Regionaal Kompas Flevoland

Transcriptie

1 Regionaal Kompas Flevoland Regionaal beleid maatschappelijke opvang, openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ), vrouwenopvang, zwerfjongeren, nazorg ex-gedetineerden, verslavingszorg, huiselijk geweld/kindermishandeling en beschermd wonen 1

2 Regionaal Kompas Flevoland Regio Flevoland 3

3 Inhoud DEEL I: Kader 7 1. Inleiding en aanleiding 7 2. Beleidskaders 9 3. Regionale ondersteuningsstructuur Financiën 21 DEEL II: Deelplannen 27 A. Maatschappelijke opvang, OGGZ, nazorg ex-gedetineerden, zwerfjongeren 31 Preventie 31 Hulpverlening 32 Nazorg 34 B. Verslavingszorg 37 Preventie 37 Hulpverlening 37 Nazorg 39 C. Vrouwenopvang, huiselijk geweld en kindermishandeling 41 Preventie 41 Hulpverlening 42 Nazorg 44 DEEL III: Bijlagen 47 Bijlage 1: Analyse van de regio 47 Bijlage 2: Vastgesteld beleidsplan beschermd wonen Bijlage 3: Verklarende woordenlijst 65 Bijlage 4: Evaluatie Stedelijk Kompas, verslavingsbeleid en beleid huiselijk geweld 66 Bijlage 5: Context relevante wetgeving: Wet langdurige zorg en Wetsvoorstel 70 verplichte geestelijke gezondheidszorg Bijlage 6: Lijst voorzieningen regio Flevoland

4 1. Inleiding en aanleiding Deel I Kader 1.1 Aanleiding Sinds 1 januari 2015 heeft de Rijksoverheid drie transities in gang gezet, om de ontstane fragmentatie op het gebied van zorg, welzijn, werk en inkomen (participatie) tegen te gaan. Deze transities houden alle drie een bezuiniging, een decentralisatie en een kanteling in. Een decentralisatie van verantwoordelijkheden van Rijk en provincie naar de gemeente. En een kanteling in die zin dat de overheid minder voor inwoners gaat zorgen en hen meer gaat aansporen om actief (participatie) en zelfredzaam te zijn in de samenleving en voor anderen te zorgen (sociaal netwerk). Een kanteling die uitgaat van een focus op datgene wat mensen wél kunnen in plaats van een focus op de onmogelijkheden of beperkingen die iemand heeft. Dit alles is gekoppeld aan flinke bezuinigingen. 1.2 Regionaal beleid De regiogemeenten in Flevoland grijpen de transities aan om de ondersteuning aan kwetsbare groepen in de samenleving anders en beter in te richten en hun participatie te vergroten. Zij willen de versnippering in de ondersteuning tegengaan en de mogelijkheden van mensen versterken om zelf een oplossing te vinden voor hun problemen. Daarbij willen zij uitgaan van de mogelijkheden en talenten van mensen en hun vermogen om zich samen voor de samenleving in te zetten. Voorheen was het Stedelijk Kompas het beleidskader voor kwetsbare doelgroepen zoals dak- en thuislozen en de OGGZ en hadden we aanpalend de regiovisies huiselijk geweld en verslavingsbeleid. De decentralisaties en transities in het sociaal domein en de toevoeging van het beschermd wonen geven aanleiding om te kijken wat de gevolgen hiervan zijn voor het regionale beleid. In overleg met de regiogemeenten is gekozen om een (integraal) regionaal beleidsplan op te stellen, met een duidelijke overkoepelende ondersteuningsstructuur. Het beleid is getoetst aan het jeugdbeleid. Dit document vormt de kapstok voor de nadere uitwerking in een uitvoeringsplan tot en met Het bevat de hoofdlijnen van de nieuwe regionale zorgstructuur, inclusief beleidsplannen maatschappelijke opvang, openbare geestelijke gezondheidszorg, verslavingsbeleid, huiselijk geweld/kindermishandeling/vrouwenopvang en beschermd wonen. Deze plannen zijn in samenspraak met de regiogemeenten gemaakt. De evaluaties van het Stedelijk Kompas, het verslavingsbeleid, het beleid voor huiselijk geweld en de daaruit voortgekomen aandachtspunten (zie bijlage Evaluaties), zijn een belangrijke leidraad voor dit nieuwe regionale kader. Het beleid is naast regionaal opgesteld, ook regionaal getoetst. Door middel van een adviesaanvraag hebben wij een goed onderbouwd advies gekregen van alle regionale Wmo-raden. Het was voor zowel de raden als voor ons een primeur die we als zeer constructief en prettig hebben ervaren. Mede door dit advies is het beleidsplan sterker geworden. Aangezien het nog niet duidelijk is of de centrumgemeente-constructie na 2017 nog bestaat en de transities in het sociaal domein in alle gemeenten nog volop bezig zijn, is de looptijd van dit regionale beleidsplan van 2015 tot en met

5 2. Beleidskaders In de loop van 2016 wordt opnieuw bekeken welke beleidstaken regionaal worden opgepakt en welke financieringsconstructie hier het beste bij past. 1.3 Leeswijzer Alvorens de nieuwe regionale zorgstructuur en het regionale beleid te omschrijven, geven we eerst een nadere omschrijving van eerder genoemde ontwikkelingen gelieerd aan de transities in het sociaal domein en de nieuwe (regionale) taken. We sluiten deel I af met een financieel overzicht. Vervolgens gaan we in deel II in op beleidsprioriteiten voor de komende jaren (tot en met 2017) die zijn ondergebracht als aparte hoofdstukken voor maatschappelijke opvang/ OGGZ, verslavingsbeleid, huiselijk geweld en beschermd wonen. Laatstgenoemde betreft een reeds vastgesteld beleidsplan voor 2015, met ruimte voor herziening in Daarom is besloten deze apart op te nemen als bijlage. Deel III, ten slotte, bestaat uit enkele bijlagen waar in de tekst naar verwezen wordt. Daar waar in dit document gesproken wordt over lokale ondersteuningsteams, bedoelen we de lokale wijkteams, sociale teams of andere varianten, omdat deze in elke gemeente een andere benaming hebben. In dit hoofdstuk schetsen we het beleidskader. Dit is van belang om tot aansluitende beleidsplannen te komen waarin de ambities, beleidsdoelstellingen en prioriteiten worden vastgesteld. Daartoe schetsen wij eerst de gevolgen van de transities in het sociaal domein die ons werkveld en de keten raken. Op basis hiervan hebben de zes gemeenten van Flevoland een aantal uitgangspunten geformuleerd, waarmee we verder kunnen werken aan een passende regionale ondersteuningsstructuur die zo veel mogelijk aansluit bij de lokale situatie. We werken toe naar een structuur voor kwetsbare groepen, waarbij er kwalitatief goede regionale voorzieningen en specialistische expertise voorhanden is en waarbij tegelijkertijd ruimte is voor couleur locale per gemeente. 2.1 Gevolgen van de transities voor het regionale beleid De decentralisaties hebben als gevolg dat verschillende taken nu onder verantwoordelijkheid van de gemeenten vallen. De verschillende wetten (zie ook bijlage 6: context relevante wetgeving) vertonen sterke samenhang. De hoofddoelen participatie, zelfredzaamheid en eigen kracht overlappen elkaar grotendeels en leiden in de beleidsuitvoering tot talloze verbindingen in de keten van preventie, opvang en hulpverlening en wonen met dagbesteding, werk en inkomen. In de figuur op de volgende pagina wordt duidelijk wat de veranderende wetgeving tot gevolg heeft voor de beleidsopgaven, onderlinge samenhang en de noodzaak tot transformatie en innovatie. De belangrijkste nieuwe uitgangspunten zoals in de Wmo, Jeugdwet en Participatiewet zijn opgenomen, richten zich op eigen kracht, integrale oplossingen, de gemeente als meest nabije overheid en waar nodig maatschappelijke ondersteuning. In deze nieuwe structuur is samenwerking tussen gemeenten niet langer optioneel. Door zowel regionale als lokale financiering en door de uitwerking van andere regionale beleidsplannen gaan we de komende jaren intensief onderling afstemmen en besluiten. Almere blijft voorlopig actief als centrumgemeente voor maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, verslavingsbeleid en beschermd wonen (nieuwe taak per 2015). De rol van de centrumgemeente bestaat uit het voeren van regie op het beleid van het Regionaal Kompas in overleg met de regiogemeenten en stakeholders, de verdeling van de regiomiddelen, het afleggen van verantwoording aan het Rijk hierover en bijdragen aan de landelijke monitor van behaalde resultaten. 8 9

