Notitie. Scenario's koopzondagen voor nieuwe Winkeltijdenverordening. September 2015 Gemeente Emmen. Foto: Thea Berends

Transcriptie

1 Notitie Scenario's koopzondagen voor nieuwe Winkeltijdenverordening Foto: Thea Berends September 2015 Gemeente Emmen

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Aanleiding Probleemstelling 3 2. Historie Scheve concurrentieverhoudingen Marktwerking en eigen verantwoordelijkheid Nieuw Winkeltijdenwet 5 3. Belangen 6 4. Uitvoering '" Enquête Bijeenkomsten De Koepel 8 5. Uitkomsten Algemeen Centrum Perifere detailhandel Dorpen en wijken Supermarkten Scenario's Scenario 1 Algehele vrijstelling Scenario 2 Vrijstelling dorpen/ wijken, perifere detailhandel en supermarkten Scenario 3 Vrijstelling Periferie en supermarkten Scenario 4 Vrijstelling voor branches Scenario 5 Vrijstelling supermarkten Winkeltijden Winkeltijden Avondwinkel Verordening Uitzondering bepaalde winkels Aanpassen toerismebepaling Evenementen Ingangsdatum 21 Bijlagen 22 2

3 1. Inleiding Op 28 mei 2013 is de nieuwe wijziging van de Winkeltijdenwet door de Eerste Kamer aangenomen. Op grond van de gewijzigde Winkeltijdenwet blijven de wettelijke verboden om winkels op zon-, feestdagen en op werkdagen voor 6 uur en na 22 uur op te stellen, op zichzelf bestaan. Belangrijke wijziging is dat in de nieuwe Winkeltijdenwet een verruiming zit van de bevoegdheid van gemeenten om vrijstelling te verlenen van de verboden met betrekking tot de zondag en een aantal feestdagen. In de nieuwe Winkeltijdenwet is de toerismebepaling geschrapt en hebben de gemeenten voortaan de vrijheid over het wel of niet toestaan van koopzondagen. Het maximum van 12 koopzondagen per jaar is hiermee vervallen. 1.1 Aanleiding Naar aanleiding van de nieuwe wetswijziging Winkeltijdenwet is op 30 januari 2014 de Verordening Winkeltijden gemeente Emmen 2014 vastgesteld in de Raad. Op 2 december 2014 zijn de koopzondagen voor 2015 vastgesteld voor het centrum van Emmen, supermarkten, perifere detailhandel en voor Klazienaveen. Er is toen besloten om vroegtijdig in 2015 integraal de koopzondagen 2016 op te pakken, waarbij de gemeente Emmen de initiatiefnemer is. Tot en met 2012 gaf de de Koepel de data van de koopzondagen door voor het opvolgend jaar in de verschillende gebieden in de gemeente Emmen, en de voorgestelde data werden meegenomen in een voorstel aan het college. Na de wetswijziging in 2013 is aan De Koepel gevraagd om met een integraal advies te komen over de koopzondagen van 2014 en een jaar later ook voor de koopzondagen in Naast de data voor koopzondagen in de verschillende gebieden in de gemeente Emmen, is in het advies ook meegenomen de standpunten van verschillende ondernemers, branches en gebieden. Dit advies is voorgelegd aan het college. Bij het advies voor de koopzondagen 2015 bleek dat een bepaalde groep ondernemers in de detailhandel een ander standpunt had dan in het advies van De Koepel naar voren kwam. Deze groep ondernemers hadden vooral grootwinkelbedrijven (van een landelijke keten) met een vestiging op de Nijbracht of hebben een supermarkt in de gemeente Emmen. Tevens is deze groep retailers niet aangesloten bij De Koepel, waardoor hun standpunt niet mee was genomen in het advies van De Koepel. Voor de koopzondagen 2016 is bij het collegebesluit tot vaststelling van de koopzondagen 2015 besloten, dat de gemeente Emmen met een integraal advies zal komen, waarbij alle retailers in de gemeente Emmen betrokken zouden worden Probleemstelling De Gemeente Emmen wil het koopzondagenbeleid 2016 vormgeven mede op basis van meningen van de retailers in de gemeente. 3

4 2. Historie De historie van de Winkeltijdenwet geeft goed aan welke sociale en economische ontwikkelingen invloed hebben gehad op de wet, en waarom steeds wijzigingen hebben plaatsgevonden Scheve concurrentieverhoudingen De geschiedenis van de wettelijke regeling van de Winkeltijdenwet (toen nog winkelsluitingswet genoemd) gaat terug tot 1904, toen de Staatscommissie voor de Middenstand over de wenselijkheid van een wettelijke regeling om advies werd gevraagd. Voordat de eerste Winkelsluitingswet tot stand kwam in 1930, had een aantal gemeenten het heft in eigen hand genomen door zelf een winkelsluitingsverordening vast te stellen. De aanleiding voor deze eerste wetgeving was tweeledig. Ten eerste was daar het probleem van het bestaan van veel verschillende gemeentelijke regelingen in geografisch dicht bij elkaar gelegen gebieden met de daarmee gepaard gaande verstoring van de onderlinge concurrentieverhoudingen. Ten tweede was in 1920 de Arbeidswet 1919 (grotendeels) in werking getreden. Hierdoor vond er een belangrijke ontkoppeling plaats van de openstellingsduur van winkels en de werktijden van winkelpersoneel. De Arbeidswet 1919 bepaalde dat de werkweek van werknemers maximaal 48 uur mocht duren, de werkdag diende uiterlijk om 18 uur te eindigen. Deze regeling plaatste retailers zonder personeel in het voordeel ten opzichte van ondernemingen met personeel. De hierdoor ontstane scheve concurrentieverhoudingen hebben van meet af aan grote invloed gehad op het denken over wettelijke regelingen omtrent winkelopenstelling. Doordat meerdere gemeenten met het vraagstuk winkeltijden bezig hielden, en grotere belangen in het spel kwamen, ontstond in 1930 de eerste Winkelsluitingswet. De Winkelsluitingswet 1930 stond openstelling toe op maandag tot en met vrijdag van 5 tot 20 uur, 's zaterdags tot 22 uur en hield een verplichte zondagssluiting in, die in 1934 weer gedeeltelijk teniet gedaan werd. De slechte economische omstandigheden en de Tweede Wereldoorlog noopten tot tussentijdse aanpassingen van de wet uit 1930, maar een nieuwe Winkelsluitingswet kwam pas tot stand in Winkels mochten maar open zijn tot 18 uur en op één koopavond tot 22 uur en er kwam een verplichte zondagsluiting, halve dagsluiting en verplichte vakantiesluiting. De wijzigingen in het maatschappelijk gedragspatroon en de structuur van het detailhandelsapparaat die na de laatste wijziging van de wet in 1959 zijn opgetreden, maakten een algehele herziening gewenst. Met name de gewijzigde sociale opvattingen van ondernemers en werknemers in de detailhandel leidden tot beperking van openstellingsuren en aansluiting bij algemeen gangbare werktijden elders. In de Winkelsluitingswet 1976 werd dan ook voor het eerst een maximum aantalopenstellingsuren per week (52 uur) vastgelegd waarbinnen de ondernemer zijn openingsuren zelf moest vaststellen. De in 1984 aangebrachte beperkte verruiming voor openstelling op zon- en feestdagen heeft de discussie rond de openingstijden van winkels niet afgerond. Nadat in de Tweede Kamer was gebleken dat verschillende initiatieven tot flexibilisering niet op voldoende steun konden rekenen, resulteerde een voorstel van het kabinet-lubbers III (Minister Andriessen) in 1992 na langdurig overleg met belangenorganisaties en na enkele amendementen in een compromis: uitbreiding van de openstellingstijden met een half uur per werkdag. 4

