Patiënten Informatie Dossier. Cerebro Vasculair Accident (CVA) onderdeel NA EEN BEROERTE. NEUROLOGIE Na een beroerte
|
|
- Paula Gerritsen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Patiënten Informatie Dossier Cerebro Vasculair Accident (CVA) onderdeel NA EEN BEROERTE NEUROLOGIE
2 2
3 Inhoudsopgave Wat vindt u in dit boekje en waarom?...5 Hoofdstuk 1 Informatie over een CVA...7 Wat is een CVA?...7 Wat zijn mogelijke gevolgen?...7 Hoofdstuk 2 Opname in het ziekenhuis...9 Afdeling neurologie...9 Familie/contactpersonen...9 Onderzoeken...10 Bloedonderzoek...10 Elektrocardiogram (ECG)...10 CT en MRI van de hersenen...10 Duplex van de halsvaten...10 Psychologisch onderzoek...10 Situatie verschilt per patiënt...11 Welke behandeling?...11 Trombolyse...11 Wie zijn behandelaars en zorgverleners?...12 Neuroloog...12 Revalidatiearts...12 Psycholoog...12 Verpleegkundigen...12 Fysiotherapeut...13 Ergotherapeut...13 Logopedist...13 Diëtist...14 Nazorgconsulente...15 Transferverpleegkundige...15 Bij wie kan ik terecht met vragen?...15 Hoofdstuk 3 Na ontslag uit het ziekenhuis...15 Naar huis...16 Het revalidatiecentrum
4 Verpleeghuis...17 Autorijden...17 Wat betekent dit voor u?...18 Hoofdstuk 4 Tips en adviezen voor naasten...18 Algemene adviezen...19 Bezoek...19 Communicatie met de patiënt...19 Tijdsbesef...20 Geheugen...20 Spraak/taalstoornissen...20 Spraakstoornissen (dysartrie)...20 Taalstoornissen (afasie)...21 Praten met een afasiepatiënt...21 Veranderingen in karakter en persoonlijkheid...23 Overschatten van de eigen mogelijkheden...23 Problemen met de ruimtelijke waarneming...24 Verwaarlozing (neglect)...24 Wat kan de rest van de omgeving doen?...25 Steun voor de familie en naasten...25 Ervaringen van anderen...26 Hoofdstuk 5 Meer informatie...27 Voorlichtingsbrochures...28 Boeken...29 Voor de familie...29 Hoofdstuk 6 Belangrijke telefoonnummers en adressen
5 Wat vindt u in dit boekje en waarom? U, of uw naaste, heeft een hersenbloeding of herseninfarct gehad. We noemen dit een beroerte of CVA (Cerebro Vasculair Accident). Letterlijk vertaald betekent dit een ongeluk in de bloedvaten van de hersenen. In deze brochure spreken wij verder over een CVA. Ook spreken wij in deze tekst over de patiënt als hij. Vanzelfsprekend kunt u daar ook zij lezen. Een CVA is vaak een heel ingrijpende gebeurtenis. U hebt waarschijnlijk allerlei vragen en twijfels, en bent bezorgd. De informatie in deze brochure is verzameld om u zo goed en duidelijk mogelijk te informeren over een CVA. Uiteraard kunt u met uw vragen ook terecht bij uw arts of zorgverlener. Hoofdstuk 1 gaat over wat een CVA is, welke onderzoeken en behandelingen er in het ziekenhuis worden gedaan en wie uw behandelaars zijn. Hoofdstuk 2 geeft informatie over het ziekenhuis waar u zich bevindt. Ook wordt beschreven welke onderzoeken en behandelingen u kunt verwachten. Hoofdstuk 3 beschrijft wat u aan zorg krijgt aangeboden na ontslag uit het ziekenhuis. Hoofdstuk 4 bestaat uit tips voor familie en directe naasten. In hoofdstuk 5 vindt u een lijst met folders, informatieve films en boeken over een CVA. 5
6 In hoofdstuk 6 treft u belangrijke adressen en telefoonnummers aan, bijvoorbeeld van instellingen waar u na ontslag uit het ziekenhuis hulp en zorg krijgt en andere verenigingen die u verder kunnen helpen. 6
7 Hoofdstuk 1 Informatie over een CVA Wat is een CVA? We spreken van een beroerte of een CVA. CVA is de afkorting van Cerebro Vasculair Accident. Daarmee wordt een ongeluk in de bloedvaten (vasculair) van de hersenen (cerebro) bedoeld. Bij een CVA krijgen de hersenen ineens te weinig of geen zuurstof. Er zijn twee vormen van CVA: 1. Een herseninfarct Meestal gaat het bij een CVA om een herseninfarct; dit is bij 80% van de patiënten het geval. Dat houdt in dat er een bloedvat wordt afgesloten door een bloedstolsel. Ook kan het zijn dat een hersenbloedvaatje is dichtgeslibd, bijvoorbeeld door slagaderverkalking. De hersenen krijgen daardoor te weinig zuurstof. 2. Een hersenbloeding Bij een hersenbloeding scheurt een bloedvat in de hersenen of knapt open. Daardoor hoopt zich bloed op in de hersenen en worden hersencellen beschadigd. Een hersenbloeding komt veel minder vaak voor dan een herseninfarct: bij ongeveer 20% van de patiënten. Wat zijn mogelijke gevolgen? De gevolgen van een CVA verschillen van persoon tot persoon. 7
8 De gevolgen zijn afhankelijk van: Het deel van de hersenen dat beschadigd is. Het kan bijvoorbeeld gaan om het deel waar de spraak wordt geregeld, of om het deel dat het functioneren bepaalt van een arm of been. Hoe groot het beschadigde deel is van het gebied in de hersenen dat verantwoordelijk is voor een bepaalde functie. Hoe groter het beschadigde deel, hoe meer verschijnselen iemand er aan overhoudt. De gezondheid van de patiënt zelf: de conditie en leeftijd. Gevolgen kunnen zijn: Onduidelijk praten en moeite met de taal Slikproblemen Verlamming of krachtsverlies in armen of benen Uitval van een deel van het gezichtsveld Moeite met concentreren en herinneren Vermoeidheid Gedrags-, persoonlijkheids- en/of karakterverandering Vaak herstelt een deel van het aangetaste hersengebied zich na enige tijd weer. Dan zijn de klachten of verschijnselen van tijdelijke aard. Houdt u er rekening mee, dat een deel van de klachten niet zichtbaar is, vooral karakterveranderingen. De familie en naasten merken dat echter heel goed. In het begin is het niet goed te voorspellen welke verbeteringen op zullen treden. Dat blijkt pas na verloop van tijd. Bijna altijd betekent dit voor u en uw familie dat u niet wordt zoals u voorheen was. 8
9 De kans op herstel is groter als we zo vroeg mogelijk starten met behandelen. Daarom krijgt u meteen allerlei behandelaars aan uw bed. Hoofdstuk 2 Opname in het ziekenhuis Als u in het ziekenhuis komt, wordt een CT-scan gemaakt om te zien of u een herseninfarct heeft gehad of een hersenbloeding. Afdeling neurologie Binnen het ziekenhuis wordt u op de stroke unit van de afdeling neurologie opgenomen. Op een stroke unit staan bedden waar belangrijke functies kunnen worden bewaakt. Dit houdt in dat de bloeddruk, de pols, de ademhaling en de temperatuur nauwgezet worden gecontroleerd. Als uw situatie medisch stabiel is, wordt u van de monitor afgekoppeld. U wordt behandeld door een groep van verschillende behandelaars en verzorgers. Dit wordt een multidisciplinair team genoemd. Familie/contactpersonen Het behandelteam wil graag horen wie van uw naasten de eerste contactpersoon is. Samen met u, en eventueel met uw contactpersoon, worden de behandeling en verzorging besproken. 9
10 Onderzoeken De meest voorkomende onderzoeken zijn: Bloedonderzoek Hartfilmpje (ECG) CT-scan of MRI van de hersenen Duplex-onderzoek van de halsvaten Bloedonderzoek Vooral de eerste dagen kan regelmatig bloed worden afgenomen voor onderzoek. Elektrocardiogram (ECG) De CVA kan veroorzaakt zijn door een hartaandoening. Daarom wordt een ECG (hartfilmpje) gemaakt. CT en MRI van de hersenen Met een CT (Computer Tomograaf) wordt een fotografische dwarsdoorsnede van het hoofd gemaakt. Ook de MRI (Magnetic Resonance Imaging) is bedoeld om van buitenaf foto s te maken van de hersenen. Duplex van de halsvaten De duplex is een echo-onderzoek waarbij je aan de hand van geluidsgolven kunt zien of de bloeddoorstroming normaal is. Psychologisch onderzoek In een later stadium kan een neuropsychologisch onderzoek gedaan worden om te zien wat de gevolgen 10
