Actieplan Wegverkeerslawaai

Transcriptie

1 Actieplan Wegverkeerslawaai Goedgekeurd door de Vlaamse Regering op Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 1

2 INHOUD Inleiding Algemene beschrijving van de behandelde wegen Wegen met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar Aanvullend wegennetwerk Bevoegde instanties Wettelijke context Toepasselijke milieukwaliteitsnormen Samenvatting van de in de geluidsbelastingkaarten vervatte gegevens Geluidskaarten (wegen met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar en aanvullend wegennetwerk) Blootstellingcijfers (enkel wegen met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar) Beoordeling van het geschatte aantal mensen dat aan lawaai blootgesteld is en overzicht van problemen die opgelost en situaties die verbeterd moeten worden Overzicht openbare raadplegingen Bekendmaking ontwerp van actieplan en publieke raadpleging Ontvangen inspraakreacties Bekendmaking van het definitieve actieplan Reeds bestaande maatregelen voor lawaaivermindering De blootstelling aan wegverkeerslawaai wordt in kaart gebracht De geluidsimpact van nieuwe weginfrastructuren wordt beperkt Op de meest belaste locaties worden geluidsschermen voorzien of wordt een stiller wegdek aangelegd Plaatsing van geluidschermen Heraanleg of overlaging van lawaaierige wegdekken Lawaaierige wegdekken worden niet meer gebruikt bij (her-) aanleg Lokale overheden ontvangen steun voor het verminderen van de geluidshinder De eisen inzake geluidsisolatie waaraan nieuwbouw moet voldoen, werden geactualiseerd Er wordt aandacht besteed aan het behoud van stille gebieden Maatregelen uit andere beleidsdomeinen hebben een positieve impact op de geluidsblootstelling Maatregelen die het bestuur in de eerstvolgende vijf jaar in overweging neemt of oplegt Een objectieve en efficiënte strategie voor de strijd tegen de geluidshinder ontwikkelen Op de meest belaste locaties aan een versneld tempo geluidsschermen voorzien en lawaaierige wegdekken heraanleggen Plaatsing van geluidsschermen Heraanleg of overlaging van lawaaierige wegdekken Inzetten op het aanpakken van het geluid bij de bron Verder werk maken van een wegdekkenbeleid dat rekening houdt met de akoestische eigenschappen van het wegdek Voldoende rekening houden met geluidsaspecten bij ruimtelijke planning Een mechanisme voor de financiering van maatregelen ontwikkelen Langetermijnstrategie Financiële informatie Beoogde bepalingen voor de beoordeling van de uitvoering en de resultaten van het actieplan Bijlage 1: Lijst van beschouwde wegen (meer dan 6 miljoen voertuigpassages) Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 2

3 Bijlage 2: Strategische geluidsbelastingskaarten wegen (meer dan 6 miljoen voertuigpassages) Bijlage 3: Bespreking ontvangen inspraakreacties B3-1. Manier waarop de inspraakreacties werden verwerkt B3-2. Advies van MINA-raad en SERV B3-3. Fiches Bijlage 4: Advies MINA-raad Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 3

4 Inleiding Richtlijn 2002/49/EG van het Europese Parlement en de Raad van 25 juni 2002 inzake de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai (PB L 189 van ) heeft tot doel in Europa een gemeenschappelijke aanpak in te voeren met het oog op het vermijden, voorkomen of verminderen van schadelijke effecten van blootstelling aan omgevingslawaai. De richtlijn is via VLAREM omgezet in Vlaamse regelgeving (Besluit van de Vlaamse Regering van 22 juli 2005). De afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu&Gezondheid van het departement LNE werd daarbij aangewezen als het bestuur verantwoordelijk voor de uitvoering van deze richtlijn, waar nodig aangevuld met andere overheidsdiensten die hiervoor worden aangeduid door de Vlaamse Regering (zie hoofdstuk 2). De aanpak van de richtlijn is gebaseerd op: - het opmaken van geluidsbelastingkaarten volgens gemeenschappelijke methoden (voor wat betreft geluidsindicatoren en berekeningsmethoden), - het aannemen van actieplannen, op basis van deze geluidsbelastingkaarten en uitgaande van limieten die door de lidstaten worden bepaald, - het voorlichten van het publiek. De richtlijn heeft betrekking op 4 thema s: - wegen - spoorwegen - luchthavens - agglomeraties Dit actieplan heeft enkel betrekking op het thema wegen. De richtlijn moet worden uitgevoerd in twee fases. In een eerste fase ( ) dienen geluidsbelastingskaarten en een actieplan (geluidsactieprogramma) te worden opgemaakt voor alle wegen met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar. In een tweede fase ( ) moet dit worden herhaald voor alle wegen met meer dan 3 miljoen voertuigpassages. De geluidsbelastingskaarten voor de belangrijke wegen met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar werden op 27 maart 2009 goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Deze kaarten kunnen worden geraadpleegd op Ze zijn ook in bijlage bij dit actieplan gevoegd. Op werd een ontwerp van dit actieplan door de Vlaamse minister van Leefmilieu aan de Vlaamse Regering ter kennisneming voorgelegd. Het ontwerp doorliep een publieke raadpleging van tot Deze definitieve versie van het actieplan houdt Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 4

5 rekening met de ontvangen bezwaren. In Hoofdstuk 7 worden de resultaten van de raadpleging besproken. De definitieve versie van het actieplan werd op door de Vlaamse Regering goedgekeurd. Wettelijke minimumeisen voor een actieplan Volgens Bijlage van VLAREM dienen actieplannen ter beheersing van de geluidshinder (in VLAREM geluidsactieprogramma s genoemd) te voldoen aan de volgende vereisten: 1. De geluidsactieprogramma s moeten minimaal de volgende elementen omvatten: - een beschrijving van de agglomeraties, de belangrijke wegen, belangrijke spoorwegen of belangrijke luchthavens en andere lawaaibronnen waar rekening mee gehouden moet worden; - het bestuur; - de wettelijke context; - de toepasselijke milieukwaliteitsnormen; - een samenvatting van de in de strategische geluidsbelastingkaarten vervatte gegevens; - een beoordeling van het geschatte aantal mensen dat aan omgevingslawaai blootgesteld is, een overzicht van problemen die opgelost en situaties die verbeterd moeten worden; - een overzicht van de resultaten van de raadpleging van het publiek; - reeds bestaande maatregelen voor vermindering van omgevingslawaai en projecten dienaangaande die in voorbereiding zijn; - maatregelen die het bestuur in de eerstvolgende vijf jaar in overweging neemt of oplegt, met inbegrip van acties om stiltegebieden te beschermen; - langetermijnstrategie; - financiële informatie (indien beschikbaar): begrotingen, kosteneffectiviteit- en kosten-batenanalyses; - beoogde bepalingen voor de beoordeling van de uitvoering en de resultaten van het geluidsactieprogramma. 2. De maatregelen kunnen onder meer het volgende omvatten: - verkeersplanning; - ruimtelijke ordening; - lawaaibestrijding aan de bron; - selectie van stillere bronnen; - vermindering van de geluidsoverdracht en/of isolatiemaatregelen; - regelgevende of economische maatregelen of stimulansen. 3. De geluidsactieprogramma's moeten schattingen bevatten van de vermindering van het aantal geluidsgehinderde personen (hinder, slaapverstoring of andere gevolgen) en de globale geluidsbelasting. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 5

