4e Halfjaarrapportage integrale aanpak Roma problematiek (1 juli december 2010)

Transcriptie

1 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) 4e Halfjaarrapportage integrale aanpak Roma problematiek (1 juli ) 1. Inleiding In 2009 startte de integrale aanpak van de Roma problematiek in Nieuwegein. Er werd toen afgesproken dat het college en de gemeenteraad elk half jaar via een rapportage op de hoogte zouden worden gesteld van de voortgang binnen het programma. Net als de voorgaande halfjaarrapportages richt deze vierde rapportage zich op de tussenresultaten van de inzet op de vijf centrale terreinen van de integrale aanpak: onderwijs, uitkeringsafhankelijkheid, armoede, woonoverlast en criminaliteit. In vorige rapportages legden we de nadruk op de algemene voortgang ten aanzien van deze deelterreinen. Tijdens een recente raadsinformatiebijeenkomst bleek dat er veel vragen zijn over de inzet en tussenresultaten op gezinsniveau. Daarom ligt de focus in deze rapportage specifiek op de voortgang binnen de 27 Wisselgeldgezinnen. Daarnaast geven we in een bijlage een voorbeeld van een gezinsrapportage. Hiermee verschaffen we nader inzicht in de werkwijze van de intermediairs. Verder staan we in deze rapportage kort stil bij de procesmatige voortgang binnen het programma en andere ontwikkelingen. Tot slot volgt een financiële paragraaf. 2. Vastleggen voortgang Vorig jaar september ontstond er in de media een discussie over etnische registratie. Het college koos er toen voor om zich nader te laten adviseren over de ruimte die de wetgeving biedt ten aanzien van registratie van problematiek van personen van een bepaalde etnische afkomst. Het kabinet bereidt momenteel een reactie voor over registratie op etnische afkomst. In afwachting hiervan gaf de Vereniging van Nederlandse Gemeenten de Roma gemeenten begin dit jaar een eerste leidraad voor gemeentelijke voortgangsrapportages. In deze leidraad staat dat gemeenten de mogelijkheid hebben om binnen de grenzen van de Wet bescherming persoonsgegevens te rapporteren over de bereikte resultaten bij het terugdringen van schoolverzuim of andere doelstellingen, mits er wordt gewerkt met schattingen van het aantal Roma kinderen/personen en deze schattingen niet naar deze personen herleid kunnen worden. Deze leidraad geeft echter nog niet veel houvast ten aanzien van wat er wel en niet mag bij het vastleggen van cijfermatige informatie. Daarom geven we in deze rapportage geen algemene schattingen over de voortgang in de participatie van Roma inwoners van Nieuwegein. Omdat de focus in deze rapportage specifiek op de

2 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) tussenresultaten binnen de Wisselgeldgezinnen ligt, kiezen we er nu wel voor om de voortgang binnen deze gezinnen inzichtelijk te maken door middel van cijfers. Daarbij maken we gebruik van de cijfermatige informatie uit de 27 gezinsrapportages, aangevuld met informatie uit observaties van de intermediairs en andere professionals. Deze informatie is echter niet terug te leiden tot personen of specifieke adressen. Alle betrokken gemeentelijke afdelingen en een groot deel van de convenantpartners hebben input geleverd voor deze halfjaarrapportage. 3. Waar gaat het ook al weer om? Nieuwegein heeft naar schatting 400 Roma inwoners. De afgelopen jaren bleken de problemen van en met Roma inwoners van Nieuwegein ernstiger te zijn geworden. Zo waren er problemen met betrekking tot de schoolgang van Roma kinderen, de uitkeringsafhankelijkheid en was er sprake van schuldenproblematiek, woonoverlast en criminaliteit. Vanwege de omvang en complexiteit van deze problemen koos de gemeente voor de ontwikkeling van een 3-jarig pilotprogramma waarin een integrale aanpak van de Roma problematiek centraal stond. De integrale aanpak is tweeledig: 1. De Nederlandse wetten en regels worden consequent gehandhaafd. Wie in Nederland wil wonen, zal zich aan de Nederlandse wetten en regels moeten houden. 2. De gemeente biedt Roma gezinnen perspectief door hen te ondersteunen in hun deelname aan de samenleving. Hierbij staat het kansen bieden aan kinderen centraal: kinderen hebben het recht op onderwijs en van dit recht moeten zij gebruik kunnen maken. Het is niet acceptabel dat kinderen niet naar school gaan en geen eerlijke kans krijgen op ontwikkeling. De gelijke rechten en plichten staan centraal in de wijze waarop instanties als het maatschappelijk werk, GGD, woningcorporaties, het openbaar ministerie, de politie, het welzijnswerk, jeugdzorg, de raad voor kinderbescherming en de verschillende gemeentelijke afdelingen samenwerken om de stapeling aan problemen in Roma gezinnen aan te pakken. Niet de Roma cultuur, maar toepassing van de Nederlandse wet en het bieden van kansen waar mogelijk, staan centraal. De basis van de integrale aanpak wordt gevormd door de methodiek Wisselgeld. In deze methodiek spelen twee intermediairs, onder aansturing van een projectleider, een belangrijke rol: zij leggen contacten met de gezinnen en professionele instellingen en maken afspraken met het gezin, onder perspectief van zorg en handhaving. De intermediairs stellen per gezin een plan van aanpak op en voeren hier regie op. De doelstelling van de integrale aanpak van de Roma problematiek is vijfledig: Verbeteren schoolgang Tegengaan uitkeringsafhankelijkheid