6 Figuur 1: Gevolgen veranderende wetgeving WMO Jeugdwet P-wet Maatschappelijke Opvang Verslavingsbeleid Vrouwenopvang Veilig Thuis Flevoland Beschermd Wonen Meest nabije overheid Integrale oplossingen Maatschappelijke ondersteuning Eigen kracht Samenleving 2.2 Nieuwe regionale opgave: beschermd wonen Bij beschermd wonen gaat het om het bieden van onderdak en begeleiding aan personen met een psychische aandoening (huidig zorgzwaartepakket ggz, categorie C). Het gaat om personen bij wie op participatie gerichte ondersteuning vanuit een beschermde woonomgeving centraal staat. Deze vorm van wonen en zorg is per 1 januari 2015 overgeheveld naar gemeenten. Voor de regionale aanpak en inzet van de regionale rijksmiddelen is het beschermd wonen toegevoegd aan de centrumtaak voor de maatschappelijke opvang. Regionale functie/ Verplichte samenwerking gemeenten/ regio en lokale financiering Uitdaging: transformatie en innovaties Beleid Regionaal Beleidsplan Jeugdhulp Regionaal Kompas Het vastgestelde beleidsplan beschermd wonen is daarom onderdeel van dit Kompas (zie ook bijlage 2). 2.3 Maatschappelijke opvang, OGGZ, nazorg ex-gedetineerden en zwerfjongeren Sinds 2008 zijn maatschappelijke opvang, openbare geestelijke gezondheidszorg en verslavingsbeleid opgenomen in het regionale Flevolandse beleid met Almere als centrumgemeente. Tot nog toe werden doelen en acties opgenomen in het Stedelijk Kompas. Vanuit de gedachte integraler te gaan werken, is dit beleidsveld nu deel van dit Regionaal Kompas. Voor alle beleidsvelden - inclusief verslavingszorg, huiselijk geweld en beschermd wonen - geldt dat we maximaal willen inzetten op preventie. Ook nazorg is een vorm van preventie, om zo te voorkomen dat mensen terugvallen. De hulpverlening richt zich op de hoofddoelen geen mensen tussen wal en schip, eigen kracht en participatie en een sluitende aanpak waar er raakvlakken zijn met andere beleidsterreinen. 2.4 Verslavingsbeleid Verslavingsbeleid was niet eerder integraal opgenomen in het regionale beleid. Voorheen bestonden er regiovisies. Omdat de beleidsterreinen en de doelgroepen veel overlap met elkaar hebben, is in overleg met de regio besloten om het verslavingsbeleid vanaf 2015 onderdeel te laten worden van het regionale plan. Ook hier laten de hoofddoelen zich vertalen in nadruk op preventie, passende nazorg en integrale hulpverlening. 2.5 Huiselijk geweld, kindermishandeling Ook het beleid op het terrein van huiselijk geweld en kindermishandeling was tot dusver niet opgenomen in het Regionaal Kompas. Met ingang van 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de organisatie van een Advies- en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (AMHK). Dit is de samenvoeging van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling en de Steunpunten Huiselijk Geweld. De naam van de nieuw te ontwikkelen organisatie is Veilig Thuis Flevoland. De nieuwe aanpak van geweldsvormen met behulp van Veilig Thuis is primair gericht op het signaleren, melden en stoppen van geweld, crisisinterventie, het bieden van veiligheid en ambulante hulpverlening, procesregie op de ketenaanpak en deskundigheidsbevordering. 2.6 Uitgangspunten In samenspraak met de regio zijn vijf uitgangspunten geformuleerd. Zij dienen als handvatten die richting geven aan al het beleid voor kwetsbare mensen en ons handelen in de praktijk met en rond hen. We doen zo alles wat nodig is om de mensen om wie het gaat in staat te stellen zelfredzaam en samen met hun sociaal netwerk zo maximaal mogelijk op eigen kracht te leven. 1. We handelen als de meest nabije overheid De nieuwe wetgeving, waarin elke gemeente geheel verantwoordelijk is voor zijn kwetsbare inwoners, ondersteunt ons om het beleid, lokaal en gemeentelijk, krachtig in te richten en uit te voeren. Dicht bij de inwoners die het betreft en rekening houdend met de couleur locale. We willen deze lokale focus versterken door de transitieplannen/het beleid van de gemeenten als basis te nemen voor de invulling van het regionale beleid. Dit betekent dat de lokale ondersteuningsstructuur dient te voorzien in het voeren van regie op de ondersteuningsbehoefte, samen met de cliënt in zijn leefwereld. Dit kan bijvoorbeeld door aan elk cliëntsysteem een begeleider te verbinden die altijd samen met de cliënt, in elke fase van hulpverlening, ongeacht waar, optreedt. Het betekent dat onze drive en verantwoordelijkheid is dat de professionals elkaar kennen en we geen enkele cliënt loslaten voordat hij of zij op de juiste plek met de juiste ondersteuning is

