// Project renovatie. 48 // Bouwwereld. Tekstproductie Henk Wind // Fotografie Heddes Bouw & Ontwikkeling en Henk Wind // Tekenwerk Henk Heusinkveld

Transcriptie

1 Tekstproductie Henk Wind // Fotografie Heddes Bouw & Ontwikkeling en Henk Wind // Tekenwerk Henk Heusinkveld Het hart van Thialf is bewaard gebleven. De oude stalen lensliggers zijn nu aan het oog onttrokken door een speciaal ontwikkeld plafond met infraroodreflectie. 48 // Bouwwereld

2 Vernieuwbouw ijsstadion // Locatie: Pim Mulierlaan 1, Heerenveen // Opdrachtgever: Thialf // Bouw: februari 2015 oktober 2016 Nieuw Thialf rond oude hart Schaatsstadion Thialf is vernieuwd, met behoud van het oude hart. Figuurlijk, maar ook letterlijk. Rondom het oude dak van de schaatsbaan is een nieuwe omloop gerealiseerd, met een nieuwe draagconstructie voor het oude dak. Bouwwereld // 49

3 // Door de nieuwe omloop heeft Thialf ook een compleet nieuwe buitenzijde. 2 // De nieuwe omloop is om het oude staaldak heen gebouwd. (Foto: Marco Lubbers- catchyourmoment) 3 // Door de glazen wand van de omloop is overal visueel contact met de ijsbaan. In Thialf in Heerenveen draait alles om het ijs. De ambitie is om het snelste laaglandstadion te zijn en te blijven. Daarvoor was een complete vernieuwing van het ijsstadion nodig. Met een optimale ijskwaliteit. Daarvoor zijn onder meer nieuwe waterbronnen geslagen en is een ijsvloer gemaakt die in diverse compartimenten is opgedeeld. Zo kunnen we bijvoorbeeld het ijs in de uitgaande bocht, waar de grootste krachten optreden, net iets minder hard en minder bros maken door de temperatuur op die plek enkele tienden van graden te verhogen, zegt ijsmeester Beert Boomsma. Maar ook de nieuwe verlichting van de baan werkt mee. Bij wedstrijden is er extra verlichting met infrarood, waardoor de toplaag van het ijs heel licht smelt. Want schaatsen doe je niet op hard ijs, maar op het laagje water daarop. En daarvoor is infrarood nodig. Dat ontbreekt echter in de duurzame ledverlichting, die nu de standaardverlichting vormt. Het nieuwe plafond draagt er dan weer aan bij dat dat infrarood optimaal wordt gereflecteerd. Het nieuwe ventilatiesysteem van de hal zorgt ervoor dat het publiek geen negatieve invloed meer heeft op het klimaat in de hal en dus op de ijsvloer. Binnen tijd en budget Ondanks al die ingrepen moest het hart van Thialf behouden blijven, zodat het schaatshart van de supporters en vrijwilligers blijft kloppen voor Thialf. En dat dan ook nog binnen tijd en binnen budget en met een duurzaamheidsambitie. En dat is gelukt, konden de bouwers bij de opening tevreden constateren. De partners Zwarts & Jansma en Heddes Bouw & Ontwikkeling gingen in drie jaar van tender naar oplevering. Zij vierden op 14 oktober 2016 een feestje voor de overdracht, waar drie jaar eerder was toegezegd om op 15 oktober 2016 op te leveren. En dat binnen budget en met een energiebesparing van meer dan 50 procent ten opzichte van de oude hal, waarbij een kwart van de benodigde energie duurzaam wordt opgewerkt door 5000 PVpanelen op het dak. Gekozen is voor een all electric-concept, waarmee m 3 gas per jaar wordt bespaard. Naast de PV-panelen wordt ook gebruikgemaakt van bodemwarmte (WKO), waarmee onder meer 600 km vloerverwarming wordt gevoed, alsmede plafondunits voor koeling en verwarming in de kantoren. 50 // Bouwwereld