3 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) Tegengaan armoede Verminderen overlast Terugdringen criminaliteit. Vanwege de hardnekkigheid en complexiteit van de Roma problematiek en het ontbreken van best practices elders in Nederland kozen we er bij de start van het programma voor om geen strakke resultaatafspraken te maken. De insteek van het pilot programma is met name learning by doing. Wel werden er streefcijfers op de volgende terreinen benoemd: Bevorderen schoolgang: 10% meer Roma kinderen duurzaam naar school, zowel in het primair als het voortgezet onderwijs. Bevorderen van de uitstroom uit de WWB en het verminderen van de afstand tot de arbeidsmarkt. In het eerste jaar zullen 10% minder Roma een WWB uitkering hebben, waarna de daarop volgende jaren gestreefd wordt naar een afname van 5% per jaar. Belangrijk uitgangspunt van het integrale programma is dat de multiproblematiek in de Roma gezinnen een langdurige inspanning van de gemeente en de betrokken instellingen vraagt. De pilot periode vormt de basis voor een meerjarenbeleid gericht op het verminderen van overlast en criminaliteit onder Roma en het verbeteren van hun maatschappelijke participatie. 4. Tussenresultaten Wisselgeld 4.1. Voortgang algemeen In de tweede helft van 2010 namen 27 Roma gezinnen deel aan de methodiek Wisselgeld. Sommige gezinnen hebben zichzelf aangemeld, anderen werden benaderd op basis van een signaal van externe instanties of gemeentelijke afdelingen. Twee intermediairs voeren regie over de inzet van diverse instellingen binnen deze Roma gezinnen, op basis van een plan van aanpak. De intermediairs leggen de voortgang van de inzet van de instellingen vast in gezinsrapportages. Hoewel er meer Roma gezinnen in Nieuwegein zijn waar sprake is van multiproblematiek, is met een caseload van 13 ả 14 gezinnen per intermediair een maximum bereikt. Dat betekent dat pas na afronding van een plan van aanpak van een gezin weer ruimte is om de regie ten aanzien van een nieuw gezin op te pakken. In de tweede helft van 2010 zijn er echter nog geen plannen van aanpak afgerond. In deze periode werden zowel multidisciplinaire overleggen (MDO s) als bilaterale overleggen georganiseerd met gemeentelijke afdelingen en de convenantpartners. Daarnaast zochten de intermediairs ook afstemming en overleg met andere externe instanties als de scholen, de Belastingdienst, Altrecht, de William Schrikker Groep