7 We stimuleren de juiste houding om integraal en grensverleggend te werken en elkaar te kunnen aanspreken. We hebben hiermee al geëxperimenteerd de afgelopen jaren met inzet van zorgcoördinatoren Vangnet & Advies. We willen deze manier van werken verder verbeteren en waar nodig uitbreiden en beter aansluiten in de gemeenten. We gaan samenwerkingsafspraken maken met de lokale ondersteuningsteams over opschalen en afschalen van hulpverlening. En we gaan deze nabije manier van samenwerken met cliënten jaarlijks een aantal keren toetsen met behulp van casuïstiek. 2. We doen lokaal wat kan en regionaal wat nodig is Historisch hebben de gemeenten in Flevoland als afspraak dat preventie en nazorg behoren tot de lokale verantwoordelijkheid. De gespecialiseerde opvangvoorzieningen die moeten voldoen aan de landelijke toegankelijkheid hebben een (boven)regionale functie. Deze gebouwde voorzieningen zijn relatief duur en kunnen in principe alleen uit de rijksmiddelen gefinancierd worden. Tweedelijns jeugdhulpvoorzieningen zijn weliswaar in regioverband ingekocht, maar de toegang tot deze voorzieningen is een lokale verantwoordelijkheid. Gemeenten kunnen zo zorgen dat het gespecialiseerde aanbod aansluit bij wat door de lokale structuur wordt geboden. De meldpunten voor kindermishandeling en huiselijk geweld (Veilig Thuis Flevoland), openbare geestelijke gezondheidszorg (Vangnet & Advies) en de Centrale Toegang voor de opvang en het beschermd wonen zijn regionale voorzieningen, die behalve de wettelijke taken ook functioneren als expertisecentra. We willen daarom als zes gemeenten extra inzetten op de lokale deskundigheidsbevordering van professionals, zodat zij beter toegerust zijn om te bepalen wanneer gespecialiseerde deskundigheid nodig is (opschalen) en wanneer lokale deskundigheid voldoende is (afschalen). Daarnaast is er aandacht voor wanneer er sprake is van onveiligheid voor een kind, het opvangen van signalen en adequaat kunnen handelen. We gaan hiermee inzetten op vroegsignalering. In 2015 werken we toe naar een aanbod jeugdhulp dat past bij wat nodig is: geen strakke schotten meer op basis van diagnoses. We willen een indeling in zorgproducten die het doorlopende traject van ambulant naar - zo nodig - residentieel en van residentieel terug naar de wijk mogelijk maken. Daarnaast willen we een uitbreiding van de doelen van de hulp naar de leefdomeinen werk/dagbesteding en wonen. We werken toe naar een structuur die flexibel in te richten is en die aansluit bij het lokale beleid. Wat goed is, moet goed blijven. We gaan uit van de huidige uitvoering en passen die aan wanneer dit nodig is. Daarbij is innovatie een belangrijke voorwaarde. 3. We voeren cyclisch beleid met extra inzet op preventie en participatie We verwachten dat de lokale ondersteuningsteams in een eerder stadium in aanraking komen met mensen die steun nodig hebben. Dit moet meer dan voorheen voorkómen dat zwaardere en duurdere hulpverlening nodig is. De Participatiewet biedt daarbij nieuwe kansen door mensen dagbesteding, werkervaringsplaatsen of garantiebanen aan te bieden. Daarom sluiten we in ons regionale beleid nauw aan op de Participatiewet. De preventieve mogelijkheden van de lokale ondersteuningsteams willen we versterken door voorlichting en advies over de kwetsbare doelgroepen. Daarnaast willen we de koppeling leggen met het lokale preventieve aanbod, zoals schuldhulpverlening, ambulante verslavingszorg, vangnet et cetera. We continueren de aandacht voor nazorg, waardoor we terugval willen voorkomen. Zowel preventie als nazorg zijn dus gericht op het voorkómen van hulpverlening. Daarom spreken we van cyclisch beleid. 4. Geen mensen tussen wal en schip We willen de stagnatie van de instroom in de opvangvoorzieningen opheffen. Verbetering van door- en uitstroom naar zelfstandige, begeleide en beschermde woonruimte is daarvoor noodzakelijk. In relatie tot het nieuwe regionale beleid voor beschermd wonen moeten samenhangende afspraken worden gemaakt met woningcorporaties en andere partners in de gemeenten. Voor zwerfjongeren maken we een sluitende aanpak, zodat jongeren in onze regio een dak boven het hoofd hebben. Ook werken we aan passende huisvesting voor dakloze gezinnen vanuit het uitgangspunt dat gezinnen/kinderen niet in de opvang horen. 5. We pakken huiselijk geweld en kindermishandeling integraal en innovatief aan In de lokale ondersteuningsteams ontstaat capaciteit om (potentieel) huiselijk geweld te herkennen en zo nodig met het gezin een plan van aanpak te ontwikkelen of gespecialiseerde hulpverlening in te zetten. Zo komt preventie van geweld dichterbij. We realiseren het Oranje Huis: een (boven) regionale 24-uursvoorziening voor crisisopvang en begeleiding van slachtoffers na huiselijk geweld. Centrumgemeenten Almere (Flevoland) en Hilversum (Gooi en Vechtstreek) werken hierin intensief samen. De bijbehorende nieuwbouw (Almere Poort) wordt mogelijk eind 2016 opgeleverd. Met deze ontwikkeling kunnen we beter inzetten op regionale en landelijke versterking van de expertise en aanpak van huiselijk geweld, eergerelateerd geweld en mensenhandel. Veilig Thuis Flevoland wordt in 2015 doorontwikkeld met Samen Veilig, dat in dit overgangsjaar nog een verantwoordelijkheid heeft voor advies over en onderzoek naar kindermishandeling. De Jeugdwet is in deze opdracht mede richtinggevend. We beogen te onderzoeken of een integrale aanpak van crisissituaties en positionering in 12 13

