Addendum Nadere Detaillering Ecologische effecten Windenergiegebieden op de Noordzee mei 2010

Transcriptie

1 Addendum Nadere Detaillering Ecologische effecten Windenergiegebieden op de Noordzee mei 2010 Ministerie van Verkeer en Waterstaat 8 juni 2010 Definitief rapport 9V6143.C0

2

3 Boschveldweg 21 Postbus AM 's-hertogenbosch +31 (0) Telefoon +31 (0) Fax Internet Arnhem KvK Documenttitel Addendum Nadere Detaillering Ecologische effecten Windenergiegebieden op de Noordzee mei 2010 Verkorte documenttitel Status Definitief rapport Datum 8 juni 2010 Projectnummer 9V6143.C0 Opdrachtgever Ministerie van Verkeer en Waterstaat Referentie Auteur(s) Collegiale toets drs. ing. S.K. Lubbe ir. H. Zigterman Datum/paraaf.. Vrijgegeven door drs. M. van Elswijk Datum/paraaf..

4

5 INHOUDSOPGAVE Blz. 1 INLEIDING 1 2 BASISSCENARIO Variant 6A Variant 6B Effectberekening Jan van Gent Basisscenario Eindoverweging basisscenario 7 3 ONTWIKKELSCENARIO Variant 6A Variant 6B Effectberekening Jan van Gent ontwikkel scenario Eindoverweging ontwikkel scenario 15 4 VERGELIJKING BASIS EN ONTWIKKEL SCENARIO 17 Definitief rapport 8 juni 2010

6

7 1 INLEIDING Na het afronden van de Nadere Detaillering Ecologische effecten Windenergiegebieden op de Noordzee in maart 2010 is nog een variant ontwikkeld (variant 6A en 6B). In dit Addendum worden de effecten van een basisinvulling en een ontwikkelingsinvulling van variant 6A en 6B op de beschermde kolonies kleine mantelmeeuwen weergegeven. De wijze waarop de berekeningen zijn uitgevoerd en de gebruikte uitgangspunten zijn weergegeven in het rapport Nadere Detaillering Ecologische Effecten Windenergiegebieden op zee. Daarnaast zijn nog enkele opmerkingen van het ministerie van LNV in dit Addendum opgenomen als aanvulling danwel verbetering van de versie uit maart. Omdat het een achtergronddocument betreft voor het planmer en Passende Beoordeling hebben enkele van de opmerkingen ook betrekking op deze documenten. 1. Bij de definitieve besluitvorming Natura2000 gebied Veerse Meer is het instandhoudingsdoel van de Kleine Mantelmeeuw van 700 teruggebracht naar 590 (Pers mede. Dhr T. Verboom, LNV). Een en ander betekent dat de significantiegrens verder omhoog zou kunnen (afromen). Omdat de kolonie al boven het IHD zat was de gebruikte significantiegrens op 20% additionele sterfte; deze kwam niet in het geding. Het terugbrengen van 700 naar 590 heeft daarom geen consequenties voor dit rapport. (i.e. in deze regio is het Krammer Volkerak beperkend voor de mogelijkheden wat betreft windmolens (zie bijvoorbeeld variant 6). Paragraaf 1.4 wettelijk kader is vervangen door onderstaande: Op het Nederlands deel van de Noordzee, het NCP (Nederlands Continentaal Plat), zijn buiten de territoriale wateren twee kaders aanwezig voor wetgeving die in het verband met windparken op zee van belang zijn als het gaat om Natura2000: de Vogel- en Habitatrichtlijn (VHR) en de Natuurbeschermingswet 1998 (NB-wet). Voor de constructie van windparken in de Noordzee is thans een vergunning in het kader van de Waterwet (voorheen Wbr) benodigd. Het wettelijke kader voor afweging van effecten op Natura2000 ten gevolge van windparken op zee wordt gevormd door Artikel 6 van de Europese Habitatrichtlijn. Hoewel dit inmiddels is geïmplementeerd in de Natuurbeschermingswet 1998, geldt in het kader van de uitvoering van de plannen voor windparken en de vergunningverlening onder de Waterwet als toetsingskader de Habitatrichtlijn en niet de Nb-wet. Dit toetsingskader is uitgewerkt in het IBN2015. De voorgenomen ingreep vindt (voornamelijk) plaats buiten de 12-mijlszone en hier is de Nb-wet niet geldig. Voor aanleg en exploitatie van de elektriciteitskabel of het mogelijk plaatsen van windmolenparken binnen de 12 mijlszone dient wel getoetst te worden aan de Natuurbeschermingswet. Definitief rapport juni 2010

