CATALOGUS voor het secundair en hoger onderwijs

Transcriptie

1 CATALOGUS voor het secundair en hoger onderwijs

2 U vindt deze catalogus en een elektronische bestelbon ook op onze website: Bestellen kan met de bestelbon bij deze catalogus, die gefotokopieerd mag worden, of via het elektronisch bestelformulier op de website. Deze catalogus is ook beschikbaar in het Frans. Duidt de leeftijdscategorie aan Verwijst naar de bestelbon betalend materiaal Duidt erop dat dit document ook gratis downloadbaar is op 2 WWW Duidt erop dat dit document enkel en alleen downloadbaar is op Educatie/sensibilisatie 3 voor iedereen 3 speciaal voor wetenschapsleerkrachten 6 groepen - jeugdbewegingen 7 Informatie 8 algemeen 8 wegcode 10 Rijopleiding 11 Accessoires 13

3 voor iedereen W NIEU 6 9 feningen Verkeersoe f 12 jaar Vana Fietsers- Veilig of? gevaarlijk /9 - Illustraties: Circuze 10 Verantwoo rdelijke uitgever: M. Van Houtte - D/2010/ Verkeersoefeningen Vanaf 12 jaar. 5 Veilig of gevaarlijk? 12 begeven. 9 verkeer er in het gedragen. rlijk ichtige mani op een voorzen en/of zich gevaa n en zich houd respectere ersreglement ersregels verke de verke aan het nen die zich niet van de persode personen die het cijfer van Omcirkel streep het cijfer Door Verantwoordelijke uitgever: M. Van Houtte - D/2010/0779/11 - Illustraties: Circuze Omcirkel het cijfer van de personen die de verkeersregels respecteren en zich op een voorzichtige manier in het verkeer begeven. Doorstreep het cijfer van de personen die zich niet aan het verkeersreglement houden en/of zich gevaarlijk gedragen. Veilig of gevaarlijk? Ref. N965 Ref. N807 Ref. N434 Ref. N423 Brochure en controlekaart Verkeersoefeningen DVD Video/DVD en brochure De handleiding van de controleur legt uit hoe je fietsen kan controleren en geeft advies voor de organisatie en het verloop van de fietscontroles. Twee kleurentekeningen geven een wijk weer waar jongeren zich verplaatsen. Bedoeling is dat de leerlingen lessen trekken uit het gedrag van de weggebruikers op de tekening. Oefening 9: uitsluitend fietsers Oefening 10: alle weggebruikers Deze film in eigentijdse stijl is bedoeld om samen met jongeren de verkeers- en mobiliteitsproblematiek te verkennen. Dankzij een open vorm met vraagstelling laat de film ruimte voor discussie in de klas. Deze twee oefeningen onderscheiden zich van de vorige 8 door nieuwe tekeningen, een nieuwe lay-out en twee folders voor de leerkracht met antwoorden en commentaar. Duur: 32 minuten. Mensen ontwikkelen een eigen manier van omgaan met verkeer: verkeersmanieren. Deze video gaat over sociaal en agressief verkeersgedrag. De brochure geeft telkens suggesties voor aansluitende educatieve activiteiten. In samenwerking met de Vlaamse Stichting Verkeerskunde. Beschikbaar op dvd of video. Specifieer uw voorkeur bij uw bestelling. Duur: 22 minuten. De controlekaart bestaat uit twee luiken: een voor de controleur, het ander voor de eigenaar van de fiets. Op elk luik staat de lijst met de te controleren elementen. In samenwerking met de Vlaamse Stichting Verkeerskunde. Verkeersmanieren 3 educatie / sensibilisatie het verkeer dat zijn WIJ! Fietscontroles: gebruiksaanwijzing

4 educatie / sensibilisatie voor iedereen Verkeers- en mobiliteits- 4 Beheers je verkeer educatie ook in uw klas? Brochure 8 lespakketten verkeers- en mobiliteitseducatie voor het secundair onderwijs. In samenwerking met de Vlaamse Stichting Verkeerskunde. Te bestellen via de VSV: Beheers jeverkeer Pedagogisch dossier VOOR LEERKRACHTEN VAN DE DERDE EN VIERDE GRAAD SECUNDAIR ONDERWIJS Ref. N938 DVD en pedagogisch dossier Het pakket Beheers je verkeer (DVD + Pedagogisch dossier) voor leerkrachten van de 3de (en 4de) graad secundair onderwijs is een innovatief werkinstrument om het thema verkeersveiligheid in de lessen aan bod te laten komen. In de DVD komen drie ongevallen aan bod die vaak voorkomen bij jarigen: een fiets-, bromfietsen auto-ongeval. Met behulp van realistische ongevalscènes, getuigenissen en bijdragen van experts kunnen de jongeren de verschillende verkeersongevallen analyseren. Brommen zonder brokken Ref. N997 Brochure Deze brochure gaat over het gezamenlijke gebruik van de rijbaan en de methodes om de gevaren op de weg te omzeilen. Ze behandelt de uitrusting en verduidelijkt hoe men bij ongevallen de schade zoveel mogelijk kan beperken. De brochure geeft ook toelichting bij de wettelijke aspecten. Je brommer, je leven! Ref. N435 DVD Deze film bestaat uit drie modules: voor je vertrekt (algemene informatie), praktische rijtips en een kennistest van 10 meerkeuzevragen over de belangrijkste verkeersregels voor bromfietsers. Deze dvd werd herwerkt in juli In samenwerking met de Vlaamse Stichting Verkeerskunde. Duur: 45 min.

