Geachte heer van Paridon,

Transcriptie

1 Aan Stadsregio Amsterdam afdeling openbaar vervoer tav dhr N. van Paridon Postbus AP Amsterdam datum : 18 januari 2010 uw kenmerk : - ons kenmerk : 2010/1373/bm-rar bijlage(n) : - Onderwerp : Advies RAR ontwerp lijnennet 2012 concessie Amsterdam Inlichtingen : Geachte heer van Paridon, De Reizigers Advies Raad (RAR) voor het openbaar vervoer in de concessie gebieden van de Stadsregio Amsterdam heeft begin december 2009 het verzoek ontvangen een advies uit te brengen over het door de Stadsregio Amsterdam (opdrachtgever) opgesteld ontwerp lijnennet 2012, zeg maar Vervoerplan Na bestudering en afweging van belangen is de RAR tot de onderstaande algemene opmerkingen gekomen en vervolgens tot een meer gedetailleerd advies op het lijnennet. Algemene opmerkingen De Stadsregio hanteert de bestaande infrastructuur als uitgangspunt voor het lijnennet 2012, maar is daarin niet altijd consistent. In een aantal gevallen wordt daarvan afgezien omdat de infrastructuur het niet toelaat en in andere gevallen wordt niet afgezien en gesteld dat de infrastructuur dan maar moet worden aangepast (zoals bij het busstation bij Station Zuid). Volgens de RAR kan de infrastructuur op deze wijze niet bepalend kan zijn. Bovendien wordt in de praktijk de beschikbaarheid van infrastructuur voor het openbaar vervoer bepaald door de gemeente Amsterdam en de stadsdelen en het blijkt dat die niet altijd maatregelen nemen ten gunste van het openbaar vervoer. Zo worden bestaande vrije banen voor het openbaar vervoer toegewezen aan het overige (auto)verkeer en worden gunstig gelegen haltes verplaatst. Het openbaar vervoer wordt daarmee in zijn doorstroming, snelheid, betrouwbaarheid en aantrekkelijkheid beperkt. Recente voorbeelden zijn de plannen voor de herinrichting van het Leidseplein en de rode loper op het Damrak. Van een stad die claimt het autoverkeer verder te willen beperken en het openbaar vervoer te willen bevorderen (o.a. Op weg naar een gezonde stad) mag verwacht worden dat deze met de mond beleden uitspraken ook in de praktijk daadwerkelijk worden doorgevoerd. Helaas valt daar niet altijd op te vertrouwen en daarom verzoekt de RAR de Stadsregio om er bij de gemeente Amsterdam (en de stadsdelen) op aan te dringen de infrastructuur voor tram en bus zodanig aan te leggen en in stand te houden opdat het openbaar vervoer zijn rol in de bereikbaarheid van Amsterdam kan blijven vervullen en kan komen tot de gewenste uitbreiding. Tenslotte is met subsidie van de Stadsregio veel van de infrastructuur voor het 1

2 openbaar vervoer gerealiseerd en daarvan mag verwacht worden dat dit exclusief voor het openbaar vervoer in stand blijft. In zijn algemeenheid is de RAR dan ook van mening dat voor een goed functionerend openbaar vervoer systeem de gewenste voorziening voor de reizigers leidend moet zijn en niet de beschikbaar gestelde infrastructuur. Opmerkingen op het lijnennet. 1. Metro Het verheugt de RAR dat de Stadsregio inmiddels heeft besloten lijn 51 te laten doorrijden naar het Centraal Station. Alleen als de gemeente Amsterdam met zeer zwaarwegende argumenten komt zou inkorting mogelijk zijn. Wij blijven bestrijden dat dit nodig zou zijn. Inkorting van lijn 51 betekent voor de reizigers uit Amstelveen en Buitenveldert een gedwongen overstap. 