5 2.2. Marktwerking en eigen verantwoordelijkheid In 1996 volgde een nieuwe wetswijzing naar aanleiding van het nieuwe regeerakkoord waarin ook een belangrijke plaats ingeruimd was voor versterking van de economische groeidynamiek en vergroting van werkgelegenheid. Afgesproken was dat om moderne arbeids- en leefpatronen niet in de weg te staan de restricties in de Winkelsluitingswet sterk worden verminderd. Marktwerking en eigen verantwoordelijkheid waren hier sleutelwoorden. Vrijere keuzes versterken de flexibiliteit, de vernieuwingskracht en het aanpassingsvermogen van de economie. Eveneens was in het regeerakkoord neergelegd dat er toegewerkt diende te worden naar een samenleving waarin differentiatie van arbeidspatronen mogelijk is. Een vermindering in uniformiteit van vraag en aanbod tussen consumenten, ondernemers en werknemers met betrekking tot openingstijden leidt tot een grotere wens om hier zelf keuzes te maken. Een overheid die door regelgeving marktpartijen daarbij onnodig beperkt, remt tevens nieuwe initiatieven en ontneemt hen mogelijkheden. Het kabinet concludeerde dat de Winkelsluitingswet niet past bij de tijdgeest en vereenvoudigd moet worden. "Centraal wat moet, decentraal wat kan", luidt het motto in de nieuwe Winkeltijdenwet. Gemeenten krijgen meer autonomie om zelf te bepalen wanneer winkels open mogen. Ook wordt het maximum van 55 openingsuren per week losgelaten. Winkels mogen doordeweeks open van tot uur. Het maximumaantal koopzondagen gaat naar twaalf. Verder wordt het toerismebepaling ingevoerd, waarbij winkels in toeristische gebieden alle zondagen open mogen zijn. Op 1 januari 2011 wijzigde de Winkeltijdenwet weer met daarin het Vrijstellingsbesluit. Het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet kende een aantal situaties waarin aanvullende openingstijden werden toegestaan. Hieronder vallen bijvoorbeeld zorginstellingen (ziekenhuizen, verpleeghuizen en apotheken), verkooppunten voor reizigers (OV, luchthavens, tankstations) enz Nieuw Winkeltijdenwet In het Regeerakkoord 2012 wordt de wettelijke winkelsluiting op zondag opgeheven. Het Voorstel van wet van de leden Verhoeven en Van Tongeren tot wijziging van de Winkeltijdenwet in verband met het verruimen van de bevoegdheid van gemeenten om vrijstelling te verlenen van de verboden met betrekking tot de zondag en een aantal feestdagen is aangenomen. Op 28 mei 2013 is de nieuwe wijziging van de Winkeltijdenwet door de Eerste Kamer aangenomen. Op grond van de gewijzigde Winkeltijdenwet blijven de wettelijke verboden om winkels op zon-, feestdagen en op werkdagen voor 6 uur en na 22 uur open te stellen, op zichzelf bestaan. Belangrijke wijziging is dat in de nieuwe Winkeltijdenwet een verruiming zit van de bevoegdheid van gemeenten om vrijstelling te verlenen van de verboden met betrekking tot de zondag en een aantal feestdagen. In de nieuwe Winkeltijdenwet is de toerismebepaling geschrapt en hebben de gemeenten voortaan de vrijheid over het wel of niet toestaan van koopzondagen. Het maximum van 12 koopzondagen per jaar is hiermee vervallen. De bestaande artikelen die het vrijstellingsregime voor de zondag en voor de in de wet genoemde feestdagen in de Winkeltijdenwet regelen (artikelen 3, 4 en 5) zijn eveneens vervallen. De nieuwe Winkeltijdenwet is per 1 juli 2013 ingegaan en geldt op dit moment nog steeds. 5

6 3. Belangen Door de laatste wetswijziging ligt de volledige uitvoering bij gemeenten. Het is aan gemeenten om desgewenst nadere regels te treffen en zelf te bepalen hoeveel koopzondagen er mogen zijn. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft aan alle gemeenten een brief toegezonden met daarin een Modelverordening winkeltijden 2013'. De modelverordening is opgesteld om het voor gemeenten makkelijker te maken op basis van de nieuwe, ruimere grondslag gemeentelijke regels voor de zondags- en avondopenstelling vast te stellen. Tevens hebben de initiatiefnemers, leden Verhoeven en Van Tongeren, in de Kamerbrief aangegeven dat van het voorstel van wet tot wijziging van de Winkeltijdenwet in verband met het verruimen van de bevoegdheid van gemeenten om vrijstelling te verlenen van de verboden met betrekking tot de zondag en een aantal feestdagen net als tijdens de plenaire behandeling op 24 oktober 2012 benadrukken dat aan een raadsbesluit of een besluit van het college van burgemeester en wethouders over het aantal koopzondagen een goede en zorgvuldige belangenafweging dient vooraf te qaan-. Belangen waar de indieners van verwachten dat ze door de gemeenteraad of het college van burgemeester en wethouders in ieder geval worden meegewogen zijn onder meer de werkgelegenheid, de positie van werknemers en het belang van (kleine) ondernemers. Maar ook aspecten als de zondagsrust, de leefbaarheid, veiligheid en openbare orde zijn volgens de indieners een logisch onderdeel van deze belangenafweging. Aanbevolen wordt dergelijke belangen zo goed mogelijk in kaart te brengen. In de kamerbrief moedigen de initiatiefnemers gemeenten aan deze belangen en de daarbij behorende betrokkenen te betrekken in de besluitvorming rond het aantal koopzondagen. Ook in de genoemde brief van de VNG worden deze belangen nog eens extra benoemd. In de VNG brief worden ook suggesties gegeven hoe de belangen zo zorgvuldig mogelijk in kaart gebracht kunnen worden. Vooral enquêtes onder retailers, winkelpersoneel en/of bewoners worden aangeraden. De VNG geeft aan dat door middel van enquêtes de uitkomsten hiervan kunnen bijdragen aan een goede belangenafweging en aan een dragende motivering van de uiteindelijke beslissing van de gemeenteraad en dat een enquête in ieder geval juridisch gezien volstaat wanneer de gemeente na een zorgvuldig onderzoek van de feiten de betrokken belangen afweegt. 1 VNG, Ledenbrief en Modelverordening Winkeltijden 2013, 19 juni 2013, kenmerk ECGR/U Voorstel van wet van de leden Verhoeven en Van Tongeren tot wijziging van de Winkeltijdenwet in verband met het verruimen van de bevoegdheid van gemeenten om vrijstelling te verlenen van de verboden met betrekking tot de zondag en een aantalfeestdagen, Vergaderjaar , Kamerstuk nr. 18 6

