Patiënteninformatie. Verloskunde Borstvoeding

Transcriptie

1 Patiënteninformatie Verloskunde Borstvoeding

2 2

3 Inhoudsopgave Tien vuistregels 5 Hoe borstvoeding werkt 5 Voorlichtingsavond Borstvoeding 6 Wat u nodig heeft 7 Eerste keer aanleggen 7 Op de kraamafdeling 8 Als aanleggen niet lukt 9 Veiligheid tijdens het voeden 10 Vitamine K en D 10 Couveuse- en kinderafdeling 11 Borstvoedingsorganisaties 11 Websites 11 Boeken over borstvoeding 12 Informatiebijeenkomsten over borstvoeding 12 Verhuur van kolfapparatuur 12 3

4 Deze folder is bedoeld voor ouders die zich willen voorbereiden op de voeding van hun kindje. Borstvoeding is de meest natuurlijke voeding, precies afgestemd op de behoeften van uw kindje. Het is altijd op de juiste temperatuur, vol met antistoffen voor een goede weerstand en bevat de voedingsstoffen, groeihormonen en levende cellen die uw kindje nodig heeft. De Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) en Unicef adviseren moeders wereldwijd om hun kindje 6 maanden alleen borstvoeding te geven. In de folder vindt u tips om met borstvoeding te starten. Ook wordt u verwezen naar literatuur, websites en borstvoedingscursussen om u goed voor te bereiden op het voeden van uw kindje. In de folder gaan we uit van gezonde baby s die na de 37e zwangerschapsweek geboren zijn. Op de verloskamer, kraam- en couveuse- en kinderafdeling krijgt u van de kraamverzorgende of verpleegkundige begeleiding bij het starten met de borstvoeding. Wij willen u veel succes toewensen in de borstvoedingsperiode die voor u ligt. De medewerkers van de kraamafdeling en verloskamers. 4

5 Tien vuistregels De WHO en UNICEF ontwikkelden Tien vuistregels voor het welslagen van de borstvoeding. Alle instellingen voor moeder- en kindzorg dienen er zorg voor te dragen: - dat zij een borstvoedingsbeleid op papier hebben, dat standaard bekend wordt gemaakt aan alle betrokken medewerkers. - dat alle betrokken medewerkers de vaardigheden aanleren, die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van dat beleid. - dat alle zwangere vrouwen worden voorgelicht over de voordelen en de praktijk van borstvoeding geven. - dat moeders binnen een uur na de geboorte van hun kind worden geholpen met borstvoeding geven. - dat aan vrouwen wordt uitgelegd hoe ze hun baby moeten aanleggen en hoe zij de melkproductie in stand kunnen houden, zelfs als de baby van de moeder moet worden gescheiden. - dat pasgeborenen geen andere voeding dan borstvoeding krijgen, noch extra vocht, tenzij op medische indicatie. - dat moeder en kind dag en nacht bij elkaar op een kamer mogen blijven. - dat borstvoeding op verzoek wordt nagestreefd. - dat aan pasgeborenen die borstvoeding krijgen geen speen of fopspeen wordt gegeven. - dat zij contacten onderhouden met andere instellingen en disciplines over de begeleiding van borstvoeding en dat zij de ouders verwijzen naar borstvoedingorganisaties. Hoe borstvoeding werkt Borstvoeding wordt beïnvloed door hormonen. Tijdens de zwangerschap veranderen de borsten om zich voor te bereiden op de borstvoedingsperiode. U kunt tijdens de zwangerschap al kleine beetjes melk uit de borst verliezen. Om uw kleding te beschermen kunt u zoogkompressen gebruiken.na de bevalling stijgt het hormoon prolactine, dit hormoon zorgt voor de aanmaak van moedermelk in de borsten. Er is altijd moedermelk aanwezig, de eerste moedermelk heet colostrum. Colostrum is geel en plakkerig, het bevat onder andere veel 5

