Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Transcriptie

1 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het beeld van de Goede Herder. Het is een oud en vertrouwd beeld: zo wil God met mensen omgaan: als een herder. Het is een beeld vol warmte en troost, vooral als we denken aan de plaatsjes uit de kinderbijbel. U kent die plaatjes vast wel: een herder die een schaapje op z n schouder neemt en het naar de schaapskooi brengt om het daar te verzorgen. Dat beeld komt trouwens niet uit Johannes 10, maar uit Lukas 15. Als Johannes schrijft over de schapen en de goede herder, dan ligt de nadruk eigenlijk niet in de eerste plaats op de troost voor de schapen. Het gaat in Johannes 10 vooral om de kritiek op de slechte herders. Herders die vooral het eigen belang op het oog hebben, en niet het belang van de kudde. De uitspraken over de Goede Herder, volgen in het evangelie van Johannes op het verhaal van de man, die blind geboren is, en door Jezus wordt genezen. Maar omdat de genezing plaatsvindt op de sabbat, de rustdag, zijn de Farizeeën, de religieuze leiders van het volk, niet blij met de genezing. 1

2 Uiteindelijk loopt het verhaal van de genezing uit op een verhaal van ruzie en buitensluiting. De genezen man wordt door de Farizeeën weggejaagd, buiten de gemeenschap gestoten, omdat hij niet paste in de regels die zij hebben opgelegd. En dan volgen de uitspraken van Jezus over de deur van de schaapskooi en over de slechte herders, die dieven en rovers zijn. Slechte herders, die niet door de deur naar binnen gaan, maar op een andere plek naar binnen klimmen. De eerste vraag die bij mij op kwam, toen ik het gedeelte las, is: waarom zou je in hemelsnaam op een andere plek de kooi binnen klimmen, als er een deur in zit? Een deur, die toch bedoeld is om door naar binnen en naar buiten te gaan. Waarom insluipen, als je ook de koninklijke weg kunt nemen? Is het de angst voor de bewaker, die bij de deur staat? Angst om weggestuurd te worden? Ik vond het opvallend dat er staat: Wie door de deur naar binnen gaat, is de herder van de schapen. Voor hem doet de bewaker open. In die volgorde beschrijft Johannes het. Dus niet: als je langs de bewaker komt, mag je naar binnen en ben je de herder. Maar: als je door de deur gaat, 2

3 zal de bewaker open doen. Het kritische moment, de toetsing of de herder wel een goede herder is, ligt niet bij de bewaker, niet buiten de herder, maar in hemzelf. In de weg die hij, of zij, gaat. Ik vind dat een mooie gedachte. Vooral met het oog op pastoraat, de zorg die we hebben als mensen voor elkaar. Want pastoraat komt van het woord pastor, herder. Iedereen die omkijkt naar een ander, is pastoraal bezig. Daar hoef je echt geen dominee of ouderling voor je zijn. Of je geschikt bent om er te zijn voor een ander, ligt niet in wat je allemaal wel en niet kunt. Het ligt niet in de eerste plaats in kwaliteiten, cursussen of trainingen. Het ligt ook niet aan je ambt of je functie, want omzien naar elkaar, dat kunnen we allemaal. Volgens mij ligt die geschiktheid in de eerste plaats in de weg die je wilt gaan, in de intentie waarmee je handelt. Ben je open en eerlijk in wat je doet? Wil je transparant zijn in je motieven en je doelen? Weet je dat het je uiteindelijk gaat om het goede voor de ander? Is de integriteit van de ander bij jou in goede handen? Kan je jezelf en de ander recht in de ogen kijken? Dan ga je de weg van de deur en heb je niets te verbergen. 3

