Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Wijziging van de Wet personenvervoer voor het taxivervoer (deregulering taxivervoer) Nr. 51 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 10 september 2004 In mijn brief van 18 juni 2004 (Kamerstukken II 2003/04, , nr. 49) waarmee ik u het Kabinetsstandpunt «Taxi naar de toekomst» toezond, heb ik aangekondigd om uw Kamer rond het einde van het zomerreces over de resultaten van een onderzoek naar een transparantere tariefstructuur voor het straattaxivervoer te informeren. Met deze brief bied ik u het Kabinetsstandpunt naar aanleiding van dit onderzoek aan. Tevens stuur ik het onderzoeksrapport mee 1. Kernboodschap Het voorstel voorziet in een tariefstructuur op basis van een kilometertarief met verplichte afname van een vast aantal kilometers (vooralsnog wordt gedacht aan 2 á 3 kilometer). Deze nieuwe tariefstructuur komt het beste tegemoet aan de gestelde doelstelling en criteria zoals verwoord in het Kabinetsstandpunt «Taxi naar de Toekomst» (Kamerstukken II 2003/04, , nr. 49); het bevat de beste balans tussen enerzijds voldoende transparantie voor de consument en anderzijds een voldoende mate van ondernemingsvrijheid voor de taxiondernemer. Nadere uitwerking van de nieuwe tariefstructuur vindt plaats via wijziging van de Wet personenvervoer 2000 (Wp2000). Context 1 Ter inzage gelegd bij het Centraal Informatiepunt Tweede Kamer. In het reeds aan uw Kamer toegezonden Kabinetsstandpunt «Taxi naar de toekomst» komt het kabinet na 4 jaar deregulering van het taxivervoer tot de conclusie dat maatwerk door gericht maatregelen op basis van de nu nog geconstateerde onvolkomenheden, de beste garantie is voor het realiseren van een volwassen, stabiele taximarkt. De geconstateerde imperfecties kunnen volgens het kabinet onder meer worden weggenomen door het beleid te baseren op de twee voor de taxibranche belangrijkste pijlers: het waarborgen voor de consument van een basiskwaliteit van het taxiaanbod, en KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2004 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 51 1

2 ervoor te zorgen dat de consument kan kiezen tussen de verschillende aanbieders van taxivervoer én de aangeboden taxiproducten beter kan vergelijken. Het voorstel voor een nieuwe transparante tariefstructuur voor de straattaxi is een nadere uitwerking van de tweede pijler, en vormt één van de maatregelen (naast bijvoorbeeld een duidelijker tariefkaart en een uniform traceerbaarheidskenmerk) die de transparantie op de taximarkt moeten vergroten. Aanleiding transparantere tariefstructuur straattaxivervoer De huidige tariefstructuur in het straattaxivervoer wordt door consumenten maar ook door ondernemers als ondoorzichtig ervaren als het gaat om de opbouw van de ritprijs. Consumenten en ondernemers zijn hierdoor niet goed in staat om voorafgaand aan een taxirit een redelijk nauwkeurige voorspelling van de ritprijs te doen. Uit onderzoeken blijkt dat veel consumenten deze beperkte voorspelbaarheid van de ritprijs als groot bezwaar beschouwen en het ook, naast de tariefhoogte op zich, noemen als een grote belemmering om een taxi te nemen. Het wegnemen van die belemmering door een transparantere tariefstructuur te introduceren is daarmee ook in het belang van de taxibranche. Consumenten zullen sneller geneigd zijn om een taxi te nemen, wat tot uiting kan komen in omzetgroei voor de ondernemers. Daarnaast leidt een transparantere tariefstructuur tot minder klachten over de prijs van een taxirit en overall tot een beter imago van de taxibranche. De introductie van een nieuwe transparantere tariefstructuur maakt onderdeel uit van het samenhangend pakket aan maatregelen, zoals ook verwoord in de reeds aangehaalde brief van 18 juni 2004, gericht op de kwaliteit van het taxivervoer. Een transparantere