8 De (aanstaande) "wet tot wijziging van de Natuurbeschermingswet 1998 en de Flora- en faunawet naar de EEZ (exclusieve economische zone)" (TK 32002) voorziet in uitbreiding van de werkingssfeer van beide wetten tot de EEZ. De EEZ ligt buiten de territoriale zee en is dus het gebied "achter" de 12 mijlszone (12 mijlszone = territoriale zee). 2. Paragraaf Nieuw aan te wijzen Natura2000 gebieden is vervangen door onderstaande: Nederland is recentelijk gestart met de aanmeldingsprocedure voor mariene Natura2000-gebieden zoals eerder onderzocht en genoemd in Lindeboom et al (2005). Op 22 december 2008 zijn vier in de Noordzee gelegen Habitatrichtlijngebieden bij de Europese Commissie te Brussel aangemeld voor plaatsing op de lijst van gebieden van communautair belang, die op grond van de Habitatrichtlijn moeten worden aangewezen. Uitbreiding van de Noordzeekustzone tot Bergen: Vlakte van Raan in de monding van de Westerschelde; Doggersbank; Klaverbank. Deze gebieden zijn aangemeld op basis van het voorkomen van een aantal habitattypen (riffen, zandbanken), zeezoogdieren (Bruinvis, zeehonden) en diadrome vissen (prikken, elft en fint). De Noordzeekustzone is bovendien als vogelrichtlijngebied uitgebreid tot aan de -20 meter dieptelijn tot aan Bergen. Met de genomen wijziging komen de grenzen van het Habitatrichtlijngebied en Vogelrichtlijngebied samen te vallen. Daarnaast bestaat het Vogelrichtlijngebied Friese Front. Omdat dit gebied uitsluitend is aangewezen als Vogelrichtlijngebied zal het direct worden aangewezen als Natura2000-gebied. Voor de Noordzeekustzone (inclusief de uitbreiding tot aan de 20 meter dieptelijn en) en de Vlakte van de Raan zijn al instandhoudingsdoelstellingen geformuleerd in het conceptaanwijzingsbesluit, voor de overige gebieden is dat nog niet het geval De effecten op diadrome vissen zijn reeds in paragraaf 4.2 aan de hand van de Handreiking Passende Beoordeling beschreven (Prins et al., 2008). Volgens deze handreiking PB (Prins et al., 2008) worden er geen significante effecten op (voor Natura2000-gebieden aangewezen) vissoorten verwacht. In geval van heien ontstaan er directe effecten op de nieuw aan te wijzen Natura2000-gebieden. Voor MW betekent dat er langdurige verstoring optreedt van leef- en foerageergebied. Voor operationele parken geldt dat eerst moet worden aangetoond dat het gedrag niet veranderd is ten gevolge van windparken (voorzorgsprincipe) voordat bij belangrijke foerageergebieden windparken kunnen worden aangelegd. 3. Paragraaf Er zijn nog enkele andere gebieden met bijzondere ecologische waarde die mogelijk in het kader van Natura2000 worden aangewezen is vervangen door onderstaande zin. 8 juni Definitief rapport

9 Er zijn nog enkele andere gebieden die mogelijk ecologisch waardevol zijn en die mogelijk in het kader van Natura2000 worden aangewezen. 4. Paragraaf 4.3 mogelijk mitigerende maatregelen. De initiatiefnemer die een vergunningsaanvraag voor een windpark met een gravity based fundering had ingediend, heeft in een later stadium van deze methode afgezien. Zinsnede toegevoegd. Definitief rapport juni 2010

10 8 juni Definitief rapport

11 2 BASISSCENARIO 2.1 Variant 6A De resultaten van de GIS-analysen voor variant 6A staan weergegeven in tabel 1 en figuur 1A. In tabel 1 staan de resultaten van de berekeningen voor het scenario binnen ecologische randvoorwaarden alsmede het totale (gecumuleerde) effect per kolonie ten gevolge van nieuw te ontwikkelen windparkgebieden, de Belgische parken en de 2e ronde windparken. Uit tabel 1 is op te maken dat de gecumuleerde additionele sterfte op de kolonie Krammer Volkerak groter is dan 5,8%. Dit is de optelsom van sterfte ten gevolge van alle windparken binnen het foerageerbereik van vogels uit de betreffende kolonie. Indien het effect groter is dan 5,8% is dit op te vatten als een significant effect. Om het gecumuleerde effect binnen de significantiegrens te houden, zal in het noorden (binnen het foerageerbereik van vogels uit de kolonie in het Krammer Volkerak) minder windparken geplaatst moeten worden dan volgens dit scenario. Daarnaast is te zien dat de gecumuleerde effecten voor de kolonie in het zuiden (Veerse Meer) en helemaal in het Noorden (Waddenzee, Vlieland, Texel) onder de significantiegrens blijven. Dat wil zeggen dat voor deze kolonies nog ecologische gebruikruimte over is; in de windgebieden die in de foerageercirkels van kleine mantelmeeuwen uit deze kolonies liggen kunnen nog windmolens geplaatst worden. Dit kan onder de volgende voorwaarden: Bijplaatsing van windturbines kan totdat de ecologische gebruikruimte op is; dwz het gecumuleerde effect op de kolonie de significantiegrens heeft bereikt. De plaatsing van molens niet plaats heeft in die delen van de foerageercirkel die overlap vertoont met de foerageercirkel van de vogels uit de kolonie Krammer Volkerak. Immers, daar is al een significant effect op de kolonie. Een gebied dat in aanmerking komt is IJmuiden Ver. Via verplaatsing van windmolens kan de overschrijding bij het Krammmer Volkerak (0.4% boven significantiegrens) tot beneden de significantiegrens worden gebracht, terwijl bij Texel voldoende ecologische ruimte is (0.7% over tot significantie grens) om deze turbines te kunnen bijplaatsen zonder dat significante effecten ontstaan. Realisatie van het doel van MW binnen de randvoorwaarden van de natuurbeschermingswet, gegeven de gestelde significantiegrens en de gebruikte methodiek en de daaraan ten grondslag liggende aannames, alsmede andere gestelde randvoorwaarden, is waarschijnlijk mogelijk voor variant 6A. Definitief rapport juni 2010

