Buitencentrum St. Walrick 11 t/m 18 juli verkenners John McCormickgroep Zoetermeer SPOREN IN HET VEN

Transcriptie

1 Buitencentrum St. Walrick 11 t/m 18 juli 2009 verkenners John McCormickgroep Zoetermeer SPOREN IN HET VEN 1

2 INHOUDSOPGAVE: INHOUDSOPGAVE INLEIDING ALGEMENE DAGINDELING DE LEGENDE VAN SINT WALRICK DE WRAAK VAN WALRICK MARSLIED JMC KAMPREGELS KAMPPATROUILLES GENIET VAN DE NATUUR MAAR TIPS VOOR EEN GROEN KAMP DAGINDELING HIKE HET COORDINATEN SYSTEEM HET KOMPAS OLEAAT WAT GAAT ER ALLEMAAL MEE?? ORIËNTATIE OP HEMELLICHAMEN VOEDING & HYGIËNE KAMPHYGIENE SLUIPSPEL DONDER & BLIKSEM PROEVEN MET DE BLIKSEMBALLON FLUITIES MAOKEN INSIGNEKAARTEN KNOPEN OPLOSSING PROEVEN BLIKSEMBALLON TELEFOONNUMMERS OP KAMP MET WAT KAN IK DE LEIDING HELPEN?? LET OP!! 2 pagina

3 INLEIDING Dit jaar bevind ons kampterrein zich in de prachtige provincie Gelderland. Het terrein waar we ons kamp opslaan ligt vlak bij het landelijke dorp Overasselt. Tussen rivieren, bos- en heidegebieden en een oud boeren landschap is er de ruimte en natuurschoon voor een kamp vol verassingen. We beschikken over een terrein midden in het bos, in de nabijheid van een mysterieuze ruïne. Ook de koortsboom staat op enkele meters van ons terrein. Op het terrein is een waterkraan en kampvuurkuil aanwezig. Het terrein ligt waar ooit het de roversbende van Walrick haar rovershol had. De fraaie omgeving, met de bossen en heidevelden leent zich uitstekend voor fikse wandeltochten en natuurlijk de HIKE. Vanzelfsprekend rekenen we ook dit jaar weer op jullie uitstekende kookkwaliteiten, vaardigheid met houthakken en jullie pyromane natuur om houtvuurtjes te stoken. Natuurlijk is enige kennis van EHBO en kaart en kompas wel praktisch. Deze kennis hebben jullie hard nodig om het kamp door te komen. Bovendien kan het je een insignes opleveren. 3

4 In dit kampboekje staan veel nuttige tips, die je zeker nodig gaat hebben tijdens het kamp. Daarnaast staan er natuurlijk ook andere belangrijke dingen in, zoals: DE CORVEELIJST, de algemene dagindeling, DE KAMPREGELS en een lijst van spullen die je mee moet nemen. Het spreekt voor zich dat je dit boekje meeneemt op kamp, want stel je voor dat je per ongeluk dubbel corvee doet! Zoals je ziet, alle ingredienten zijn weer aanwezig om er een gezellig, spannend en gaaf kamp van te maken. Zorg dus dat je zaterdag 11 juli om 8.30 uur s-morgens goed gemutst en in uniform bij De Chute staat. Zoals gebruikelijk met het verzoek niet meer mee te nemen dan nodig is en alles zo klein mogelijk ingepakt. Dit geldt vooral voor slaapzakken en matjes. Kussens maken echte verkenners natuurlijk gewoon van een trui of iets dergelijks. Dit alles in verband met de beperkte laadruimte in auto s en aanhanger. P.S. Vergeet niet je bagage te brengen: vrijdagavond 10 juli tussen 19.00u en 20.00u!!! 4

5 ALGEMENE DAGINDELING DE RODE "TIJD-DRAAD" 07.30u Opstaan / wassen, aankleden 08.30u Ontbijt / afwassen / CORVEE 09.30u Vlaghijsen / Mededelingen u Spel u Lunch / afwassen / CORVEE u Rust u Spel u Koken / eten / afwassen / CORVEE u Spel u Nachtversnapering 22.30u Bedtijd / slapen 22.30u Stil! 5

6 De Legende van Sint Walrick In de zevende/achtste eeuw na Christus, vermoedelijk de tijd vóór Karel de Grote, leefde een roversbende in de moerassen van de Maas, ten Zuiden van Nijmegen: de "Hoemannen". Zij hadden een mooie strategische plek: een ontoegankelijk moeras, met aan de ene zijde de oude Romeinse heirbaan van Nijmegen naar Maastricht, aan de andere zijde twee oude Keltische wegen, één van NijmegenTeersdijk-Wijchen-Grave, en de tweede van Wijchen in West-Oostelijke richting over de lage heuvelrij. De oude Romeinse wachtposten langs de grote heirbaan waren vervallen en ongebruikt, zodat de rovers steeds succes hadden tegen onbeschermde groepen handelaars. Op een herfstavond werd bij het tegenwoordige Malden een klein gezelschap overvallen. Zij hadden geen handelswaar en geen wapens; alle begeleiders vluchtten en Willibrordus, de leider, een forse en voorname figuur, werd naar roverhoofdman Walrick gebracht. Zodra zij elkaar zagen begrepen zij dat ze geduchte tegenstanders waren: beiden wilskrachtig, het bevelen geven en leiding geven gewend, beiden moedige mannen. Willibrordus vertelt van een nieuwe godsdienst, van een God die barmhartig is. Juist op dat moment komt een heidens priesteres binnen en fluistert tegen Walrick, dat zijn dochtertje, lijdend aan zware koortsen de avond niet meer zal halen. Zij en haar vader leefden in een boshut op de plaats waar later de kapel zou verrijzen. Het meisje dreigde aan de koorts te bezwijken. Dan staat Walrick op en geeft Willibrordus zijn kans. Walrick geeft Willibrordus de kans zijn leer en zijn gezegden over goedheid en barmhartigheid waar te maken; òf Willibrordus zorgd voor een wonderbaarlijke genezing van de roversdochter, òf hij sterft als leugenaar en bedrieger door het zwaard van Walrick. Willibrord probeerde niet alleen de man tot inkeer te brengen, maar gaf hem ook de opdracht een haarband van zijn dochter aan een naburige struik te binden. De 6

