Wil je voor me bidden?

Transcriptie

1 Wil je voor me bidden? over het strijdende gebed voor elkaar Gemeenteavond rond HGJB-jaarthema Samen bij Eén HANDLEIDING 1

2 0. Vooraf Wil je voor me bidden? is bedoeld voor een gemeenteavond voor oud én jong (vanaf ca. 12 jaar). Stem de publiciteit daar dus ook op af. Laat de catechisaties eventueel een keer vervallen, omdat de jongeren in plaats daarvan worden verwacht op deze gemeenteavond. Kerkbladbericht Hieronder volgt een bericht dat u kunt gebruiken als aankondiging in het kerkblad, op de website en/of in de nieuwsbrief. Gemeenteavond over het gebed Wat zou er in onze gemeente gebeuren als we méér voor elkaar en de gemeente zouden bidden? Het antwoord is aan de Heere God, maar Hij geeft ons in Jakobus wel een paar prikkelende stellingen mee: U krijgt niet, omdat u niet bidt (4:2). En: Een krachtig gebed van een rechtvaardige brengt veel tot stand (5:16). Wat hebben deze teksten ons als gemeente te zeggen? Als ouderen en jongeren van de gemeente willen we hierover nadenken op een gemeenteavond onder de titel Wil je voor me bidden? Eerst kijken we naar de strijd die we met elkaar in het geloof hebben te voeren. Wat komt er niet op ons af als gemeente, maar ook persoonlijk? Vervolgens denken we erover na hoe we ons belangrijkste wapen in die strijd het gebed kunnen inzetten. De gemeenteavond is op [datum] vanaf [tijd] en wordt gehouden in [plaats]. We hopen op een goede ontmoeting waarin we als ouderen van de jongeren kunnen leren, en als jongeren van de ouderen. Benodigdheden voor iedereen een handout * voor iedereen een pen * De handout is te downloaden vanaf Hij is zo opgemaakt dat hij als boekje (A5) geprint kan worden. Voorbereiding Tip: lees hoofdstuk 14 ( Strijd: hem om hulp vragen ) uit Bidden Vertrouwelijke omgang met de ontzagwekkende God van Tim Keller; uitg. Van Wijnen Franeker; De informatie op pagina 7 van de handout is ontleend aan dit boek. Tijdsindeling 1. Welkom 10 min. 2. Bijbelstudie 20 min. 3. Uit de Deborah Times 20 min. Pauze 10 min. 4. Over het strijdend gebed 25 min. 5. Samen bidden 10 min. 6. Samen zingen 10 min. 2

3 Groepsindeling Bewust is het programma inter-generatief opgezet, dat wil zeggen dat de verschillende generaties met elkaar in gesprek gaan en van elkaar leren. Daarvoor is nodig dat de groepjes gemengd zijn samengesteld. Nu vinden mensen het meestal niet leuk als ze bij binnenkomst gelijk al in een bepaald groepje worden gezet. Onder de koffie vooraf willen ze even gezellig praten met mensen die ze al kennen. Geef daar dus ook gelegenheid voor. Direct na de opening is het geschikte moment om groepjes van maximaal 6 personen te maken. De samenstelling moet als het kan zó zijn dat in elk groepje één of meer vrouwen zitten, één of meer mannen, en een paar jongeren. U kunt de opdracht geven om daar zelf even voor te zorgen: laat iedereen maar kijken of er nog een groepje is waarin nog ruimte is voor hem/haar (even chaos, maar dat komt vanzelf goed). De groepjes blijven de hele avond in dezelfde samenstelling zitten. Over het programma Introductie Als jongeren belijdenis doen, werd vroeger (en wordt misschien ook nu) wel gezegd: Welkom in de strijd! Eigenlijk een rare uitdrukking, want de strijd van het geloof ervaren jongeren al lang vóórdat ze belijdenis doen. Zelfs kinderen kunnen het al lastig vinden dat het geloof in hun gezin een belangrijke rol speelt en bij andere kinderen niet. En juist tieners komen voor belangrijke keuzes te staan als het gaat om hun levensstijl. Hoe houd je je staande als iedereen om je heen gaat voor wat goed voelt in plaats van voor wat God van ons vraagt? De strijd van het geloof voeren we niet in ons eentje, maar