12 2.2 Variant 6B De resultaten van de GIS-analysen voor variant 6B staan weergegeven in tabel 2 en figuur 1B. In tabel 2 staan de resultaten van de berekeningen voor het scenario binnen ecologische randvoorwaarden alsmede het totale (gecumuleerde) effect per kolonie ten gevolge van nieuw te ontwikkelen windparkgebieden, de Belgische parken en de 2e ronde windparken. Uit tabel 1 is op te maken dat de gecumuleerde additionele sterfte op de kolonie Krammer Volkerak groter is dan 5,8%. Dit is de optelsom van sterfte ten gevolge van alle windparken binnen het foerageerbereik van vogels uit de betreffende kolonie. Indien het effect groter is dan 5,8% is dit op te vatten als een significant effect. Om het gecumuleerde effect binnen de significantiegrens te houden, zal in het noorden (binnen het foerageerbereik van vogels uit de kolonie in het Krammer Volkerak) minder windparken geplaatst moeten worden dan volgens dit scenario. Daarnaast is te zien dat de gecumuleerde effecten voor de kolonie in het zuiden (Veerse Meer) en helemaal in het Noorden (Waddenzee, Vlieland, Texel) onder de significantiegrens blijven. Dat wil zeggen dat voor deze kolonies nog ecologische gebruikruimte over is; in de windgebieden die in de foerageercirkels van kleine mantelmeeuwen uit deze kolonies liggen kunnen nog windmolens geplaatst worden. Dit kan onder de volgende voorwaarden: Bijplaatsing van windturbines kan totdat de ecologische gebruikruimte op is; dwz het gecumuleerde effect op de kolonie de significantiegrens heeft bereikt. De plaatsing van molens niet plaats heeft in die delen van de foerageercirkel die overlap vertoont met de foerageercirkel van de vogels uit de kolonie Krammer Volkerak. Immers, daar is al een significant effect op de kolonie. Een gebied dat in aanmerking komt is IJmuiden Ver. Via verplaatsing van windmolens kan de overschrijding bij het Krammmer Volkerak (1,3% boven significantiegrens) tot beneden de significantiegrens worden gebracht, terwijl bij Texel voldoende ecologische ruimte is (1,2% over tot significantie grens) om deze turbines te kunnen bijplaatsen zonder dat significante effecten ontstaan. Realisatie van het doel van MW binnen de randvoorwaarden van de natuurbeschermingswet, gegeven de gestelde significantiegrens en de gebruikte methodiek en de daaraan ten grondslag liggende aannames, alsmede andere gestelde randvoorwaarden, is waarschijnlijk mogelijk voor variant 6A. 2.3 Effectberekening Jan van Gent Basisscenario Geen wijzigingen. 8 juni Definitief rapport

