ENERGIEAMBASSADEURSTOP

Transcriptie

1 Workshop HOE ORGANISEER JE BUURTKRACHT OP GROTE SCHAAL? ENERGIEAMBASSADEURSTOP 10 september 2016 case 'Energie in de Merenwijk' te Leiden 1

2 WIE ZIJN WIJ Ariane Lelieveld Stella Boess Faculteit Industrieel Ontwerpen, TU Delft 2

3 Merenwijk in Leiden De wijk en zijn bewoners : Na oorlogse uitbreidingswijk Bloemkoolwijk met veel groen en fijne leefomgeving Gebouwd jaren Serie bouw met veel dezelfde type woningen Door bewoning veel verschillen ontstaan (op de indeling, installatie en kwaliteit van onderhoud) Bouwkundig nog steeds identiek ( in detail) Grotendeels particulier bezit met diversiteit aan bewoners: - in verschillende levensfases; - met verschillende gezinssamenstellingen; - met verschillende levenstijlen; - een diversiteit aan woonwensen en behoefte - met uiteenlopende budgetten Moeilijke doelgroep (particulier bezit) om te bereiken en niet gelijkgestemd. 3

4 Hoe start je en waar ga je mee aan de slag? Bij: 'Hoe organiseer je buurtkracht op grote schaal en hoe betrek je stakeholders' ontstaat een vervolg vraag: Wat is er voor nodig om een werkbare situatie voor alle stakeholders te organiseren waarbij drempels voor voortgang en beweging worden weggenomen? Stap1 van de buurman/vrouw: polsen of de buren interesse hebben in jouw ideeen, aan de keukentafel, een buurtbarbeque of een ander gezellig moment. 4

5 Ik wil dat natuurijs blijft en samen met mijn buren kan ik daaraan bijdragen Marc Koene, buurman in het project Energie in de Merenwijk Kenmerken van belangrijkste rollen en stakeholders: Buurman/vrouw Trekker en meestal initiatiefnemer - hoge ambitie en idealen; Buren Worden betrokken door buurman/vrouw, diverse ambities, woonwensen en levensstijlen; Gemeente Duurzame ambities uit lokale en landelijke afspraken; Professionals Met diversiteit aan werkwijze achtergrond en ervaringen voor informatie over het project Energie in de Merenwijk kijk op WIJZIJNOM.com 5

6 Duinen MERENWIJK LEIDEN Dalen buurman Grassen buurvrouw Actieve buurtbewoners gericht op energie naar buurt en ontstaan van energiek buurtnetwerk 6 Werven

7 Het avontuur aangaan! leren en ontdekken, verbeteren door eigen ervaring Duinen stap 1 Duinen stap 2 Nieuwe groepen activeren Duinen stap 3 Werven stap 1 Dalen stap 1 Grassen stap 1 7

8 Resultaten uit het avontuur Reflectie: leren en ontdekken door eigen ervaring gerealiseerd Duinen stap 1 Duinen stap 2 - Bewoners betrekken, informeren en bijeen brengen; - Budget organiseren voor inzet professionals; - Informatie bijeenkomsten organiseren (in de huiskamer - laagdrempelig); - Bouwkundig onderzoek: historisch en oorspronk + huidige staat; - Woningtype in omgeving inventariseren - Continu zichtbaar blijven: nieuwsbrief, facebook, twitter, wijzijnom.com - Kennisdele dmv presentaties in het lokale netwerk, publicaties in de krant - Duinen fase 1 afgesloten met een inspiratieboekje - Duinen fase 1 afgesloten met matchen van maatregelen - Duinen fase 1 afgesloten met 2 bewoners die volledig ombouwplan willen - Duinen fase 1 afgesloten met een DIY technische aanwijzing - Producten in ontwikkeling: ZELF MAKKELIJK DOEN BOX - Producten in ontwikkeling: passende werkmethoden en stappenplan langzaam/ alleen/ snel / samen - Duinen fase 2 uitvraag markt adhv technische beschrijving en programma van wensen en eisen - Duinen fase 2 aannemers worden niet uit hun comfortzone gelokt - NU samenstellen bouwteam en verder met andere bewonersgroepen

