Psalmen voor Nu 84 "Wat houd ik van uw huis" Gebed 1e Schriftlezing. 2 Timoteus 1 : GKB 168 "'k Stel mijn vertrouwen"

Transcriptie

1 Zoetermeer NCGK (Lichtzijde) Votum / zegengroet Openingslied Psalmen voor Nu 84 "Wat houd ik van uw huis" Gebed 1e Schriftlezing 2 Timoteus 1 : 1-14 Kindermoment Belijden? Wat is dat eigenlijk? Kinderlied Tekst Preek: Amenlied na de Preek Geloofsbelijdenis GKB 168 "'k Stel mijn vertrouwen" GKB 162 : 1 "'k Heb geloofd en daarom zing ik" GKB 179A "Ik geloof in God de Vader" Collecten Gebed en Voorbeden Slotzang Liedboek 1 : 1-4 "God heeft het eerste woord" Zegen Kindermoment: Belijden? Wat is dat eigenlijk? Kindermoment* Belijden?*Wat*is*dat*eigenlijk??* Intro: Wát geloof je eigenlijk Bij de behandeling van vraag 30 heeft Adriaan van Langevelde gepreekt over Jairus die zijn dochter dreigde te verliezen. In dat heel angstige moment, vertrouwde hij volkomen op Jezus. Dat is een waar geloof. Volledig vertrouwen op God. En dan zet de NCC een volgende stap: Wat geloven we door het ware geloof? 1/6

2 Alles wat ons geleerd wordt in het Evangelie. De Apostolische geloofsbelijdenis drukt uit wat we geloven in de volgende woorden: Daarmee wordt de stap gezet naar de inhoudelijke kant van het geloof. Wat geloven we nu precies over God en over Jezus? Wat geloven we over hemel en hel, over schepping en herschepping. Merk op dat hier ook onmiddellijk het woordje "we" opduikt. Naast ik, die geloof, staan een heleboel andere "ikken", die eveneens geloven. Die hetzelfde geloof hebben als ik. Maar, wat delen we dan precies? Een van de oudste samenvattingen van het Christelijk geloof is dan inderdaad de Apostolische geloofsbelijdenis, en daar wil ik het in deze leerdienst nog uitvoerig over hebben. Tot mijn grote schrik zag ik dat de Nederlandstalige editie van de NCC hier een enorme steek laat vallen. Daarover straks meer. Maar eerst nog even een stap terug Eerst zetten we een stap terug. Naar de belangrijke constatering dat een waar geloof altijd twee elementen in zich draagt. Namelijk een zeker weten en een vast vertrouwen. Zowel in de prachtige HC 7 als in NCC 30 komt dit terug. Geloof is (a) een zeker weten. Ik geloof dat God betrouwbaar is, dat klopt wat hij zegt, dat de Bijbel daarvan een betrouwbare openbaring is. Maar geloof is tegelijkertijd (b): een vast vertrouwen dat Jezus Christus ook voor mij gestorven is, dat ik in Hem deel heb aan het eeuwige leven. Ik zei net dat beide elementen essentieel zijn en dat ze ook niet zonder elkaar kunnen. Dat zou ik willen onderstrepen met een kleine oefening. Ga eens voor jezelf na wat er van je geloof overblijft zonder a of b ==== GONZEN ======= Uitkomsten opvragen: Samenvattend: zonder (a): een blijmoedige overtuiging "ik ben gered, ik hoor bij Jezus" maar met heel weinig besef van wie Jezus is, waarom je redding eigenlijk nodig is, waar je dan eigenlijk van gered bent enz. zonder (b): een troosteloze feitenkennis. Je gelooft dat er een God is, je weet zeker dat Jezus een historische figuur is, je bent er van overtuigd dat er een hemel is maar ook een hel... maar je hebt met die God geen band. Of nog erger: je geloof in God en in een hel, en weet zeker dat je daarin terecht zult komen. Mocht je ontdekken dat je (a) of (b) mist, dan hoef je je daar niet bij neer te leggen. Blijde bekeerlingen, die intens van Jezus houden, worden nieuwsgierig. Dat mag je tenminste verwachten. Ze willen over Jezus en God steeds meer weten. Ze doen in de Bijbel de ene mooie ontdekking na de andere en zo groeit ook hun geloof verder uit. 2 / 6