13 2.4 Eindoverweging basisscenario Voor alle andere varianten, behalve voor varianten 3B, 6A en 6B komt de gecumuleerde additionele sterfte niet boven de significantiegrens van 20% (Veerse Meer) of 5,8%. In alle varianten, behalve 3B,6A en 6B, kan het doel van MW binnen de randvoorwaarden van de natuurbeschermingswet (e.g. Kleine Mantelmeeuw), gehaald worden met de voorgestelde locaties. Dat wil niet zeggen dat voor de varianten 3B, 6A en 6B dat niet kan; met de voorgestelde verplaatsingen van turbines kan naar alle waarschijnlijkheid wel het doel van 6000 MW bereikt worden binnen de randvoorwaarden van de natuurbeschermingswet (e.g. Kleine Mantelmeeuw). Dit alles gegeven de gestelde significantiegrenzen en de gebruikte methodiek met de daaraan ten grondslag liggende aannames en andere gestelde randvoorwaarden gerealiseerd worden. Uit tabel en dit Addendum is op te maken dat de gecumuleerde additionele sterfte in varianten 3b, 6A en 6B voor één kolonie groter is dan de significantiegrens. Concreet gaat het om een additionele sterfte van 6,8% op de kolonie Duinen en Lage Land van Texel bij variant 3B en resp. 6,2% en7,2% op het Krammer Volkerak bij de varianten 6A en 6B. Dit is, conform de besluiten van het Bevoegd Gezag, op te vatten als een significant effect. Immers, het actuele aantal broedparen van deze kolonie bevindt zich op het instandhoudingsdoel waardoor de significantiegrens op 5,8% additionele sterfte ligt. Om het gecumuleerde effect binnen de significantiegrens te houden, zal in deze varianten verplaatsingen moeten plaatsvinden naar de windenergiegebieden waar voor de betreffende kolonies nog ecologische gebruiksruimte over is. Voor alle andere varianten, behalve voor variant 3B, 6A en 6B, komt de gecumuleerde additionele sterfte niet boven de significantiegrens van 20% (Veerse Meer) of 5,8%. Te zien is dat in alle varianten de gecumuleerde effecten voor de kolonies in het zuiden (Veerse Meer, Krammer Volkerak) en helemaal in het Noorden (Waddenzee) onder de significantiegrens blijven. Dat wil zeggen dat voor deze kolonies nog ecologische gebruikruimte over is. Immers, voor deze kolonie is nog niet het maximaal toelaatbare percentage van 5,8% of 20% (Veerse Meer) opgemaakt In variant 3B kan een verschuiving van het aantal windmolens vanuit het Noorden richting het gebied Borssele waarschijnlijk ervoor zorgen dat ook hier de MW gerealiseerd kan worden. In variant 6A en 6B kan een verschuiving van het aantal windmolens vanuit het Zuiden richting het gebied IJmuiden Ver waarschijnlijk ervoor zorgen dat ook hier de MW gerealiseerd kan worden. Voor de jan van gent treden in de verschillende varianten effecten op ter grootte van 1,1-1,5% additionele sterfte voor de kolonie in Helgoland. Gelet op de instandhoudingsdoelstelling van het gebied (zie paragraaf 7.11) zullen de natuurlijke kenmerken en waarden van de kolonie Jan van Genten op Helgoland, mede gezien het kwantitatief kleine effect, bewaard blijven. Tevens is uit de analysen op te maken dat, ondanks de verschillen in ruimtelijke ligging van de windenergiegebieden in de verschillende varianten, de effecten nauwelijks onderscheidend zijn. Voor de kolonie van Bempton Cliffs zijn de effecten in alle gevallen kleiner dan 1% additionele sterfte. Definitief rapport juni 2010

14 Alle conclusies zijn alleen geldig met inbegrip van uitgangspunten en aannamen zoals eerder uiteengezet. Grofweg betekent dat de conclusies kunnen veranderen indien: De significantiegrenzen veranderen. Het aanvaringenmodel wijzigt met betrekking tot de aannamen over het vlieggedrag. De configuratie van de windparken (turbinehoogte, rotoroppervlak, afstand tussen de palen, aantal palen) zoals gebruikt in het aanvaringenmodel wijzigen (zie tabel 7.11). Tabel 7.11: Overzicht gebruikte configuratie (overeenkomstig Offshore windpark Den Helder 1 uit 2 e ronde). Onderstaande configuratie geeft verhoudingsgewijs minste effecten (zie ook paragraaf 5.2). Wijziging in variabelen geeft andere uitkomst in de bekerende additionele sterfte. Configu- Voorbeeld Capaciteit Ashoogte Rotordia- Totale Onderlinge Lengte Aantal Aantal ratie park (MW) (m) meter (m) hoogte (m) afstand (m) windpark (m) turbines MW per km 2 Minimum Den , Afh. van Afh. van 7,57 Helder gevraagde gevraagde capaciteit capaciteit 8 juni Definitief rapport