5 A B C u u u u u NIEUW De rollergids Ref. N943 Brochure Deze handleiding bevat de belangrijkste verkeersregels met betrekking tot rollers en steps (zonder motor), en beschrijft bovendien ook de basistechnieken om veilig te leren rollerskaten. Daarnaast bevat de brochure de regels in verband met de voortbewegingstoestellen. Het woord aan de passagiers Ref. N956 Brochure Bestemd voor jongeren vanaf 15 jaar. Deze brochure helpt jonge passagiers om goed met de bestuurder te communiceren. Een op vijf jongeren die sterven of zwaargewond raken in het verkeer, is passagier in de wagen. Deze brochure kan in de klas behandeld worden. Achteraan kunnen de lezers testen of ze een sympathieke passagier zijn. Wel jong, niet gek! Ref. N922 Brochure Defensief rijden, een goed onderhouden voertuig, aangepaste snelheid, zich goed vastklikken, nuchter rijden, dit alles is absoluut noodzakelijk om veilig te rijden. Deze verschillende aspecten van de weekendongevallenproblematiek komen aan bod in deze brochure die vooral bedoeld is voor jonge bestuurders. FEESTEN MOET FUN BLIJVEN, LAAT JE DAAROM NIETS WIJSMAKEN OVER RISICO S IN HET VERKEER! VU: M. Van Houtte - BIVV vzw - Haachtsesteenweg Brussel - D/2011/0779/42 km Themakaarten IK BEN EEN GOEDE BESTUURDER, EN DAAROM KAN IK HET ME VEROORLOVEN OM SNELLER TE RIJDEN DAN TOEGELATEN. FOUT : Hoe sneller je rijdt, hoe slechter je je omgeving waarneemt ( oh, liep daar een voetganger? ) en dus kun je hindernissen moeilijker ontwijken! ALS IK RIJD, VOLSTAAT HET DAT IK ME CONCENTREER OM HINDERNISSEN TE ONTWIJKEN. BOVENDIEN BEN IK JONG, EN HEB IK DUS GOEDE REFLEXEN! JUIST EN FOUT : Het is waar dat jonge bestuurders over het algemeen goede refl exen hebben Maar de wetten van de fysica zijn voor iedereen gelijk. Kijk maar eens welke gevolgen zelfs kleine snelheidsverschillen kunnen hebben. 70 km/ 80 km/ 90 km/ Snelheid bij het opmerken van een hindernis Durf jij je kennis over autorijden en uitgaan testen? Surf dan snel naar en beantwoord onze quizvragen! Je zult misschien opkijken van de resultaten Ref. N906 (1), N907 (2), N908 (3), N909 (4) Themakaarten Deze 4 kaarten (in postkaartformaat) richten zich in het bijzonder naar jonge bestuurders. Ze behandelen de belangrijkste risico s achter het stuur: Snelheid (1) Alcohol (2) Drugs (3) Vermoeidheid en het niet dragen van de gordel (4) De kaarten werden opgesteld in de juist-fout -vorm en ontkrachten de heersende opvattingen over deze onderwerpen. 43 m 46 km/ 66 km/ Snelheid van de voertuigen B & C op het moment dat A stilstaat 53 m 64 m Stopafstand educatie / sensibilisatie voor iedereen 5