3 En zij die Gods bestaan erkennen en die zijn grote daden, ook zijn verlossingsdaden, als waargebeurde feiten aanvaarden, die zijn als het goed is, bijzonder nieuwsgierig naar de vraag hoe zijzelf deel kunnen krijgen aan die redding. Heer waar dan heen, tot U alleen! U zult mij niet verstoten! Dan nu terug naar NCC 31 Ik heb de Nederlandstalige editie van antwoord 31 in zijn geheel op een sheet gezet en ik hoop dat het voldoende leesbaar is. Oefening: Vraag aan jullie: Lees het eens door, en kijk of je elementen mist. Elementen die je normaalgesproken zou verwachten in de Apostolische Geloofsbelijdenis. (( Vorige dia weer laten zien)) ==== Even de zaal in, wat dingen opvragen... Antwoord ontvangen van de Heilige Geest gekruisigd, gestorven en begraven zittende aan de rechterhand van God... één, heilige, katholieke, christelijke kerk gemeenschap der heiligen vergeving van de zonden Dat is nogal wat. zo ongeveer de helft is weggelaten, en dan hebben we het nog niet eens gehad over wat er is toegevoegd, of zwaarder aangezet. Het eeuwig oordeel over alle goddelozen. Hoe erg is dat? Die vraag is op zijn plaats. Er zijn heel veel belijdenisgeschriften, groter en kleiner. Hier kiezen ze wat andere woorden, maken een selectie... Hoe erg is dat helemaal? Ik vind het heel erg. En ik zal zeggen waarom. In de eerste plaats een heel formeel argument: Je citeert letterlijk, of je citeert niet. Als ik aan mijn catechisanten vertel dat ik de Apostolische Geloofsbelijdenis ga opzeggen, dan moet het ook echte de Apostolische Geloofsbelijdenis zijn, en geen make-over van mezelf. Nog belangrijker is het oecumenisch argument. Uitgerekend de Apostolische Geloofsbelijdenis delen we met de kerk van alle plaatsen en alle tijden. Deze twaalf geloofsuitspraken verbinden alle orthodoxe christenen op de hele wereld. Ik zelf ben groot geworden in de GKV. En dat in een tijd dat we heel erg bezig waren met de kerk en met de vraag naar de ware kerk. 3 / 6

4 Elke zondagmiddag lazen we de 12 artikelen, en ik dacht, in mijn gereformeerde onschuld, dat wij als enige kerk (nou ja, misschien met uitzondering van de Christelijk Gereformeerden...) nog trouw waren aan Schrift en Belijdenis. Wat was het voor mij een geweldige ontdekking dat die twaalf artikelen niet alleen in de hervormde en gereformeerde kerken werden onderschreven, maar ook in de Rooms Katholieke, en de Syrisch Orthodoxe, en noem ze allemaal maar op. Ondanks de vele scheuringen en de grote verdeeldheid over tal van onderwerpen, bestaat er althans nog één belijdenis waar de complete Apostolische Kerk op terug kan vallen. Daar moet je enorm zuinig op zijn. En die moet je op je duimpje kennen, nu al die Syrische Christenen massaal naar Europa vluchten. Broeder, zuster... wij kennen elkaar, want wij geloven in de drie-enige God. We zijn samen gedoopt in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Maar bovenal is het erg omdat je God tekort doet, wanneer je onzorgvuldig over hem spreekt. En daarmee raak je opnieuw aan de verbinding tussen je heel persoonlijke belijden en de exacte inhoud van je belijdenis. Wie is die God van mij, wie is Jezus, wat mag ik precies verwachten van de Heilige Geest. En hoe kom ik aan die kennis? Iets over belijdenissen Ik denk dat het in deze leerdienst nuttig is om iets uit teleggen over belijdenissen als zodanig. Hoe zijn ze eigenlijk ontstaan, en waarom zien ze er uit zoals ze er uit zien? De alleroudste belijdenis, in zijn oervorm, werd uitgesproken bij de doop, door degene die gedoopt wilde worden. Hij stond op het punt gedoopt te worden in de naam van de Vader, de Zoon en de Geest, en hij beleed, in het midden van de gemeente, en ten overstaan van de priester: Ik geloof in God de Vader en in God de Zoon en in God de Heilige Geest. Het geloof in de drie-enige God en de doop in de naam van de drie-enige God, waren de essentiële kenmerken van de jonge Christelijke Kerk. Joden geloofde ook wel in God, maar erkenden niet dat Jezus God was. Denk niet dat dit het enige was, dat de aanstaande dopeling over God wist. Veel mensen werden op volwassen leeftijd gedoopt, en aan hun doop ging uitvoerig onderwijs vooraf. Bij de doop zelf spraken ze dit als samenvatting uit. En door deze belijdenis sprak de dopeling zijn persoonlijk geloof uit, en tegelijkertijd sloot hij zich aan bij alle andere volgelingen van Jezus. In de loop van de eeuwen werd deze belijdenis steeds verder uitgebouwd. De ruggengraat bleef daarbij steeds de drie-eenheid. En bij de verdere uitbouw werd de heilsgeschiedenis het tweede structuurkenmerk. Belijdenissen beginnen bij de Schepping, en eindigen bij de Nieuwe Hemel en de Nieuwe Aarde. En tussen dat beginpunt en eindpunt worden alle grote heilsfeiten zo goed mogelijk chronologische geordend. Deze opzet herken je heel duidelijk in de 12 artikelen van de Apostolische Geloofsbelijdenis, maar ook in de iets uitgebreidere Belijdenis van Nicea. Maar ook in de Nederlandse Geloofsbelijdenis die tijdens de Reformatie geschreven werd. Die volgt in grote lijnen de structuur van Nicea. Want het is immers geen nieuw verhaal, maar juist een poging om aan de bestaande katholieke kerk duidelijk te maken op hoeveel punten de gereformeerden exact hetzelfde geloofde als de Pausgezinden. Dat neemt niet weg dat er ook verschilpunten worden uitgelegd, en wel heel precies. 4 / 6