6 1. Algemene beschrijving van de behandelde wegen 1.1. Wegen met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar Volgens de Europese richtlijn Omgevingslawaai (2002/49/EG) moeten in een eerste fase ( ) geluidsbelastingskaarten en een actieplan worden ontwikkeld voor alle belangrijke wegen met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar. De wegen met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar worden voorgesteld op onderstaande figuur ( criterium A-wegen ). In totaal gaat het om een km gewestweg. Op de tabel in bijlage 1 worden de wegen in kwestie geïdentificeerd op basis van wegnummer, kilometerpunt van begin en einde van het wegdeel en lengte van het wegdeel Aanvullend wegennetwerk Bij het opmaken van de geluidsbelastingskaarten werden méér wegen gekarteerd dan louter deze die strikt voldoen aan het criterium van de Europese richtlijn (minstens 6 miljoen passages per jaar). Door een aantal aanvullende wegen eveneens in kaart te brengen, Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 6

7 ontstaat immers een meer samenhangend netwerk van gewestwegen, wat de kaarten visueel logischer maakt. Het wegennetwerk waarvoor geluidsbelastingskaarten werden opgemaakt (deze met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar plus deze die aanvullend in beschouwing werden genomen), worden voorgesteld op onderstaande figuur. In totaal omvat het volledig gekarteerde wegennetwerk ongeveer km gewestweg. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 7

8 2. Bevoegde instanties Overeenkomstig de beslissingen van de Vlaamse Regering van 7 september 2007 en 7 december 2007 (gepubliceerd BS ) zijn de volgende instanties aangeduid als bevoegde instanties voor de opmaak van de actieplannen voor de belangrijke wegen: en m.m.v. Vlaamse Overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu&Gezondheid Koning Albert II-laan 20, bus 8 B-1000 BRUSSEL Vlaamse overheid Agentschap Wegen en Verkeer Koning Albert II-laan 20, bus 4 B-1000 BRUSSEL Vlaamse overheid Departement Mobiliteit en Openbare Werken Koning Albert II-laan 20, bus 2 B-1000 BRUSSEL In overeenstemming met artikel 8, lid 7 van de richtlijn zal het publiek worden geraadpleegd over de voorstellen voor het actieplan voor de belangrijke wegen. Vervolgens dient het plan te worden goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 8

9 3. Wettelijke context De Belgische staatstructuur voorziet in een delegatie van bevoegdheden naar gemeenschappen en gewesten op basis van de Bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen (BS ). Dit geeft aanleiding tot een verdeling van specifieke bevoegdheden tussen de federale overheid en de gewesten. Artikel 6 van de Bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen bepaalt, voor die bevoegdheden relevant voor de strijd tegen het wegverkeerslawaai, de volgende bevoegdheidsverdeling tussen de federale overheid en de gewesten: - Bevoegdheden binnen het domein van de ruimtelijke ordening : Krachtens art. 6, 1, I zijn de gewesten bevoegd voor alle aspecten inzake ruimtelijke ordening op hun grondgebied. - Bevoegdheden binnen het domein leefmilieu : De Gewesten zijn bevoegd voor: 1) de bescherming van het leefmilieu, onder meer die van de bodem, de ondergrond, het water en de lucht tegen verontreiniging en aantasting, alsmede de strijd tegen de geluidshinder (art. 6, 1, II, 1 ) De federale overheid is echter bevoegd voor (art. 6, 1, II, tweede lid) 1) Het vaststellen van de productnormen - Bevoegdheden binnen het domein openbare werken en vervoer De Gewesten zijn bevoegd voor en en 1) de wegen en hun aanhorigheden 2bis) het juridisch stelsel van de land- en waterwegenis, welke ook de beheerder ervan zij, met uitzondering van de spoorwegen beheerd door de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen 8) het gemeenschappelijk stads- en streekvervoer Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 9