4 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) (o.a. jeugdreclassering) en voogdijinstellingen. Daarnaast nemen de intermediairs deel aan casus- of teamoverleg binnen de verschillende gemeentelijke afdelingen en geven ze regelmatig voorlichting over Wisselgeld en Roma problematiek. Om nader inzicht te verschaffen in de werkwijze van de intermediairs Wisselgeld vindt u in bijlage 1 een beschrijving van de inzet in een fictief Roma gezin. Vanwege privacy redenen is het niet mogelijk om een bestaande gezinsrapportage te gebruiken, maar in deze fictieve beschrijving is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van veel voorkomende problematiek binnen de Wisselgeldgezinnen Voortgang ten aanzien van de vijf doelstellingen Verbeteren schoolgang Voor de start van Wisselgeld gingen Roma leerlingen niet of onregelmatig naar school. In de 27 gezinnen is er goede voortgang geboekt in het verbeteren van de schoolgang van leerlingen in het basisonderwijs. Aan het eind van 2010 namen alle 39 leerplichtige kinderen in de leeftijd 5-12 jaar uit de Wisselgeldgezinnen deel aan het basisonderwijs. Er is geen sprake meer van verzuim, terwijl bij de start van Wisselgeld bij een groot deel van de kinderen in die leeftijdsgroep sprake was van onregelmatige of soms zelfs geen schoolgang. De afdeling leerlingzaken en/ of andere ketenpartners blijven voor een deel van deze kinderen echter voorlopig nog betrokken om terugval te voorkomen. Deze kinderen moeten gedurende een langere periode goede schoolgang laten zien voordat hun dossier afgesloten kan worden. Door afspraken over hulpverlening aan het gezin zoveel mogelijk te verbinden aan de voorwaarde voor schoolgang van de kinderen, sturen ouders hun kinderen weer naar school of laten hun kinderen regelmatiger naar school gaan. Binnen de Wisselgeldgezinnen gebeurt het nu ook dat er 4-jarigen worden aangemeld bij school, waardoor er minder kans is op achterstand bij de start van hun schoolcarrière (in de rapportageperiode ging het om vier kinderen van 4 jaar). Voor de start van Wisselgeld gebeurde dit niet. Veel aandacht ging ook uit naar het begeleiden in de zoektocht naar passend onderwijs voor individuele kinderen. De versterking van het team leerlingzaken en de nauwe samenwerking tussen het team, de intermediairs en andere ketenpartners als Bureau Jeugdzorg spelen in deze vooruitgang een grote rol. Hierdoor is de schoolgang van basisschoolleerlingen vooral binnen de Wisselgeldgezinnen aanzienlijk verbeterd. Maar het team leerlingzaken heeft ook goede vooruitgang geboekt in de behandeling van het totale aantal Roma dossiers. Er is binnen het team een casusregisseur Roma aangewezen en werkprocessen zijn geactualiseerd. Door een nieuwe wijkgerichte benadering is de zichtbaarheid van het team binnen de scholen vergroot, waardoor de meldingsbereidheid van scholen toenam. Hierdoor kan leerlingzaken sneller handelen bij verzuim.

5 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) Dit heeft er toe geleid dat ook met betrekking tot de overige Roma leerlingen in het basisonderwijs goede vooruitgang is waar te nemen. De resultaten ten aanzien van het voortgezet onderwijs zijn minder groot. Van de 26 kinderen in de leeftijd van jaar in de Wisselgeldgezinnen gaan er sinds de start van Wisselgeld 4 goed naar school. De overige 22 Roma kinderen zijn relatief of absoluut verzuimers (in het laatste geval staat een leerplichtige jongere niet bij een school/onderwijsinstelling ingeschreven). Binnen de Wisselgeldgezinnen blijkt dat Roma ouders vaak nog geen verantwoordelijkheid nemen in het motiveren van hun kinderen richting het voortgezet onderwijs. Veel ouders hechten weinig belang aan vervolgonderwijs voor hun kinderen. Dit heeft onder andere te maken met culturele aspecten; onder andere het uithuwelijken van Roma meisjes op jonge leeftijd. Maar dit is niet acceptabel. Het team leerlingzaken zal vanaf het tweede kwartaal in 2011 tijdelijk in capaciteit versterkt worden om ook prioriteit te kunnen leggen bij de aanpak van schoolverzuim onder Roma leerlingen in het voortgezet onderwijs. Daarnaast wordt op bestuurlijk niveau samen met vertegenwoordigers van het voortgezet onderwijs gesproken over de aanpak van de onderwijsachterstanden die veel Roma leerlingen op het voorgezet onderwijs hebben en de gedragsproblematiek die hier vaak mee gepaard gaat. Scholen geven daarbij aan nu onvoldoende capaciteit te hebben om het complexe verzuim te bestrijden en te investeren in de aanpak van achterstanden. Sinds de start van Wisselgeld en de intensieve samenwerking met de afdeling leerlingzaken melden scholen verzuim van Roma leerlingen beter. Ook weten scholen de weg naar de intermediairs nu goed te vinden en vragen hen regelmatig om advies of begeleiding. In de tweede helft van 2010 vond een verdere toename van het aantal opgemaakte procesverbalen van de afdeling leerlingzaken plaats, naar schatting waren dit er 30. De afhandeling van de procesverbalen door het Openbaar Ministerie gaat echter nog steeds te langzaam. De verbeterafspraken tussen gemeente en het Openbaar Ministerie ten aanzien van dit knelpunt hebben nog niet geleid tot snellere procedures en blijft een belangrijk punt van aandacht in de samenwerking. Inmiddels is contact gezocht met de Hoofdofficier van Justitie om een doorbraak te bereiken. Tegengaan uitkeringsafhankelijkheid Van de 27 Wisselgeldgezinnen zijn er 26 gezinnen die afhankelijk zijn van een WWB uitkering. In het verleden werden er vanuit de gemeente nauwelijks trajecten aangeboden aan Roma. Door ervaringen uit het verleden met Roma cliënten ontbrak het aan initiatief bij de afdeling om scholing- en/of arbeidstrajecten aan te bieden, onder andere omdat Roma hier zelf over het

