door ir. M. Würdemann Koninklijk Ingenieurs- en Architektenbureau HASKONING Nijmegen
|
|
- Gijs van Veen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 097 1 Rookgasreiniging door ir. M. Würdemann Koninklijk Ingenieurs- en Architektenbureau HASKONING Nijmegen 1. Inleiding Historie Huidige methoden Emissienormen Verwijdering van ongewenste componenten Zware metalen Zuurvormende gassen Koolstofdioxyde Dioxinen Toekomstige ontwikkelingen Aanvullende literatuur
2 Inleiding Bij afvalverbranding (Chemische feitelijkheden 096) in een afvalverbrandingsinstallatie (AVI) komen verbrandingsgassen vrij. Deze zogenaamde rookgassen kunnen, afhankelijk van de samenstelling van het verbrande afval, allerlei voor de gezondheid en het milieu schadelijke stoffen bevatten. Recent kwam de besmetting van zuivelprodukten met dioxinen rond een aantal AVI s in het nieuws. De koeien werden besmet via het gras en de grond waarop de dioxinen uit de rookgassen waren neergeslagen. Behalve dioxinen komen in rookgassen nog andere milieuschadelijke stoffen voor, zoals zwaveldioxyde (SO 2 ), stikstofoxyden (NO x ), zoutzuur (HCl), fluorwaterstof (HF) en zware metalen. In deze Chemische feitelijkheden wordt de verwijdering van de schadelijke stoffen uit de rookgassen behandeld, zoals die vroeger en nu plaatsvindt. Ook wordt ingegaan op toekomstige ontwikkelingen. 2. Historie Tot het midden van de jaren zestig bleef de reiniging van de rookgassen bij afvalverbranding veelal beperkt tot de toepassing van cyclonen, waarmee de in de rookgassen aanwezige stofvormige verontreiniging (de vliegas (Chemische feitelijkheden 028, 1985)) met een naar de huidige maatstaven zeer slecht rendement verwijderd werd. Alle andere verontreinigingen werden geloosd in de atmosfeer. In een cycloon wordt de te reinigen gasstroom in een snel draaiende stroming gebracht, waarbij de vaste stofdeeltjes naar buiten worden geslingerd. Op deze wijze zijn bij reiniging van rookgassen van afvalverbranding rendementen van circa 95 % bereikbaar. Door de introductie van het elektrostatische vliegasfilter nam het realiseerbare rendement van de stofreiniging daarna aanzienlijk toe. Bij een elektrostatisch filter ( elektrofilter of kortweg e-filter ) passeren de rookgassen een samenstel van positieve (bestaande uit platen) en negatieve elektroden (bestaande uit draden). De toegepaste elektrische spanning bedraagt enkele tienduizenden Volt. De in de rookgassen aanwezige stofdeeltjes nemen een elektrische lading over van de negatieve elektroden en worden daardoor afgezet
3 097 4 Rookgasreiniging op de positieve elektroden, waarvan ze periodiek door kloppen verwijderd worden. Op deze wijze werden reinigingsrendementen van 99 % en meer bereikt. 3. Huidige methoden Pas sinds het midden van de jaren zeventig kwamen met name in West-Duitsland en Zwitserland rookgasreinigingssystemen tot ontwikkeling die ook in staat waren om gasvormige verontreinigingen, in het bijzonder HCl, HF en SO 2 uit de rookgassen van afvalverbrandingsinstallaties te verwijderen. Daarbij worden zogenaamde droge en natte systemen onderscheiden, met een aantal gecombineerde en subsystemen zoals semi-droog en nat-afvalwatervrij. Al deze systemen worden ook in Nederland toegepast. Droge systemen worden gekenmerkt doordat de gasvormige, zuurvormende verontreinigingen gebonden worden aan in de rookgasstroom ingeblazen kalk, om daarna in stofvorm uit de rookgasstroom verwijderd te worden. Figuur 1 geeft de opzet aan van een dergelijk droog rookgasreinigingssysteem. schoorsteen STOOM- KETEL primaire stofafscheiding kalk zuigtrekventilator secundaire stofafscheiding E-FILTER REACTOR DOEKFILTER vliegas residu rookgasreiniging Figuur 1. Schema droge rookgasreiniging.
4 097 5 Een subvariant betreft semi-droge rookgasreiniging, waarbij geen droge kalk wordt ingeblazen, maar in water opgeloste kalk (kalkmelk) wordt ingespoten. Het water verdampt in de hete rookgassen. Voordeel van toepassing van semi-droge rookgasreiniging is, dat het kalkverbruik lager is dan bij droge rookgasreiniging, bij overigens gelijke prestaties natronloog schoorsteen STOOM- KETEL primaire stofafscheiding E-FILTER MEERTRAPS NATTE WASSING suppletiewater zuigtrekventilator spuiwater vliegas kalk residu rookgasreiniging VOORNEUTRA- LISATIE AFVALWATER- BEHANDELING kalk/hci afvalwater Figuur 2. Schema natte rookgasreiniging.
5 097 6 Rookgasreiniging afvalwater suppletiewater natronloog schoorsteen STOOM- KETEL primaire stofafscheiding E-FILTER zuigtrekventilator SPROEI- DROGER DOEKFILTER MEERTRAPS NATTE WASSING vliegas residu rookgasreiniging kalk NEUTRA- LISATIE Figuur 3. Schema natte afvalwatervrije rookgasreiniging. Natte rookgasreinigingssystemen worden gekenmerkt doordat de zuurvormende gassen oplossen in water, dat zeer intensief met de rookgasstroom in contact wordt gebracht. Het gebruikte waswater ondergaat daarna op zijn beurt een reinigingsbehandeling of wordt ingedampt (afvalwatervrij). De opzet van een nat rookgasreinigingssysteem is aangegeven in figuur 2 en van een nat afvalwatervrij rookgasreinigingssysteem in figuur 3. Natte rookgasreinigingssystemen hebben als voordeel, dat het chemicaliënverbruik lager is dan bij droge of semi-droge rookgasreiniging en dat zeer goede reinigingsrendementen gerealiseerd kunnen worden. Nadeel van natte rookgasreiniging is het optreden van een afvalwaterstroom. Reiniging van dit afvalwater is weliswaar mogelijk, maar de oplosbare zouten (vooral chloriden) blijven ook dan aanwezig. Natte afvalwatervrije rookgasreiniging, waarbij het afvalwater wordt ingedampt is relatief gecompliceerd en duur.