6 antistoffen voor uw kindje. De maag van uw pasgeboren kindje is nog klein en kan elke keer een kleine hoeveelheid melk aan. Door regelmatig uw kindje aan de borst te laten drinken wordt er steeds meer moedermelk aangemaakt. Een ander belangrijk hormoon is oxytocine, dit hormoon zorgt ervoor dat de moedermelk uit de borst komt als uw kindje drinkt, dit wordt de toeschietreflex (TSR) genoemd. Wanneer uw kindje goed heeft aangehapt zal het eerst snelle zuigbewegingen maken om een TSR uit te lokken. Zodra de melk komt gaat de baby over op een langzamer zuig en slik ritme. Oxytocine zorgt ook voor een warm, ontspannen en soms loom gevoel bij de moeder. Het maakt dat de baarmoeder samentrekt, waardoor het bloedverlies na de bevalling minder wordt. Ook kan oxytocine voor een dorstgevoel tijdens het voeden zorgen.na ongeveer twee dagen zult u merken dat de borsten groter worden, er komt meer bloed naar de borsten en het colostrum gaat over in grotere hoeveelheden moedermelk. Stuwing kan soms pijnlijk zijn en problemen geven met drinken. Borstvoeding is een kwestie van vraag en aanbod. Hoe vaker de baby drinkt, hoe meer melk er wordt aangemaakt in de borsten. Als het voeden goed verloopt is de hoeveelheid melk na ongeveer 6 weken helemaal afgestemd op de behoefte van uw kindje. Voorlichtingsavond Borstvoeding Er wordt maandelijks op woensdagavond van uur een voorlichtingsavond over borstvoeding gegeven. De voorlichtingsavond is bedoeld voor zwangere vrouwen die in Reinier de Graaf onder behandeling zijn. Er wordt onder andere gesproken over: - Waarom borstvoeding - Aanleggen aan de borst - Voedingshoudingen - Afkolven van moedermelk - Combinatie borstvoeding en werk 6

7 Er is volop gelegenheid om vragen te stellen aan de lactatiekundige van het ziekenhuis.voor data en aanmelden kunt u terecht bij de assistente van de polikliniek gynaecologie via telnr De kosten voor het bijwonen van de informatieavond zijn 7,50. U kunt dit bedrag overmaken op rek.nr t.n.v. Reinier de Graaf Groep te Delft o.v.v. BV-info, datum infoavond, uw achternaam. Na betaling is uw inschrijving definitief. Prenataal consult lactatiekundige Tijdens uw bezoek aan de polikliniek kunt u, indien u in aanmerking komt hiervoor, een prenataal consult bij de lactatiekundige van het ziekenhuis plannen. Wat u nodig heeft - Voedingsbeha - Zoogkompressen - Kleding waarbij voeden gemakkelijk is - (Voedings)kussen - Rust en tijd om te wennen aan borstvoeding geven - Het wordt afgeraden van tevoren een kolfapparaat aan te schaffen Eerste keer aanleggen Indien het voor zowel u als uw kindje medisch gezien mogelijk is, wordt uw kindje direct na de geboorte bloot bij u neergelegd. Uw kindje wordt afgedroogd, krijgt een mutsje op en warme doeken over zich heen. Op uw blote borst houdt u uw kindje warm. Binnen een uur na de bevalling kan uw kindje aangeven dat hij wil drinken. Het personeel van de verloskamers zal u begeleiden bij de eerste keer voeden. De eerste twee uur na de bevalling is uw kindje waarschijnlijk erg wakker, om daarna in een diepe slaap te vallen. 7