6 Doelgroep Vervoermiddelen Doelstelling Eindtermen Tweede en derde graad van het middelbaar onderwijs Auto De leerlingen op basis van concrete wetenschappelijke elementen inzicht geven in de risico s van overdreven snelheid - Natuurwetenschappen en fysica: waarnemingen in klassituaties met situaties uit de leefwereld verbinden. Fysische grootheden, eenheden en formules. Kracht en beweging. Kinetische energie. - Vakoverschrijdende eindtermen: milieueducatie 2 e graad: veilig gebruik van eigen en openbaar vervoer. Deze fiche helpt u het thema van onaangepaste snelheid en verkeersveiligheid op te nemen in de wetenschapslessen en in het bijzonder in de lessen fysica. Vergelijkbaar met fiche nr.1 over de veiligheidsgordel, worden nu de clichés over snelheid vergeleken met de wetenschappelijke realiteit. Deze affiche van het BIVV toont aan dat overgedreven snelheid een negatieve invloed heeft op het gezichtsveld. In de wereld van de verkeersveiligheid staat snelheid algemeen bekend als een belangrijke oorzaak van ongevallen (sommige studies bestempelen snelheid als een bepalende factor in 30% van de dodelijke ongevallen). Want hoe hoger de snelheid, hoe nauwer het gezichtsveld van de bestuurder. Een hoge snelheid verlengt eveneens de remafstand. En zelfs indien de snelheid niet de oorzaak is van het ongeval, verergert ze de gevolgen ervan. Toch hebben snelheidsovertredingen nog een groot aandeel in de statistieken van de verkeersovertredingen. De onderstaande grafiek toont de V85-snelheden in België van 2003 tot Deze indicator wordt vaak vermeld op het gebied van verkeersveiligheid. De V85-snelheid is de maximum gereden snelheid door 85% van de bestuurders (of die overeenstemt met percentiel 85.) Hoewel de V85-snelheid sinds 2003 gedaald is, stellen we vast dat ze voor alle snelheidsbeperkingen nog steeds hoger ligt dan de toegelaten snelheid. 120 % % 100 % 90 % 80 % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0% Weg van 50 km/u Weg van 70 km/u Weg van 90 km/u Bron : BIVV Een bestuurder van een wagen heeft twee mogelijkheden om een hindernis te ontwijken: ofwel rijdt hij erlangs met het risico van controleverlies over het stuur, ofwel stopt hij. Om vóór de hindernis te kunnen stoppen moet de bestuurder over voldoende afstand beschikken. Dit noemen we de stopafstand. De stopafstand D A is de som van de zogenaamde reactieafstand en de remafstand. -v 20 v 2 - v 20 De reactieafstand D R is de afgelegde afstand tussen het ogenblik waarop de bestuurder het gevaar opmerkt en het ogenblik dat hij het rempedaal indrukt. Bij een aandachtige bestuurder bedraagt deze reactietijd tr 1 seconde. Deze reactietijd varieert natuurlijk naargelang van de toestand van de bestuurder: is hij moe? Is hij afgeleid (gsm, passagiers)? Heeft hij alcohol gedronken? Deze elementen en vele andere beïnvloeden de concentratie van de bestuurder. De afgelegde afstand gedurende de reactietijd tr hangt eveneens af van de beginsnelheid v 0 : hoe hoger de snelheid, hoe groter de afgelegde afstand tijdens de seconde reactietijd. De remafstand D F is de afgelegde afstand tussen het moment dat de bestuurder op de rem drukt en het moment dat zijn voertuig tot stilstand komt. De remafstand hangt natuurlijk af van de versnellingskracht gedurende het remmen (het gaat hier dus om een negatieve waarde), die op haar beurt afhangt van de baanvastheid van het voertuig. Omdat de snelheid in een eenparig vertraagde beweging een lineaire functie van de tijd is, en omdat de afgelegde snelheid hiervan de eerste afgeleide is, komt het berekenen van de afgelegde afstand overeen met het bepalen van de trapeziumvormige oppervlakte onder de rechte snelheid-tijd: (1) (s)= v + v 0 * (t) 2 Net als in een eenparig vertraagde beweging, zijn de versnelling en de snelheid eveneens met elkaar in verband te brengen via een vergelijking van de eerste graad: (2) (t)= v - v 0 a 6educatie / sensibilisatie speciaal voor wetenschapsleerkrachten NIEUW 1 WETENSCHAPSFICHE GORDEL Vraagstuk 3 : Stel dat iemand 50 kg weegt en niet vastgeklikt zit in een wagen die met 50 km/u door de bebouwde kom rijdt. a) Hoe groot is zijn kinetische energie als hij voorin zit? b) En als hij achterin zit? c) Op welke plaats zal de klap tegen het interieur van de wagen het grootst zijn als de wagen door een botsing plots tot stilstand komt? 2.2 Botsing met een zwaargewicht Als jij tijdens een botsing als passagier achterin de wagen naar voor geslingerd wordt, kan je tegen de bestuurder of de passagier voorin vliegen en hen ernstig verwonden, ook al zitten zij wel veilig vastgeklikt. Op kan je filmpjes van crashtests bekijken. Hoe hard komt zo n klap aan? Vraagstuk : Een wagen botst met 50 km/u. De passagier weegt 50 kg en zit achterin, niet vastgeklikt. Ze vliegt tegen de bestuurder en komt daar tot stilstand in een botsing die 54 milliseconden duurt. Hoe groot is de kracht van de botsing? Om je je hier iets bij voor te kunnen stellen, kan je deze kracht vergelijken met de aantrekkingskracht van de aarde. Dit noemen we het equivalente gewicht. Vraagstuk : Stel dat de aarde een even grote aantrekkingskracht op je lichaam zou uitoefenen als de kracht die je in de vorige oefening berekend hebt, hoeveel zou je dan wegen? Botsen met een persoon van 50 kg die met 50 km/u tegen jou Besluit: De kinetische energie en het geweld van de schok zijn identiek voor