6 Emissienormen Nieuwe installaties in West-Europa, Japan en de Verenigde Staten worden tegenwoordig normaliter uitgerust met een nat (eventueel watervrij) rookgasreinigingssysteem. Alleen met deze methode kan aan de tegenwoordig zeer strenge emissienormen worden voldaan. Tabel 1 geeft een overzicht van de in Nederland in de jaren tachtig ingevoerde emissienormen. Uit de tabel blijkt een aanzienlijke aanscherping van de normen in de periode van 1985 tot Sinds 1989 geldt in Nederland de Richtlijn Verbranden 1989, waarin naast normen voor stof en verzurende gassen ook normen voor koolstofmonoxide (CO), onverbrande koolwaterstofverbindingen (C x H y ), diverse zware metalen, stikstofoxiden (NO x ) en dibenzo-p-dioxines en dibenzo-p-furanen (PCDD s en PCDF s, veelal eenvoudigheidshalve als dioxines aangeduid) zijn opgenomen. Tabel 1. Overzicht emissienormen naar lucht (mg/m 3 ) emissie Richtlijn Verbranden 1985 Richtlijn Verbranden 1989 stof: 50 5 verzurende gassen: HCl HF 3 1 SO 2 40 NO x 70 onvolledig verbrande koolstofverbindingen: CO 50 C x H y als C 10 PCDD/PCDF s als TCDD-equivalent 0,1 (ng/nm 3 )** zware metalen: Cd 0,1 0,05 Hg 0,1 0,05 Sb+Pb+Cr+Cu+Mn+V+Sn+ As+Co+Ni+Se+Te 1 Pb+Zn 5 * De emissiewaarden betreffen maximale 24-uurs gemiddelden, betrokken op droge rookgassen onder normale condities (0 C, 101,3 kpa) en omgerekend op 11 % zuurstof. Voor de Richtlijn Verbranden 1989 gelden uurgemiddelden. ** ng = nanogram = 10 9.g.
7 097 8 Rookgasreiniging 5. Verwijdering van ongewenste componenten Bij een goed ontwerp van rooster en vuurhaard, zoals behandeld in Chemische feitelijkheden 096 over Afvalverbranding, wordt aan de aangegeven normen voor CO en C x H y zonder problemen voldaan. De rookgasreinigingsinstallatie zelf draagt niet bij aan een verdere verlaging van de uitstoot van deze stoffen Zware metalen Zware metalen zijn voor het overgrote deel aan het stof gebonden en worden bij een goede stofverwijdering eveneens tot beneden de norm uit de rookgassen verwijderd. Een speciale positie neemt daarbij het zware metaal kwik (Hg) in, dat bij de temperatuur van de rookgassen bij het verlaten van de ketel nog voor een gedeelte in gasvormige toestand voorkomt. Voor cadmium (Cd) geldt dat eveneens, maar in mindere mate. Deze stoffen kunnen worden verwijderd door een verdere verlaging van de rookgastemperatuur (natte wassers) en/of door toepassing van specifieke middelen (sulfiden, actieve kool) Zuurvormende gassen Deze fractie van de rookgassen draagt bij aan de vorming van zure regen. De gassen HCl, SO 2 en HF worden in een rookgasreinigingsinstallatie, zoals in het voorgaande behandeld, met een hoog rendement verwijderd. Stikstofoxiden (NO x ) zijn evenals HCl en SO 2 ook zuurvormende gassen, maar laten zich in droge of natte rookgasreinigingsinstallaties niet verwijderen. De vorming kan enigszins worden beperkt door een optimaal ontwerp van het verbrandingsproces, met procesgeïntegreerde maatregelen, maar voor het realiseren van de emissienormen van de Richtlijn Verbranden 1989 is toepassing van een zogenaamde DeNOx-stap nodig. Er is op laboratorium- en proefschaal een groot aantal daarvoor in aanmerking komende chemische processen ontwikkeld. Naar de huidige inzichten komen daarvan met name het zogenaamde selectieve katalytisch reductieproces (SCR) en het selectieve niet katalytische reductieproces (SNCR)
8 097 9 voor toepassing bij afvalverbranding in aanmerking. Beide processen berusten op een reactie waarbij ammoniak (NH 3 ) gedoseerd in de rookgasstroom wordt ingeblazen en samen met de NO x leidt tot de vorming van normale stikstof (N 2 ) en waterdamp (H 2 O). Bij SNCR vindt deze reactie, bij een temperatuurniveau van circa 900 C, boven in de vuurhaard plaats, bij SCR in een achter de gewone rookgasreiniging geschakelde DeNOx-installatie bij een temperatuur van 350 C of eventueel nog lager, onder invloed van een katalysator, zoals bijvoorbeeld vanadium Koolstofdioxide Bij de verbranding van afval wordt (CO 2 ) geproduceerd, een gas dat bijdraagt aan het broeikaseffect (Chemische feitelijkheden 039, 1986). Toch resulteert afvalverbranding mogelijk zelfs in een beperking van het broeikaseffect, wanneer rekening gehouden wordt met de volgende factoren: de bij afvalverbranding toegepaste energieterugwinning maakt een besparing mogelijk op het verbruik van primaire energiedragers die zelf ook een CO 2 -uitstoot veroorzaken; het bij afvalverbranding geproduceerde CO 2 is slechts ten dele afkomstig van van oorsprong fossiel materiaal (kunststoffen) en bestaat voor een ander deel uit CO 2 afkomstig uit organisch materiaal van een kortdurende kringloop (papier, hout, etc.); wanneer niet her te gebruiken materialen niet worden verbrand maar gestort, wordt over een wat langere termijn ook CO 2 en daarnaast ook methaan (CH 4 ) geproduceerd. CH 4 heeft een twintig à dertig maal zo groot broeikaseffect als CO Dioxinen Voor de beperking van de uitstoot van PCDD s en PCDF s die zich aan fijne vliegas hechten, worden zowel procesgeïntegreerde maatregelen als emissiebeperkende maatregelen toegepast. Als procesgeïntegreerde maatregelen zijn van belang: een goed beheerst verbrandingsproces, een snelle afkoeling van de rookgassen door het temperatuurtraject van 200 tot 400 C en beperking van de gevormde hoeveelheden vliegas. Emissiebeperking wordt gerealiseerd door toepassing van filtratie met actieve kool. De werking daarvan
