Suiciderisico bij jongeren. Pieter Boeke Lezing. 16 november Ad Kerkhof
|
|
- Silke ten Wolde
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Suiciderisico bij jongeren Pieter Boeke Lezing 16 november 2015 Ad Kerkhof
2 Opbouw Statistische gegevens Begrijpen van suïcide Wanhoop bespreken en onderkennen Bejegening en behandeling Wetenschappelijk onderzoek, MDR Cognitieve gedragstherapie Behandeling gezin
3 Aantal Suïcide in Nederland : absolute aantallen Mannen Vrouwen Totaal Jaar Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek 2015
4 Aantal per Aantal suïcides in 2014 Vrouwen en mannen naar leeftijd jr Leeftijd vrouwen mannen Centraal Bureau voor de Statistiek 2015
5 Aantal per Verhoudingscijfers suïcides in 2014 Vrouwen en mannen naar leeftijd per vrouwen mannen jr Leeftijd Centraal Bureau voor de Statistiek 2015
6 Aantal Suïcide onder jongeren tot 20 jaar in Nederland Suïcide onder jongeren (t/m 19 jaar) absolute aantallen in Nederland absolute aantallen Meisjes Jongens Totaal Jaar Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek 2015
7 Percentage suicidepogingen: 3 e klas ROC s (J+M) 3 e klas ROC s Nederlands 6 % 9 % Surinaams 9 % 11 % Antilliaans 10 % 9 % Marokkaans 4 % 4 % Turks 8 % 3 % Kaapverdiaans 4 % 8 % Mieloo, e.a. 2008, VdLooij, 2008
8 Suicidaliteit jongeren Ziekenhuisopname en crisisinterventie: Turkse meisjes Surinaamse meisjes Jonge asielzoekers Burger e.a., 2005, 2009; Goossen 2009
9 Suïcidegedachten Jeugdmonitor Rotterdam:Van Buuren 2008: jaar: klas 1 t/m 3: 20% in afgelopen jaar
10 Motieven die een rol spelen bij suïcidepogingen (uitgedrukt in percentages respondenten, N = 113) 1 De situatie was zo ondraaglijk dat ik niets anders wist te doen 78 % 2 Mijn gedachten waren zo vreselijk dat ik daar vanaf wilde zijn 55 % 3 Ik wilde een tijdje weg uit een onmogelijk situatie 50 % 4 Ik wilde sterven 48 % 5 Ik wilde geen pijn meer voelen 44 % 6 Ik leek de controle over mezelf te verliezen 42 % 7 Ik wilde anderen duidelijk maken hoe wanhopig ik me voelde 39 % 8 Ik wilde het voor anderen gemakkelijker maken 27 % 9 Ik wilde hierdoor hulp van iemand zien te krijgen 27 % 10 Ik wilde weten of er iemand was die werkelijk van me hield 14 % 11 Ik wilde iemand laten zien hoeveel ik van hem/haar hield 13 % 12 Ik wilde anderen betaald zetten voor de manier waarop ze me behandelden 13 % 13 Ik wilde iemand van mening doen veranderen 10 % 14 Ik wilde dat iemand zich schuldig zou gaan voelen 10 % Bron: A.J.F.M. Kerkhof (1985), Suïcide en de Geestelijke Gezondheidszorg
11 Risicofactoren Depressie, eerdere pogingen of DSH Borderline Persoonlijkheidstrekken Depressieve stemming Hopeloosheid Angst Woede en snelle irritatie Schaamte en schuld
12 Risicofactoren Geestelijke pijn Emotionele instabiliteit Impulsiviteit, afweer, kwaadheid Perfectionisme Lage zelfwaardering Identiteitsvragen
13 Risicofactoren Sexueel misbruik Mishandeling Alcohol en drugsgebruik Interpersoonlijke conflicten Gepest worden Verlies, Gezichtsverlies Delinquent gedrag
14 Risicofactoren Acne, jeugdpuistjes Schoolproblemen Deviantie Falen Liefdesperikelen Afwijzing Problemen met ouders
15 Risicofactoren Ouders met psychiatrische problemen Verslaafde ouders Scheiding van ouders Suïcidale voorbeelden van ouders Afwijzing door ouders Aantal risicofactoren bij elkaar opgeteld
16 Orbach: 3 typen 1. Depressief perfectionistisch - internaliserend met sterke negatieve emoties; 2. Agressief impulsief externaliserend met gebrekkige impulscontrole 3. Desintegrerend met paniek, angst en psychopathologie, met verlies van controle
17 Wagner en Hustead 1. Jongere ernstige pathologie, ouders niet 2. Ouders ernstige pathologie, jongere niet 3. Jongere en ouders ernstige pathologie
18 Emotie-regulatie: Hopeloosheid Rumineren Zelfbeschuldiging Catastrophering Moeite impulsen te controleren Woede
19 Emotie-regulatie: Niet bewust zijn van emoties Geen woorden voor emoties Niet accepteren van emoties Niet begrijpen van emoties Niet tolereren van emoties Emoties trachten te ontvluchten
20 Emotie-regulatie: Metafoor 1: Laatste druppel Metafoor 2: Heksenketel
21 Multidisciplinaire Richtlijn Contact maken: gehoor vinden Continuïteit van aandacht / zorg Diagnostiek van suïcidaliteit als focus Behandeling suïcidaliteit als focus Betrekken van familieleden / naasten Veiligheid
22 Omgang met suïcidale jongeren: Persoonlijke band Continuïteit van aandacht Betrekken van familieleden Crisisinterventie Uitdrukkelijk aandacht voor suïcidaliteit Veiligheid, evt. (her)opname BOR / TOR
23 Beginvragen Hoe wanhopig ben je? Waarover ben je het meest wanhopig? Wat zit je het meest dwars? Wat is het belangrijkste in je leven? Welke gedachten gaan het meest door je heen? Welke gevoelens kwellen je?
24 Vragen over suïcidaliteit Denk je wel eens over zelfmoord? Welke gedachten of beelden heb je dan? Hoe vaak denk je over zelfmoord? Heb je plannen gemaakt? Heb je voorbereidingen getroffen? Waar zou je dan van af zijn?