met elkaar - als gemeente van de Heere Jezus Christus. We vuren elkaar aan, bemoedigen elkaar en we laten ons toerusten. Als iemand dreigt af te haken, proberen we hem of haar er weer bij te halen. Het belangrijkste wapen in de geestelijke strijd is het gebed. Een belangrijke vraag is of we dit wapen wel voldoende inzetten. Wat zou er in de gemeente gebeuren als er méér gebeden werd voor elkaar, voor het jeugdwerk en alle andere activiteiten in de gemeente? Het antwoord is natuurlijk aan God alleen. Maar Hij geeft ons in Jakobus 4:2 wel iets mee voor zelfonderzoek: U krijgt niet, omdat u niet bidt. Voor elkaar bidden vraagt soms om kwetsbaarheid. Iemand kan pas voor je bidden als jouw nood bij hem of haar bekend is. Soms gaat dat vanzelf - als duidelijk is dat je ziek bent of als er iets in je leven gebeurt waarvan iedereen weet: Dat is erg! Maar veel noden blijven verborgen omdat we die voor onszelf houden. We vinden ze te persoonlijk of te onbelangrijk. Wat zou er gebeuren als we meer met elkaar deelden en daarvoor voorbede vroegen? Wil je (wilt u) voor me bidden? Doelstelling We ontdekken hoe het er in onze gemeente voor staat als het gaat om de geestelijke strijd. Welke fronten zijn er? Welke vragen, teleurstellingen, behoeften en verlangens zijn er? Weten jongeren en ouderen dat van elkaar? We onderkennen des te meer hoe belangrijk het gebed is voor elkaar. We nemen een concrete stap om het bidden voor elkaar een grotere plaats te geven in ons eigen leven én binnen de gemeente als geheel. 3

4 LET OP - WAKEUP DEBORAH Als bijlage in de handout staat een artikel over WakeUp Deborah. Dat is een beweging die als doelstelling heeft: zoveel mogelijk vrouwen en mannen aansporen om te bidden voor kinderen en jongeren. De HGJB wil namelijk met name de voorbede voor het jeugdwerk en de jongeren in de gemeente onder de aandacht brengen. Niet omdat kinderen, tieners en jongeren een problematische doelgroep vormen, maar wel omdat ze vaak aan de fronten staan waar de geestelijke klappen vallen. In die zin zijn ze een kwetsbare groep die gerichte voorbede nodig heeft. U kunt ervoor kiezen om dit artikel wel of niet samen te lezen en te bespreken. U kunt ermee peilen of er in uw gemeente draagvlak is voor deze vorm van voorbede: zijn er ouderen die Debora of Daniël willen zijn? Wat vinden jongeren ervan om op deze manier aan een oudere verbonden te worden? Als uw gemeente overweegt om het gebed voor jongeren op deze manier te organiseren, is het nodig dat de kerkenraad zoekt naar iemand die fungeert als gebedscoördinator. Zijn of haar taak is te zorgen voor de werving van bidders en deze in contact te brengen met een bepaalde doelgroep. Op DV donderdag 10 november is hierover een instructieavond in het HGJB-kantoor in Bilthoven. Er zijn ook andere manieren om het gebed voor kinderen, tieners en jongeren (en/of anderen) meer en concreter vorm te geven. Jeugdleiders adopteren clubleden Elke leidinggevende bidt regelmatig voor ca. 5 kinderen, tieners of jongeren die hij/zij adopteert (en aan wie ook wordt verteld dat zij voor hen bidden). Echtpaar adopteert club of catechesegroep Er zijn gemeenten waarin echtparen (of andere tweetallen) concreet bidden voor een bepaalde club of groep. Jongeren kunnen eventueel onderwerpen aanreiken via gebedsdoos Gebedskring voor jongeren / jeugdwerk In heel wat gemeenten is er een gebedskring waar ouderen specifiek bidden voor de jongeren van de gemeente en/of het jeugdwerk. Bijbelgedeelte Bijbelgedeelte dat centraal staat, is Richteren 4. Hier lezen we hoe Israël in Kanaän middenin de strijd staat. Probleem daarbij is dat er geen leiders zijn. Of ze zijn er wel, maar ze komen niet in actie. Ze