tariefstructuur voor het straattaxivervoer levert, binnen de geliberaliseerde markt van het taxivervoer, een belangrijke bijdrage aan het vergroten van de concurrentie op prijs binnen dit marktsegment. Om dit te bereiken dient een transparantere tariefstructuur naar de mening van het kabinet te voldoen aan de volgende randvoorwaarden: de consument is in staat om vooraf een goede voorspelling te maken van de ritprijs; de consument kan de ritprijs achteraf vergelijken met de verwachtingen voorafgaande aan de rit; taxiondernemers moeten in staat zijn om in de nieuwe transparantere tariefstructuur de kostencomponenten uit de huidige tariefstructuur te kunnen versleutelen; met de nieuwe tariefstructuur moet de ritprijs van vooraf gedefinieerde ritten (zogenaamde referentieritten) eenvoudig aan de consument te communiceren zijn (eenvoudige tariefkaart en de mogelijkheid zogenaamde referentieritprijzen 1 te vermelden), zoals dit nu ook reeds in Zweden (Stockholm) met succes wordt toegepast; eventuele negatieve neveneffecten van een nieuwe tariefstructuur moeten tot een minimum beperkt blijven. 1 Referentierit en referentietarief: de ritprijs die gepubliceerd kan worden voor een standaardrit van bijvoorbeeld 5 km bij de door de ondernemer gehanteerde tariefhoogten van de verschillende tariefcomponenten. Dit maakt de onderlinge vergelijkbaarheid van uitwerking van de tarieven die verschillende ondernemers hanteren, mogelijk. Het gaat hierbij uitsluitend om een transparantere structuur van het tariefsysteem; de hoogte van de gehanteerde tarieven is in de geliberaliseerde markt van het taxivervoer een directe verantwoordelijkheid van de individuele taxiondernemer(s). Daarnaast geldt de nieuwe transparante tariefstructuur alleen voor het straattaxivervoer en niet voor het contractvervoer. De mogelijkheid voor consumenten om voorafgaand aan de taxirit een goede voorspelling te kunnen maken van de ritprijs, vormt naar de mening van het kabinet een essentiële voorwaarde waaraan een nieuwe Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 51 2

3 (transparantere) tariefstructuur voor het straattaxivervoer moet voldoen; we willen toch allemaal vooraf weten wat iets kost. De nieuwe tariefstructuur moet de consument tevens de mogelijkheid bieden om de gehanteerde tariefstelling van verschillende taxiondernemers beter onderling te vergelijken. Hierdoor levert de nieuwe tariefstructuur een bijdrage aan concurrentie op prijs. Huidige tariefstructuur straattaxivervoer De thans gehanteerde tariefstructuur kent drie componenten: het opstaptarief («eerste aanslag»), het kilometertarief en het tijdtarief. De ritprijs is de optelsom van de bijdrage van elk van die drie componenten. De twee variabele componenten (kilometer- en tijdtarief) dragen in onderlinge samenhang bij aan de prijsopbouw. Over het algemeen telt de meter op kilometer, tenzij de rijsnelheid onder circa 17 km/u ligt; dan telt in de ritprijsopbouw de tijdcomponent die op het uurtarief is gebaseerd. Deze systematiek maakt een goede voorspelling vooraf door de consument én ondernemer van de uiteindelijke ritprijs feitelijk onmogelijk en bovendien de controleerbaarheid lastig en tijdrovend. Dit omdat alle ritten qua afstand, snelheid en tijd verschillend zijn, waardoor ook de onderlinge vergelijkbaarheid door consumenten van verschillende aangeboden en gehanteerde tariefstellingen niet goed mogelijk is. Dat is een grote belemmering voor de beoogde marktwerking waarin concurrentie op prijs en hiermee keuzevrijheid voor de consument een belangrijke rol is toegedacht. Overleg en afstemming met betrokken partijen De keuze voor een nieuwe transparantere tariefstructuur voor het straattaxivervoer kan van grote invloed zijn op de exploitatie van het straattaxivervoer. Bij de ontwikkeling is en wordt daarom intensief overleg