6 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) algemeen weinig interesse in toonden vanwege de duur van een traject of het niveau van de daar aan gekoppelde werkzaamheden. Een groot deel van de plannen van aanpak voor de Wisselgeldgezinnen bevat dan ook de doelstelling om één ouder of beide ouders toe te leiden naar een leer- of werktraject. In samenwerking met de intermediairs en/of de afdeling inburgering heeft de afdeling Werk & Inkomen in de rapportageperiode 11 gezinnen opgeroepen voor een intakegesprek. Voor deze 11 gezinnen is in deze rapportageperiode een onderzoek gestart naar een trajectaanbod. 2 Roma uit de Wisselgeldgezinnen zijn daadwerkelijk gestart met een traject. Daarnaast waren er diverse onderzoeken naar belastbaarheid in verband met mogelijke lichamelijke of psychische klachten. In de tweede helft 2010 werden er nog geen trajecten afgerond. Naast de toeleiding naar trajecten is er sinds de start van Wisselgeld ook extra inzet met betrekking tot de rechtmatigheidcontrole. Van de Wisselgeldgezinnen bleken er 5 geen recht te hebben op een WWB uitkering. Deze uitkeringen zijn beëindigd. De afdeling Werk& Inkomen maakt sinds de start van Wisselgeld in toenemende mate gebruik van de ondersteuning en expertise van de intermediairs. De afdeling geeft aan dat het erop lijkt dat de sluitende aanpak binnen Wisselgeld tot minder agressie in de contacten leidt. Daarnaast maakt de afdeling vanaf eind 2010 gebruik van de inzet van een externe klantmanager die de afdeling helpt bij het wegwerken van achterstanden bij de Roma dossiers en het zoeken en inzetten van geschikte trajecten. Dit heeft tot gevolg dat meerdere personen geen aanvraag WWB of WIJ hebben ingediend, omdat zij direct werden doorverwezen naar Work Firsttrajecten. Zij vonden dit echter geen optie en dienden geen aanvraag in. Door de genomen maatregelen is de uitkeringsafhankelijkheid in de tweede helft van 2010 verder gedaald. Tegengaan armoede In een eerdere voortgangsrapportage vermeldden we al dat de intermediairs weinig armoede in de Roma gezinnen aantreffen; er is over het algemeen geen gebrek aan primaire levensbehoeften. Wel kampen veel gezinnen met een hoge schuldenlast. Voor de start van Wisselgeld namen Roma weinig deel aan de schuldhulpverlening. De intermediairs besteden veel tijd aan het inzichtelijk maken van de schuldenproblematiek binnen de gezinnen, aan het uitleg geven over de schuldhulpverleningtrajecten en aan overleg met instanties over nut en noodzaak van trajectaanmelding en langdurige begeleiding hierbij. Door de samenwerking met het maatschappelijk werk en de gemeentelijke afdeling schuldhulpverlening is een geleidelijke toename van het aantal Roma in de schuldhulpverlening waar te nemen.