de voorste en achterste plaatsen. Bovendien kunnen de passagiers achterin bij een ongeval tegen de inzittenden voorin gesmakt worden en zo ernstige letsels veroorzaken. Vraagstuk 3 : Stel dat iemand 50 kg weegt en niet vastgeklikt zit in een wagen die met 50 km/u door de bebouwde kom rijdt. a) Hoe groot is zijn kinetische energie als hij voorin zit? b) En als hij achterin zit? c) Op welke plaats zal de klap tegen het interieur van de wagen het grootst zijn als de wagen door een botsing plots tot stilstand komt? 2.2 Botsing met een zwaargewicht Als jij tijdens een botsing als passagier achterin de wagen naar voor geslingerd wordt, kan je tegen de bestuurder of de passagier voorin vliegen en hen ernstig verwonden, ook al zitten zij wel veilig vastgeklikt. Op kan je filmpjes van crashtests bekijken. Hoe hard komt zo n klap aan? Vraagstuk : Een wagen botst met 50 km/u. De passagier weegt 50 kg en zit achterin, niet vastgeklikt. Ze vliegt tegen de bestuurder en komt daar tot stilstand in een botsing die 54 milliseconden duurt. Hoe groot is de kracht van de botsing? Om je je hier iets bij voor te kunnen stellen, kan je deze kracht vergelijken met de aantrekkingskracht van de aarde. Dit noemen we het equivalente gewicht. Vraagstuk : Stel dat de aarde een even grote aantrekkingskracht op je lichaam zou uitoefenen als de kracht die je in de vorige oefening berekend hebt, hoeveel zou je dan wegen? Botsen met een persoon van 50 kg die met 50 km/u tegen jou aanvliegt, is qua kracht dus vergelijkbaar met geplet worden onder een personenwagen van 1,3 ton! Wetenschapsfiche 1: Veiligheidsgordel 3 Ik draag de gordel enkel wanneer ik buiten de bebouwde kom ga. Anders rijd ik toch maar maximum 50 km/u. De statistieken van 2008 tonen aan dat ongeveer 85% van de bestuurders zich vastklikt wanneer hij of zij met een snelheid van 120 km/u rijdt, terwijl 82% zich vastklikt bij 50 km/u en slechts 67% bij 30 km/u! Maar zijn de krachten die je lichaam ondergaat bij een botsing met lage snelheid wel zo onschuldig? Vraagstuk : Stel dat er een passagier voorin in een wagen zit die 50 km/u rijdt. Plots moet de chauffeur uitwijken en rijdt de wagen frontaal tegen een betonnen muur. De bestuurder heeft nog net kunnen afremmen zodat deze op het moment van de impact 30 km/u rijdt. Tijdens de botsing vliegt de passagier met een snelheid van 30 km/u verder tot zijn of haar hoofd tegen de voorruit knalt. Tijdens deze impact wordt zijn originele snelheid op korte tijd (0,002s) tot nul gebracht. a) Hoe groot is de de kracht die op zijn of haar hoofd (met een massa van 3,5 kg) uitgeoefend wordt? b) Hoe groot is het equivalente gewicht van zijn of haar hoofd? c) Hoe groot is de plaatselijke druk op zijn of haar schedel als je weet dat het contactoppervlak tussen het hoofd en de voorruit doorgaans maar 0,0006 m² bedraagt? Bij hoge snelheid is de gordel minder effectief. Je organen zijn immers ook onderhevig aan de wet van de traagheid en die kan je niet met een gordel vastgespen. Zij zullen nog even langer blijven voortbewegen en tegen je borstkas en buikwand aangeslingerd worden. Wanneer je met zeer hoge snelheid botst, kan dit zeer schadelijke gevolgen hebben. Zo kunnen delen van je hersenen 1 WETENSCHAPSFICHE GORDEL 3 Ik draag de gordel enkel wanneer ik buiten de bebouwde kom ga. Anders rijd ik toch maar maximum 50 km/u. De statistieken van 2008 tonen aan dat ongeveer 85% van de bestuurders zich vastklikt wanneer hij of zij met een snelheid van 120 km/u rijdt, terwijl 82% zich vastklikt bij 50 km/u en slechts 67% bij 30 km/u! Maar zijn de krachten die je lichaam ondergaat bij een botsing met lage snelheid wel zo onschuldig? Vraagstuk : Stel dat er een passagier voorin een wagen zit die 50 km/u rijdt. Plots moet de chauffeur uitwijken en rijdt de wagen frontaal tegen een betonnen muur. De bestuurder heeft nog net kunnen afremmen zodat deze op het moment van de impact 30 km/u rijdt. Tijdens de botsing vliegt de passagier met een snelheid van 30 km/u verder tot zijn of haar hoofd tegen de voorruit knalt. Tijdens deze impact wordt zijn originele snelheid op korte tijd (0,002s) tot nul gebracht. a) Hoe groot is de de kracht die op zijn of haar hoofd (met een massa van 3,5 kg) uitgeoefend wordt? b) Hoe groot is het equivalente gewicht van zijn of haar hoofd? c) Hoe groot is de plaatselijke druk op zijn of haar schedel als je weet dat het contactoppervlak tussen het hoofd en de voorruit doorgaans maar 0,0006 m² bedraagt? Bij hoge snelheid is de gordel minder effectief. Je organen zijn immers ook onderhevig aan de wet van de traagheid en die kan je niet met een gordel vastgespen. Zij zullen nog even langer blijven voortbewegen en tegen je borstkas en buikwand aangeslingerd worden. Wanneer je met zeer hoge snelheid botst, kan dit zeer schadelijke gevolgen hebben. Zo kunnen delen van je hersenen verpletterd worden tegen je schedel, met mogelijk definitieve verlamming tot gevolg. Besluit: Anders dan je zou verwachten, heeft de gordel het meeste effect wanneer je met lage snelheid botst. Zelfs bij lage snelheden ondergaat je lichaam zeer grote krachten. Wat veel weggebruikers niet weten, is dat er zonder gordel reeds vanaf 20 km/u gevaar bestaat om te overlijden. Wie de gordel draagt, kan ongevallen tot 100 km/uur overleven. 