15 Tabel 1: Overzicht additionele sterfte bij windparken met configuratie 6 MW turbines voor variant 6A IJm. Ecologische Gebied Borssele Ver Hollandse Kust België Besluiten Cumulatief ruimte Gebiednr a 5b 5c Waddenzee 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2,1 2,1 3,7 Duinen en Lage Land Texel 0,0 0,0 0,0 0,0 0,9 4,1 5,1 0,7 Duinen van Vlieland 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 0,7 5,1 Krammer-Volkerak 1,2 0,0 0,8 0,4 1,3 0,4 1,4 6,2-0,4 Veerse Meer 5,3 0,0 0,7 0,4 0,8 2,6 0,8 11,7 8,3 De kolom ecologische gebruikruimte geeft per kolonie aan hoeveel additionele sterfte (%) nog mag worden veroorzaakt. In de kolom cumulatie staat het gecumuleerde (het totale) effect in termen van additionele sterfte (%) weergegeven. Dit is de optelsom van sterfte ten gevolge van alle windparken binnen het foerageerbereik van vogels uit de betreffende kolonie. Gebied Wadden Noord is ingevuld via de daar afgegeven vergunningen. Tabel 2: Overzicht additionele sterfte bij windparken met configuratie 6 MW turbines voor variant 6B Gebied België Besluiten Cumulatief Ecologische ruimte Gebiednr. Waddenzee 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2,1 2,1 3,7 Duinen en Lage Land Texel 0,0 0,0 0,0 0,3 0,2 4,1 4,6 1,2 Duinen van Vlieland 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 0,7 5,1 Krammer-Volkerak 1,2 0,8 0,4 1,1 1,1 0,4 1,4 7,1-1,3 Veerse Meer 5,3 0,7 0,4 0,6 0,5 2,6 0,8 12,1 7,9 De kolom ecologische gebruikruimte geeft per kolonie aan hoeveel additionele sterfte (%) nog mag worden veroorzaakt. In de kolom cumulatie staat het gecumuleerde (het totale) effect in termen van additionele sterfte (%) weergegeven. Dit is de optelsom van sterfte ten gevolge van alle windparken binnen het foerageerbereik van vogels uit de betreffende kolonie. Gebied Wadden Noord is ingevuld via de daar afgegeven vergunningen. Definitief rapport juni 2010

16 Figuur 1A en 1B: ruimtelijke inrichting volgens het basisscenario voor variant 6A en 6B. Donkergroene gebieden zijn de 2e ronde vergunningen en Belgische parken. Lichtgroene gebieden zijn de nieuwe (3e ronde) windenergiegebieden die in cumulatie geen significante grenzen overschrijden. Eventuele overschrijding van significantienormen is weergegeven via regenboogkleuren (alleen voor de windgebieden van de 3e ronde). 8 juni Definitief rapport

17 3 ONTWIKKELSCENARIO 3.1 Variant 6A De resultaten van de GISanalysen voor variant 6A staan weergegeven in tabel 3 en figuur 2A. In tabel 3 staan de resultaten van de berekeningen voor de ontwikkelvariant alsmede het totale (gecumuleerde) effect per kolonie ten gevolge van nieuw te ontwikkelen windparkgebieden, de Belgische parken en de 2e ronde windparken (indien van toepassing). Uit tabel 3 is op te maken dat de gecumuleerde additionele sterfte op de kolonie Duinen en Lage Land van Texel groter is dan 5,8%. Dit is de optelsom van sterfte ten gevolge van alle windparken binnen het foerageerbereik van vogels uit de betreffende kolonie. Indien het effect groter is dan 5,8% is dit op te vatten als een significant effect. Daarnaast is te zien dat de gecumuleerde effecten voor de kolonie in het zuiden (Veerse Meer, Krammer Volkerak) en helemaal in het Noorden (Waddenzee) onder de significantiegrens blijven. Dat wil zeggen dat voor deze kolonies nog ecologische gebruikruimte over is; in de windgebieden die in de foerageercirkels van kleine mantelmeeuwen uit deze kolonies liggen kunnen nog windmolens geplaatst worden. Dit kan onder de volgende voorwaarden: Bijplaatsing van windturbines kan totdat de ecologische gebruikruimte op is; dwz het gecumuleerde effect op de kolonie de significantiegrens heeft bereikt. De plaatsing van molens niet plaats heeft in die delen van de foerageercirkel die overlap vertoont met de foerageercirkel van de vogels uit de kolonie Duinen en Lage Land van Texel. Immers, daar is al een significant effect op de kolonie. 3.2 Variant 6B De resultaten van de GISanalysen voor variant 6B staan weergegeven in tabel 4 en figuur 2B. In tabel 4 staan de resultaten van de berekeningen voor de ontwikkelvariant alsmede het totale (gecumuleerde) effect per kolonie ten gevolge van nieuw te ontwikkelen windparkgebieden, de Belgische parken en de 2e ronde windparken (indien van toepassing). Uit tabel 4 is op te maken dat de gecumuleerde additionele sterfte op de kolonies Duinen en Lage Land van Texel en Krammer Volkerak groter zijn dan 5,8%. Dit is de optelsom van sterfte ten gevolge van alle windparken binnen het foerageerbereik van vogels uit de betreffende kolonie. Indien het effect groter is dan 5,8% is dit op te vatten als een significant effect. Daarnaast is te zien dat de gecumuleerde effecten voor de kolonie in het zuiden (Veerse Meer) en helemaal in het Noorden (Waddenzee, Vlieland) onder de significantiegrens blijven. Dat wil zeggen dat voor deze kolonies nog ecologische gebruikruimte over is; Definitief rapport juni 2010

