Gebruik ORGAplus organische meststoffen in aardbeien. Auteur(s) Jos Wilms en Gerard Meuffels (PPO-Vredepeel)

Transcriptie

1 Gebruik ORGAplus organische meststoffen in aardbeien Auteur(s) Jos Wilms en Gerard Meuffels (PPO-Vredepeel) Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Akkerbouw, Vollegrondsgroenten en Groene Ruimte PPO nr september 2006

2 2006 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Praktijkonderzoek Plant & Omgeving. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. is niet aansprakelijk voor eventuele schadelijke gevolgen die kunnen ontstaan bij gebruik van gegevens uit deze uitgave. Dit is een vertrouwelijk document, uitsluitend bedoeld voor intern gebruik binnen PPO dan wel met toestemming door derden. Niets uit dit document mag worden gebruikt, vermenigvuldigd of verspreid voor extern gebruik. Projectnummer: Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Akkerbouw, Groene ruimte en vollegrondsgroenten Adres : Vredeweg 1c : 5816 AJ Vredepeel Tel. : Fax : jos.wilms@wur.nl, gerard.meuffels@wur.nl Internet : Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 2

3 Inhoudsopgave 1 INLEIDING PROEFOPZET EN UITVOERING Objecten Proefverloop Totale stikstofgift en kosten Ruimte compost/mest RESULTATEN Wortelmassa Opbrengst Brixmetingen CONCLUSIE... 9 BIJLAGE BIJLAGE BIJLAGE BIJLAGE Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 3

4 1 Inleiding Bemesting is één van de belangrijkste thema s die aardbeientelend Nederland op dit moment bezig houdt. Om aan de huidige en eventueel toekomstige gebruiksnormen voor stikstof en fosfaat te voldoen worden door verscheidene bedrijven en organisaties bemestingsproeven aangelegd met het doel onder de gebruiksnormen te kunnen blijven, waarbij de kwaliteit en de opbrengst van het geoogste produkt minimaal gelijk moet zijn aan de standaardpraktijksituatie. Eén van die bedrijven is ORGAplus International BV te Eindhoven die ondermeer ORGAplus op de markt brengt. Dit is een organische meststof in korrelvorm, die toegepast wordt vóór het planten van de aardbeien. In opdracht van ORGAplus International BV is deze meststof in 2006 vergeleken met een aantal andere mestoffen c.q. bemestingssystemen in een verlate teelt van aardbeien. De proef is aangelegd op zandgrond en is uitgevoerd door Praktijk Onderzoek Plant en Omgeving locatie Vredepeel. Uit deze bemestingsproef kwamen geen significante verschillen naar voren tussen de meststoffen in opbrengst en kwaliteit. Dit geldt trouwens ook voor de suikergehalten in zowel de vrucht als blad. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 4