3 Voor de eenvoud gaan we steeds uit van een volkomen niet-elastische botsing, d.w.z. dat je na de botsing volledig stilstaat tegen het obstakel (eindsnelheid ve = 0) alle kinetische energie van de wagen is omgezet in warmte, vervorming van het koetswerk (bv. de kreukelzone), geluid, enz. Bovendien gaan we er steeds van uit dat versnellingen (of vertragingen) eenparig zijn. WWW NIEUW 2 SNELHEID Deze fiche is bestemd voor leerkrachten wetenschap in de derde graad van het secundair onderwijs. 1 Inleiding 64,6% 61,5% 60,6% 60,6% 89,4% 90,5% 86,4% 89,1% 108,7% 101,6% 2 Een goede bestuurder kan hindernissen ontwijken, zelfs als hij (zeer) snel rijdt 2.1. Langere stopafstanden door overdreven snelheid D A = D R + D F D R = v 0. t r Wetenschapsfiche 2: Snelheid 102,3% 96,1% 2 SNELHEID Als we (2) invoegen in (1), bekomen we de formule: (3) (s)= 2 * a Als de vertragingsbeweging voortduurt totdat het voertuig stilstaat, is de eindsnelheid v van de formule (3) nul en komt (s) overeen met de remafstand D F die we ook kunnen noteren als: D F = (s)= 2 * a Het minteken vóór v 0 wordt opgeheven door het minteken van een vertraging, vandaar dat we een positieve afstand bekomen. We bekijken de volgende typische gemiddelde versnellingswaarden (eigenlijk spreken we hier beter van vertragingswaarden, vermits het gaat om een negatieve versnelling) tijdens een rembeweging van een voertuig dat zich in goede technische staat bevindt: a = -8 m/s 2 op een droog, goed geasfalteerd wegdek a = -5 m/s 2 op een nat wegdek a = -2 m/s 2 op een kletsnat wegdek (hevige regenval) a = -1 m/s 2 bij ijzel of sneeuw Dit schema vergelijkt de stopafstanden aan de hand van de lengte van een voetbalveld. Besluit : 2.2. Overdreven snelheid beïnvloedt het gezichtsveld van de bestuurder Hoe hoger de snelheid, hoe nauwer het gezichtsveld van een automobilist of een bromfietser. De bestuurder heeft dus minder zicht op obstakels langs de weg en op wat er zich naast hem afspeelt. Een voetganger heeft een gezichtsveld van 180. Het centraal zicht neemt details op, terwijl het perifeer zicht gevoelig is voor al wat beweegt. Naarmate de snelheid hoger ligt, boet het perifeer zicht in aan doeltreffendheid en scherpte en gaat de bestuurder strak voor zich uit kijken. Dit fenomeen noemt men tunnelzicht. Kort samengevat: hoe sneller men rijdt, hoe nauwer het perifeer zicht. Dit brengt rechtstreeks gevaar met zich mee voor de bestuurder, zijn passagiers en ook voor de omringende weggebruikers (voetgangers, fietsers, andere wagens ). 1 ABS of antiblokkeersysteem is een systeem dat belet dat de wielen tijdens het remmen blokkeren. ABS is in de eerste plaats bedoeld om het voertuig op koers te houden, niet om de remafstand te verminderen.. 2 Het Electronic Stability Program (ESP) is een systeem dat de stabiliteit van het voertuig verbetert wanneer het dreigt af te wijken van de koers die de bestuurder wil volgen. Vragen: 1. Een auto rijdt 50 km/u. Wat is zijn stopafstand bij normale verkeersomstandigheden als je weet dat de reactietijd van de bestuurder 1 seconde bedraagt? 2. Zelfde vraag voor een auto die 100 km/u rijdt. 3. Vergelijk de remafstanden van de twee vorige vragen. Wat stel je vast? Het kwadraat van de snelheid speelt een bepalende rol in de stopafstanden. En de remafstand hangt op zijn beurt af van de stopafstand. Als de snelheid dubbel zo hoog ligt, is de stopafstand bij een noodstop bijna drie keer groter. Met de moderne rijassistentiesystemen (ABS 1, ESP 2, enz.) doen goede rijkunsten de remafstand niet meer significatief afnemen. De remafstand hangt af van de grip van de banden en van de vertraging van het voertuig, of m.a.w. van de druk die de bestuurder uitoefent op het rempedaal. WWW NIEUW Handleiding voor de leerkracht wetenschappen van de 2 de en 3 de graad secundair onderwijs Basiswetten van de fysica toegepast op verkeersveiligheid Basiswetten van de fysica toegepast op de verkeersveiligheid WWW Fiche Deze fiche is bestemd voor de leerkrachten fysica of wetenschappen van de 2de en 3de graad secundair onderwijs. In dit document vindt u de wetenschappelijke argumenten voor het dragen van de veiligheidsgordel in de wagen. Hoe werkt de gordel? Welke krachten spelen een rol tijdens een ongeval? Wat is de impact van de kinetische energie van de passagiers wanneer de wagen bruusk tot stilstand komt? De fiche bevat eveneens concrete oefeningen die u in de klas kunt gebruiken. Fiche Deze fiche over het thema snelheid is bestemd voor leerkrachten fysica of wetenschappen van de 2de en 3de graad secundair onderwijs. Dit document geeft op basis van concrete wetenschappelijke informatie inzicht in de risico s van overdreven en onaangepaste snelheid in het verkeer. Wat is de impact van snelheid op de stopafstand van een voertuig? Welke krachten spelen mee bij het nemen van een bocht? Via oefenvraagstukken wordt de theorie aan de praktijk getoetst. Brochure Deze handleiding is bestemd voor de leerkrachten fysica of wetenschappen van de 2de en 3de graad secundair onderwijs. Deze brochure van 24 pagina s beschrijft en verklaart de principes uit de fysica die van toepassing zijn op de verkeersveiligheid van passagiers in de wagen. Hoe pas je bijvoorbeeld de wetten van Newton toe op een botsing tussen twee wagens? Vervolgens analyseert deze brochure de wetenschappelijke achtergrond van enkele veelgehoorde slogans uit verkeersveiligheidscampagnes, bv. Bij een botsing ben je 15 keer zwaarder.