8 Op de kraamafdeling Op de kraamafdeling worden moeder en kind bij elkaar verpleegd. Uw kindje mag dag en nacht bij u blijven, zo leert u uw kindje kennen en ziet u wanneer uw kindje weer zin heeft in voeding. Voedingssignalen zijn: - Draaien met hoofdje op zoek naar de borst; - Smakkende geluiden maken; - Zuigen op de vingertjes/ lakentjes; - Huilen is een laat voedingssignaal en maakt aanleggen moeilijker. Aanleggen: - U heeft een ontspannen houding; - Uw kindje ligt met zijn buikje naar u toe; - Hoofdje ter hoogte van de borst; - Bovenlipje tegenover de tepel; - U kunt de borst vormen evenwijdig aan de lipjes van uw kindje; - Met uw tepel streelt u de lipjes van uw kindje; - Als het mondje wijdt opent brengt u uw kindje naar de borst; - De lipjes krullen naar buiten; - Kinnetje zit in de borst en het neusje is vrij; - Uw kindje ligt met zijn hoofdje iets achterover. Aanleggen kan gevoelig zijn in het begin. Wanneer het drinken pijnlijk blijft maakt u uw kindje los van de borst door het vacuüm te verbreken in zijn mondhoek. Vraag tot het goed gaat altijd om begeleiding met het aanleggen. De kraamverzorgende of verpleegkundige kan met u meekijken of uw kindje goed aanhapt en effectief drinkt. Als uw kindje goed drinkt zal hij eerst snel zuigen om vervolgens over te gaan op een trager zuig en slik ritme. U hoort de baby zachtjes slikken. Als uw kindje de borst, na goed te hebben gedronken, loslaat kunt u de andere borst aanbieden. U bent ongeveer 20 tot 30 minuten bezig met voeden. Uw kindje kan na een uur alweer zin hebben om aan de borst te gaan, u begint dan met de borst waarmee u geëindigd bent. 8

9 Dit wil niet zeggen dat er te weinig voeding is. Het is juist prima als uw kindje regelmatig de borst leegt. De moedermelk komt dan snel op gang en de stuwingperiode verloopt rustiger, omdat uw kindje al goed aan de borst geoefend heeft keer voeden per 24 uur is de eerste weken na de geboorte heel normaal. Er zijn verschillende houdingen waarin u uw kindje kunt voeden. De eerste dagen wordt vaak gekozen voor de meest gemakkelijke houding voor u en uw kindje. Thuis zal de kraamverzorgende u verschillende houdingen aanleren om de borst goed te legen. Als aanleggen niet lukt Het kan zijn dat uw kindje de eerste dag na de geboorte nog erg moe, misselijk of pijnlijk is. Dit kan het voeden moeilijk maken. U doet er goed aan uw kindje elke drie uur te wekken voor een voeding als hij zelf geen voedingssignalen laat zien. U kunt de luier (laten) verschonen om uw kindje te wekken. Als uw kindje niet wil aanhappen kunt u wat colostrum uit de borst halen en deze op de lipjes of in het mondje van uw kindje druppelen. Mogelijk krijgt uw kindje dan wel zin om te drinken. De kraamverzorgende of verpleegkundige kan u hierbij helpen. Een andere tip is uw kindje tot de luier uit te kleden en op uw blote huid te leggen onder een warme doek. Mogelijk komt er dan wel een zoekreflex. Als aanleggen niet wil lukken is er de mogelijkheid om gebruik te maken van een kolfapparaat. De kraamverzorgende of verpleegkundige kan u hierin begeleiden. Afgekolfde melk wordt vervolgens met een bekertje aan uw kindje gegeven.een tepelhoed kan een hulpmiddel zijn bij vrouwen met een vlakke of ingetrokken tepel. Of bij een premature baby. Geef uw kindje en uzelf de tijd om zonder tepelhoed te leren voeden. Een tepelhoed kent ook nadelen. Het gemak van borstvoeding geven ervaren niet alle moeders direct. Houdt er rekening mee dat zowel u als uw kindje het voeden moeten leren. Zoek bij pijn, ongemak en andere problemen 9