gevoerd met vertegenwoordigers van partijen uit de taxibranche (KNV Taxi, (grote en kleine) taxicentrales, individuele chauffeurs) alsook consumenten- en belangenorganisaties en (de gemeentebesturen van) de vier grote steden. Een nieuwe transparantere tariefstructuur heeft immers z n weerslag op zowel de vraag naar als het aanbod van taxivervoer. De noodzaak van een nieuwe transparantere tariefstructuur voor het straattaxivervoer wordt door alle betrokken partijen onderkend. Het branchebrede overleg heeft ertoe geleid dat 3 mogelijke nieuwe tariefstructuren voor het straattaxivervoer zijn geïdentificeerd, nader onderzocht en beoordeeld op bovenstaande randvoorwaarden. Ook de verdere ontwikkeling van de nieuwe tariefstructuur alsmede de daadwerkelijke invoering ervan wordt in nauwe samenwerking met direct betrokken partijen ter hand genomen. Resultaten onderzoek transparantere tariefstructuur straattaxivervoer In het onderzoek naar een transparantere tariefstructuur voor het straattaxivervoer zijn de volgende tariefstructuren, gegeven de eerder vermelde randvoorwaarden, nader onderzocht en op hun merites beoordeeld: 1. een tariefstructuur waarbij de ritprijs alleen door een uurtarief tot stand komt 2. een tariefstructuur waarbij de ritprijs alleen door een kilometertarief tot stand komt 3. een tariefstructuur waarbij de ritprijs door een kilometertarief tot stand komt met tevens een verplichte afname van een vast aantal kilometers. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 51 3

4 Ad 1. Tariefstructuur op basis van een uurtarief Binnen deze tariefstructuur wordt er geen opstap- en kilometercomponent gehanteerd, maar wordt de ritprijs uitsluitend door de daarvoor benodigde rijtijd bepaald. Bij een dergelijke tariefstructuur is het voor de consument moeilijk om vooraf een goede inschatting te maken van de ritprijs. De rittijd is immers afhankelijk van steeds weer verschillende, niet-beïnvloedbare (verkeersbelemmerende) factoren. Referentieritten zijn mede hierdoor zeer moeilijk vast te leggen en te communiceren aan de consument. Een tariefstructuur op basis van een uurtarief maakt controle van de ritprijs achteraf wel goed mogelijk (de rittijd kan via een horloge worden bijgehouden) en sluit aan bij de huidige kostenstructuur van taxiondernemers. Een laatste overweging is dat bij het alleen hanteren van een tijdtarief het risico bestaat van het weigeren van korte ritten vanwege de relatief lage ritprijs of het risico van onnodig omrijden door de chauffeur. Ad 2. Tariefstructuur op basis van een kilometertarief Binnen deze tariefstructuur wordt er geen opstap- en tijdcomponent gehanteerd, maar wordt de ritprijs uitsluitend door de daarvoor af te leggen afstand bepaald. Bij een dergelijke tariefstructuur is het voor de consument goed mogelijk om vooraf een goede inschatting te maken van de ritprijs, mits deze de globaal af te leggen afstand kent. Dit kan bijvoorbeeld door publicatie van de afstand naar veel voorkomende bestemmingen op informatieborden op de standplaatsen. Ook is het mogelijk de afstand van te voren op te zoeken op een stadskaart of routeplanner. Bij deze tariefstructuur zijn referentieritten eenvoudig toe te passen en te communiceren aan de consument, wat bijdraagt aan de goede controlemogelijkheid van de ritprijs na afloop van de rit. Een tariefstructuur op basis van een kilometertarief sluit echter niet goed aan bij de huidige kostenstructuur van de taxiondernemer. Daarnaast moeten ook in deze structuur de kans op het weigeren van korte ritten als risico worden genoemd. Ad 3. Tariefstructuur op basis van een kilometertarief met verplichte afname van een vast aantal kilometers 1 Uit het onderzoek blijkt dat 2á3kmhet beste overeenkomt met de huidige situatie. Vanwege de transparantie dienen alle ondernemers dan wel genoemde 2á3kmverplicht