onderkennen de fronten niet en leggen zich neer bij de situatie zoals ze is (dat laatste wordt vooral duidelijk in het lied van Debora en Barak, in hoofdstuk 5). Totdat uit onverwachte hoek iemand opstaat die wél in actie komt. Het is Debora, nota bene een vrouw. Ze stuurt een bode naar Barak en zegt tegen hem: Ga! Neem tienduizend man met je mee en val aan! Het is menselijkerwijs gesproken door deze vrouw, een moeder in Israël (5:7)., dat God de overwinning geeft. Zo zijn er ook in deze tijd moeders en vaders in Israël nodig die de nood van de tijd onderkennen en hun geloofsgenoten aansporen tot de geestelijke strijd een strijd die begint bij het gebed! LET OP Het gebed wordt in het bijbelgedeelte niet expliciet genoemd. De link van het bijbelgedeelte naar het onderwerp gebed ligt in het strijden (de geestelijke strijd). 4

5 Ons belangrijkste wapen is het gebed! Benoem deze link even duidelijk bij de afronding van 3. Uit de Deborah Times. Jaarthema en HGJB-beleidsplan Het thema van dit programma staat in het kader van het HGJB-jaarthema Samen bij Eén bronmomenten voor de gemeente. Het komende jaar willen we er nadrukkelijk bij stilstaan dat de gemeente bij uitstek de plek is waar jongeren mogen drinken bij de Bron van Leven. Bronmomenten die besproken worden, zijn: samen bijbellezen, gezamenlijke ontmoeting (jong en oud) én samen bidden. Het gebed is nadrukkelijk ook genoemd als één van de doelstellingen in het HGJB-beleidsplan : Bij de bron. De gemeente als een gemeenschap waar ouderen biddend gelovig om jongeren heen staan, om voor hen levende voorbeelden van leven in afhankelijkheid en navolging te zijn. Ten slotte Dit programma sluit direct aan bij het bijbelgedeelte dat centraal stond bij de opening van het winterwerk, namelijk Exodus 17:8-16. Zie de katernen Startweekend en Startzondag (preekschets). Het thema ervan komt ook aan de orde in het programma Wil je voor me bidden?, dat gestuurd is naar de abonnees op HGJB-Tienerwerk en Jongerenwerk. Tieners en jongeren wordt daarin de vraag gesteld of ze voor anderen bidden, maar ook of ze voor zich willen láten bidden. De werkvorm die genoemd wordt onder 4C is daaruit overgenomen. Alle andere werkvormen, inclusief het bijbelgedeelte dat centraal staat, zijn anders (er is dus nauwelijks overlap). Een variatie op bijgaand programma is onder de titel Sta op! beschikbaar voor het organiseren van een avond met leidinggevenden in het jeugdwerk. Daarin wordt naast Richteren 4 ook gekeken naar Richteren Welkom Vertel iets over de context waarin het thema van vanavond staat (zie onder 0. Vooraf). Gebed Zingen, bijvoorbeeld o Psalm 68 vers 1, 2 en 17 (OB) o Heer, uw licht en uw liefde schijnen (OTH 379) o Laat uw glorie zien (OTH 384) 2. Bijbelstudie Doel We ontdekken welke rol Debora, Barak en de Israëlieten in Richteren 4 spelen. Door ons in hen in te leven gaan we ons als vanzelf afvragen wat we zelf misschien zouden hebben gedaan. Aankondiging Vertel dat we gaan lezen over een bijzondere gebeurtenis in de strijd die Israël moest voeren om zich Gods beloften eigen te maken. Geef als (mee-)leesopdracht mee: Let op de nood van Israël, de oorzaak ervan, en op de personen door wie God verlossing brengt. Werkwijze Lees het bijbelgedeelte voor. 5