5 2 Proefopzet en uitvoering 2.1 Objecten In de proef werden de volgende objecten aangelegd: ORGAplus standaard ORGAplus Hi-Cal (voorheen ORGANOBLEN.) NBS als standaardpraktijk Agroblen als rijentoepassing 2.2 Proefverloop In het voorjaar van 2006 werd een proef aangelegd ter vergelijking van verschillende meststoffen in een verlate teelt van aardbeien. De proef werd aangelegd als Latijns vierkant (4 objecten in 4 herhalingen) om perceelsinvloeden zoveel mogelijk te nivileren. Vooraf aan de teelt werd op 19 april een grondmonster genomen op het betreffende perceel. Aan de hand van de resultaten uit dit bodemonderzoek werd door ORGAplus International BV een bemestingsadvies uitgewerkt voor de objecten die met ORGAplus werden bemest. Vooraf is dit perceel niet bemest met organische mest. Op 11 mei werd het perceel tot 25 cm diepte gespit, waarna de bedden werden uitgereden. De bemesting van de objecten werd op 18 mei uitgevoerd, waarna er regen volgde, zodat er niet beregend hoefde te worden. Tabel 1. Objecten met de bijbehorende gehaltes en de hoeveelheid toegepast. Object Gehaltes Hoeveelheid toegepast ORGAplus standaard 34,7 kg N/ton, 25,3 kg P2O5/ ton en 1500 kg/ha kg/ha Lithomag 28 kg K2O/ton ORGAplus Hi-Cal 26 kg N/ton, 19 kg P2O5/ ton en kg/ha kg Lithomag kg K2O/ton NBS als standaardpraktijk met NPK 12% N, 10% P2O5 en 18% K2O 600 kg/ha Agroblen als rijentoepassing 18% N en 6% P2O5 500 kg/ha ( 15 gram per plant)* *gelijke hoeveelheid aardbeiendemo TmT Op 23 mei werd de proef geplant onder natte omstandigheden. Het ras was Elsanta. De plantafstand bedroeg 55 cm ( 2 rijen op een bed van 1.50 meter) bij 38 cm. Deze plantafstand werd gekozen om zoveel mogelijk aan te kunnen sluiten bij de proeven die ook in het project Telen met toekomst werden gebruikt. Ziekte- en onkruidbestrijding vond plaats volgens de gangbare praktijk. Na het aanslaan van de planten werd op 6 juni een N-monster gestoken in het NBS-object en werd dit object bijgemest met 600 kg NPK Op 7 juni kregen de objecten met ORGAplus een bladbemesting met 1 liter mangaan per hectare. Verder vond er op 21 juni nog een bladbemesting plaats op bovengenoemde objecten met 2 liter Borium per hectare. Op 17 juni werd begin bloei geconstateerd. Dit houdt in dat 50 % van de planten in bloei staat met één of meerdere bloemen. Na een N-min. monster te hebben gestoken in het NBS-object werd hier op 22 juni bijgemest met 220 kg/ha in de vorm van kalisalpeter. Tevens werd de beworteling beoordeeld door 4 planten per object op te graven en te beoordelen. Op 11 juli vond de eerste oogst plaats. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 5

6 Verder werd er op advies van ORGAplus International BV nog 2 keer 100 kg/ha kalisalpeter bijgemest over de gehele proef om de vruchtkwaliteit tijdens de oogst onder de zeer warme omstandigheden te verbeteren. Dit gebeurde op 14 en 26 juli. Door de zeer extreme weersomstandigheden tijdens de oogst viel de opbrengst enigszins tegen. Brixmetingen op vruchten en blad vonden plaats op respectievelijk 11, 18 en 25 juli. De laatste oogst vond plaats op 1 augustus. Op dat moment bedroeg de oogst minder dan 20 gram aardbeien per plant. Door de extreem warme weersomstandigheden bedroeg de oogst slechts 3 weken. 2.3 Totale stikstofgift en kosten In tabel 1 is de totale stikstofgift weergegeven die in deze proef per object gegeven is. Tevens zijn hier de kosten per hectare in meegenomen. De kosten zijn inclusief de bijbemestingen met kalisalpeter en exclusief arbeids- en machinekosten. Tabel 2. Bemesting in kilo stikstof per hectare datum ORGAplus ORGAplus NBS Agroblen standaard Hi-Cal standaardpraktijk 11 mei 52 (26*) 52 (26*) 90 6 juni juni juli juli Totaal Kosten in euro s/ha * wettelijke werkingscoëfficiënt overige organische meststoffen van 50% Uit bovenstaande tabel blijkt dat het NBS-object de meeste stikstof heeft gekregen en de ORGAplus objecten het met de minste stikstof moesten stellen. Van de hoeveelheid stiksof in de ORGAplus -objecten is de werkingscoëfficiënt 50 % (wettelijk). De gebruiksnorm voor stikstof in aardbeien ligt voor 2006 op 170 kg/ha. Uit tabel 2 blijkt dat alle objecten hier ver onder bleven. Bij het NBS-object is dit vooral te danken aan het droge warme weer in juli, waardoor minder stikstof uitspoelde en er dus ook geen stikstof meer bijbemest hoefde te worden tijdens de oogstperiode. Het NBS-systeem leidde tot de minste kosten, maar had 1 machinegang meer nodig. Het object met Agroblen was het duurst. Wel moet hierbij aangetekend worden dat de praktijk deze meststof toedient gelijktijdig met het planten. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 6