11 zijn op het vlak van onder andere het geheugen en begrijpen. Over de meeste onderzoeken is er een folder beschikbaar. Situatie verschilt per patiënt Voor elke patiënt is de situatie anders. De neuroloog bepaalt welk onderzoek nodig is. Soms is dat aanvullend onderzoek dat hier niet beschreven staat. Het multidisciplinaire team dat onder verantwoordelijkheid van de neuroloog en eventueel de revalidatiearts werkt, bepaalt welke behandeling het beste voor u is. Welke behandeling? De behandeling is enerzijds gericht op het voorkómen van een nieuwe CVA of extra schade aan de hersenen. Daarvoor kunt u specifieke medicatie krijgen. Anderzijds is behandeling gericht op revalideren en het beperken van de gevolgen van de CVA. De behandeling is verschillend per patiënt. Het multidisciplinaire team geeft aan welke behandeling u precies krijgt. Afhankelijk van de klachten die u hebt, wordt u behandeld door een fysiotherapeut, ergotherapeut, logopedist, diëtist of een psycholoog. Trombolyse Bij patiënten die een herseninfarct hebben gehad, kan trombolyse (oplossen van stolsel) worden toegepast. Dat is een manier om de verstopping in de bloedvaten op te 11
12 heffen. Daardoor worden de negatieve gevolgen van de CVA zo veel mogelijk beperkt. Trombolyse moet binnen drie uur na de eerste verschijnselen worden gestart. Er zijn strenge eisen aan verbonden. Daardoor komt niet iedereen in aanmerking voor trombolyse. De neuroloog bepaalt of trombolyse voor u zinvol is. Wie zijn behandelaars en zorgverleners? Na een CVA krijgt u met verschillende behandelaars te maken. Deze behandelaars en zorgverleners overleggen en informeren elkaar over uw behandeling, zodat alles zo goed mogelijk op elkaar afgestemd is. Neuroloog In het ziekenhuis is de neuroloog uw behandelend arts. Revalidatiearts De revalidatiearts geeft advies, onder meer over de vervolgbehandeling. Hierbij wordt per patiënt bekeken wat nodig is om het herstel te bevorderen. Psycholoog Een neuropsycholoog kan u en uw familie adviseren over hoe u om kunt gaan met de onzichtbare gevolgen na een CVA. Problemen zoals vermoeidheid en geheugenstoornissen, maar ook karakterveranderingen en begripsproblemen. Verpleegkundigen De verpleegkundige helpt u bij de dagelijkse verzorging en het medicijngebruik. Zij/hij start vaak als eerste met 12
13 de revalidatie en oefent met u om zoveel mogelijk zelf te leren doen. Verder bereidt zij/hij u voor op onderzoeken, observeert het verloop van uw ziekte en herstel en begeleidt u in dat proces. Zij/hij coördineert de zorg en de begeleiding die u krijgt en is het eerste aanspreekpunt voor u en de familie. Fysiotherapeut Na een CVA kunt u problemen hebben met bewegen. Meestal geldt dit voor één zijde van uw lichaam. De fysiotherapeut komt bij u om te kijken welke problemen u heeft en welke activiteiten u moeilijk uit kunt voeren. U traint met hem/haar de activiteiten die moeilijk voor u zijn. Verder geeft de fysiotherapeut allerlei adviezen over hulpmiddelen en over uw houding in bed of in de (rol)stoel. Ergotherapeut Na een CVA kan het zijn dat u in uw dagelijks leven praktische problemen heeft met bijvoorbeeld uw persoonlijke verzorging. Dat kan komen doordat u één lichaamszijde niet of niet goed kunt bewegen. Bij de ergotherapie oefent u hoe u uzelf weer kan verzorgen, het huishouden doen, hobby s, studie of werk kan doen. De ergotherapeut kan u ook adviseren over tijdelijke hulpmiddelen en voorzieningen. Logopedist Na een CVA kunt u een taal-, spraak- of slikstoornis hebben. 13
14 Bij een taalstoornis (afasie) is spreken, begrijpen, schrijven en lezen in meer of mindere mate aangedaan. Bij een spraakstoornis is het uitspreken van woorden en zinnen moeilijk geworden. Het begrip van taal is hierbij over het algemeen goed. Bij een slikstoornis kan het slikken van speeksel, vloeistof of voedsel problemen opleveren. Slikproblemen kunnen onder andere leiden tot onvoldoende voedselinname. Ook kunt u zich verslikken, waarbij voedsel in de longen terecht kan komen. Als u één of meer van bovengenoemde problemen heeft, komt de logopedist bij u langs. De logopedist gaat gericht met u oefenen. Ook geeft hij/zij adviezen over het spreken en slikken aan u en uw familie of naasten. Diëtist Vast of vloeibaar voedsel. Als u slikproblemen heeft, kan het zijn dat u bepaalde voeding niet veilig kunt slikken, vooral als het dun-vloeibaar is zoals water. De voeding moet dan aangepast worden, bijvoorbeeld dikvloeibare of gemalen voeding. De diëtist bekijkt of de voeding alle belangrijke voedingsstoffen heeft. Sondevoeding. Als u te weinig eet en drinkt, krijgt u sondevoeding. Sondevoeding is een dunne, vloeibare voeding die via een slangetje (de sonde) de maag inloopt. De diëtist berekent aan de hand van uw leeftijd, lengte en gewicht de juiste hoeveelheid en soort sondevoeding die u nodig heeft. 14
15 Nazorgconsulente Het kan zijn dat u zich (nog) niet zelfstandig kan redden thuis. Dan wordt samen met u en uw familie bekeken in welke instelling u het beste kunt revalideren. Transferverpleegkundige De transferverpleegkundige kijkt samen met u en uw familie of er thuis hulp nodig is wanneer u weer naar huis mag. Bijvoorbeeld bij de dagelijkse lichamelijke verzorging of huishoudelijke hulp. Zij coördineert en regelt met onder andere thuiszorgorganisaties, de zorg die nodig is vanaf het moment dat u thuis bent. Bij wie kan ik terecht met vragen? In het ziekenhuis kunt u het beste bij de verpleegkundige terecht met uw vragen. In overleg met hem of haar kunt u ook een afspraak maken met één van de behandelend artsen. Met uw goedvinden kan een naaste van u bij de dagelijkse verzorging en de behandeling meekijken. Als u dat graag wilt, kunt u dat overleggen met de verpleegkundige. Hoofdstuk 3 Na ontslag uit het ziekenhuis Afhankelijk van uw conditie en toestand, wordt met u en uw naasten besproken hoe u het beste verder kunt gaan. Wij schetsen nu drie mogelijkheden: naar huis, naar het revalidatiecentrum of naar een revalidatieafdeling van een verpleeghuis. Om voor vergoeding van de kosten in aanmerking te komen, moet u een zorgindicatie krijgen. Organisaties 15
16 zoals MEE kunnen u daarover heel gericht adviseren en eventueel zaken regelen voor u. Adressen en telefoonnummers vindt u in hoofdstuk 6. Naar huis In de thuissituatie wordt de behandeling door uw eigen huisarts voortgezet. Aanvullend kunt u huishoudelijke verzorging, verpleging, lichamelijke verzorging, fysiotherapie, logopedie en ergotherapie krijgen. De transferverpleegkundige coördineert de zorg bij u thuis. Dit kan geregeld worden met een van de thuiszorginstellingen. Als u het ziekenhuis kan verlaten, is het mogelijk om de behandeling fysiotherapie voort te zetten. Dat kan in het ziekenhuis, op de revalidatie dagbehandeling, of u wordt behandeld door een fysiotherapeut van uw keuze uit een praktijk in uw woonplaats. U kunt ook hulp krijgen voor het omgaan met de onzichtbare en psychische gevolgen van de CVA. Aarzelt u niet hiervoor hulp te zoeken. Verder zijn er diverse mogelijkheden voor logeeropvang voor mensen met een CVA. U kunt dit navragen bij organisaties als MEE (zie hoofdstuk 6: belangrijke telefoonnummers en adressen). Het revalidatiecentrum Het doel van de revalidatie is u te helpen uw dagelijkse leven weer zo goed mogelijk op te pakken, eventueel met behulp van aanpassingen. In het revalidatiecentrum kunt u poliklinisch of klinisch revalideren. 16