als basis te hanteren. Binnen deze tariefstructuur wordt er geen opstap- en tijdcomponent gehanteerd, maar wordt de ritprijs bepaald door de door de ondernemer gehanteerde basisprijs voor een vast aantal eerste kilometers en de kilometerprijs voor de na dit kilometeraantal af te leggen afstand. De individuele taxiondernemer heeft de mogelijkheid om ten aanzien van de basisprijs van het vaste aantal eerste kilometers en de kilometerprijs na dit kilometeraantal verschillende tariefhoogten te hanteren. Voor het aantal vaste (eerste) kilometers waarvoor een basisprijs geldt die te vergelijken is met het huidige opstaptarief, wordt vooralsnog gedacht aan 2 á 3 kilometer 1 (in een later stadium zal de definitieve hoogte van dit vaste aantal kilometers worden vastgelegd). Deze tariefstructuur maakt een voorspelling van de ritprijs vooraf door de consument (en de chauffeur) goed mogelijk, mits deze de globaal af te leggen afstand kent, bijvoorbeeld door publicatie van de afstand naar veel voorkomende bestemmingen op informatieborden op de standplaatsen. Evenals bij de tariefstructuur op basis van een kilometertarief is toepassing en communicatie van referentieritten voor consumenten eenvoudig, waardoor de controle van de ritprijs door de consument achteraf mogelijk wordt. Deze tariefstructuur maakt het tevens voor taxiondernemers mogelijk om de drie kostencomponenten van de huidige structuur te versleutelen in twee kostencomponenten. Anders dan bij de hiervoor besproken tariefstructuren is het risico van het weigeren van korte ritten minder aan de Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 51 4

5 orde. Binnen deze tariefstructuur kunnen ondernemers namelijk ook inspringen op de potenties van deze aparte deelmarkt. In dit laatste structuurvoorstel is uitgangspunt dat de wachttijd (verkeerslichten, verkeersbelemmeringen) door de ondernemer generiek wordt versleuteld in het startkilometertarief en het kilometertarief voor de kilometers daarboven. Daarnaast blijft de service die door de taxiondernemer wordt geboden ingeval een klant zelf verzoekt om tijdens de taxirit een tussentijdse stop te maken, ook in deze tariefstructuur mogelijk. Als dit een korte tussenstop betreft, bijvoorbeeld voor het halen van een krant, wordt ervan uitgegaan dat dit op eenzelfde wijze in het tarief versleuteld is als de wachttijd voor verkeerslichten of door onvoorziene verkeersbelemmeringen. Betreft het een lange(re) tussenstop, bijvoorbeeld voor tandartsbezoek, dan kan de onderneming immers, los van de tariefstructuur, tevoren aan de klant melden hoe met het verzoek om tussentijds te wachten om zal worden gegaan en welke kosten ermee zijn gemoeid. Deze mogelijkheid en spelregels daarvoor kunnen zonodig ook in de algemene voorwaarden voor taxivervoer worden opgenomen. De Consumentenbond heeft aangegeven eenzelfde zienswijze te hebben. Hoe dit in de algemene voorwaarden wordt opgenomen is een zaak van de ondernemers en Consumentenbond gezamenlijk. Conclusies en advies naar aanleiding van de onderzochte tariefstructuren Gelet op bovenstaande randvoorwaarden voor een nieuwe transparantere tariefstructuur voor het straattaxivervoer en de gepresenteerde uitkomsten van het onderzoek hiernaar, komt het kabinet tot de conclusie dat een tariefstructuur op basis van een kilometertarief met verplichte afname van een vast aantal kilometers het beste tegemoet komt aan de gestelde doelstellingen. De individuele taxiondernemer heeft de mogelijkheid om ten aanzien van de basisprijs van het vaste aantal eerste kilometers en de kilometerprijs na dit kilometeraantal verschillende tariefhoogten te hanteren. Deze tariefstructuur bevat naar de mening van het kabinet de beste balans tussen enerzijds voldoende transparantie voor de consument en anderzijds voldoende mogelijkheden voor de taxiondernemer om