7 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) 9 Wisselgeldgezinnen zijn inmiddels aangemeld bij SHV. Van deze 9 gezinnen zijn er 5 in traject en dit loopt goed. De schuldhulpverlening voor 4 gezinnen is beeindigd omdat deze gezinnen zich niet aan de afspraken hielden. Verminderen overlast Van de Wisselgeldgezinnen waren er 14 gezinnen waarover klachten van overlast bekend waren bij de gemeente, politie of wooncorporaties. Voor 3 van deze 14 overlastgevende gezinnen was geen multidisciplinaire aanpak nodig en pakte de betrokken corporatie de klachtenafhandeling zonder bemoeienis van andere partijen op. Deze 3 zaken zijn nog gaande. Voor 11 gezinnen werd actieve interventie gepleegd door de intermediairs Wisselgeld om de overlast te verminderen. Er werd in een aantal gevallen een multidisciplinair overleg bij elkaar geroepen met alle betrokken partijen of er vonden gesprekken plaats met de betrokken gezinnen en de wooncorporaties. Ook legden de intermediairs in een aantal gevallen contact met buurtbewoners. De overlast van 6 Wisselgeldgezinnen nam door deze gezamenlijke inspanning af: er kwamen over deze adressen geen nieuwe klachten binnen. Op 1 adres vond in de tweede helft van 2010 buurtbemiddeling plaats, deze zaak is nog gaande. Daarnaast werden 2 casussen aangemeld voor de integrale aanpak extreme woonoverlast. Deze casussen zijn ook nog in behandeling. 2 van de 11 adressen zijn uiteindelijk ontruimd vanwege huurachterstand en woonoverlast. In hun input voor deze halfjaarrapportage zijn de wooncorporaties positief over de integrale samenwerking. Door de informatie-uitwisseling en afstemming ontstaat er steeds beter zicht op de feitelijke bewoning op de Wisselgeldadressen. Hierbij bevestigt Jutphaas Wonen dat er veel minder overlastmeldingen over Roma adressen zijn binnengekomen. Door intensieve samenwerking en informatieuitwisseling met Wisselgeld en andere convenantpartners kon er vanuit deze corporatie vroegtijdig preventieve inzet worden gepleegd bij situaties, waardoor er geen escalatie plaatsvond. Terugdringen criminaliteit De voortgang ten aanzien van het terugdringen van de criminaliteit binnen de Wisselgeldgezinnen is moeilijk aantoonbaar. Vanuit het team Wisselgeld wordt deel genomen en afstemming gezocht in diverse overlegvormen gericht op de aanpak van criminaliteit en het verbeteren van veiligheid: het Veiligheidshuis, het overleg gericht op de aanpak van veelplegers en het overleg DNA-Jeugd. Vanuit het team Wisselgeld wordt de multiproblematiek rond de besproken Roma-kinderen/gezinnen verduidelijkt en waar nodig wordt aangestuurd op een effectievere aanpak. Door informatie-uitwisseling ontstaat er steeds beter zicht op de relatie tussen delictgedrag en schoolverzuim. Dit wordt de komende periode nader onderzocht.