8 Veilig Thuis een optie is. Ook onderzoeken we of interregionale samenwerking meerwaarde heeft, zowel inhoudelijk als financieel. 6. We sturen op de langere termijn op maatschappelijke effecten De gemeenten willen gaan sturen op het bereiken van maatschappelijke effecten in het sociaal domein. Almere is begonnen haar beleid in te richten op basis van onderstaande ambities, de maatschappelijke effecten. Deze maatschappelijke effecten kunnen ook regionaal van toepassing zijn op het sociaal domein. Het is de intentie dat alle ketenpartners bijdragen aan de maatschappelijke effecten. De tien maatschappelijke effecten in het sociaal domein: 1. Ontwikkelkansen van kinderen en jongeren zijn vergroot.. 2. Kinderen groeien gezond en veilig op. 3. Iedereen doet naar eigen kunnen mee, ongeacht zijn of haar beperkingen. 4. Inwoners en het bedrijfsleven zijn meer betrokken bij de eigen leef- en woonomgeving, ter verbetering van buurten, wijken en de stad en totstandkoming van sociale verbanden in de buurten. 5. Meer mensen nemen deel aan vrijetijdsactiviteiten in de eigen stad. 6. Het aanbod van (vrijetijds)voorzieningen is beter afgestemd op de vraag van inwoners. 7. Meer inwoners hebben een gezonde leefstijl. 8. Meer inwoners hebben toegang tot informatie en noodzakelijk advies, bemiddeling en zorg. 9. Er is minder overlast door bepaalde doelgroepen, zoals jongeren en verslaafden. 10. Meer inwoners zijn financieel zelfredzaam. In 2015 ligt het accent van de beleidsdoelen vooral op het realiseren en goed inregelen van de nieuwe lokale en regionale ondersteuningsinfrastructuur. Vanaf 2016 en verder kunnen we stappen zetten om concreet te gaan sturen op maatschappelijke effecten, waarbij elke gemeente zijn eigen aanpak kan ontwikkelen. 2.7 Cliëntparticipatie Inspraak en brede vertegenwoordiging van cliënten is van groot belang. Afgezien van reguliere instrumenten bij instellingen (zoals audits en klanttevredenheidsonderzoeken), willen we de kwetsbare doelgroepen ook vertegenwoordigd zien in de verschillende gemeentelijke adviesorganen. Zo is de Regionale stuurgroep OGGZ begonnen met cliëntparticipatie. Dit heeft meerwaarde om bottom-up informatie en inzicht te krijgen in hoe er wordt gewerkt in de keten en of dit voldoet voor de doelgroep. Het gaat om het laten voeden door cliëntorganisaties waarbij daadwerkelijke cliëntparticipatie plaatsvindt. Met de nieuwe Wmo-raden en de cliëntenraden kunnen beleidstukken en visies eerst langs de werkgroepen voor input. Op deze manier ontwikkelen we transparant beleid en komen we tot beleidsparticipatie. 2.8 Kwaliteit Gemeenten zijn wettelijk verantwoordelijk voor ondersteuning op het gebied van zorg, jeugd en inkomen. De centrale gedachte is dat het zorgaanbod zo veel mogelijk uitgaat van de eigen kracht van mensen. Een aantal kwaliteitseisen is in de Wmo, de Jeugdwet en de Wet professionalisering jeugdzorg wettelijk bepaald: de inzet van gekwalificeerd personeel; van toepassing zijnde kwaliteitskeurmerken; de certificering van instellingen; de effectiviteit van de geboden zorg; de wijze van verantwoording afleggen aan het Rijk over de inzet van middelen. De meeste instellingen zijn HKZ-gekwalificeerd (Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector). Ook het OGGZ-team/Centrale Toegang is HKZ-gekwalificeerd. De regiogemeenten hebben gezamenlijk uitgesproken dat we de kwaliteitseisen vanuit de Wmo en de Jeugdwet volgen. Daarnaast zijn gezamenlijk nog de volgende aanvullende eisen geformuleerd: Evidence-based (gebruik van gevalideerde methodieken); Klanttevredenheid en klantbeleving; Onderschrijving van het kwaliteitsmanifest door partners (op basis van de Almeerse kadernota sociaal domein waarin tien principes zijn omschreven). De Flevolandse gemeenten hebben de afgelopen jaren de Flevomonitor kwetsbare groepen en huiselijk geweld gefinancierd, die jaarlijks waardevolle informatie geeft over de specifieke doelgroepen en unieke geregistreerde personen bij de instellingen. In 2015 zetten we het gebruik van deze monitor voort. In de loop van het jaar bekijken we of we de monitor blijven gebruiken of dat we een ander type monitor willen dat meer aansluit bij de nieuwe (integrale) aanpak van het sociale domein. Verder wordt er momenteel op landelijk niveau gewerkt aan een nieuwe manier van monitoring en mogelijk een benchmark. Handhaving en toezicht op kwaliteit is opgenomen in de Wmo. 2.9 Transformeren en innoveren Bovenstaande veranderingen leiden tot een andere manier van werken. Zo willen we voor onze doelgroepen tot een nog meer integraal samenhangend beleid en daarmee tot ontschotting te komen. We willen zo veel mogelijk lokale inzet daar waar dat kan. Die inzet wordt primair geboden door de lokale ondersteuningsteams. Waar nodig schalen we op naar regionale inzet van opvang en hulpverlening. De nieuwe manier van werken geldt binnen organisaties, met partners in de stad én met de regiogemeenten. Transformatie - en als uitwerking daarvan innovatie - reikt echter verder dan een nieuwe manier van werken. Transformatie gaat over van zorgen voor naar zorgen dat. Door het scheppen van voorwaarden voor participatie, ondersteuning en een sociaal netwerk, kunnen mensen zelfredzaam zijn. Innovatie richt zich op de organisatie van die ondersteuning: waar transformatie het perspectief van de klant bedient, komt innovatie vooral van gemeenten, partners en andere instellingen die zich richten op hulpverlening

9 3. Regionale ondersteuningsstructuur 2.10 Conclusie Het regionale beleid moet goed aansluiten op het lokale beleid. Voor jeugd geldt dat het lokale beleid leidend is: hier is geen sprake van een regionaal kader. Zo is het ook in afspraken tussen gemeenten (centrumregeling) bepaald. Elke gemeente gaat zelf over de toegang, over de aansluiting op de lokale structuur en gespecialiseerde jeugdhulp en ook over de volumes. Aangezien dit laatste in alle gemeenten in volle ontwikkeling is, willen we in 2015 en in 2016 goed de vinger aan de pols houden. Dit betekent dat we indien nodig jaarlijks kunnen bijstellen. Het belangrijkste uitgangspunt bij het regionale beleid is dat we de behoeften en de leefwereld van de inwoner centraal stellen en de ambtelijke systeemwereld daar aan ondergeschikt maken. In het algemeen willen we de structuur behouden zoals die nu ook al regionaal is opgesteld. Daarnaast hebben we te maken met een aantal wettelijke kaders. Van belang in de nieuwe structuur is de aansluiting met de lokale ondersteuningsteams. Als in een ondersteuningsteam wordt geconstateerd dat er specialistische zorg nodig is, kunnen zij opschalen naar het regionale meldpunt OGGZ/ Vangnet en Advies. Daarnaast is het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling samen met de Steunpunten Huiselijk Geweld doorontwikkeld naar het Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK) onder de naam Veilig Thuis Flevoland. Met onderstaande visie hebben we gezamenlijk geprobeerd om een passende regionale structuur neer te zetten waaronder we verschillende beleidsplannen hangen met ieder een eigen uitwerking. 3.1 Nieuwe ondersteuningsstructuren in schema Het schema op de volgende pagina geeft een overzicht van de lokale en bovenlokale ondersteuning en opvang. Voor de kwetsbare doelgroepen is het noodzakelijk dat er expertise blijft die regionaal beschikbaar is. Deze regionaal ingerichte specialistische zorg zoals bemoeizorg, outreachende hulpverlening, Vangnet en Advies, Veilig Thuis Flevoland en de toegang tot de maatschappelijke opvang willen de regiogemeenten behouden. De aansluiting tussen regionaal en lokaal houden we in 2015 nog tegen het licht. Gezien de vele veranderingen in het sociaal domein gaan we eerst kijken hoe de samenwerking, het op- en afschalen en de uitvoering in de praktijk werken. Na een tussenevaluatie kunnen we besluiten om waar nodig aan te passen. De gemeenten in Flevoland willen waar mogelijk het leven van alle mensen zo normaal mogelijk laten zijn en het perspectief op herstel, ontwikkeling en integratie in de samenleving bevorderen. Hierbij wordt de benodigde ondersteuning georganiseerd, zo laagdrempelig mogelijk, dicht bij de cliënt, waar mogelijk in de wijk, waar niet mogelijk met specialisme regionaal