9 Rookgasreiniging berust op het feit dat dioxines zeer goed door actieve kool worden geadsorbeerd. De actieve kool wordt ofwel toegepast in bestaande onderdelen van de rookgasreinigingsinstallatie (bijvoorbeeld bij droge reiniging, door het meedoseren van actieve kool met de kalk) ofwel in daarvoor speciaal opgenomen reactoren, bijvoorbeeld in de vorm van een vastbedreactor. 6. Toekomstige ontwikkelingen Met name ten aanzien van de hiervoor aangegeven verwijdering van NO x en van PCDD s en PCDF s dateren de ontwikkelingen van de laatste jaren; het aantal toepassingen op bedrijfsschaal is daardoor nog beperkt. De huidige snelle ontwikkeling van de rookgasreinigingstechnologie zal zich zeker voortzetten. Daarbij zal het accent naar verwachting niet zozeer liggen op een nog verdergaande beperking van de emissies, maar op zaken als procesoptimalisering, vergroting van de bedrijfszekerheid, beperking van de hoeveelheid geproduceerde reststoffen en verbetering van de kwaliteit daarvan. 7. Aanvullende literatuur A. Klinkenberg, Vuilverbranding 2. Stichting Natuur en Milieu, Utrecht, M. Krijgsman, Dioxine onderzoek bij huisvuilverbrandingsinstallaties. Ministerie van Volksgezondheid, Ruimtelijke Ordening en Milieuhygiëne, December Huisvuilcentrale Noord-Holland/HASKONING, Milieu-Effectrapport Huisvuilcentrale Noord-Holland te Alkmaar, (1991). Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne, Onderzoek emissies afvalverbrandingsinstallaties, Bilthoven, Eindrapport, rapportnr Ministerie van Volksgezondheid, Ruimtelijke Ordening en Milieuhygiëne, Richtlijn Verbranden, augustus 1989 met aanvullingen van februari 1990 en mei 1991.
Verbranding van huishoudelijk en soortgelijk afval
096 1 Verbranding van huishoudelijk en soortgelijk afval door ir. M. Würdemann Koninklijk Ingenieurs- en Architektenbureau HASKONING Nijmegen 1. Inleiding 096 3 2. Historische ontwikkeling 096 3 3. Roosterverbranding
Nadere informatiefeiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie
Alles wat je zou moeten weten... feiten& weetjes zit het energiecentrale REC De REC maakt van uw afval duurzame energie Omrin is koploper in het scheiden van huishoudelijk afval. Ons doel? Zo veel mogelijk
Nadere informatieKolenvergasser. Kolenvergasser 2009-02-01 hdefc.doc
Kolenvergasser 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 Beantwoord de vragen 1 t/m 3 aan de hand van het in bron 1 beschreven proces. Bron 1 De
Nadere informatieROOKGASREINIGING OTEP: NLQF/EQF
ROOKGASREINIGING OTEP: NLQF/EQF niveau 5 (nr. test) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Datum : Tijdsduur : 2 uur Tijd : 13.00-15.00
Nadere informatieParagraaf 1: Fossiele brandstoffen
Scheikunde Hoofdstuk 2 Samenvatting Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen Fossiele brandstof Koolwaterstof Onvolledige verbranding Broeikaseffect Brandstof ontstaan door het afsterven van levende organismen,
Nadere informatieVraag 1: Wat wordt in het periodiek systeem onder perioden verstaan?
EXMEN ROOKGSREINIGING EPT (nr 112) ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- atum : Tijdsduur : 2 uur Tijd : 09.00-11.00 uur antal
Nadere informatiePROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE A
ONDERWERP Luchtkwaliteitsonderzoek REC Harlingen storing 12 november 2018 DATUM 20 november 2018 PROJECTNUMMER C05055.000169 ONZE REFERENTIE 083725337 A VAN ing. A. (Abdu) Boukich AAN Omrin Inleiding Op
Nadere informatiePROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE B
ONDERWERP Luchtkwaliteitsonderzoek REC Harlingen storing 6 oktober 2018 DATUM 2 november 2018 PROJECTNUMMER C05055.000169 ONZE REFERENTIE 083701871 B VAN ing. A. (Abdu) Boukich AAN Omrin 1. Inleiding Op
Nadere informatieINHOUD. Voorwoord 13. Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19
INHOUD Voorwoord 13 Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19 Deel 1. LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING 23 1. Inleiding
Nadere informatie4 Verbranding. Bij gele vlammen ontstaat roet (4.1)
4 Verbranding Verbrandingsverschijnselen (4.1) Bij een verbranding treden altijd een of meer van de volgende verschijnselen op: rookontwikkeling, roetontwikkeling, warmteontwikkeling, vlammen, vonken.
