Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Pedagogisch beleid in praktijk op Partou BSO Van Lithstraat 1

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Pedagogisch beleid in praktijk op Partou BSO Van Lithstraat 1 Partou, november 2013

2 Dit pedagogisch werkplan is bedoeld voor pedagogisch medewerkers en voor de ouders van ons kinderverblijf. Schrijfwijze Voor de leesbaarheid schrijven we hij als het gaat om een kind en zij als het gaat om een pedagogisch medewerker. We schrijven ouders waar het gaat om één of meer ouders of verzorgers. Handtekening regiomanager: Handtekening manager... Handtekening voorzitter oudercommissie.. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 2 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

3 1 Beleid in praktijk De interactieprincipes als leidraad voor ons pedagogisch handelen Initiatieven waarnemen en volgen Initiatieven ontvangen (verbaal en non-verbaal) Benoemen Beurtverdeling Leidinggeven, leiding nemen Ik-benoeming Vestiging Groepsindeling Samenwerking tussen de groepen aan het eind van de dag Gebruik ruimtes (open deuren beleid) Samenvoegen van groepen Mentorschap Vierogenprincipe Toegangsbeveiliging Extra dag(delen) Ruilen van dagen Medische hulp Voertaal Samenwerkingsverbanden Huisregels Contact met scholen Vervoer Begeleiding Wennen Daginvulling Maaltijden en tussendoortjes Traktaties Zieke kinderen Medicijnen Seksuele ontwikkeling Activiteitenaanbod Verschillen tussen jongens en meisjes Vallen en opstaan Meer van hetzelfde Het doen telt Zelfredzaamheid Opbouw activiteiten Verhalen Uitstapjes Buitenspelen Natuur & milieu Creativiteit Gebruik televisie en computer Muziek Huiswerk Vakantieactiviteiten Sfeer op de groep Ruimte: indeling en aankleding Bijzondere momenten Belonen en corrigeren Kinderparticipatie Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 3 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

4 7.5 Regels en afspraken Pesten Vriendjes Oudercontacten Het doel Breng- en haalmomenten Gesprekken Schriftelijke informatie Oudercontact momenten Website Oudercommissie Exitenquête Exitgesprek Borging van de kwaliteit Personeel en opleiding Ondersteuning op de groep door andere volwassenen Werkinstructies/protocollen Niet tevreden? Vertel 't ons Observatie welbevinden en ontwikkeling van het kind Analyse van de pedagogische kwaliteit Veiligheid en gezondheid Deskundigheidsbevordering Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 4 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

5 1 Beleid in praktijk Het algemeen pedagogisch beleid van Allio vormt het uitgangspunt voor de manier waarop wij dagelijks met de kinderen omgaan. Op basis hiervan stellen we in samenspraak met de oudercommissie dit pedagogisch werkplan samen. Hierin laten we zien hoe wij, de pedagogisch medewerkers, het algemeen pedagogisch beleid van Allio in praktijk brengen op onze vestiging. Wij stellen de behoefte van het kind steeds centraal. Jaarlijks kijken we opnieuw samen met de oudercommissie naar dit werkplan en passen het waar nodig aan. Dat doen we ook bij wijziging van het algemeen pedagogisch beleid. 2 De interactieprincipes als leidraad voor ons pedagogisch handelen Zoals in ons Algemeen pedagogisch beleidsplan beschreven, gaan we uit van vier pedagogische basisdoelen voor de opvoeding. Wij zorgen ervoor dat kinderen zich emotioneel veilig voelen (1), geven ze de gelegenheid zich persoonlijk (2) en sociaal (3) te ontwikkelen en om zich de normen en waarden van onze samenleving eigen te maken (4). Om deze doelen te verwezenlijken en zo goed mogelijk aan te sluiten bij zowel de individuele ontwikkeling en belevingswereld van een kind als bij het groepsproces, passen we de methodiek van de interactieprincipes toe. Deze zes principes draaien om de initiatieven die kinderen nemen. We beschrijven ze hieronder. 2.1 Initiatieven waarnemen en volgen Het kind neemt van nature initiatieven om zich te ontwikkelen en om contact met anderen te krijgen. Het daadwerkelijk waarnemen van deze initiatieven is van groot belang om in contact met elkaar te komen. Je kunt immers alleen reageren op wat je hoort en ziet. Door heel gericht te kijken en te luisteren naar kinderen, kunnen we deze initiatieven waarnemen en volgen. Overigens hebben jonge kinderen meer tijd nodig om opgedane indrukken te verwerken en hierop te reageren dan oudere kinderen. 2.2 Initiatieven ontvangen (verbaal en non-verbaal) Ingaan op een initiatief (ontvangen), ondersteunt de ontwikkeling van een kind. We laten een kind door middel van een ontvangstbevestiging merken dat we belangstelling hebben voor de initiatieven die het neemt. Een ontvangstbevestiging kan zijn: je toewenden, oogcontact maken, op vriendelijke toon verbaal reageren, vriendelijke gezichtsuitdrukking, vriendelijke houding, meedoen, jaknikken, ja zeggen, herhalen wat een kind zegt. Zo n positieve ontvangst stelt een kind gerust; het merkt dat de volwassene hem begrijpt en voelt zich dan gezien, bevestigd en emotioneel veilig. En een kind dat zich emotioneel veilig voelt, durft meer initiatieven te nemen en kan zo zijn persoonlijke en sociale competentie verder ontwikkelen. 2.3 Benoemen Benoemen wil zeggen: taal geven aan ons eigen handelen en aan datgene wat we zien bij de kinderen. Door te benoemen wat we horen of zien, krijgen we contact met het kind. Daarnaast ondersteunt het benoemen de taalontwikkeling (persoonlijke competentie) van kinderen. Benoemen is verwoorden van eigen initiatieven, initiatieven van een kind, gebeurtenissen in de omgeving, alles wat er te zien is. De pedagogisch medewerker zegt (benoemt) wat ze doet of gaat doen. Door het geven van informatie weet het kind wat er gaat gebeuren; dit schept duidelijkheid en geeft rust. Zo bevordert benoemen ook de emotionele veiligheid. Bij het benoemen kunnen we sfeercommunicatie toepassen: het benoemen van initiatieven, emoties, gebeurtenissen van een kind en dit terugkoppelen naar de hele groep. Hierdoor raken kinderen bij elkaar betrokken en maken we ze sociaal attent op elkaar. Bijvoorbeeld: Marco, ik zie dat je Patrick Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 5 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