17 Klinische revalidatie betekent dat u tijdelijk in het revalidatiecentrum verblijft. U kunt ook poliklinisch worden behandeld in het revalidatiecentrum, of op de revalidatiepoli van een ziekenhuis. Dit betekent dat u gedurende één of meerdere dagdelen naar het revalidatiecentrum komt voor behandeling. Verpleeghuis De behandeling op de revalidatieafdeling van een verpleeghuis heeft ook als doel thuis zo zelfstandig mogelijk te functioneren. Het belangrijkste verschil met het revalidatiecentrum is dat het tempo van de revalidatie lager ligt en de behandeling minder intensief is. Als terugkeer naar huis of een verzorgingshuis niet meer mogelijk is en er intensieve zorg nodig blijft, wordt met u overlegd over blijvende opname in een verpleeghuis. De adressen en telefoonnummers van de genoemde zorginstellingen staan vermeld in hoofdstuk 6. Autorijden Na een CVA mag u 6 maanden niet meer auto- of motorrijden. Om daarna weer achter het stuur te mogen, is een verklaring (specialistisch rapport) nodig van een onafhankelijke neuroloog of revalidatiearts. Dus niet uw eigen neuroloog. Bovendien is deze verklaring voor uw eigen kosten. Wanneer in die verklaring (nog) sprake is van functiestoornissen, is een rijtest noodzakelijk. Daaruit volgen een advies, en mogelijk technische aanpassingen aan uw 17
18 auto. Wanneer u daarna weer toestemming krijgt om te rijden, dan zal deze toestemming zich beperken tot privégebruik. Wie beroepschauffeur is van een auto, vrachtauto of bus mag, na een CVA, vijf jaar lang geen beroepsmatig gebruik maken van dit voertuig. Na 5 jaar is opnieuw een neurologisch rapport nodig. U moet geheel vrij zijn van functiestoornissen voordat u weer mag gaan rijden. Wat betekent dit voor u? Samengevat betekend dit het volgende: Koop een Eigen verklaring en vul deze in. Een Eigen verklaring is te koop bij de gemeente in uw woonplaats of bij het CBR. De prijzen hiervoor variëren per gemeente. Haal een afschrift van uw persoonsgegevens bij uw gemeente. Stuur beide documenten ('Eigen verklaring' en afschrift van uw persoonsgegevens) op naar het CBR. U ontvangt bericht van het CBR over uw rijgeschiktheid. Hoofdstuk 4 Tips en adviezen voor naasten Een CVA komt meestal onverwacht. In veel gevallen treden er als gevolg van de CVA problemen op met spreken, begrijpen en/of gedrag. Dat betekent grote en meestal blijvende veranderingen in het leven van u en uw naaste(n). 18
19 Als de algehele conditie verbetert, treden op verschillende vlakken verbeteringen op. Als de patiënt een intensief herstel/ revalidatie programma kan volgen, is de kans op verbeteringen groter. Ook op de langere termijn blijven verbeteringen mogelijk. Algemene adviezen Hieronder vindt u een aantal adviezen. Niet alle adviezen zijn op u van toepassing, de situatie is namelijk voor iedere patiënt anders. In het algemeen geldt: Zorg voor voldoende rust en ontspanning voor uzelf. Bespreek gerust uw problemen met deskundigen. Te denken valt bijvoorbeeld aan een (huis)arts, verpleegkundige, maatschappelijk werker of psycholoog. Bezoek De patiënt is snel vermoeid en heeft, afhankelijk van de gevolgen van de CVA, veel te verwerken. Daarom ervaart hij of zij bezoek al snel te druk. Beperk daarom het aantal bezoekers tot 1 of 2 en houdt bijvoorbeeld een half uur bezoektijd aan. Het is zeer vermoeiend voor de patiënt met meerdere personen tegelijkertijd te praten. Het is eenvoudiger voor de patiënt om naar één persoon te luisteren. Communicatie met de patiënt Leg een patiënt uit wat er met hem gebeurt, ook al denkt u dat hij het niet kan begrijpen. Vertel de patiënt over de thuissituatie. Laat hem of haar meedenken en beslissingen nemen (als dat kan). 19
20 Tijdsbesef Door de hersenbeschadiging weet de patiënt soms niet meer automatisch hoe lang iets duurt, hoe lang hij ergens is en welke dag of hoe laat het is. Help de patiënt bewust te maken van de tijd, hoe laat het is. Een kalender en duidelijk zichtbare klok of wekker zijn hulpmiddelen. Geheugen Een patiënt weet zich vaak dingen van vroeger vrij goed te herinneren, maar kan nieuwe informatie niet altijd, of alleen gebrekkig, onthouden. Er zijn echter ook patiënten die zich bepaalde dingen van vroeger juist niet herinneren. Geef de patiënt informatie, ook al is dit een herhaling, in plaats van te controleren wat hij nog weet. Het onthouden van namen en woorden is voor sommige patiënten moeilijk. Dit hoort bij het ziektebeeld. Noem de namen van bezoek. Verwacht echter niet dat de patiënt alles kan onthouden. Spraak/taalstoornissen Spraakstoornissen (dysartrie) Bij een dysartrie werken de spieren die nodig zijn voor de ademhaling, de stem, de uitspraak en het eten en drinken onvoldoende. Mensen met een dysartrie zijn moeilijk te verstaan. Dit kan komen door een onduidelijke spraak, een te zachte en/of hese stem, eentonig of nasaal (door de neus) spreken. Vaak is er sprake van een verlamming 20
21 aan één kant van het gezicht, waardoor ook kauwen en slikken moeilijker gaat. Hierdoor kan speekselverlies optreden en geeft het eten en drinken problemen. Taalstoornissen (afasie) Mensen met een afasie hebben problemen met het begrijpen van gesproken taal, het spreken, het lezen en het schrijven. Iemand met een afasie begrijpt soms niet wat er tegen hem gezegd wordt. Ook kan het zijn dat hij of zij alleen de trefwoorden opvangt en zelf het verband ertussen bedenkt. Vooral bij ingewikkelde zinnen levert dit misverstanden op. Soms zegt een afasiepatiënt een ander woord dan hij bedoelt. Ook kan hij moeite hebben met het vinden van woorden en het maken van zinnen. Praten met een afasiepatiënt Het belangrijkste is dat u de patiënt de tijd geeft om op woorden te komen, geduld toont en niet voor de patiënt gaat spreken. Geef de patiënt de tijd. Verdere richtlijnen: Spreek rustig. Het kost wat meer tijd om te begrijpen wat u zegt. Gebruik korte en eenvoudige zinnen. Wordt niet begrepen wat u zegt, probeer het dan op een andere manier, met andere woorden, te zeggen. Laat hardop weten dat u de patiënt begrijpt, ook als u hem goed begrepen heeft. Zeg hardop wat u denkt dat de patiënt bedoelt met zijn gebaren en gezichtsuitdrukkingen. Vaak maakt een moeilijk sprekende patiënt via gezichtsuitdrukkingen duidelijk of u het goed begrepen heeft wat hij/zij tegen u probeert te zeggen. 21
22 Spreek niet namens de patiënt tenzij dit strikt noodzakelijk is. Val niet in de rede als hij iets probeert te zeggen. Gun hem de tijd om op het volgende woord te komen. Maak geen zinnen af voor de patiënt zonder eerst de tijd te geven het zelf te proberen. Gebruik geen stemverheffing. De patiënt kan dan niet altijd meteen begrijpen wat u zegt, maar met zijn gehoor is niets aan de hand. Visuele steun kan helpen. Begeleid dus uw woorden met voorwerpen, gebaren, tekeningen of geschreven tekst. De logopedist heeft hiervoor hulpmiddelen. Spreek met een afasiepatiënt over onderwerpen waarmee hij vertrouwd is en die voor hem persoonlijk belangrijk zijn. Als de patiënt moeite heeft met spreken, stel dan uw vragen zodanig dat hij met ja of nee kan antwoorden. Als een patiënt in staat is op te schrijven wat hij niet kan zeggen, geef dan pen en papier. Indien mogelijk, moedig dan gebaren van de patiënt aan. Soms komt de patiënt via gebaren op woorden. Ook kunt u de patiënt het voorwerp dat hij bedoelt, laten aanwijzen. Schrijf uw vragen aan de logopedist op en bespreek deze met haar. Ook zijn er hulpmiddelen beschikbaar voor patiënten. De stichting Afasie Nederland en Afasievereniging Nederland (zie hoofdstuk 6) hebben alle mogelijke materialen voor u klaarliggen. 22