18 in de windgebieden die in de foerageercirkels van kleine mantelmeeuwen uit deze kolonies liggen kunnen nog windmolens geplaatst worden. Dit kan onder de volgende voorwaarden: Bijplaatsing van windturbines kan totdat de ecologische gebruikruimte op is; dwz het gecumuleerde effect op de kolonie de significantiegrens heeft bereikt. De plaatsing van molens niet plaats heeft in die delen van de foerageercirkel die overlap vertoont met de foerageercirkel van de vogels uit de kolonie Duinen en Lage Land van Texel en Krammer Volekerak. Immers, daar is al een significant effect op de kolonies. Vanwege de groter overlap van de foerageercirkels van dieren uit het Krammer Volkerak met het Veerse meer en Duinen en Lage Land van Texel met die van Vlieland zal bijplaatsing vrijwel niet mogelijk zijn. Om significante effecten te voorkomen zullen de windturbines daarom verder uit de kust moeten worden geplaatst. 8 juni Definitief rapport

19 Tabel 3: Overzicht additionele sterfte bij windparken met configuratie 6 MW turbines voor variant 6A Gebied België Besluiten Cumulatief Ecologische ruimte Gebiednr. Waddenzee 0,0 0,0 0,1 0,2 0,0 0,0 2,1 2,4 3,4 Duinen en Lage Land Texel 0,0 0,5 1,1 3,8 0,0 1,1 4,1 10,6-4,8 Duinen van Vlieland 0,0 0,0 0,4 1,4 0,0 0,0 0,7 2,5 3,3 Krammer-Volkerak 1,2 0,0 0,0 0,0 0,4 1,6 0,4 1,4 5,7 0,1 Veerse Meer 5,3 0,0 0,0 0,0 0,4 0,8 2,6 0,8 11,0 9,0 De kolom ecologische gebruikruimte geeft per kolonie aan hoeveel additionele sterfte (%) nog mag worden veroorzaakt. In de kolom cumulatie staat het gecumuleerde (het totale) effect in termen van additionele sterfte (%) weergegeven. Dit is de optelsom van sterfte ten gevolge van alle windparken binnen het foerageerbereik van vogels uit de betreffende kolonie. Gebied Wadden Noord is ingevuld via de daar afgegeven vergunningen. Tabel 4: Overzicht additionele sterfte bij windparken met configuratie 6 MW turbines voor variant 6B Gebied België Besluiten Cumulatief Ecologische ruimte Gebiednr. Waddenzee 0,0 0,0 0,3 0,2 0,0 0,0 2,1 2,6 3,2 Duinen en Lage Land Texel 0,0 0,5 3,0 2,0 0,6 0,4 4,1 10,6-4,8 Duinen van Vlieland 0,0 0,0 1,1 0,7 0,0 0,0 0,7 2,5 3,3 Krammer-Volkerak 1,2 0,0 0,0 0,0 1,4 1,5 0,4 1,4 6,6-0,8 Veerse Meer 5,3 0,0 0,0 0,0 0,7 0,6 2,6 0,8 11,0 9,0 De kolom ecologische gebruikruimte geeft per kolonie aan hoeveel additionele sterfte (%) nog mag worden veroorzaakt. In de kolom cumulatie staat het gecumuleerde (het totale) effect in termen van additionele sterfte (%) weergegeven. Dit is de optelsom van sterfte ten gevolge van alle windparken binnen het foerageerbereik van vogels uit de betreffende kolonie. Gebied Wadden Noord is ingevuld via de daar afgegeven vergunningen. Definitief rapport juni 2010

20 Figuur 2 A en 2B: Ruimtelijke inrichting volgens het ontwikkelingsscenario voor variant 6A en 6B. Donkergroene gebieden zijn de 2e ronde vergunningen en Belgische parken. Lichtgroene gebieden zijn de nieuwe (3e ronde) windenergiegebieden die in cumulatie geen significante grenzen overschrijden. Eventuele overschrijding van significantienormen is weergegeven via regenboogkleuren (alleen voor de windgebieden van de 3e ronde). 8 juni Definitief rapport