10 4. Toepasselijke milieukwaliteitsnormen Bij de omzetting van de Europese Richtlijn Omgevingslawaai in VLAREM (Besluit van de Vlaamse Regering van 22 juli 2005) werd bepaald (VLAREM, art ) dat de maatregelen in geluidsactieprogramma s: gericht zijn op het oplossen van de prioritaire problemen voortvloeiend uit de overschrijding van toepasselijke milieukwaliteitsnormen en in de eerste plaats van toepassing zijn op de belangrijkste zones zoals vastgesteld in de strategische geluidsbelastingkaarten. Artikel van VLAREM stelt dat de genoemde milieukwaliteitsnormen voor omgevingslawaai door de Vlaamse Regering kunnen worden vastgesteld overeenkomstig het Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid. De Vlaamse Regering kan daarbij bijzondere milieukwaliteitsnormen vaststellen voor stiltegebieden en probleemzones, zoals vastgesteld in de strategische geluidsbelastingkaarten. Bijzondere milieukwaliteitsnormen kunnen bovendien uitgewerkt worden naargelang van de omgeving of de gevoeligheid van de bevolkingsgroep, naargelang het gaat om bestaande of nieuwe situaties en naargelang van het type omgevingslawaai. Tot op heden werden nog geen milieukwaliteitsnormen voor omgevingslawaai vastgesteld. Het bestuur, verantwoordelijk voor de uitvoering van de richtlijn, heeft ter voorbereiding van de vaststelling van dergelijke milieukwaliteitsnormen voor weg- en spoorverkeerslawaai een overleg opgestart tussen het departement Leefmilieu, Natuur en Energie, het departement Mobiliteit en Openbare Werken, het Agentschap Wegen en Verkeer, de NMBS-Holding en andere betrokken partijen. Ook de dienst Milieu&Gezondheid van het departement LNE en een academische expert inzake de effecten van geluid maakten deel uit van deze overleggroep. Dit overleg resulteerde in 2008 in een consensustekst tussen de departementen Leefmilieu, Natuur en Energie en Mobiliteit en Openbare Werken, het Agentschap Wegen en Verkeer en de NMBS-Holding. Daarbij werden afspraken gemaakt over geluidsniveaus (referentiewaarden) waarnaar kan worden verwezen bij de ontwikkeling van maatregelen ter beheersing van het omgevingslawaai. Het gaat daarbij om waarden voor wegverkeer en voor spoorverkeer en voor nieuwe en bestaande situaties. De waarden zijn bovendien gedifferentieerd naar wegtype. De afspraken die over deze referentiewaarden werden gemaakt, omvatten evenwel nog geen engagementen over de manier waarop maatregelen zullen worden gekoppeld aan overschrijdingen van de referentiewaarden. Hiervoor bestaan er verschillende mogelijkheden. Welke strategie het meest is aangewezen, hangt onder meer af van de kostenefficiëntie en de haalbaarheid van de beoogde maatregelen. Om te kunnen beoordelen welke strategie het meest is aangewezen om de prioritaire problemen zoals die uit de geluidskaarten blijken, op een efficiënte en objectieve manier aan te pakken, werd door het bestuur een onderzoek opgestart (zie maatregel 9.1). In deze studie zal worden onderzocht wat de financiële, juridische en praktische haalbaarheid is van de verschillende mogelijkheden die hiervoor bestaan. Op basis van dit onderzoek zal worden Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 10

11 bepaald op welke manier het voorliggende actieplan kan worden geoptimaliseerd, onder andere door na te gaan op welke manier maatregelen kunnen worden gekoppeld aan overschrijdingen van de referentiewaarden. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 11

12 5. Samenvatting van de in de geluidsbelastingkaarten vervatte gegevens 5.1 Geluidskaarten (wegen met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar en aanvullend wegennetwerk) Zoals in hoofdstuk 1 werd aangegeven, werden geluidsbelastingskaarten opgemaakt voor alle wegen met meer dan voertuigpassages per jaar (het criterium voorgeschreven door de Europese richtlijn) en voor een aantal bijkomende wegen, zodat een aaneensluitend wegennetwerk kon worden gekarteerd. De geluidskaarten werden ontwikkeld in een studie 1 in opdracht van het Agentschap Wegen en Verkeer. Hierbij werden, in overeenstemming met de voorschriften van de Europese richtlijn, de gegevens (verkeersintensiteiten,...) gebruikt voor het referentiejaar De strategische geluidsbelastingskaarten voor de wegen met meer dan 6 miljoen voertuigen per jaar, die officieel aan de Europese Commissie werden gerapporteerd, zijn opgenomen in Bijlage 2. De kaarten waarop ook het aanvullende wegennet wordt getoond, kunnen worden bekeken op de websites en wegen.vlaanderen.be. Op geluidskaarten staat aangegeven wat de geluidsbelasting is in de omgeving van de belangrijke wegen. De geluidsbelasting wordt daarbij uitgedrukt in twee door Europa voorgeschreven indicatoren: de L den en de L night. De L den stelt een gemiddelde voor van de geluidsniveaus over een volledige dag, avond en nacht, waarbij men de avond- en nachtniveaus zwaarder laat doorwegen. Deze indicator is representatief voor mogelijke hinder. De L night -indicator stelt enkel het geluidsniveau tijdens de nachtperiode voor en is dus een maat voor mogelijke slaapverstoring. De geluidsbelasting zoals die op de geluidskaarten staat aangegeven, is het resultaat van een berekening. De gebruikte rekenmethode is het Nederlandse Reken- en meetvoorschrift wegverkeerslawaai Blootstellingcijfers (enkel wegen met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar) De vastgestelde geluidsniveaus op de geluidskaarten werden gekoppeld aan gegevens over de in de omgeving aanwezige bewoning, zodat een schatting kon worden gemaakt van het aantal omwonenden. Hierbij werd enkel de blootstelling langs de wegen met meer dan voertuigpassages per jaar in acht genomen. Enkel deze blootstellingscijfers dienen immers aan de Europese Commissie te worden gerapporteerd in de eerste fase. Uit het rapport werden volgende gegevens over de blootstelling van inwoners aan bepaalde 1 Rapport: Ontwikkelen van geluidsbelastingkaarten en afgeleide gegevens voor wegverkeer met inbegrip van de software en invoer/uitvoer bestanden voor Vlaanderen, Vincotte Environment nv, ref Eindrapport. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 12

13 geluidsniveaus 2 gerapporteerd: afgeleid, zoals deze aan de Europese Commissie dienen te worden 1. Het aantal mensen (afgerond op het dichtstbijzijnde honderdtal) dat in woningen buiten de agglomeraties Gent en Antwerpen woont die worden blootgesteld aan L den -waarden in de geluidsbelastingklassen db, db, db, db, >75dB. L den (exclusief agglomeraties) >75 personen Het aantal mensen (afgerond op het dichtstbijzijnde honderdtal) dat in woningen buiten de agglomeraties Gent en Antwerpen woont die worden blootgesteld aan L night -waarden in de geluidsbelastingklassen db, db, db, db, >70 db. L night (exclusief agglomeraties) >70 personen De totale oppervlakte (in km²) die is blootgesteld aan waarden van L den die hoger zijn dan respectievelijk 55, 65 en 75 db, het geschatte aantal mensen (afgerond op het dichtstbijzijnde honderdtal) dat in elk van deze zones woont en het geschatte aantal woningen (afgerond op het dichtstbijzijnde honderdtal) dat in elk van deze zones ligt. Deze cijfers hebben, in tegenstelling tot de vorige cijfers, wél tevens betrekking op de blootstelling binnen de agglomeraties Gent en Antwerpen. Deze gegevens worden bovendien cumulatief voorgesteld. L den (inclusief agglomeraties) >55 >65 >75 km² personen woningen In verband met de bepaling van het aantal blootgestelde personen dient te worden opgemerkt dat de hierna genoemde aantallen wellicht een overschatting van de werkelijke blootstelling inhouden. De voor de bepaling van de aantallen mensen en woningen gebruikte datasets bevatten immers enkel informatie over de locatie van woongebouwen en niet over deze van woningen. In overeenstemming met de bepalingen uit 2.44.iii van de Good Practice Guide for Noise Mapping (versie 2, update augustus 2007) werd dan ook het voorzorgsprincipe gehanteerd, waarbij het hoogste geluidsniveau op de gevel van het woongebouw werd toegekend aan alle mensen en woningen die binnen dit woongebouw voorkomen. Zoals deze Good Practice Guide echter aangeeft, kan deze werkwijze leiden tot een overschatting van het werkelijke aantal. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 13