25 Omgang met familieleden Betrek familieleden / partners / vrienden indien mogelijk bij gesprekken en verwijzing Geef psycho-educatie: leg uit en verklaar wat suïcidaliteit is Vraag familieleden om op te letten en samen te werken Leg uit wat familieleden kunnen doen bij suïcidale crisissituaties Vorm een band in het belang van de jongere
26 Omgang met familieleden Leg uit dat terugval mogelijk is Leg uit welke waarschuwingssignalen Geef telefoonnummers en namen, voor het geval dat Leer hen hoe te communiceren over suicidaliteit
27 Waarschuwingssignalen: Dreigen met zelfmoord Voorbereidingen voor zelfmoord Afscheid nemen Praten over de dood Hopeloosheid wanhoop Somberheid Afzondering
28 Waarschuwingssignalen: Alcohol en drugsgebruik Roekeloos gedrag, vechtpartijen, Slaapproblemen piekeren Plotselinge veranderingen Verwaarlozing En nog veel meer
29 Klinische observaties: Meerderheid geneigd te internaliseren, Minderheid externaliseert, agressie Emotioneel teruggetrokken Verbergen hun verdriet Matige emotionele vaardigheden Geringe zelfwaardering Totale mislukkeling, veel piekeren Identiteitsvragen, toekomstperspectief
30 Klinische observaties: Veel suïcidale jongeren niet in de GGZ Vaak wel problematisch maar geen hulp Ook vaak geen vermoeden van aandoening Vaak niet problematisch voor omgeving Stil depressief en suicidaal Schaamte (zelf-stigma) Toch vaak iets psychiatrisch, 90% MDR
31 Klinische observaties: Depressies Psychosen Angststoornissen Persoonlijkheidsproblematiek Gedragsproblemen Eetstoornissen Middelen misbruik Autisme
32 Sociale observaties: Vaak onrust, verhuizingen, verlies Vaak contacten met lotgenoten Meer alcohol en drugs gebruik Vaak verlaten gevoeld Weinig geneigd hulp te zoeken
33 Gezinsobservaties: Weten soms niet waar hun kind uithangt Kind onttrekt zich aan gezin, vervreemding Negatieve interactiepatronen Teleurstellingen over en weer Schuldgevoelens bij ouders Afwijzing, wederzijds Problemen bij ouders, vechtscheiding
34 Behandeling volgens MDR Geen bewijs effectiviteit behandeling reductie suïcidaliteit, voorzichtige positieve resultaten: Antidepressiva Gezinstherapie Interpersoonlijke therapie Dialectische Gedragstherapie Cognitieve Gedragstherapie Psychodynamische behandeling
35 Psychotherapie Essentieel: emotieregulatie leren verdragen van negatieve gedachten, beelden en emoties Leren verdragen van de suïcidale gevoelens
36 Psychotherapie Thwarted belongingness (Joiner) Niemand houdt van me, ze zullen me niet missen
37 Psychotherapie Perceived burdensomeness (Joiner) Ik ben iedereen tot last Ze zijn beter af zonder mij
38 Psychologie van de suicide Dood is niet het doel van suicide Doel is het stoppen met leven Stoppen met denken en voelen De nabije en verre toekomst niet meer willen meemaken De toekomst is niet beter, alleen slechter
39 Psychologie van de suicide Keuze tussen twee kwaden: 1. Stoppen met leven 2. Doorgaan met leven Door suicide te plegen bescherming te vinden tegen een nog groter onheil.
40 Psychologie van de suicide Hardnekkige doodswensen: een einde willen maken aan: Langdurig ongelukkig zijn Steeds zelfkwellende gedachten Zelfhaat, walging, schuld, Chronische depressie, angst
41 Psychologie van de suicide Ik kan het niet meer aan Ik kan het niet meer aan Ik kan het niet meer aan Het is onverdraaglijk Elke minuut langer leven is de hel Nu moet het afgelopen zijn.
42 Suicide: ontsnapping aan jezelf Door suicidaal gedrag willen mensen ontsnappen aan hun zich herhalende kwellende gedachten en gevoelens Escape from self (Baumeister, 1990) Door suicide bescherm je jezelf tegen jezelf.
43 suicidaal piekeren Repetitief, opnieuw en opnieuw Herhalende gedachten aan suicide Herhalende gedachten aan problemen Herhalende gedachten Vele uren per dag Geen controle meer over gedachten
44 Chaos in mijn hoofd
45 Suicidaal Piekeren Er is niemand die van me houdt Ik kan niet alleen leven Ik heb geen toekomst Ik kan het niet meer aan Ik moet stoppen met denken Vele uren per dag
46 Continu
47 Suicidaal Gepieker Ik zal nooit normaal kunnen leven Wanneer houdt dit nu eens op? Ik ben een totale mislukkeling Mensen zijn beter af als ik dood ben Niemand zal me missen Ik kan de pijn niet meer dragen Ik kan niet leven zonder partner
48 Kan het niet meer aan Dit moet stoppen Nu
49 Klinische observatie: De continue herhaling van deze gedachten wordt uiteindelijk een dwangmatige herhaling waar men geen controle meer over ervaart
50 Suicidaliteit als piekeren Zelfde functie als rumineren en piekeren: Poging om probleem op te lossen Zelfbescherming wordt zelfkwelling Herhaald, oncontroleerbaar, obsessief Vele uren per dag Angstig voor de toekomst Leidt tot moeheid, machteloosheid, hopeloosheid, vitale uitputting en tot suïcide
51 Suicidale inductie Met uw permissie: Ik ga u nu een beetje suicidaal maken. Als u zelf suicidaal bent geweest dan zult u het mechanisme herkennen Ik zal aan het einde van de oefening u er ook weer uit halen.
52 Suïcidale inductie U heeft een liedje in uw hoofd En dat gaat er maar niet uit Wat je ook doet, het blijft dreunen Misschien een vervelend liedje Kies voor jezelf een liedje: Bijv. Een beetje verliefd (Andre Hazes) Bijv. Waterloo (ABBA) Bijv. Heb je even voor mij (F. Bauer)
53 Suicidale inductie U heeft een liedje in uw hoofd En dat gaat er maar niet uit Wat je ook doet, het blijft dreunen Misschien een vervelend liedje Kies voor jezelf een liedje Of neem Frans Bauer: Heb je even.