6 Vertel (echt) heel kort iets over wat uzelf is opgevallen in dit hoofdstuk Hieronder volgt daarvoor tekst die u eventueel kunt gebruiken. De nood van Israël Tot nu toe ging de strijd tegen de Moabieten, Mesopotamiërs en Filistijnen. Maar nu gaat het voor het eerst in Richteren om Kanaän zelf, het land van de belofte. Over een voorganger van de genoemde Jabin, met dezelfde naam, wordt in Jozua 11:8 gezegd dat hij door Jozua volledig verslagen was, zelfs totdat zij geen overlevende onder hen hadden overgelaten. Des te opvallender dat een verslagen vijand in staat blijkt te zijn om zich weer op te richten en Israël opnieuw te onderdrukken. Iemand schrijft hierover: Zo lang we in deze tegenwoordige wereld leven, zal geen enkele overwinning over het kwaad ooit definitief zijn, of het nu gaat om onderdrukking door grote rijken of persoonlijke wonden en zonden waartegen we vechten. Dat is wat 4:2 ons laat zien als we het lezen zoals het er staat: hernieuwde agressie door een oude vijand. Er zal altijd een Jabin zijn. De oorzaak ervan De Israëlieten deden opnieuw wat slecht was in de ogen van de HEERE (vers 1). Dit is een zich herhalend refrein in Richteren. Je kunt je afvragen: hoe is dit mogelijk? Waren de Israëlieten zo dom? Maar laten we ons niet vergissen. De Israëlieten zeiden heus niet tegen elkaar: Laten we nu eens gaan doen wat slecht is in de ogen van de HEERE. Misschien ging het wel met uitspraken als: Je moet toch meegaan met je tijd. En: Ik kan me niet voorstellen dat onze God hier moeite mee heeft. Dit moet ons waakzaam maken!. De kracht van de vijand Er wordt gesproken over negenhonderd ijzeren strijdwagens.. De geschiedenis speelt zich af in de overgang van het bronzen naar het ijzeren tijdperk. Jabin (Sisera) gebruikt dus de wapens van zijn tijd, zoals onze tegenstander (satan) dat altijd doet. Negenhonderd ijzeren strijdwagens, dat tekent de enorme macht en kracht van Kanaän. Het heeft Israël nota bene twintig jaar lang met geweld onderdrukt. Het lijkt erop dat de Israëlieten het maar lieten gebeuren. Debora en Barak Het is nota bene een vrouw die leiding aan het volk moet geven. Dat was in die tijd zeker niet iets gewoons, er zit een aanklacht in aan de mannen: waar zijn jullie? Het is een vrouw die de mannen, in de persoon van Barak, moet wakker roepen om in actie te komen. Zo komt de verlossing in Richteren steeds uit onverwachte hoek. Ehud was linkshandig; Gideon kwam uit een arm geslacht en was de jongste in zijn familie; Jefta was het kind van een hoer; Simson werd geboren uit een vrouw die onvruchtbaar was; en Debora was een vrouw. Daarachter moeten we de hand van God zien. De Heere God Barak moet opstaan en in actie komen (vers 14). Toch is het uiteindelijk de Heere die Sisera in zijn hand geeft. Zo is het steeds in de Bijbel: God werkt, wij moeten met Hem meewerken. In 5:23 wordt van een bepaalde stad (Meroz) zelfs gezegd dat ze verzuimd hebben de HEERE te helpen. Het is God die voor ons strijdt, in gebed strijden we met Hem mee. Zoals wel wordt gezegd: God regeert de wereld door de gebeden van Zijn kinderen (Gunning). Vervolg werkwijze Wijs op de vragen die staan op pagina 4 van de handout. Benadruk dat iedereen eerst voor zichzelf (zonder erover te praten) antwoord geeft op de vragen die voor hem/haar bedoeld zijn. Daarná worden de vragen of opmerkingen met elkaar gedeeld en besproken. 6

7 Het is wel mooi om daarna plenair een paar hoofdpunten te laten terugkomen. Vraag bv. aan de Debora s van groep 1 wat zij bij a. hadden opgeschreven. Vervolgens aan de Debora s van groep 2 wat ze bij b. hadden. En zo verder: de Baraks uit groep 3 over a, de Baraks uit groep 4 over b. Besteed vooral ook aandacht aan de Israëlieten: wat vinden zij (de jongeren dus) van Debora en Barak? Wat verwachten de jongeren van de Debora s en Baraks in deze tijd? Afronding Zeg afsluitend zoiets als: Zoals Debora het volk aanspoorde om de strijd tegen Kanaän te voeren, mogen wij als gemeente elkaar aansporen om te strijden voor de overwinning die God ons beloofd heeft. 