de drie kostencomponenten uit de huidige tariefstructuur te versleutelen in de nieuwe tariefstructuur. Ook de overlegpartijen uit de branche en de Consumentenbond kunnen zich in deze conclusies vinden. De hoogte van de gehanteerde tarieven is in de geliberaliseerde markt van het taxivervoer een directe verantwoordelijkheid van de individuele taxiondernemer(s). Met deze tariefstructuur blijft de ondernemersvrijheid van de taxiondernemer dan ook gewaarborgd. Voorts blijft het in deze nieuwe tariefstructuur mogelijk voor taxiondernemers om vaste prijzen te hanteren, mits dit van te voren duidelijk met de klant is afgesproken. Het invoeren van de verplichting voor de ondernemers om een bepaalde tariefstructuur te hanteren is een ingrijpend instrument om marktwerking te bewerkstelligen, waarvoor een wettelijke basis is vereist. De tekst van het huidige artikel 84 van de Wp2000 op grond waarvan de minister een maximumtarief kan vaststellen ziet, mede gelet op de toelichting en de parlementaire behandeling, alleen op het voorkomen van excessief hoge ritprijzen en niet op de te hanteren structuur. Het voorschrijven van een vereenvoudigde, goed te begrijpen tariefstructuur voor de straattaxi is in de ogen van het Kabinet noodzakelijk om de marktwerking te bevorderen. Het voorstel houdt in dat de nieuwe tariefstructuur verplicht door de straattaxi moet worden gehanteerd, dit omwille van de uniformiteit en onderlinge vergelijkbaarheid van de tarieven. Dit wordt essentieel geacht voor het garanderen van de gewenste transparantie van de tarieven. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 51 5

6 Gezien het voorgaande vereist de implementatie van de door het kabinet geprefereerde tariefstructuur voor het straattaxivervoer een wijziging van de Wp2000, het Bp2000 en de Regeling maximumtarief en bekendmaking tarieven taxivervoer. Indien uw Kamer hiermee instemt zal aanstonds de benodigde wetswijziging worden voorbereid. Gedurende dit proces wordt het overleg met betrokken partijen (naast partijen uit de branche ook consumenten- en belangenorganisaties en de vier grote steden) gecontinueerd, gericht op de daadwerkelijke invoering van de beschreven tariefstructuur voor het straattaxivervoer. Hierbij wordt door het ministerie van Verkeer en Waterstaat zoveel als mogelijk een faciliterende rol vervuld en de bij partijen uit de taxibranche aanwezige kennis en ervaring benut en betrokken in het vervolgtraject. Relatie transparantere tariefstructuur met maximumtarief en zitplaatstarief In de discussie over de invoering van een nieuwe transparantere tariefstructuur voor het straattaxivervoer is ook de besluitvorming over het al dan niet handhaven van het maximumtarief aan de orde gekomen. De branche stelt dat het feitelijk op zich al niet past dat de overheid in een geliberaliseerde markt een maximumtarief vaststelt. Een nieuwe tariefstructuur beperkt de noodzaak nog verder en bij een nieuwe tariefstructuur zou bovendien een aanzienlijk hoger kilometertarief dan nu moeten worden vastgelegd. Als belangrijk argument voor het afzien van een wettelijk prijsplafond geldt ook dat het maximumtarief de door de branche gewenste innovaties zoals zitplaatstarieven bij de straattaxi in de weg staat. Er wordt door de branche een relatie gelegd tussen de uitbreiding van het mogelijke productaanbod, onder meer door afschaffing van het maximumtarief, en de introductie van een nieuwe transparantere tariefstructuur. Het kabinet stelt voor om het maximumtarief in ieder geval te handhaven tot het moment dat de nieuwe tariefstructuur daadwerkelijk wordt geïntroduceerd. Het kabinet is van mening dat afschaffing van het maximumtarief op dit moment (nog) niet aan de orde is, gelet op de monopolievorming die op delen van de taximarkt nog zichtbaar is. De keuze van het al dan niet vasthouden aan het