6 aan het helpen bent; je bent een kanjer! Door Marco in de groep een compliment te geven, wordt de aandacht op zijn initiatief gevestigd (een compliment wil iedereen immers graag horen). Kinderen zien dat Marco sociaal wenselijk gedrag toont. Zo wordt de ontwikkeling van de sociale competentie gestimuleerd door wenselijk gedrag uit te vergroten. Tegelijkertijd zorgt dit voor overdracht van normen en waarden. 2.4 Beurtverdeling In contact met kinderen is het wisselen van beurten belangrijk, zodat iedereen aan de beurt komt. De betrokkenheid van de kinderen duurt langer, als een kind weet dat het aan de beurt komt. Door andere kinderen bij een gesprek te betrekken, maken we kinderen sociaal attent op elkaar. Door te zorgen voor een goede beurtverdeling helpen we het kind zich te ontwikkelen. We geven het kind de tijd en zorgen voor de ruimte en rust die het nodig heeft om te reageren; dit nodigt hem uit om meer initiatieven te nemen. 2.5 Leidinggeven, leiding nemen Leidinggeven is kindvolgend. We geven het kind de leiding door het te volgen, bijvoorbeeld wanneer het een gewenst initiatief neemt. We moedigen hem aan meer initiatief te nemen door het positief te benoemen. Leiding nemen is kindsturend. We nemen de leiding om een kind bij te sturen, bijvoorbeeld omdat het een ongewenst initiatief neemt. Omdat een kind meer leert van positieve bekrachtiging dan van een negatieve afwijzing, doen we dit op een positieve, respectvolle manier: het ongewenste initiatief wordt op een neutrale manier ontvangen; daarna kiezen we een positieve benadering om het initiatief naar gewenst om te buigen. Een voorbeeld: De nieuwe Donald Duck is binnen. Youri grist hem van de tafel en duikt de leeshoek in. Je ziet de teleurstelling op het gezicht van Patrick (waarnemen / volgen); Patrick ik zie dat jij ook graag de Donald Duck wilde lezen klopt dat? (benoemen en beurtverdeling) Zullen we samen naar Youri lopen om een oplossing te zoeken? (leiding nemen) 2.6 Ik-benoeming In contact met kinderen is het belangrijk dat wij onszelf benoemen als ik (en dus niet met onze naam). Het kind leert zo het verschil tussen ik en jij en dat draagt bij aan de ontwikkeling van het zelfbesef. Bovendien druk je door de ik-vorm uit dat je deel uitmaakt van de groep, in de groep staat. De ik-benoeming ondersteunt het leidinggeven en leiding nemen. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 6 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

7 3 Vestiging 3.1 Groepsindeling Binnen onze bso worden kinderen opgevangen in basisgroepen met bij de basisgroep horende vaste pedagogisch medewerkers. Basisgroep Leeftijdsindeling Maximaal aantal kinderen Aantal gekwalificeerde pedagogisch medewerkers* Picasso 4-12 jaar Van Gogh 4-12 jaar Maximaal aantal stagiaires* * In het hoofdstuk Borging van de kwaliteit staat beschreven welke opleidingen onze medewerkers hebben gevolgd. Deze informatie is ook te vinden op onze website, evenals de meest recente cao kinderopvang waarin alle kwalificatie eisen zijn opgenomen. Bso Allio Lithstraat bevindt zich in de Montessorischool Lithstraat. Wij maken gebruik van diverse ruimtes: een klaslokaal; de speelzaal, de hal van de middenbouw en van de buitenruimte. Op de bso wordt er gewerkt volgens de Montessorimethode. Op de groep werken de pedagogisch medewerkers volgens het principe leer mij het zelf doen. De kinderen werken zo zelfstandig mogelijk, worden gestimuleerd keuzes te maken, oplossingen te zoeken en samen te werken wanneer dat gewenst en mogelijk is. Alleen wanneer blijkt dat de kinderen iets echt niet kunnen helpt de pedagogisch medewerker ze verder. De meeste medewerkers hebben de Montessori opleiding gevolgd. Wij bieden elke dag een georganiseerde activiteit aan. Aan deze activiteiten kunnen maximaal 20 kinderen tegelijk deelnemen. Zijn er meer kinderen die aan de activiteit willen deelnemen dan wordt de activiteit op een later tijdstip herhaalt. Bij het aanbieden van de activiteit wordt de pedagogisch medewerker/kind ratio gewaarborgd. Sporadisch komt het voor dat er een activiteit wordt aangeboden aan alle kinderen tegelijk. Bijvoorbeeld bij het vieren van het afscheid van een kind. Deze activiteit vindt dan buiten op het schoolplein of in de speelzaal plaats. De pedagogisch medewerker/ kind ratio wordt dan ook gewaarborgd. Achterwachtregeling Indien er gezien het aantal kinderen dat aanwezig is, maar één pedagogisch medewerker hoeft te worden ingezet, dan kan deze medewerker bij calamiteiten een beroep doen op de medewerkers van de vestiging Oudaenstraat en de vestiging Calcarstraat die telefonisch bereikbaar zijn en binnen 15 minuten aanwezig kunnen zijn op onze vestiging. Daarnaast zijn er zeer geregeld docenten/de directrice/de schoonmakers van de school tot sluitingstijd aanwezig waar wij ook een beroep op kunnen doen. De telefoonnummers van de vestigingen staan in de telefoon geprogrammeerd en daarnaast staan ze op de adreslijst vermeld die in het roze mapje wordt bewaard. Bij langdurige afwezigheid van de manager is er altijd een vervangende manager op wie de pedagogisch medewerkers een beroep kunnen doen. Dienstroosters Wij informeren ouders en kinderen over welke pedagogisch medewerkers er op welke dagen en in welke groep werken. Dit staat vermeld op het bord in de gang van de middenbouw. Daarnaast krijgen ouders bij wisseling van personeel dit via de nieuwsbrief te lezen. Wij werken met de volgende diensten: vroege dienst, tussen dienst en late dienst. De precieze tijden van deze diensten worden afgestemd op hoeveel kinderen er aanwezig zijn. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 7 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