Nadere informatieStudiegroep Bio-energie Energy Matters
Door: Gerard Prinsen Presenteert op verzoek van: Studiegroep Bio-energie Energy Matters Emissiebeleid Biomassa gestookte installaties Volledige verbranding bij laagwaardige biomassa KARA Energy Systems
Nadere informatieNotitie. Dioxine emissies bij AVI's
RWS INFORMATIE Lange Kleiweg 34 2288 GK RIJSWIJK Postbus 2232 3500 GE UTRECHT T 088 7970700 www.rijkswaterstaat.nl Notitie Dioxine emissies bij AVI's Aanleiding Bij de AVI REC Harlingen is een sterk verhoogde
Nadere informatieWaterkwaliteit 2: Natuur/chemie
Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie
Nadere informatieEindexamen scheikunde 1-2 vwo 2008-II
Ammoniak Ammoniak wordt bereid uit een mengsel van stikstof en waterstof in de molverhouding N 2 : H 2 = 1 : 3. Dit gasmengsel, ook wel synthesegas genoemd, wordt in de ammoniakfabriek gemaakt uit aardgas,
Nadere informatieAfvalverbrandingsinstallatie SITA ReEnergy Roosendaal BV te Roosendaal
Afvalverbrandingsinstallatie SITA ReEnergy Roosendaal BV te Roosendaal Advies voor richtlijnen voor het milieueffectrapport 13 maart 2009 / rapportnummer 2210-23 1. HOOFDPUNTEN VAN HET MER Sita ReEnergy
Nadere informatieMER-Evaluatie. E.ON Energy from Waste Delfzijl BV. Datum 24 juli 2012 Versie 1.0
MER-Evaluatie E.ON Energy from Waste Delfzijl BV Datum 24 juli 2012 Versie 1.0 Inhoud Inleiding... 2 Aanleiding... 2 Omschrijving van de MER evaluatieprogramma... 2 MER Evaluatie... 3 Luchtemissies...
Nadere informatieEen mengsel van lucht, hete verbrandingsgassen en kleine deeltjes vaste stof In rook zitten ook soms vonken
Hoofdstuk 5 In vuur en vlam 5.1 Brand! Voorwaarden voor verbranding Ontbrandingstemperatuur De temperatuur waarbij een stof gaat branden De ontbrandingstemperatuur is ook een stofeigenschap. Er zijn drie
Nadere informatieEXAMEN ROOKGASREINIGING
EXMEN ROOKGSREINIGING (nr 102) ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- atum : 10 april 2007 Tijdsduur : 2 uur Tijd : 10.00 12.00
Nadere informatieLUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING
INHOUD Voorwoord 13 Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19 Deel 1. LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING 21 1. Inleiding
Nadere informatieIn harmonie met de natuur. Vol energie
Delfzijl 02 03 Vol energie In harmonie met de natuur Afval is een waardevolle energiedrager en wordt in de installaties van de EEW-Energy-from-Waste-groep (EEW) sinds meer dan 40 jaar energetisch verwerkt
Nadere informatieAlles Over Verbranding. KARA heeft de techniek, de kennis en ervaring
Alles Over Verbranding KARA heeft de techniek, de kennis en ervaring 100 JAAR ERVARING Verbranden mag dan eenvoudig lijken, maar thermische conversie van biomassa is een complex proces. Voor een optimale
Nadere informatieniet-technisch rapport
2017 niet-technisch rapport Besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieu-hygiëne (Vlarem II) B.S. 31/07/1995 Artikel 5.2.3bis.1.35. Niet Technisch
Nadere informatieMinder stookkosten bij houtstoken
Minder stookkosten bij houtstoken door :Gerard A.M. Prinsen en Alexander V. van Hunnik 26 juni 2013 Turnkey oplossingen voor biomassa verbrandingssystemen sinds 1910 DE BELANGRIJKSTE AKTIVITEITEN Biomassa
Nadere informatieAntwoord: Ja, onder bepaalde weersomstandigheden zal de pluim zichtbaar zijn als gevolg van waterdamp in de rook.
Veelgestelde vragen en antwoorden: Op de site van Omrin worden de daggemiddelde emissiegegevens van de gemeten componenten in de schoorsteen van de Reststoffen Energie Centrale (REC) weergegeven. Naar
Nadere informatie(Veront)reiniging kleding brandweer in relatie tot gezondheid. 17 april 2013 Ten Cate
(Veront)reiniging kleding brandweer in relatie tot gezondheid 17 april 2013 Ten Cate Reska Kalter Arbo Unie Vestiging Hengelo 06 5250 1499 Fred van de Kolck Arbo Unie Arbo Unie Vestiging Nijmegen 06 5250
Nadere informatieTussentijdse analyse verhoogde dioxine-emissie
Addendum, 22 januari 216 Tussentijdse analyse verhoogde dioxine-emissie 1. Er is een verhoogde piek in de emissie van dioxinen in periode 3 ( 1-28 oktober 215) gemeten. De hoeveelheid dioxines is bevestigd
Nadere informatieEmissies uit bijstoken van gevaarlijke afvalstromen
CE Centrum voor energiebesparing en schone technologie Oude Delft 180 2611 HH Delft Tel: (015) 2 150 150 Fax: (015) 2 150 151 E-mail: ce@antenna.nl URL: http://antenna.nl/ce Emissies uit bijstoken van
Nadere informatieAfvalverbrandingsinstallatie SITA ReEnergy Roosendaal BV te Roosendaal
Afvalverbrandingsinstallatie SITA ReEnergy Roosendaal BV te Roosendaal Toetsingsadvies over het milieueffectrapport en de aanvulling daarop 18 mei 2010 / rapportnummer 2210-46 1. OORDEEL OVER HET MER
Nadere informatieVerbranding van Afval
Energiewinning 4.0 De Ketel Het doel van de ketel is de warmte die tijdens de verbranding vrijkomt over te dragen aan het water, dat verdere benutting van die warmte mogelijk maakt. Reeds aan het eind