7 2.3.1 Ruimte compost/mest. Uit tabel 2 blijkt dat er nog ruimte is tussen de hoeveelheid gebruikte stikstof en de gebruiksnorm (2006; 170 kg/ha). Deze zou kunnen worden opgevuld door bijvoorbeeld compost of rundveedrijfmest. De (wettelijke) werkingscoëfficiënt voor rundveedrijfmest bedraagt 60% en voor compost 10%. Hierbij moet wel erop gelet worden dat de maximale hoeveelheid stikstof uit dierlijke mest niet meer mag bedragen dan 170 kg/ha (hierbij wordt gerekend met de totale hoeveelheid stikstof in de dierlijke mest). Ook moet rekening worden gehouden met de hoeveelheid fosfaat uit de mestsoorten. In 2006 mag niet meer dan 95 kg/ha P2O5, waarvan 85 kg/ha uit dierlijke mest. Voor compost geldt een fosfaatvrije voet. Dit wil zeggen dat 50% van de fosfaat in compost moet worden meegerekend, waarbij een bovengrens van 3,5 gram/kg droge stof wordt gehanteerd. In onderstaande berekening is uitgegaan van groencompost (8,5 kg N/ton en 3,5 kg P2O5/ha) en rundveedrijfmest RDM (4,4 kg N/ton en 1,6 kg P2O5/ha). De ruimte die voor bovenstaande meststoffen overblijft is dan: Tabel 3. Ruimte aan organische mest binnen de vier objecten bij maximale benutting van de bemestingsruimte soort ORGAplus ORGAplus NBS Agroblen standaard Hi-Cal standaardpraktijk groencompost 32.5 ton/ha** 32,5 ton/ha ** 20 ton/ha ** 37 ton/ha ** rundveedrijfmest 26,8 ton/ha * 26,8 ton/ha * 15,7 ton/ha * 20 ton/ha *** * Stikstofruimte uit organische mest beperkende factor (170 kg/ha N org.) ** Fosfaatruimte beperkende factor (95 kg/ha P2O5 waarvan maximaal 85 kg/ha P2O5 uit dierlijke mest) *** Stikstofgebruiksnorm beperkende factor (170 kg/ha) Uit tabel 3 blijkt dat bij gebruik van rundveedrijfmest bij de ORGAplus objecten nog ruimte is voor 46 Kg N uit kunstmest. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 7

8 3 Resultaten 3.1 Wortelmassa Op 22 juni zijn van ieder veldje 1 plant uit de brutorij gerooid om de beworteling te beoordelen. Deze is fotografisch vastgelegd en bij dit verslag gevoegd in bijlage 1. Tabel 2: wortelmassabepaling Object ORGAplus ORGAplus NBS Agroblen standaard Hi-Cal standaardpraktijk wortelmassa = geen wortels/ 9 = zeer veel goede wortels De wortelmassa was over het algemeen redelijk. De beworteling in het Agroblen -object was het beste. De standaard van ORGAplus kon hier goed meekomen. 3.2 Opbrengst Door de warme omstandigheden viel de oogst enigszins tegen. Dit geldt trouwens voor alle objecten. Opmerking ORGAplus International BV : Vanwege voornoemde weersomstandigheden 2006 zijn de exacte getalmatige opbrengstgegevens van alle in het onderzoek opgenomen objecten- niet gepubliceerd daar deze té afwijkend zijn in vergelijk met reguliere jaren cq. teeltomstandigheden. De hier onder genoemde conclusie met betrekking tot deze gegevens spreekt echter voor zich. Tabel 3: opbrengstgegevens object Relatieve opbrengst % klasse 1 > 28 mm % rot Vruchtgewicht in grammen ORGAplus standaard ORGAplus Hi-Cal NBS standaard Agroblen l.s.d. < 0.05 n.s. n.s. n.s. n.s. Relatieve opbrengst: 100 = 17.8 ton /ha Uit tabel 3 blijkt dat er geen significante verschillen gevonden zijn tussen de objecten. Het vruchtgewicht is aan de lage kant maar dat is te wijten aan het extreme weer waaronder de vruchten moesten uitgroeien. Het percentage klasse 1 > 28 mm is vrij laag, waarschijnlijk door een te snelle kleuring en afrijping van de vruchten vanwege het extreme weer. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 8