2. Tram 2.1. Inkorting lijn 16 De inkorting van lijn 16 tot het Stadionplein (voormalige eindlus lijn 24) vindt de RAR geen gelukkige oplossing. Alhoewel de lijnen 16 en 24 samen een hoge frequentie hebben tussen het Stadionplein en de VU bestaat er wel behoefte aan. Op het traject VU-Amstelveenseweg en vanaf het Stadionplein (P&R Olympisch Stadion) is sprake van een toenemend aantal reizigers. Een alternatief zou kunnen zijn toch weer een tramlijn invoeren vanaf het Leidseplein via de Overtoom en de Amstelveenseweg (waar net nieuwe infrastructuur met verhoogde haltes is aangelegd) naar de VU te laten rijden Invoering ochtendspitslijn 27 De invoering van een dergelijke spitsversterking achten de RAR niet wenselijk. Een dergelijke lijn leent zich bij voorbaat voor uitval (bij personeel- of materieelproblemen), onduidelijkheid voor de reizigers (iedereen moet er op het Surinameplein uit) en een onregelmatige dienstuitvoering. Voorts heeft het tot gevolg dat de frequentie op het traject Surinameplein Centraal Station in de ochtendspits wordt verlaagd hetgeen in tegenspraak is met de juist ingezette verbetering op lijn 17. De komst van spitslijn 27 wordt niet als verbetering gezien. Er is wel sprake van een toenemend aantal reizigers dat gebruik maakt van Station Cornelis Lelylaan, doch dit mag niet ten koste gaan van het resterende traject van lijn Herstel tramverkeer Ferdinand Bolstraat De reizigers zouden het toejuichen als de Ferdinand Bolstraat tussen Albert Cuijpstraat en Ceintuurbaan weer beschikbaar komt voor de tramlijnen 24 en 25. De werkzaamheden voor de Noord-Zuidlijn zijn hier inmiddels jaren uitgelopen en de Stadsregio wordt verzocht extra druk uit te oefenen op de gemeente Amsterdam om in 2012, of eerder, weer via de Ferdinand Bolstraat te gaan rijden. De opmerking dat de lijnen 16, 24 en 25 zo veel mogelijk op elkaar moeten worden afgestemd vindt de RAR te zwak. Deze drie lijnen dienen volledig op elkaar te worden afgestemd Lijn 25 naar Amstelstation en verlegging lijn 12 De verlegging van lijn 25 via Ceintuurbaan en Van Woustraat heeft deze lijn geen goed gedaan. Als gevolg van deze omleiding werd het aantal passagiers minder, vervolgens werd de frequentie verlaagd en nam het aantal gebruikers nog meer af. Om uit deze neerwaartse spiraal te komen is het terugleggen van de route via de Ferdinand Bolstraat en het weer terugbrengen naar de normale frequenties zeker een reden waardoor het vervoer weer zal toenemen. Verlegging van de route naar het Amstelstation betekent dat een groot deel van de Rivierenbuurt zijn rechtstreekse verbinding met het centrum en het Centraal Station verliest. De RAR kan zich niet vinden in de verlegging van lijn 25 naar het Amstelstation. Daarnaast biedt het laten rijden van de tram in de Rijnstraat een mogelijkheid lijn 25 later 2

3 door te trekken over de Utrechtsebrug naar het nieuwbouwgebied in Amstel I. Daarnaast is op korte termijn sprake van een uitbreiding van het aantal woningen op de President Kennedylaan bij het De Mirandabad. Gelet op de passagiersaantallen op de huidige route van lijn 12 is handhaving via de bestaande route de beste oplossing Lijn 25 niet meer naar PTA De RAR kan instemmen met het inkorten van deze lijn naar het Centraal Station. Zeker nu de frequentie van lijn 26 is verhoogd. De verlegging van de buslijnen naar het nieuwe busstation IJzijde mag daarbij overigens niet als argument worden gebruikt. Deze inkorting is des te meer een reden om bij de herindeling van het Stationsplein te pleiten voor een spoor vanaf Damrak en Middentoegangsbrug richting IJburg. 