14 6. Beoordeling van het geschatte aantal mensen dat aan lawaai blootgesteld is en overzicht van problemen die opgelost en situaties die verbeterd moeten worden Voor een beoordeling van het geschatte aantal mensen dat aan wegverkeerslawaai blootgesteld is, verwijzen we naar het vorige hoofdstuk. De strategische geluidsbelastingskaarten bevatten informatie over de geluidsblootstelling langs de belangrijke wegen. De Europese richtlijn schrijft voor dat geluidsactieprogramma s in de eerste plaats van toepassing moeten zijn op de belangrijkste zones zoals deze worden vastgesteld in de strategische geluidsbelastingkaarten. In het onderzoek dat het bestuur heeft gelanceerd (zie maatregel 9.1), zal onderzocht worden welke de belangrijkste conflicten en knelpunten zijn die het geluidsklimaat in Vlaanderen in negatieve zin beïnvloeden en zullen oplossingen hiervoor worden gesuggereerd. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 14

15 7. Overzicht openbare raadplegingen 7.1. Bekendmaking ontwerp van actieplan en publieke raadpleging Op werd het ontwerp van dit actieplan door de Vlaamse minister van Leefmilieu aan de Vlaamse Regering ter kennisneming voorgelegd. Het ontwerp doorliep vervolgens een publieke raadpleging van tot Die raadpleging werd op de volgende wijze ingericht: - Bekendmaking bij uittreksel in het Belgisch Staatsblad van Publicatie van onderstaande advertentie in de kranten Het Nieuwsblad, De Standaard en Het Laatste Nieuws op Terinzagelegging van het ontwerp van actieplan van tot bij het bestuur (zie hoofdstuk 2) en op de website Gedurende deze termijn kon iedereen bezwaren of opmerkingen schriftelijk ter kennis brengen van het bestuur. - Vraag aan de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen en de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen om een met redenen omkleed, niet-bindend advies uit te brengen. - Kennisgeving van de opstart van de publieke raadpleging aan o Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer (Federale overheid) Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 15

16 o Federale overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (Federale overheid) o Brussels Instituut voor Milieubeheer (Brussels Hoofdstedelijk Gewest) o Direction générale opérationnelle de l'agriculture, des Ressources naturelles et de l'environnement (Waals Gewest) Ter ondersteuning van de publieke raadpleging werd door het departement LNE een brochure opgesteld. De brochure geeft informatie over de uitvoering van de Europese richtlijn Omgevingslawaai in Vlaanderen 3. De brochure werd in de week voorafgaand aan de publieke raadpleging verstuurd naar de milieudiensten van alle Vlaamse gemeenten, naar de diensten van de Vlaamse provincies en naar andere mogelijk belanghebbenden. Daarbij werd de opstart van de publieke raadpleging onder de aandacht gebracht. 7.2 Ontvangen inspraakreacties Het bestuur ontving, naast het met redenen omklede advies van de MINA-raad, in totaal 52 inspraakreacties (waarvan een aantal identieke). Deze reacties werden bezorgd via of per brief. Van de 52 inspraakreacties werden er - 1 ingediend door een gewestelijke overheidsorganisatie (departement MOW van de Vlaamse overheid) - 1 ingediend door een provinciale overheid (Provincie Vlaams-Brabant) - 10 ingediend door een College van Burgemeester en Schepenen; het gaat om de colleges van Rumst, Schoten, Wezembeek-Oppem, Oudenburg, Zaventem, Destelbergen, Kortenberg, Temse, Waasmunster en Edegem. - 3 ingediend door een schepen of gemeenteraadslid (Oudenburg (2) en Meise) - 1 ingediend door een gemeentelijke adviesraad (Milieuraad Zaventem) - 2 ingediend in naam van een vereniging (Bond Beter Leefmilieu vzw en Comité Dahlialaan - Oostende) - 34 ingediend door een individuele burger. Een overzicht en bespreking van de ontvangen inspraakreacties wordt gegeven in Bijlage 3. Waar relevant wordt aangegeven op welke manier het ontwerp van actieplan werd aangepast op basis van de inspraakreactie Bekendmaking van het definitieve actieplan De definitieve versie van het actieplan werd, rekening houdend met de gegeven adviezen en met de ingediende bezwaren of opmerkingen, op door de Vlaamse Regering goedgekeurd. Het actieplan werd daarna bij uittreksel bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad en ter inzage gelegd bij het bestuur (zie hoofdstuk 2). Het kan ook worden gedownload op de website 3 De brochure kan worden gedownload op Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 16