8 In de ministeriële regeling is vastgelegd dat er per dag maximaal een half uur van de beroepskrachtkind -ratio mag worden afgeweken, met dien verstande dat ten minste de helft van het aantal beroepskrachten wordt ingezet. Indien per dag tenminste tien aaneengesloten uren buitenschoolse opvang wordt geboden kan de afwijkende inzet ten hoogste drie uren bedragen, met dien verstande dat tenminste de helft van het benodigde aantal beroepskrachten wordt ingezet en de afwijkende inzet niet plaats vindt tussen 9:30 en 12:30 en 15:00 en 16:30. Bij het opstellen van de roosters zorgen wij dat wij aan deze normering voldoen. De GGD controleert hierop. 3.2 Samenwerking tussen de groepen aan het eind van de dag Alle kinderen zijn onderverdeeld in een basisgroep. Een basisgroep is een vaste groep waarin de kinderen van de bso zijn ingedeeld. De basisgroepen zijn gekoppeld aan vaste pedagogisch medewerkers die het aanspreekpunt zijn voor de kinderen. Dit biedt de kinderen sociaal emotionele veiligheid. De basisgroepen zijn niet gekoppeld aan fysieke ruimtes. De kinderen van beide groepen spelen de gehele middag bij elkaar in de bso ruimtes tot het moment van sluiting. De kinderen starten en eindigen in het klaslokaal. De kinderen zitten op de bso niet vast aan een fysieke groep, daar wij het van groot belang vinden dat de kinderen de vrijheid krijgen om zelf te kiezen in welke ruimte ze willen spelen en met wie ze dit willen doen. De kinderen bespreken van te voren met de pedagogisch medewerkers waar ze gaan spelen zodat de pedagogisch medewerkers een goed overzicht hebben waar de kinderen zijn, met wat ze gaan spelen en met wie. 3.3 Gebruik ruimtes (open deuren beleid) Kinderen in de bso- leeftijd worden steeds zelfstandiger. Wij geven ze de vrijheid die ze nodig hebben en aankunnen. Dat geldt ook voor het gebruik van de binnen- en buitenruimte. Wij begeleiden en bewaken dit proces voor ieder kind individueel en voor de groep als geheel. Zoals hierboven beschreven zitten de kinderen op de bso niet vast aan een fysieke groep, daar wij het vangroot belang vinden dat de kinderen de vrijheid krijgen om zelf te kiezen in welke ruimte ze willen spelen en met wie ze dit willen doen. De kinderen bespreken van te voren met de pedagogisch medewerkers waar ze gaan spelen zodat de pedagogisch medewerkers een goed overzicht hebben waar de kinderen zijn, met wat ze gaan spelen en met wie. Daarmee houden wij wel uiteraard rekening met de pedagogisch medewerker/kind ratio. We maken gebruik van het kloslokaal, de speelzaal, de hal van de middenbouw en van de buitenruimte. Op rustige dagen worden niet alle ruimtes voor de kinderen tegelijk opengesteld omdat we dan geen goed overzicht kunnen houden. In overleg met de kinderen wordt er afgestemd welke ruimtes er open worden gesteld en dat wordt later op de dag gerouleerd. Bijvoorbeeld tot uur kunnen de kinderen in de speelzaal en buiten en vanaf uur kunnen ze spelen in de hal van de middenbouw en in het klaslokaal. De kinderen die een toestemmingsformulier hebben om zelfstandig buiten op het schoolplein te spelen mogen de gehele tijd buiten spelen ook al is er op dat moment geen pedagogisch medewerkster aanwezig. 3.4 Samenvoegen van groepen Als het aantal kindplaatsen in de basisgroepen niet volledig bezet is worden deze niet volledig bezette groepen samengevoegd. Er is dan altijd voor de kinderen een vaste pedagogisch medewerker aanwezig, en de beroepskracht-kind-ratio blijft volgens de wettelijke richtlijn. Ouders worden over het samenvoegen van de groep van hun kind geïnformeerd door de vestigingsmanager of de pedagogisch medewerkers van de groep. Daarnaast is deze informatie te vinden op het bord in de hal van de middenbouw. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 8 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

9 In vakantieperioden wordt er, als er veel kinderen afwezig zijn, een apart rooster gemaakt voor de betreffende week/weken. Ook bij het opstellen van dit rooster gelden bovenstaande werkwijze en richtlijnen. Op de woensdag, vrijdag, tijdens de vakanties en op roostervrije dagen wordt er geen opvang aangeboden aan de Lithstraat maar wordt de opvang aangeboden op onze hoofdlocatie, bso Allio Oudaenstraat. De vaste medewerkers van de Lithstraat worden in de vakanties en tijdens studiedagen ook op de bso Allio Oudaenstraat ingezet. Tijdens de intake wordt de samenvoeging aan ouders meegedeeld. Indien de kindbezetting hiertoe aanleiding geeft zal de complete basisgroep- indeling (zoals beschreven onder de paragraaf groepsindeling) kritisch bekeken worden en waar nodig worden aangepast. Dit gaat altijd in overleg met de oudercommissie. 3.5 Mentorschap Bso Allio Lithstraat werkt met een mentorschap. Elk gezin heeft een mentor. Een mentor is het vaste aanspreekpunt voor het gezin. De mentor begeleidt nieuwe kinderen en draagt er zorg voor dat de kinderen niet ondergesneeuwd raken. De mentor voert ook de 10 minutengesprekken met de ouders, observeert de kinderen en viert de verjaardagsfeestjes met de kinderen. 3.6 Vierogenprincipe Ondanks dat het vierogenprincipe per 1 juli 2013 alleen wettelijk is vastgelegd voor dagopvang van kinderen van 0 tot 4 jaar hebben we ook voor onze bso een preventief beleid zonder hierbij de spelen ontwikkelmogelijkheden te beperken. Het vierogenprincipe houdt in dat bij dagopvang van kinderen van 0 tot 4 jaar een beroepskracht of beroepskracht in opleiding de werkzaamheden uitsluitend kan verrichten terwijl zij gezien of gehoord kan worden door een andere volwassene, om zo het risico op misbruik of mishandeling van kinderen te voorkomen. Binnen onze bso s proberen we een zo gevarieerd mogelijk aanbod te realiseren. Kinderen kunnen derhalve in kleinere groepjes deelnemen aan activiteiten. Deze activiteiten worden soms ook door externe workshopaanbieders verzorgd. Ook deze externe workshop aanbieders dienen (net als alle andere Allio medewerkers) voorafgaand aan de start van hun werkzaamheden een VOG te overleggen. Bovendien is er altijd een vaste pedagogisch medewerker van Allio aanwezig bij een door een externe aanbieder verzorgde workshop. Preventie Jaarlijks worden de risico s met betrekking tot misbruik van kinderen op onze vestiging in kaart gebracht aan de hand van een extra inventarisatieformulier behorende bij de risico inventarisatie veiligheid. Eventueel extra te nemen maatregelen met betrekking tot dit onderwerp worden opgenomen in het plan van aanpak en, evenals alle andere onderdelen van de risico-inventarisatie, besproken met het team en de oudercommissie. Daarnaast wordt jaarlijks de meldcode kindermishandeling en het protocol ongewenste Omgangsvormen c.q. seksuele intimidatie veroorzaakt door werknemers met het team besproken. 3.7 Toegangsbeveiliging We proberen zoveel mogelijk de hoofdingang op slot te hebben, ouders die naar binnen willen kunnen op de bso bel drukken en dan doen de medewerkers de deur open. Echter zijn wij niet de enige die zich in de school bevinden. De docenten, schoonmakers en regelmatig ook ouders zijn tijdens bso tijd ook aanwezig. Met de medewerkers en schoonmakers van school zijn duidelijke afspraken gemaakt dat de hoofdingang na schooltijd op slot moet zijn. Wij kunnen echter niet garanderen dat de hoofdingang altijd op slot zit. Deze afspraken met school gelden overigens ook voor de andere ingangen. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 9 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