21 3.3 Effectberekening Jan van Gent ontwikkel scenario Geen wijzigingen. 3.4 Eindoverweging ontwikkel scenario Uit tabel en dit Addendum is op te maken dat de gecumuleerde additionele sterfte in alle varianten voor ten minste één kolonie groter is dan de significantiegrens. Concreet gaat het om de onderstaande overschrijdingen (tabel 8.10): Tabel 8.10: Overzicht van additionele sterfte waarbij significantiegrens voor de betreffende kolonie wordt overschreden in het ontwikkel scenario Variant Gebied Additionele Sterfte (%) 1 Duinen en lage land van Texel 8.7 2A Duinen en lage land van Texel B Duinen en lage land van Texel A Duinen en lage land van Texel Duinen van Vlieland A Duinen en lage land van Texel Duinen van Vlieland A Duinen en lage land van Texel B Duinen en lage land van Texel Krammer Volkerak A Duinen en lage land van Texel B Duinen en lage land van Texel A Duinen en lage land van Texel B Duinen en Lage Land van Texel Krammer Volkerak Deze effecten zijn, conform de besluiten 2 e ronde windparken van het Bevoegd Gezag, op te vatten als een significant effect. Voor alle andere kolonies komt de gecumuleerde additionele sterfte niet boven de significantiegrens van 20% (Veerse Meer) of 5,8% (overige kolonies). Te zien is dat in alle varianten de gecumuleerde effecten voor de kolonies in het zuiden (Veerse Meer) en helemaal in het Noorden (Waddenzee) onder de significantiegrens blijven. Dat wil zeggen dat voor deze kolonies nog ecologische gebruikruimte over is. Immers, voor deze kolonie is nog niet het maximaal toelaatbare percentage van 5,8% of 20% (Veerse Meer) opgemaakt. Voor de jan van gent treden in de verschillende varianten effecten op ter grootte van 1,3-1,6% additionele sterfte voor de kolonie in Helgoland. Gelet op de instandhoudingsdoelstelling van het gebied (zie paragraaf 8.11) zullen de natuurlijke kenmerken en waarden van de kolonie Jan van Genten op Helgoland, mede gezien het kwantitatief kleine effect, bewaard blijven. Tevens is uit de analysen op te maken dat, ondanks de verschillen in ruimtelijke ligging van de windenergiegebieden in de Definitief rapport juni 2010

22 verschillende varianten, de effecten nauwelijks onderscheidend zijn. Voor de kolonie van Bempton Cliffs zijn de effecten in alle gevallen kleiner dan 1% additionele sterfte. Alle conclusies zijn alleen geldig met inbegrip van uitgangspunten en aannamen zoals eerder uiteengezet. Grofweg betekent dat de conclusies kunnen veranderen indien: De significantiegrenzen veranderen. Het aanvaringenmodel wijzigt met betrekking tot de aannamen over het vlieggedrag. De configuratie van de windparken (turbinehoogte, rotoroppervlak, afstand tussen de palen, aantal palen) zoals gebruikt in het aanvaringenmodel wijzigen (zie tabel 8.11). Tabel 8.11: Overzicht gebruikte configuratie (overeenkomstig Offshore windpark Den Helder 1 uit 2 e ronde). Onderstaande configuratie geeft verhoudingsgewijs minste effecten (zie ook paragraaf 5.2). Wijziging in variabelen geeft andere uitkomst in de bekerende additionele sterfte. Configu- Voorbeeld Capaciteit Ashoogte Rotordia- Totale Onderlinge Lengte Aantal Aantal ratie - park (MW) (m) meter (m) hoogte (m) afstand (m) windpark (m) turbines MW per km 2 Minimum Den , Afh. van Afh van 7,57 Helder gevraagde gevraagde capaciteit capaciteit 8 juni Definitief rapport

23 4 VERGELIJKING BASIS EN ONTWIKKEL SCENARIO In tabel 9.1 is per variant weergegeven op welke kolonies de realisatie van MW op de locaties zoals weergeven in bijlage VIII leidt tot significante effecten. Voor de kleine mantelmeeuw wordt in vergelijking met het basisscenario in het ontwikkelscenario op meer kolonies een significant effect veroorzaakt en tevens is in de meeste varianten het effect groter op de beschermde kolonies. Tabel 9.1: Overzicht van de kolonies waarbij de significantiegrens wordt overschreden (per scenario, per variant). Tevens is aangegeven hoe groot de berekende additionele sterfte voor de betreffende kolonie is. Ontwikkel scenario Variant Gebied Additionele Sterfte (%) 1 Duinen en lage land van 8.7 Texel 2a Duinen en lage land van 10.7 Texel 2b Duinen en lage land van 12.1 Texel 3a Duinen en lage land van 14.3 Texel Duinen van Vlieland 6.0 Gebied Basis scenario Additionele sterfte (%) 3b 4a 4b Duinen en lage land van Texel 20.2 Duinen en lage land van Texel Duinen van Vlieland 8.3 Duinen en lage land van 14.2 Texel Duinen en lage land van 16.2 Texel 6,8 5a 5b 6A 6B Krammer Volkerak 5.9 Duinen en lage land van 12.9 Texel Duinen en lage land van 16.8 Texel Duinen en Lage Land 10.6 Krammer Volkerak 6.2 van Texel Duinen en lage land van 10.6 Texel Krammer Volkerak 6.6 Krammer Volkerak 7.1 Definitief rapport juni 2010