17 8. Reeds bestaande maatregelen voor lawaaivermindering Hierna volgt een overzicht van de belangrijkste al uitgevoerde of bestaande maatregelen ter beheersing van het wegverkeerslawaai De blootstelling aan wegverkeerslawaai wordt in kaart gebracht Om een efficiënt beleid rond geluidshinder te kunnen opzetten, is een eerste vereiste dat men een goed beeld krijgt van de mate waarin de Vlaming hinder ondervindt door geluid. Betrouwbare gegevens over de blootstelling aan wegverkeerslawaai vormen dus de basis voor een doeltreffend beleid. De Vlaamse overheid verwerft op verschillende manieren informatie over deze blootstelling: - Via het geluidsmeetnet Automatic Network Noise Environnement (ANNE) van het departement LNE. Dit is een systeem van continue geluidsregistratie via verschillende meetposten verspreid over Vlaanderen. Twee posten van dit meetnet langs de E40- autosnelweg zijn specifiek gericht op de registratie van wegverkeerslawaai. De meetresultaten worden onder andere verwerkt in de milieurapportage van het Vlaams Gewest. 4 - Via de inventaris van het Agentschap Wegen en Verkeer. Het Agentschap, dat instaat voor het beheer van de gewestwegen, houdt een inventaris bij van mogelijk geluidsbelaste woonzones. Deze lijst is gebaseerd op klachten van burgers. Ter hoogte van deze woonzones worden door het Agentschap geluidsmetingen uitgevoerd. Op basis van de resultaten van deze metingen en van de kenmerken van de situatie in kwestie wordt nagegaan of het noodzakelijk en zinvol is om geluidsbeperkende maatregelen te voorzien (zie maatregelen 8.3 en 9.2). - Via het bevolkingsonderzoek Schriftelijk Leefomgevingsonderzoek (SLO). Hiervoor werden op regelmatige basis (2001, 2004, 2008) een representatief staal Vlamingen ondervraagd over hoe zij de leefbaarheid van hun leefomgeving ervaren. Ook de enquêteresultaten worden verwerkt in de milieurapportage van het Vlaams Gewest 5. - Via de berekende geluidskaarten van de belangrijke wegen met meer dan 6 miljoen voertuigen per jaar, opgemaakt in uitvoering van de Europese Richtlijn Omgevingslawaai (zie hoofdstuk 5). Deze kaarten worden aan het publiek gecommuniceerd via de sites van het departement LNE en het Agentschap Wegen en Verkeer. De informatie in deze kaarten zal in de loop van 2009 nauwkeurig worden geanalyseerd, waarbij zal worden nagegaan welke de belangrijkste knelpunten zijn die 4 Het Decreet Algemene Bepalingen Milieubeleid bepaalt dat op regelmatige tijdstippen een Milieurapport moet worden opgesteld waarin onder meer de bestaande toestand van het milieu wordt beschreven en geëvalueerd, het gevoerde milieubeleid wordt geëvalueerd en verwachte ontwikkelingen van het milieu volgens een aantal scenario s worden beschreven. De gegevens uit het meetnet ANNE worden gebruikt bij de opmaak van indicatoren voor dit Milieurapport, meer bepaald voor de indicator Typische geluidsemissie door verkeer op autosnelwegen. 5 De gegevens uit de SLO-onderzoeken worden onder andere gebruikt bij de calibratie van de indicator Potentieel ernstig gehinderden door geluid in de MIRA-rapporten. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 17

18 het geluidsklimaat in Vlaanderen in negatieve zin beïnvloeden en welke strategie het meest aangewezen is om deze prioritaire problemen op een efficiënte en objectieve manier aan te pakken (zie maatregel 9.1). Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 18

19 8.2. De geluidsimpact van nieuwe weginfrastructuren wordt beperkt Voordat activiteiten of ingrepen waarvan vermoed wordt dat ze significante milieueffecten kunnen hebben, mogen worden uitgevoerd, moeten de mogelijke milieugevolgen op een wetenschappelijk verantwoorde wijze worden bestudeerd, besproken en geëvalueerd. De voorwaarden waaraan deze milieueffectrapportage moeten voldoen, worden beschreven in het Decreet van 18 december 2002 tot aanvulling van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid met een titel betreffende de milieueffect- en veiligheidsrapportage, gewijzigd bij het Decreet van 22 april 2005 en het Decreet van 27 april De regelgeving in kwestie kan worden geraadpleegd via Ook weginfrastructuurprojecten moeten aan een dergelijke milieueffectrapportage worden onderworpen, voor zover ze de volgende eigenschappen hebben: - dienen altijd aan een milieueffectrapportage te worden onderworpen: o de aanleg van autosnelwegen en autowegen 6, met inbegrip van de hoofdwegen o de aanleg van nieuwe wegen met vier of meer rijstroken, of verlegging en/of verbreding van bestaande wegen van twee rijstroken of minder tot wegen met vier of meer rijstroken, indien de nieuwe weg, of het verlegde en/of verbrede weggedeelte een ononderbroken lengte van 10 km of meer heeft o wijziging of uitbreiding van de genoemde projecten, wanneer die wijziging of uitbreiding aanleiding geeft tot de overschrijding van de genoemde drempelwaarden - dienen altijd aan een milieueffectrapportage te worden onderworpen, met de mogelijkheid tot het indienen van een gemotiveerd verzoek tot ontheffing: o de aanleg van wegen met 4 of meer rijstroken over een lengte van 1 km tot 10 km o de aanleg van wegen met 2 of meer rijstroken over een lengte van 10 km of meer o de aanleg van verharde wegen die over een ononderbroken lengte van 1 km of meer in een bijzonder beschermd gebied zijn gelegen o wijziging of uitbreiding van projecten van bijlage I of II, waarvoor reeds een vergunning is afgegeven, die zijn of worden uitgevoerd en die aanzienlijke nadelige gevolgen voor het milieu kunnen hebben (niet in bijlage I opgenomen wijziging of uitbreiding) In deze milieueffectrapportage moet ook de verwachte geluidsimpact van de weginfrastructuurprojecten aan bod komen. Hierbij moet zowel de mogelijke verstoring van de mens als de mogelijke verstoring van fauna en flora worden onderzocht. 6 Onder autowegen is te verstaan de wegen die beantwoorden aan de definities van de Europese Overeenkomst inzake internationale hoofdverkeerswegen van 15 november Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 19

20 Indien uit deze beoordeling blijkt dat een project een negatieve impact op het geluidsklimaat zou kunnen hebben, moeten milderende maatregelen worden voorgesteld, zoals een alternatieve tracékeuze, het voorzien van extra isolatie, een stiller wegdek of de plaatsing van geluidsschermen. In uitvoering van de aanbevelingen uit milieueffectrapporten werden tijdens de periode voor 5 weginfrastructuurprojecten geluidsschermen als milderende maatregel voorzien. In totaal werden er op basis van de aanbevelingen uit milieueffectrapportages tijdens die periode 9,9 km geluidsschermen geplaatst (cijfers: Agentschap Wegen en Verkeer). Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 20