7 4. Uitvoering Om tot een integraal advies te komen over de koopzondagen in de gemeente Emmen is er een traject gevolgd van enquête, bijeenkomsten en overleggen Enquête Aangezien de gemeente Emmen graag van alle retailers in de gemeente Emmen hun mening wilde horen over de koopzondagen, was het houden van een enquête de aangewezen methode. Bovendien wordt door de VNG de enquête ook als de voorkeurs onderzoeksmethode voorgesteld. De vragen van de enquête zijn door de gemeente Emmen opgesteld. Op 23 februari 2015 is er een enquête verzonden naar alle retailers in de gemeente Emmen. De enquête kon schriftelijk ingevuld worden en geretourneerd worden met een bijgevoegd antwoordformulier of online via een link. (De enquête is als bijlage meegenomen in het rapport van Stenden Professionals bijlage 1). De brief met enquête is verzonden naar alle bedrijven met een retailbestemming in de gemeente Emmen. Dit bleek later niet juist te zijn, want hierdoor waren ook bedrijven benaderd die geen winkelbestemming hadden (zoals horeca, leisure, banken en pinautomaten). Bij de resultaten zijn de bedrijven zonder winkelbestemming niet meegenomen, immers we willen alleen de reacties horen van de retailers in de gemeente Emmen. Daarnaast is er op 23 februari 201 een verzonden naar De Koepel en naar de citymanager om aan te geven dat de enquête verzonden is en met tevens de link naar de online-enquête. Wethouder Arends heeft aangegeven dat er minimaal een respons moet komen van 50%. Om genoeg respons te krijgen heeft Stenden Professional studenten ingezet om alle retailers te bellen, waarvan de enquête nog niet binnen was. Ook zijn enkele enquêtes opnieuw verzonden na verzoek van de retailer. Op 2 april 2015 is de (online) enquête gesloten. Uiteindelijk zijn in totaal 1091 retailers meegenomen in het onderzoek. De reacties van de gehele onderzoekspopulatie zijn in vier categorieën te verdelen. Deze zijn weergegeven in onderstaand cirkeldiagram (uit rapport van Stenden). Figuur 1.: Reacties onderzoekspopulatie Leegstand Geen interesse Reactie Geen reactie 13% Van de panden met detailbestemming was leegstaand. 37% van de bedrijven heeft na de bel-aktie aangegeven niet te willen meewerken aan het onderzoek. 28% heeft de vragenlijst 7

8 ingevuld en 22% is na herhaaldelijke pogingen met de bel-aktie niet bereikt en heeft ook op geen andere wijze meegewerkt aan het onderzoek. De uiteindelijke respons, waar leegstand en de detaillisten die geen interesse hadden buiten beschouwing worden gelaten, is 55%. Er is hiermee aan de minimale eis van 50% respons voldaan Bijeenkomsten De resultaten (zonder analyse) waren op 7 april 2015 bekend. Deze resultaten van enquêtes zijn besproken met de retailers. Hiervoor zijn 7 bijeenkomsten gehouden in de verschillende gebieden in de gemeente Emmen waarvoor alle retailers in de gemeente Emmen zijn uitgenodigd. Door de bijeenkomsten hadden de retailers de mogelijkheid om kennis te nemen van de uitkomsten van de enquête en konden de retailers hun reacties en opmerkingen geven en! of vragen stellen. Van deze mogelijkheid wrd weinig gebruik gemaakt. Bij de bijeenkomst in Klazienaveen kwamen 6 ondernemers, de bijeenkomst voor Emmen noord en Emmen zuid 2 ondernemers, de bijeenkomst Emmen centrum 8 ondernemers, de bijeenkomst supermarkten 10 ondernemers, de bijeenkomst periferie 15 ondernemers en de bijeenkomst Emmen Noordoost en Oost 1 ondernemer, bijeenkomst in Veenoord 2 ondernemers. De volgende 7 bijeenkomsten zijn gehouden: 8 april Bijeenkomst 1 : De Blokken (Zwartemeer, Nieuw-Schoonebeek, Weiteveen, Barger-Oosterveen, Barger-Compascuum, Klazienaveen, Nieuw 9 april Bijeenkomst 2: 13 april Bijeenkomst 3; 14 april Bijeenkomst 4: 15 april Bijeenkomst 5: Dordrecht, Klazienaveen-Noord) Emmen Zuid (Bargeres, Delftlanden, Parc Sander, Zuidbarge, Noordbarge, Rietlanden, Loeksham, Oranjedorp) en Emmen Noord (Emmermeer, Westenesch, Bargermeer!Meerveld) Centrum Emmen Meubelboulevard! Nijbracht Supermarkten 16 april Bijeenkomst 6: 20 april Bijeenkomst 7: De Monden (Nieuw-Weerdinge, Roswinkel, Emmer Compascuum, Emmer-Erfscheidenveen, Foxel!Scholtenskanaal, Weerdinge) en Emmen Oost (Barger-Oosterveld, Emmerhout, Angelslo, Emmerschans ) De Velden (Nieuw-AmsterdamNeenoord, Erica, Schoonebeek, Zandpol, Amsterdamscheveld) De uitkomsten van de enquête en de reacties en opmerkingen (bijlage 2) uit de bijeenkomsten zijn meegenomen als input in het voorstel De Koepel Op 12 juni 2015 heeft er een gesprek plaatsgevonden met het voltallig bestuur van De Koepel en wethouder Arends. In het overleg kwam de uitslag van de enquête naar voren en werd gevraagd hoe De Koepel tegen de koopzondagen aankijkt. Tevens is aan De Koepel gevraagd om een advies te geven over de koopzondagen in de gemeente Emmen. Op 16 september 2015 heeft er weer een gesprek plaats gevonden. Naar aanleiding van dit gesprek heeft De Koepel een advies opgesteld. (bijlage 3). 8