10 3.8 Extra dag(delen) Indien ouders dit wensen dan kan er een verzoek tot het afnemen van een extra dag(deel) worden ingediend. Indien het gaat om incidenteel een dag extra, dan kan dit rechtstreeks aan de pedagogisch medewerkers van de groep worden gevraagd. Als het gaat om structureel een extra dag dan kan dit worden aangevraagd via de website of de klantenservice. Indien ouders dit wensen kan er eventueel ook een extra dag(deel) worden afgenomen op één andere basisgroep (eventueel ook van een andere vestiging) dan de eigen basisgroep, indien er op de eigen basisgroep geen plaats is. Ouders dienen hiervoor wel vooraf schriftelijk toestemming te verlenen. 3.9 Ruilen van dagen Alle vestigingen van Allio hebben dezelfde mogelijkheden voor het ruilen van opvangdagen. Ouders die op vaste dagen opvang afnemen, kunnen een opvangdag omruilen. Hiervoor kunnen ouders vooraf (een schriftelijke) afspraak maken met de groepsleiding of de vestigingsmanager. Ruilen is mogelijk twee weken vóór tot twee maanden na de opvangdag dat uw kind er niet is Medische hulp Er zijn altijd één of meerdere medewerkers aanwezig, die opgeleid zijn tot bedrijfshulpverlener (BHV). De BHV- er volgt elk jaar een herhalingstraining. Wie de opleiding tot bhv-er heeft gevolgd kunnen ouders zien op het bord in de hal van de middenbouw. Daarnaast hebben een aantal pedagogisch medewerkers een speciaal kinder-ehbo diploma. De kinder-ehbo cursus wordt elke 2 jaar herhaald. Indien consultatie door een arts voor een kind nodig is dan nemen we contact op met de ouders. Alleen in uitzonderlijke gevallen (bijvoorbeeld als we ouders onverhoopt niet kunnen bereiken) beslist de vestigingsmanager om contact op te nemen met de huisarts van het kind. De gegevens van de huisarts staan vermeld op het kindgegevensformulier. Soms kan het noodzakelijk zijn om direct medische hulp in te roepen. In die gevallen gaan wij naar de dichtstbijzijnde EHBO-post of bellen we 112. Uiteraard bellen wij de ouders dan zo snel mogelijk. De dichtstbijzijnde EHBO-post is het Deventer Ziekenhuis. Het adres van het ziekenhuis is Nico Bolkesteinlaan 75 te Deventer Voertaal In ons kindercentrum is de voertaal Nederlands. Het beheersen van de Nederlandse taal is de eerste stap naar een succesvolle (school)loopbaan. In onze kinderverblijven wordt door alle beroepskrachten en beroepskrachten in opleiding Nederlands gesproken en wordt een zo omvangrijk mogelijk en goed taalaanbod gerealiseerd Samenwerkingsverbanden De bso bevindt zich in de Montessori school van Lithstraat. De meeste bso medewerkers hebben de Montessori opleiding gedaan en hebben hier ook een certificaat voor behaald. De Montessori gedachte en de credo leer het mij zelf doen komt ook terug in de dagelijkse gang van zaken op de bso net als op school (in hoofdstuk 6.5 gaan we hier verder op in). De basisregels zijn tijdens school- en bso tijd gelijk, dit hebben we afgestemd met de leerkrachten zodat de regels duidelijk zijn voor de kinderen. De kinderen blijven echter s middags in dezelfde school en dan biedt deze duidelijkheid een hoop veiligheid voor de kinderen. We vinden het dus zeer belangrijk dat er goed wordt samengewerkt met de leerkrachten. De leerkracht wordt door de pedagogisch medewerkers op de hoogte gesteld van de opvangdagen van een kind. De pedagogisch medewerkers geven dit zowel mondeling als schriftelijk door aan de leerkracht. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 10 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

11 Ook wijzigingen worden doorgegeven. De leerkrachten geven belangrijke informatie over het kind door aan de pedagogisch medewerkers zodat de pedagogisch medewerkers deze informatie weer aan de ouders kan overdragen. Dit na schriftelijke toestemming van ouders. Daarnaast geeft school elk jaar hun schoolgids en hun nieuwsbrieven zodat de pedagogisch medewerkers weten wat er speelt op school en wanneer de kinderen vakantie en roostervrije dagen hebben. Op deze manier kan de bso daar op inspelen door bijvoorbeeld extra opvang te bieden op roostervrije dagen. De bso werkt daarnaast nauw samen met de bso Oudaenstraat. In de vakanties,op de woensdag, de vrijdag en tijdens studiedagen worden de kinderen van de bso Lithstraat op de bso Oudaenstraat opgevangen Huisregels De huisregels worden aan ouders tijdens de intake uitgereikt en jaarlijks worden ze naar de ouders per mail verstuurd Contact met scholen Bso Allio Lithstraat vangt enkel kinderen op die op de Montessorischool locatie van Lith zitten. Zoals hierboven staat beschreven is een goed contact tussen school en bso erg belangrijk. De vestigingsmanager bespreekt samen met de directrice van de school 1 x in de 6 weken het reilen en zeilen op school en de bso. Daarnaast vindt er 2 keer per jaar een vergadering plaats met de leerkrachten en de pedagogisch medewerkers om o.a. de samenwerking te bespreken Vervoer De kinderen van de onderbouw worden door één van de pedagogisch medewerkers opgehaald. De kinderen van de midden en bovenbouw lopen zelfstandig naar de bso. In het kwaliteitshandboek is de werkinstructie voor pedagogisch medewerkers te vinden. 4 Begeleiding 4.1 Wennen Voordat een kind naar de bso komt, nodigen we hem samen met de ouders uit in de groepsruimte, om alvast kennis te komen maken met de pedagogisch medewerker en de andere kinderen. Toch kan de eerste dag op een bso nog een grote overgang zijn voor een kind. Daarom spreken we tijdens de kennismaking met ouders en kind af of er behoefte is aan een wenperiode. Als de beroepskracht-kindratio dit toelaat kan een kind komen wennen voor de officiële plaatsingsdatum. Zodra de plaatsing definitief is wordt er ongeveer twee weken voor de plaatsing door de manager of een pedagogisch medewerker contact opgenomen met de ouders om een afspraak te maken voor een intake gesprek. Tijdens het intake gesprek krijgen de ouders een rondleiding en wordt er diverse informatie aan de ouders over de bso verteld. De manager/pedagogisch medewerker vraagt ook naar de gegevens over het kind en vult deze informatie in op het intake formulier. Het ingevulde formulier wordt aan de pedagogisch medewerkers gegeven zodat zij op de hoogte zijn van de plaatsing van het kind en eventuele bijzonderheden van het kind. Na een intakegesprek met de manager of een pedagogisch medewerker hebben ouder(s) en kind een ontmoeting met de medewerkers op de groep. Het kind kan op deze manier al even kennismaken met de ruimte, de medewerkers en de andere kinderen. Afhankelijk van de wensen van het kind en de Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 11 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