3. Bus 3.1 Busstation IJsei Ook hier geldt dat de infrastructuur er voor heeft gezorgd dat een deel van het busstation in een te vroeg stadium in gebruik is genomen. Er zijn nu rond het Centraal Station drie verschillende busstations hetgeen voor de reiziger tot verwarring leidt. Met NS en Prorail zal nog moeten worden onderhandeld over de openingstijden van de westtunnel zodat de laatste ritten van de buslijnen naar en van Waterland niet van een andere plaats behoeven te vertrekken. 3.2 Noord De RAR kan instemmen met het verleggen van de routes van de lijnen 34,36 en 38. Alleen de inkorting van lijn 36 tot de Meeuwenlaan bij de Johan van Hasseltweg wordt onbegrijpelijk gevonden. Dit eindpunt komt, los van de scholen, in het niets te liggen. De RAR pleit voor doortrekking naar het busstation Buikslotermeerplein of anders doortrekking via de IJtunnel naar het Centraal Station. De verlegging van lijn 34 naar het Buikslotermeerplein als vervanger van lijn 36 is te volgen doch als voorwaarde geldt dat de bushalte bij het BovenIJ-ziekenhuis op de IJdoornlaan goed toegankelijk moet worden gemaakt. Hier komen de voor dit ziekenhuis belangrijke lijnen 34,37 en 92 langs. Daarnaast wordt gepleit voor het terugleggen van lijn 33 via de snellere route langs Nieuwe Purmerweg en Nieuwe Leeuwarderweg. Verheugend is dat de lijnen 30 en 31 nu op alle dagen en tijden van de week met een vaste dienstregeling gaan rijden. Voorts dient er een alternatief te komen voor de Buiksloterdijk. Tot eind 2010 rijdt hier nog lijn 92 van Connexxion (concessie Zaanstreek) doch na verlegging van deze lijn via de IJdoornlaan vervalt de verbinding via de Buiksloterdijk in het geheel. 3.3 Westerpark De reeds in de dienstregeling 2010 ingevoerde lijn 60 biedt nu een goede verbinding tussen de Staatsliedenbuurt en station Sloterdijk. De RAR stemt in met de voorgestelde rechttrekking van lijn 21 en de doortrekking van lijn 60 via de huidige route van lijn 21 naar het Centraal Station. Net zoals de Stadsregio moet daarbij als harde eis worden gesteld dat de doorstroming van lijn 21 op de Haarlemmerweg kan worden gegarandeerd. Hetzelfde geldt voor de verlegging van lijn 48 via de nieuwbouw in het Houthavengebied, (overigens zal daar waar Uithoornstraat staat Uitgeeststraat worden bedoeld). 3.4 Nieuw West Met de overname van de lijnen 192 en 195 door de concessie Amstel/Meerlanden kan de RAR instemmen. Wel betekent dit dat er een forse vervoerbreuk komt in lijn 192 die slechts ten dele wordt opgevangen door de naar Schiphol te verlengen lijn 19. Voorts vervalt, door het wegvallen van lijn 192, de directe verbinding tussen Geuzenveld en Station Sloterdijk. De RAR adviseert dan ook voor lijn 64 te verlengen vanaf Osdorp via de oude route van lijn 3

4 192 via Geuzenveld naar Station Sloterdijk. Hiermee geeft deze ringlijn tevens een verbinding tussen alle wijken en zorgvoorzieningen in Nieuw West. De haltesituatie op het Osdorpplein is voor lijn 19 verre van ideaal. De op Meer en Vaart gelegen halte biedt geen goede aansluiting op het winkelgebied. Geadviseerd wordt lijn 19 te verleggen via het Osdorpplein zelf. Ingestemd kan worden met de verlegging van lijn 195 in Nieuw Sloten. Vereist is daarbij wel dat daarbij zowel lijn 63 als lijn 62 via Nieuw Sloten gaan rijden. Een andere mogelijkheid is de lijnen 62 en 63 te koppelen en deze lijnen niet via Station Lelylaan te laten rijden doch via de route Aletta Jacobslaan-Joh. Huizingalaan-Plesmanlaan-Laan van Vlaanderen(oostzijde)- Laan van Vlaanderen(zuidzijde)-Laan van Vlaanderen(westzijde). Verlegging van lijn 64 via de Burg. de Vlugtlaan en Burg. Fockstraat is voor de RAR niet aanvaardbaar. Deze busroute heeft toch al een veer moeten laten door het verdwijnen van lijn 21 en het geheel weghalen van de bus op de Burg. Eliasstraat en Burg. Vening