54 Suicidale inductie De rest van de dag hoor je Frans Bauer. Heb je even voor mij Het lukt je niet om dat te stoppen Hoe meer je het probeert te stoppen hoe luider het klinkt.
55 Suicidale inductie Als je gaat slapen vanavond, dan hoor je Frans Bauer Je kunt niet slapen vanwege Frans Bauer De hele nacht hoor je Frans Bauer Heb je even voor mij
56 Suicidale inductie Morgenochtend hoor je Frans Bauer De hele dag lukt het je niet om Frans Bauer het zwijgen op te leggen. Morgenavond, dinsdagavond, kun je niet inslapen vanwege HEB JE EVEN VOOR MIJ.
57 Suicidal induction De hele nacht van dinsdag op woensdag slaap je weer niet vanwege Frans Bauer Is al de tweede slapeloze nacht Heb je even voor mij, maak wat tijd voor me vrij
58 Suicidale inductie Van woensdag op donderdag hoor je niets anders dan Frans Bauer Derde slapeloze nacht. Ondertussen heb je al wat slaappillen geprobeerd, maar tevergeefs Op donderdag hoor je: Heb je even voor mij
59 Suicidale inductie Donderdagavond neem je wat meer voorzorgsmaatregelen, alcohol, pillen? Vierde slapeloze nacht vanwege Frans Bauer, je bent ernstig uitgeput Heb je even voor mij, maak wat tijd voor mij vrij,.ad infinitum
60 Suicidale inductie Vrijdagagavond neem je nog wat meer voorzorgsmaatregelen, alcohol, pillen? FB wordt een obsessie voor je Vijfde slapeloze nacht vanwege Frans Bauer, vitale uitputting neemt toe Heb je even voor mij, maak wat tijd voor mij vrij,.ad infinitum
61 Suïcidale inductie Zaterdag ben je bang dat iedereen de wallen onder je ogen ziet. In je auto naar het winkelcentrum, plotseling moet je hard remmen, bijna ongeluk. Het is stil in je hoofd. Uit pure vreugde ze je de radio aan
62 Frans Bauer Heb je even.. Heb je even.. Heb je even..
63 Suïcidale inductie Zondagavond ben je het zo zat, dat je nog wat extra alcohol inneemt en nog een of twee extra slaappillen. Zesde slapeloze nacht vanwege Frans Bauer Je bent compleet uitgeput
64 Suïcidale inductie Later in die week neem je nog meer alcohol of pillen Je weet niet eens meer hoeveel nachten je niet geslapen hebt Je kunt het niet langer verdragen om naar Frans Bauer te luisteren, je bent totaal uitgeput.
65 Suïcidale inductie Eindelijk, na nog wat pillen genomen te hebben val je in slaap. Een diepe slaap Niet veel later word je wakker in een hel verlichte omgeving. Lig je op de SEH Wel even geen Frans Bauer
66 Vraag? Heb je nu een suïcidepoging gedaan? Of wilde je alleen maar ontsnappen aan Frans Bauer? Vingers?
67 Verander Frans Bauer nu in: Chronische repeterende gedachten: Ik ben een totale mislukking Ik zal altijd eenzaam blijven Ik moet stoppen met denken Ik moet voor de trein Herinneringen aan verkrachting Ik haat mezelf
68 Pas op: Dit was alleen maar een oefening Je zult Frans Bauer niet de rest van je leven horen Je bent niet suicidaal Beschouw deze oefening als een metafoor Denk bij je eerstvolgende suïcidale patiënt even aan Frans Bauer
69 Hulpverleners: Er is niemand die van me houdt 1. Hoe vaak gaat deze gedachte door je hoofd per dag? 2. Hoeveel uur per dag ben je bezig met deze gedachte?
70 Hulpverleners: Ik gooi mezelf voor een trein 1. Hoe vaak gaat deze gedachte door je hoofd per dag? 2. Hoeveel uur per dag ben je bezig met (de herhaling van) deze gedachte?
71 Hulpverleners: Mijn leven heeft geen betekenis, geen toegevoegde waarde 1. Hoe vaak gaat deze gedachte door je hoofd per dag? 2. Hoeveel uur per dag ben je bezig met deze gedachte?
72 Hulpverleners: Ik heb geen toekomst 1. Hoe vaak gaat deze gedachte door je hoofd per dag? 2. Hoeveel uur per dag ben je bezig met (de herhaling van) deze gedachte?
73 Dit is de chaos, dit is de hel
74 Ervaring: Het zijn meestal maar enkele gedachten /thema s die in eindeloze variaties herhaald worden. Deze gedachten zijn erg stereotiep Zijn bedoeld als zelfbescherming Maar verworden tot zelfkwelling Massief lijden gevolg van deze herhaling van kwellende gedachten
75 Piekeren geeft acceleratie aan het suïcidale proces
76 Behandeling van suicidaal gepieker is mogelijk en effectief Piekeren geeft acceleratie aan het suïcidale proces Behandeling van suicidaal gepieker vertraagt het suïcidale proces Bevordert kwaliteit van leven
77 Spijker BAJ van, Straten A van, & Kerkhof AJFM: Effectiveness of online self-help for suicidal thoughts: results of a randomised controlled trial. Plos One 2014, 9(2):e doi: /journal.pone
78 Behandeling en zelfhulp
79 klik op zelfhulpcursus
80 Dank voor uw aandacht
Suicidaal gedrag bij jongeren
Suicidaal gedrag bij jongeren Voorkomen RINO 15 december 2016 Ad Kerkhof Suïcide in Nederland : 1980-2015 absolute aantallen 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1982 1986 1990 1994 1998 2002
Nadere informatieNIEUW. VOZZ : Vragenlijst over zelfdoding en zelfbeschadiging
NIEUW VOZZ : Vragenlijst over zelfdoding en zelfbeschadiging 2017 Suicidepreventie op school Screening door VOZZ SCREEN (10 items) Verdieping door VOZZ overig (29 items) Totale VOZZ bestaat uit 39 vragen
Nadere informatieHet presuicidale proces
Het presuicidale proces Over de werkzaamheid van psychotherapeutische interventies In de Vlaamse Richtlijn Gent 30 maart 2017 Ad Kerkhof Het presuicidale proces Kent een eigen dynamiek Het presuicidale
Nadere informatieCognitieve Therapie Denken aan suïcide
Cognitieve Therapie Denken aan suïcide Ad Kerkhof AJFM Kerkhof ajfm.kerkhof@psy.vu.nl Afdeling Klinische Psychologie Vrije Universiteit Amsterdam CBT voor suïcidaal gedrag Rudd ea. (2001). Treating Suicidal
Nadere informatieCGT bij suïcidale patiënten Workshop VGCT
CGT bij suïcidale patiënten Workshop VGCT Ad Kerkhof AJFM Kerkhof ajfm.kerkhof@psy.vu.nl Afdeling Klinische Psychologie Vrije Universiteit Amsterdam Workshop Korte introductie : suicidaliteit begrijpen
Nadere informatieSuicidale patienten willen gehoord en begrepen worden. Tips om te onthouden. Wanhoop bespreken: Vragen en luisteren. Intenties bij suicidepogingen
Wanhoop bespreken: Vragen en luisteren Tips om te onthouden U denkt aan suïcide: dan moet u wanhopig zijn. Klopt dat? Parnassia 17 febr 2011 Ad Kerkhof Afdeling Klinische Psychologie Vrije Universiteit
Nadere informatieNieuwe verklaringen, nieuwe behandelopties?