7 Veilig op stap Ref. N950 VEILIG OP STAP Te voet of per fiets, alleen of in groep Folder Deze leidraad bevat de voornaamste verkeersregels voor voetgangers en fietsers, alleen of in groep, al dan niet vergezeld van een leider of wegkapitein. NIEUW Wandelen in groep Gebruiksaanwijzing... voor jeugdleiders Is eigendom van: De tips zijn te herkennen aan dit symbool: Geldig voor België Bescherm je groep Eerst en vooral, zorg dat er genoeg leiders zijn om de groep te begeleiden. Als jeugdleider word je door de wet als een gids beschouwd. Voor groepen voetgangers die door een gids begeleid worden, voorziet de wegcode 2 mogelijkheden. Het is dus aan jou om de formule te kiezen die jouw groep het meeste veiligheid biedt. Bij optie 1 houd je zo veel mogelijk afstand van het verkeer. (Zie pagina s in het geel hieronder.) Als de groep uit minder dan 6 personen bestaat, pas dan deze regel in elk geval toe. Bij optie 2 beslis je om op de rijbaan (de weg) te lopen, omdat het niet anders kan gezien de omvang van de groep. (Zie pagina s in het blauw.) Dit is mogelijk voor groepen begeleid door jeugdleiders, zelfs als er goed begaanbare voetpaden en bermen voorhanden zijn. In dat geval is het als gids je taak om de groep zich zo te laten voortbewegen dat ze zo goed mogelijk zichtbaar is voor naderende bestuurders. Als je groep uit minder dan 6 personen bestaat en in alle andere gevallen indien mogelijk: Laat de groep zo ver mogelijk van het verkeer vandaan lopen. Je laat je groep op voetpaden of op plaatsen lopen die door de volgende verkeersborden aangeduid zijn: Wandelen in groep gebruiksaanwijzing Links of rechts op de rijbaan? Hoe oversteken? Ook een kwestie van zichtbaarheid Als je groep op de rijbaan loopt, kies dan de kant van de rijbaan waar je groep het best zichtbaar is door naderende bestuurders. Oversteken aan een verkeerslicht Je moet wachten tot het licht (voor voetgangers) op groen springt om je groep te laten oversteken. Als het licht op rood springt terwijl je oversteekt, mogen de groepsleden die reeds begonnen waren om over te steken, hiermee doorgaan. Diegenen die zich op dat ogenblik op het voetpad bevinden, mogen niet oversteken, zelfs al maken ze deel uit van de groep. Zij moeten wachten tot het licht voor voetgangers opnieuw op groen springt. Verdeel de leiders goed over de groep, zodat er geen groepsleden alleen blijven staan aan de andere kant van de straat. O n p n p Folder Heel wat jeugdbewegingen en klasgroepen gaan geregeld te voet op stap en verplaatsen zich daarbij op de openbare weg. Om de leiders en leerkrachten te helpen onderweg de juiste keuzes te maken voor hun groep, maakte het BIVV een folder met de belangrijkste richtlijnen. Zo willen we jeugdleiders en leerkrachten informeren over de do s en don ts op de openbare weg. In het foldertje wordt ondermeer uitgelegd wanneer je best links en wanneer best rechts op de rijbaan loopt. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan hoe je met een groep dient over te steken en wat te doen als het donker is. Ook met de grootte van de groep wordt rekening gehouden. WWW educatie / sensibilisatie groepen - jeugdbewegingen 7