Meineszlaan. Daarmee is toegeven aan de druk van het Stadsdeel zonder rekening te houden met de gebruikers van het openbaar vervoer. De bediening van Lijnden in de Haarlemmermeerpolder blijft problematisch. De huidige concessiehouder heeft nu een noodoplossing bedacht die er voor zorgt dat reizigers om in Amsterdam te komen moeten omrijden via Schiphol. Een spitsdoortrekking van lijn 63 vanaf De Aker naar Lijnden ligt meer voor de hand. Voor de Stadsregio doet deze mogelijkheid zich voor in 2012 bij het uitruilen van de lijnen 192 en 195 en lijn Zuid en Buitenveldert De ruimte op Station Zuid is nu al beperkt en momenteel het beginpunt van de buslijnen 15, 65, 165, 166, 171, 176, 199 en 310. In de huidige situatie levert dit al vaak problemen op in de haltering waardoor reizigers moeten zoeken naar de juiste bus. Door hier nog eens twee buslijnen (40 en 62) aan toe te voegen wordt deze situatie alleen maar slechter. Doortrekking van lijn 40 van het Amstelstation naar Station Zuid achten wij een vorm van overbediening. Studenten vanaf het Sciencepark hebben op het Amstelstation de mogelijkheid om over te stappen op lijn 51 die een snelle verbinding met de VU geeft. De ontvlechting van lijn 62 en de nieuwe lijn 68 acht de RAR een goede oplossing om de te lange route van lijn 62, met de daarbij optredende vertragingen op te lossen. Daarbij behoort dan wel een beginpunt van lijn 68 bij Station Zuid, daar dit voor de bewoners van Buitenveldert gezien wordt als een groot gemis. Verlegging van de route van lijn 68 via de Rijnstraat kan achterwege blijven in verband met de door de RAR geadviseerde handhaving van lijn 25 naar de President Kennedylaan. 3.6 Oost De situatie op de Oostelijke eilanden (lijn 42 en 43) is zorgelijk. De bestaande infrastructuur biedt geen goede verbinding tussen het KNSM-eiland en het Borneo-eiland. Hierdoor zijn er nu twee buslijnen noodzakelijk die een verbinding geven met het Centraal Station. Door lijn 42 weg te halen bij de KNSM-laan vervalt voor deze wijk de reeds jarenlang bestaande verbinding met het Centraal Station. Wat overblijft is lijn 65. Om uit de impasse te komen stelt de RAR de volgende drie alternatieven voor: a. handhaving lijn 42 en 43 in hun huidige vorm, b. de voorgestelde lijn 43 maakt komende vanaf het Borneo-eiland een extra lus via de KNSM-laan, c. er komt een gegarandeerde overstapmogelijkheid op het Azartplein tussen lijn 43 en lijn 65 op alle tijden van de dag. 4

5 Daarnaast wordt het voorstel van de Stadsregio gesteund (vierde alternatief) om de Fred Petterbaan geschikt te maken voor bussen waardoor buslijn 65 vanaf het KNSM-eiland op de halte Rietlandpark een goede aansluiting kan geven op de frequent rijdende tramlijn 26 naar/van het Centraal Station. Verlegging van lijn 22 via de Pontanusstraat wordt een goede oplossing gevonden voor lijn 22 mits er ook goede haltevoorzieningen komen bij de 1 e Van Swindenstraat en de Wijttenbachstraat en de infrastructuur van de straat zodanig wordt ingericht dat lijn 22 hier goed door kan rijden. Deze verlegging betekent een ontlasting van de kruising Wijttenbachstraat/ Linnaeusstraat hetgeen ten goede kan komen aan een vervoerstoename op lijn IJburg Verlegging van de route van lijn 66 via de Bert Haanstrakade is een goede zaak wel is het van belang dat het winkelcentrum op de IJburg wordt aangedaan. 