9 5. Uitkomsten Uit de enquête komt naar voren dat er verschillende belangen zijn bij de retailers (zie ook het rapport van Stenden). Er is ook veel verscheidenheid van winkels in de gemeente Emmen, zowel in branche, als in grootte als in ligging en die verscheidenheid komt ook terug in de reacties over wat retailers graag willen of juist niet met de koopzondagen in de gemeente Emmen. Er zal eerst een algemene samenvatting van de enquête worden gegeven en daarna per gebied/ branche Algemeen Uit de enquête is gebleken dat als de omvang van het bedrijf meer dan 25 werkende personen, dat meer dan 65% alle zondagen open wil. Dit is grotendeels te verklaren, doordat winkels met meer personeel gemakkelijker kunnen schuiven met personeel naar een andere dag. Een winkel met 0-4 personen kan dat niet, en moet dan vaak zijn of haar enige vrije dag inleveren voor de zondag. Natuurlijk kan een winkel besluiten om op de zondag wei open te gaan, en op een andere dag de winkel te sluiten, om zo wel een vrije dag vrij te houden. Maar het gezin rondom de ondernemer is vaak alleen op de zondag vrij, en deze kan daardoor niet de vrije dag met zijn of haar gezin rondbrengen. Een andere keus is om niet mee te doen aan de koopzondag. Immers door de retailer die op zondag niet open wil wordt aangegeven (zie bijlage 4 voor de opmerkingen van retailers in de enquête) dat het geld maar één keer kan worden uitgegeven, de zondag vaak een kijkzondag is en tot nu de zondag helemaal niet rendabel of überhaupt winstgevend is. Bovendien blijkt het heel moeilijk te zijn, om toch te besluiten de winkel dicht te doen, terwijl de buurman wei open is. De retailer die niet open wil, kijkt trouwens wel vooral naar zijn of haar belangen, zoals de vrijheid van de ondernemer, de enige rustdag, en wordt er veelal niet gekeken wat de klant wil of de retailer weet niet goed wat de klant wil. De supermarkten daarentegen kijken juist alleen naar de klant en zien dat de klant graag op zondag de boodschappen wil doen, en dat daar de winst te halen valt. Hierdoor wordt door de supermarkt het verlangen uitgesproken om op zondag open te kunnen gaan. Hetzelfde geldt onder andere ook voor de bouwmarkten. De nieuwe retail draait vandaag om leveren wat, wanneer, waar en hoe de klant dat wil. Dat is een hele verandering ten opzichte van 5 jaar geleden. Aantal en wanneer Verder zijn er verschillen in wensen in bijvoorbeeld het aantal koopzondagen, maar ook wanneer de koopzondagen plaatsvinden. Voor de ene branche is het voorjaar en najaar het perfecte seizoen om te verkopen, de ander floreert juist in de zomer. Dat geldt ook voor thema's of evenementen die in de gemeente Emmen plaatsvinden. De ene retailer geeft aan dat een thema klanten trekt naar stad of dorp, de ander ziet daardoor alleen klanten die langs de deur van de winkel lopen. Hetzelfde geldt voor evenementen en feestdagen. Nu zijn veelal de winkels dicht met evenementen en tijdens feestdagen, want mensen komen niet voor de winkels maar voor het evenement. De andere retailer ziet heel veel mensen tijdens een evenement of feestdag langs zijn of haar gesloten winkel lopen en ziet potentiële kansen voorbij gaan. Ook zien we nu dat tijdens evenementen en bepaalde feestdagen winkels opengaan, terwijl het geen koopzondag is. Dit geldt ook voor bepaalde feestdagen, als Tweede Paasdag, Koningsdag, 5 mei, Tweede Pinksterdag en Tweede Kerstdag. Nieuwe dierentuin Ook de ontwikkeling van de nieuwe dierentuin is voor de ene retailer in het centrum een potentiële kans. Veel bezoekers komen in de zomer, en in het weekend (zaterdag en zondag), de één wil deze bezoekers graag ook een centrum laten zien waarbij winkels open zijn, de ander wil zoals beschreven juist niet in de zomermaanden open gaan of op de zondag. 9

10 Rol gemeente Daarnaast is een grote verscheidenheid in de rol van de gemeente. Tijdens de bijeenkomsten kwam regelmatig de verbazing naar boven, waarom de gemeente Emmen zich wil bemoeien met de koopzondagen. 'Laat dat over aan de ondernemer', werd veelal gezegd. De ander wil juist dat de gemeente Emmen een rol speelt, zodat koopzondagen gereguleerd worden, en de belangen van alle retailers meegenomen worden Centrum De retailers in het centrum van Emmen hebben duidelijk hun mening laten horen over de koopzondagen. 67% van de retailers in het centrum is tegen een vrijstelling voor alle koopzondagen. Anders dan bij de andere gebieden en branches geldt bij het centrum dat een koopzondag alleen succesvol is als (grotendeels) alle winkels open zijn. Op dit moment is 73,9% van de winkels open als er een koopzondag georganiseerd is. De winkels in het centrum zijn voornamelijk wat kleinere bedrijven tot 9 personen aan personeel. Zoals hierboven al is beschreven wil de retailer in het centrum graag de enige rustdag behouden. De retailer heeft het zwaar en geeft ook aan dat extra koopzondagen niet tot omzetstijging zal leiden. Vaak moet er extra personeel aangetrokken worden, willen de retailer niet zelf op de zondag in de winkel gaan staan. Deze personeelskosten, maar ook andere kosten als de opening van de winkel, worden niet of nauwelijks terugverdiend met een koopzondag. Vaak wordt op de dagen na een koopzondag minder gekocht. Bij meer koopzondagen worden de inkomsten meer verspreid over de week, de verwachting van de retailer in het centrum is dat de consument niet meer geld gaat uitgeven, de reactie hierbij is "Immers de euro kan maar één keer uitgegeven worden". 75% vindt maximaal12 koopzondagen per jaar al ruim voldoende. Alleen de grotere winkels willen graag meer dan 12 koopzondagen open of alle zondagen in het jaar. De retailer in het centrum wil graag dat de koopzondagen gereguleerd worden. Alleen met goede afspraken en afstemming over koopzondagen kunnen de koopzondagen in Emmen centrum een succes zijn. Tijdens de bijeenkomst waren vooral de retailers vertegenwoordigd, die graag iedere zondag open willen, of in ieder geval de vrijheid willen hebben dat ze zelf mogen bepalen of ze wel of niet op een zondag hun winkel open stellen. 'Laat de ondernemer zelf alles regelen en zelf bepalen. De retail in Emmen moet vernieuwend zijn en kijken wat de consument wil en daarop voortborduren". Ze vroegen zich ook af dat als de supermarkt en eventueel de periferie opengaat, dat het centrum zichzelf dan niet in de vingers snijdt door maar zeer beperkt open te gaan. "Als het niet anders kan laat dan Vlinderstad in een jaarvergadering bepalen wanneer de winkels in het centrum opengaan, en niet de gemeente. Dan blijft de beslisbevoegdheid bij de ondernemers", is een uitspraak van de retailers. De ondernemer bepaalt immers met stemming hoeveel koopzondagen er zullen zijn en wanneer de koopzondagen plaatsvinden. 10