8 algemeen WIE JE GRAAG ZIET, BRENG JE VEILIG THUIS I BOB YOU Ref. N964 Fietsen in tegenrichting in eenrichtingsstraten (BEV) Ref. N923 Geef voetgangers voorrang! Ref. N955 8informatie Folder Wie is Bob en waarom is hij de held van elk feestje? Deze folder vertelt u alles wat u dient te weten over Bob en alcohol achter het stuur. Van levensbelang voor wie wil feesten en vervolgens veilig weer thuis wenst te geraken. Folder Deze folder beschrijft wat BEV is, legt uit hoe men BEV kan herkennen en bevat de nieuwigheden in de reglementering. Duidelijke schema s illustreren de situaties waarmee fietsers, autobestuurders en voetgangers geconfronteerd worden in straten met BEV. Uitgegeven in samenwerking met de Fietsersbond. Folder In deze folder wordt aan de hand van praktische voorbeelden uitgelegd hoe voetgangers zich moeten gedragen op oversteekplaatsen (zonder lichten of agent) en hoe automobilisten deze oversteekplaatsen moeten naderen. De voorrang van trams en doorlopende voetpaden zijn thema s die eveneens aan bod komen.

9 Belgique/België P.P/P.B B-010 Driemaandelijks tijdschrift van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid 80 Bellen of rijden, aan jou de keuze Ref. N963 Folder In deze folder wordt uitgelegd waarom het gebruik van een gsm tijdens het rijden gevaarlijk is. Tevens worden enkele tips gegeven voor wie toch belt tijdens het rijden. Men vindt er ook enkele preciseringen over de reglementering en een overzicht van de mogelijke sancties. De gordel, de juiste reflex Ref. N962 Folder Een folder met aandacht voor de wetgeving over de gordeldracht, de juiste houding achter het stuur, de verschillende mogelijkheden om kinderen veilig te vervoeren. Te snel te laat! Ref. N954 Folder In deze folder worden de gevaren van snelheid uitgelegd. Naast een grafiek met de voornaamste stopafstanden en een tabel met de gevallen waarin het rijbewijs kan ingetrokken worden, vindt men ook het bedrag van de mogelijke geldelijke sancties in geval van snelheidsovertreding. Afzender : BIVV, Haachtstesteenweg 1405, 1130 Brussel - Afgiftebureau: Brussel X P mp3-spelers in het verkeer: welke gevaren? December december 2009: 15 jaar Bob Boeken de "driver improvement"-maatregelen resultaat? Verplichte ogentest vanaf een bepaalde leeftijd? Via Secura Ref. N967 1 ste trimester 2010 Tijdschrift Via Secura is het driemaandelijkse magazine van het BIVV. Het bevat korte berichten en artikels over alles wat van ver of nabij met verkeersveiligheid te maken heeft: communicatie, verkeerseducatie, nieuwe reglementeringen, verkeersgedrag, handhavingsbeleid, weggebruikers, statistieken, Abonneren kan via: shop@bivv.be of 02/ informatie algemeen 9