7 Hoeman gehoorzaamde en merkte spoedig dat zijn dochter was genezen. Daarop bekeerden Walrick en zijn dochtertje zich beiden tot het christendom. Walrick gebood dat alle rovers zich met vrouw en kinderen moest laten dopen. Wie weigerde zich te bekeren, zou zijn weigering niet overleven. Hierop ontstaken de andere Hoemannen in woede en doodden Walrick en zijn dochter. De Hoemannen kwamen bedrogen uit. Nadat zij Walrick hadden gedood ontdekten zij dat de schatten die zij geroofd hadden niet meer in de kelders van het vervallen klaaster in de buurt lagen. Walrick had de schatten verborgen om hier armen en zieken mee te kunnen helpen als een goed Christen. Sindsdien zijn de rovers en hun nakomelingen op zoek naar de schat van St. Walrick. Sindsdien werd deze plaats een pelgrimsoord waar zieken, vooral koortslijders, op voorspraak van St. Willibrord genezing vonden. In 777 zou ook Karel de Grote de wonderdadige kracht van een bezoek aan deze plaats hebben ervaren. Uit dankbaarheid voor zijn herstel liet hij er toen een kapel bouwen, die gewijd zou zijn aan St. Willibrord. De Koortsboom Deze zonderlinge gebeurtenissen speelden zich af rond de oude eik die nu bekend staat als de koortsboom. Sinds mensenheugenis hangen er lappen in de eik en in de bomen in de omgeving, Nog niet zo lang geleden werden er processies naar de kapel gehouden, vooral vanuit Wijchen. Er werd daar dan 's middags omgeroepen dat men 's avonds naar de St. Walrickkapel ging om te bidden voor een zieke. Meestal gebeurde dat op de eerste en de derde vrijdag van de maand." Sedert begin 1700 is de kapel in verval geraakt. 7

8 De wraak van Walrick De moord op Walrick bleef niet zonder gevolgen. Het verhaal wil dat de rovers en hun nakomelingen, na zijn dood nog eeuwen in het gebied plunderden en roofden. Zij hadden veel succes toen op een van de smokkelroutes een spoorlijn werd aangelegd. Het treinspoor liep over een oud karrenspoor waar de rovers met hun paard en wagen hun geroofden goederen wegbrachten om te verkopen in Duitsland. Ergens i n het midden van de 19e eeuw werd de belastingopbrengst uit het Rijk van Nijmegen door de rovers buitgemaakt bij een treinoverval. Deze, voor die tijd gigantische, buit bestond uit geld, goud en kostbare voorwerpen. Vanaf dat moment zat het de roversbende van de Hoemannen tegen. Velen stierven of werden opgepakt. Zij hadden steeds minder succes en maakten niet veel meer buit. Het verhaal gaat dat één van de voorwerpen de belastingopbrengst ooit toebehoorde aan Walrick, die inmiddels bekend staat als St. Walrick. Walrick had het kleinood geschonken aan een kerk en het heeft jaren in de kapel gelegen. Hij had op voorhand een ieder die dit kleinood zou roven vervloekt. Hij zwoer dat hij zou terugkeren als zijn gift in handen van rovers zou terugvallen. Na de succesvolle treinroof stierf ieder jaar op de sterfdag van St. Walrick, 17 juli 709, een van de rovers of hun kinderen aan vreselijke koortsen. Sommigen van hen verdwenen spoorloos in het Ven. Anderen stierven een pijnlijke dood in de gevangenis. Volgens de overleveringen zou de geest van St. Walrick geen rust kunnen vinden tot het gestolen kleinood was teruggebracht naar de roversschat die Walrick voor zijn dood had verborgen. Velen hebben gezocht naar de schat en er zijn diverse aanwijzingen gevonden. In de tweede wereld oorlog zijn veel van die aanwijzingen zoekgeraakt. Niemand heeft ooit iets van de schat gezien die ergens in de vennen rond St. Walrick verborgen zou zijn. 8

9 MARSLIED J.M.C. Marsleider: Groep: Overal waar we komen Overal waar we komen Marsleider: Groep: Vragen de mensen ons Marsleider: Groep: Wie wij zijn Marsleider: Groep: En waar we vandaan komen Marsleider: Groep: Dan zeggen wij altijd Marsleider: Groep: Wij zijn Verkenners Marsleider: Groep: We komen uit Zoetermeer Marsleider: Groep: Van de John Mc. Cormick Marsleider: Groep: En als ze ons niet horen Marsleider: Groep: Dan zeggen wij nog harder Etc. Etc. Etc. Slot: En als ze ons niet horen Dan zijn ze doof 9