Nadere informatieemissie broeikasgassen
Eco-efficiëntie van de industrie D index (=1) 12 11 1 9 8 7 6 5 21 22 23 24 26 27 26 bruto toegevoegde waarde totaal energiegebruik emissie fijn stof (M 2,5 ) emissie broeikasgassen emissie ozonprecursoren
Nadere informatieGericht op de toekomst. Stikstofoxiden. Praktische toepassing van meten van NO x
Stikstofoxiden Praktische toepassing van meten van NO x Maarten van Dam Mvdam@testo.nl 06-53782193 Michel de Ruiter Michel.deruiter@multi-instruments.nl 06-20360160 Dia 2 van 132 Waarom meten? Wetgeving:
Nadere informatieDeNOx-installatie. Onmisbaar voor schone lucht
DeNOx-installatie Een DeNOx-installatie is niets meer dan een uit de kluiten gewassen autokatalysator. Net als de installatie onder uw vierwieler zorgt een DeNOx-installatie ervoor dat schadelijke stoffen
Nadere informatieWelkom. Dé toeleverancier voor veilig werken. Ademhalingsbescherming
23-3-2017 Welkom Dé toeleverancier voor veilig werken Ademhalingsbescherming 1 Veiligheidsblad Topsin Veiligheidsblad Apron XL 2 Veiligheidsblad Proseed Gevaarsymbolen Schadelijk Corrosief Ontvlambaar
Nadere informatieWelkom. Dé toeleverancier voor veilig werken
Welkom Dé toeleverancier voor veilig werken Ademhalingsbescherming Veiligheidsblad Topsin Veiligheidsblad Apron XL Veiligheidsblad Proseed Gevaarsymbolen Schadelijk Corrosief Ontvlambaar Milieugevaarlijk
Nadere informatie3. Wat is volgens de minister de oorzaak van de overschrijdingen? Hoe denkt men deze situatie te verhelpen?
Vraag nr. 235 van 7 augustus 2003 van de heer JOHAN MALCORPS Spaanplaatbedrijven Emissies Volgens het Milieuhandhavingsrapport 2001 van de afdeling Milieu-inspectie werden in de loop van 2001 controlemetingen
Nadere informatie3. Leid uit de formules van water, zwaveldioxide en zwavelzuur af welke stof uit de lucht hier bedoeld wordt..
Steenkool Steenkool komt in heel veel verschillende vormen voor. Dat geldt voor het uiterlijk van de steenkool. De kleur van steenkool kan bijvoorbeeld variëren van bruin tot zwart, steenkool kan hard
Nadere informatieKolenvergasser. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs 24 December 2014 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/56205 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieEmissiereductie Afvalverbranding
TNO Milieu, Energie en Procesinnovatie Business Park E.T.V. Laan van Westenenk 501 Postbus 342 7500 AH Apeldoorn TNO-rapport R 2001/131 Emissiereductie Afvalverbranding 1995-1999 Reductie van rookgasemissies
Nadere informatieDe NH 3 -uitstoot speelt, via de vorming van ammoniumzouten (secundair aërosol), ook een zeer belangrijke rol bij de problematiek van fijn stof.
4.10 AMMONIA (NH 3 ) Gasvormig ammonia behoort niet tot de 13 prioritair te volgen stoffen, vermeld in annex I van de EG-richtlijn 96/62/EG. De NH 3 -uitstoot in de atmosfeer levert nochtans een niet te
Nadere informatieRIJKSINSTITUUT VOOR VOLKSGEZONDHEID EN MILIEUHYGIËNE BILTHOVEN. Onderzoek emissies afvalverbrandingsinstallaties Bijlagen bij het eindrapport
RIJKSINSTITUUT VOOR VOLKSGEZONDHEID EN MILIEUHYGIËNE BILTHOVEN Addendum bij rapport nr. 738473006 Onderzoek emissies afvalverbrandingsinstallaties Bijlagen bij het eindrapport A.A. Sein, J.J. Sluij mers,
Nadere informatieLiteratuurstudie naar de reële emissies van houtverbranding
Vlaanderen is milieu Literatuurstudie naar de reële emissies van houtverbranding Eindrapport VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be V Management samenvatting Deze studie geeft een overzicht van de effectieve
Nadere informatiein het kort 2 identieke proceslijnen Verwerkt 290.000 ton afval per jaar 24 uur per dag, 7 dagen per week in bedrijf
in het kort 2 identieke proceslijnen Verwerkt 290.000 ton afval per jaar 24 uur per dag, 7 dagen per week in bedrijf Verbranding: watergekoelde roosteroven, vijftreksketel Energieterugwinning: elektriciteitsproductie
Nadere informatieHR WKK met CO 2 winning
HR WKK met CO 2 winning Door: Herman Klein Teeselink HoSt Sheet 1 of 22 Inhoud HoSt HoSt ImtechVonkV.O.F. - Reinigen van rookgassen - Rookgascondensor / Scrubber - Nat elektrostatisch filter - Waterbehandeling
Nadere informatieOverzicht aanpassingen aan het LUC
12/11/2012 Overzicht aanpassingen aan het LUC W. Swaans en analyse van lucht (LUC)» Methoden bijgevoegd na WG van 25/10/2011 en reeds Ministerieel goedgekeurd Bepaling van het gehalte gasvormig HCN in
Nadere informatieAardolie is een zwart, stroperig mengsel van heel veel stoffen, wat door middel van een bepaalde scheidingsmethode in zeven fracties gescheiden wordt.
Meerkeuzevragen Naast koolstofdioxide en waterdamp komen bij verbranding van steenkool nog flinke hoeveelheden schadelijke stoffen vrij. Dit komt doordat steenkool ook zwavel- en stikstofatomen bevat,
Nadere informatiePAS. Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) De PAS is op 15 juni 2015 vastgesteld en treedt op 1 juli 2015 in werking.