10 Figuur 2: Lokale en bovenlokale ondersteuning en opvang Elke regio Lokaal Algemene of maatwerk voorziening voor bijvoorbeeld hulp of dagbesteding Lokaal algemeen Regionaal Crisis Familie/buren/ netwerk Lokale ondersteuningsstructuur Contact Inzet Waakvlam contact of opgelost kort/langdurige zorg Corporaties/ onderwijs/wijkagent Melding Plan Nb er zal zodra dat kan altijd weer worden afgeschaald door de specialisten naar het lokale wijkteam Bijvoorbeeld woonbegeleiding gezinsbegeleider zelfstandig wonend (lokale MO geld) Veilig Thuis Flevoland (landelijk nr.) Veiligheidshuis REGIONAAL MELDPUNT OGGZ Continuïteit van zorgwaarborg Vangnet en Advies Trage specialisten Crisisinterventie Lokaal Steunpunt HG/KM Nazorg exgedetineerden Crisisdienst (J)GGZ/Fact Veilig Thuis Flevoland (landelijk nr.) TOEGANG Centrale Toegang/expert team MO/begeleid wonen/ Beschermd Wonen Reguliere hulp/ Ambulante hulp + wijk Vrouwen opvang 2e lijns hulp = lokaal 3.2 Toelichting op ondersteuningsstructuren Regionaal meldpunt OGGZ Er is één regionaal telefoonnummer bij de GGD. Het regionale meldpunt kan worden gebeld door de lokale ondersteuningsteams in geval van: dak- en thuisloosheid (inclusief zwerfjongeren); zorgmijdend gedrag en/of complexe problematiek op het gebied van OGGZ of verslavingszorg; dreigende dak-/thuisloosheid (overlast) en complexe problematiek die hieraan gerelateerd kan zijn; vermoeden van zware psychiatrie in combinatie met verslaving en vaak ook nog zorgmijdend gedrag; ggz-problematiek waarbij het lokale ondersteuningsteam inschat dat beschermd wonen noodzakelijk is. Het gaat hier om mensen voor wie reguliere zorg vaak niet voldoende is. Het regionale meldpunt richt zich op onderstaande taken: Vangnet en Advies Inzet van specialistische kortdurende (outreachende) bemoeizorg blijft regionaal voor toeleiding naar hulpverlening lokaal (langdurige (bemoei)zorg). Wanneer iemand wordt toegeleid naar reguliere zorg lokaal, moet er een waarborg zijn van continuïteit van zorg: dus geen wachttijd, maar een warme overdracht naar het lokaal ondersteuningsteam of een gezinsbegeleider. Nieuw is dat nu gebruik kan worden gemaakt van het door de gemeente ingekochte aanbod van gespecialiseerde jeugdhulp. Centrale Toegang Flevoland De Centrale Toegang (CT) Flevoland is gepositioneerd bij de GGD en verleent in de huidige situatie de toegang tot de opvang in het kader van de Landelijke Toegankelijkheid en regiobinding voor maatschappelijke opvang. De CT: analyseert gegevens en signaleert knelpunten en trends; controleert en registreert aanmeld- en diagnoseformulieren van dak- en thuislozen die zich melden bij de maatschappelijke opvang in Flevoland; monitort de uitvoer van plannen van aanpak; neemt waar nodig contact op met de betreffende opvanginstelling. De medewerkers zijn gemandateerd om besluiten te nemen voor de toegang tot de maatschappelijke opvang en beschermd wonen. Ondersteuning De ondersteuning die wordt geboden, is er altijd op gericht om toe te leiden naar reguliere hulp. Waar mogelijk wordt afgeschaald. Vijf tot zes procent van de bevolking heeft te maken met psychische aandoeningen en/of ernstige psychosociale problematiek in combinatie met beperkingen bij zelfredzaamheid, participatie en/of wonen. Ook kan er nog sprake zijn van verslavingsproblematiek

11 4. Financiën Ketensamenwerking en aansluiting keten De ketensamenwerking moet meer worden geïntensiveerd. Dit betekent dat nauw samenwerken van belang is om er gezamenlijk voor te kunnen zorgen dat de kwaliteit en continuïteit van zorg geborgd blijven. In de uitwerking in het schema (zie figuur 2 op pagina 18) is inzichtelijk gemaakt hoe de keten zou moeten werken. De lokale ondersteuningsstructuur ziet er in elke gemeente anders uit. Vaak bestaat deze uit vrijwilligers, maatschappelijk werkers en huisartsen. Ex-gedetineerden en veiligheid De coördinatie nazorg ex-gedetineerden is gepositioneerd bij de GGD. Voor deze doelgroepen is er ook een regionale samenwerking met het Veiligheidshuis. De invulling van veiligheid is veelal lokaal. In het kader van focus op delicten zoals high impact crimes, overvallen, inbraken en andere delicten is er vaak een aanpak met couleure locale. Het Veiligheidshuis bespreekt waar nodig cliënten die delicten hebben gepleegd, zoals top-xcliënten 1, waar reeds specialisten bij betrokken zijn. Deze specialisten zijn vaak al bekend met het OGGZ-team of het regionale meldpunt OGGZ en kunnen via die weg weer lokaal afschalen. Aansluiting op jeugdketen Voor het overgangsjaar 2015 is een regionaal beleidsplan opgesteld. Daarin is opgenomen hoe de regiogemeenten de uitvoering van de gezamenlijke ingekochte jeugdhulp willen vormgeven. Toegang vrouwenopvang Iedereen die een vraag of een melding heeft over huiselijk geweld of kindermishandeling, of die een (zorg)melding wil doen, kan daarvoor vanaf 2015 terecht bij het regionale advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling (Veilig Thuis). Afhankelijk van de ernst van de melding wordt toegeleid naar specifieke hulpverlening, ambulant of intramuraal, of teruggeleid naar de lokale zorgstructuur. Aan Veilig Thuis Flevoland is een 24-uurs crisisdienst verbonden, die kan zorgen voor onmiddellijke opvang van slachtoffers huiselijk geweld of kindermishandeling. 1 Top X is de benaming voor lik-op-stukbeleid waarbij jonge daders zo snel mogelijk worden gestraft en vervolgens wordt gekeken hoe zij weer op het rechte pad kunnen worden gebracht. De aanpak bestaat uit een dadergerichte aanpak (of Top-X-aanpak), een slachtoffergerichte aanpak en een aanpak gericht op hotspots. 2 Septembercirculaire Verdeling van middelen Centrumgemeente Almere ontvangt jaarlijks de middelen van de decentralisatie-uitkeringen voor de opvang. Deze middelen worden na overleg met de regiogemeenten jaarlijks besteed. Decentralisatie-uitkeringen zijn net als de algemene uitkering vrij besteedbaar en er vindt geen verantwoording aan het Rijk plaats, zoals bij specifieke uitkeringen wel het geval is. De uitkeringen zijn verbonden aan een zeker doel. Vanuit dat perspectief kan de bestedingsvrijheid formeel niet, maar materieel wel begrensd zijn. 2 De decentralisatie-uitkering vrouwenopvang is in 2015 met 0,931 miljoen verlaagd. Dit bedrag wordt aan de VNG uitgekeerd. De Algemene Ledenvergadering van de VNG heeft op 18 juni 2014 besloten om de inkoop van landelijke functies bij de VNG te beleggen. Hierdoor kunnen de landelijke functies door de gezamenlijke centrumgemeenten efficiënt worden ingekocht. In de meicirculaire 2014 is al eerder melding gemaakt van middelen die aan de VNG worden uitgekeerd. Voor het financieren van de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling hebben we te maken met de volgende geldstromen: 1. De decentralisatie-uitkering vrouwenopvang die centrumgemeente Almere ontvangt; 2. De financiële middelen van de huidige Advies- en Meldpunten Kindermishandeling (AMK s) die met ingang van 2015 worden overgedragen aan alle gemeenten; 3. De middelen die gemeenten nu bijdragen voor de Steunpunten Huiselijk Geweld en hulpverlening bij huiselijk geweld. Almere is een voordeelgemeente vanwege de rol als centrumgemeente. Dit betekent dat de middelen die vanuit de decentralisatie-uitkering vrouwenopvang kunnen worden ingezet voor de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling de komende jaren zullen stijgen. De decentralisatie-uitkering vrouwenopvang bedraagt: Voor beide decentralisatie-uitkeringen maatschappelijke opvang (inclusief de OGGZ, verslavingsbeleid en grootstedelijke problematiek) en de vrouwenopvang geldt dat met ingang van 2016 een ophoging (indien van toepassing) volgens de objectieve verdeelmodellen maatschappelijke opvang en vrouwenopvang worden verdeeld. Met name de regionale opvang wordt met de decentralisatie-uitkeringen bekostigd. Ook beschermd wonen wordt regionaal ingekocht. De verhoging van de decentralisatie-uitkering in 2015 wordt, conform besluit van het bestuurlijk overleg sociaal domein van 8 mei 2014, gebruikt als investeringsbijdrage voor het Oranje Huis. Daardoor is financiële bijdrage vanuit de decentralisatie-uitkering vrouwenopvang in 2015 gelijk aan Ambulante producten zoals ambulante begeleiding, waarvoor middelen bij elke gemeente binnenkomen, worden apart bekostigd. Om continuïteit van zorg te waarborgen, worden 20 21