10 "KAMPREGELS" 1. We respecteren elkaar en elkaars spullen onenigheid wordt niet uitgevochten - vechten laat je aan de leiding over. 2. Afval dient te worden verzameld in vuilniszakken. Volle zakken dienen in de vuilcontainer te worden gedeponeerd. 3. Van uur tot uur dient stilte in acht te worden genomen. Of tenminste als de leiding slaapt. 4. Zoals je al aan de rode draad hebt kunnen zien, zullen we het dagelijks nogal druk hebben. Dat betekent dat we met elkaar een aantal afspraken moeten maken om er voor te zorgen dat we alles kunnen doen, want voor je het weet is het weer zaterdag en mogen we weer naar huis. 5. We zijn op bezoek op een kampterrein in de natuur. Dat betekent dat we voorzichtig zijn in dit gebied en laten staan wat groeit en bloeit!! 6. Je vraagt alles aan de leiding; wil je even van het terrein af, wil je een zwembad graven, wil je iemand op een etentje trakteren, slaapwandelt je buurman en snurkt hij ook nog waardoor je in een andere tent wilt; kortom alles. 7. Zonder mokken en morren meldt je je dagelijks om je plichten die op de corveelijst staan te doen. Wanneer het sein "naar bed" wordt gegeven gaan we, na de persoonlijke verzorging, slapen en blijven dus in de tent. 8. Tenslotte houden we ons aan die regels waar we ons thuis ook aan moeten houden. 9. De kampstaf van het terrein krijgt al hoofdpijn van het gezeur van de speltakleiding - jij laat die mensen dus met rust. 10. Je maakt geen ruzie met de kookstaf, want dan moet je de rest van de week op een houtje bijten. 10

11 DE KAMPPATROUILLES DASSEN Michael Mitch Duncan Damian A. VOSSEN Robert Ruben E. Yannick Nick VALKEN Tyler Pim Jelle Jordi Kookstaf Ina SPERWERS Kjeldo Ruben K. Patrick Fabian Max 11

12 GENIET VAN DE NATUUR... maar pas op voor teken! Hoe kom je aan een teek Teken zijn te vinden in bos- en duingebieden en laten zich vanuit de bomen vallen zodra er een mens onder hen door loopt. Vooral eiken- / loofbos is hierom bekend. De teek kruipt naar een plek waar de huid zacht en warm is, maar ook lekker strak, zodat ze makkelijk je bloedvat kunnen bereiken. Teken zijn parasieten. Ze bijten zich vast in je huid om je bloed te zuigen. Zo komen eventuele virussen en bacteriën in het lichaam van de teek in contact met jouw bloed. Eigenlijk is een tekenbeet geen beet. Een teek hecht zich aan de huid en zuigt zich via een snuitvormig orgaan vol bloed. Onder een elastiek van ondergoed of kousen bv. Maar ook achter oren en huidplooien. Teken gaan op de vreemdste plekken zitten, dus pas altijd op!!! Herkenning van een teek Hiernaast staan verschillende stadia van een teek sterk uitvergroot. Door het opzuigen van bloed wordt het achterlijf groter en groter Dan op een dag laat de teek vanzelf weer los. Tijdens het kamp moeten verkenners elkaar dagelijks controleren. TIP Pas ook op bij het tenten ophangen als je terug bent in je eigen clubhuis, zelfs hier kunnen teken nog uit de tent komen rollen. 12

13 Hoe je de kans op de beet van een teek vermindert Je kunt op een aantal manieren de kans op een tekenbeet verminderen. Mijd zoveel mogelijk dichte begroeiing en struikgewas, want hier bevinden zich de teken meestal Draag huidbedekkende, goed sluitende kleding (dus lange mouwen en lange broek). Controleer na een trip door de natuur altijd of je lichaam vrij van teken is. Let daarbij vooral op de haargrens, achter oren, oksels, liezen en knieholtes. Wat je moet doen als je een teek hebt Als een teek je heeft gebeten, is het zaak om deze zo snel mogelijk in zijn geheel te laten verwijderen. Voorkom dat de teek zijn mogelijk besmette speeksel in de huid kan spuiten door: - NIET de teek eerst in te smeren of te ontsmetten en - NIET in de teek te knijpen. Ontsmet de plaats van de beet pas nadat de teek verwijderd is. Je verwijdert de teek het beste door hem met een pincet of een speciale tekenpincet onder de kop vast te pakken en met een draaiende beweging uit de huid te trekken. Op kamp meld je je altijd bij de leiding als je een teek hebt! De leiding haalt de teek dan snel en pijnloos weg 13

14 TIPS VOOR EEN GROEN KAMP werk besparend vanaf het begin, anders is je geld zo op wees sober met kampvuren, de leiding maakt toch grotere gebruik oplaadbare batterijen, maar neem ze niet mee op kamp graaf zo min mogelijk, je komt toch niet door die grond heen maak een hooikistje voor het koken, dat fikt lekker spaar de natuur, zet insekten voorzichtig uit de tent in plaats van je schoen erop te gooien scheid het afval uit je zelf, anders moet je dat achteraf alsnog doen van de leiding glas in de glasbak, dat voorkomt dat je er met je blote voeten in gaat staan gebruik zo min mogelijk verpakkingsmateriaal, je moet het bij het kampcorvee namelijk zelf opruimen 14