23 Veranderingen in karakter en persoonlijkheid Zoals hierboven al genoemd, is een deel van de gevolgen van een CVA niet zichtbaar voor anderen. Het is echter wel heel goed merkbaar voor de naasten. Het gaat dan vooral om psychologische veranderingen: persoonlijkheids- of karakterveranderingen, maar ook een verminderde geheugenfunctie en verminderd begripsvermogen. Een deel van de patiënten zal ontkennen dat er iets met hem of haar aan de hand is. Anderen worden passief en doen weinig meer op eigen initiatief, of zijn niet meer in staat om structuur aan te brengen in hun leven. Verder hebben sommige patiënten last van onbeheerst lachen en huilen, dwanghuilen of dwanglachen. Probeer dit te accepteren en de patiënt hiervan af te leiden. Het kan zijn dat hij of zij zich schaamt voor het oncontroleerbare gedrag De veranderingen in karakter en persoonlijkheid geven de partner en familie vaak het gevoel met een vreemde te maken te hebben. Als u dat zo ervaart, bespreek dat met de psycholoog. Vraagt u gerust ondersteuning om hier zo goed mogelijk mee om te gaan. Overschatten van de eigen mogelijkheden Sommige patiënten zijn zich als gevolg van het CVA niet bewust van hun beperkingen, of zien er de ernst niet van in. Ze proberen dingen te doen die ze niet kunnen. Dit kan onveilige situaties opleveren. Vraag aan de zorgverleners wat de mogelijkheden zijn. Probeer hem van zijn tekortkomingen te overtuigen, maar vertel hem ook wat hij wel goed kan. 23
24 Problemen met de ruimtelijke waarneming Iedereen heeft wel eens te maken met kleine foutjes in de ruimtelijke waarneming. U zet een koffiekopje net naast de tafel als u ondertussen de krant aan het lezen bent. Of u denkt dat er nog een trede van de trap komt terwijl u al op de grond staat. Een patiënt met een CVA in de rechter hersenhelft kan daar regelmatig last van hebben. Hij verwart links en rechts of kan de afstand tot een bepaald voorwerp niet goed schatten. Soms kan hij de krant niet lezen, omdat hij steeds de plaats kwijt raakt waar hij is gebleven. Attendeer hem op duidelijke herkenningspunten. Gebruik mondelinge aanwijzingen als hij uw gebaren niet begrijpt. Verwaarlozing (neglect) Het kan voorkomen dat een CVA-patiënt minder attent is op één kant van het lichaam of deze zelfs verwaarloost. Bij patiënten met een beschadiging aan de linkerkant van de hersenen, kan dit neglect optreden aan de rechterkant van het lichaam. Bij patiënten met een beschadiging aan de rechterkant van de hersenen kan het neglect juist aan de linkerkant optreden. Neglect betekent dat een patiënt alle signalen die aan de verwaarloosde kant binnenkomen, niet goed herkent, of er niet op reageert. Dit geldt zowel voor geluiden, voor letters of zinnen tijdens het lezen, als voor voorwerpen. Soms lezen ze bijvoorbeeld alleen het rechter- of linkerdeel van een woord of een zin. Een patiënt met een beschadiging in de rechter hersenhelft leest het woord tafel bijvoorbeeld als fel. 24
25 Hij tekent alleen de rechterkant van een kruis of een poppetje. Hij negeert u, wanneer u vanaf de verlamde kant tegen hem praat. Als u daarna omloopt naar de andere kant of recht voor hem gaat staan, ervaart hij het alsof u net gekomen bent. Tijdens het eten, eet de patiënt bijvoorbeeld alleen de ene helft van zijn/haar bord leeg. De ogen en oren zelf zijn niet beschadigd, maar de linkerkant bestaat in zijn/haar beleving niet. Harder praten heeft dan ook geen zin. Wijs de patiënt steeds op allerlei dingen die aan de kant staan die hij verwaarloost, want door het draaien van zijn hoofd ziet en hoort hij de dingen aan die kant wel. Wat kan de rest van de omgeving doen? Familie of bezoek kan ertoe bijdragen, de volgende behandelmethode consequent in praktijk te brengen: Houdt er rekening mee, dat als u op bezoek komt, de patiënt geneigd is alleen naar degene te luisteren die aan de voor hem goede (niet aangedane) zijde zit. Vraag gerust advies aan de verpleegkundige of andere zorgverleners. Spreek op een natuurlijke manier met de patiënt. Hij herkent stemfluctuaties een kwade en gefrustreerde toon maar ook goedkeuring. Bevestiging geven is belangrijk. Laat een patiënt zien wat u van hem verlangt als hij het niet begrijpt. Steun voor de familie en naasten Steun van de omgeving is erg belangrijk voor een CVApatiënt. Er is veel veranderd voor de patiënt, maar ook 25
26 voor u als naaste. U moet als het ware uw leven opnieuw vorm geven. Hulp of steun van mensen daarbij kan heel waardevol zijn. Vaak zegt een partner van een patiënt: Het is mijn man/vrouw niet meer, maar heel iemand anders. Wanneer mensen hulp aanbieden (huishouden, boodschappen doen, vervoer), sla die dan niet direct af. Als het u teveel wordt, kan het prettig zijn uw hart te luchten bij een goede vriend of vriendin. Daarnaast zijn er de huisarts, de psycholoog, de thuiszorg, de maatschappelijk werkster of de consulent mantelzorg die u kunnen helpen. En praat met lotgenoten. U vindt er herkenning en erkenning van uw situatie. De Nederlandse CVAvereniging Samen Verder en de Afasievereniging Nederland ondersteunen en geven informatie. U kunt leren als partner of als gezin om te gaan met de gevolgen van een CVA. Neemt u daartoe contact op met bijvoorbeeld MEE ( Zij kunnen u adviseren en hulp voor u regelen. Ervaringen van anderen Hebt u behoefte om te lezen hoe andere mensen de CVA ervaren hebben? Of om eens te praten met iemand die in dezelfde situatie zit als u? Belt of mailt u met onderstaande adressen: Stichting Samen Verder Telefoon: (030) info.samenverder@shhv 26
27 Stichting Bureau NAH Zorg (Niet Aangeboren Hersenletsel) Telefoon: (058) Cerebraal Vereniging voor mensen met een niet-aangeboren hersenletsel en direct betrokkenen. Telefoon: (030) Hoofdstuk 5 Meer informatie De informatie over brochures, boeken en video s die u in dit deel aantreft, is slechts een selectie uit het totale aanbod. Het materiaal kunt u aanvragen via de telefoonnummers en adressen die genoemd staan in hoofdstuk 6. U kunt bij deze instellingen ook navraag doen naar informatiemateriaal dat uitgebreider ingaat op uw persoonlijke situatie, voor informatie over lotgenotencontact, voor praktische informatie over bijvoorbeeld de aanvraag van een stoellift of een relaxstoel of voor andere vragen. Een deel van het informatiemateriaal is ook verkrijgbaar in het Informatiecentrum van ziekenhuis St Jansdal. 27
28 Voorlichtingsbrochures Nederlandse Hartstichting: Een beroerte en dan? De brochure is bestemd voor partners, familieleden en vrienden van mensen die door een CVA zijn getroffen. Een dreigende beroerte. De brochure geeft een beeld over TIA s; tijdelijke doorbloedingsstoornissen in de hersenen. Ongevraagd een ander leven. Deze brochure omschrijft de situatie na een CVA. Nederlandse CVA-vereniging Samen Verder : hoe verder? De brochure geeft een indruk van de activiteiten van de vereniging Samen Verder. De onzichtbare gevolgen. Deze brochure beschrijft de niet-zichtbare veranderingen in denken, doen en voelen als gevolg van een CVA of beroerte. Leven met vermoeidheid. Deze brochure beschrijft de onzichtbare veranderingen zoals vermoeidheid die het gevolg zijn van een CVA of beroerte. Stichting Afasie Nederland: Richtlijnen voor de communicatie met mensen met afasie. Problemen die iemand met afasie kan ervaren bij het begrijpen en uiten van gesproken taal en gebaren. In het boekje is een overzicht opgenomen van richtlijnen voor de communicatie met mensen met afasie. 28