21 8.3. Op de meest belaste locaties worden geluidsschermen voorzien of wordt een stiller wegdek aangelegd. Het Agentschap Wegen en Verkeer van de Vlaamse overheid, dat instaat voor het beheer van de gewestwegen, houdt een inventaris bij van mogelijk geluidsbelaste woonzones langs gewestwegen. Deze inventaris wordt gebruikt om de woonzones die het zwaarst met geluid belast zijn, prioritair te behandelen. De in de lijst opgenomen woonzones zijn gebaseerd op de klachten van burgers. De precieze geluidsbelasting ter hoogte van deze woonzones wordt door AWV objectief in kaart gebracht via geluidsmetingen (zie 8.1). Daarbij wordt ook informatie ingezameld over het aantal woongelegenheden in de zone, over de precieze ligging van deze woningen t.o.v. de weg, over eventuele andere gevoeligheden (bv. aanwezigheid van een ziekenhuis), enz. Vervolgens wordt, te beginnen met die zones met de hoogst opgemeten geluidsniveaus, nagegaan welke maatregelen een oplossing kunnen bieden voor de geluidshinder. Daarbij wordt in het bijzonder nagegaan - of een geluidsscherm in die concrete situatie voldoende effectief zou zijn (voldoende reductie in blootstelling t.o.v. geraamde kostprijs); dit hangt onder meer af van de ligging van de woningen t.o.v. de weg en van de geometrie van de omgeving - of een overlaging of wijziging van het wegdek een voldoende geluidsreducerend effect zou hebben; in de praktijk is dit vooral het geval wanneer het wegdek bestaat uit dwarsgegroefd of langsgegroefd beton, kasseien of betonstraatstenen. Op basis van deze informatie wordt vervolgens beoordeeld of en onder welke voorwaarden een oplossing van de geluidshinder voor de locatie in kwestie haalbaar is. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 21

22 Plaatsing van geluidschermen Effectiviteit van geluidsschermen Zonder geluidsscherm plant het geluid, afkomstig van het wegverkeer, zich vrij voort van de bron tot bij de ontvanger. Met een geluidsscherm tussen de weg en de woningen wordt een obstakel gevormd waardoor het geluid een langere weg dient af te leggen (over of naast het scherm) voor het bij de ontvanger komt. De lengte van deze omweg bepaalt in hoeverre het geluid wordt afgezwakt (zie figuur) 7. Afgelegde weg voor plaatsing scherm Afgelegde weg na plaatsing scherm De effectiviteit van een scherm wordt dus bepaald door de lengte van de omweg die het geluid moet volgen om van bron tot bij de ontvanger te komen. De hoogte (en lengte) van het scherm is daarbij uiteraard een belangrijke parameter. Daarnaast hangt de effectiviteit echter ook in sterke mate af van de ligging van de woningen t.o.v. de weg en de geometrie van de omgeving. Voor eenzelfde scherm is de omweg voor woningen op korte afstand van de weg immers groter dan voor woningen op grote afstand. Op grote afstand wordt de werking van een scherm dus beperkter omdat de omweg kleiner wordt. Indien een scherm goed gedimensioneerd wordt, kan in een zone dicht achter het scherm een vermindering van het equivalente geluidsniveau (L Aeq ) met 10 db bekomen worden. Naarmate de afstand tot het scherm toeneemt, vermindert de geluidsniveauverlaging. Op een afstand van 250 m is de vermindering van het L Aeq al beperkt tot slechts enkele db. Indien een scherm onvoldoende lang is, zal het effect op een bepaalde afstand van het scherm nog beperkter zijn. De omweg langs de randen van het scherm zal dan immers erg klein zijn. Hetzelfde principe zorgt ervoor dat vooral de rijstroken dicht bij het scherm worden afgeschermd, maar dat het scherm minder effectief is voor rijstroken verder weg van het scherm. 7 In principe kunnen geluidsgolven zich ook dóór het geluidsscherm voortplanten. Een scherm met een voldoende hoge geluidsisolatie zal er echter voor zorgen dat de geluidsgolven die zich rechtstreeks dóór het scherm voortplanten zeer sterk worden afgezwakt. Zo wordt hun bijdrage aan het totale geluidsniveau minimaal. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 22

23 Ook het frequentiespectrum van het geluid kan een rol spelen: laagfrequente geluiden kunnen zich, door hun grote golflengte, gemakkelijker over een scherm heen buigen dan hoogfrequente geluiden. Dit betekent bijvoorbeeld dat een scherm minder effectief zal zijn langsheen een weg met een hoog percentage vrachtwagens. Het is daarom zeer belangrijk dat vóór men overgaat tot het plaatsen van een geluidsscherm op een bepaalde locatie, eerst in detail wordt onderzocht of een scherm op die locatie wel effectief is. Deze afweging gebeurt door de specialisten van het Agentschap Wegen en Verkeer op basis van informatie over de omgeving, de gemeten geluidsniveaus, de locatie, het aantal woningen etc Financiering van het geluidsscherm Wanneer uit metingen en berekeningen blijkt dat een geluidsscherm een effectieve oplossing kan vormen voor de geluidsoverlast op een bepaalde locatie, wordt met de gemeente in kwestie nagegaan of er afspraken kunnen worden gemaakt over de financiering van de plaatsing van het geluidsscherm. De afspraken over de financiering kaderen daarbij binnen Module 5 van het Mobiliteitsconvenant. Dit convenant is een overeenkomst tussen de Vlaamse en de lokale overheid met het oog op de realisatie van het lokale mobiliteitsbeleid (zie maatregel 8.5). Met het afsluiten van een dergelijke module 5 verbinden de Vlaamse en de lokale overheid zich ertoe schermen en/of gronddammen te bouwen langs gewestwegen, om de geluidshinder afkomstig van het wegverkeer te verminderen en zo de verkeersleefbaarheid te verhogen. Hiertoe worden volgende afspraken gemaakt: Het Vlaamse gewest zorgt voor de bouw en het onderhoud van de geluidsschermen en/of gronddammen. Als het geluidsniveau L Aeq 80 db(a) bereikt of overstijgt, betaalt het Vlaamse gewest 100%. De lokale overheid en het Vlaamse gewest betalen elk een welbepaald deel van de bouwkosten als een geluidsniveau L Aeq groter dan 65 db(a) maar kleiner dan 80 db(a) wordt vastgesteld. De bijdrage van de lokale overheid is bovendien kleiner in de onmiddellijke omgeving van een ziekenhuis of wanneer meer dan de helft van de woningen die zich bevinden in een strook van 250 m vanaf de rand van de rijbaan, gebouwd werd vóór de openstelling van de gewestweg. De mate waarin het Vlaamse Gewest tussenkomt bij de financiering van een geluidsscherm, is dus afhankelijk van het geluidsniveau dat wordt vastgesteld op de geluidsbelaste locatie. Bovendien neemt het Vlaamse Gewest een groter deel van de kosten op zich, indien minstens de helft van de woningen al gebouwd waren vóór de gewestweg er kwam. Als de lokale overheid bereid is om een dergelijke overeenkomst af te sluiten, kan het Vlaamse Gewest overgaan tot de plaatsing van het geluidsscherm. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 23