15 DE HIKE Dagindeling Hike De dagindeling van de Hike ziet er, onder andere afhankelijk van jullie loopsnelheid.wat anders uit dan de andere dagen van het kamp. Dag 1: Opstaan op het kampterrein Ontbijt op het kampterrein /Bepakking klaarmaken Vertrek naar het beginpunt van de Hike Vertrek Hike per patrouille Lunchpost onderweg Inkopen avondeten doen Aankomst overnachtingplaats -Koken/Eten/Opruimen Shelter bouwen Eventueel avondspel / Avond versnapering Bedtijd! Dag 2: Opstaan / Shelter afbreken en opruimen Ontbijt Vertrek dag 2 per patrouille Aankomst dag 2/Lunch Terug naar kampterrein Aankomst op kampterrein / Hike logboek (iedereen) Rust Tot zover de dagindeling van de Hike. 15

16 Wat neem je zelf mee: In een rugzak neem je mee (of je trekt het aan, afhankelijk van het weer): - jack en/of regenjas - dikke trui & lange broek - slaapzak - zakmes & zaklamp - bord/mok/bestek - pen en papier - cap & 1 of meerdere bidons Wat neemt de patrouille mee; - Hike/Kamp boekje Stafkaart/kaarthoekmeter/kompas Wederom pen en papier Wat neemt de leiding mee: - kookspullen zoals kooktoestel en pannenset per patrouille een jerrycan water plastic zeil en touw voor shelter Onderweg Onderweg, tijdens de Hike, zul je een aantal posten tegenkomen. Dit kan een post zijn voor limo of voor de lunch, maar het kan ook een post zijn waar je een opdracht krijgt. Tijdens de Hike verzorgen jullie het avondeten zelf. Voor 1,50 per persoon kopen jullie onderweg het avondeten voor je eigen patrouille. De minimale eis is wel dat je aardappelen/pasta/rijst, groente en vlees gebruikt. Houd je dan nog geld over, dan kun je evt. nog een toetje kopen. De overnachting vindt plaats in de vrije natuur in een zelf gemaakte shelter. Als de leiding aangeeft dat het stil moet zijn, of dat er geslapen dient te worden, doe dit dan ook. Het zorgt ervoor dat je de volgende ochtend weer uitgerust en fris bent voor dag 2. 16

17 TOCHTTECHNIEKEN: COŐRDINATEN Een coördinaat is een zeer nauwkeurig bepaalde plek op een kaart. Deze plaats vind je m.b.v. het volgende ezelsbruggetje: Huisje in, trappetje op In wiskunde termen: eerst de X-as, en dan pas de Y-as gebruiken. Bij de notatie van een coördinaat opletten dat je eerst de hoofdmeridianen opschrijft, daarna de exacte plaats binnen het aangegeven vakje op de kaart (0-100). Belangrijk om te onthouden is dat als je de X en Y opzoekt je het vakje rechtsboven neemt is dus het grijs gekleurde vakje in de tekening hiernaast. Als je het goede vakje hebt gevonden kun je met de overige gegevens van het coördinaat exact opzoeken waar je moet zijn. Het hoofdvak is op zijn beurt namelijk weer verdeeld in honderd bij honderd kleine vakjes die je m.b.v. de kaarthoekmeter kunt opzoeken. Het vakje hiernaast heeft een zwarte punt met coördinaat erin. Eerst naar rechts, dan naar boven. (Huisje in, trappetje op). Hoofdcoördinaten en de 0100 verdeling worden normaal gezien gescheiden door een.. 17

18 TOCHTTECHNIEKEN: KOMPASTECHNIEKEN Een kompas gebruiken we bijzonder veel omdat het altijd hetzelfde is, het wijst namelijk altijd naar het noorden. Op het kompas zelf staan alleen de hoofdwindrichtingen (N, S, E, W) aangegeven. Tussen de hoofdwindrichtingen in liggen andere windrichtingen. Belangrijk om te onthouden is dat de hoofdwind-richtingen waar de tussenliggende windrichting het dichtst bij ligt altijd eerst komt. M.a.w. de hoofdwindrichting waar hij het dichtst bij ligt komt eerst. Dus noordnoordoost i.p.v. noordoostnoord. Behalve windrichtingen kunnen we ook graden gebruiken. Normaal gezien praten we standaard over oostom (je draait dan richting het oosten. Als er niets is aangegeven is het dus Oo (oostom). Anders moet er Wo (westom) bij staan. Het kompas is verdeeld in 360 graden. 00 of 3600 is het noorden. Verder liggen de hoofdwindrichtingen telkens 900 t.o.v. elkaar. De graden voor de andere windrichtingen krijg je door 450 of 22,50 op te tellen bij de vorige. Bijv: NE = 450; NNE = 22,50. Het verschil tussen Oo en Wo is dus logischerwijs 1800: 900 Oo is dus 2700 Wo. Met allebei kom je uit op het oosten. 18

19 TOCHTTECHNIEKEN OLEAAT Het oleaat is een tochttechniek die veel gebruikt wordt in beboste gebieden. Het probleem in bossen is namelijk wat is een weg en wat niet? Het oleaat is hiervoor een makkelijke oplossing. Het oleaat is in feite een stukje ingetekende route dat op een doorzichtig stuk papier of folie is getekend. Het heeft een begin- en eindpunt en je kunt het op je kaart leggen en zo precies zien hoe en waar je naartoe moet. Hierboven is het oleaat rechts afgedrukt en je ziet dat je het op het kaartje links kunt leggen zodat je weet hoe en waar je moet lopen. 19