12 maatschappelijke opvanginstellingen in de regio niet gekort op de subsidie. De subsidie blijft hetzelfde als het jaar daarvoor. In onderstaande tabel staat een overzicht van inkomsten en uitgaven tot en met maart Gedetailleerde overzichten op programmaniveau (activiteiten) worden opgenomen in de uitvoeringsplannen. Tabel 1: Overzicht decentralisatie-uitkeringen 2015 MAATSCHAPPELIJKE OPVANG, GROOTSTEDELIJKE PRO- BLEMATIEK, OGGZ, VERSLAVINGSBELEID PSYCHOSOCIAAL Maatschappelijke opvang Uitgaven Apparaat Subsidies Subtotaal Grootstedelijke problematiek Uitgaven Subsidies Reservering winteropvang - bedrag zal lager uitvallen Subtotaal OGGZ Uitgaven Apparaat Subsidies Subtotaal Verslavingsbeleid Uitgaven Subsidies Subtotaal Ophoging maatschappelijke opvang psychosociaal - AWBZ Uitgaven Totaal maatschappelijke opvang Ophoging mei- en septembercirculaire Subtotaal Totaal maatschappelijke opvang conform septembercirculaire Totaal uitgaven Saldo Overheveling eenmalig positief saldo 2014 maatschappelijke opvang (collegebesluit Almere april 2015) Subtotaal Saldo/te besteden Beschermd wonen Raming uitgaven (op basis van uitgaven in 2015 en landelijke ontwikkelingen beschermd wonen 2015 kunnen bedragen nog wijzigen) Besteed tot en met 25 maart Apparaat Indicatiestelling expertteam Saldo/te besteden Vrouwenopvang/septembercirculaire Uitgaven Apparaat Subsidies Saldo/te besteden Lokale middelen - regionale inzet (geen decentralisatie-uitkering) Nazorg ex-gedetineerden conform afspraak met regiogemeenten Uitgaven Subsidies Subtotaal Regionale subsidie Tweede Kamer-motie Van der Staaij periode 1 juli juli 2015 Ontvangen totaal = (deel Lelystad) (inzet Almere) = rest Over inzet restant wordt nog regionaal een besluit genomen. Regionale subsidie Tweede Kamer-motie Van der Staaij periode 1 januari juli 2016 (aangevraagd, nog geen besluit) Risico s In 2015 stelt centrumgemeente Almere met de regiogemeenten het bestedingsplan 2016 op. Voor de beleidsgevolgen van de nieuwe Wmo - de vertaling ervan in 2016 en verder - is een nadere financiële uitwerking noodzakelijk. Zoals boven aangegeven, moeten voldoende regionale middelen beschikbaar blijven voor de regionale functies toegang en daadwerkelijke opvang. Lokaal zijn gemeenten primair verantwoordelijk voor de functies preventie, ambulante begeleiding, nazorg en uitstroom naar wonen. In de bestuurlijk regionale overleggen in 2015 worden nadere afspraken gemaakt over de spelregels die nodig zijn voor een adequate verdeling van de rijksmiddelen die past bij de gewijzigde wetgeving, beleidsontwikkelingen (zowel landelijk als regionaal) en beschikbare budgetten, mede met het oog op de bezuinigingen die plaatsvinden bij gemeenten. De doorontwikkeling van de crisisdienst Jeugd in relatie tot de ontwikkeling van Veilig Thuis Flevoland en vrouwenopvang-huiselijk geweld zal (nieuwe) kosten met zich meebrengen. Deze kosten zijn medio 2015 in beeld gebracht, waarna in het najaar 2015 besluitvorming kan volgen met het oog op financiering vanaf Bureau Jeugdzorg Flevoland voert tot op heden de crisisdienst Jeugd budgetneutraal uit. Mogelijk kan een kostenvoordeel gehaald worden uit een bovenregionale samenwerking met andere regio s. Dit is onderwerp van onderzoek in de eerste helft van meente Almere. Het betreft uitgaven voor zorg in natura (onder andere de RIBW) en het persoonsgebonden budget (pgb). De hoogte van het overgehevelde budget is nog niet definitief. Landelijk wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuw (landelijk) verdeelmodel beschermd wonen. Uitgangspunt is dat gemeenten er in ieder geval niet op achteruit gaan. In 2015 wordt het budget op basis van ramingen van uitgaven en inkomsten (eigen bijdragen) besteed. 4.3 Overzicht gesubsidieerde instellingen maatschappelijke opvang/oggz Almere ontvangt als centrumgemeente een decentralisatie-uitkering van het Rijk voor de maatschappelijke opvang. Uit deze uitkering financieren we opvangvoorzieningen in de gehele regio. De decentralisatie-uitkering maatschappelijke opvang wordt als volgt besteed (in het overzicht zijn niet de lokale middelen meegenomen, alleen de regionale voorzieningen): Subsidies Subtotaal Bijdragen regiogemeenten 2014 = Saldo/te besteden Beschermd wonen voor zowel jongeren als volwassenen is een nieuwe taak voor centrumge