Programmatische Aanpak Stikstof () De is op 15 juni 2015 vastgesteld en treedt op 1 juli 2015 in werking. De is de Programmatische Aanpak Stikstof: een programma waarin overheden, natuurorganisaties en
Nadere informatieStartnotitie. Ombouw bestaande GAVI Wijster naar SNCR Consulting Arnhem, 8 juni In opdracht van Essent Milieu Noord
30920362-Consulting 09-1105 Startnotitie Ombouw bestaande GAVI Wijster naar SNCR Arnhem, 8 juni 2009 In opdracht van Essent Milieu Noord KEMA Nederland B.V. Utrechtseweg 310, 6812 AR Arnhem Postbus 9035,
Nadere informatie4. In een bakje met natriumjodide-oplossing worden 2 loden elektroden gehangen. Deze twee elektroden worden aangesloten op een batterij.
Test Scheikunde Havo 5 Periode 1 Geef voor de volgende redoxreacties de halfreacties: a Mg + S MgS b Na + Cl NaCl c Zn + O ZnO Geef de halfreacties en de reactievergelijking voor de volgende redoxreacties:
Nadere informatieBeschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant
Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant op de op 31 mei 2005 bij hen ingekomen aanvraag van de stichting Duurzame Energieproductie Pluimveehouderij (Stichting DEP) om een revisievergunning
Nadere informatieSamenvatting Chemie Overal 3 havo
Samenvatting Chemie Overal 3 havo Hoofdstuk 3: Reacties 3.1 Energie Energievoorziening Fossiele brandstoffen zijn nog steeds belangrijk voor onze energievoorziening. We zijn druk op zoek naar duurzame
Nadere informatieMilieuaspecten D Alessandro Termomeccanica BENEKOV
Milieuaspecten D Alessandro Termomeccanica BENEKOV biomassa gestookte ketels IndiEco bv, Lionstraat 6A 5831 AK BOXMEER T : 0485-521690 W : www.indieco.nl Inleiding Kleinschalige biomassa gestookte ketels
Nadere informatieNIeT-TeCHNIsCH rapport
NIeT-TeCHNIsCH rapport Besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (Vlarem II) B.S. 31/07/1995 Artikel 5.2.3bis.1.35. ISV_Covers2016_finaal.indd
Nadere informatieHoofdstuk 3: Water, zuren en basen
Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II Vmbo 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II 1. Bouw van materie 2. Verbranding 3. Water, zuren en basen 4. Basis chemie voor beroep
Nadere informatieNotitie. Stoorstoffen AEB
Notitie Datum Februari 2008 Onderwerp Stoorstoffen AEB Inleiding In de acceptatievoorwaarden van AEB worden een aantal afvalstoffen genoemd welke door AEB niet geaccepteerd kunnen worden. In dit document
Nadere informatieNiet technisch rapport Biostoom Oostende nv
Niet technisch rapport Biostoom Oostende nv In uitvoering van Art. 5.2.3bis.1.35. Vlarem II opgemaakt ten behoeve van de toezichthoudende overheid en OVAM. Werkingsjaar 2017 Verwerkingsinstallatie: Biostoom
Nadere informatieinbreng en heeft als gevolg minder scaling (kalkafzetting in de vorm van calciumcarbonaat).
Mest verwerken Dierlijke mest is vaak vloeibaar en bevat onder andere ammoniak en ammoniumzouten. Men kan uit deze drijfmest ammoniumsulfaat maken dat als meststof kan dienen. Omdat de prijs van kunstmest
Nadere informatieEmissies naar lucht door de energievoorziening,
Indicator 1 mei 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van vrijwel alle belangrijke
Nadere informatieprovincie HOLLAND ZUID
Zaaknummer:00106579 / COS provincie HOLLAND ZUID BESCHIKKING omgevingsvergunning regulier (milieuneutraal) 1. BESLUIT OMGEVINGSVERGUNNING 1.1 Onderwerp Wij hebben op 17 augustus 2012 een aanvraag voor
Nadere informatieBrandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw
Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw Leo de Ruijsscher Algemeen directeur De Blaay-Van den Bogaard Raadgevende Ingenieurs Docent TU Delft faculteit Bouwkunde Inleiding Nu de brandstofcel langzaam
Nadere informatieEmissies naar lucht door de energievoorziening,
Indicator 29 april 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van een aantal belangrijke
Nadere informatieNiet technisch rapport Biostoom Oostende nv
Niet technisch rapport Biostoom Oostende nv In uitvoering van Art. 5.2.3bis.1.35. Vlarem II opgemaakt ten behoeve van de toezichthoudende overheid en OVAM. Jaartal: 2015 Verwerkingsinstallatie: Biostoom
Nadere informatieRekenen aan reacties (de mol)
Rekenen aan reacties (de mol) 1. Reactievergelijkingen oefenen: Scheikunde Deze opgaven zijn bedoeld voor diegenen die moeite hebben met rekenen aan reacties 1. Reactievergelijkingen http://www.nassau-sg.nl/scheikunde/tutorials/deeltjes/deeltjes.html
Nadere informatieNO, NO2 en NOx in de buitenlucht. Michiel Roemer
NO, NO2 en NOx in de buitenlucht Michiel Roemer Inhoudsopgave Wat zijn NO, NO2 en NOx? Waar komt het vandaan? Welke bronnen dragen bij? Wat zijn de concentraties in de buitenlucht? Maatregelen Wat is NO2?