20 20

21 21

22 TOCHTTECHNIEKEN ORIËNTATIE OP HEMELLICHAMEN Er zijn verschillende methoden om het Noorden te vinden zonder kompas. Methode 1: De Horloge-methode (overdag) - Richt de kleine wijzer op de zon Deel de hoek tussen de kleine wijzer en de 12 op de wijzerplaat middendoor In die richting ligt het ZUIDEN, het Noorden ligt precies de andere kant op LET OP: In de zomer neem je de 11 op de wijzerplaat vanwege de zomertijd 1. a. b. c. De zon staat: om 6 uur s ochtends in het OOSTEN, om 12 uur s middags in het ZUIDEN, om 9 uur s avonds in het NOORD-WESTEN 22

23 Methode 2: Oriëntatie op de Poolster ( s-nachts) Zoek de twee voorste sterren van de Grote Beer (het steelpannetje) Verleng deze lijn ongeveer zes keer. Dan kom je bij de Poolster. De Poolster geeft het NOORDEN aan. De Poolster staat altijd recht boven de Noordpool. Methode 3: Owendorf methode (overdag) WES OOST - Zet een stok rechtop in de grond Zet een merkstokje aan het einde van de schaduw van die stok Zet na vijf minuten nog een keer merkstok aan het einde van de schaduw (die is dan verschoven) De lijn tussen het eerste en tweede merkstokje loopt van WEST naar OOST 23

24 VOEDING EN HYGIENE Voorkom aanwezigheid van voedselvergiftigers voordat je gaat koken en eten; was je handen met water en zeep houd alle materialen die met voedsel in aanraking komen goed schoon. Was af in heet water met afwasmiddel en droog ze goed af. - houd rauwe producten en klaargemaakt eten gescheiden - zet afgekoeld eten altijd afgedekt weg - ruim afval op en houd vliegen en andere insecten uit de buurt van voedsel - maak de plaatsen waar voedsel wordt bewaard en bereid voor iedere maaltijd goed schoon Voorkom vermeerdering van voedselvergiftigers - breng het eten snel aan de kook en laat het enige tijd goed doorkoken - bewaar eten dat kan bederven in de koelkast - zet warme voedingsmiddelen pas in de koelkast nadat ze zijn afgekoeld bewaar restanten niet langer dan enkele dagen laat bij twijfel eerst de leiding proeven,dan wordt je zelf tenminste niet ziek 24

25 KAMPHYGIENE Zorg goed voor jezelf tijdens het kamp. Net als thuis is een goede lichaamsverzorging heel belangrijk. Je moet je grondig wassen, zowel 's ochtends als 's avonds en minimaal twee keer per dag je tanden poetsen. Trek iedere dag schoon ondergoed aan en bewaar de vuile was apart (plastic zak). Als je een wondje hebt, moet je dat goed schoon (laten) maken om een infectie te voorkomen. Op kamp produceer je met elkaar een hoop afval. Wat je kunt verbranden, verbrand je natuurlijk. Ander afval doe je in vuilniszakken. Voor het afwaswater kun je een klein afgietputje maken. Je eigen lichaam produceert Ook het nodige afval. Thuis Kun je naar de WC gaan, op kamp is dit niet anders. Hier kun je ongestoord en op een natuurlijke manier je behoefte doen. Maar was wel je handen als je bent geweest. 25

26 SLUIPSPEL Dit spel is waarschijnlijk niet zo bekend, omdat het een variant is op een spel uit een oud Amerikaans handboek. Mits het met het nodige enthousiasme wordt gebracht is het erg leuk. Het spel is verreweg het leukst in een bosrijke omgeving of een park, maar het kan op andere plekken ook wel worden gespeeld. * Een speler gaat geblinddoekt tegen een boom zitten met zijn benen recht vooruit: de 'bewaker'. Tussen zijn benen wordt een stokje gelegd. * De rest van de groep wordt door de spelleider meegenomen naar een plek op ongeveer 25 meter afstand: de 'buut'. * Nadat een duidelijk startsein is gegeven beginnen de spelers elk voor zich zo geruisloos mogelijk te sluipen naar de geblinddoekte speler. * De bedoeling is om zonder door de bewaker te worden gehoord het stokje tussen zijn benen vandaan te halen en terug te brengen naar de buut. * Als de bewaker iemand hoort dan wijst hij in de (precieze) richting van de persoon die het geluid maakte. De spelleider let op dat de bewaker niet zomaar met zijn arm om zich heen zwaait, maar echt gericht mensen aanwijst. * De spelleider zit in de buurt van de bewaker om op te letten of alles volgens de regels gaat en om de namen af te roepen van degenen die door de bewaker zijn 'betrapt'. * Heeft een van de spelers het stokje te pakken dan moet hij hem mee terugnemen naar de buut. Maar wel stilletjes, want op de terugweg kan hij/zij ook nog worden aangewezen. 26