12 ouder worden er afspraken gemaakt voor het wennen. Meestal is dit een (deel van een ) middag. Als ouders aanwezig willen zijn bij het wennen dan is dit uiteraard mogelijk. Bij het wennen staat de behoefte van het kind centraal. Het kan dus ook voorkomen dat een kind nauwelijks hoeft te wennen en zich meteen thuis voelt, of dat een kind verschillende wenmiddagen nodig heeft. Dan wordt het wenschema bijgesteld. 4.2 Daginvulling Het programma op de bso verloopt in een ritme met dagelijks terugkerende eet- en drinkmomenten en activiteiten voor de kinderen. Zo weten de kinderen wat er gaat gebeuren en kunnen ze hier op anticiperen. Dat geeft hen een gevoel van emotionele veiligheid. Oudere kinderen hebben behoefte aan meer vrijheid. Wij zorgen ervoor dat de mate van vrijheid aansluit bij de behoeften van het kind. Waar nodig, overleggen wij met de ouders en stemmen ons handelen hierop af. De bso middag wordt in het klaslokaal begonnen. Op tafel staat fruit en drinken klaar, dit mogen de kinderen zelfstandig pakken. Tijdens het eten en drinken krijgen de kinderen de gelegenheid om hun verhaal te vertellen. Als de kinderen klaar zijn met het nuttigen van hun drinken en fruit leggen de medewerkers aan de kinderen uit welke activiteit er aangeboden wordt en waar en wanneer deze plaats gaat vinden. Naast de georganiseerde activiteit stemmen de medewerkers de overige activiteiten af op de behoefte van het kind of de kinderen. Dat betekent dat er actieve, creatieve of passieve activiteiten aangeboden worden aan een kind of een groepje kinderen al naar gelang de behoefte. Er is ook een mogelijkheid om lekker even te rusten op de kussens en op de bank. De kinderen kunnen een activiteit kiezen waar zij zin in hebben. De medewerkers maken hierover afspraken met de kinderen. Er zijn tal van spelmogelijkheden; de poppenhoek, verkleden en schminken, een boek lezen, voorgelezen worden, knutselen, een spelletje doen, sportactiviteiten etc. Daarnaast zijn er ook Montessori werkjes die de kinderen kunnen pakken. Op dagen met een lage kindbezetting worden niet alle ruimtes tegelijk opengesteld voor alle kinderen. Dit omdat er dan geen goed overzicht gehouden kan worden. In overleg met de kinderen wordt bepaald in welke ruimtes de kinderen mogen spelen. Aan het einde van de middag krijgen de kinderen nog een tussendoortje en wat drinken. De pedagogisch medewerkers dragen er zorg voor dat er een gevarieerd aanbod aan tussendoortjes is. Daginvulling tijdens op woensdag, vrijdag, tijdens studiedagen en vakanties Bso Allio Lithstraat biedt alleen opvang aan op de maandag,dinsdag en donderdag. Op de woensdag en de vrijdag, tijdens vakanties en op roostervrije dagen wordt opvang aangeboden op onze hoofdlocatie, Allio Oudaenstraat. Op woensdagmiddag en op de vrijdagmiddag komen de kinderen om / uit school. Zij lunchen dan bij bso Allio Oudaenstraat. 'S middags is er voldoende tijd voor allerlei activiteiten zoals het bakken van koekjes, knutselen of sporten. 4.3 Maaltijden en tussendoortjes Eten en drinken met kinderen is een ontspannen, sociale activiteit. Bij warm weer en lichamelijke inspanning letten we er extra op dat ze voldoende drinken. Bij het samenstellen van de maaltijden en de tussendoortjes die wij aanbieden, hanteren we de richtlijnen van het Voedingscentrum en volgen wij de hygiënecode voor kleine instellingen. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 12 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

13 Hebben ouders bepaalde voedingswensen voor hun kind, vanwege een dieet of om culturele of religieuze reden, dan houden we daar rekening mee. De kinderen krijgen tijdens een bso middag 2 keer een tussendoortje aangeboden. Direct uit school staan er verschillende soorten fruit met wat ranja klaar in het klaslokaal. De kinderen mogen wanneer zij dat willen zelf fruit pakken en hun drinken inschenken. Aan het einde van de middag wordt er in het klaslokaal nog een tussendoortje klaargezet. Dit tussendoortje varieert, de ene keer is het een cracker, de andere keer een stukje ontbijtkoek of een rijstewafel. De kinderen kunnen tussen en het tussendoortje nuttigen. Ze kunnen zelf kiezen wanneer ze in dat half uur komen. Tijdens het eten en drinken zitten wij aan tafel. Bij de tafel staat ook en sopje en een doekje klaar zodat wanneer de kinderen geknoeid hebben dit zelf, waarnodig onder begeleiding van een medewerker kunnen schoonmaken. 4.4 Traktaties Bij vieringen mogen kinderen trakteren. Onze voorkeur gaat uit naar een gezonde traktatie. Als er een ongezonde traktatie wordt uitgedeeld dan zal (een deel) in het bakje worden bewaard van de kinderen zodat de ouders zelf kunnen bepalen of en wanneer het kind de traktatie krijgt. 4.5 Zieke kinderen Een ziek kind voelt zich thuis het prettigst; wij kunnen de zieke veelal niet de extra zorg en aandacht geven die het nodig heeft. Als een kind zich duidelijk niet lekker voelt of verhoging lijkt te hebben, nemen we contact op met de ouders om te overleggen. Op een enkele uitzondering na, kan een kind met een besmettelijke ziekte gewoon op de bso komen. Om te bepalen bij welke ziekte en hoe lang een kind eventueel beter thuis kan blijven, houden wij ons aan de richtlijnen van de GGD. Wij vinden het belangrijk te weten óf en om welke besmettelijke ziekte het gaat vanwege onze meldingsplicht aan de GGD. Bovendien kunnen wij dan de andere ouders van het kinderverblijf op de hoogte stellen; vooral voor zwangeren is dit van belang. Als kinderen op onze bso een besmettelijke ziekte hebben (of als er hoofdluis heerst), dan wordt er een poster opgehangen op het bord in de hal van de middenbouw. Voor meer informatie kunnen ouders terecht bij de manager van ons kinderverblijf. 4.6 Medicijnen Ouders kunnen aan ons vragen om hun kind bepaalde geneesmiddelen toe te dienen. Dit kunnen geneesmiddelen zijn die door de huisarts of specialist zijn voorgeschreven en dus 'op recept' en op naam van het kind zijn verkregen. Daarnaast geld dit ook voor (homeopathische) zelfzorgmiddelen, die niet 'op recept' verkregen zijn, bij apotheker en drogist. Wij kunnen alleen aan dit verzoek voldoen als het middel in de originele verpakking met originele (geen kopie) bijsluiter wordt aangeleverd óf als op het middel of op de verpakking staat aangegeven hoe het middel moet worden toegediend. Bovendien vragen we van ouders om een verklaring medicijntoediening in te vullen. Paracetamol en overige koortsverlagende zelf zorg middelen vormen hierop een uitzondering. Koorts is een natuurlijke reactie van het lichaam ten aanzien van een virus/infectie. Door het gebruik van paracetamol wordt deze reactie onderdrukt. Bovendien kan door het gebruik van paracetamol een allergische reactie optreden (huiduitslag, galbulten). Derhalve zijn wij terughoudend met het toedienen van paracetamol om de koorts te onderdrukken. Paracetamol op de bso wordt bovendien alleen toegediend als het kind al twee keer eerder elders paracetamol heeft gehad zodat uitgesloten is dat het kind een allergische reactie krijgt. Ouders dienen, net als bij de overige medicijnen, de paracetamol zelf mee te nemen en een verklaring medicijntoediening in te vullen. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 13 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