11 5.3. Perifere detailhandel De uitkomsten van de perifere retail (in het rapport genoemd de Meubelboulevard en Nijbracht) is verdeeld. 50% is voor en 50% is tegen een vrijstelling van alle koopzondagen. De verdeeldheid is ook te zien in branches en de wensen van de ondernemer wanneer deze graag open wil. Woonwinkels willen graag in het voor- en najaar open, terwijl tuinmeubelzaken ook graag in de zomer open willen. Andere winkels willen maximaal 24 zondagen per jaar open en weer andere winkels, zoals bouwmarkten, alle zondagen. Van de laatste groep wordt ook aangegeven, dat ze zelf willen bepalen wanneer ze open gaan en niet dat de gemeente dit voor hun bepaalt. Een grote groep ondernemers, die naar de bijeenkomst waren gekomen, was zelfs verbaasd over de houding van de gemeente Emmen. De buurgemeenten hebben alle zondagen al vrijgegeven, en de grotere plaatsen als Assen en Groningen ook. Waarom wil de gemeente Emmen niet mee in deze ontwikkeling? De bouwmarkten merken in hun omzet, dat een deel van hun klanten nu op zondag elders hun producten gaan halen. Dat is schadelijk voor het bedrijf. Een koopzondag is rendabel wordt aangegeven, er wordt dan behoorlijk omzet verkregen. Circa 40% denkt dat het vaker openstellen van de winkel op zondag zalleiden tot een omzetstijging van maximaal 25%. Er zijn ook een aantalondernemers die pleiten voor een of twee vaste koopzondagen per jaar. De Meubelboulevard heeft hier een sterke voorkeur voor en geeft ook aan dat deze koopzondagen niet tegelijkertijd moeten plaatsvinden met de koopzondagen in het centrum. Toch zit er een groot verschil in winkelen in het centrum of periferie. De bedrijven in de periferie zijn vooral stand alone winkels. Mensen gaan gericht naar een winkel toe die gevestigd is in de periferie, en het is zeker geen fun shoppen, zoals in het centrum. Verder is op dit moment 21,7% van de winkels op de koopzondag niet open en wil dit in de toekomst ook niet gaan doen of zeer minimaal. Dit is geen belemmering voor de andere winkels om wel op de koopzondagen open te gaan Dorpen en wijken De huidige situatie is dat dorpen en wijken tegelijk open kunnen met de vastgestelde koopzondagen in het Centrum. Uitzondering is voor Klazienaveen die jaarlijks ongeveer 5 koopzondagen hebben, die grotendeels op andere zondagen gehouden worden dan in het Emmen centrum. Zowel in dorpen als in wijken wordt er op dit moment nauwelijks tot niet gebruik gemaakt van koopzondagen en het is ook moeilijk om winkels gezamenlijk open te laten gaan tijdens een koopzondag. Dat blijkt ook wel uit de percentages. In dorpen is 77,6% van de winkels niet open op zondag, en in wijken is dat zelfs 84,1%. In Klazienaveen gaan zelfs winkels open op een koopzondag, maar indien er geen klanten in de winkel komen, dan besluiten de winkels vroegtijdig de winkel weer te sluiten. Uit de enquête blijkt dat er verschillende standpunten zijn over koopzondagen tussen dorpen en wijken. Bij dorpen wordt door 79,1% aangegeven geen gebruik te maken van meer of alle koopzondagen open te gaan als deze mogelijkheid bestaat. Bij de wijken is dit percentage 59,1%. Dorpen kijken met een grotere straal naar de klanten die ze verwachten, en zien een grote concurrent in het centrum van Emmen. Als de winkels in Emmen opengaan, dan hoeven de winkels in een dorp niet open te gaan (uitzondering met Sinterklaas en Kerstmis). De winkels in de wijken in Emmen kijken vooral naar de bewoners in hun wijk of naastgelegen wijken en wat daarin de behoefte van de klant is. In de wijken wordt ook aangegeven dat wanneer de supermarkten opengaan, de lokale winkel misschien ook wei open wil gaan. Een voorbeeld is de groenteboer in de Rietland die graag op zondag open wil, omdat hij ziet dat de mensen in de Rietlanden vooral 2-verdieners zijn, en vooral 's avonds en in het weekend boodschappen gaat doen. Bovendien verandert zijn branche (en ook van de slager). In het weekend verkoopt de groenteboer nu ook veel meer 11

12 salades en de slager meer hapjes en barbequevlees. Dat willen mensen graag op zondag kunnen inkopen. Verder is er veel concurrentie van winkels die buiten de gemeente Emmen open zijn gegaan, bijvoorbeeld de winkels in Sleen. Dat is nu al te merken in de omzet. Verder wordt op de bijeenkomst in Veenoord aangegeven dat de winkels langs de Veenvaart de mogelijkheid moeten behouden om open te blijven (nu toeristisch gebied en alleen geldig voor supermarkten, winkels in tabaksproducten, winkels in posters, kaarten en souvenirs en winkels in fotografische artikelen). Maar als de lokale winkelier graag open wil, moet deze ook de mogelijkheid hebben. De ondernemer moet dit zelf kunnen bepalen Supermarkten In 2014 heeft De Koepel een onderzoek gedaan naar de behoefte van koopzondagen onder de supermarkten. De Koepel heeft alle 40 supermarkten bezocht in de gemeente Emmen. Daaruit bleek dat de meerderheid van de supermarkten niet op de zondag open wilde gaan. Ook werd aangegeven dat het een doorn in het oog van de supermarkten was (en is) dat er voor de supermarkt op Parc Sander een uitzondering is gemaakt en dat deze supermarkt alle zondagen open mag gaan (note: toeristisch gebied). Op dit moment maken de supermarkten geen gebruik van de huidige koopzondagen (behalve in december), omdat bij een supermarkt alleen eenduidigheid naar de klant werkt, dus óf open óf dicht. Hierover denken alle supermarkten hetzelfde. Met de enquête hebben de supermarkten een duidelijk keus gemaakt, meer dan 78% is voor vrijstelling van alle koopzondagen en hetzelfde percentage wil alle zondagen open. De verandering over de koopzondag heeft grotendeels te maken, dat vanaf 1 januari 2015 in omliggende gemeenten winkels alle zondagen open mogen zijn én hiervan gebruik maken. Bijvoorbeeld de supermarkten in Coevorden, Sleen, Odoorn, Tweede Exloërmond en Ter Apel zijn open. De supermarkten merken in hun omzet, dat een deel van hun klanten nu op zondag elders hun boodschappen gaat halen. De supermarkten willen zelf bepalen wanneer ze open willen gaan en vinden niet dat de gemeente hierin een rol zou moeten spelen. De meeste supermarkten hebben meer dan 100 mensen personeel in dienst. De stem van de supermarkten mag dan ook gehoord worden. De supermarkten geven ook aan dat ze het geen probleem vinden als de slagers, bakkers en groenteboeren open gaan. Ze juichen het juist toe, want des te meer winkels open zijn, des te beter voor de klant. Want de klant staat bij de supermarkt centraal. De tijden zijn veranderd, de klant wil graag op zondag boodschappen kunnen doen. Helemaal als er tweeverdieners zijn of gezinnen, waarbij er door de week geen tijd is om boodschappen te doen. Bovendien is een supermarkt belangrijk in een wijk of dorp, als de supermarkten niet alle zondagen open gaan, kan dat ten koste gaan van de supermarkt in de gemeente Emmen, omdat de klant uitwijkt naar een supermarkt buiten de gemeente. 12