Nieuwe verklaringen, nieuwe behandelopties? ARQ IVP 11 oktober 2016 Ad Kerkhof 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014 Aantal Suïcide in Nederland : 1980-2015 absolute aantallen 2000 1800 1600 1400
Nadere informatieSuïcide bij ouderen in Nederland
Suïcide bij ouderen in Nederland 19-27 AJFM Kerkhof ajfm.kerkhof@psy.vu.nl www.kerkhofpsychotherapie.nl Afdeling Klinische Psychologie Vrije Universiteit Amsterdam 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 19 196 Suïcide
Nadere informatieZelfmoordpreventie bij kind en jeugd. 30 oktober 2018 Judith de Heus Manager hulpverlening
Zelfmoordpreventie bij kind en jeugd 30 oktober 2018 Judith de Heus Manager hulpverlening j.deheus@113.nl Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieDe suicidale patiënt op de SEH Opleiding SEH verpleegkundige
De suicidale patiënt op de SEH Opleiding SEH verpleegkundige Rob Lutterman, consultatief psychiatrisch verpleegkundige 2016 Filmpje shawshank redemption 2;17 stellingen Mensen die praten over suicide doen
Nadere informatieRondom Suïcide. Nieuwe inzichten over preventie en ondersteuning van nabestaanden. 26 oktober Jos de Keijser
Rondom Suïcide Nieuwe inzichten over preventie en ondersteuning van nabestaanden 26 oktober 2016 Jos de Keijser onderdelen Suïcide in Nederland anno 2016 Preventie Richtlijnen Contact maken Impact van
Nadere informatieVan wanhopig suicidaal naar springlevend
Van wanhopig suicidaal naar springlevend Gedragstherapie bij suïcidaliteit VGCT 11 november 2016 Ad Kerkhof 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014 Aantal Suïcide in Nederland : 1980-2015 absolute
Nadere informatieEen onderzoek naar zelfbeschadigend gedrag onder jongeren
Een onderzoek naar zelfbeschadigend gedrag onder jongeren denken De nacht is donker Ik sta buiten op straat Mezelf af te vragen Waarom mijn leven verder gaat Waarom ook er niet uitstappen? Waarom niet
Nadere informatieWELKOM. 113Online Stichting voor zelfmoordpreventie
WELKOM 113Online Stichting voor zelfmoordpreventie 1 Even voorstellen Lisette Spanjar Psycholoog Peter Holthuis Bedrijfsarts & vrijwilliger 2 Programma Wat doet 113Online? Cijfers en achtergronden Signalen
Nadere informatieIs werken gezond? Wat als je denkt alles kwijt te zijn? Over verlies en suïcidaal gedrag
Is werken gezond? Wat als je denkt alles kwijt te zijn? Over verlies en suïcidaal gedrag Martin Steendam klinisch psycholoog promovendus VU Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieMarie Van Broeckhoven Anneleen Depaire Suïcidepreventiewerking DAGG Lommel 011/ Detectie en behandeling van suïcidaal gedrag
Marie Van Broeckhoven Anneleen Depaire Suïcidepreventiewerking DAGG Lommel 011/54.23.62 Detectie en behandeling van suïcidaal gedrag 2 Wat? Multidisciplinaire richtlijn voor de detectie en behandeling
Nadere informatieVerpleegkunde en de preventie van zelfdoding: Een multidisciplinair perspectief
Verpleegkunde en de preventie van zelfdoding: Een multidisciplinair perspectief Saskia Aerts saskia.aerts@preventiezelfdoding.be 7 november 2017 Klinische vragen Welke uitgangspunten en basisprincipes
Nadere informatieDefinities. Suïcide. Suïcidepoging/automutilatie
Programma Definities Suïcide Suïcide is een handeling met een dodelijke afloop, door de overledene geïnitieerd en uitgevoerd, in de verwachting van een potentieel dodelijke afloop, met de bedoeling gewenste
Nadere informatieDepressie. Meer dan een somber gevoel. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over depressie
ggz voor doven & slechthorenden Depressie Meer dan een somber gevoel Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over depressie Herkent u dit? Iedereen is wel eens somber of treurig.