8 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) De politie geeft over deze rapportageperiode aan dat er rondom uithuisplaatsingen van een aantal Roma kinderen intensief en op een goede manier is samengewerkt door politie en Bureau Jeugdzorg. Daarnaast werken de politie en de Belastingdienst steeds intensiever samen, waardoor de Belastingdienst over meer informatie beschikt over werkzaamheden/verblijf en bij een aantal personen actief kon vorderen in de afgelopen periode. Over mogelijke overige onderzoeken doet de politie geen mededelingen. 5. Algemene ontwikkelingen 5.1. Proces naar integrale samenwerking De eerste anderhalf jaar Wisselgeld leerde ons dat Roma problematiek alleen beheersbaar wordt wanneer een combinatie van zorg en handhaving wordt ingezet en wanneer er binnen de keten van instellingen nauw wordt samengewerkt op een eenduidige wijze. Deze samenwerking kwam langzaam op gang, maar geleidelijk werd er steeds gerichter samengewerkt en informatie uitgewisseld. In de tweede helft van 2010 trad hier een versnelling in op: vanuit het team Wisselgeld werd gemeld dat de kwaliteit van samenwerken en inzet voor Wisselgeld over het algemeen goed ging en dit werd bevestigd in de bijdragen van de convenantpartners aan deze rapportage. Dit is overigens de ervaring bij alle complexe en samengestelde projecten. Partijen werken vanuit het eigen werkproces en werkcultuur. Naar aanleiding van de tussentijdse evaluatie in 2010 werden nieuwe samenwerkingsafspraken gemaakt met interne afdelingen en met externe convenantpartners. Mede hierdoor richten de inspanningen van alle samenwerkende instanties zich steeds meer op de kerndoelen van Wisselgeld: het boeken van resultaat in het verbeteren van de schoolgang, in het verbeteren van woongedrag en de participatie in de Nieuwegeinse samenleving. Dit proces is echter nog niet afgerond, er zal voortdurend inzet nodig zijn om de neuzen in dezelfde richting te krijgen en te houden en nieuwe instellingen te betrekken bij de integrale samenwerking Communicatie De intermediairs zijn in nauw contact met de Wisselgeldgezinnen. De afspraken in de plannen van aanpak worden samen met hen gemaakt. Voor het welslagen van het plan van aanpak is het immers van groot belang dat de betrokken Roma ouders eigen verantwoordelijkheid nemen in het verbeteren van de levensomstandigheden van hun kinderen en henzelf. Daarnaast spreekt wethouder Lubbinge met individuele Roma over Wisselgeld, over de angst die onder hen leeft dat ook Nederland zoals Frankrijk in de 2 e helft van over zal gaan tot uitzetting en over de eigen verantwoordelijkheid die zij hebben om ook daadwerkelijk als Nederlands staatsburger in Nieuwegein te leven. Onder de Nieuwegeinse Roma is veel animo om het gesprek met de wethouder aan te gaan en de gesprekken worden van beide kanten als positief beoordeeld.

9 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) Naast de gesprekken met Roma inwoners van Nieuwegein is wethouder Lubbinge in het nieuwe jaar begonnen met het informeren van de wijknetwerken over de voortgang binnen Wisselgeld Landelijke samenwerking Nieuwegein heeft ook in de 2 e helft 2010 op actieve wijze bijgedragen aan de opbouw en inzet van het landelijk VNG platform Roma gemeenten. Het platform heeft een actieplan opgesteld voor de komende jaren waarin vijf prioriteiten zijn benoemd: intergemeentelijke samenwerking en beleidsafstemming, onderwijs en zorg, werk & inkomen, gezamenlijke fondsenwerving en samenwerking binnen het project van de landelijke politie. Het Landelijk Expertise Centrum Diversiteit van de politie is eind 2010 gestart met het project Kennisversterking Roma. Doel van dit project is om de binnen de politie aanwezige kennis te borgen en opvraagbaar te maken. Het project richt zich op verschillende aspecten: het in kaart brengen van de Europese dimensie van Roma criminaliteit. Dit gebeurt zoveel mogelijk in samenwerking met andere Europese landen. het doen van onderzoek naar criminaliteit onder Roma. het trainen van leidinggevenden binnen de politie; vraagbaak zijn voor alle vragen van politiekorpsen over Roma. Nieuwegein werkt samen met het LECD, net als de andere leden van het landelijke VNG platform Roma gemeenten. Daarnaast kan de politie Lekstroom gebruik maken van de trainingen en voorlichting van het LECD. 6. Conclusies 2010 De eerste anderhalf jaar is er binnen de integrale aanpak Roma problematiek veel geinvesteerd in een consequente en eenduidige manier van werken ten aanzien van Roma gezinnen. Deze investering leverde in de tweede helft van 2010 steeds meer zichtbare resultaten op. Zowel op gezinsniveau, zoals uit de analyse van de gezinsrapportages is op te maken, als in de Nieuwegeinse wijken. Dit leverde in deze periode ook harde, maar noodzakelijke situaties op: kinderen die uit huis werden geplaatst of gezinnen die uit hun huurhuis werden gezet vanwege huurachterstand of overlast. De goede samenwerking tussen Wisselgeld en de afdeling leerlingzaken zorgt voor een langzame, maar gestage verbetering in de schoolgang van Roma leerlingen. Dit is het meest zichtbaar in het basisonderwijs: alle kinderen uit de Wisselgeldgezinnen gingen aan het eind van deze rapportageperiode naar school. De resultaten die er bij de start van de integrale aanpak Roma problematiek waren afgesproken op het terrein van schoolgang worden bij de afsluiting van het tweede jaar Wisselgeld ruimschoots gehaald. De uitdaging voor de komende periode ligt nu in het bevorderen van de schoolgang in het voortgezet onderwijs. Duidelijk is echter dat het vooral een kwestie van blijvende en langdurige inzet vergt om hier een duurzame verbetering in te brengen.