10 die u onzeker maken begeleiding van een ervaren iemand. Dat kan een lactatiekundige zijn of een vrijwilligster van een borstvoedingsorganisatie. Een lactatiekundige is vaak een verpleegkundige met een extra opleiding tot specialist op het gebied van borstvoeding. In Nederland heeft de lactatiekundige een internationaal erkend examen gedaan en daarom IBCLC achter haar naam. IBCLC staat voor: International Board Certified Lactation Consultant. Op de kraamafdeling zijn twee lactatiekundigen werkzaam. Zij werken (onder voorbehoud) op werkdagen van 8.30 tot uur als verpleegkundige en lactatiekundige. Veiligheid tijdens het voeden Na uw bevalling of keizersnede bent u waarschijnlijk erg moe. Pijnstilling na een keizersnede versterkt dit gevoel. Ook door het voeden kunt u slaperig worden. Zorg daarom dat tijdens het voeden van uw kindje de hekken van uw bed omhoog staan en u ondersteund wordt met kussens. Wij raden u aan om uw kindje s nachts te voeden met dimlicht en hem na de voeding weer terug te (laten) leggen in het wiegje. Op die manier voorkomt u ongelukken door samen slapen met uw kindje in een smal ziekenhuisbed. Vitamine K en D Na de geboorte krijgt uw kindje 1 milligram vitamine K, dat geldt voor zowel borst- als flesgevoede kinderen.omdat borstvoeding weinig vitamine K bevat, geldt daarnaast het advies borstgevoede kinderen gedurende de eerste 3 maanden dagelijks vitamine K te geven. Hiermee moet een week na de geboorte worden begonnen. Omdat moedermelk weinig vitamine D bevat, wordt geadviseerd kinderen die uitsluitend borstvoeding krijgen dagelijks vitamine D te geven. Hiermee moet een week na de geboorte worden begonnen. (Bron: Kijk voor de juiste dosering in de bijsluiter. 10

11 Couveuse- en kinderafdeling Als uw kindje wordt opgenomen op de couveuse- of afdeling, kunt u ook starten met borstvoeding. De kinderarts geeft een voedingsadvies. In overleg met de kinderarts en verpleegkundige van de couveuseafdeling kunt u uw baby aanleggen, of de voeding op gang brengen met behulp van een kolfapparaat. Het personeel op de kraamafdeling begeleidt u met het afkolven van moedermelk. Ook kunt u voor vragen over het afkolven van moedermelk bij het team van de couveuse- en kinderafdeling terecht. Borstvoedingsorganisaties Vereniging Borstvoeding Natuurlijk Postbus 119, 3960 BC Wijk bij Duurstede telnr info@borstvoedingnatuurlijk.nl Stichting La Leche League Nederland Postbus 212, 4300 AE, Zierikzee telnr Websites (uitgebreide info. over borstvoeding, vindt lactatiekundige in uw regio) 11

12 Boeken over borstvoeding - Borstvoeding Boek, Stefan Kleintjes en Mary Broekhuijsen. - Borstvoeding geven, Adrienne de Reede Dunselman. - Borstvoeding, natuurlijk eenvoudig, Marsha Herten. (Nederlandse vertaling van Breastfeeding, Nancy Mohrbacher en Kathleen kendall-tackett). - Eten voor de kleintjes - van borst tot boterham, voor kinderen van 0-4 jaar, Stefan Kleintjes. - Guide to breastfeeding, Dr. Jack Newman. - Handboek Borstvoeding, St. La Leche League. Informatiebijeenkomsten over borstvoeding Borstvoedingscentrum Delft, telnr telnr Stichting La Leche League - Vereniging Borstvoeding Natuurlijk - Kraamzorgorganisaties Reinier de Graaf: tweewekelijkse voorlichting voor zwangere vrouwen. Zie voor de juiste data de Agenda op onze website Verhuur van kolfapparatuur Borstvoedingscentrum Delft telnr telnr Careyn Thuiszorgwinkel Delft Sadatweg 129, 2622 PC Delft telnr Openingstijden: ma t/m za

13 Kraamzorgorganisaties Vegro Thuiszorgwinkel Delft Nieuwe Langendijk 61 a 2611 VJ Delft telnr

14 Gasthuis Delft Reinier de Graafweg AD Delft Tel Diaconessenhuis Voorburg Fonteynenburghlaan CX Voorburg Tel Behandelcentrum Westland Middelbroekweg 2a 2671 ME Naaldwijk Tel Gezondheidscentrum De Reef Kiekendiefstraat RP Den Haag Tel foldernr versie april 2012