27 DONDER & BLIKSEM Vaak hoor je een donderbui al van heel ver aankomen, het gerommel ver achter de horizon. Tot het ineens donker wordt en de eerste bliksemschichten de wolken doorklieven, gevolgd door een flinke donderslag. Vooral in de zomermaanden juli en augustus is de bliksem en de donder in ons landje te horen. Het is en blijft een mooi gezicht. Dat veel mensen bang zijn voor de bliksem is niet vreemd, het is één van de gevaarlijkste weersverschijnselen, het kan zelfs dodelijk zijn als men erdoor getroffen wordt. Humeurige goden en bijgeloof! Heel lang geleden hadden mensen een groot ontzag voor onweer. Ze begrepen niet wat het was. Het maakte ze een beetje bang; onweer moest wel het werk van de goden zijn! Zo gaat er een verhaal over de god Donar, de god van de donder. Hij trok ten strijde op zijn bokkenwagen door de hemel. De wielen donderden door de lucht! Hij sloeg met zijn hamer op zijn zwaard, zodat de vonken ervan afvlogen! Dat moest wel de verklaring van de bliksem zijn. Later geloofden de mensen dat ze het onweer weg konden jagen. Ze bedachten de raarste middeltjes! Een klavertje vier bewaren, een ezelskop boven op het dak zetten, het ei van een zwarte kip over het dak gooien, ja zelfs een dode uil op de schuurdeur timmeren zou tegen onweer beschermen! Aan het Sint-Janskruid werden allerlei magische krachten toegedicht. Ook werden de kerkklokken geluid als er een onweersbui aankwam. Het geluid van de klokken moest het geluid van de donderslagen tegenhouden. Zo was het dorp beschermd tegen blikseminslag. In 1794 sloeg de bliksem driemaal binnen het uur in de kerktoren van Hermekeil (bij Trier) en doodde via het klokkentouw drie klokkenluiders. De plaatselijke Deken Cochem stichtte daarop de Donatus Broederschap en men ging over op het gebruik van kleine gewijde klokken, de zgn. Donatusbellen, om het onweer te verdrijven. De Donatus Broederschap ontleende zijn naam aan Donatus die in het Rijnland, Nederland en België werd en wordt vereerd als patroon tegen onweer. Zijn feestdag is 30 juni. 27

28 Wat is onweer eigenlijk? Onweer is opgebouwd uit twee elementen, de donder en de bliksem, welke ontstaan door een electrische stroom. De lucht is eigenlijk altijd elektrisch geladen, negatief onderin en positief bovenin. De elektriciteit ontstaat eigenlijk pas echt als er een temperatuurverschil van minimaal 40 C is tussen de grond en 5 km hoogte. Doordat het verschil in temperatuur in de wolk boven positief en beneden negatief zo groot wordt, ontstaat een electrische lading, opgewekt door het spanningsverschil, en dus onweer. De donder ontstaat door de hitte binnen een bliksemschicht. Door de enorme hitte zet de lucht ineens uit met een knetterende klap. Dit kennen wij als de donder. Om te bepalen hoever het onweer verwijderd is, moet je direct na de bliksem gaan tellen. Als je op het moment van de donder het aantal tellen door 3 deelt, weet je hoeveel kilometer de onweersbui weg is. Door de opgaande en neergaande stromingen in een bui, zijn er meestal verschillende niveaus met een verschillende electrische lading. Dit is heel goed te ervaren in de zomer, voordat men het weet is de bliksem niet van de lucht. De schichten lopen echter niet naar beneden, maar horizontaal, als het ware van wolk naar wolk. Wanneer spanning in de onweerswolk steeds groter wordt, ontstaat een enorme vonk in de wolk, wat wij kennen als de bliksemflits. 28

29 Het gevaar van de bliksem Bomen en masten en andere hoge punten trekken de bliksem aan. Bij een blikseminslag kunnen alle levende wezens in de nabije omgeving, binnen een straal van een paar honderd meter, gedood worden. Ook mensen! Het is dan ook heel ONVERSTANDIG om tijdens een onweer beschutting te zoeken onder bomen of masten. In een open veld blijven staan kan ook problemen veroorzaken. Tien secondenregel Je kunt inschatten wanneer je gevaar loopt te worden getroffen door de bliksem. Onweer op afstand begint namelijk met gerommel. Hét moment om maatregelen te treffen. Als je de bliksemflitsen ook ziet dan komt het onweer jouw kant op. Tel dan het aantal seconden vanaf het moment dat je de lichtflits ziet tot het moment waarop je het geluid van de donder hoort. Is dat binnen tien seconden dan is de afstand tussen jouw en de onweersbui ongeveer drie kilometer. Het onweer is nabij. Je moet dan direct maatregelen nemen om jezelf te beschermen. Hoe snel het onweer je bereikt is afhankelijk van o.a. windrichting en windkracht. Is de tijd tussen flits en donder korter dan drie seconden dan zit je midden in de onweersbui. Wat is een veilig onderkomen? Zoek dan zo snel mogelijk beschutting, bij voorkeur in een gebouw dat van bliksembeveiliging is voorzien. Ook schuilen onder grote bruggen en viaducten is redelijk veilig, mits je uit de buurt blijft van de brugsteunen en fundamenten. Ga als volgt te werk bij afwezigheid van een schuilplek? 1. Blijf niet bij elkaar maar hurk verspreid neer. 2. Vermijd hoge punten in de omgeving. 3. Maak jezelf zo klein mogelijk door te hurken. Sla je armen om je knieën. Kies een stevige hurkzit. Zet je voeten zo dicht mogelijk naast elkaar. Het hoofd omlaag. Alleen je voeten hebben nu verbinding met de bodem. Vermijd verder contact zoveel mogelijk. Blijf je rechtop staan dan is je lichaam het hoogste punt in de omgeving. Dat vergroot de kans dat de bliksem je treft. Dus verspreiden, hoge punten als heuvels en duintoppen vermijden en de hurkzit kiezen! 29