3. Uit de Deborah Times Doel We worden ons (meer) bewust van de situatie waarin wij als gemeente en als gemeenteleden (jong en oud) de strijd van het geloof moeten voeren. Extra benodigdheden Het zou mooi zijn als jullie de koppen zoals die op pag. 6 van de handout staan, in veelvoud beschikbaar hadden op strookjes papier. Iedereen kan dan twee strookjes pakken en daar zijn/haar eigen tekst op invullen. Je zou kunnen denken aan: voor elke groep twee strookjes van elke kop. Aankondiging Zie de tekst met het fictieve artikel op pagina 5 van de handout. Werkwijze Ook deze vorm wordt gedaan in de groepjes. Laat iedereen voor zichzelf twee koppen kiezen en invullen. Let op: Het kan zijn dat men niet gewend is om op deze manier naar onze tijd te kijken: Is onze situatie dan ook zo zorgelijk? Of: Het gaat toch nog best wel goed? Dat mag men natuurlijk vinden, maar probeer dan toch iets te prikkelen, zo van: Als Debora in onze tijd had geleefd, wat zou ze dan gezien hebben? Zouden er dingen zijn waarvan ze zou zeggen: Sta op!? Laat de deelnemers binnen de groepjes aan elkaar vertellen welke kop ze hebben gekozen, hoe ze die hebben ingevuld en waarom. Als jullie strookjes hebben gegeven, laat iedereen die dan voorin de zaal ophangen. Laat dat soort bij soort doen (hang van elke kop een leeg voorbeeld op, zodat men weet welke kop waar geplakt moet worden). Loop als leiding de oogst langs en wijs op opvallende resultaten: welke koppen zijn het meest gebruikt? Met welke inhoud? Kan een groep iets vertellen over wat zij daarover met elkaar hebben gedeeld? Zeg erbij dat we er nu níet over gaan discussiëren. Het is dus niet de bedoeling dat iemand gaat vertellen waarom hij/zij het niet eens is met de inhoud van deze kop. Let erop dat deze nabespreking te lang duurt. Vertel dat iedereen straks in de pauze of na afloop zelf kan komen kijken wat er allemaal opgeschreven is Afronding Als het goed is, is iets duidelijk geworden over de strijd die we samen in het geloof hebben te voeren. Probeer een paar kernpunten samen te vatten. 4. Over het strijdende gebed Doel We worden door elkaar geprikkeld om met God mee te strijden in het gebed. Aankondiging Vertel dat er ná Richteren 4 in de Bijbel het lied van Debora staat. Ze zingt daarin over de strijd die het volk gevoerd heeft. Opvallend daarin is onder andere dat ze niet alleen de stammen prijst die hebben meegedaan, maar vooral ook de stammen bestraft die níet hebben meegedaan. Eén stad (of landstreek?) wordt zelfs vervloekt omdat zij de HEERE niet te hulp zijn gekomen (5:23). Zo kun je zeggen dat ook wij nu met de Heere moeten meestrijden. Ons belangrijkste wapen daarbij is het gebed. Van de theoloog J.H. Gunning is de uitspraak: God regeert de wereld door de gebeden van Zijn kinderen. Eventueel kunt u hier kort nog iets meer zeggen over het belang van het strijdende gebed, aan de hand van 7

8 de tekst op pagina 7 van de handout (zie h. 14 uit Bidden Vertrouwelijke omgang met de ontzagwekkende God, van Tim Keller). Vertel ten slotte iets over de opdrachten. Werkwijze Mogelijk kunt of wilt u niet alle drie opdrachten laten bespreken. Laat in ieder geval A. Stellingen doen en als het kan ook C. Wil je (wilt u) voor me bidden? Benadruk dat ieder groepslid de vraag eerst voor zichzelf moet beantwoorden en dat er daarna pas over doorgesproken wordt. Het is misschien handig om eerst alleen opdracht A. Stellingen te laten bespreken. Breek de groepsbespreking na 10 minuten af en vraag een paar groepjes iets te vertellen over de gekozen stellingen. Welke stelling sprak in de groepjes het meest aan? Vestig speciale aandacht op stelling 4. Dat is namelijk een goede brug naar het volgende onderdeel. Als daarvoor in de groepjes níet gekozen is, poneer dan de volgende stelling: Gebed hoeft niet