29 Richtlijnen voor afasie in het Turks en Arabisch Richtlijnen in het Turks en Arabisch. Een informatieboekje in het Turks en Arabisch over afasie. Boeken Nederlandse CVA-vereniging Samen Verder : Wegwijzer na een beroerte Zesde druk, oktober 2000, ISBN Hulpmiddelen voor CVA patiënten ISBN Stichting Afasie Nederland: Afasie, een wegwijzer Een voorlichtingsboekje voor familieleden en vrienden van mensen met afasie. Zevende druk, SAN 2000, ISBN Voor de familie Over een beroerte gesproken, Ervaringsverhalen van en voor CVA-gehandicapten en hun naaste omgeving. Cresje Wachters-Kaufmann, 3e druk, RU Groningen 1999, 76 pag. Nederlandse CVA-vereniging Samen Verder : Het blijft je vader of moeder. Wat betekent het als een van je ouders getroffen wordt door een CVA en wat zijn de gevolgen voor de omgeving? 29
30 Hoofdstuk 6 Belangrijke telefoonnummers en adressen Afasie Vereniging Nederland (AVN) Bakenbergseweg ME Arnhem Telefoon: Fax: avn@afasie.nl Hersenstichting Nederland Korte Houtstraat CD Den Haag Telefoon: Fax: Info@hersenstichting.nl Nederlandse CVA-vereniging Samen Verder Postbus 132, 3720 AC Bilthoven Telefoon: (030) Fax: (030) info.samenverder@shhv Nederlandse Hartstichting Postbus CH Den Haag Informatielijn: (gratis) 30
31 Vereniging Cerebraal (Niet aangeboren hersenletsel) Postbus 8579, 3503 RN Utrecht Telefoon: (030) Fax: (030) MEE MEE is een bureau bij u in de buurt dat iedereen met een beperking adviseert, ondersteunt en de weg wijst. Deskundige mensen staan u terzijde wanneer u bijvoorbeeld vragen hebt over onderwijs, opvoeding, wonen, werken, sociale voorzieningen, inkomen, vervoer, vrije tijd. Voor een adres in uw regio kijk op of bel het landelijke nummer (lokaal tarief) Thuiszorg Er zijn veel thuiszorgorganisaties werkzaam in Gelderland en Flevoland. Kijkt u op voor de organisatie in uw woonplaats. Steunpunt Mantelzorg In de regio Noordwest Veluwe kent iedere gemeente een steunpunt mantelzorg. In Harderwijk is het steunpunt ondergebracht bij het Informatiecentrum van ziekenhuis St Jansdal. De mantelzorg consulent is te bereiken via telefoonnummer (0341) of Voor hulp aan de familie van CVA-patiënten kunt u contact opnemen met het LOT of X-Zorg. Telefoon: ( 0,10 per minuut). 31
32 Overige Overige adressen vindt u in het onderdeel van het PID met de titel Adressen. Hierin zijn met name de adressen opgenomen van verzorgingshuizen, verpleeghuizen en revalidatiecentra. Colofon Bron voor deze brochure was de informatiemap die is samengesteld door de werkgroep CVA Tools4Care Voorlichting. Aan deze werkgroep namen medewerkers deel van diverse ziekenhuizen in Nederland, het Zorgnetwerk Midden-Brabant en de Nederlandse CVA patiëntenvereniging Samen Verder. De originele uitgave is opvraagbaar bij de Hartstichting en is te downloaden via Uitgave: Patiënteninformatie en -communicatie Harderwijk, februari 2008 Internet: 32 CAZ NE
NEUROLOGIE. Na een beroerte. Adviezen voor naasten ADVIES
NEUROLOGIE Na een beroerte Adviezen voor naasten ADVIES Na een beroerte Onlangs heeft uw partner of naaste een beroerte doorgemaakt. Een beroerte wordt ook wel een CVA (cerebraal vasculair accident) genoemd.
Nadere informatieNEUROLOGIE. Na een beroerte. Adviezen voor naasten ADVIES
NEUROLOGIE Na een beroerte Adviezen voor naasten ADVIES Na een beroerte Onlangs heeft uw partner of naaste een beroerte doorgemaakt. Een beroerte wordt ook wel een CVA (cerebraal vasculair accident) genoemd.
Nadere informatieEEN BEROERTE, EN DAN?
EEN BEROERTE, EN DAN? Hersenbloeding Afdeling 3 Zuid INLEIDING U bent opgenomen in het Zaans Medisch Centrum in Zaandam met een hersenbloeding (beroerte). Middels deze diavoorstelling geven wij u informatie
Nadere informatieOpgenomen met een beroerte Afdeling 4-Noord.
Opgenomen met een beroerte Afdeling 4-Noord www.nwz.nl Inhoud Wat is een beroerte 3 Onderzoek en behandeling 4 Gang van zaken op de stroke-unit 8 Revalidatie en herstel na uw opname 9 Meer informatie 10
Nadere informatieOpname na een beroerte
Opname na een beroerte Informatie voor patiënten F0834-1180 april 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070
Nadere informatieEen herseninfarct, en dan?
Een herseninfarct, en dan? Inleiding U bent opgenomen in het Zaans Medisch Centrum in Zaandam met een herseninfarct (beroerte). Middels deze folders geven wij u informatie over uw aandoening. Ook willen
Nadere informatieEEN BEROERTE, EN DAN?
EEN BEROERTE, EN DAN? Herseninfarct Afdeling 3 Zuid INLEIDING U bent opgenomen in het Zaans Medisch Centrum in Zaandam met een herseninfarct (beroerte). Middels deze diavoorstelling geven wij u informatie
Nadere informatieBehandeling en Zorg na een beroerte
Behandeling en Zorg na een beroerte Belangrijke telefoonnummers Afdeling Stroke-Unit: 0513 685 625 CVA Verpleegkundige Tjongerschans 06 20 01 87 18 SSHV : Stichting samenwerkende Hersenletsel verenigingen
Nadere informatieOpgenomen voor een beroerte
Opgenomen voor een beroerte Afdeling neurologie gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Wat is een beroerte? 3 Onderzoek en behandeling 4 Gang van zaken op de stroke-unit 5 Revalidatie en herstel na uw opname
Nadere informatieEigendom van:... Persoonlijke gegevens: Afdeling:... Telefoonnummer:. Secretariaat neurologie. Behandelend specialist Naam:...
Eigendom van:...... Persoonlijke gegevens:..........................................................................................................................................................................................
Nadere informatieStroke-care-unit (SCU)
Neurologie Stroke-care-unit (SCU) Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep In overleg met neuroloog bent u opgenomen op de Stroke Care Unit. Dit is een
Nadere informatieStroke-unit. Eerste zorg en behandeling na een CVA
Stroke-unit Eerste zorg en behandeling na een CVA imelda omringt u met zorg Inhoud 2 Wat is een CVA? 3 Waarom naar een stroke-unit? 4 Trombolyse 5 Medisch-technische onderzoeken 6 De rol van het CVA-team
Nadere informatiePatiënten Informatie Dossier (PID) Cerebro Vasculair Accident (CVA) Onderdeel STROKE UNIT. CVA Stroke unit
Patiënten Informatie Dossier (PID) Cerebro Vasculair Accident (CVA) Onderdeel STROKE UNIT CVA 2 INHOUDSOPGAVE... 4 Waarom opname... 4 Wat gebeurt er... 4 Bewaking... 5 Diagnostiek... 5 Behandeling... 5
Nadere informatiePatiënteninformatie. Zorgpad Beroerte (deel drie) Informatie voor afasiepatiënten over het verblijf in Tergooi
Patiënteninformatie Zorgpad Beroerte (deel drie) Informatie voor afasiepatiënten over het verblijf in Tergooi Zorgpad Beroerte (deel drie) Informatie voor afasiepatiënten over het verblijf in Tergooi
Nadere informatieOPNAME STROKE UNIT 357
OPNAME STROKE UNIT 357 Inleiding Deze folder is bedoeld voor patiënten en de direct betrokkenen van patiënten die zijn opgenomen op de Stroke Unit van het Sint Franciscus Gasthuis. Dit in verband met een
Nadere informatieNEUROLOGIE. Opname op de Stroke Unit
NEUROLOGIE Opname op de Stroke Unit Opname op de Stroke Unit U bent opgenomen op de Stroke Unit, een onderdeel van de afdeling Neurologie. De Stroke Unit is bedoeld voor mensen die speciale neurologische
Nadere informatieCVA (Cerebro Vasculair Accident)
CVA (Cerebro Vasculair Accident) Inleiding U, of uw naaste, heeft een hersenbloeding of herseninfarct gehad. We noemen dit een beroerte of ook wel een CVA (Cerebro Vasculair Accident). Dit betekent letterlijk
Nadere informatieIn deze folder kunt u lezen wat de zorgverleners van de Stroke-unit kunnen doen voor mensen die een beroerte hebben doorgemaakt.
