RATEL retteketetteketet

Transcriptie

1 v z w Februari 2013 RATEL retteketetteketet Alle materialen voor deze activiteit kan je kopen bij onze organisatie. Het gereedschap dat je nodig hebt om de ratel te monteren en af te werken kan je bij ons aan zeer democratische prijzen huren. Voor meer informatie over kopen en/of huren kan je contact opnemen per mail: info@supermegaknap.be Bestelcode voor deze activiteit: TMI ratel-BB Eindtermen Eindtermen: aan deze eindtermen kan gewerkt worden tijdens deze activiteit. LICHAMELIJKE OPVOEDING: 1.1; 1.2; 1.21; 1.26; 1.27; 1.28* MUZISCHE VORMING: 1.3; 1.4*; 1.5; 2.2; 6.1*; 6.4* NEDERLANDS: 1.5; 2.3; 3.1; 3.2; 6.7 WERELDORIENTATIE: 1.1; 1.14; 2.1; 2.2; 2.3; 2.7; 2.12; 2.13; 2.15; 2.16* WISKUNDE: 2.1; 2.8; 4.2; 5.3* Tips om de talenten te integreren in dit lespakket: Taalknap: wat is een ratel en enkele begrippen Beweegknap: techniek ervaren: boren, schuren, monteren, Rekenknap: nauwkeurig meten en tellen Beeldknap: de ratel afwerken en prenten begrijpen MUZIEK NATUUR REKEN ZELF Muziekknap: muziek maken met de ratel Samenknap: help elkaar met het boren en zagen van de onderdelen Zelfknap: controleer telkens je werk en werk nauwkeurig en rustig BEELD SAMEN Natuurknap: associeer de ratel met de ratelslang (de aangeduide talenten komen het meest aan bod in deze activiteit) TAAL BEWEEG

2 DIT HEB JE ALLEMAAL NODIG! boormachine (eventueel met boorstaander of kolomboormachine) boor nr 9 schuurpapier meetlat en potlood met scherpe punt 2 lijmklemmen verf en penselen voor de afwerking houtlijm nat doekje om overtollige lijm weg te vegen toffelzaag en verstekbak iets om je bank te beschermen tegen vuil Controleer of je bouwpakket volledig is! Bekijk elk onderdeel en vink het aan als het in je pakket zit. SUPERMEGAKNAP v.z.w. techniekfiche: TMI ratel-BB

3 Wat is een ratelaar? Een ratelaar of ratel is een muziekinstrument dat een ratelend geluid maakt als je er mee draait in de lucht. Een ratel ziet er zo uit Hij bestaat uit een getand wiel in een houten raam dat om het handvat van de ratel kan draaien. Om de ratel goed te laten werken is het belangrijk dat alle onderdelen juist gemonteerd worden. Wist je dat de ratel vroeger vooral gebruikt werd om de aandacht van mensen te trekken? Hij maakt immers veel lawaai! het instrument ook wel een klikspaan wordt genoemd. Weet jij waarom? de ratel tegenwoordig gebruikt word als percussie-instrument? Weet jij wat dat precies is? de ratel zeer populair is met carnaval. Je kan hem meenemen naar de carnavalstoet. het geluid van een ratel klinkt als het geluid van een ratelslang. Ratelen is een werkwoord! Soms zegt men wel eens: Hij ratelde maar door. Kan jij uitleggen wat men daarmee bedoelt? Misschien kan je het uitleggen aan de hand van een voorbeeld. Kan je nog andere woorden bedenken die hetzelfde betekenen als het woord ratelen? SYNONIEMEN voor ratelen: Enkele belangrijke woorden Monteren: iets in elkaar steken. Bouwplan: handleiding of werktekening waarin stap voor stap duidelijk wordt gemaakt hoe je iets moet bouwen of maken. Verstekbak en toffelzaag: een toffelzaag is een zaag die je gebruikt in combinatie met een verstekbak voor het zagen van houten balken en latten. Een toffelzaag heeft fijne tanden waardoor je gemakkelijker en met minder splinters door het hout kunt zagen. Met behulp van de verstekbak kan je mooie en nauwkeurige hoeken zagen. Schuurpapier: een stevig stuk papier met een gladde en een grove kant. De grove, korrelige kant van het papier is de schuurkant. Schuurpapier gebruik je om hout mee te schuren zodat het zacht wordt en alle splinters weg zijn. Triplex: samengeperst hout Houtlijm: lijm om stukken hout aan elkaar te lijmen Lijmklem: klem om iets samen te drukken of vast te zetten Zijn er nog woorden die nieuw zijn voor jou? Noteer ze zodat je ze nooit meer vergeet!