ondersteund en georganiseerd te worden, het gaat vanzelf wel. Achterliggende vraag is dus: zal het gebed van de gemeente werkelijk een nieuwe impuls krijgen als het niet georganiseerd wordt, of: als er geen structuur aan geboden wordt? Die vraag hoeft nu nog niet beantwoord te worden, maar kan wel aan de orde komen als jullie het artikel over WakeUp Debora laten lezen. Geef vervolgens de volgende opdracht ter bespreking. Opdracht B. Jouw/uw gebedsfactor moet natuurlijk met de nodige slag om de arm genomen worden. De test is zó opgesteld dat degene die zogenaamd minder de gave van het bidden heeft, makkelijker aan punten komt dan wie die gave in grotere mate heeft. Er wordt verondersteld dát er zoiets bestaat als de gave van het gebed, net zoals iemand de gave van het geloof of de profetie kan hebben (vgl. 1 Kor. 12). Achterliggende vraag is hier: gegeven de mate waarin jij de gave van het gebed hebt, bid je dan wel genoeg? Kun je investeren in a, b of c? Of moet je bijvoorbeeld bidden om de gave van het gebed? Eventueel kunt u plenair vragen of iemand iets wil zeggen naar aanleiding van zijn of haar score. Leid ten slotte opdracht C. Wil je (wilt u) voor me bidden? In met woorden zoals die hierboven onder Over het programma staan (pagina 3 van deze handleiding). Vertel erbij of u, behalve de vragen op pagina 9 van de handout, wel/niet ook het artikel op pagina 10 ter bespreking geeft. Doe dat laatste alleen als u serieus wilt peilen of hiervoor draagvlak zou kunnen zijn in uw gemeente. Vraag een aantal groepjes iets te vertellen over wat er in hun bespreking naar boven is gekomen. Afronding Ieder gaat hierin zijn eigen weg met God. Laten we de boodschap van deze avond in ieder geval voor onszelf serieus nemen. Misschien moeten we toch vaker aan elkaar vertellen wat ons bezighoudt, zodat we voor elkaar kunnen bidden. Indien van toepassing: vertel dat de kerkenraad wil nadenken over een manier om de voorbede voor elkaar te stimuleren, misschien wel vooral voor kinderen, tieners en jongeren (en het jeugdwerk). Zie de mogelijkheden die genoemd zijn op pagina 4 van deze handleiding. Meer informatie over WakeUp Deborah Bedenk daarbij dat niet alle informatie op deze website maatgevend is voor elke deelnemende gemeente. WakeUp Deborah stimuleert juist dat elke gemeente er op haar eigen manier mee aan de slag gaat. Saskia van Helden, coördinator van WakeUp Deborah (bereikbaar op dinsdag en vrijdag en op de avonden via ). Informatieavond voor eventuele gebedscoördinatoren op 10 november in Bilthoven. Zie 8

9 5. Samen bidden Doel We brengen samen in praktijk waarover we het vanavond hebben gehad: we leggen onze noden én dankbaarheid voor God neer in gebed. Aankondiging Bidden is natuurlijk niet iets waarover je alleen kunt praten. Het gaat erom dat we het ook doen. Er is vanavond heel wat aan de orde geweest. Genoeg om voor te bidden! Werkwijze Zie de handout. U kunt er natuurlijk ook voor kiezen om het op een andere manier te doen. Bijvoorbeeld: Wijs van tevoren een paar voorbidders aan, liefst ook één of meer jongeren erbij. Deze personen kijken (in de pauze) naar de koppen die bij 3. Uit de Deborah Times zijn opgehangen en ingevuld. Aan de hand daarvan verdelen ze onderling de hoofdonderwerpen waarvoor gebeden gaat worden (bv. gemeente, jongeren, mensen buiten de gemeente, kerkenraad ). Eén voor één leggen ze deze onderwerpen in gebed voor God neer. 6. Samen zingen Het is natuurlijk erg fijn om ten slotte nog één of meer liederen met elkaar te zingen. Zie hierboven bij 1. Welkom. 9