Stroke-unit Inleiding In overleg met de neuroloog is besloten om u op te nemen op de Stroke-unit van de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht. Dit is een onderdeel van de afdeling neurologie (B3),
Nadere informatiePatiënten Informatie Dossier (PID) Cerebro Vasculair Accident (CVA) Onderdeel Neurorevalidatie. CVA Neurorevalidatie
Patiënten Informatie Dossier (PID) Cerebro Vasculair Accident (CVA) Onderdeel CVA 2 INHOUDSOPGAVE Inleiding... 4 Wat houdt de NDT-methode in?... 4 Behandelteam... 5 Wat kunt u als familie of bekende bijdragen?...
Nadere informatieMaatschap Neurologie. CVA: Cerebro Vasculair Accident
Maatschap Neurologie : Cerebro Vasculair Accident Inleiding Deze folder geeft u informatie over de zorg en de behandeling na een ook wel een beroerte genoemd. Onverwacht gebeurde het: een. En de mensen
Nadere informatieDe CVA- keten Delft/Westland/Oostland
Transferpunt Patiënteninformatie De CVA- keten Delft/Westland/Oostland U of één van uw familieleden heeft onlangs een beroerte gehad. In de regio Delft/Westland/Oostland werken verschillende zorginstellingen
Nadere informatieDe Stroke unit. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
De Stroke unit U verblijft na een beroerte op de Stroke unit in Rijnstate. Dit is een onderdeel van de afdeling Neurologie. In deze folder vindt u informatie over de Stroke unit en de gang van zaken tijdens
Nadere informatieU ontvangt deze folder, omdat bij een familielid of bekende afasie is geconstateerd. Afasie is een taalstoornis die ontstaat door niet aangeboren
Neurologie Afasie 1 U ontvangt deze folder, omdat bij een familielid of bekende afasie is geconstateerd. Afasie is een taalstoornis die ontstaat door niet aangeboren hersenletsel. Bijvoorbeeld door een
Nadere informatieInleiding. Eigendom van:... Waarom en wat vindt u in deze informatiemap. Persoonlijke gegevens:
Inleiding Eigendom van:..................................................................... Persoonlijke gegevens:..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Nadere informatieStroke Care Unit Wat is een CVa?
Stroke care unit Stroke Care Unit In overleg met de neuroloog is besloten om u op de stroke care unit van het Kennemer Gasthuis op te nemen. (Stroke is Engels voor beroerte.) Op deze afdeling worden patiënten
Nadere informatieEr wordt onderscheid gemaakt in:
Verpleegkundig voorlichtingsuur CVA in de acute fase P A T I Ё N T E N I N F O R M A T I E Verpleegkundig voorlichtingsuur CVA in de acute fase tijdens opname Afdeling: B3, Neurologie (route B) Telefoon:
Nadere informatieAfasie Wat u moet weten.
Afasie Wat u moet weten www.nwz.nl Inhoud Wat is afasie? 3 Hoe ontstaat afasie? 3 Wat is een CVA? 4 Wat merkt u van afasie? 5 Afasie in het dagelijks leven 5 Spontaan herstel 5 Revalidatie 6 Logopedie
Nadere informatieRevalidatie en therapie. Poliklinische revalidatie na CVA
Revalidatie en therapie Poliklinische revalidatie na CVA Inhoudsopgave Inleiding...4 Wat is een CVA?...4 Wat kunt u verwachten?...5 Het behandelproces...5 Observatiefase...5 Behandelfase...6 Nazorgfase...6
Nadere informatiePoliklinische revalidatiebehandeling. beroerte
Poliklinische revalidatiebehandeling na een beroerte POLIKLINISCHE REVALIDATIEBEHANDELING NA EEN BEROERTE Wat is een beroerte Bij een beroerte of CVA (de medische term) is de bloedtoevoer in de hersenen
Nadere informatieAfdeling neurologie NDT. Een behandelconcept voor patiënten met een CVA
Afdeling neurologie NDT Een behandelconcept voor patiënten met een CVA Inleiding Deze folder is bestemd voor familie en/of relaties van patiënten welke getroffen zijn door een CVA (Cerebro Vasculair Accident).
Nadere informatieVerpleegkundig voorlichtingsuur CVA
Verpleegkundig voorlichtingsuur CVA 2 Verpleegkundig voorlichtingsuur CVA in de acute fase tijdens opname Afdeling: B3, Neurologie (route B) Telefoon: 088 066 2420 Datum:. Tijd:. Inleiding De Ommelander
Nadere informatieStroke Care Unit Let op! Wat is een CVa?
Stroke care unit Stroke Care Unit In overleg met de neuroloog is besloten om u op de stroke care unit van Haarlem Zuid op te nemen. (Stroke is Engels voor beroerte.) Op deze afdeling worden patiënten
Nadere informatieTransferpunt De CVA- keten Delft/Westland/Oostland
Transferpunt De CVA- keten Delft/Westland/Oostland Inleiding U of één van uw familieleden heeft onlangs een beroerte gehad. In de regio Delft/Westland/Oostland werken verschillende zorginstellingen met
Nadere informatieCVA-Ketenzorg Noordwest-Veluwe. Neurologie
CVA-Ketenzorg Noordwest-Veluwe Neurologie Inhoudsopgave Wie doen mee aan de ketenzorg?...6 Opname in het ziekenhuis...7 Vervolgtraject...8 Naar huis...8 Klinische geriatrische revalidatie...8 Klinische
Nadere informatieDe fysiotherapeut handhaaft en verbetert de mobiliteit (zitten, staan en lopen), richt zich op spierkrachtverbetering, houdingscorrectie etc.
Stroke Care Unit Welkom op afdeling Neurologie. Het medisch specialisme neurologie houdt zich bezig met diagnostiek en behandeling van ziekten van de hersenen, het ruggenmerg en de zenuwen. Deze afdeling
Nadere informatieLogopedie na een beroerte
Logopedie na een beroerte Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2011 pavo 0473 Inleiding Veel mensen hebben na een beroerte problemen met praten of slikken. De neuroloog regelt dat u hiervoor naar de logopedist
Nadere informatieStroke Service Assen. Zorg op maat na een beroerte. stroke service
Stroke Service Assen Zorg op maat na een beroerte z z stroke service assen 1 Stroke Service Assen staat garant voor goede zorg aan inwoners van Assen en omstreken die getroffen zijn door een beroerte.
Nadere informatieOost 3. CVA (Cerebro Vasculair Accident)
Oost 3 CVA (Cerebro Vasculair Accident) 1 2 Inhoudsopgave Blz. Inleiding 4 Het onderzoek bij een CVA 4 De behandeling van een CVA 5 Belangrijke aandachtspunten 6 Hoe verloopt de verdere behandeling en
Nadere informatieAfasie Informatie voor familieleden. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Afasie Informatie voor familieleden Ziekenhuis Gelderse Vallei Een van uw naasten is in de afgelopen periode opgenomen in Ziekenhuis Gelderse Vallei. Er is door de logopedist een afasie geconstateerd.
Nadere informatieRevalidatie na een CVA
Revalidatie na een CVA Revalidatie Locatie Hoorn/Enkhuizen Revalidatie na een CVA Revalidatie van mensen die een CVA hebben gehad (revalidanten) is erop gericht hen zo zelfstandig mogelijk te laten functioneren.
Nadere informatieHHZH/INF/084.01(0314) I Informatiebrochure I. Stroke Unit. h.-hartziekenhuis vzw Mechelsestraat 24 2500 Lier tel. 03-491 23 45 fax 03-491 23 46
HHZH/INF/084.01(0314) I Informatiebrochure I Stroke Unit h.-hartziekenhuis vzw Mechelsestraat 24 2500 Lier tel. 03-491 23 45 fax 03-491 23 46 1 Voorwoord Er werd vastgesteld dat u een beroerte heeft doorgemaakt.
Nadere informatieInformatie over een CVA. Aangenaam dichtbij.
Informatie over een CVA Aangenaam dichtbij. Aangenaam dichtbij. In dit informatieboekje Colofon Coördinatie: Patiëntenvoorlichting Vormgeving & Fotografie: Multigrafie, Hoofddorp Informatie over een CVA
Nadere informatieStroke-unit. Verpleegafdeling West 44
Stroke-unit Verpleegafdeling West 44 Inleiding U bent opgenomen op de Stroke-unit. De Stroke-unit is gespecialiseerd in onderzoek en behandeling van mensen die een beroerte hebben gehad. Stroke is het
Nadere informatievan delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten.
Afasie Als iemand een beroerte krijgt gebeurt dat bijna altijd plotseling. De schok is groot. Men heeft zich niet kunnen voorbereiden en men weet niet wat hen overkomt. Het dagelijkse leven wordt verstoord.