4 Veel onderdelen maken één geheel. De verschillende onderdelen van de ratel moeten goed voorbereid en bewerkt worden. Hiervoor moet je meten, boren, zagen, schuren en lijmen. We helpen je stap voor stap elk onderdeel klaar te maken zodat je straks alles netjes kunt monteren. Maak volgende onderdelen helemaal klaar voordat je de ratelaar monteert: Onderdeel A: het raam van de ratel Stap1: meten en zagen Neem het houten latje van 33cm lang. Neem een goede meetlat en een potlood met een scherpe punt. Meet tot in de helft van de lat en trek daar een lijntje over heel de breedte. Hoeveel cm is de helft van de lat? Als het 16,5 cm is, heb je goed gemeten. Neem de toffelzaag en de verstekbak. Leg het latje in de verstekbak met het lijntje recht boven de rechte groef in je verstekbak. Zaag het latje op het lijntje door met de toffelzaag. Je hebt nu twee latjes van elk 16,5cm lang. 16.5cm 16.5cm Stap2: meten en boren Neem een houten latje van 16,5cm lang en leg het dwars voor je neer. Meet met je meetlat 3,5cm naar het midden toe en trek daar een lijntje. Leg het houten latje, met het lijntje naar boven, recht voor je neer. Meet het middelpunt van het lijntje en teken daar een kruisje. Op dit kruisje moet je straks boren. Herhaal dit met het tweede houten latje van 16,5cm. Werk zeer nauwkeurig! Neem de boormachine en boor op de kruisjes een gat door de houten latjes. Boor de gaten één voor één! Leg daarna de latjes op elkaar om te controleren of de gaten op dezelfde plaats zitten. Stap3: schuren Neem de latjes die je gezaagd en geboord hebt en schuur ze met een schuurpapiertje mooi glad. Schuur ze aan alle kanten zodat er geen splinters meer zijn. Zoek in je bouwpakket het triplexplaatje, het dikker blokje en het blokje met een gleuf in. Schuur ook deze onderdelen mooi glad. Neem je vochtige doek en maak de onderdelen stofvrij.

5 Stap4: juist leggen en lijmen Maak met de onderdelen een raam voor je ratelaar. Kijk goed na of de gleuf in de juiste richting zit. Let er ook op dat het stukje van 2,5cm juist zit. Dit stukje moet het dichtst bij het gat in je houten latje zitten. Als je het juist gelegd hebt, mag je de twee kleine blokjes (stukje van 2,5cm en blokje met gleuf) vastlijmen aan één van de latjes van 16.5cm. Maak gebruik van de twee lijmklemmen om de blokjes stevig vast te lijmen. Doe een beetje lijm in de gleuf en lijm het triplexplaatje in de gleuf. Dit onderdeel van de ratel is klaar. Leg het netjes opzij zodat het goed kan drogen. Leg het overige houten latje van 16,5cm er bij. Om jezelf te helpen kan je goed naar de tekening kijken! Onderdeel B: het tandwiel aan het stokje Stap1: schuren Zoek deze onderdelen bij elkaar: een stuk rondhout en het tandwiel Neem een stuk schuurpapier en schuur deze onderdelen mooi glad. Zorg ervoor dat er geen splinters meer zijn. Stap2: meten en lijmen Meet van het uiteinde van het rondhout 3,5cm naar het midden toe en zet daar een lijntje. Meet van dat lijntje 2cm naar het midden toe en teken daar het tweede lijntje. Tussen deze twee lijntjes moet het tandwiel gelijmd worden. Om het tandwiel te lijmen doe je houtlijm in het gat van het tandwiel. Schuif het tandwiel voorzichtig over het rondhout tot het tussen de twee lijnen zit. Draai het rondhout eens goed rond in het tandwiel zodat de lijm rondom goed kan kleven. Kijk nog eens na of het tandwiel netjes tussen de twee lijnen zit en leg het voorzichtig weg om te drogen. Onderdeel C: het handvat voorbereiden Neem het handvat uit je bouwpakket en schuur het mooi glad. Met je schuurpapier kan je de scherpe kanten van het handvat wat afronden.

6 Monteren even logisch nadenken! Een ratel maken, vraagt veel denkwerk! Je moet immers van de eerste keer de juiste volgorde kennen om de verschillende onderdelen te monteren. Je kan het dus beter goed uitzoeken en proberen in de plaats van meteen alles aan elkaar te lijmen. Zet de ratel in elkaar en let daarbij goed op in welke volgorde je dat doet! Maak een schets van de volgorde of schrijf de verschillende stappen op! Als je de juiste volgorde gevonden hebt, mag je de ratelaar monteren en lijmen. Tip:Als je de ratel wil verven, kan je best alle onderdelen afzonderlijk verven voordat je ze aan elkaar lijmt! Maak er een mooi kunstwerk van! 3.50cm Geometrisch en abstract Als we in de kunst denken aan geometrisch en abstract, dan denken we bijna automatisch aan Pieter Cornelis Mondriaan. Misschien heb je al wel eens een kunstwerk van hem gezien. Veel van zijn werken hebben horizontale en verticale zwarte lijnen en gekleurde vlakken. SUPERMEGAKNAP v.z.w. Schilderen in stippen Schilderen in stippen noemt men ook wel dotpainting. Het is de traditionele tekenen schildertechniek van de Australische Aboriginals en wordt gebruikt om een verhaal te vertellen. De Aboriginals bedachten allerlei symbolen om het geschilderde verhaal later terug te kunnen vertellen. Met behulp van een stokje, takje of tandenstoker kan je de verf op de ratel aanbrengen. Sjabloneren Een sjabloon is een uitgesneden patroon van één of meerdere figuren. Sjabloneren is dus het schilderen van figuren met behulp van een uitgesneden patroon. Met sjablonen kan je een persoonlijke toets aan je ratel geven. techniekfiche: TMI ratel-BB