13 MAATSCHAPPELIJKE OPVANG BESCHERMD WONEN Leger des Heils Kwintes Tikvah Woonbegeleiding IrisZorg Waypoint GGD OGGZ GGZ Centraal MEE Tactus Waypoint Reservering eigen bijdrage (vanwege de verordening) Decentralisatie-uitkering vrouwenopvang Blijf Groep Zorggroep Oude en Nieuwe Land Reclassering Nederland Ouderenmishandeling Stichting Mentorschap Dag- en nachtopvang Almere Dag- en nachtopvang Lelystad Noodopvang Perspectief Room4U 10 voor toekomst Zij aan Zij Preventieve ambulante begeleiding Begeleid wonen zwerfjongeren Nachtopvang Vovend-J Nachtopvang WAT Noodopvang en servicepunt Emmeloord Vaardigheidstraining medewerkers zelfbeheer (Almere en Lelystad) Trajecten voor jongeren Crisisopvang en ambulante hulpverlening Dagopvang en activiteiten Centrale Toegang Vangnet en Advies Regionale outreachcapaciteit (subsidie gelijkelijk verdeeld over instellingen) Extra onderzoek Lvb in de keten Regionaal basispakket preventie algemeen Preventie jeugd regionaal Preventie maatwerk regionaal Dagopvang/inloop Begeleid wonen Huur kantoor Preventie Urk Begeleid wonen zeventien plaatsen Noodbed (Amsterdam) Ambulante hulpverlening huiselijk geweld (steunpunten Almere en Lelystad) Oranje Huis Thuis (intensief ambulant) Aware En nu ik Lelystad (kindhulpverlening) Tijdelijk huisverbod Ambulante hulpverlening steunpuntfunctie huiselijk geweld Tijdelijk huisverbod Tijdelijk huisverbod Vrijwillige trajecten daderhulpverlening Inhuur projectleider voor deskundigheidsbevordering Voorlichtingsactiviteiten aan ouderen Iris Zorg Kwintes Leger des Heils Philadelphia Zorg PI Groep Tikvah Woonbegeleiding Triade Woonzorgcentra Flevoland Omega groep s Heeren Loo Zorggroep Oude en Nieuwe Land InteraktContour Stichting Zorgcentrum Talma Hûs Coöperatie Boer en Zorg ZSV Zorg & Wonen ONDERZOEK Budget voor Flevomonitor VOORZIENINGEN UIT LOKALE MIDDELEN Zwerfjongerenbeleid (bijvoorbeeld inloopvoorzieningen zoals huiskamers, extra opvangvoorzieningen) Voorzieningen lokaal gericht op preventie en nazorg (ook bijvoorbeeld inloopvoorzieningen) Preventie huisuitzetting OGGZ Nazorg ex-gedetineerden (procescoördinatie) Lokaal verslavingsbeleid (lokaal preventieaanbod) Lokale inzet huiselijk geweld 24 25

14 Inleiding In dit onderdeel van het beleidsplan formuleren we alleen de hoofddoelstellingen voor de komende jaren. Daarnaast worden er uitvoeringsplannen gemaakt waar de uitwerking, acties, resultaten, begroting, planning en fasering in worden opgenomen. Dit wordt een apart document en vormt geen deel van deze kadernota met het beleid op hoofdlijnen. Openbare Geestelijke Gezondheidszorg OGGZ is het bereiken en begeleiden van kwetsbare personen en risicogroepen, het functioneren als meldpunt voor signalen van crisis of dreiging van crisis bij kwetsbare personen en risicogroepen, het signaleren en bestrijden van risicofactoren en het tot stand brengen van afspraken tussen betrokken organisaties over de uitvoering van de openbare geestelijke gezondheidszorg. Maatschappelijke opvang De Maatschappelijke Opvang is al lang veel meer dan het helpen van dak- en thuislozen aan bed, bad en brood. De kerntaak van de maatschappelijke opvang is het bieden van een tijdelijk verblijf aan mensen zonder dak boven hun hoofd, gekoppeld aan zorg en begeleiding en/of het verhelpen van een crisis. Het betreft mensen die al dan niet gedwongen de thuissituatie hebben verlaten en niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving. Cliënten in de maatschappelijke opvang kampen vaak met meerdere problemen, zoals een combinatie van dak- en thuisloosheid, schulden, psychiatrische, somatische en/of verslavingsproblemen en/of werkloosheid of het ontbreken van een zinvolle dagbesteding. De maatschappelijke opvang is een ruim begrip voor verschillende opvangvoorzieningen. Deel II Deelplannen Op het terrein van de OGGZ en de maatschappelijke zorg zijn drie beleidsfuncties te onderscheiden: 1. preventie en maatschappelijke uitval; 2. opvang en maatschappelijk herstel; 3. maatschappelijk herstel. Preventie behelst het voorkomen, signaleren en snel aanpakken van multiprobleemsituaties. Herstel bestaat uit het ondersteunen van cliënten die via woonbegeleiding in de (regio) gemeente maatschappelijk herstellen. Maatschappelijke opvang is begrensd tot de periode van opvang. OGGZ omvat ook de periode ervoor (preventie van dakloosheid) en erna (herstel dakloosheid). Verslavingszorg Sinds 1994 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het verslavingsbeleid, bestaande uit verslavingspreventie en ambulante hulpverlening, inclusief activiteiten in het kader van de bestrijding van overlast door verslaving. Het gebruik en misbruik van alcohol en drugs is diepgeworteld in onze maatschappij. Het drinken van alcohol is algemeen geaccepteerd. Ook het gebruik van drugs is in de afgelopen decennia steeds meer gemeengoed geworden. Naast alcohol en drugs kennen we ook andere verslavingsvormen, zoals medicijn-, gok-, game- en eetverslavingen