Nadere informatiePatiënten Informatie Dossier (PID) Cerebro Vasculair Accident (CVA) Onderdeel CVA-ketenzorg CVA
Patiënten Informatie Dossier (PID) Cerebro Vasculair Accident (CVA) Onderdeel CVA 2 INHOUDSOPGAVE Noordwest Veluwe... 4 Wie doen mee aan de ketenzorg?... 5 Trombolyse... 5 Stroke-unit... 5 MDO en doorstroming...
Nadere informatieBehandeling van patiënten met een beroerte
Revalidatie Behandeling van patiënten met een beroerte Een beroerte heeft vaak grote gevolgen. Een beschadiging van de linker hersenhelft heeft andere gevolgen voor het dagelijks functioneren van de patiënt,
Nadere informatieTIA / Beroerte. Aandachtspunten. Neurologie
00 TIA / Beroerte Aandachtspunten Neurologie 1 U gaat naar huis na opname in het ziekenhuis voor een Tia of beroerte. In deze folder staan de belangrijkste gevolgen en aandachtspunten voor u op een rij.
Nadere informatiePatiënteninformatie. Zorgpad Beroerte (deel twee) Informatie over de behandeling van een beroerte binnen het zorgpad Beroerte
Patiënteninformatie Zorgpad Beroerte (deel twee) Informatie over de behandeling van een beroerte binnen het zorgpad Beroerte Zorgpad Beroerte (deel twee) Informatie over de behandeling van een beroerte
Nadere informatieInleiding. Wat is afasie?
Afasie Inleiding De logopedist heeft bij u afasie geconstateerd. Afasie is een taalstoornis. In deze folder wordt u uitgelegd wat afasie is en hoe het ontstaat. Daarnaast kunt u lezen wat u, maar ook uw
Nadere informatieDe Stroke Unit. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
De Stroke Unit U verblijft na een herseninfarct of hersenbloeding op de Stroke Unit in Rijnstate. Dit is een onderdeel van de afdeling Neurologie. In deze folder vindt u informatie over de Stroke Unit
Nadere informatieCognitieve stoornissen na een beroerte
NEUROLOGIE Cognitieve stoornissen na een beroerte ADVIES Cognitieve stoornissen na een beroerte Als aanvulling op de folders Verder na een beroerte en Na een beroerte, adviezen voor naasten krijgt u in
Nadere informatieAfasie en logopedie informatie voor naasten/familie
Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie Inhoud Afasie, wat is dat en hoe kunt u er mee om gaan? 5 Taalproblemen 6 Hoe ervaren afasiepatiënten de moeilijkheden zelf? 7 Hoe kunt u het beste omgaan
Nadere informatieTrombolyse. Acute behandeling van een herseninfarct
Trombolyse Acute behandeling van een herseninfarct In deze folder vindt u informatie over de behandeling van een herseninfarct met een stolseloplossend medicijn (Alteplase). Deze behandeling wordt trombolyse
Nadere informatieNeurologie. Na een beroerte. Informatie voor patiënten en hun naasten 1/24
1/24 Neurologie Na een beroerte Informatie voor patiënten en hun naasten 2/24 Eigendom van: Notities 3/24 Inhoudsopgave Inleiding 5 Deel 1 Informatie over een beroerte Wat is een beroerte 6 Anatomie van
Nadere informatieCVA-informatiewijzer. Inhoudsopgave. De CVA-informatiewijzer is onderverdeeld in vijf delen:
CVA-informatiewijzer Inhoudsopgave De CVA-informatiewijzer is onderverdeeld in vijf delen: 1. Algemene Informatie - Persoonsgegevens, belangrijke namen en telefoonnummers - Belangrijke adressen CVA Zorgketen
Nadere informatieTransmurale zorg. Patiënteninformatie. Transmurale CVA-zorg. Slingeland Ziekenhuis
Transmurale zorg Transmurale CVA-zorg i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Per jaar krijgen in Nederland ruim 39.500 mensen een beroerte. In de medische wereld wordt dit een cerebro vasculair
Nadere informatieInformatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel
Patiënteninformatie Afasie Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Wat is afasie? 4 Onstaan van afasie 5 Gevolgen 6 Wat doet de logopedist?
Nadere informatieDysartrie bij volwassenen
Dysartrie bij volwassenen Inleiding U bent door uw huisarts of specialist doorverwezen naar de logopedist voor de behandeling van uw spraakstoornis dysartrie. In deze folder wordt u uitgelegd wat dysartrie
Nadere informatieInleiding. Wat is afasie?
Afasie Inleiding. Afasie is een taalstoornis, ontstaan door hersenletsel. Meestal is de oorzaak hiervan een bloedvataandoening in de hersenen (herseninfarct, hersenbloeding), een hersenverwonding door
Nadere informatieStroke-care Unit afdeling neurologie
Stroke-care Unit afdeling neurologie Algemeen U heeft een C.V.A. (Cerebro Vasculair Accident) ofwel een beroerte gehad en u bent opgenomen op de Stroke-care Unit van afdeling neurologie 1d. Binnen deze
Nadere informatieWat is afasie? Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel.
Afasie Wat is afasie? Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Hoe ontstaat afasie? Afasie ontstaat door hersenletsel. Dit letsel ontstaat meestal ten gevolge van een CVA, soms wordt het
Nadere informatieEen beroerte, wat nu?
Een beroerte, wat nu? U bent opgenomen in het VUmc op de zorgeenheid neurologie, omdat u een beroerte heeft gehad. Wat is een beroerte? Een beroerte wordt in vaktaal een CVA genoemd: een Cerebro Vasculair
Nadere informatiePatiënteninformatie. Afasie. Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel
Patiënteninformatie Afasie Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel Afasie Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel Deze folder informeert u over afasie, hoe
Nadere informatieHoe u met fysiotherapie de lichamelijke problemen door een beroerte vermindert
Hoe u met fysiotherapie de lichamelijke problemen door een beroerte vermindert Wat is een beroerte (CVA) precies? De medische term voor een beroerte is CVA, wat staat voor cerebro vasculair accident. Letterlijk
Nadere informatiebehoud. Uw zelfstandigheid. Informatie over: Een beroerte
behoud. Informatie over: Een beroerte Uw zelfstandigheid. Uw leven zo goed mogelijk oppakken na een beroerte. Samen met Laurens. Lees meer over wat Laurens voor u kan betekenen. meer dan zorg De medische
Nadere informatieLibra R&A locatie Blixembosch NAH/CVA. Poliklinische revalidatie
Libra R&A locatie Blixembosch NAH/CVA Poliklinische revalidatie U heeft niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en bent verwezen naar Libra Revalidatie & Audiologie locatie Blixembosch voor poliklinische revalidatie.
Nadere informatieBeroerte en een TIA zijn spoedeisende ziekten. Rob Bernsen en Marian van Zagten Neurologen JBZ
Beroerte en een TIA zijn spoedeisende ziekten Rob Bernsen en Marian van Zagten Neurologen JBZ TIA CVA: inhoud + TIA: Rob Bernsen + CVA: Marian van Zagten + Rijbewijs : Rob Bernsen Voorlichting Hartstichting
Nadere informatieHet aanbod van de CVA ketenzorg is onderverdeeld in diverse fases:
Ketenzorg CVA Wat is een CVA? Als de bloedvoorziening in de hersenen plotseling onderbroken wordt spreekt men van een beroerte. In de medische wereld wordt dit Cerebro Vasculair Accident (CVA) genoemd.
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Revalideren na Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH)
UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Revalideren na Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH) Patiënteninformatie vll 574/1511 Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Inleiding U ontvangt deze
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Onderzoek volgens het TIA-protocol
Onderzoek volgens het TIA-protocol ONDERZOEK VOLGENS HET TIA-PROTOCOL TIA TIA staat voor Transient Ischemic Attack. Vrij vertaald is dit een kortdurende verstopping van een bloedvat in de hersenen. Als
Nadere informatieVoor u ligt de informatiefolder over afasie. In deze folder vindt u meer informatie over de communicatieproblemen die u op dit moment ervaart.