13 6. Scenario' 5 Hieronder zijn 5 scenario's tot wijziging van de Verordening Winkeltijdenwet Gemeente Emmen uitgewerkt op basis van de resultaten uit de enquête en de bijeenkomsten Scenario 1 Algehele vrijstelling In dit scenario wordt voorgesteld om: );> alle zondagen in de gemeente Emmen vrij te stellen. Alle winkels mogen in dit scenario zijn geopend op alle dagen in de week ongeacht branche of gebied. Door middel van een gewijzigde verordening wordt algehele vrijstelling mogelijk. Voordeel: De algehele vrijstelling loopt in de lijn met de ontwikkelingen bij andere gemeenten en steden. Veel gemeenten en steden rondom de gemeente Emmen hebben al een algehele vrijstelling. Zoals in de gemeenten Borger-Odoorn, Ter Apel en in de steden Assen, Groningen en Leeuwarden waar de winkels op zondag open (mogen) zijn. Ook in gemeente Coevorden mogen de winkels in de dorpen iedere zondag open (stadscentrum is nog beperkt). Door een algehele vrijstelling is er geen scheve concurrentieverhouding tussen retailers en kunnen retailers zelf bepalen wanneer de winkel open of dicht gaat. Er is iedere dag levendigheid in de stad, en dat in combinatie met de nieuwe ontwikkelingen in het centrum als het nieuwe dierenpark en theater. In het onderzoek waren de meningen over vrijstelling van alle koopzondagen verschillend (zie figuur 2). Figuur 2: Voor vrijstelling alle koopzondagen ,3 71,4 51, ,8 10 a Emmen Centrum Supermarkten Nijbracht/ Dorpen Wijken Woonboulevard.Ja Nee Nadeel: Van de voornamelijk wat kleinere bedrijven tot 9 werkzame personen en met een vloeroppervlakte tot 800m2 geeft een meerderheid aan dat wanneer men de mogelijkheid zou hebben om meer of alle zondagen open te gaan, hier geen interesse in te hebben om de reden dat het niet rendabel is en men geen rustdag heeft. Bovendien heeft een retailer wel een vrije keus om open of dicht te gaan? Want als de retailer besluit om dicht te gaan of te blijven op zondag, is er dan op maandag niet minder omzet omdat de andere winkels wei open zijn? 13

14 Hieronder volgen de argumenten voor een algehele vrijstelling per gebied/ branche: Argument collectieve zondag openstelling centrum: 67% Van de retailers in het centrum zijn tegen een vrijstelling voor alle koopzondagen. Toch is er voor de retailers in het centrum ook bij algehele vrijstelling de vrijheid wanneer de winkel opengaat. De koopzondagen met een thema kunnen nog steeds georganiseerd worden in het centrum. Deze koopzondagen kunnen kenbaar gemaakt worden op de website van de gemeente Emmen. Winkeliers kunnen bijvoorbeeld besluiten om alleen op deze koopzondagen open te gaan, maar er bestaat ook de mogelijkheid om alle zondagen open te gaan. Argument collectieve zondag openstelling wijken en dorpen: Aangezien op dit moment weinig gebruik wordt gemaakt van koopzondagen in wijken en dorpen, maar in dit voorstel wel wordt voorgesteld om de supermarkten vrij te geven om op zondag open te gaan, wordt voorgesteld ook de zondagen voor de winkels in wijken en dorpen vrij te geven. Immers de ondernemer kan zelf bepalen of deze open of dicht wil (en doet dat nu ook al), en zo bestaat wel de mogelijkheid voor de ondernemer die wei open wil om toch open te gaan; ook al zal de meerderheid van de andere winkels niet meegaan. Argument collectieve zondag openstelling perifere detailhandel: Er is een grote verscheidenheid bij de perifere detailhandel in branches, de perioden wanneer een winkel open wil, de concurrentie van omliggende gemeenten, maar ook dat het niet uitmaakt of een winkel wel of niet open gaat op een zondag, wordt voorgesteld om alle zon- en feestdagen vrij te geven. Argument collectieve zondag openstelling supermarkten: Meer dan 76% van de supermarkten wil zelf bepalen wanneer ze open willen gaan en vinden niet dat de gemeente hierin een rol zou moeten spelen Scenario 2 Vrijstelling dorpen/ wijken, perifere detailhandel en supermarkten In dit scenario wordt voorgesteld om: ~ de zondagen in het centrum te reguleren. De zondagen voor de periferie, wijken, dorpen en supermarkten worden vrijgesteld. De winkels in het centrum zijn in dit scenario alleen op de vastgestelde koopzondagen open, met uitzondering van de supermarkten die alle zondagen open kunnen gaan. Verder kunnen de winkels in alle overige gebieden in de gemeente Emmen iedere zondag open. Voordeel: In dit scenario is meegegaan met de stemming van de retailers in het centrum, waarvan 67% van de retailers in het centrum tegen een vrijstelling voor alle koopzondagen is. De koopzondagen voor het centrum worden vastgesteld in de vergadering van Vlinderstad en daarna doorgeven door De Koepel aan de gemeente Emmen. Deze koopzondagen worden geplaatst op de website van de gemeente Emmen. Nadeel: Er kunnen scheve concurrentieverhouding ontstaan tussen retailers. Bijvoorbeeld supermarkten in het centrum gaan wei open, maar de food-winkels niet, concurrentie tussen winkels die gevestigd zijn in het centrum en in de buitenwijken of dorpen, enz Verder kunnen de retailers in het centrum niet zelf bepalen wanneer de winkel open of dicht gaat, maar de overige gebieden en supermarkten wel. 14

15 Argument regulering zondag openstelling centrum: 67% Van de retailers in het centrum heeft aangegeven tegen een vrijstelling voor alle koopzondagen zijn en 39% van de retailers in het centrum van Emmen wil maximaal 12 koopzondagen per jaar (zie figuur 3). Figuur 3 Jaarlijks aantal koopzondagen :~ il_ ;:. ï 0 Emmen Centrum ~ 0 0 Supermarkten 78,3 30,4 17,4 17,4 ~ll'~_~1 Nijbrachtj Woonboulevard 50,6 18, ,6 5,9 7,6 Dorpen _ Geen _ Maximaal 6 _ Maximaal12 Maximaal24 _ Tussen _ Alle zondagen Argument collectieve zondag openstelling wijken en dorpen: Aangezien op dit moment weinig gebruik wordt gemaakt van koopzondagen in wijken en dorpen, maar in dit voorstel wel wordt voorgesteld om de supermarkten vrij te geven om op zondag open te gaan, wordt voorgesteld ook de zondagen voor de winkels in wijken en dorpen vrij te geven. Immers de ondernemer kan zelf bepalen of deze open of dicht wil (en doet dat nu ook al), en zo bestaat wel de mogelijkheid voor de ondernemer die wei open wil om toch open te gaan; ook al zal de meerderheid van de andere winkels niet meegaan. Argument collectieve zondag openstelling perifere detailhandel: Er is een grote verscheidenheid bij de perifere detailhandel in branches, de perioden wanneer een winkel open wil, de concurrentie van omliggende gemeenten, maar ook dat het niet uitmaakt of een winkel wel of niet open gaat op een zondag, wordt voorgesteld om alle zon- en feestdagen vrij te geven. Argument collectieve zondag openstelling supermarkten: Meer dan 76% van de supermarkten wil zelf bepalen wanneer ze open willen gaan en vinden niet dat de gemeente hierin een rol zou moeten spelen. 15