3.8 Diemen, Duivendrecht en Zuidoost De combinatie van de lijnen 46 en 136 tot een nieuwe buslijn acht de RAR acceptabel. De verlegging van lijn 41 in Duivendrecht ondervindt minder steun van de RAR. De route via de Rijksstraatweg is zeker korter maar de route via de Kruidenommegang en Satellietbaan gaat door het centrum van Duivendrecht en doet daar een aantal verzorgingshuizen aan. Overigens hebben veel reizigers tussen Zuidoost en de Dappermarkt vaak wat minder haast. Inkorting van een deel van de ritten van lijn 44 tot station Diemen lijkt geen goede zaak. Er ontstaat een onduidelijke dienstuitvoering die leidt tot frustratie bij de gebruikers. De bediening van lijn 44 in Diemen Noord is wellicht wat overvloedig maar dat geldt voor vele uiteinden in het net. Daarnaast is er geen ruimte voor een keerlus bij Station Diemen. De wijk Diemen Noord heeft slechts een ontsluitingsweg. Reiziger mogen niet de dupe worden van een stedenbouwkundige blunder. Volgens informatie blijft lijn 49 bij de concessie Amsterdam omdat de provincie Noord- Holland geen behoefte heeft aan de overname van deze lijn. 4. Nachtnet De RAR adviseert positief over het rechttrekken van de nachtbuslijnen in de voorstellen. Hierdoor vervallen de voor de passagier onduidelijke lussen in de delen van de stad. Wel geeft de RAR aan dat de uitbreiding naar een halfuursdienst, in de nachten van zondag/ maandag t/m woensdag/ donderdag, niet mag leiden tot beperkingen in het dagnet. 5. Intervallen In de vergelijking van de tram- en buslijnen ten opzichte van de dienstregeling 2010 is het de RAR opgevallen dat op bepaalde tijdstippen sprake is van een teruggang in de frequentie. Dit is niet wenselijk. Ook recent doorgevoerde verbeteringen (b.v. lijn 13 en lijn 17) worden weer teniet gedaan. Juist doordat het vervoer is toegenomen en hogere frequenties ook leiden tot meer gebruik van het openbaar vervoer, een van de speerpunten van Amsterdam, is het verminderen van de frequentie hiermee in tegenspraak. 5.1 Metro Voor de zaterdagen adviseert de RAR, ook in de zomerdienst, een dagfrequentie (tussen de spitsuren) van 12 minuten als het minimum. Vooral door het toenemend gebruik door toeristen is een lagere frequentie niet aanvaardbaar. 5

6 5.2 Tram Met een lagere frequentie van de lijnen 1,2 en 5 in de zomerdienst op zaterdag en zondag kan de RAR leven. Wel moet er in de zomerdienst voorkomen worden dat vooral in de uren tussen de spitsen op een aantal toeristengevoelige lijnen de frequentie te laag is. Een goed voorbeeld is lijn 2 die met zeer veel toeristen (hotels, musea) te maken heeft en daardoor ook veel last heeft van losse kaartverkoop. De RAR is voor het langer doorrijden van de daglijnen aan het einde van de dag. Gedacht wordt daarbij aan de hoofdlijnen vanuit het centrum en vanaf het Centraal Station naar de buitenwijken. Met de verbetering van de frequentie op een aantal lijnen in de avonduren kan worden ingestemd. Minder tevreden is de RAR met de frequentievermindering op een aantal lijnen, zoals ook reeds hierboven vermeld. Per lijn heeft de RAR de volgende opmerkingen: lijn 2: de frequentie in de ochtendspits van 7½ weer terug naar 6 minuten lijn 5: Lijn 9: handhaving van de ochtendspitsfrequentie van 6 minuten. handhaven ochtendspitsfrequentie op 7½ minuut en in de zomerdienst op zaterdag en zondag om de 7½ minuut. Denk daarbij aan Artis en het wegvallen van lijn 22 in de Linnaeusstraat. lijn 13/17: handhaven van de pas ingestelde 7½ minutendienst op maandag t/m vrijdag overdag en op zaterdag en zondag in de zomerdienst. lijn 17: handhaven van de 5 minutendienst in de ochtendspits (lijn 27 niet instellen). lijn 16/24/25: deze drie lijnen dienen bij de heropening van de Ferdinand Bolstraat als een bundel te worden gezien met steeds gelijke frequenties