24 Stand van zaken In het kader van deze module 5 werden tijdens de periode in totaal 10 projecten uitgevoerd, goed voor een totale lengte van 7.6 km geluidsschermen (cijfers Agentschap Wegen en Verkeer). In totaal stonden er eind 2008 langs de gewestwegen 77.5 km geluidsschermen 8. Onder impuls van de uitvoering van de Europese Richtlijn zal tijdens de periode het aantal kilometers geluidschermen dat in het kader van deze module door de Vlaamse overheid wordt opgetrokken, sterk toenemen. Tegen eind 2010 zal naar verwachting in totaal ongeveer 98 km geluidsscherm langs de gewestwegen staan. Dit betekent dat het totale aantal kilometer geluidscherm langs Vlaamse gewestwegen op twee jaar tijd met ongeveer een kwart zal toenemen. Voor details hierover verwijzen we naar paragraaf Daarnaast liggen er naast gewestwegen ook nog 41.1 km gronddammen (waarvan er 2.5 km werden aangelegd in de periode ). In totaal (schermen+gronddammen) geeft dat dus km geluidswerende constructies eind Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 24

25 Heraanleg of overlaging van lawaaierige wegdekken De eigenschappen van een wegdek bepalen in belangrijke mate hoeveel lawaai het wegverkeer er produceert. Al vanaf snelheden boven de 40 à 50 km/h (personenwagens) resp. snelheden 70 à 80 km/h (vrachtwagens) is het rolgeluid, dat ontstaat door het contact tussen de banden en het wegdek, immers de dominante factor in de totale geluidsproductie (zie ook maatregel 9.3). Wanneer een wegdek veel oneffenheden bevat en/of een hoge ruwheid heeft, zal een erover rollende band in trilling worden gebracht. Deze trillingen stralen naar de omgeving af als rolgeluid. Wegdekken met een fijne textuur zullen doorgaans dan ook stiller zijn dan wegdekken met een grovere textuur. Een tweede factor van belang is de porositeit van het wegdek (het percentage holle ruimte in het wegdek). Een open, poreus wegdek zal immers een deel van het geproduceerde lawaai weer absorberen (zowel het geproduceerde rolgeluid als (in minder mate) het motorgeluid). In het kader van de opmaak van de geluidsbelastingskaarten voor wegverkeer werd door het Agentschap Wegen en Verkeer een databank opgesteld van de gebruikte wegbedekking op het Vlaamse gewestwegennet en werd een verband gelegd tussen de verschillende wegdektypes en de verwachte geluidsproductie (zie maatregel 9.4). Deze gegevens geven inzicht in de geluidskarakteristieken van de verschillende in Vlaanderen gebruikte wegdektypes. Lawaaierige wegdektypes blijken met name dwarsgegroefd en langsgegroefd beton, betonstraatstenen en kasseien te zijn. Dwars- en langsgegroefd beton is bijvoorbeeld 5 à 6 db(a) lawaaieriger dan de wegdekken die tegenwoordig courant gebruikt worden bij de aanleg van wegen, zoals SMA-C, SMA-D en AB-4C. Dergelijke lawaaierige wegdekken worden dan ook in ieder geval niet meer gebruikt bij de aanleg van wegen (zie maatregel 8.4). Wanneer uit de inventaris van het Agentschap Wegen en Verkeer blijkt dat op een welbepaalde geluidsbelaste locatie al een lawaaierig wegdek aanwezig is, wordt bovendien nagegaan of een heraanleg of overlaging van het wegdek daar een zinvolle ingreep zou zijn. In de praktijk is dit vooral het geval wanneer het wegdek bestaat uit dwarsgegroefd of langsgegroefd beton, kasseien of betonstraatstenen. Wanneer een heraanleg of overlaging van het wegdek inderdaad zinvol is, voorziet het Agentschap Wegen en Verkeer de nodige budgetten om de werken uit te voeren. Drie recente voorbeelden van dergelijke aanpassingen aan de wegverharding, uitgevoerd in het kader van de strijd tegen de geluidshinder, zijn 9 - het overlagen van de dwarsgegroefde betonverharding van de E40/A3 ter hoogte van Heverlee - Egenhoven met SMA (uitgevoerd in 2007) 9 Vóór 2009 werden de uitgaven voor dergelijke projecten in de budgetten onder de algemene rubriek structureel onderhoud van de rijwegen ingeschreven. Het is dan ook niet mogelijk een precieze schatting te maken van het totaal aan aangewende middelen voor aanpassingen van de wegverharding in het kader van de strijd tegen de geluidshinder. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 25

26 - het afslijpen van de dwarsgegroefde betonverharding N45 ter hoogte van Haaltert (uitgevoerd in 2008) - het overlagen van de dwarsgegroefde betonverharding op de E40/A3 ter hoogte van Boutersem met SMA (uitgevoerd in 2008). Ook deze inspanningen zullen, onder impuls van de uitvoering van de Europese Richtlijn, de komende jaren intensief worden verdergezet. Voor 2009 wordt ongeveer 7.2 miljoen euro voorzien voor bijkomende overlagingen en wijzigingen van de bestaande wegverharding in het kader van de strijd tegen de geluidshinder. In totaal gaat het om 8 projecten met een totale lengte van ongeveer 40 km. Voor details hierover verwijzen we naar paragraaf Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 26