Nadere informatieNiet technisch rapport Biostoom Oostende nv
Niet technisch rapport Biostoom Oostende nv In uitvoering van Art. 5.2.3bis.1.35. Vlarem II opgemaakt ten behoeve van de toezichthoudende overheid en OVAM. Werkingsjaar 2016 Verwerkingsinstallatie: Biostoom
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 28998 21 mei 2019 Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat van 17 mei 2019, IenW/BSK-2019/92054,
Nadere informatieOnderwerp: Verbrandingsgassen van huishoudelijke toestellen
Nummer 25 Onderwerp: Verbrandingsgassen van huishoudelijke toestellen 1. Inleiding Voor gasgestookte (huishoudelijke) toestellen gelden vele eisen die voor het overgrote deel betrekking hebben op het veilig
Nadere informatieOefen opgaven rekenen 4 HAVO bladzijde 1
Oefen opgaven rekenen 4 HAVO bladzijde 1 Opgave 1 uitrekenen en afronden Bij +/- rond je af op het kleinste aantal DECIMALEN, bij x/ rond je af op het kleinste aantal SIGNIFICANTE CIJFERS. Bij gecombineerde
Nadere informatieSamenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9
Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9 Samenvatting door Dylan 551 woorden 30 december 2016 9 4 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Nova Paragraaf 1 Aardolie ( onzuivere stof ) - Organisch materiaal -
Nadere informatieOnderzoek kosten actualisatie BEES B Pieter Kroon/Wouter Wetzels; ECN Beleidsstudies
Onderzoek kosten actualisatie BEES B Pieter Kroon/Wouter Wetzels; ECN Beleidsstudies Ten behoeve van doelgroepen overleg VROM maart 2008 www.ecn.nl Inhoud 1. Nederlandse situatie 2. Positie BEES B ten
Nadere informatieYerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland.
Yerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland. Wij zijn gevestigd in Yerseke, dicht bij de havens van Rotterdam en Antwerpen
Nadere informatie1) Stoffen, moleculen en atomen
Herhaling leerstof klas 3 1) Stoffen, moleculen en atomen Scheikundigen houden zich bezig met stoffen. Betekenissen van stof zijn onder andere: - Het materiaal waar kleding van gemaakt is; - Fijne vuildeeltjes;
Nadere informatieOp onderstaande afbeelding is een zogenaamd stookdiagram weergegeven.wat stellen de lijnen 1-4 en 1-9 voor?
Proefexamen Stoomketels EPT niveau 5 (Nr 92) Datum : Tijd : 1 uur Aantal opgaven : 14 Vraag 1 Wat is de functie van secundaire lucht A: Drogen afval en mengen rookgassen B: Mengen rookgassen, oxidatie
Nadere informatieniet-technisch rapport
2016 niet-technisch rapport Besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieu-hygiëne (Vlarem II) B.S. 31/07/1995 Artikel 5.2.3bis.1.35. Niet Technisch
Nadere informatieNOx reductie. Oscar Moers en Max Breedijk
NOx reductie Oscar Moers en Max Breedijk Oscar Moers Afgestudeerd HTS Werktuigbouwkunde en HTS Technische Bedrijfskunde Werkzaam bij Elco Burners B.V. sinds 2006, eindverantwoordelijk voor service Elco
Nadere informatieEmissies naar lucht door de industrie,
Indicator 25 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De industrie levert voor alle
Nadere informatieBijlage 1.2.2bis bij het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne
Bijlage 4 bij het besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse besluiten inzake leefmilieu houdende omzetting van Europese richtlijnen en andere diverse wijzigingen Bijlage 1.2.2bis bij het
Nadere informatieDiesel. AdBlue is een gedeponeerd handelsmerk van de Vereniging van Duitse automobielfabrikanten (VDA). ONTDEK ADBLUE
Diesel AdBlue is een gedeponeerd handelsmerk van de Vereniging van Duitse automobielfabrikanten (VDA). ONTDEK ADBLUE Korte samenvatting BELANGRIJKSTE KENMERKEN Wat is AdBlue?... 3 Waar dient het voor?....
Nadere informatievoor de deur Mobiele opvangmiddelen voor afvalwater Opslag van afvalwater Clean Water Mobiele waterzuiver
Mobiele waterzuivering voor de deur Mobiele opvangmiddelen voor afvalwater Opslag van afvalwater Clean Water Mobiele waterzuiver ing Afvalwater zuiveren voor de deur Afvalwater zuiveren voor de deur? Niet
Nadere informatieOefenvraagstukken 5 HAVO Hoofdstuk 13 Antwoordmodel
Oefenvraagstukken 5 AVO oofdstuk 13 Antwoordmodel Reactieomstandigheden 1 + 2 et zuur was in overmaat aanwezig dus de hoeveelheid O 2 is afhankelijk van de hoeveelheid ao 3. Alle drie gaan uit van dezelfde
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer,
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 16519 21 oktober 2010 Regeling van de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer van 13 oktober
Nadere informatieNieuwe technieken voor minder milieubelasting in de energie- en industriesector Pieter Kroon, ECN Beleidsstudies, 26 juni
Nieuwe technieken voor minder milieubelasting in de energie- en industriesector Pieter Kroon, ECN Beleidsstudies, 26 juni 2009 www.ecn.nl Inhoud Lange termijn milieudoelen en wat is daar voor nodig - Luchtverontreiniging
Nadere informatieNr. Werkveld Soort en omvang Methode & procedures
(Kamer Koophandel 32069296) Deze bijlage is geldig : 04-07-2013 tot 01-06-2016 Vergt bijlage d.d.: 04-02-2013 Nr. Werkveld Soort en omg Methode & procedures Productgroep Validatie & Monitoring 1. Sterilisatoren:
Nadere informatieINHOUD. 1. De aard, de herkomst en de hoeveelheid in ton van de aangevoerde afvalstoffen
INHOUD 1. De aard, de herkomst en de hoeveelheid in ton van de aangevoerde afvalstoffen 2. Het verloop van emissies voor water en lucht 2.1. Waterverbruik en lozing 2.2. Emissies in de lucht 3. Overzicht
Nadere informatieBIOMASSA ENERGIE INSTALLATIES DUURZAAM EN EFFICIËNT ENERGIE UIT BIOMASSA. www.host.nl
NL BIOMASSA ENERGIE INSTALLATIES DUURZAAM EN EFFICIËNT ENERGIE UIT BIOMASSA www.host.nl BIOMASSA GESTOOKTE ENERGIE INSTALLATIES Biomassabrandstoffen zoals hout, stro, kaf of andere organisch afval zijn
Nadere informatieWijzigingen emissienormen
Inleiding Vlaremtrein Wijzigingen emissienormen Een overzicht door Brenda Mariën publicatie in BS: 7 januari 009 in werking op maart 009 wijzigingen Verschillende rubrieken Vergunningsvoorwaarden: o.a.