10 wegcode 10 Fietsers en de wegcode Boetekaart De verkeersborden raakt u er wijs uit? De verkeersborden Ref. N886 Ref. N932 Ref. N851 Ref. N836 informatie Brochure Waar rijden als er fietsvoorzieningen zijn of wanneer die er niet zijn, hoe moet je fietsen, wat is de uitrusting van de fiets en de fietser? Dat zijn de verschillende thema s die in deze brochure aan bod komen. Kaart Deze kaart stelt de belangrijkste overtredingen voor per graad, met vermelding van het tarief. Ze vermeldt ook het bedrag van de geldelijke sancties waaraan men zich blootstelt bij overdreven snelheid of bij rijden onder invloed van alcohol of drugs. Brochure Brochure van 28 pagina s met telkens de afbeelding en verklaring van verkeersborden die in België van kracht zijn. Posster Poster (84cm x 60cm) met de afbeelding en verklaring van verkeersborden die in België van kracht zijn.

11 Autorijden van A tot Z Autorijden van A tot Z: oefenboek Autorijden van A tot Z: oefenen + theorie 11 Ref. N305 Ref. N306 Ref. 426 Boek Handboek rijopleiding boordevol commentaar en geïllustreerd met tal van kleurenfoto s. Het is duidelijk, volledig en maakt de wetteksten toegankelijk en begrijpelijk voor iedereen. Bovendien wordt er bijzondere aandacht besteed aan defensief rijden. Boek De 500 vragen in dit handboek beantwoorden, is de ideale manier om je kennis te testen voor het theorieexamen. CD-Rom Deze interactieve cd-rom is praktisch opgevat en is gebaseerd op het boek en op het officiële programma. Men kan 550 zorgvuldig geselecteerde oefenvragen doorlopen en theorie raadplegen door een eenvoudige druk op de knop. Als toemaatje zijn er simulaties die de condities in het examencentrum waarheidsgetrouw nabootsen. rijopleiding

12 12 Autorijden van A tot Z: oefenen De bromfiets van A tot Z: theorieboek De bromfiets van A tot Z: oefenboek Ref. 425 Ref. N307 Ref. N308 rijopleiding CD-Rom Interactieve cd-rom met oefeningen voor de rijopleiding (officieel programma theorie-examen rijbewijs B). Meerkeuzevragen aangepast aan de recentste wetgeving. Boek Handboek rijopleiding boordevol commentaar en geïllustreerd met tal van foto s. Gebaseerd op de officiële leerstof. Boek Dit oefenboek met 250 meerkeuzevragen is de ideale manier om je kennis te testen voor het theorieexamen.

13 Sleutelhanger Potlood campagne Snelheid Gommetje 13 Ref. 910 Ref. N926 Ref. N517 Bob-sleutelhanger. Opschrift: Neem de kleur niet weg uit hun leven. Opschrift: Fouten kun je uitwissen, een ongeval niet. accessoires

14 14 Fluohesje Polsband Verstelbare armband Rugzakhoes Ref. 530 Ref. 510 Ref. 507 Ref. 514 Fluogeel hesje voor kinderen vanaf 11 jaar en voor volwassenen (norm EN 471). Fluogele polsband. Eén maat. Verstelbare armband met retro-reflecterende stroken (per 2 stuks). Fluo rugzakhoes in waterdicht en retro-reflecterend materiaal. Eén maat. accessoires

15 Nooit had ik gedacht dat mij zoiets kon overkomen, is een bedenking die zich wel meer jongeren maken die betrokken waren bij een verkeersongeval. Nochtans, als de media op maandagmorgen de balans opmaken van de ongevallen van het voorbije weekend, dan blijkt vaak dat de meerderheid van de slachtoffers jongeren zijn. Met de campagne weekendongevallen willen we, samen met jou, het aantal ongevallen verminderen! Hoe? Door de risico s rond autorijden onder de aandacht te brengen, door jongeren te sensibiliseren tijdens het uitgaan en door oplossingen aan te bieden! Met behulp van een ietwat bijzondere fotoautomaat in de Belgische discotheken, maar ook door affiches in cafés, discotheken en bioscoopzalen en via radiospots die tijdens de weekendnachten uitgezonden worden, sensibiliseert het BIVV deze jongeren op het moment zélf dat ze uitgaan, en hoopt hen zo op het juiste moment te bereiken. Om helemaal met de tijd mee te zijn, wordt de campagne ook op internet en op de sociale netwerksites aangeboden, in de vorm van een tamelijk verrassend persartikel en van een interactieve film, waarin je zelf bepaalt hoe je avondje stappen verloopt. Het carpooling platform MNM zero car is eveneens beschikbaar op Facebook, IPhone en Android voor diegenen die er zeker van willen zijn dat ze veilig en wel thuis geraken! Meer informatie op Een cel Jongeren in het BIVV! Waarom? Je kunt niet vroeg genoeg beginnen met verkeerssensibilisatie. De cel Jongeren ontwikkelt projecten, ontwerpt pedagogische instrumenten en geeft publicaties uit om kinderen en jongeren vorming aan te bieden op het vlak van verkeer en mobiliteit. Concreet is het onze bedoeling om u als leerkracht of ouder met allerhande materialen bij te staan bij het sensibiliseren van uw kinderen op het vlak van verkeersveiligheid. Daarnaast werken de leden van de cel Jongeren campagnes uit en werken ze mee aan verschillende projecten van organisaties die actief zijn op het vlak van jongerenpreventie. Ze zijn ook aanwezig op educatieve beurzen. Hoe kunt u hen contacteren? Haachtsesteenweg Brussel Telefoon: 02/ Fax: 02/ info@bivv.be Internet: De campagne weekendongevallen GO FOR ZERO ook op school! Doelstelling: nul verkeersslachtoffers. Wij hebben elkaar nodig om de verkeersveiligheid en de hoffelijkheid op onze wegen te verbeteren. Het GO FOR ZERO-charter is een concrete verbintenis die burgers, organisaties, ondernemingen en media ertoe aanzet actie te ondernemen om het aantal verkeersdoden op onze wegen te doen dalen. Ook u kunt het charter ondertekenen op

16 Het materiaal kan ook besteld worden via een elektronische bestelbon op onze site Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid, vzw Haachtsesteenweg 1405, 1130 BRUSSEL T : 02/ F : 02/ info@bivv.be - Verantwoordelijke uitgever: M. Van Houtte - D/2011/0779/6