9 Leermomenten uit het avontuur: Werken met een beperkt budget maakt de lastig om voldoende professionele denkkracht in te zetten; Per woning een rapport, een warmtescan en een bewonerskeuzelijst ( van 1 of meerdere maatregelen) We kennen de woningen goed per type woning zo weten we nu dat: 1. De woningen in de Merenwijk zijn gebouwd tussen 1972 en 1980 ; 2. Gemiddeld maandtarief energierekening 170,- ; 3. Verbruik is driekwart gas en een kwart stroom; 4. De energiebesparingsuitdaging zit aan de warmtekant: isolatie van vloeren, muren en dak; geavanceerde (duurzame) installatie, HR++ beglazing, kierdichting en warmte terugwinning; 5. Eis is met behoud van een gezond binnenklimaat (aandacht voor voldoende ventilatie) ; 6. Wens om een totaal pakket te ontwikkelen dat in stappen uitvoerbaar is; 7. Dit totaapakket brengt driekwart van de energiekosten terug met jaar terugverdientijd Doel om woningverbeteringspakket samen te stellen is lastiger dan gedacht Van een klein projecteam gaan we verder in een bouwteam voor pakketbeschrijvingen per maatregel. Aannemers vinden het lastig om een woning door te rekenen met beperkte informatie en niet duidelijk weten wat het vervolg is, wie de opdrachtgever is, voor hoeveel potentiele klanten ze rekenen. Willen meer kaders; Aannemers hebben behoefte aan een 'aanspreekpunt' en niet 400 verschillende opdrachtgevers; Alternatieve financiering ontwikkelen niet persoonsgebonden maar woninggebonden te organiseren; Aanbod laagdrempelig naar eigen mogelijkheid: één of enkele modules te laten uitvoeren of het hele pakket. Het hele pakket leidt tot een woning diat zo dicht mogelijk het ideaal van Nul-Op-De-Meter benadert. 9

10 TIP 1 Een vergezicht creëeren met het juiste perspectief bijvoorbeeld BEWONERS WOONPLEZIER GEVEN (realiseer dat het proces grillig kan verlopen) 10

11 TIP 2 Maak de toekomst bespreekbaar in de actualiteit bijvoorbeeld (aard)gasloos wonen en leven In Nederland kunnen wij ons haast niets anders voorstellen dan het koken op aardgas 11

12 TIP 3 Zet ook 'knopjes' via de achterdeur aan door: onderwerp attractief te maken door te spelen betrek bijvoorbeeld kinderen HYKO filmpje 12

13 TIP 4 Belangrijke aandacht voor proces en realiseer je: - Hoe organiseer je gelijktijdigheid en gelijkgestemdheid in ongelijktijdige processen met een diversiteit aan belanghebbende - Hoe breng je een initiatief van Grassroots naar doorgroeien tot gelijkwaardig projectniveau zonder partijen af te schrikken. Zie proces model op de volgende pagina met dank aan bijdrage van Stella Boess Ass. Professor ID-Studiolab, Faculteit Industrieel Ontwerpen, TU Delft 13

14 processen: grassroots versus professional model 1 model 2 model 3 model: Boess, S., O. Guerra Santin, S. Silvester, P. Budde, H. Frederiks (2016). Comparing sustainable renovation processes on tenant participation to foster Urban area transitions. In proceedings of SBE, Sustainable Built Environment: Sustainable Transitions. Held Utrecht, 7-8 April 2016, pps

15 waardecirkel * * Opmerking: waarde cirkel door Boess, S., H. Keizer, P. Verlaan, S. Silvester (2016). Prettig wonen thuis. Intern rapport ten behoeve van project BTA 2nd Skin, Faculteit Industrieel Ontwerpen, TU Delft is nog niet officieel gepubliceerd en hierom uit deze presentatie weggevallen. Interesse in deze publicatie? Laat het even weten en stuur een bericht naar: S.U.Boess@tudelft.nl 15

16 ideaal proces * * Opmerking: ideale proces door Boess, S., H. Keizer, P. Verlaan, S. Silvester (2016). Prettig wonen thuis. Intern rapport ten behoeve van project BTA 2nd Skin, Faculteit Industrieel Ontwerpen, TU Delft is nog niet officieel gepubliceerd en hierom uit deze presentatie weggevallen. Interesse in deze publicatie? Laat het even weten en stuur een bericht naar: S.U.Boess@tudelft.nl Het bijgaande plaatje geeft alleen de samenhang van energie verbruik in de woning weer en is de werkmethode die ARiquitectura, studio voor duurzaam woonplezier, gebruikt bij het ontwerpproces. 16

17 Energie in de Merenwijk is te volgen : nieuwsbrief ontvangen? stuur een bericht naar energieindemerenwijk@gmail.com 17