10 ACHTERGRONDINFORMATIE BIJ RICHTEREN 4 Vooraf In Richteren 4 is gebed niet het hoofdonderwerp. Het wordt alleen genoemd in 4 vers 3: Toen riepen de Israëlieten tot de HEERE. Wel beschrijft dit hoofdstuk, samen met het erop volgende lied van Debora (Richteren 5) een geestelijke context die alles met het strijdende gebed te maken heeft: er is nood, maar ook teveel berusting daarin; uit onverwachte hoek komt er een oproep om de strijd aan te gaan; sommigen geven daaraan gehoor, anderen niet; de strijd wordt gevoerd in afhankelijkheid van de HEERE; en zo wordt de overwinning behaald. Vers 1 Ehud: Ehud is de richter die de koning van Moab doodde door audiëntie bij hem aan te vragen en hem bij die gelegenheid met een zwaard in de buik te steken. Onder zijn leiding versloeg Israël de Moabieten, waarna het land tachtig jaar rust had (3:30). deden de Israëlieten opnieuw wat slecht was in de ogen van de HEERE: Het opnieuw is veelzeggend. Zo ging het telkens met Israël. Wat dat betreft, zijn de beschrijvingen van Richteren weinig verrassend. Wat wél verrassend is, is hoe de Heere steeds weer ingrijpt en verlossing geeft. Vers 2 Jabin, de koning van Kanaän, die te Hazor regeerde: Ook in Jozua 11:1 wordt een Jabin, de koning van Hazor genoemd. Deze werd door Jozua volledig verslagen, zelfs totdat zij geen overlevende onder hen hadden overgelaten (11:8). Volgens sommigen gaat het in Richteren over dezelfde Jabin en wordt de strijd tegen hem hier alleen op een andere manier verteld. Andere uitleggers wijzen erop dat Jabin mogelijk een veel voorkomende koningsnaam was, zoals bij ons Willem, of een veel gebruikte koningstitel, vergelijkbaar met farao. Gezien de verschillen tussen Jozua 11 en Richteren 4 zullen we het in die richting moeten zoeken. Het is dan wel des te opvallender dat een verslagen vijand in staat blijkt te zijn om zich weer op te richten en Israël opnieuw te onderdrukken. Iemand schrijft hierover: Zo lang we in deze tegenwoordige wereld leven, zal geen enkele overwinning over het kwaad ooit definitief zijn, of het nu gaat om onderdrukking door grote rijken of persoonlijke wonden en zonden waartegen we vechten. Dat is wat 4:2 ons laat zien als we het lezen zoals het er staat: hernieuwde agressie door een oude vijand. Er zal altijd een Jabin zijn. Het feit dat het hier om onderdrukking door een Kanaänitische koning gaat, geeft aan de strijd een extra dimensie. Hiervóór heeft Richteren verteld over de strijd van richters tegen Moabieten, Mesopotamiërs en Filistijnen. Maar nu gaat het om Kanaän zelf, het land van de belofte! In 3:1-6 is trouwens verteld dat de HEERE de heidenvolken liet blijven om Israël door hen op de proef te stellen. zijn legerbevelhebber was Sisera: Jabin speelt in het vervolg geen actieve rol, zo lijkt het. De persoon met wie Israël te maken heeft, is Sisera. Vers 3 Toen riepen de Israëlieten tot de HEERE: Het is niet altijd zo dat nood leert bidden, maar in dit geval blijkbaar wel. Het is een gebed dat de HEERE langs een onverwachte weg zal verhoren, namelijk door een vrouw die de nood van de tijd verstaat (zie vers 4). negenhonderd ijzeren strijdwagens: Deze opmerking zegt iets over de tijd waarin de geschiedenis zich afspeelt, namelijk de overgang van het bronzen naar het ijzeren tijdperk. Jabin (Sisera) gebruikt dus de wapens van zijn tijd, zoals onze tegenstander (satan) dat altijd doet. Negenhonderd ijzeren strijdwagens, dat tekent de enorme macht en kracht van Kanaän. 10