10 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) Dat geldt ook voor het terugdringen van de uitkeringsafhankelijkheid en de schuldenlast van Roma gezinnen. De afdeling Werk & Inkomen meldde al sinds de start van Wisselgeld een dalende lijn in het aantal Wisselgeldgezinnen dat aanspraak maakt op een uitkering, maar zette in deze rapportageperiode nu ook steviger in op het onderzoeken en aanbieden van scholing- en werktrajecten voor Roma. Dit leidde voor het eerst sinds de start van Wisselgeld tot trajectdeelname van Roma. Ook hier worden de vooraf geformuleerde doelstellingen gerealiseerd. De tussenresultaten binnen de Wisselgeldgezinnen laten echter ook zien dat er blijvende inzet nodig is om de hardnekkigheid en complexiteit van de problematiek integraal aan te kunnen pakken met alle betrokken partijen. In de afgelopen twee jaar zijn er veel lessen geleerd over de effectiviteit van het integraal samenwerken op gezinsniveau. De Wisselgeldmethodiek zal na de pilotperiode ook goed toepasbaar zijn in de aanpak van multiproblematiek van andere Nieuwegeinse gezinnen. De methodiek heeft immers bewezen dat alleen nauw samenwerkende en goed communicerende organisaties complexe problemen kunnen oplossen. In april willen wij u een voorstel voorleggen over het vervolg van Wisselgeld.

11 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) 7. Financiën De begroting voor 2011 van de integrale aanpak Roma problematiek is bijgevoegd in bijlage II. Na afronding van het pilotprogramma zal in 2012 nog , - structureel beschikbaar zijn voor de integrale aanpak Roma problematiek. Om een duurzaam succes te maken van dit vervolg zullen er vanaf 2012 middelen nodig zijn. Het college komt in april 2011 met een voorstel voor het vrijmaken van middelen voor de vervolgfase van de integrale aanpak. Daarnaast heeft de provincie een toezegging gedaan voor een incidentele bijdrage van ,- aan het vervolg van de integrale aanpak in 2012 en zullen we zowel richting Rijk als Europa blijvende inzet plegen om aanvullende financiering te krijgen.

12 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) Bijlage 1 : Voorbeeld van een Wisselgeld gezinsrapportage (om privacy redenen gaat het hier om fictief Roma gezin, maar er is in dit voorbeeld gebruik gemaakt van veel voorkomende problematiek binnen Wisselgeldgezinnen) a. Beschrijving Gestart in december 2009 Het gezin bestaat uit man, vrouw en drie kinderen. Aanmelder: Leerplicht Reden: Verzuim b. Bij intake blijkt dat: 1 kind staat ingeschreven op het voortgezet onderwijs en 1 kind op het basisonderwijs. Oudste kind staat niet meer ingeschreven op een school, maar is nog wel leerplichtig. De andere twee kinderen ook nauwelijks naar school gaan Het oudste kind veel overlast veroorzaakte op school en vervolgens helemaal niet meer ging. De school van het middelste kind aangeeft dat het kind een leerachterstand heeft en daarom ander (passend) onderwijs moet volgen Ouders aangeven dat hun kinderen veel worden gediscrimineerd. Ouders geen gehoor geven aan verzoeken van leerplicht of scholen. Het jongste kind behoorlijke gedragsproblemen heeft op school, school geeft aan niet te weten hoe hiermee om te gaan. Er schulden zijn. Het gezin een WWB uitkering heeft. Zowel meneer als mevrouw hebben geen trajectaanbod van de afdeling W&I gehad. Diverse gezinsleden in aanraking zijn geweest met politie/justitie Moeder psychische problemen heeft Het gezin overlast veroorzaakt in de buurt: kinderen zijn agressief op straat, verder is er sprake van parkeeroverlast en geluidsoverlast. Er een vrouw aanwezig is, waarvan het gezin aangeeft dat zij een familielid is uit het buitenland die tijdelijk bij hen verblijft. c. Hulpverlening/ betrokken instellingen: Gemeente: Leerplicht, Werk &Inkomen Algemeen Maatschappelijk Werk Wooncorporatie. Scholen. Politie Reclassering. Belastingdienst. d. Doelen Wisselgeld Het jongste kind gaat naar school De twee oudste kinderen hebben inkomsten uit arbeid of volgen onderwijs. Delictgedrag is teruggedrongen