16 6.3. Scenario 3 Vrijstelling Periferie en supermarkten In dit scenario wordt voorgesteld om: ~ de zondagen in het centrum, wijken en dorpen te reguleren. De koopzondagen worden zoals voorheen door De Koepel aangeboden aan de gemeente Emmen. ~ De zondagen voor de periferie en supermarkten worden vrijgesteld. Voordelen: In dit scenario wordt er voor gekozen om de koopzondagen in het centrum, wijken en dorpen te reguleren. Op dit moment kunnen wijken en dorpen gelijk met het centrum open, of een dorp vraagt om andere koopzondagen dan het centrum, zoals bij Klazienaveen van toepassing is. Op dit moment maken de dorpen en wijken nog maar weinig gebruik van koopzondagen. Figuur 4 Open huidige koopzondagen , ,1 78,3 77, , ,7 Emmen Centrum Supermarkten Nijbracht/ Dorpen Wijken Woonboulevard _.-._--.Ja Nee Ook supermarkten zijn nu bijna niet open op zondag, maar de reden hiervan is, dat bij een supermarkt een koopzondag alleen werkt, als ze alle zondagen open kunnen zijn. Eén koopzondag in de maand voor supermarkt werkt niet. Dus of alle zondagen open of geen. Ook werd gestimuleerd om de winkels langs de Veenvaart open te laten gaan op zondag. Hiervoor was een toeristische vrijstelling meegenomen in de huidige verordening, maar ook hiervan wordt bijna geen gebruik van gemaakt. Nadelen: Er zijn wel winkels in de dorpen en wijken die bijvoorbeeld in de zomermaanden op zondag open willen gaan. Dit is met regulering niet mogelijk. Verder willen bepaalde foodwinkels die naast supermarkten gelegen zijn, ook hun winkel op zondag openstellen. Dit is hierbij niet mogelijk, waardoor deze winkels het extra zwaar krijgen als de supermarkten opengaan. Argument collectieve zondag openstelling perifere detailhandel: Er is een grote verscheidenheid bij de perifere detailhandel in branches, de perioden wanneer een winkel open wil, de concurrentie van omliggende gemeenten, maar ook dat het niet uitmaakt of een winkel wel of niet open gaat op een zondag, wordt voorgesteld om alle zon- en feestdagen vrij te geven. Argument collectieve zondag openstelling supermarkten: Meer dan 76% van de supermarkten wil zelf bepalen wanneer ze open willen gaan en vinden niet dat de gemeente hierin een rol zou moeten spelen. 16

17 6.4. Scenario 4 Vrijstelling voor branches In dit scenario wordt voorgesteld om: ~ de zondagen in de gemeente Emmen te reguleren. De koopzondagen worden zoals voorheen door De Koepel aangeboden aan de gemeente Emmen. ~ Behalve voor de volgende specifieke branches: supermarkten, bouwmarkten, food en tuincentra geldt een algehele vrijstelling voor zondagen. Voordelen: De koopzondagen worden net als voorheen door De Koepel aangeboden voor het centrum, wijken, dorpen en perifere detailhandel. Hierdoor kan afstemming plaatsvinden wanneer en waar een koopzondag is en is het aantal beperkt voor deze gebieden. De branches die graag iedere zondag open willen, of dit zelf willen bepalen, als supermarkten, bouwmarkten, food en tuincentra hebben dan de vrije keuze. Nadelen: Er kunnen scheve concurrentieverhouding ontstaan tussen retailers. Misschien willen straks de autodealers of keukenzaken op zondag open als er nieuwe ontwikkelignen zijn, of dierenspeciaalzaken en kantoorartikelen, maar door specifieke branches te benoemen is dat niet mogelijk en moet de verordening worden aangepast als meerdere branches graag open willen gaan. Argument collectieve zondagopenstelling supermarkten: Meer dan 76% van de supermarkten wil zelf bepalen wanneer ze open willen gaan en vinden niet dat de gemeente hierin een rol zou moeten spelen Scenario 5 Vrijstelling supermarkten In dit scenario wordt voorgesteld om: ~ de zondagen in het centrum, periferie, wijken en dorpen te reguleren. De koopzondagen worden zoals voorheen door De Koepel aangeboden aan de gemeente Emmen. ~ De zondagen voor de supermarkten worden vrijgesteld. Voordelen: De meest doorslaggevende uitslag voor algehele vrijstelling van koopzondagen zijn de supermarkten. Meer dan 76% van de supermarkten wil zelf bepalen wanneer ze open willen gaan en vinden niet dat de gemeente hierin een rol zou moeten spelen. Met deze vrijstelling wordt aan de vraag van de supermarkten voldaan. Nadelen: Er kunnen scheve concurrentieverhouding ontstaan tussen retailers. Vooral winkels die producten verkopen die in supermarkten liggen, als foodwinkels (als bakkers, slagers en groenteboeren) en dierspeciaalzaken ondervinden nadelen, als de supermarkten op iedere zondag open gaan. De klant zal op zondag veel boodschappen gaan halen, waardoor de omzet bij de omliggende winkels daalt. Bovendien hebben dorpen en wijken ook concurrentie van dorpen in omliggende gemeenten waar de winkels wei open mogen zijn. Bijvoorbeeld Schoonebeek ten op zichte van Coevorden, Rietlanden ten opzichte van Sleen en Emmer Compascuum ten opzichte van Ter Apel. Deze concurrentie kan ook gezien worden ten opzichte van steden als Assen, Groningen en Leeuwarden waar de winkels iedere zondag open zijn. 17