Nadere informatieSuïcidaal proces. Aan suïcide gaat een proces vooraf
Suïcidaal proces Aan suïcide gaat een proces vooraf Van gedachte naar plan naar daad Deels observeerbaar (verbale en non-verbale signalen), deels niet Tijdspanne verschilt van persoon tot persoon Over
Nadere informatieScreening, risicotaxatie en preventie Symposium huisarts en poh-ggz samen sterk
Suïcidaliteit Screening, risicotaxatie en preventie Symposium huisarts en poh-ggz samen sterk Ietje de Vries John Pot Aanhaken of afhaken! Programma Informatie suïcide: feiten en cijfers Suïcidaal proces
Nadere informatieDetectie van suïcidaliteit
Detectie van suïcidaliteit Multidisciplinaire richtlijn - Deel 2 Nanouschka Verhamme (CPZ) Lien Neuckermans (CGG-SP) Inleiding 9 op de 10 mensen die overleden zijn door suïcide MINIMUM 1 KEER contact gehad
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornis Cluster C
Persoonlijkheidsstoornis Cluster C Deze folder geeft informatie over de diagnostiek en behandeling van cluster C persoonlijkheidsstoornissen. Wat is een cluster C Persoonlijkheidsstoornis? Er bestaan verschillende
Nadere informatieZelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op.
Zelfmoordgedachten Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Alles over zelfmoordgedachten Zelfmoordlijn 1813 Die kan je bellen, chatten of mailen als je aan zelfdoding denkt. Op de website
Nadere informatieSuïcide en suïcidepreventie
Suïcide en suïcidepreventie D. Linszen, psychiater Suïcide(preventie), de rol van verpleegkundigen en verzorgenden Reehorst, Ede 2017 Amsterdam First Episode Study: Critical Period RCT (1998-2007): relapse
Nadere informatieBorderline. Als gevoelens en gedrag snel veranderen. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over borderline
ggz voor doven & slechthorenden Borderline Als gevoelens en gedrag snel veranderen Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over borderline Herkent u dit? Bij iedereen gaat wel
Nadere informatieGatekeeper training. 08-10- 2014 workshop Trainer: Gerrie Hendriks
Gatekeeper training 08-10- 2014 workshop Trainer: Gerrie Hendriks Gatekeepers Jullie gaan deuren openen naar hulp voor mensen die gevaar lopen zichzelf wat aan te doen waarom 1600 suïcides per jaar waarvan
Nadere informatieZelfdoding in de psychiatrische kliniek: over het omgaan met de (on)draaglijkheid van het leven.
Zelfdoding in de psychiatrische kliniek: over het omgaan met de (on)draaglijkheid van het leven. Alix Kuylen Psycholoog intensieve behandeleenheid Susanne Cuijpers Verpleegkundig specialist GGZ Inhoud
Nadere informatieWe gebruiken in deze vragenlijst de term psychische klachten. Maar neem gerust een andere term in gedachten als je die beter vindt.
Een stigma kan gezien worden als een stempel met negatieve lading dat mensen met psychische aandoeningen opgedrukt krijgen door de omgeving of maatschappij. Dit wordt door velen zo ervaren. Wat ook voorkomt
Nadere informatieWELKOM. 113Online Stichting voor zelfmoordpreventie
WELKOM 113Online Stichting voor zelfmoordpreventie 1 DAG VAN DE VERPLEGING Thema: pluis / niet pluis Datum: 12 mei 2016 Organisatie: DJI / V en VN - VJ 2 Even voorstellen Han Smit - Psychotherapeut Sanne
Nadere informatie1 Wat is er met me aan de hand?
1 Wat is er met me aan de hand? Wat is zelfbeschadigend en suïcidaal gedrag? Zelfbeschadiging is het doelbewust toebrengen van schade of pijn aan je eigen lichaam. Het gaat hierbij niet om bijvoorbeeld
Nadere informatieHoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor leerkrachten
Hoe verwerk je een schokkende gebeurtenis? Informatie voor leerkrachten Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen
Nadere informatieHoe gaan we om met chronische of therapieresistente suicidaliteit?
Hoe gaan we om met chronische of therapieresistente suicidaliteit? Ad Kerkhof, VU Amsterdam Martin Roeten, Altrecht NEDKAD Chronische suicidaliteit Bij langdurende s Bij andere AS I problematiek Bij persoonlijkheidsstoornissen
Nadere informatieParnassia Groep Remco de Winter & Karin Slotema
Parnassia Groep 30-11- 2017 Remco de Winter & Karin Slotema Kennismaken + epidemiologie Principes voor de omgang met suïcidaal gedrag pauze Systematisch onderzoek van suïcidaal gedrag pauze Beschrijvende
Nadere informatieSuïcidepreventie. Hoe open je deuren naar hulp voor mensen die gevaar lopen zichzelf wat aan te doen?
Suïcidepreventie Hoe open je deuren naar hulp voor mensen die gevaar lopen zichzelf wat aan te doen? Mark Mepschen psychiater crisisdienst-iht Pro Persona Arnhem Inhoud Visie op suicidaliteit Wat te doen?
Nadere informatieSuïcidepreventie in Vlaanderen: actieplan en multidisciplinaire richtlijn
Suïcidepreventie in Vlaanderen: actieplan en multidisciplinaire richtlijn Eva Dumon en Saskia Aerts info@vlesp.be 1 maart 2018 VLAAMS EXPERTISECENTRUM SUÏCIDEPREVENTIE Het aantal zelfdodingen in Vlaanderen
Nadere informatieInhoud. 1 Controle krijgen over gedachten aan zelfdoding in zes weken 15. Voorwoord 9 Ten geleide 11
5 Inhoud Voorwoord 9 Ten geleide 11 1 Controle krijgen over gedachten aan zelfdoding in zes weken 15 Wat is piekeren over zelfdoding? 17 Wat valt eraan te doen? 19 Wat heb je nodig? 20 Bij het begin 21
Nadere informatiehttps://dementie.nl/dagbesteding/tijdelijke-opvang-respijtzorg-regelen
1 2 Odensehuis Hoeksche Waard: Odensehuizen landelijk platform: Dementie.nl: Dementie winkel: Doorleven: Fotofabriek: Handen in huis: Samen Dementievriendelijk: Stichting Alzheimer Nederland: http://odensehuishw.nl
Nadere informatieOverzicht. Centrale inhoudelijke thema s Mensen willen niet dood (kort filmfragment) Suïcidaal proces, hoe gaat dat? Contact maken, hoe doe je dat?