14 5 Seksuele ontwikkeling Peuters en kleuters kunnen heel nieuwsgierig zijn naar hun lijfje en dat van anderen. Ze worden zich bewust van de lichamelijke verschillen tussen jongens en meisjes. ' Doktertje' spelen en vader & moedertje zijn favoriet in de peuter- en kleuterleeftijd. Deze spelletjes zijn een normaal onderdeel van de seksuele ontwikkeling. We verbieden het niet, maar kunnen er wel regels aan stellen en begrenzen. Bijvoorbeeld dat we voorzichtig met elkaar moeten zijn, en dat kinderen nee mogen zeggen als ze iets niet prettig vinden. Ook zijn we er alert op dat er niets in lichaamsopeningen (mond, oor, neus, vagina, billen) wordt gestopt. Wij hebben hierin een observerende taak, zodat we weten wat er bij de kinderen speelt. Kleuters willen alles weten. Dit geldt ook voor seksualiteit. Zwangerschap en geboorte hebben voor kleuters nog geen relatie met seksualiteit. We vinden het wel belangrijk om op hun vragen in te gaan. Dit doen we dan ook zo veel mogelijk. Vanaf een jaar of 6 lijken kinderen minder interesse te hebben voor seksualiteit. Ze stellen minder vragen en tonen minder openlijke belangstelling voor elkaars lichaam. De ontwikkeling gaat wel gewoon door; er gebeurt nu veel meer buiten het gezichtsveld van de volwassenen. Schaamte begint een rol te spelen. De eerste verliefdheden ontstaan. Die kunnen heftige gevoelens teweegbrengen zonder dat daar seksuele gevoelens aan gekoppeld hoeven te worden. We vinden het belangrijk om open over seksualiteit te praten met kinderen, kinderen serieus te nemen en ze duidelijk antwoord op hun vragen te geven. Daarnaast willen we kinderen mee geven dat het belangrijk is om eigen grenzen aan te geven en rekening te houden met grenzen van andere kinderen. Vanaf een jaar of 8 worden de gevoelens van verliefdheid intenser. De gevoelens van verliefdheid en lichamelijk contact worden nu ook meer aan elkaar gekoppeld. De verliefden zoeken elkaars aanwezigheid op en gaan bijvoorbeeld tegen elkaar aanzitten of lopen hand in hand. De seksuele voorkeur wordt met voorzichtige stappen verkend, hoewel dit een lang proces is. In deze leeftijdsfase worden vaak grapjes over homo s gemaakt. Wij accepteren dit niet, maar gaan hierover in gesprek. Op de bso hebben wij een aantal voorlichtingsboeken. Deze zijn bestemd voor verschillende leeftijden tussen 4 en 12 jaar. De boeken staan in de juffenkast en op het moment dat een onderwerp leeft, kan de pedagogisch medewerkers voorlezen uit één van deze boeken of het boek aanreiken. Seksualiteit is voor ons een bespreekbaar onderwerp. Grove taal daarentegen wordt niet geaccepteerd. Soms kan het uiten van grove taal door een kind aanleiding zijn een gesprek te voeren over condooms, verkrachting, zwanger zijn, homoseksualiteit etc. De pedagogisch medewerker heeft een open houding en bewaakt grenzen. Op de noemen wij het vrouwelijk geslachtsdeel vagina en het mannelijk geslachtsdeel piemel. Het kan echter voorkomen dat een kind het zelf anders noemt en je er als pedagogisch medewerkers voor kiest om dat woord over te nemen als je daarmee een groter gevoel van veiligheid bereikt. Praten over de seksuele ontwikkeling en het bieden van begeleiding vraagt om een veilig klimaat. Kinderen van de basisschoolleeftijd zijn volop bezig hun eigen lichaam, maar soms ook het lichaam van vriendjes en vriendinnetjes, te ontdekken. Het ontdekken hoort bij hun seksuele ontwikkeling. De pedagogisch medewerkers zullen hierover niet krampachtig reageren, doch worden er door de pedagogisch medewerkers wel degelijk grenzen geboden. Zo is het bij bso Allio Lithstraat niet toegestaan om naakt te lopen. Bij Doktertje spelen blijven de kleren aan en mogen de kinderen niet in de buurt van billen of schaamstreek komen. Knuffelspelletjes mogen wel, maar pedagogisch medewerkers houden in de gaten of onschuldige knuffelspelletjes niet omslaan in manipulerend gedrag (of te volgzaam gedrag). De pedagogisch medewerkers heeft een observerende rol en weet wat er bij de kinderen speelt. Niet alleen pedagogisch medewerkers geven grenzen aan, maar vaak zijn kinderen zelf goed in staat om hun eigen grenzen aan te geven. Het ene kind vindt het heel fijn om geknuffeld te worden en het Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 14 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