5 En dat is het laatste wat ik over belijdenissen als zodanig wil zeggen. Ze zijn vaak geschreven in een situatie waarin men binnen de kerk van mening verschilde. Men probeerde, door uitvoerig schriftonderzoek, op de gerezen vragen een antwoord te vinden en dat antwoord zorgvuldig onder woorden te brengen. Ook de belijdenisgeschriften uit de reformatie dragen daarvan de sporen. Ze formuleren het algemeen christelijk geloof, en dat vaak verrassend helder, maar ze wijden ook uit op die punten, waar men wil uitleggen wat de andere partij niet goed doet, of niet goed gesnapt heeft. "Waarin verschilt het Avondmaal precies van de Mis", "Waarom moeten ook kleine kinderen gedoopt worden". Zo profileerde de nog jonge beweging zich tegenover de Roomsen en de Dopersen. De grote uitdaging En zo hebben we in de kerk niet alleen het woord van God, maar ook een heel aantal belijdenisgeschriften. Die vatten het evangelie samen. Datgene wat God in zijn Woord heeft geopenbaard en datgene wat hij belooft aan allen die het met een waar geloof aannemen. Belijdenisgeschriften bewaren ons voor vaag gepraat, omdat we -in navolging van Apostelen, Kerkvaders en Reformatoren- een scherp en Bijbels verantwoord beeld hebben van wie God is en wat hij wel en niet zegt en belooft in zijn woord. Dat is winst. Daar kun je althans je winst mee doen. Maar er zijn ook een paar forse valkuilen en uitdagingen. Een eerste valkuil is dat je denkt dat je God precies kunt narekenen, of uittekenen, met je belijdenis. Als je dat denkt, dan overschat je een belijdenisgeschrift. Het is knap werk, maar mensenwerk. Ze zijn bovendien vaak tijdgebonden en geschreven in overeenstemming met de toenmalige theologische accenten, kennis en inzichten. Maar de theologie staat niet stil, en dat geld ook voor de orthodoxe Bijbel-getrouwe theologie. Er zijn nieuwe vragen, en nieuwe omstandigheden, die vragen om nieuw denkwerk. En dat leidt soms tot verrassende nieuwe inzichten. Een tweede valkuil komt voort uit het feit dat belijdenisgeschriften inderdaad een prachtige samenvatting geven van wat God in zijn woord openbaart. En heel verantwoorde opsomming van wat "wij geloven". Dan ligt het voor de hand dat je zo'n belijdenis gaat gebruiken om kinderen geloofsonderricht te geven. Met het risico dat het kinderlijke Godsgeloof niet wordt uitgebouwd met kennis over God, maar wordt vervangen door kennis van de gereformeerde belijdenis. En dan span je het paard achter de wagen. Dat kan resulteren in mensen die heel veel weten over het geloof, maar niet weten "of ze nog geloven". Of mensen met veel kennis, die onzeker zijn over hun behoud. Als je dat merkt, dan moet je terug naar de basis. Terug naar het niveau waarop een belijdenis bovenal een persoonlijke belijdenis moet zijn. Een statement over jouw hemelse vader, waarop jij vast vertrouwt. Een diep doorvoelde uitspraak: ik was verloren, maar ik ben gevonden. Ik was dood, maar door Jezus, leef ik weer. Ik heb geloofd, en daarom zing ik. 5 / 6

6 Daarom zing ik van genade De blijdschap spat er af! Amen 6 / 6