Automutilatie Wat moet ik hiermee? Joost Verhelst, Arts-Onderzoeker afd. Heelkunde Erasmus MC

Transcriptie

1 Automutilatie Wat moet ik hiermee? Joost Verhelst, Arts-Onderzoeker afd. Heelkunde Erasmus MC

2 Casus Man 35 jr Vg) depressie (2x mislukte relaties), groot gezin Last van stemmen in zijn hoofd Met een scheermes zijn aangezicht beschadigd Creatieve uitlaatklep In de jaren erna steeds vaker zenuwinzinkingen 3 jaar later dood gevonden 38 jarige met schoten in de thorax

3

4 Casus Man 35 jr Epidemiologie Vg) depressie (2x mislukte relaties), groot gezin Last van stemmen in zijn hoofd Onderliggende problematiek Met een scheermes zijn aangezicht beschadigd Redenen van zelfbeschadiging Creatieve uitlaatklep Behandeling In de jaren erna steeds vaker zenuwinzinkingen 3 jaar later dood gevonden 38 jarige met schoten in de thorax Correlatie tussen suicide en zelfbeschadiging

5 Geschiedenis

6 Definities in literatuur Deliberate self -harm Parasuicide Automutilation Attempted suicide Self-Injury Self-harm

7 Definities in literatuur Deliberate self -arm Parasuicide Automutilation Attempted suicide Self Injury Self harm

8

9 Incidentie en Cijfers Onder de radar De schattingen van 0,75% tot 5 % in NL Vrouwen > Mannen 4: ptn <25 jr op de SEH behandeld (12% van totaal) 20% herhaald in eerste jaar 10% >5x per jaar

10 DALY s / WHO 2002 Burden of disease estimates

11

12

13 SEH bezoeken

14 Alcohol / Middelen misbruik

15 Risicofactoren Psychiatrisch onderliggende pathologie Misbruik van drugs / alcohol (Seksuele) mishandeling of misbruik Zelfbeschadigend gedrag of suïcidaliteit in het gezin Lagere socio-economische klasse Life events

16 Onderliggende psychiatrische diagnosen Persoonlijkheidsstoornis Dissociatieve stoornis Dysthyme stoornis, depressie Mentale retardatie / G. gehandicaptenzorg Schizofrenie PTSS Eetstoornis en verslaving

17 Pathosfysiologie / Proces De beginfase: het denkstadium - De klimmende fase: het gevoelsstadium - De crisis fase: het gedragstadium - De post-crisis fase: het effect van de zelfverwonding - Angst / Schaamte / Schuldgevoel

18 Pathosfysiologie / Proces De beginfase: het denkstadium - De klimmende fase: het gevoelsstadium - De crisis fase: het gedragstadium - De post-crisis fase: het effect van de zelfverwonding - Angst / Schaamte / Schuldgevoel -> Presentatie op SEH

19 Redenen voor zelfbeschadiging Zelfbeschadiging.... om met ondraaglijke gevoelens om te gaan en erger te voorkomen.. als uitdrukking van een negatief zelfbeeld.. als coping bij dissociaties.. als poging tot verkrijgen van autonomie en zelfcontrole.. als manier van communicatie

20 Om met ondraaglijke gevoelens om te gaan en erger te voorkomen. - Het stoppen van pijnlijke emoties Zich bevrijden een herbeleving - Het zichtbaar maken van de pijn (emotionele pijn -> fysieke pijn) Pijn leren verdragen: als ik deze lichamelijke pijn kan verdragen, kan ik ook andere pijn verdragen - Suïcide voorkomen

21 als uitdrukking van een negatief zelfbeeld Onvrede met of boosheid t.o.v. het eigen lichaam Zelfhaat: zichzelf kapot willen maken of pijn doen (Delen van) jezelf straffen Straffen vanwege het doorbreken van geheimen

22 als uiting bij dissociaties - Terugkeren naar de realiteit, leegheid en gevoelloosheid opheffen - Terugvinden van lichaamsgrenzen, stoppen van het vervloeiingsgevoel - Zelfbeschadiging als bewijs dat je bestaat - Bloed willen zien als vertegenwoordiger van het leven Je levend willen voelen; gevoel van pijn geeft besef van leven

23 als poging tot autonomie en zelfcontrole - Zelfreiniging: het kwade bloed weg laten vloeien. - Zelfverwonding geeft het gevoel van controle - Jezelf straffen, de baas over jezelf zijn - Het lichaam beschermen tegen indringers

24 als manier van communicatie - Naar binnen gekeerd: boosheid of agressie bedoeld voor anderen op jezelf richten - Een ander te laten zien wat die heeft aangericht - Jezelf pijn doen om aan anderen reacties te ontlokken - Omgeving dwingen om het bieden van zorg en liefdevolle aandacht. - Manier om aan te geven dat je hulp nodig hebt.

25 Reden voor automutilatie

26 Zelfbeschadiging en suïcidaliteit Zelfbeschadiging resulteren in overlijden >100x grotere kans op suïcide in 1 e jaar Overlevingsmechanisme ter voorkoming

27 Samengevat Coping strategie Tijdelijke opluchting/bevrijding Schreeuw om hulp

28 Behandeling Somatische zorg bieden zoals bij ieder andere patiënt Behandeling psychiatrie Onderliggende psychiatrie behandelen Risicofactoren wegnemen Opname Veiligheid Nieuwe coping-strategiën aanleren Systeem therapie

29 Handvatten Weinig aandacht binnen de opleidingen Kort contact op SEH/Polikliniek Gelijke behandeling Veiligheid Mogelijkheid tot vertellen Eigen gevoel (machteloosheid, frustratie, onbegrip)

30 Handvatten II Afhankelijkheidspositie patiënt Erken het leed van de patiënt Geen veroordeling, ergernissen, simplistische oplossingen Geen schuldgevoel aanpraten Aandacht voor omgeving Geef niet op

31

32 Zelfbeschadiging wat moet ik hiermee Joost Verhelst Arts-Onderzoeker afd. Heelkunde Erasmus MC