15 andere kind vindt het absoluut niet prettig. De pedagogisch medewerkers dragen er zorg voor dat kinderen de grenzen van andere kinderen respecteren. De pedagogisch medewerkers zijn er bewust van dat niet elk kind z n eigen grenzen durft aan te geven. De pedagogisch medewerker heeft hierin dan ook een observerende rol, is waakzaam dat er geen dingen gebeuren die het kind niet wil. Daarnaast stimuleert en motiveert de pedagogisch medewerker de kinderen om hun eigen grenzen te durven uiten. Als een kind sterk afwijkend gedrag vertoont in samenhang met seksualiteit wordt dit uiteraard besproken met de manager en ouders. We maken geen foto s of film opnamen van blote kinderen. 6 Activiteitenaanbod Bij onze buitenschoolse opvang staan plezier en lekker bezig zijn als vrijetijdsbesteding voorop. Met een breed aanbod van activiteiten en materialen dagen we de kinderen uit om te ontspannen door zich in te spannen en zo allerlei vaardigheden te ontwikkelen. Spelenderwijs, op vrijwillige basis en met groot plezier doen ze allerlei ervaringen op en komen sociale vaardigheden, cognitieve en motorische vaardigheden, fantasie en creativiteit aan bod. De kinderen kunnen zelf het initiatief nemen en daarnaast kiezen uit allerhande activiteiten die we ze aanbieden. 6.1 Verschillen tussen jongens en meisjes We spelen in op de verschillende interesses en behoeften die jongens en meisjes kunnen hebben. Die verschillen hebben deels te maken met de ontwikkeling van de hersenen. De linker hersenhelft ontwikkelt zich langzamer dan de rechter. En door de invloed van het mannelijke hormoon testosteron, verloopt dat proces bij jongens langzamer. Daarom hebben zij meer behoefte aan grof motorische bewegingen, waarbij ze letterlijk de ruimte nodig hebben. Ze kunnen al snel hun interesse verliezen bij activiteiten die een beroep doen op hun fijne motoriek. De ontwikkeling van de fijne motoriek verloopt bij meisjes sneller; daarom zal hun spanningsboog bij dergelijke activiteiten groter zijn dan bij jongens. Om dezelfde reden uiten jongens zich veelal fysieker en stoeien daarom graag met elkaar. We kijken naar het individuele kind en sluiten aan op zijn/haar behoefte ongeacht of het een jongen of een meisje is. Ieder kind krijgt de ruimte die het nodig heeft. 6.2 Vallen en opstaan Wij geven kinderen de ruimte situaties te oefenen en ervarend te leren. Dit gebeurt soms letterlijk met vallen en opstaan. Kinderen leren zo risico s in te schatten. Spelen zonder risico kan niet, uiteraard begeleiden wij de kinderen hierin. De kinderen worden gestimuleerd keuzes te maken, oplossingen te zoeken en samen te werken wanneer dat gewenst en mogelijk is. 6.3 Meer van hetzelfde Kinderen willen soms gedurende langere tijd achter elkaar met dezelfde activiteit bezig zijn. Bijvoorbeeld de hele week met kapla of met dinosaurussen spelen. Zo vergroten ze hun concentratie en verdiepen met fantasie hun spel. Alle ervaringen krijgen de tijd om in de hersenen te worden opgeslagen. We geven kinderen die langere tijd met een zelfde activiteit bezig willen zijn daarvoor de gelegenheid en tijd. 6.4 Het doen telt Voor alle kinderen geldt dat het eindresultaat van hun activiteit niet belangrijk is, maar de weg ernaar toe. Die weg bestaat uit uitproberen en ervaringen opdoen. Zo is het bijvoorbeeld een enorme Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 15 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

16 ervaring als een kind zelfstandig aan de hand van een recept cakejes bakt. Dat vergroot zijn zelfvertrouwen en zelfstandigheid. 6.5 Zelfredzaamheid Binnen de buitenschoolse opvang zijn zelfstandigheid en zelfredzaamheid sleutelwoorden. De kinderen krijgen, aansluitend bij hun leeftijd, meer vrijheden. Vanaf achtjarige leeftijd kan een zelfstandigheidcontract worden afgesloten. Dit contract wordt tussen locatiemanager, ouder en kind gesloten. Aan de hand hiervan kan het kind zelfstandig een aantal (handige) activiteiten ondernemen zoals van de buitenschoolse opvang naar school en terug lopen. Of een boodschap doen, bij een vriendje of gewoon buiten spelen. De afspraken die met ouders en kind gemaakt kunnen worden zijn afhankelijk van de vestiging en haar omgeving. Uiteraard wordt dit contract afgesloten op het moment dat het kind er ook echt aan toe is. Op de bso werken we volgens het Montessori principe leer mij het zelf doen. De kinderen werken zo zelfstandig mogelijk, worden gestimuleerd keuzes te maken, oplossingen te zoeken en samen te werken wanneer dat gewenst en mogelijk is. Alleen wanneer blijkt dat de kinderen iets echt niet kunnen helpt de pedagogisch medewerker ze verder. Kinderen mogen zo veel mogelijk zelf proberen, denk hierbij aan het helpen met tafeldekken, zelf brood smeren, kiezen wel/niet deelnemen aan activiteiten, zelf speelgoed uitkiezen,proberen een oplossing tijdens een ruzie te bedenken etc. Pedagogisch medewerkers geven kinderen complimenten als het goed gaat. De complimenten geven het kind zelfvertrouwen. Ook maken pedagogisch medewerkers duidelijk naar kinderen dat fouten maken niet erg is. Pedagogisch medewerkers letten hierbij op zowel de verbale als non-verbale uitdrukking. Doordat kinderen in een groep worden opgevangen leren kinderen ook van elkaar, hierdoor worden kinderen ook gestimuleerd in hun zelfstandigheid. 6.6 Opbouw activiteiten Het activiteitenaanbod werken we uit volgens drie pijlers: Vrije activiteiten Kinderen kunnen op eigen initiatief, zelfstandig aan de slag met het aanwezige spel of creatief materiaal, dat op de bso aanwezig. Het zij alleen of samen in een groepje. Het spelmateriaal is uitdagend en toegespitst op de leeftijdsgroep. Om het samen spelen te stimuleren, hebben we veel spelmateriaal dat hiertoe uitnodigt. Open activiteiten Wij bieden activiteiten aan. Het kind kiest of het hieraan deelneemt, of iets anders gaat doen. Het aanbod is flexibel en biedt kinderen de ruimte om zelf met initiatieven te komen voor activiteiten of met een eigen inbreng te hebben in de aanpak. Het kan daarom gebeuren dat een door ons voorbereide open activiteit een andere wending krijgt en uiteindelijk wordt afgesloten met bijvoorbeeld een heel ander spel. Extra georganiseerde activiteiten Kinderen kunnen zich inschrijven voor workshops en cursussen van interne en externe specialisten (trainers, instructeurs of pedagogisch medewerkers) die af en toe worden aangeboden. Ze kunnen zo kennis maken met allerhande activiteiten en ontdekken waar hun talenten liggen. Inschrijven voor deze activiteiten is niet verplicht; we leggen daarvoor het initiatief bij de kinderen. Als kinderen zich eenmaal hebben ingeschreven stimuleren we hen wel om ook daadwerkelijk deel te nemen en de workshops compleet af te ronden. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 16 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