18 7. Winkeltijden 7.1. Winkeltijden In de enquête werd ook gevraagd wat de ideale openingstijden voor de retailer is. Over de ideale winkeltijden voor koopzondagen, blijken de winkels ongeveer hetzelfde te denken. De grootste groep zoals uit figuur 5 blijkt, valt binnen de categorie anders. Anders zo blijkt is voor velen starten tussen uur en uur in de middag en sluiten rond uur. De winkels die niet open willen op koopzondagen geven bij anders "gesloten" aan. Figuur 5 Ideale winkeltijden koopzondag ,8 75, o 47,8 11_ 30,4 Emmen Centrum Supermarkten 21 o 0 ~I it Nijbracht/ Woonboulevard Dorpen Wijken 53,2.06:00-22:00 uur.10:00-18:00 uur.13:00-18:00 uur Anders, namelijk In de huidige verordening zijn voor de zondag dezelfde winkeltijden meegenomen als van de winkeltijden van maandag tot en met zaterdag, namelijk van 06:00-22:00 uur. Hoewel gros van de retailers op zondag toch de zondagsrust op de morgen willen en de consumenten vaak ook pas's middags komen, gaan winkels ook grotendeels pas vanaf 12:00 uur of 13:00 uur open. Maar er zijn wel uitzonderingen. Bakkerijen hebben aangegeven om eventueel op zondag open te gaan, maar dit is alleen rendabel als ze al vroeg open kunnen (vanaf 08:00 uur) gaan. Verder zijn sommige supermarkten nu op zondag alopen van 10:00-22:00 uur. Het voorstel is om de openingstijden zoals deze nu in de verordening zijn meegenomen te handhaven, dat wil zeggen van 06:00 uur tot 22:00 uur, uitzondering is de Dodenherdenking en bepaalde feestdagen (zoals ook andere steden dit meegenomen hebben, als de gemeente Groningen). Alle winkels sluiten op 4 mei uiterlijk om uur. Mensen kunnen dan op tijd thuis zijn voor de Dodenherdenking. Tevens zijn de winkels gedurende de hele dag gesloten op de volgende feestdagen: Eerste Paasdag, Eerste Pinksterdag, Eerste Kerstdag en Nieuwjaarsdag. Tevens is er een uitzondering op deze winkeltijden voor avond/ nachtwinkels, die in de volgende paragraaf (7.2) behandeld worden. 18

19 7.2. Avondwinkel Een ander onderwerp dat meespeelt bij de winkeltijden is de vraag van ondernemers om een avondwinkel te starten. Op dit moment liggen er twee initiatieven om een avondwinkel te beginnen in het centrum van Emmen. Aangezien een avondwinkel afwijkend is ten opzichte van de huidige Winkeltijdenverordening hebben we advies gevraagd aan De Koepel hoe zij tegen avondwinkels aan kijkt. De Koepel stelde voor om het vraagstuk eerst voor te leggen aan het "leegstandsloket". In het leegstandsloket zitten meerdere externe partijen en de gemeente Emmen waarbij gekeken wordt naar mogelijkheid om leegstand te verminderen. Bijvoorbeeld het invullen van leegstand winkelpand door een avondwinkel. Het overleg leegstandsloket heeft al plaatsgevonden in 2014 en bij het overleg waren De Koepel, gemeente Emmen, de Rabobank en een makelaar aanwezig. Het advies van De Koepel wat uit het overleg naar voren is gekomen (bijlage 5): maximaal 2 winkels in Emmen centrum en 1 in Klazienaveen; de winkel dient per auto bereikbaar te zijn; de winkel dient aan een doorgaande weg te liggen; de winkel dient bij voorkeur een centrumlocatie te zijn of direct in een aanloopstraat; het vvo is ligt tussen de 50 en 100m2 (max) het is geen horeca gelegenheid of volwaardige supermarkt; en de eigenaar en exploitant dienen vooraf gescreend te worden door de gemeente. Naast het overleg, en advies van De Koepel, is er informatie opgevraagd bij andere steden om te vragen hoe daar in beleid en/of verordening de avond/nachtwinkel is meegenomen. Naar aanleiding van deze informatie en het advies van De Koepel, zijn de volgende voorwaarden geformuleerd, waar een avond/ nachtwinkel in de gemeente Emmen aan moet voldoen: 1. Winkels met een nachtontheffing mogen elke dag van de week gedurende 24 uur geopend zijn; 2. De ontheffingen worden uitsluitend verleend aan levensmiddelenwinkels met een vloeroppervlakte van maximaal 500 m2; 3. Maximaal 2 avondwinkels in Emmen centrum en 1 avondwinkel in Klazienaveen; 4. Er mag geen sterke drank worden verkocht; 5. invoering van een gebruiksverplichting: als de winkel met een nachtontheffing deze gedurende zes maanden niet heeft gebruikt, dan kan de gemeente deze laten vervallen en kan een andere gegadigden hier aanspraak op doen; en 6. De winkel dient bij voorkeur in een aanloopstraat gevestigd te zijn. Deze voorwaarden voor een avond/ nachtwinkel zijn meegenomen in de verordening. 19

20 8. Verordening Hieronder volgen verschillende uitzonderingen en regels die wel of niet zijn meegenomen in de verordening Uitzondering bepaalde winkels In de Winkeltijdenwet zijn bepaalde winkels meegenomen waarop de regeling voor zon- en feestdagen niet van toepassing is: 1. winkels in musea; 2. winkels, waar uitsluitend maaltijden, voor directe consumptie geschikte eetwaren, alcoholvrije dranken en, door middel van een automaat, tabak en tabaksproducten, middelen ter voorkoming van zwangerschap en damesverband plegen te worden verkocht; 3. winkels waar de bedrijfsactiviteit hoofdzakelijk bestaat uit het verhuren van voorbespeelde videobanden en andere voorbespeelde beelddragers, mits in die winkel geen andere goederen te koop worden aangeboden of worden verkocht dan videobanden en andere beelddragers, alsmede tijdschriften en catalogi, die betrekking hebben op het te huur aangeboden assortiment. 4. winkels, waarin zich een restaurant of lunchroom bevindt, voor zover het laten betreden van de winkel noodzakelijk is voor het bezoeken van het restaurant of de lunchroom; 5. winkels waar uitsluitend of hoofdzakelijk fietsen en bromfietsen plegen te worden verkocht, voor zover het laten betreden van de winkel noodzakelijk is voor het huren van fietsen en bromfietsen; 6. winkels, waar uitsluitend of hoofdzakelijk bloemen en planten plegen te worden verkocht en die zijn gelegen op een afstand van ten hoogste 100 meter van de publieksingang van een begraafplaats, gedurende de openingstijden van die begraafplaats. 7. winkels in of op het terrein van sportcomplexen, waar uitsluitend of hoofdzakelijk goederen worden verkocht, die rechtstreeks verband houden met de aldaar beoefende sporten, gedurende de openstellingsuren van die sportcomplexen. 8. winkels in of op het terrein van bejaardenoorden, waar uitsluitend of hoofdzakelijk eeten drinkwaren, prentbriefkaarten, nieuwsbladen en tijdschriften alsmede bloemen en planten plegen te worden verkocht. 9. winkels, waar uitsluitend of hoofdzakelijk fotoartikelen plegen te worden verkocht, voor zover het betreden van die winkel noodzakelijk is voor het vervaardigen van portretfoto's ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie. 10. winkels, waar uitsluitend of hoofdzakelijk bloemen en planten plegen te worden verkocht, op de dagen waarop Allerheiligen en Allerzielen worden gevierd. Tevens is er een uitzondering voor straatverkoop van het te koop aanbieden en verkopen van voor directe consumptie geschikte eetwaren en alcoholvrije dranken. Verder geldt gedurende de Ramadan dat vanaf twee uur voor zonsondergang tot zonsondergang niet ten aanzien van winkels, waar brood en gebak wordt verkocht dat in het bijzonder is bestemd voor hen die zich aan de Ramadan houden, mits in die winkel dat brood en gebak ook pleegt te worden verkocht buiten de periode van de Ramadan. 20