Overzicht Twee nieuwe documenten: MDR en ketenzorgdocument Kern van ketenzorgdocument Belangrijkste thema s in MDR diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag Implementatie richtlijn en onderzoek (PISTOP)
Nadere informatieDIPJE OF DEPRESSIE ONZEKER OF ANGSTSTOORNIS. Maaike Nauta Leonieke Vet. Klinische Psychologie RuG. Accare UC Groningen
DIPJE OF DEPRESSIE ONZEKER OF ANGSTSTOORNIS Maaike Nauta Leonieke Vet Klinische Psychologie RuG Accare UC Groningen Dit lukt me nooit Anderen vinden het niks Ik zie er niet uit Ze vinden me saai Maar wanneer
Nadere informatieSpreekbeurt Nederlands Zelfmoord
Spreekbeurt Nederlands Zelfmoord Spreekbeurt door een scholier 1352 woorden 20 januari 2004 7 336 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding: Ik doe mijn spreekbeurt over zelfmoord. Ik vind het geen leuk
Nadere informatiePITSTOP SUÏCIDE TRAINING
PITSTOP SUÏCIDE TRAINING 2017 1 PITSTOP SUÏCIDE TRAINING Herziening Pitstop tbvde ParnassiaGroep, bewerking door N.Kool-Goudzwaard december 2016 21-4- 2017 Trainers: Remco de Winter en Nienke Kool 2 Programma
Nadere informatieBorderline Symptomen Lijst 95 (BSL-95)
Borderline Symptomen Lijst 95 (BSL-95) Code: Datum:.. 2 0 Lees alsjeblieft onderstaande instructie door, alvorens de vragenlijst in te vullen. In de onderstaande tabel staan problemen en klachten, die
Nadere informatieSTART. Via een serie vragen wordt uw mening en uw professionele handelen rond de patiënt geïnventariseerd.
KEHR-Suïcide vragenlijst versie 9.0 * De KEHR-Suïcide vragenlijst gaat over uw handelen rond een (suïcidale) cliënt. * De lijst is bedoeld voor professionals die betrokken waren bij de zorg voor een cliënt
Nadere informatieSuïcidepreventie door deurwaarders
Suïcide in Nederland: 1980-2012 per 100.000 van de bevolking alle leeftijden Suïcidepreventie door deurwaarders Jan Mokkenstorm, psychiater Directeur 113Online j.mokkenstorm@113online.nl @JanMokkenstorm
Nadere informatieOpvang en nazorg van nabestaanden van suicides van jongeren. RINO 15 december Ad Kerkhof
Opvang en nazorg van nabestaanden van suicides van jongeren RINO 15 december 2016 Ad Kerkhof Opvang en nazorg van nabestaanden van suicides van jongeren Rouw en gecompliceerde rouw Eerste opvang Tweede
Nadere informatieSuïcide bij jongeren Studiedag Depressiepreventie bij adolescenten, Oss, 27/11/2015. G. Portzky
Suïcide bij jongeren Studiedag Depressiepreventie bij adolescenten, Oss, 27/11/2015 G. Portzky 1. INLEIDING 1. Definiëring Suïcide Suïcidepoging: Moet er suïcidale intentie aanwezig zijn om van poging
Nadere informatieBorderline in het gezin. Koos Krook, sr. preventiefunctionaris GGZ Midden Brabant
Borderline in het gezin. Koos Krook, sr. preventiefunctionaris GGZ Midden Brabant Inleiding - Stellingen. - Ontstaan psychiatrische aandoeningen. - Wat zien naastbetrokkenen. - Invloed van borderline op
Nadere informatieBorderlinepersoonlijkheidsstoornis en behandeling (MBT)
Borderlinepersoonlijkheidsstoornis en behandeling (MBT) Wat is een borderlinepersoonlijkheidsstoornis Kenmerken: krampachtig proberen te voorkomen om feitelijk of vermeend in de steek gelaten te worden.
Nadere informatieCHECKLIST BEHANDELDOELEN
Uw naam: Naam therapeut: Datum: CHECKLIST BEHANDELDOELEN Het stellen van doelen is een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle therapie. Daarom vragen wij u uw doelen voor de aankomende therapie aan
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: schematherapie en dialectische gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: schematherapie en dialectische gedragstherapie Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 Cognitieve gedragstherapie:
Nadere informatieSuïcide en de psychiater Voorjaarssymposium FMG suïcide?
Suïcide en de psychiater Voorjaarssymposium FMG suïcide? 12 mei 2017 REMCO DE WINTER WWW.SUICIDALITEIT.NL Inhoud Wie en waar? vragen Uit de praktijk Cijfers Nederlandse situatie internationale vergelijking
Nadere informatieGeen enkel perspectief! Autisme en depressie
Geen enkel perspectief! Autisme en depressie Inservice autisme 2016 Jan Schrurs Je zal maar. Somber en neerslachtig zijn Helemaal uitgeput zijn door overprikkeling. Nergens plezier meer aan beleven. Bang
Nadere informatiePijnkliniek AZ Klina. Dr. M. Dingens Dr. B. Ickx Dr. K. Lauwers
Dr. M. Dingens Dr. B. Ickx Dr. K. Lauwers Pijnkliniek AZ Klina Augustijnslei 100 2930 Brasschaat Secretariaat Pijnkliniek bereikbaar: elke werkdag tussen 9u en 13u en tussen 14u en 17u, behalve woensdagnamiddag,
Nadere informatieWat als je denkt alles kwijt te zijn? Over verlies en suïcidaal gedrag
De 38e nascholingsdag 5 februari 2015 De Lawei, Drachten Wat als je denkt alles kwijt te zijn? Over verlies en suïcidaal gedrag Martin Steendam klinisch psycholoog P-opleider GGZ Friesland promovendus
Nadere informatieHet probleem. Suïcidale mensen zoeken vaak geen hulp. Deze neiging is kern van het syndroom
Het probleem Suïcidale mensen zoeken vaak geen hulp Deze neiging is kern van het syndroom Ze verwachten niet dat behandeling helpt Er zijn gevoelens van schaamte, angst voor stigma of controleverlies Ze
Nadere informatiePROGRAMMA 1. INTRODUCTIE AWEL, IK ZIE HET NIET MEER ZITTEN. Introductie Epidemiologie 19/12/2014. Introductie Verklarend model voor suïcidaal gedrag*
AWEL, IK ZIE HET NIET MEER ZITTEN Kwalitatieve analyse van chatgesprekken, e mailen forumberichten m.b.t. suïcide Eva Dumon Eenheid voor Zelfmoordonderzoek KeKi Research on Stage 9/10/ 14 PROGRAMMA 1.