15 Almere ontvangt als centrumgemeente een decentralisatie-uitkering van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) voor de ambulante verslavingszorg in Flevoland. Jaarlijks wordt hiermee preventie en dienstverlening bij Amethist en Tactus ingekocht. De gemeente Urk ontvangt een bijdrage voor de inzet van Waypoint. Gemeenten dragen bij aan preventie uit eigen middelen voor bijvoorbeeld jeugdbeleid, gezondheidsbeleid en veiligheidsbeleid. De inzet van de middelen uit de decentralisatie-uitkering wordt door de gemeenten gezamenlijk bepaald. Alle vormen van geïndiceerde medische en preventieve behandeling vallen buiten deze financiering. Huiselijk geweld Huiselijk geweld en kindermishandeling zijn een groot maatschappelijk probleem, dat veel persoonlijk leed veroorzaakt. De gevolgen daarvan werken vaak een leven lang door. Jaarlijks worden ruim personen slachtoffer van ernstig huiselijk geweld. Ruim kinderen worden jaarlijks verwaarloosd of mishandeld en ruim kinderen zijn jaarlijks getuige van huiselijk geweld. Naar schatting krijgen tussen de en ouderen in Nederland te maken met ouderenmishandeling. Om het melden te bevorderen, is de Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in werking getreden per 1 juli Almere is centrumgemeente voor Flevoland. Voor de functie advies en melding kindermishandeling is de samenwerking geregeld middels een centrumregeling en financiering uit het regiobudget Jeugd. Ook onder de Wmo 2015 blijven deze centrumgemeenten gehandhaafd en blijven zij de uitkering (inmiddels een decentralisatie-uitkering) ontvangen. Landelijk is tussen VWS en de VNG afgesproken dat de centrumgemeenten in elk geval tot en met 2017 blijven doorgaan met het opstellen van vierjarige regiovisies. De landelijke ontwikkelingen hebben inmiddels voorzien in de integratie van de aanpak kindermishandeling en huiselijk geweld door de vorming van de regionale samenwerkingsverbanden Veilig Thuis in heel Nederland. Bovendien heeft uitbreiding plaatsgevonden naar andere vormen van relationeel geweld (namelijk mensenhandel, eerwraak en ouderenmishandeling). In de lokale ondersteuningsstructuren ontstaat capaciteit om (potentieel) huiselijk geweld te herkennen en zo nodig met het gezin een plan van aanpak te ontwikkelen of gespecialiseerde hulpverlening in te zetten. Zo komt preventie van geweld dichterbij. We realiseren het Oranje Huis: een (boven) regionale 24-uurs crisisopvangvoorziening en begeleiding van slachtoffers na huiselijk geweld. Centrumgemeenten Almere (Flevoland) en Hilversum (Gooi en Vechtstreek) werken hierin intensief samen. De bijbehorende nieuwbouw (Almere Poort) zal mogelijk eind 2016 opgeleverd worden. De Blijf Groep zal het Oranje Huis uitvoeren. Met deze ontwikkeling kunnen we beter inzetten op regionale en landelijke versterking van de expertise en aanpak van huiselijk geweld, eergerelateerd geweld en mensenhandel. Veilig Thuis Flevoland wordt in 2015 doorontwikkeld binnen het kader van de in 2014 in Flevoland vastgestelde centrumgemeenteregeling. Centrumgemeente Almere heeft aan de Blijf Groep de opdracht verstrekt voor de vorming van Veilig Thuis, in samenwerking met Samen Veilig, wat in dit overgangsjaar nog een verantwoordelijkheid heeft voor het advies en onderzoek kindermishandeling. De Jeugdwet is in deze opdracht mede richtinggevend. In 2015 ligt de focus op organisatie en inrichting van de front-office Veilig Thuis Flevoland en uitvoering van wettelijke taken, het doen van onderzoek en leggen van verbindingen met de ketenpartners. De Veilig Thuis-organisatie zal 24/7 bereikbaar zijn. Het bestaande crisisteam Jeugd biedt hulp bij alle crises waar een kind bij betrokken is. Deze dienst wordt vooralsnog budgetneutraal aangeboden door Bureau Jeugdzorg. Aangezien de gemeenten verantwoordelijk zijn voor de organisatie van een crisisdienst, wordt in 2015 gewerkt aan planvorming om tot een integrale aanpak van crises te komen en tot positionering in Veilig Thuis. Ook onderzoeken we of interregionale samenwerking meerwaarde heeft, zowel inhoudelijk als financieel. Leeswijzer In dit beleidsplan zetten we ook in op persoonsgerichte trajecten die de situatie van dak- en thuislozen (ook zwerfjongeren) fundamenteel moeten verbeteren. Perspectief daarbij is zo veel mogelijk een zelfstandig bestaan. Hierbij kijken we naar alle relevante leefgebieden (wonen, inkomen, schulden, werk, dagbesteding en zorg). Op basis van de evaluatie van het Stedelijk Kompas (zie ook bijlage 4) en de ontwikkelingen in het sociaal domein kunnen we tot in de deelplannen genoemde doelstellingen komen. Ook de resultaten uit de Flevomonitor 2013 zijn vertaald in de doelstellingen. De doelstellingen zijn globaal geformuleerd, omdat bij de verdere uitwerking in de uitvoeringsplannen in veel meer detail op de aangegeven acties ingegaan wordt. Tevens zijn de doelstellingen globaal geformuleerd, zodat de komende jaren ruimte is om de doelen in de uitvoering bij te stellen en aan te scherpen op de actualiteit. De doelstellingen worden op hoofdthema s ondergebracht, te weten: 1. preventie; 2. hulpverlening; 3. nazorg

16 1. Preventie Hoofddoelstelling: Voorkomen dak- en thuisloosheid Beoogde resultaten: Dakloosheid door huisuitzettingen komt vrijwel niet meer voor. Activiteiten: Meer focus op preventie De uitdaging is om ervoor te zorgen dat mensen niet in problemen komen waardoor ze hun huis uit worden gezet. Preventie zal voornamelijk een lokale taak zijn. Een voorbeeld hiervan is schuldhulpverlening en psychosociale ondersteuning. Met de vormgeving van bijvoorbeeld lokale ondersteuningsteams komt er een grotere verantwoordelijkheid lokaal te liggen. De ketenafspraken rondom het voorkomen van huisuitzettingen zullen worden versterkt. De financiële crisis heeft ertoe geleid dat er nieuwe groepen daklozen - zoals de eigenwoningbezitters en zelfstandig ondernemers zonder personeel - zijn ontstaan die vaak hun koopwoning uit moeten omdat zij de hypotheeklasten niet meer kunnen betalen. Dit zijn huisuitzettingen die moeilijk voorkomen kunnen worden, omdat er weinig mogelijkheden zijn om in deze omstandigheden dakloosheid te voorkomen. A Maatschappelijke opvang, OGGZ, nazorg ex-gedetineerden, zwerfjongeren Vroegsignalering: verbinden lokale en regionale structuur Soms is de problematiek dermate complex dat de benodigde expertise niet in een lokaal ondersteuningsteam of lokaal aanwezig is. Daarom is het van belang dat er een sluitende keten is die continuïteit van zorg kan waarborgen en vroegtijdig kan signaleren. Het is noodzakelijk dat de lokale ondersteuningsteams, indien reguliere inzet onvoldoende werkt, kunnen opschalen. Dit kan door het regionale meldpunt OGGZ in te schakelen. Voorkomen van huisuitzettingen Om dak- en thuisloosheid te voorkomen, willen we nog meer en vroegtijdiger inzetten op het voorkomen van huisuitzettingen. Dat kunnen we als gemeenten niet alleen. Daar hebben we onze ketenpartners en met name ook de woningcorporaties steeds meer bij nodig