30 Zoek nóóit beschutting onder hoge punten zoals bomen. Bedenk dat een nat pak beter is dan letsel als gevolg van inslag. Ben je in een bos, op het moment dat het onweer losbreekt, blijf daar dan. Vermijd de rand van het bos. Blijf als je in het open veld bent uit de buurt van bomenrijen. Blijf minimaal 3 meter uit de buurt van (metalen) hekken, lichtmasten, graafmachines en dergelijke. Bij te weinig afstand is er kans dat de bliksem naar je toe wordt geleid. Het waarom van de hurkzit Voorbeeld: de bliksem slaat in een boom, waarna de stroom zich in stralen in de aarde ontlaadt. De spanning pal naast de boom is het hoogst en neemt af naarmate de afstand tot de boom groter wordt (stapspanning). Een dier in de directe omgeving loopt een grotere kans gewond (of gedood) te worden dan een mens. Het spanningsverschil bij de koe (afstand tussen voor en achterpoten) is namelijk veel groter dan bij een hurkende mens. Als je ligt loop je, net als het dier, een grotere kans op verwonding. In de tent Het frame van een tent bestaat uit metalen buizen met daarover zeildoek. Het biedt mensen geen bescherming tegen blikseminslag. De kans bestaat zelfs dat, na inslag op dit buizenframe, de bliksem juist naar jouw toe wordt geleid. Het is daarom raadzaam bij naderend onweer tijdig een veilige schuilplaats te zoeken en daar te blijven totdat de onweersbui over is. Grappig om te weten 30 De bliksem slaat ongeveer keer per jaar ergens in, lijkt veel, maar dat is ongeveer 3 tot 4 keer per km² in een heel jaar De bliksem is ongeveer C, gemeten gedurende 1 miljoenste seconde in de bliksemstraal Een verticale bliksemstraal is gemiddeld 5 tot 6½ km lang De bliksemstraal heeft een snelheid van ongeveer km per seconde

31 PROEVEN MET DE BLIKSEMBALLON Ben je bang voor onweer? Of vind je de bliksem en de donder juist heel spannend? Je kunt de bliksem wel zien, maar niet van dichtbij bekijken. Dat zou erg gevaarlijk zijn. Toch kun je een kleine bliksem wel van dichtbij zien. Je hebt nodig: 2 ballonnen 1 donkere kamer of tent droog haar zonder gel of wax 10 minuten de tijd Wat moet je doen: 1. blaas de 2 ballonnen op 2. houd in elke hand een ballon 3. wrijf met de ballonnen over je droge haar of wollen trui vraag 1: Wat denk je dat er zal gebeuren als je de ballonnen tegen elkaar houdt? 4. doe de ballonnen tegen elkaar in een donkere kamer vraag 2: Wat zie je? vraag 3: Wat hoor je? vraag 4: Hoe denk je dat dat komt? EERSTE HULP Onweerslachtoffers zijn bijna nooit op slag dood. Wie door de bliksem getroffen wordt, is meestal onmiddellijk buiten bewustzijn. Het hart staat stil en de ademhaling stopt. Ze zijn gevoelloos en verlamd. Het hart gaat na een paar minuten meestal vanzelf weer te kloppen. De ademstilstand duurt langer en is dodelijk als er niet gereanimeerd wordt. De meeste getroffenen zijn nog te redden als er op tijd gereanimeerd wordt in een ritme van 30 x hartmassage gevolgd door 2 x beademen. Herstel van hartslag en ademhaling is het sein om te stoppen. 31

32 FLUITIES MAOKEN Van Liesterkralenholt t Fluitie lied Een tak van liesterkralenholt op maot Siep sap sapien Wanneer bis doe riepien afsnien. Die iene kant mooi schuun, In meie, in meie dat is dan t mondstukkien. Een paar As alle vogels l\een eigien legt cm. daarvan of maak je bovenop een Wat kriegt ze dan inkarving. Dan leg je t stokkien op Kale kale koppen de knie, hold t met de linkerhand Lege lege doppen vast, met de andere kant slao je der En as der no nog niet of wis op met de heft van t mes en draait Slao ik dij de kop of t stokkien metien um, um hum overal goed te raken. Al zingend slaon en in de mond eempies weer nat maken, tot de bas der af giet. Die möt goed hiel blieven. t Stokkien deursnien bij de inkarving, t mondstukkien van boven een plakkien ofsnien en weer in de bas drukken. Op t andere einde ok t stokkien der weer in, en klaar is het fluittie Van luus of riet Van luus of riet snie je een stukkien net achter een lid af, an de lösse kant een sneegien in maken. En weer klaar is t fluittie. 32

33 Insigne Naam: Insigne Naam: Insigne Naam: 33

34 KNOPEN Mastworp Waarvoor gebruik je deze knoop? De mastworp wordt gebruikt om een touw aan een paal vast te maken. Bijvoorbeeld aan het begin en het eind van een sjorring. Of om het vlaggentouw vast te maken aan de vlaggenmast. Methode - Leg het touw zo om de paal dat het eind onder het touw door gaat. Ga vervolgens met het eind nogmaals om de paal, zo dat het eind nu boven het touw komt Steek het eind zoals in tekening 1 onder de schuine lus door Schuif de knoop naar elkaar en trek hem goed aan en je hebt de mastworp Paalsteek Waarvoor gebruik je deze knoop? De paalsteek gebruik je om een touw om een paal vast te maken. De knoop bestaat uit een enkele niet schuifbare lus. Methode - Begin met een lus op ruime afstand van het touweinde. Doe het uiteinde achterlangs door de lus Ga vervolgens met het uiteinde onder het touw door Steek het uiteinde tot slot door de lus terug zoals het touw ook gekomen is. 34