Nadere informatieEindexamen scheikunde havo 2002-I
4. Antwoordmodel Rood kwik 1 Een juiste afleiding leidt tot de lading 5+. berekening van de lading van twee kwik(ii)ionen en zeven oxide-ionen: tweemaal 2+ optellen bij zevenmaal 2-1 conclusie 1 Indien
Nadere informatieEindexamen scheikunde havo 2005-I
4 Beoordelingsmodel Zeewater 1 Sr 2+ juist symbool 1 juiste lading bij gegeven symbool 1 2 aantal protonen: 6 aantal neutronen: 8 juiste aantal protonen 1 aantal neutronen: 14 verminderen met het aantal
Nadere informatieEmissies van broeikasgassen door de land- en tuinbouw,
Emissies van broeikasgassen door de land- en tuinbouw, 1990-2009 Indicator 19 oktober 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieVorming van niet-metaaloxiden
Vorming van niet-metaaloxiden Leerlingenproef 4: verbranden van koolstof ORIËNTEREN Welke organische stofklasse ontstaat er bij het verbranden van koolstof? Hypothese: Er ontstaat een niet-metaaloxide,
Nadere informatieOmgevingsgvergunning
Besluit van Gedeputeerde Staten van Limburg Omgevingsgvergunning Ambtshalve wijziging voorschrift Menten-Hilkens B.V. te Haelen Zaaknummer 2012-0112 d.d. 3 mei 2012. Verzonden: INHOUDSOPGAVE 1 Besluit
Nadere informatieUpdates t.o.v. Ministerieel goedgekeurde versie van april 2017
Updates t.o.v. Ministerieel goedgekeurde versie van april 2017 LUC/0/001 Meetplaats in het gaskanaal 09/2017 Onder 5 Evaluatie meetplaats bij de rapportering : - afstandsrichtlijnen i.p.v. afstandsregels
Nadere informatieHOOFDSTUK 7 VERGELIJKING VAN DE ALTERNATIEVEN
HOOFDSTUK 7 VERGELIJKING VAN DE ALTERNATIEVEN 06040R.MER.H7(vergelijking)(def) juni 2007 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 7 Vergelijking van de alternatieven... 1 7.1 Inleiding... 1 7.2 Overzicht van milieucompartimenten...
Nadere informatieBepaling van het totale gehalte (som van de stofvormige- en gasvormige fractie) aan metalen in een gaskanaal
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van lucht Bepaling van het totale gehalte (som van de stofvormige- en gasvormige fractie) aan metalen in een gaskanaal Versie mei 2014 LUC/III/010 Inhoud
Nadere informatieInhoud. Regelgeving voor stookinstallaties sterk in beweging 30-11-2012
Regelgeving voor stookinstallaties sterk in beweging Schakel - Stookinstallaties in het activiteitenbesluit Wim Burgers Kenniscentrum InfoMil Inhoud 1. Zes veranderingen in regelgeving Consequenties voor
Nadere informatieRekenen aan reacties 2. Deze les. Zelfstudieopdrachten. Zelfstudieopdrachten voor volgende week. Zelfstudieopdrachten voor deze week 18-4-2016
Rekenen aan reacties 2 Scheikunde Niveau 4 Jaar 1 Periode 3 Week 4 Deze les Rekenen aan reactievergelijkingen Samenvatting Vragen Huiswerk voor volgende week Bestuderen Lezen voor deze week Bestuderen
Nadere informatieLuchtzuiveringstechnieken. 1 Inhoud Inleiding Overzicht verschillende luchtzuiveringstechnieken... 2
1 Inhoud 1 Inhoud... 1 1.1 Inleiding...2 2 Overzicht verschillende luchtzuiveringstechnieken... 2 3 Luchtzuiveringstechnieken... 4 3.1 Doekenfilter...4 3.1.1 rincipeschema... 4 3.1.2 rocesbeschrijving...
Nadere informatieJaarrapportage luchtemissies
Jaarrapportage luchtemissies 2014 Auteur: S. Bosch en C. Jonkman Datum: 26 augustus 2015 Kenmerk: 15.00717 REC.rap Versie: 2.0 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 1 Inleiding en leeswijzer... 4 2 Periodieke luchtemissiemetingen...
Nadere informatieRIJKSINSTITUUT VOOR VOLKSGEZONDHEID EN MILIEUHYGIËNE BILTHOVEN. De afvalverbranding in 1986
RIJKSINSTITUUT VOOR VOLKSGEZONDHEID EN MILIEUHYGIËNE BILTHOVEN Rapportnr. 738605004 De afvalverbranding in 1986 J.A.E.M. Siemens mei 1988 Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van het Ministerie
Nadere informatieFOSSIELE BRANDSTOFFEN
FOSSIELE BRANDSTOFFEN De toekomst van fossiele energiebronnen W.J. Lenstra Inleiding Fossiele energiebronnen hebben sinds het begin van de industriele revolutie een doorslaggevende rol gespeeld in onze
Nadere informatieREC Harlingen Advies m.b.t. de stand van de techniek
Versie Beschrijving Datum/auteur Datum/gecontroleerd Datum/goedgekeurd 100 Eerste versie 15-02-16/jw 15-02-16/ml 200 Tweede versie 17-02-16/jw 17-02-16/ml 300 Derde versie 17-02-16/jw 400 Vierde versie
Nadere informatie