Nadere informatieBordeline persoonlijkheidsstoornis
Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure
Nadere informatieThuiszorgcafé. Depressie. Astrid Petiet, verpleegkundig specialist GGZ Heleen Steunenberg, Coördinator deskundigheidsbevordering
Thuiszorgcafé Depressie Astrid Petiet, verpleegkundig specialist GGZ Heleen Steunenberg, Coördinator deskundigheidsbevordering 9 november 2016 Depressie Mevrouw Van Veen Depressie Wat is het? Herkenning
Nadere informatie1. Welkom Stel de cursisten op hun gemak en heet ze welkom. Besteedt even aandacht aan mensen die eventueel niet aanwezig zijn.
Terugkombijeenkomst Materialen: Iets te drinken cursusmateriaal 16 e bijeenkomst Agenda: 1. Welkom 05 min. 2. Invullen van vragenlijsten 15 min. 3. Bijpraten 20 min. 4. Rol van de cursus in het huidige
Nadere informatieVragenlijst Depressie
Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best
Nadere informatieSuicidale motivatie vanuit psychologisch perspectief Gent, 2 december 2016
Suicidale motivatie vanuit psychologisch perspectief Gent, 2 december 2016 BERT VAN LUYN KLINISCH PSYCHOLOOG- SYSTEEMTHERAPEUT een consult met Barbara Barbara, moeder, 2 dochters en zoon Gescheiden, alleenstaand,
Nadere informatieVerpleegkundige zorg aan suïcidale patiënten. Drs. Barbara Stringer GGZ ingeest & Lectoraat GGZ Verpleegkunde Referaat Saxion Hogeschool 17 juni 2013
Verpleegkundige zorg aan suïcidale patiënten Drs. Barbara Stringer GGZ ingeest & Lectoraat GGZ Verpleegkunde Referaat Saxion Hogeschool 17 juni 2013 Programma Definities van suïcidaal gedrag Enkele cijfers
Nadere informatieVraag 1 Lees de tekst Internaliserend gedrag en co-morbiditeit en beantwoord daarna de vraag.
Feedbackvragen Casus Martijn Vraag 1 Lees de tekst Internaliserend gedrag en co-morbiditeit en beantwoord daarna de vraag. Bij Martijn is sprake van sociaal isolement, somberheid, niet eten. Dat duidt
Nadere informatieAutomutilatie Wat moet ik hiermee? Joost Verhelst, Arts-Onderzoeker afd. Heelkunde Erasmus MC
Automutilatie Wat moet ik hiermee? Joost Verhelst, Arts-Onderzoeker afd. Heelkunde Erasmus MC Casus Man 35 jr Vg) depressie (2x mislukte relaties), groot gezin Last van stemmen in zijn hoofd Met een scheermes
Nadere informatieW o r k s h o p - N i e u w e l a n d e l i j k e r i c h t l i j n e n s u ï c i d e p r e v e n t i e M a r t i n S t e e n d a m
W o r k s h o p - N i e u w e l a n d e l i j k e r i c h t l i j n e n s u ï c i d e p r e v e n t i e M a r t i n S t e e n d a m D e n i e u w e m u l t i d i s c i p l i n a i r e b e h a n d e l r
Nadere informatieHandleiding preventie en inschatting bij suïcidaal gedrag
Handleiding preventie en inschatting bij suïcidaal gedrag Algemene informatie Het is goed te weten dat depressie veel voorkomt onder jongeren. De cijfers laten ook een lichte stijging zien van geslaagde
Nadere informatieConcrete tips. Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips
1 Ouderavond Geluk onder Druk Voorstellen Inhoud Kelly Roelofs Kelly.roelofs@stichting-be-aware.nl 2 Onderdelen Kennis Hoe pakken we dit aan Stemkastjes 2 Stemkastjesvraag Wie maakt zich zorgen om zijn/haar
Nadere informatieVerslavingszorg en meer...
Verslavingszorg en meer... Wanneer spreek je van VERSLAAFD? Het 12 Steps Minnesota Model gaat uit van 4 criteria, tezamen vormen zij de MACHTELOOSHEID 1. Controleverlies over de inname 1 is teveel 100
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Psychotherapeutische Deeltijdbehandeling. rkz.nl
Patiënteninformatie Psychotherapeutische Deeltijdbehandeling rkz.nl Inleiding U bent voor deeltijdbehandeling verwezen door de huisarts of door een specialistische behandelaar. Het kan ook een passend
Nadere informatieDepressie. hoe, wat & hulp. Stef Linsen, psychiater. 12 oktober 2017 Amsterdam. Icarus Blender #2, Vitamine Z
Depressie hoe, wat & hulp 12 oktober 2017 Amsterdam Icarus Blender #2, Vitamine Z Stef Linsen, psychiater www.steflinsen-psychiatrie-partnerhulp.nl Hoe méer vitale kenmerken, hoe ernstiger: - wakker tussen
Nadere informatieAcademie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw. Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak
1 Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak Masterclass Amsterdam NAP Stefaan Boel 11 januari 2017 2 3 4 Zelfdoding is een permanente
Nadere informatieHoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders
Hoe verwerk je een schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen
Nadere informatieMDR diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag. Klaas Jansen, SPV MetGGZ (voorheen RiaggZuid) FACT-team, Kernteam crisisdienst
MDR diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag Klaas Jansen, SPV MetGGZ (voorheen RiaggZuid) FACT-team, Kernteam crisisdienst Inhoud Cijfers Visie op suïcidaal gedrag Diagnostiek en behandeling van
Nadere informatieDepressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie,
Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie, 21-6-2017 Jan Spijker, psychiater, hoogleraar Chronische Depressie, Radboud Universiteit Nijmegen hoofd programma depressie Pro Persona, Nijmegen Indeling
Nadere informatieNA DE SCHOK... INFORMATIE VOOR LERAREN
NA DE SCHOK... INFORMATIE VOOR LERAREN www.ggdbzo.nl Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen met kinderen een
Nadere informatieAls je dip een depressie wordt. Dokter op dinsdag 11 december 2012 L.Breuning, psychiater
Als je dip een depressie wordt. Dokter op dinsdag 11 december 2012 L.Breuning, psychiater Wanneer is een dip een depressie Dip hoort bij het leven Depressie is een ziekte Ziekte die (nog) niet aan te tonen
Nadere informatieVoorwoord. deel i: begrippen, cijfers en verklaringen 1
Inhoud Voorwoord XI deel i: begrippen, cijfers en verklaringen 1 1 Terminologie en definities 3 1.1 Inleiding 4 1.2 Suïcide of zelfdoding 4 1.3 Suïcidepoging of poging tot zelfdoding 13 1.4 Doodsgedachten
Nadere informatieTerrorisme en dan verder
Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.