24 Het verschil tussen de varianten van beide scenario s wordt bepaald door: Het uitgangspunt voor de gecumuleerde additionele sterfte. Deze is opgebouwd uit: De sterfte ten gevolge van de Belgische windparken en 2) de sterfte ten gevolge van de ronde 2 vergunningen. Voor het ontwikkel scenario is het uitgangspunt lager omdat met minder 2 e ronde vergunningen rekening is gehouden (i.v.m. geografisch zwaartepunt in IJmuiden Ver). De locaties waar de MW is geprojecteerd: Immers, in het ontwikkel scenario zijn de meeste parken dichter naar de kust geprojecteerd (goedkoper) waardoor in veel gevallen de afstand tot de beschermde kolonies ook kleiner wordt en het effect (relatief) dus groter. Belangrijk is het feit dat alle berekeningen voor de nieuwe windgebieden zijn uitgevoerd met configuraties behorend bij 6 MW turbines. Het gebruik van kleinere turbinetypen leidt tot grotere effecten. Voor beide scenario s heeft het gebruik van 3 MW turbines (met de daarbij behorende configuratie) tot gevolg dat: A) Basisscenario: de effecten ten gevolge van de windlocaties zoals nu weergegeven in Bijlage VIII leiden tot significante effecten op de beschermde kolonies Duinen en Lage Land Texel, Krammer Volkerak en het Veerse Meer. Dat is logisch omdat de locaties zijn bepaald aan de hand van de te verwachte effecten van windparken met een configuratie behorend bij 6 MW turbines deze locaties. Het gebruik van 3 MW turbines zal ertoe leiden dat, onder de voorwaarde dat significante grenzen niet overschreden mogen worden, windgebieden op grotere afstand van de kolonies gesitueerd moeten worden in vergelijking met het gebruik van 6 MW turbines. B) Ontwikkelscenario: de effecten ten gevolge van de windlocaties zoals nu weergegeven in Bijlage VIII leiden tot significante effecten op Duinen en Lage Land van Texel, Duinen van Vlieland en Krammer Volkerak. In vergelijking met het gebruik van 6 MW turbines worden per variant op meer kolonies significante effecten veroorzaakt en zijn de effecten groter (ca 2x zo groot). Specifiek voor het basisscenario geldt dat bij het vaststellen van de nieuwe windenergiegebieden de effecten voor enkele kolonie bijna significant zijn. Dat is logisch want bij dit scenario is gezocht naar de goedkoopste gebieden zonder dat significante effecten worden overschreden. De goedkoopste gebieden liggen dicht bij de kust en hebben relatief grote effecten op de kolonies (zie ontwikkelvariant). De grens is letterlijk opgezocht bij het ontwikkelen van dit scenario. Bij het vaststellen van de locaties van dit scenario is gewerkt met de te verwachte effecten volgens windparken met een configuratie die hoort bij 6 MW turbines. Hierin zijn verschillende variabelen vastgesteld zoals de hoogte van de molens, de afstand tussen de molens, het rotoroppervlak en het aantal molens. Iedere aanpassing in een van deze variabelen leidt tot een andere additionele sterfte dan nu berekend is. Bijvoorbeeld, als de molens dichter bij elkaar worden gezet dan nu wordt aangenomen, leidt dat tot grotere sterfte op de betreffende locatie dan nu wordt aangenomen. Daarmee is de ecologische gebruiksruimte voor het resterende aantal MW kleiner en zal het resterend aantal MW gemiddeld genomen verder uit de kust moeten worden geplaatst om binnen de grenzen van niet-significante effecten te blijven. Dat wil zeggen dat aanpassing van een van deze variabelen zal leiden tot een andere keuze van locaties! 8 juni Definitief rapport

25 Daarnaast is het zo dat daar waar in het basisscenario bijna significante effecten zijn bereikt (bijvoorbeeld op de kolonie Duinen en Lage Land van Texel) er, volgens de huidige kennis en methoden, binnen de foerageercirkels van vogels afkomstig van de betreffende kolonie, geen doorgroei meer mogelijk is tot boven de 6000 MW. Voor de Jan van Gent blijkt dat de ruimtelijke variatie van de windenergiegebieden voor de Hollandse Kust (vergelijk basis scenario met ontwikkel scenario) nauwelijks onderscheidend zijn. Voor Helgoland zijn liggen minimum en maximum effect allen binnen de 1.1 en 1.6% additionele sterfte. Gelet op de instandhoudingsdoelstelling van het gebied (zie paragraaf 8.11) zullen de natuurlijke kenmerken en waarden van de kolonie Jan van Genten op Helgoland, mede gezien het kwantitatief kleine effect, bewaard blijven. Voor Bempton Cliffs komt de additionele sterfte niet boven de 1% uit. Definitief rapport juni 2010