING EN MOGELIJKE BANDBREEDTE VOOR WS ZUIDERZEELAND Categorie Huidig (%) Bandbreedte (%) Ingezetenen 25,0 20,0-40,0 Gebouwd 53,4 39,7-69,9 Ongebouwd 21,1 10,0-20,0 Natuur 0,5 0,1-0,3 Het verbeterd Combimodel is trouwens niet geheel nieuw, maar is al geïntroduceerd in de bijlagen bij het eindrapport van de Taskforce Financiën Aanpassing belastingstelsel waterschappen op pagina 67 en verder. In tegenstelling tot deze eerste introductie, waar nog uit werd gegaan van redelijke percentages en waarbij de bestuurlijke vrijheid om te kiezen voor een percentage binnen de bandbreedte sterk werd beperkt, kiest het Uniebestuur voor een niet beperkte bestuurlijke vrijheid binnen de bandbreedtes. In de bijlage is weergegeven wat de effecten voor ZZL zijn van het verbeterd Combimodel op tarieven en lastendruk aan de hand van een aantal varianten. 6 / 8

7 Vragen aan de Algemene Vergadering Bij het definitief Uniestandpunt zijn een aantal vragen te stellen, welke als discussiepunten kunnen worden ingebracht in de komende thematische Algemene Vergadering. 1. Komt de wijziging van de watersysteemheffing in waterveiligheids- en watersysteemheffing tegemoet aan de wens van de Algemene Vergadering? 2. Is de Algemene Vergadering van mening dat de ongebouwde dichtheid en natuurdichtheid een passende benadering is voor de bepaling van de klassenindeling bij Ongebouwd en Natuur? 3. Komt de handhaving van de categorie Natuur tegemoet aan de wens van de Algemene Vergadering? 4. Is de Algemene Vergadering van mening dat het voldoende mogelijk is om binnen de bandbreedtes van de categorieën Natuur en Ongebouwd uitdrukking te geven aan de gebiedseigen kenmerken van ons waterschap? 5. Komen de klassenindeling en de daarbij behorende bandbreedtes van de categorie Natuur tegemoet aan de wens van de Algemene Vergadering? 6. Komen de indeling naar drie klassen en de daarbij behorende bandbreedtes voor de categorie Ongebouwd tegemoet aan de wens van de Algemene Vergadering of is zij voorstander van meer klassen, zoals gepresenteerd tijdens de vorige AV? Op basis van de discussie over de bovenstaande vragen kan de Algemene Vergadering een voorlopig standpunt innemen, welke in de besluitvormende Algemene Vergadering van 29 september 2011 kan worden vastgesteld. Door het innemen van een voorlopig AV-standpunt op 8 september 2011 is het mogelijk om als Algemene Vergadering collega-besturen schriftelijk of mondeling benaderen, om zo een gezamenlijk standpunt richting de Algemene Ledenvergadering (ALV) van de Unie van Waterschappen te formuleren. 8. Voorstel DenH Op 18 augustus heeft DenH het definitieve standpunt van het Uniebestuur besproken. Op basis hiervan heeft DenH geconcludeerd de AV een tweetal overwegingen mee te willen geven: Het aantal klassen voor de categorie Ongebouwd uit te bereiden van 3 naar 4 (conform tabel 2 op bladzijde 3/8). Met daarbij de percentages voor Ongebouwd zoals opgenomen in tabel 2. De bandbreedte voor Ingezetenen te maximeren op 50% in plaats van 60%. Op basis van de discussie over het Unievoorstel en dit collegevoorstel in de AVvergadering van 8 september 2011 zal het college een definitief voorstel formuleren en dit inbrengen in de besluitvormende vergadering op 29 september. Vervolgens zal het in de AV goedgekeurde voorstel worden ingebracht in de Ledenvergadering van de Unie op 30 september Planning De planning voor de komende periode betreffende dit onderwerp is samengevat in onderstaand schema. Wat Wanneer Extra thematische AV 8 september 2011 Unie van waterschappen/commissie augustus / september 2011 AV besluitvormend 29 september 2011 ALV Unie van Waterschappen (besluitvormend) 30 september / 8

8 Personele consequenties Geen Financiële consequenties Geen Juridische consequenties Geen Consequenties voor Communicatie Geen Voorstel: Het opiniërend, in een discussie, bespreken van de in deze notitie genoemde vragen bij het definitief standpunt van het Uniebestuur (paragraaf 7). Op basis van deze discussie het formuleren van een voorlopig standpunt over de gestelde vragen. Het bespreken van het vervolgproces richting de Unie van Waterschappen. Bijlagen Effecten verbeterd Combimodel op tarieven en lastendruk voor ZZL 8 / 8