maximumtarief wordt direct betrokken bij de verdere ontwikkeling en invoering van de nieuwe tariefstructuur. Daarbij wordt ook overwogen om, ook als tot afschaffing van het maximumtarief zou worden besloten, in ieder geval de bepaling in de wet te handhaven dat een maximumtarief kan worden gesteld en voor de eerste jaren na invoering van de nieuwe tariefstructuur de tariefontwikkeling nauwgezet te monitoren, zodat gewaakt kan worden voor ongewenste tariefontwikkelingen. Vanuit de branche is het verzoek gedaan om productinnovaties, onder meer via zitplaatstarieven, mogelijk te maken. Het kabinet staat hier in beginsel positief tegenover. Daarom worden in de komende periode in samenwerking met branchepartijen, en binnen de contouren van de huidige wet- en regelgeving, de mogelijkheden verkend voor het introduceren van zitplaatstarieven. Overige maatregelen in samenhang met een transparantere tariefstructuur Volgens planning wordt in het najaar van 2004 een verbeterde tariefkaart voor de straattaxi geïntroduceerd. De eisen voor de leesbaarheid worden verzwaard en ook wordt, onder meer ten behoeve van de klachtenafhandeling, op de kaart een landelijk uniform traceerkenmerk van de ondernemer verplicht vermeld. Voor dit traceerbaarheidskenmerk denkt Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 51 6

7 het kabinet aan het unieke vergunningnummer dat de Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW) aan elke verstrekte ondernemingsvergunning toekent (het zogenaamde «P-nummer»). Het kenbaar maken van dat uniforme traceerkenmerk geldt voor zowel de straattaxi als het contractvervoer. Ter facilitering ben ik voornemens om een op basis van deze eisen verbeterde modeltariefkaart aan de branche beschikbaar te stellen. Op het moment van introductie van de nieuwe vereenvoudigde tariefstructuur wordt de tariefkaart voor de straattaxi nog verder vereenvoudigd doordat een referentietarief op de tariefkaart wordt vermeld. Opstelling Nederlandse Mededingingsautoriteit inzake prijsafspraken binnen taxicentrales De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) heeft recentelijk haar besluit ingetrokken waarin de door de Rotterdamse Taxi Centrale (RTC) ingediende ontheffingsaanvraag voor de tarief(vast)stelling van de RTC en de bij haar aangesloten zelfstandige ondernemingen wordt afgewezen. De NMa gaat beleidsregels opstellen over de toepassing van de Mededingingswet en het bijbehorende beoordelingskader op de taximarkt. De beleidsregels treden naar verwachting in het voorjaar van 2005 in werking. De samenwerking binnen de RTC zal aan de op te stellen beleidsregels moeten voldoen. Overleg met de grote steden over voorstellen voor de straattaxi Met de grote steden wordt voortgegaan met het overleg over een palet aan mogelijkheden voor verbetering van de handhaving en de inrichting van de standplaatsen. Daarbij gaat het met name om te komen tot goede afspraken over meer gezamenlijk uit te voeren handhaving. Ook wordt gezamenlijk gezocht naar manieren om, mogelijk via de uitvoering van pilots, de consument een betere keuze te bieden tussen taxi s met verschillende kwaliteitsniveaus. Daarbij stelt het kabinet voor het door de branche geïntroduceerde Keurmerk als leidraad te hanteren. Voor de standplaatsen wordt de consument, via informatieborden met daarop richtprijzen en richtafstanden naar de belangrijkste bestemmingen, meer zekerheid vooraf geboden bij het kiezen van de gewenste taxi. Vervolgtraject Het kabinet verzoekt uw Kamer om in te stemmen met het voorstel voor een nieuwe transparante tariefstructuur voor het straattaxivervoer. Op basis van uw instemming kan daarna de uitwerking van de benodigde regelgeving voortvarend ter hand worden genomen. De Minister van Verkeer en Waterstaat, K. M. H. Peijs Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 51 7