35 Driepoot- of Vorksjorring Waarvoor gebruik je deze sjorring? De driepoot- of vorksjorring gebruik je om de uiteinden van twee of drie palen stevig met elkaar te verbinden. Je krijgt een driepoot die je aan de onderzijde uit elkaar kunt trekken en neer kunt zetten. De driepoot vormt de basis van heel veel pionierobjecten. Hoe te maken: leg drie balken van ± gelijke lengte naast elkaar kortste aan de buitenkant onderkant van de palen precies gelijk leggen leg ongeveer cm onder het eind van de kortste balk een touw vast met een mastworp sla dit touw onder de volgende balk door om de derde balk heen weer terug over de 2e balk enz. tot je 4 of 5 keer alle balken hebt gehad sla nu het touw 3 maal met halve slagen om het touw tussen de 1e en de e 2 balk. Trek na ieder halve slag het touw goed strak. herhaal dit vervolgens tussen de 2e en de 3e balk zet het touw met een mastworp vast en je driepoot is klaar Op dezelfde manier kun je ook 2 of 4 palen aan elkaar bevestigen om bijvoorbeeld een tafel te maken. 35

36 OPLOSSINGEN PROEVEN BLIKSEMBALLON Uitleg: In dit proefje maakte je kortsluiting tussen de electrisch geladen ballonnen. Bliksem is kortsluiting tussen de elektrische wolken. Door de wrijving tussen de ballon en je haar of je trui wordt de ballon electrisch geladen. Dit heet in de natuurkunde statische lading. Doordat je de ballonnen vlak bij elkaar houdt krijg je kortsluiting, waardoor een vonkje en geknetter ontstaat. Het licht van het vonkje bij de proef ontstaat door elektrische stroom die door de lucht heen gaat. De lucht is opgebouwd uit luchtmoleculen. Als daar een elektrisch stroompje doorheen gaat zoals bij het proefje met de ballon, dan ontstaat er licht in de moleculen. Het geknetter dat je hoort, is het geluid dat ontstaat bij de kortsluiting. Bij bliksem is er ook een vonk: de bliksem, en geknetter: de donder. Het verschil is dat je de vonk en het geknetter bij dit proefje tegelijk hoort. Dit komt omdat het heel dichtbij is, en het licht ongeveer even snel je ogen bereikt als het geluid je oren. Antwoorden op de vragen: vraag 1: Heb je opgeschreven wat je dacht, dan is het goed. Vraag 2: Je ziet een heel klein vonkje. Vraag 3: Als je goed luistert hoor je geknetter. Vraag 4: De ballonnen worden electrisch geladen wanneer je ermee langs je droge haar wrijft. Die electriciteit gaat van de ene ballon naar de andere met een vonkje. Dit is ook wat er gebeurt bij onweer. Twee elektrische wolken komen bij elkaar in de lucht en maken een vonk: de bliksem. Het geknetter is de donder van onze minibliksem. De donder komt altijd iets na de bliksem, maar omdat alles heel dichtbij is, hoor je het geknetter tegelijk met het vonkje. 36

37 TELEFOONNUMMERS verkennerleiding op kamp Op de laatste pagina van dit Kampboekje staat het postadres van het kampterrein. Geef het adres aan iedereen door, zodat je op kamp een heleboel post tegemoet kan zien. Hieronder vindt je onze mobiele nummers. Deze nummers zijn in geval van nood voor jullie bereikbaar, tijdens de HIKE bijvoorbeeld, wanneer wij niet constant voor jullie zichtbaar zijn. Mocht er een situatie ontstaan waardoor je ons moet bellen, gebruik dan de noodenvelop die je meekrijgt als jullie alleen op pad gaan. De telefoonnummers: Martijn: René: Vincent: Tim:

38 MET WAT KAN IK DE LEIDING HELPEN?? Er zijn Verkenners die werkelijk alles willen doen om een wit voetje bij de leiding te halen, zodat die ene overgebleven hamburger, of die neusprikkelende worstjes alsnog in de juiste kelen verdwijnen. Maar dat zal niet lukken, want op de eerste plaats blijft er niets over en op de tweede plaats zijn wij Scouts en hebben wij, in principe, iets voor elkaar over. Door veel samen te doen gaat het spreekwoord Vele handen maken ligt werk ook nog op. Hieronder dan de corveelijst. Hou je eraan en laat de Leiding je niet steeds hoeven roepen. Corveelijst Verkenners Patrouille vlag hijsen/ strijken keuken dienst kamp logboek terrein schrijven opruimen Dassen za 1 ma zo ma za1 zo za 1 ma Vossen di vr wo do wo za 2 di vr Valken zo wo za 1 di ma di zo wo Sperwers do za 2 vr za 2 do vr do za 2 38

39 LET OP!!! Zaterdag 11 juli om 8.30 uur verzamelen bij de Chute. Vergeet je lunchpakket voor zaterdagmiddag niet mee te nemen!! POST VERZENDEN NAAR: Scoutingterrein St. Walrick Legendeveld tav Verkenners JMC St.Walrickweg 9 A 6611 KG Overasselt In noodgevallen: Roep je de leiding te hulp op de 06-nummers! Martijn: René: Vincent: Tim: Noodnummer kampbeheerder

40 Uitgave: Vincent Brus/René van Aalderen Verkenners JMC,