11 Het heeft Israël nota bene twintig jaar lang onderdrukt. Het lijkt erop dat de Israëlieten het maar lieten gebeuren. Vers 4-5 Debora, een vrouw die een profetes was [-] gaf in die tijd als richter leiding aan Israël: Niet voor niets wordt er expliciet bij verteld dat Debora een vrouw is. Het is niet de normale gang van zaken dat God op deze manier vrouwen inschakelt: Debora is dan ook de enige vrouwelijke richter in Israëls geschiedenis. Zoals iemand schrijft: een verwachte vijand en een onverwachte leider. Toch heeft ze blijkbaar veel gezag in Israël: De Israëlieten gingen voor de rechtspraak naar haar toe. Vers 6 Barak: Blijkbaar is Barak de eerst aangewezen persoon om leiding te geven aan een militaire operatie. Heeft de Heere [-] niet geboden?: In de vertaling van de HSV lijkt het alsof Debora Barak wijst op iets wat hij al weet. Het is echter een manier van spreken die de zekerheid ervan uitdrukt: 'De HEER, de God van Israël, gebiedt u (NBV). naar de berg Tabor: Dat is een markant herkenningspunt, waar de grondgebieden van de stammen Issaschar, Zebulon en Naftali elkaar raken. de nakomelingen van Naftali en Zebulon: Alleen deze twee worden hier genoemd. Blijkens 5:13-15 deden ook de stammen van Efraïm, Benjamin, Manasse (Machir) en Issaschar mee. Vers 7 Dan zal ik bij de beek Kison Sisera naar u toe trekken: God zelf zal Sisera in de val laten lopen. Het gebied bij de Kison zal ongeschikt blijken te zijn voor de wagens van Sisera (zie bij vers 15). met zijn strijdwagens en zijn troepenmacht: De slagkracht van Jabin wordt nog eens expliciet benoemd. Je moet wel durven om daar tegenin te gaan. Of beter: je moet wel op God vertrouwen om daar tegenin te durven gaan. Vers 8-10 Als u met mij mee zult gaan, dan ga ik: Hoe moeten we de houding van Barak beoordelen? Aan de ene kant komt hij wel erg aarzelend over. Waarom vertrouwt hij niet zonder meer op de belofte die God hem (via Debora) in vers 7 heeft gegeven? Is het vanwege die aarzeling dat Debora hem in vers 14 nog een keer moet aansporen om ten strijde te gaan? Aan de andere kant kun je ook zeggen dat het juist een geloofsuitspraak van Barak is dat hij alleen wil gaan als God (in Zijn woordvoerder ) met hem mee optrekt. Opvallend is dat de schrijver van de Hebreeënbrief in 11:32 juist het geloof van Barak noemt en dat hij Debora níet in zijn opsomming van geloofsgetuigen opneemt. Maar misschien hoeven we niet voor één van beide kanten te kiezen. Het feit dat Barak in zijn aarzeling uiteindelijk tóch gehoor geeft aan de oproep van Debora tekent zijn geloof. er zal voor u geen eer te behalen zijn: Dit zou je weer kunnen lezen als een bestraffing van Baraks aarzeling. overleveren in de hand van een vrouw: Wie het vervolg van de geschiedenis niet kent, denkt hier direct aan Debora zelf. Maar het zal een ándere vrouw zijn, namelijk Jaël (zie 18-22). Dit onderdeel van de geschiedenis laten we hier overigens buiten beschouwing. Vers Door de boodschap dat Barak de berg Tabor opgetrokken is, wordt Sisera gelokt naar de plek waar God hem wil hebben, namelijk bij de beek Kison. 11

12 Debora zei tegen Barak: Sta op: Zegt Debora dit als extra aansporing, omdat Barak nog steeds aarzelt? Het kan ook zijn dat Barak gewacht heeft op een woord van God, om op het juiste moment ten strijde te gaan. Hoe dan ook, het is opvallend dat Debora op de achtergrond de leiding blijft houden. Is de HEERE niet uitgetrokken voor u uit?: Of: De HEERE is voor u uitgetrokken! Vers De Heere bracht Sisera in verwarring: Uit het lied van Debora in hoofdstuk 5 blijkt dat dit (mede) gebeurt door een hevige regenstorm, waardoor de Kison buiten zijn oevers treedt (5:4-5 en 19-22). Dat blijkt fataal voor de strijdwagens van Sisera: die lopen vast in de modder. Dat verklaart ook waarom Sisera van zijn wagen afklimt en te voet vlucht. Vers Hier wordt de bekende geschiedenis verteld van Jaël, eveneens een vrouw, die Sisera doodt door een tentpin door zijn slaap te slaan. Uitgave van de HGJB augustus 2016 Landelijk Centrum HGJB Pr. Bernhardlaan AE Bilthoven tel info@hgjb.nl NL 35 RABO