Afasie Voor u ligt de informatiefolder over afasie. In deze folder vindt u meer informatie over de communicatieproblemen die u op dit moment ervaart. Het is belangrijk om deze informatiefolder ook aan
Nadere informatieAfasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Afasie Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Iemand met afasie heeft moeite met het uiten en het begrijpen van de taal. In deze brochure leest u wat afasie inhoudt en vindt u een aantal
Nadere informatieRevalidatie geneeskunde. Revalidatiedagbehandeling
Revalidatie geneeskunde Revalidatiedagbehandeling Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Het revalidatieteam... 4 3. Poliklinische dagbehandeling... 4 4. Wat doen de verschillende behandelaars?... 5 4a De
Nadere informatiePatiënteninformatie. Beroerte (CVA)
Patiënteninformatie Beroerte (CVA) 2 Inhoud Inleiding... 5 Informatie over CVA... 5 Wat is een CVA?... 5 Herseninfarct... 5 Hersenbloeding... 6 Wat zijn de mogelijke gevolgen van een CVA?... 6 Mogelijke
Nadere informatiePoliklinische revalidatie behandeling
Poliklinische revalidatie behandeling voor volwassenen U heeft samen met uw revalidatiearts besloten dat u gaat deelnemen aan de poliklinische revalidatiebehandeling (PRB). U komt dan één of enkele keren
Nadere informatieInformatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel
Patiënteninformatie Afasie Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Wat is afasie? 4 Onstaan van afasie 5 Gevolgen 6 Wat doet de logopedist?
Nadere informatieNa een beroerte (CVA)
Neurologie Na een beroerte (CVA) Informatie voor patiënten en hun naasten Eigendom van: Notities 2 Inhoudsopgave Inleiding 5 Deel 1 Informatie over een beroerte Wat is een beroerte 6 Anatomie van de hersenen
Nadere informatieAfasie. Wat is afasie? Hoe ontstaat afasie?
LOGOPEDIE Afasie Afasie Afasie is een taalstoornis die ontstaat door schade aan de hersenen, bijvoorbeeld na een beroerte. In deze folder leest u hoe afasie ontstaat en wat de effecten ervan zijn op het
Nadere informatieIsala De Vogellanden Icare - Carinova RCIJ Zwolle, RCIJ Kampen Het Zonnehuis - De Voord - Wendhorst
Patiënteninformatie ZIEKENHUIS Isala REVALIDATIECENTRUM De Vogellanden THUISZORGORGANISATIES Icare - Carinova VERPLEEGHUIZEN RCIJ Zwolle, RCIJ Kampen Het Zonnehuis - De Voord - Wendhorst INTERAKTCONTOUR
Nadere informatieBeroertezorg. Neurologie
Beroertezorg Neurologie Inhoudsopgave 1 Wat is een beroerte (CVA)?... 3 2 Wat is een TIA?... 5 3 Alarmsymptomen van een CVA of TIA... 6 4 De acute fase... 7 5 De revalidatiefase... 9 6 Ontslag... 11 7
Nadere informatieInformatie over Neuro Development Treatment
Informatie over Neuro Development Treatment (Hoe om te gaan met iemand met een halfzijdige verlamming) Maatschap Neurologie Algemeen Uw partner/familielid is door een hersenbeschadiging (bijvoorbeeld een
Nadere informatieMultiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling
Multiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling Multiple Sclerose (MS) De aandoening Multiple Sclerose (MS) kan beperkingen met zich meebrengen in uw dagelijkse leven. In deze folder leest u wat het behandelprogramma
Nadere informatieInformatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden
Dysartrie Informatie voor patiënten F0804-3060 augustus 2010 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44
Nadere informatieMensen met afasie hebben moeite met taal, maar zij zijn niet gek!
Afasie Logopedie Afasie is een taalstoornis die ontstaat door schade aan de hersenen, bijvoorbeeld na een beroerte of CVA (hersenbloeding, herseninfarct). In deze folder leest u hoe afasie ontstaat en
Nadere informatieOnzichtbare gevolgen van hersenletsel Poliklinische cognitieve revalidatie na hersenletsel
UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Onzichtbare gevolgen van hersenletsel Poliklinische cognitieve revalidatie na hersenletsel U start binnenkort met het poliklinische revalidatieprogramma
Nadere informatieDe onzichtbare gevolgen van een CVA (beroerte) 2009 Een uitgave van de Nederlandse CVA-vereniging
De onzichtbare gevolgen... De onzichtbare gevolgen... De onzichtbare gevolgen van een CVA (beroerte) 2009 Een uitgave van de Nederlandse CVA-vereniging De onzichtbare gevolgen Cerebro Vasculair Accident
Nadere informatieRevalideren na een CVA
Revalideren na een CVA De kliniek voor houding en beweging Inhoud Inleiding 3 Wat is een CVA 3 Behandelvormen 3 Klinische behandeling 4 Behandeling via de CBU 4 Poliklinische behandeling 4 Behandeling
Nadere informatieAfasie. Logopedie. Beter voor elkaar
Afasie Logopedie Beter voor elkaar Afasie In deze folder leest u wat afasie is en krijgt u adviezen hoe u de communicatie met iemand met afasie kan verbeteren. Ook staat beschreven wat de logopedist kan
Nadere informatieCognitieve stoornissen na een beroerte
NEUROLOGIE Cognitieve stoornissen na een beroerte ADVIES Cognitieve stoornissen na een beroerte Als aanvulling op de folders Verder na een beroerte en Na een beroerte, adviezen voor naasten krijgt u in
Nadere informatieERGOTHERAPIE NA EEN CVA Informatie voor cliënten en hun naasten
ERGOTHERAPIE NA EEN CVA Informatie voor cliënten en hun naasten INHOUD Introductie 4 Praktische informatie 5 De rol van de ergotherapeut 6 Waarvoor kunt u bij de ergotherapeut terecht? 7 Wat kunt u zelf
Nadere informatieNa een beroerte (CVA)
Neurologie Na een beroerte (CVA) Informatie voor patiënten en hun naasten Eigendom van: Notities 2 Inhoudsopgave Inleiding 5 Deel 1 Informatie over een beroerte Wat is een beroerte 6 Anatomie van de hersenen
Nadere informatieCerebro Vasculair Accident (CVA) Een beroerte
Cerebro Vasculair Accident (CVA) Een beroerte Neurologie polikliniek 020 512 5124 INLEIDING Deze informatie is bedoeld als aanvulling op het gesprek met uw arts. Deze algemene informatie kan niet altijd
Nadere informatieWat is dysartrie Hoe ontstaat dysartrie Communicatieadviezen voor personen met dysartrie
Dysartrie U bent in het HMC opgenomen en heeft moeite met het spreken. De logopedist is hiervoor bij u langs geweest. In deze folder vindt u informatie over de spraakstoornis en enkele communicatieadviezen
Nadere informatieERGOTHERAPIE NA EEN CVA Informatie voor cliënten en hun naasten
ERGOTHERAPIE NA EEN CVA Informatie voor cliënten en hun naasten Deze brochure is gebaseerd op de Ergotherapierichtlijn CVA (2013) en de Patiëntenversie van de Zorgstandaard CVA/TIA (2013). Voor meer informatie
Nadere informatieBehandelende logopedisten 02/
Afasie is een communicatiestoornis met ingrijpende gevolgen, niet alleen voor de patiënt maar ook voor de familie, vrienden en kennissen. Wie de stoornis begrijpt, kan gemakkelijker omgaan met de gevolgen.
Nadere informatieInformatiebrochure Dysartrie. [Geef tekst op] Pagina 1
Informatiebrochure Dysartrie [Geef tekst op] Pagina 1 UZ Leuven 2 Beste familie, deze informatiebrochure bieden wij u aan naar aanleiding van de spraak-, taal - en/of slikproblemen die uw familielid momenteel
Nadere informatieNEUROLOGIE. De eerste hulp bij een beroerte. trombolyse DRUKPROEF BEHANDELING
NEUROLOGIE De eerste hulp bij een beroerte trombolyse BEHANDELING De eerste hulp bij een beroerte U bent via de Spoedeisende Hulp (SEH) het St. Antonius Ziekenhuis binnengekomen, omdat de artsen vermoeden
Nadere informatieInfobrochure CVA. Cerebrovasculair accident. C2.2 Neurologie - Neurochirurgie - Orthopedie Tel: 011 826 372. mensen zorgen voor mensen
Infobrochure CVA Cerebrovasculair accident C2.2 Neurologie - Neurochirurgie - Orthopedie Tel: 011 826 372 mensen zorgen voor mensen Inleiding Een beroerte of CVA (cerebrovasculair accident) of een TIA
Nadere informatieRevant, de kracht tot ontwikkeling!
Neurologische revalidatie Hartrevalidatie Revalidatie bij complex chronisch longfalen Oncologische revalidatie Kind- en jeugdrevalidatie Revalidatie bij pijn en gewrichtsaandoeningen Arm-, hand- en polsrevalidatie
Nadere informatieRevalidatie dagbehandeling. Revalidatie & Therapie
Revalidatie dagbehandeling Revalidatie & Therapie Wat is revalidatie? Als gevolg van een ziekte, een ongeval of een aangeboren aandoening kunnen er stoornissen ontstaan in het bewegingsapparaat of zenuwstelsel.
Nadere informatie