9 3.3 Brixmetingen Gedurende de oogst zijn van de geoogste aardbeien de suikergehalten bepaald op 3 tijdstippen. Ook werd op 2 tijdstippen bladmonsters genomen en hiervan de suikergehalten bepaald. De suikergehalten werden bepaald met een brixmeter. Er werden 5 vruchten per veld beoordeeld per plukdatum. Tabel 4: Suikergehalten in blad en vruchten object Suikergehalte Blad in % Suikergehalte Vruchten in % ORGAplus standaard ORGAplus Hi-Cal NBS standaard Agroblen l.s.d. < 0.05 n.s. n.s. Ook bij deze metingen werden geen significante verschillen gevonden. Het NBS-systeem bleek de meeste suikers te bevatten in zowel de vruchten als ook het blad. 4 Conclusie Uit dit onderzoek blijkt dat met een minimale inzet van de hoeveelheid stikstof in combinatie met organische meststoffen van ORGAplus International BV toch voldoende productie te halen is, zowel in kwantitatieve en kwalitatieve zin. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 9

10 Door het gebruik van speciale gedroogde organische meststoffen komen de mineralen langzamer vrij, waardoor er voor de plant in het hele teeltraject voldoende voedingsstoffen beschikbaar blijven. Mogelijk dat onder normale teeltomstandigheden de bovenstaande organische meststoffen nog beter tot hun recht komen. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 10

11 Bijlage 1 Afbeelding 1. Object A; ORGAplus standaard Afbeelding 2. Object B; ORGAplus Hi-Cal Afbeelding 3. Object C; NBS standaardpraktijk Afbeelding 4. Object D; Agroblen Bijlage 2 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 11

12 Weersoverzicht gedurende de teelt. maand dag temp.max temp.min neerslag mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei mei juni juni juni juni juni juni juni juni juni juni juni maand dag temp.max temp.min neerslag juni juni juni Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 12

13 juni juni juni juni juni juni juni juni juni juni juni juni juni juni juni juni juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli juli maand dag temp.max temp.min neerslag juli augustus augustus Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 13

14 augustus augustus augustus Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 14

15 Bijlage 3 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 15

16 Bijlage 4 Voorbeeldberekeningen Stikstof en Fosfaat volgens nieuwe mestwetgeving / gebruiksnormen aardbei Groencompost berekening ORGAplus objecten Mton. N / Mton. totaal N werkingscoëfficient N-aanvoer volgs. G.Norm Gebruiksnorm N in Kg. 170 ORGAplus % 26.0 max. 170 Kg.N uit aanvoer dierlijk! 52.0 >>>> -26 Stikstof ruimte voor Compost én kunstmest: Groencompost , % kalisalpeter % 27 >>>> -144 restruimte N uit kunstmest >>>> 0.0 Agroblen object Mton. N / Mton. totaal N werkingscoëfficient N-aanvoer volgs. G.Norm Gebruiksnorm N in Kg. 170 max. 170 Kg.N uit aanvoer dierlijk! >>>> 0 Stikstof ruimte voor Compost én kunstmest: Groencompost % 53.0 kalisalpeter % 27 Agroblen % 90 >>>> -170 restruimte N uit kunstmest >>>> 0.0 NBS object Mton. N / Mton. totaal N werkingscoëfficient N-aanvoer volgs. G.Norm Gebruiksnorm N in Kg. 170 max. 170 Kg.N uit aanvoer dierlijk! >>>> 0 Stikstof ruimte voor Compost én kunstmest: Groencompost % kalisalpeter % 56.7 NPK % 72 >>>> -170 restruimte N uit kunstmest >>>> 0.0 ORGAplus objecten Mton. P / Mton. totaal P vrijstelling P-aanvoer volgs. G.Norm Gebruiksnorm P in Kg. 95 ORGAplus max. 85 Kg.P uit dierlijk! 38.0 >>>> -38 Stikstof ruimte voor Compost én kunstmest: Groencompost % Kalksalpeter >>>> -57 restruimte P uit kunstmest >>>> 0 Agroblen object Mton. P / Mton. totaal P vrijstelling P-aanvoer volgs. G.Norm Gebruiksnorm P in Kg. 95 max. 85 Kg.P uit dierlijk! Stikstof ruimte voor Compost én kunstmest: Groencompost % Kalksalpeter Agroblen speciaal >>>> -95 restruimte P uit kunstmest >>>> 0 NBS object Mton. P / Mton. totaal P vrijstelling P-aanvoer volgs. G.Norm Gebruiksnorm P in Kg. 95 max. 85 Kg.P uit dierlijk! Stikstof ruimte voor Compost én kunstmest: Groencompost % 35 Kalksalpeter NPK >>>> -95 restruimte P uit kunstmest >>>> 0 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 16