zodat een optimale afstemming mogelijk is. Wij vinden dat de frequenties er dan als volgt uit moeten zie op deze drie lijnen werkdagen: winter: 15 7,5 7,5 7, zomer: zaterdagen: winter ,5 7, zomer ,5 7, zondagen: winter zomer Bus Ook bij de buslijnen geldt dat een aantal verbeteringen die in 2010 zijn ingevoerd weer teniet worden gedaan. Voorbeeld is lijn 21 die het met een lagere frequentie moet doen in de ochtendspits en op zaterdag en zondag overdag. Terwijl op deze lijn het vervoer is toegenomen en ook door een hogere frequentie vervoer aantrekt. Het rechttrekken van deze lijn in de Staatsliedenbuurt maakt dat deze nog aantrekkelijker worden en nog meer vervoer zal aantrekken. Een frequentieverlaging past daar dan niet bij. Ook de drukke lijn 41 krijgt op een aantal tijdstippen te maken met frequentieverlaging. De nog onlangs doorgevoerde frequentieverhoging op lijn 37 wordt eveneens in 2012 al weer afgebroken. Per lijn heeft de RAR de volgende opmerkingen: lijn 15: bij exploitatie van deze lijn met gelede bussen is een frequentie van 7½ minuut in beide spitsen aanvaardbaar. Echter overdag moet om de 10 minuten worden gereden. 6

7 .lijn 18: op deze lijn zijn er door de vele scholen drukke ritten waardoor gelede bussen nodig zijn. Mocht men toch met standaardbussen willen rijden dan is een hogere frequentie nodig..lijn 22: een verlaging van de frequentie van deze lijn in de zomermaanden en op zaterdagen van 10 naar 15 minuten is onverantwoord..lijn 32: frequentieverlaging in de ochtendspits (winter en zomer), middagspit (zomer) en zaterdag (zomer) is niet verantwoord..lijn 33: alle hier genoemde verlagingen van de frequentie zijn onaanvaardbaar..lijn 34: juist omdat het drukker is geworden is met ingang van de dienstregeling 2010 de frequentie in de ochtendspits verhoogd. Verlaging is niet gewenst en ook in de zomer in de spitsen en op zaterdag kan geen sprake zijn van frequentieverlaging..lijn 35: zie lijn 34..lijn 36: handhaving van de 10 minutendienst in de middaguren en de middagspits (winter)..lijn 37: handhaving van de 15 minutendienst op zondagen (nog maar net ingevoerd)..lijn 40: op deze lijn zou juist overwogen moeten worden op alle tijden minimaal om de 15 minuten te gaan rijden. Het is een volledige stadslijn die meer vervoer kan aantrekken door de nieuwbouwwijk, studenten, Sciencepark en het nieuwe station..lijn 41: handhaving van de 10 minutendienst op maandag t/m vrijdag in de spitsuren en de middag en op zaterdagmiddag..lijn 44: handhaving van de dienstregeling 2010 bij een lijn over de volledige route..lijn 47: ook in de middagspits om de 10 minuten (reeds doorgevoerd in de dienstregeling 2010)..lijn 49: blijft bij concessie Amsterdam..lijn 60: op maandag t/m vrijdag overdag (tussen de spitsen) en op zaterdag om de 10 minu ten (conform dienstregeling 2010)..lijn 65: de hier vermelde verlagingen van een 15-minutendienst naar een 30-minutendienst zijn voor de RAR onaanvaardbaar. De frequentieverbeteringen bij enkele buslijnen worden door de RAR positief ontvangen maar helaas overheerst het aantal verslechteringen bij de bus en daarover kan de RAR geen positief advies geven. De RAR verwacht met dit advies een constructieve bijdrage te hebben geleverd aan het tot stand komen van een verantwoord lijnennet voor het openbaar vervoer in 2012 wat recht doet aan de wensen van de reizigers en een goede bijdrage kan leveren aan de beleidsdoelstelling voor een verbeterde bereikbaarheid van Amsterdam. Hoogachtend, Namens de consumentenorganisaties in de Reizigers Advies Raad De voorzitter, Peter Lankhorst 7