17 6.7 Verhalen Luisteren naar een verhaal, benoemen waar het over gaat en wat je ervan vindt, stimuleert de taalontwikkeling; de woordenschat wordt groter. Voorlezen is ook vaak een groepsactiviteit; kinderen en pedagogisch medewerkers nemen de beurt en luisteren naar elkaar. Kinderen kunnen ook zelf een boek lezen; dat prikkelt niet alleen hun fantasie, maar kan ook een fijn rustmoment zijn. Met name de jongste kinderen vinden het erg fijn om voorgelezen te worden. Dit gebeurt dan ook naar behoefte van de kinderen. Soms kiest de medewerker een boekje uit en soms kiezen de kinderen een boekje. Ieder jaar worden er in samenspraak met de kinderen een aantal nieuwe titels aangeschaft. De medewerkers zorgen ervoor dat het aanbod op de plank en in de boekenkast wisselt. Op de bso wordt er aandacht besteed aan de kinderboekenweek en aan de nationale voorleesdagen. 6.8 Uitstapjes We maken onder andere uitstapjes tijdens de vakanties. Dat vergroot de wereld van de kinderen; ze doen zo weer nieuwe ervaringen op. Tijdens uitstapjes gelden de veiligheidsvoorwaarden zoals beschreven in het kwaliteitshandboek. De bso biedt twee soorten uitstapjes, te weten de kleine uitstapjes en de grote uitstapjes. Bij kleine uitstapjes gaan de medewerkers met de kinderen lopend in de buurt ergens naar toe. Er wordt geen gebruik gemaakt van het openbaarvervoer of van andere vervoersmiddelen. Zo wordt er weleens met elkaar boodschappen gedaan of gewoon een stukje in de buurt gewandeld of naar de speeltuin in de buurt. Bij grote uitstapjes maken wij gelegenheid van taxi of het openbaar vervoer. Bij de keuze van uitstapjes wordt voor de nodige afwisseling gezorgd. De ene keer heeft een uitstapje een educatief karakter en de andere keer staat pure ontspanning voorop. De reis ergens naar toe is vaak al een grote gebeurtenis. Niet elk kind gaat regelmatig met een bus of trein ergens naar toe. Tijdens de intake krijgen de ouders een toestemmingsformulier uitgereikt waarop ouders kunnen aangeven of ze toestemming geven voor kleine en grote uitstapjes. 6.9 Buitenspelen Buitenspelen doen we zoveel mogelijk iedere dag. Daar hebben kinderen letterlijk de ruimte voor grof motorische bewegingen en kunnen ze zich uitleven: klimmen en klauteren, rennen en fietsen. Buiten worden ook activiteiten aangeboden als sport en spel en onderzoeken van de natuur. De bso maakt gebruik van het schoolplein. Afhankelijk van de leeftijd en de samenstelling van de groep kunnen de kinderen met of zonder begeleiding buitenspelen. De oudere kinderen, mogen met toestemming van hun ouders, zelfstandig op het schoolplein spelen. Ouders ondertekenen hiervoor een toestemmingsformulier. Regelmatig gaan de medewerkers met de kinderen mee naar het schoolplein, zodat ook de jongere kinderen van het schoolplein gebruik kunnen maken. Er wordt bijna dagelijks buiten gespeeld met verschillende materialen. Er is een zandbak en op het schoolplein zijn diverse speeltoestellen aanwezig. Ook kunnen de kinderen gebruik maken van o.a. fietsjes en steppen. Het buitenspelen wordt door de medewerkers gestimuleerd omdat dit ten goede komt aan de motorische en sociale ontwikkeling van kinderen. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 17 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december

18 Het gebeurt wel eens dat er meerdere kinderen druk en onrustig uit school komen, juist dan moedigt de medewerkers de kinderen aan om buiten te spelen. Zij organiseert dan een hardloopwedstrijdje of een ander spel waarbij de kinderen hun energie volop kwijt kunnen. Het is bij mooi weer ook mogelijk om zogenaamde binnenactiviteiten buiten te laten plaatsvinden. Bijvoorbeeld eten, schilderen, winkeltje spelen of knutselen. Als er op een warme dag met water gespeeld wordt dan mogen de kinderen hun zwemkleding aan. Wij vragen de ouders dan ook om ervoor te zorgen dat er in de zomervakantie zwemkleding van de kinderen aanwezig is. Uiteraard worden de kinderen door de medewerkers bij warm weer ingesmeerd met zonnebrand. In de zomervakantie vragen wij de ouders ingesmeerd te komen brengen Natuur & milieu Kinderen krijgen hun normen en waarden overgedragen door hun directe verzorgers. Wij hebben dus een voorbeeldfunctie, ook ten aanzien van het milieu. Vooral de kennismaking met de natuur staat voorop, zodat kinderen deze leren waarderen. De pedagogisch medewerkers zullen de kinderen hiertoe bewust bij de natuur betrekken. De aandacht voor het milieu zal vanuit dit standpunt op een speelse manier en vanuit een voorbeeldfunctie worden meegenomen. Voorbeelden om kinderen bij de natuur te betrekken: Aandacht voor de seizoenen, bijvoorbeeld door de aankleding van het lokaal, door creatieve activiteiten. Buiten spelen in alle jaargetijden. Werken met plantjes en zaadjes. Het maken van een kindertuin. Aandacht voor diverse diersoorten, door voorlezen en bezoek kinderboerderij. Bewust omgaan met dieren als slakken en lieveheersbeestjes. Voorbeelden om kinderen bij het milieu te betrekken: Mee laten helpen bij het opruimen van papier/glas op het kinderverblijf in de daarvoor bestemde bakken. Geen afval op straat (laten) gooien. Zuinig leren omgaan met water bij het handen wassen. Kosteloos materiaal gebruiken. (Teken)papier optimaal gebruiken Creativiteit We geven ruim baan aan de creativiteit van kinderen door bij elke activiteit de inbreng van kinderen een grote rol te laten spelen. We stimuleren hun creatieve proces door activiteiten aan te bieden die niet van te voren zijn ingevuld of waar niet aan de hand van een voorbeeld wordt toegewerkt naar een bepaald eindresultaat. Spelenderwijs en in gesprek met kinderen komt er iets tot stand. Het gaat niet om het eindresultaat maar om het proces. We maken gebruik van de eigen creatieve oplossingen die kinderen hebben, zowel in het spel als tijdens een knutselactiviteit. We geven kinderen de ruimte allerhande materiaal op hun eigen wijze te gebruiken. Zo wordt het materiaal optimaal onderzocht. Wij voegen hoogstens een element toe aan de activiteit, maar schrijven niets voor en laten kinderen bepalen wat ze met het materiaal doen Gebruik televisie en computer Kinderen komen al heel jong in aanraking met televisie en computer. Allio gaat daar zorgvuldig mee om en heeft een multimedia wijzer ontwikkeld. Wilt u meer hierover weten vraag naar de folder multimedia bij Allio. Wij vinden het belangrijk dat kinderen zich vermaken door zelf activiteiten te verzinnen of door deel te nemen aan georganiseerde activiteiten. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang 18 Laatste wijziging locatiespecifieke inhoud: (4 december