Nadere informatieSUÏCIDAAL GEDRAG EN TRAUMA
SUÏCIDAAL GEDRAG EN TRAUMA CELEVT 15 JUNI 13.35 TIP CONFERENTIE VROEG TRAUMA, PSYCHIATRIE EN SUICIDALITEIT WWW.SUICIDALITEIT.NL Remco de Winter Disclosure belangen spreker Remco de Winter (potentiële)
Nadere informatieAd Kerkhof. Klinisch psycholoog VU Amsterdam
De rol van GZ-psycholoog in de preventie van suïcide De nieuwe richtlijn Ad Kerkhof Klinisch psycholoog VU Amsterdam Multidisciplinaire richtlijnen Depressie 2007 Schizofrenie 2007 Angst 2007 Persoonlijkheidsstoornissen
Nadere informatieSuïcide-preventie. jinsels te koart dwaan
Suïcide-preventie jinsels te koart dwaan 1 Jos de Keijser Martin Steendam Leden van de werkgroep Suïcidepreventie GGZ-Friesland 2 Overzicht workshop Inleiding en registratie in Friesland Video over gevolgen
Nadere informatieIk wil dood suïcidaliteit
Ik wil dood suïcidaliteit bij jongeren Mark De Bock Anneleen Franssens Annelies Kog Klinisch psychologen en orthopedagogen, psychotherapeuten UKJA Waar of niet waar? De meeste zelfmoorden gebeuren impulsief
Nadere informatieInformatie en advies voor ouders
Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van huiselijk geweld net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt
Nadere informatieHoe ga je om met suïcidedreiging in de spreekkamer
Hoe ga je om met suïcidedreiging in de spreekkamer Een workshop om kennis en vaardigheid in het herkennen en interpreteren van suïcidaal gedrag te vergroten Door Hugo Koetsier, psychiater Disclosure belangen
Nadere informatieSuïcidepreventie bij depressie, suïcide bespreekbaar maken
Suïcidepreventie bij depressie, suïcide bespreekbaar maken Remco de Winter MD PhD, psychiater ParnassiaGroep, kennisdomeinleider acuut en verder oa onderzoeker VU & nationaal vertegenwoordiger IASP www.suicidaliteit.nl
Nadere informatieNa een s uïcide s Jos de Keijser
Na een suïcide Jos de Keijser 20-9-2013 2013 overzicht Rouw en gecompliceerde rouw professioneel handelen na een suïcide, volgens de MD richtlijn ihlij ( veilig melden ) Gz psycholoog als nabestaande Normale
Nadere informatie6.4. Boekverslag door K woorden 22 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer
Boekverslag door K. 1472 woorden 22 mei 2001 6.4 125 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Woord vooraf Wij zijn leerlingen van 5 Bijzondere Jeugdzorg en hebben het onderwerp Zelfmoord bij jongeren en adolescenten
Nadere informatiePsychosociale problemen bij kanker
Psychosociale problemen bij kanker mogelijkheden voor begeleiding in het azm Psychosociale problemen bij kanker Inleiding 3 Reacties 3 Begeleiding 3 Wanneer hulp inschakelen 4 Vroegtijdige herkenning 4
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Depressies
Praktische opdracht ANW Depressies Praktische-opdracht door een scholier 1714 woorden 27 februari 2002 7,9 16 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding: Deze brochure gaat over depressies. Op het moment hebben
Nadere informatieNa de schok... Informatie voor ouders
Na de schok... Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen samen met hun ouders een aangrijpende
Nadere informatieWat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken
Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden
Nadere informatieInformatie en advies voor ouders
Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 2 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van geweld in het gezin net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt
Nadere informatieOmgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening. Sjaak Boon www.bureauboon.nl
Omgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening Sjaak Boon www.bureauboon.nl Sombere stemming Verminderde interesse in activiteiten Duidelijke gewichtsvermindering Slecht
Nadere informatieSuïcidepreventie 4 voor 12. Kirsten O CGG PassAnt Halle 13 oktober 2017
Suïcidepreventie 4 voor 12 Kirsten O CGG PassAnt Halle 13 oktober 2017 Inhoud Inleiding Theorie Signalen Motieven Bespreekbaar stellen Hulpmiddelen Beleid Inleiding Je kan een suïcide voorkomen Waar Niet
Nadere informatieNa de schok... Informatie voor leerkrachten
Na de schok... Informatie voor leerkrachten Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen met kinderen een aangrijpende
Nadere informatieCrisisdienst GGZ in samenwerking met afdeling jeugd
Crisisdienst GGZ in samenwerking met afdeling jeugd Inhoud Wat doet de crisisdienst GGZ? Wanneer vindt er overleg plaats met afdeling jeugd? Wanneer neemt de afdeling jeugd het over? Wat doet afdeling
Nadere informatieregio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl
regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat
Nadere informatieEen dierbare verliezen. Informatie voor nabestaanden
00 Een dierbare verliezen Informatie voor nabestaanden Deze folder is bedoeld voor nabestaanden. U leest hierin over de gevoelens die u kunt ervaren, en hoe u in deze moeilijke tijd goed voor uzelf kunt
Nadere informatie