4 Middels luchtinblaas bij de boarding en afzuiging bovenaan tegen de wand, wordt een luchtgordijn over de tribune gelegd. Nieuwe omloop Vanwege het gevraagde behoud van het hart van Thialf en hergebruik van bestaande delen, heeft Zwarts & Jansma Architecten er in hun ontwerp voor gekozen om de bestaande stalen dakconstructie (met lensliggers) boven de oude ijsbaan te behouden, evenals de betonnen tribunes om de ijsbaan heen. Daaromheen is een nieuwe ring gebouwd met alle faciliteiten zoals entree, toiletten, horeca, kantoren van Thialf, verhuurkantoren, kleedruimtes en persruimtes. Tussen deze omloop en de ijsbaan is vrijwel overal een glazen wand geplaatst, zodat het publiek al direct bij binnenkomst contact heeft met de ijsvloer. Een blauwe folie op de ruit zorgt waar nodig voor afscherming en privacy. Klimatisering De nieuw gebouwde omloop speelt ook een belangrijke rol in de optimale klimatisering van de hal. De horeca en de entree en dergelijke hebben nu door de glazen afscheiding geen negatieve invloed meer op het klimaat in de hal. Maar ook de invloed van het publiek op de tribune is geminimaliseerd. Lucht wordt nu ingeblazen via kanalen met nozzles boven de baan. De lucht wordt hierdoor naar buiten gedrukt. Vervolgens is er een luchtgordijn gecreëerd boven de tribunes, doordat onderaan de boarding lucht wordt ingeblazen die bovenin langs de achterwand van de tribunes weer wordt afgezogen. Twee zomers Omdat alles om het ijs draait, moest de bouw uitgevoerd worden in twee zomerperiodes. In de winter moest de baan volop kunnen worden gebruikt. Om dat te kunnen realiseren, is in het zomerseizoen 2015 de ijsbaan zelf de ijsvloer vernieuwd. Ook is toen de omloop om de bestaande hal heen gebouwd. Dit maakte het mogelijk om gedurende het winterseizoen 2015/2016 de oude hal nog te gebruiken, met inmiddels wel een nieuwe ijsvloer. Door inventief te engineeren wisten Heddes, Aronsohn en Zwarts & Jansma de nieuwe omloop zo te realiseren dat de oude stalen draagconstructie een tuiconstructie met pylonen aan de voorzijde van de tribune intact kon blijven. Daarmee hoefde het dak niet tijdelijk te worden gestempeld, terwijl daaronder de nieuwe ijsbaanvloer werd gemaakt. De nieuwe staalconstructie bestaat uit dubbele vakwerkliggers. Die zijn bevestigd aan een nieuw kroonstuk dat over het bestaande kroonstuk van de pylonen is geschoven. De oude tuiconstructie werd op die manier als een sandwich ingesloten tussen de nieuwe dubbele vakwerkliggers. Door het dak te vijzelen kon vervolgens in de zomer van 2016 de oude draagconstructie worden afgekoppeld. Daarna kon het dak weer naar zijn oorspronkelijke hoogte zakken en aan de nieuwe vakwerkliggers worden bevestigd. Dit overpakken van de lensliggers van de oude naar de nieuwe draagconstructie Bouwwereld // 51

5 // De oude tuiconstructie, met een trekstang richting achterzijde tribune. 2 // Er zijn dubbele vakwerkliggers om de oude tuiconstructie heen geplaatst. 3 // De nieuwe omloop is om de oude constructie heen gebouwd. 4 // Beton storten voor de ijsbaan; de stortmachines zijn rug aan rug gestart // Bouwwereld