4 Dan ben je een goede herder, ook al ben je verder nog zo verlegen of onhandig. En ook al blijft er een leven lang genoeg te leren. En de bewaker? Dat ben je zelf, dat is je geweten, de spiegel die je je zelf zo nu en dan voorhoudt, of die je je laat voorhouden door anderen, door God. Jezus heeft het ook over dieven en rovers, en hij bedoelt daarmee de groep Farizeeën, die zulke slechte herders waren voor de blindgeboren man. Ik denk niet dat de woorden van Jezus ons vandaag vragen om te zien, wie we nu als dief of rover aan de schandpaal kunnen nagelen. Al zijn er genoeg voorbeelden te vinden van mensen die andere gebruiken voor eigen voordeel. Maar ik denk dat Johannes deze woorden van Jezus niet opschrijft om de Farizeeën een trap na te geven, maar misschien wel vooral om de mensen binnen de christelijke gemeente te vragen, wat hun drijfveer is, wat hun motieven zijn. Heb je oog voor het heil, het welzijn van de ander? Of gebruik je de mensen om je heen, om je zelf, voor je eigen doelen? 4

5 Dan ben je een dief, een rover, want je steelt de eigen, authentieke waardigheid van de ander. Je maakt de ander ondergeschikt aan jouw belangen. En zo gaan we niet met elkaar om, niet in de kerk, niet in de maatschappij, niet in Gods Koninkrijk. Hoe dan wel? Ik ben de deur, zegt Jezus. Wie door mij binnenkomt zal gered worden: hij (of zij) zal in en uit lopen en weidegrond vinden. Ik ben gekomen om hen het leven te geven in al hun volheid. God nodigt ons uit tot vrijheid. Geen grip en controle, geen slaafs naleven van regeltjes en wetten. Maar vrijheid in vertrouwen en verantwoordelijkheid. Kunnen in- en uitlopen, in het vertrouwen dat God met ons gaat. Het is vandaag moederdag. Ik wil niet vervallen in allerlei stereotypen, maar ik denk wel dat God te vaak is neergezet als een strenge Vader, een koning, die wetten en regels maakt, waar we ons aan moeten houden. Een rechtvaardige, maar strenge rechter, die alles ziet, toetst en beoordeelt. 5

6 Het zijn beelden die goede Bijbelse papieren hebben, maar die niet het hele verhaal vertellen. De Bijbel spreekt ook over een God, die als een Moeder met mensen meegaat, stapje voor stapje, in hun vallen en opstaan. Een God die onze basis wil zijn, waarvan uit we mogen groeien, verkennen en loslaten. Nehemia somt het in zijn gebed nog een keer allemaal op: God is een God van schepping en nieuw leven, een God die zich aan mensen verbindt en met hen een weg gaat. Een God van uittocht, doortocht en intocht, een God die als een goede moeder zorgt voor de belangrijkste levensbehoeften: Wanneer ze honger hadden gaf u hun brood uit de hemel, wanneer ze dorst hadden liet u water voor hen uit een rots stromen. Gemeente, ik geloof dat het niet onze bestemming is, om schaapachtig mee te hobbelen in de kudde. Ik geloof dat het goed is om onze weg te zoeken in vrijheid en verantwoordelijkheid, in vertrouwen en in verbinding met elkaar en met God, En ik denk dat we die weg niet vinden door angstvallig in de pas te lopen, maar door te zoeken en proberen. Door in- en uit te lopen bij God en bij elkaar, door trouw te blijven aan onszelf. 6

7 Dat is een moeilijke weg, veel moeilijker dan het angstig volgen van de vertrouwde sporen. Het is een weg van groei, en volwassen worden. En dat blijft een leven lang leren. Want hoe oud en volwassen we in leeftijd ook zijn, in ieder leven zitten beschadigingen en belemmeringen, die ons weerhouden om voluit te leven. Als het goed is, blijft het leven een constante beweging van herschepping en roeping, van bevrijding en genezing. De evangelielezing van vandaag is een uitnodiging, een open deur naar dat leven. Een leven in al z n volheid. Laten wij elkaar helpen die weg te gaan, in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. 7