13 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) Ouders zitten op traject of hebben inkomsten uit arbeid. Schulden zijn beheersbaar Woonoverlast is verminderd. Algemeen maatschappelijk werk begeleidt moeder naar juiste gezondheidszorg en opvoedingsondersteuning. e. Wisselgeld inzet: Er is samen met leerlingzaken en ouders gekeken naar passend onderwijs voor het middelste kind. Dit kind is inmiddels ingeschreven op een andere school voor voortgezet onderwijs. Gesprekken gevoerd met school en ouders in verband met de gedragsproblematiek van het jongste kind. Advies gegeven aan school, waardoor schoolgang weer mogelijk is. Samen met het team leerlingzaken in een aantal gesprekken de verantwoordelijkheid bij ouders gelegd voor schoolgang en gedrag. Ouders houden zich aan de gemaakte afspraken. Afdeling W&I verzoek gedaan voor een trajectaanbod voor zowel meneer als mevrouw. Oudste kind aangemeld bij het ROC voor een traject, hierover afspraken gemaakt met beide partijen. Begeleiding via maatschappelijk werk naar schuldhulpverlening. Via maatschappelijk werk doorverwijzing naar psychosociale hulpverlening en opvoedingsondersteuning. Casus aangemeld bij gemeentelijke coördinator woonoverlast. Deelname aan casusoverleg. Desgevraagd de bevoegde instanties geïnformeerd over vermogen. f. Tussenresultaten/stand van zaken: Het jongste kind gaat naar school Kind gaat nu goed naar school. Leerplicht heeft verbaal opgemaakt over de voorgaande verzuimperiode. Twee oudste kinderen hebben inkomsten uit arbeid of volgen onderwijs. Oudste kinderen hebben nog geen inkomsten uit arbeid of volgen onderwijs. Leerplicht heeft proces verbaal opgemaakt. De twee oudste kinderen zijn tijdens de rapportageperiode in eigen kring getrouwd. Het oudste kind is inmiddels zelf ouder geworden van een kind. Terugdringen van delictgedrag. Reclassering meldt dat het oudste kind nog een taakstraf heeft van 40 uur. Door de combinatie van verzuim en delictgedrag worden de twee oudste kinderen met voorrang besproken in het Veiligheidshuis. Ouders zitten op traject of hebben inkomsten uit arbeid. Afdeling W&I heeft zowel meneer als mevrouw opgeroepen voor een trajectaanbod, hier geeft meneer aan dat hij als zelfstandig (eigen onderneming) wil gaan werken. Meneer geeft aan in een korte termijn de nodige certificaten te willen halen om te kunnen starten. Mevrouw is opgeroepen voor een taaltraject. Beheersbaarheid schulden Gezin is aangemeld voor schuldhulpverlening via maatschappelijk werk. Gezin komt afspraken goed na. Verminderen woonoverlast Casus is in behandeling bij de gecoördineerde aanpak woonoverlast. De betrokken corporatie heeft geen dossier opgebouwd vanwege het gebrek aan meldingen. Politie, wooncorporatie en gemeente werken hierin nu nauw samen.

14 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) Algemeen maatschappelijk werk begeleidt moeder naar juiste gezondheidszorg en opvoedingsondersteuning. Via AMW is gezinsbegeleiding ingeschakeld. Moeder heeft intake gesprek gehad bij GGZ instantie. Wanneer bemiddeling Wisselgeld niet meer nodig? Als alle kinderen goed naar school gaan en de ouders een WWB traject volgen. Daarnaast moeten de professionals in staat zijn om begeleiding/behandeling zelfstandig voor te zetten.

15 Raadsnummer Versie definitief Datum 10 maart (15) Bijlage II Begroting integrale aanpak Roma problematiek 2011 Lasten salaris leerplichtambtenaar (1,0 fte) salaris bijzonder controleur 0,5 fte programmaleider wisselgeld - operationeel projectleider intermediairs uitvoeringsbudget Totaal Dekking begroting 2008 begroting voorziening inburgering inhuur derden salarissen afdeling P&P - inspanningsverplichting subsidieverwerving - Totaal