27 8.4. Lawaaierige wegdekken worden niet meer gebruikt bij (her-) aanleg. Zoals hoger gesteld (zie maatregel 8.3.2), wordt op plaatsen waar de geluidsbelasting hoog is overwogen of een aanpassing van het wegdek een oplossing kan betekenen. Uiteraard wordt tegenwoordig ook preventief bij elke (her-)aanleg van een weg rekening gehouden met de geluidskarakteristieken van het gebruikte wegdek. De wegdekken waarvan gekend is dat ze minder goede geluidskarakteristieken hebben, komen daarbij niet meer in aanmerking. Concreet worden de volgende wegdekken door het Vlaamse Gewest niet meer gebruikt bij de (her-)aanleg van wegen: - SMA-B (SMA 0/14) 10 - dwarsgegroefd, langsgegroefd of gebezemd doorlopend gewapend beton - dwarsgegroefd of langsgegroefd platenbeton Bij de keuze van een wegdek bij de (her-)aanleg van het Vlaamse wegdekbeleid wordt tegenwoordig steeds rekening gehouden met akoestische aspecten. Daarbij moet echter worden vermeld dat uiteraard ook andere aspecten, zoals veiligheid, kostprijs (aanlegkosten en onderhoudskosten tijdens de volledige levensduur), duurzaamheid en hinder ten gevolge van wegenwerken, van belang zijn bij de keuze van een wegdek (zie maatregel 9.4). Het Vlaamse Gewest zoekt steeds een optimaal evenwicht tussen deze verschillende aspecten. Tegenwoordig wordt doorgaans voor stille varianten in de wegdekbekleding gekozen. Concreet worden voornamelijk de volgende wegdekken gebruikt bij de (her-)aanleg van wegen: - Voor wat betreft asfaltverhardingen: o Op hoofdwegen, primaire wegen en secundaire wegen buiten de bebouwde kom wordt vooral voor SMA-C (SMA 0/10) en SMA-D (SMA 0/6) gekozen. Deze wegdekken veroorzaken dankzij hun fijnere gradering minder rolgeluid, dat onder de typische omstandigheden op de genoemde types van wegen dominant is in de totale geluidsproductie. o Op de overige secundaire wegen en bij doortochten: AB-4C en AB-4D. De keuze is niet uitsluitend gebaseerd op akoestische redenen, maar ook op technische redenen. Hierbij dient ook te worden opgemerkt dat bij snelheden van 50 km/h of lager, ook het motorgeluid een niet te verwaarlozen aandeel heeft in de totale geluidsproductie (en niet alleen het rolgeluid significant is). - Voor wat betreft betonverhardingen: hoofdzakelijk chemisch uitgewassen beton. 10 SMA-B wordt nog wel toegepast bij bepaalde herstellingen. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 27

28 8.5. Lokale overheden ontvangen steun voor het verminderen van de geluidshinder 8.5.a. Via de Mobiliteitsconvenants Tengevolge het Decreet van 20 april 2001 betreffende de mobiliteitsconvenants kunnen de Vlaamse overheid, de lokale overheid, de Vlaamse Vervoermaatschappij en in voorkomend geval de provinciale overheid en elke maatschappelijke actor waarvan de activiteiten belangrijke vervoersstromen genereren, een lokaal mobiliteitsconvenant afsluiten met het oog op de realisatie van het lokale mobiliteitsbeleid. Dit mobiliteitsconvenant is een modulair opgebouwde overeenkomst bestaande uit een moederconvenant en één of meerdere modules. Voor de beheersing van geluidshinder door wegverkeer zijn vooral Module 5 en Module 15 belangrijk. Via het afsluiten van een Module 5 verbinden de Vlaamse en de lokale overheid zich ertoe schermen en/of gronddammen te bouwen langs gewestwegen, om de geluidshinder afkomstig van het wegverkeer te verminderen en zo de verkeersleefbaarheid te verhogen. Hiertoe worden tussen gewest en gemeente afspraken gemaakt, waarbij de kost wordt verdeeld in verhouding tot de gemeten geluidsbelasting (zie 8.3.2). Via het afsluiten van een Module 15 verbinden de betrokken partijen (de lokale overheid, het gewest, andere partijen) zich ertoe flankerende maatregelen te nemen ter ondersteuning van een duurzaam lokaal mobiliteitsbeleid. Het gewest betaalt daarbij 33% van de kosten van de maatregelen. Voor deze module komen onder meer maatregelen in aanmerking die als doel hebben om de druk te verminderen op het leefmilieu uitgeoefend door verkeer en vervoer en de bijbehorende infrastructuren. Onder deze druk op het leefmilieu wordt ook de geluidshinder begrepen. 8.5.b. Via de Samenwerkingsovereenkomst De Samenwerkingsovereenkomst is een vrijwillige overeenkomst die een gemeente of provincie afsluit met de Vlaamse Overheid op vlak van milieu. In ruil voor het uitvoeren van een aantal acties krijgt de gemeente of provincie financiële en inhoudelijke ondersteuning van de Vlaamse Overheid. Met betrekking tot hinder bepaalt de samenwerkingsovereenkomst dat de gemeente er zich toe verbindt een beleid te voeren dat erop gericht is om de milieuhinder (waaronder geluidshinder) die zich voordoet op haar grondgebied te beheersen en zo mogelijk in te perken, onder meer door aandacht te besteden aan de volgende doelstellingen: - op een gestandaardiseerde manier opvolgen en inventariseren van milieuhinder - stimuleren van verantwoord gedrag van haar burgers en bedrijven via doelgerichte sensibilisatiecampagnes in verband met de beheersing van milieuhinder - zelf een verantwoord gedrag aan de dag leggen in verband met de beheersing van milieuhinder voor activiteiten die de gemeente in eigen beheer organiseert of exploiteert Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 28

29 - efficiënt en effectief optreden bij vaststelling van milieuhinder - voorkomen van milieuhinder door het gebruik van het instrumentarium van de ruimtelijke ordening. Daarnaast bestaat de mogelijkheid een aantal milieu- of natuurgerelateerde projecten uit te voeren, ondermeer in het domein van de geluidshinder. 8.5.c. Begeleiding agglomeraties bij uitvoering Europese richtlijn 2002/49/EG De steden Gent en Antwerpen werden aangeduid als agglomeraties in de zin van de 1e fase van de Europese Richtlijn (agglomeraties met meer dan inwoners). In de 2e fase (2012) komt ook de agglomeratie Brugge (meer dan inwoners) aan bod. Ter voorbereiding van de opmaak van de geluidsbelastingskaarten van deze agglomeraties heeft de Vlaamse overheid een studie laten uitvoeren waarin een geluidsmodel werd ontwikkeld dat is aangepast aan de gegevens die bij de steden beschikbaar zijn. Deze software werd bij de betrokken stedelijke diensten geïnstalleerd. De steden zullen in de loop van 2009 m.b.v. dit geluidsmodel de nodige geluidsbelastingskaarten aanmaken. In deze fase zullen ze verder financieel ondersteund worden door de Vlaamse overheid. Ook voor de opmaak van een lokaal actieplan ter beperking van de geluidshinder in de betrokken agglomeraties, zullen de agglomeraties steun ontvangen van de Vlaamse overheid. Actieplan Wegverkeerslawaai goedgekeurd door de Vlaamse Regering 29