6 is gedaan in de zomer van Vervolgens konden de oude draagconstructies worden afgebroken en kon de afbouw starten, alsmede het aanbrengen van het plafond boven de ijsbaan en de installaties en dergelijke. Speciaal plafond Het plafond boven de ijsbaan telt maar liefst m 2. Omdat de oude staalconstructie al maximaal was uitgenut, mocht het plafond niet zwaarder zijn dan 10 kg/m 2. Dat plafond moest dan wel bijdragen aan de spraakverstaanbaarheid, aan de reflectie van warmte van buiten en de reflectie van infrarood. De bouwpartijen hebben dit plafond zelf geëngineerd. Uiteindelijk is gekozen voor een opbouw op basis van een steenwoltegel van 25 mm dik met onder meer een reflecterende low-e-coating. Aan de buitenzijde van het dak zijn de dakbedekking en de onderliggende isolatie vernieuwd. Vlakke vloer Een enorme uitdaging voor de bouwers lag in de vlakheid van de vloer van de ijsbaan. De oude vloer was tot 4,5 cm verzakt. Om dat te compenseren was de ijsdikte overal verschillend. Maar dat is uiteraard niet optimaal voor de regelbaarheid van het ijs. Een volkomen vlakke betonvloer maakt het nu mogelijk om overal slechts 20 mm ijs aan te brengen. Dat is optimaal, want elke centimeter meer betekent een graad verschil en dus een enorm verschil in benodigd koelvermogen. Die geringe dikte betekent wel dat de veegwagens tijdens een veegbeurt evenveel water moeten opbrengen als dat ze wegschrapen. Om dit mogelijk te maken zit de betonvloer vol met ingestorte koelleidingen, ø 32 mm, h.o.h. 90,7 mm. De samenstelling van de betonspecie vereiste grote aandacht. De vele leidingen in het beton vroegen om een vloeibaar beton en om een afstand tot 200 meter waarover het beton werd verpompt, terwijl de gewenste vlakheid een beton vroeg dat snel was af te werken. In het werk is de constante betonkwaliteit steeds gecontroleerd door twee betontechnologen, terwijl het beton van één centrale kwam. Om de verhardingskrimp te beperken, zijn de ingestorte koelleidingen al bij het storten in gebruik genomen. De stortmachines zijn recht en op hoogte gehouden middels een zijgeleiding in een Met twee hexagonen was een grote variëteit aan gevelpatronen te realiseren. stalen randkist, die met een zeer nauwkeurige laser gesteld was. De stortmachines zijn met de ruggen tegen elkaar gestart, om elkaar aan de overzijde van de baan weer tegen te komen. Op die manier kon een stortnaad worden voorkomen. De vloer is vervolgens monoliet afgewerkt en vier weken lang afgedekt geweest met plastic. Bij het verwijderen bleek alle engineering tot een optimaal resultaat te hebben geleid. Hexagoon Door de nieuwe omloop rondom de schaatsbaan heeft het nieuwe Thialf ook een compleet nieuwe buitenzijde. Zwarts & Jansma Architecten heeft daarvoor een ontwerp gemaakt op basis van hexagonen: zeshoeken, afgeleid van de vorm van ijskristallen. In stralend wit. Met een combinatie van twee verschillende hexagonen was een grote variëteit aan gevelpatronen te maken, die vooraf helemaal uitgetekend zijn. Als materiaal is gekozen voor dunne aluminium sandwichpaneeltjes, die op zwarte stalen sandwichpanelen zijn verlijmd met een naad van 30 mm tussen de panelen. Ditzelfde patroon keert overigens terug in de zeefdruk op het glas van de entreehal. Om een stortnaad te voorkomen zijn de stortmachines met de ruggen tegen elkaar gestart Bouwwereld // 53

7 Projectgegevens // Locatie: Pim Mulierlaan 1, Heerenveen // Opdrachtgever: thialf, Heerenveen // Ontwerp: Zwarts & Jansma Architecten, Amsterdam, zja.nl // Bouw en engineering: Heddes Bouw & ontwikkeling, Hoorn, Heddes.nl // Constructieadviseur: Aronsohn raadgevende ingenieurs, rotterdam, aronsohn.nl // Overige adviseurs: Peutz, peutz.nl, en dwa, dwa.nl // W-installaties: warmtebouw, utrecht, warmtebouw.nl // E-installaties: Croonwolter&dros, croonwolterendros.nl // Bouwperiode: februari 2015 oktober 2016 Te hergebruiken lensligger Nieuwe draagconstructie, dubbele vakwerkligger Bestaande draagconstructie Onderwapening ø8 150x150 Dubbele glijfolie Bovenwapening ø8 100x100 Leidingwerk ø32, hoh 90, x Beton Tweelaagse styrodur isolatie 4000 cs Egalisatielaag Druklaag Kanaalplaat Dampremmende laag 1:10 54 // Bouwwereld