Damoclesbeleid Gemeente Sluis

Transcriptie

1 Damoclesbeleid Gemeente Sluis Inhoudsopgave 1. Algemeen 2 2. Doel van Wet Damocles Inleiding Doel van Wet Damocles Algemeen Doel van het gemeentelijk Damoclesbeleid 3 3. Wet Damocles Artikel 13b Opiumwet = Wet Damocles Reikwijdte van de bepaling Artikel 2 of 3 Opiumwet Toepassing bestuursdwang Wet Victor Sluiting inschrijven in openbare registers 6 4. Handhavingarrangement Inleiding Bestuurlijke handhaving door de gemeente Sluis Aard van de maatregel Strafrechtelijke handhaving door het Openbaar Ministerie Softdrugs Harddrugs 8 Revisiegeschiedenis: - Damoclesbeleid 2008 in werking 1 december Expliciet vermelden dat hennepkwekerijen ook onder de werking van 13b Opiumwet vallen (paragraaf 3.2.1), in werking per 1 juli 2013, voor overgangsrecht zie bekendmaking. Pagina 1 van 9

2 1 Algemeen Steeds vaker worden gemeenten geconfronteerd met illegale verkooppunten van verdovende middelen. Artikel 13b Opiumwet is het juridische instrument om bestuurlijk op te treden tegen deze illegale verkooppunten. Artikel 13b is bij wet van 27 september gewijzigd, op 1 november 2007 in werking getreden en is nu toepasbaar op: 1. voor publiek toegankelijke lokalen en bijbehorende erven, zoals winkels en café s; 2. niet voor publiek toegankelijke lokalen en bijbehorende erven, zoals loodsen en bedrijfsruimten; 3. woningen en bijbehorende erven. In deze beleidsnota wordt vastgelegd hoe de burgemeester van de gemeente Sluis omgaat met de bevoegdheid als genoemd in de Wet Damocles (artikel 13b Opiumwet). Deze beleidsnota is na vaststelling en bekendmaking op te vatten als een beleidsregel in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Doel van het beleid is om alle betrokken partijen (gemeente, politie, bewoners, ondernemers en pandeigenaren) inzicht te geven in het gemeentelijk beleid. In concrete besluiten kan dan kortheidshalve naar dit beleid verwezen worden. 2 Doel van Wet Damocles 2.1 Inleiding De Opiumwet richt zich primair op de preventie en beheersing van de uit druggebruik voortvloeiende risico s voor de gezondheid. De uitbreiding van de Opiumwet met artikel 13b is gericht op de beheersing van de effecten van de handel in en het gebruik van drugs op het openbare leven en andere lokale omstandigheden. 2.2 Doel van Wet Damocles Algemeen De Opiumwet is weliswaar een wet uit het strafrecht, toch kent de wet één bestuursrechtelijke component. Artikel 13b Opiumwet biedt de burgemeester de mogelijkheid om bestuursdwang toe te passen (waaronder het opleggen van een dwangsom of uiteindelijk sluiten van een pand), als er in een lokaal of woning drugs als bedoeld in artikel 2 (harddrugs) of artikel 3 (softdrugs) van de Opiumwet worden verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig zijn. Dit betekent feitelijk dat de burgemeester bevoegd is tot de toepassing van bestuursdwang (dwangsom hieronder tevens begrepen) indien de Opiumwet wordt overtreden. Hiermee kunnen illegale verkooppunten van soft- en harddrugs worden aangepakt, ongeacht of deze in woningen of andere lokalen zijn gevestigd. De bevoegdheid tot toepassing van bestuursdwang door de burgemeester van de gemeente Sluis ontstaat zodra verkoop, aflevering, verstrekking of de aanwezigheid van soft- of harddrugs daartoe zich in een voor publiek toegankelijk lokaal of een woning voordoet. Overlast is derhalve geen voorwaarde voor het ontstaan van de bevoegdheid tot het toepassen van de bestuursdwang. Artikel 13b Opiumwet wordt tevens gebruikt ten behoeve van handhaving van het coffeeshopbeleid. Onder voorwaarden (de AHOJ-G criteria en het criterium van een maximale handelshoeveelheid van 500 gram) wordt verkoop van softdrugs in de twee toegestane coffeeshops gedoogd. Indien de exploitant van de coffeeshop zich niet aan deze voorwaarden houdt, is er sprake van niet toegestane verkoop en kan bestuursrechtelijk worden gehandhaafd. 1 Staatsblad 2007, 355 Pagina 2 van 9

3 2.2.2 Doel van het gemeentelijk Damoclesbeleid In het verlengde van het doel dat de wetgever nastreefde bij het opstellen van de Wet Damocles, beoogt de gemeente Sluis met dit Damoclesbeleid primair: de preventie en beheersing van de uit druggebruik voortvloeiende risico s voor de gezondheid het beheersen van de negatieve effecten van de handel in en het gebruik van drugs op het openbare leven en andere lokale omstandigheden in de gemeente Sluis het tegengaan van het onaanvaardbare risico van gebruik van harddrugs het effectueren van de op: o 5 juni 2001 vastgestelde nota Drugsbeleid gemeente Oostburg van de voormalige gemeente Oostburg in samenhang met het project Houdgreep en het VZG Convenant voor de gezamenlijke aanpak van hennepkwekerijen. Dit Damoclesbeleid vervangt voorgaande beleidsnota voor wat betreft het aspect handhaving. Voor het overige blijft genoemde nota onverkort van kracht. Secundair beoogt de gemeente Sluis met de vastlegging van het Damoclesbeleid in een beleid(sregel) kenbaar te maken hoe het bevoegde bestuursorgaan (in casu de burgemeester) omgaat met de discretionaire (elementen van de) bevoegdheid, zoals deze is neergelegd in artikel 13b, eerste lid van de Opiumwet. 3 Wet Damocles 3.1 Artikel 13b Opiumwet = Wet Damocles De volledige tekst van artikel 13b van de Opiumwet, luidt: 1. De burgemeester is bevoegd tot toepassing van bestuursdwang indien in woningen of lokalen dan wel in of op bij woningen of zodanige lokalen behorende erven een middel als bedoeld in lijst I of II wordt verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig is. 2. Het eerste lid is niet van toepassing indien woningen, lokalen of erven als bedoeld in het eerste lid gebruikt worden ter uitoefening van de artsenijbereidkunst, de geneeskunst, de tandheelkunst of de diergeneeskunde door onderscheidenlijk apothekers, artsen, tandartsen of dierenartsen. 3.2 Reikwijdte van de bepaling Artikel 2 of 3 Opiumwet In artikel 13b Opiumwet wordt verwezen naar lijst I en II van de Opiumwet. Artikel 2 Opiumwet verwijst naar middelen: vermeld op de bij de Opiumwet behorende lijst I; aangewezen bij algemene maatregel van bestuur op grond van artikel 2, tweede lid Opiumwet; Artikel 3 Opiumwet verwijst naar middelen: vermeld op de bij de Opiumwet behorende lijst II; aangewezen bij algemene maatregel van bestuur op grond van artikel 3, tweede lid Opiumwet; aangewezen bij ministerieel besluit op grond van artikel 2, derde lid Opiumwet. De middelen die op lijst I staan, dan wel zijn of worden aangewezen vallen onder de categorie: Tabel 3.1 Harddrugs Middelen genoemd in de artikelen 2 en 3 Opiumwet De middelen die op lijst II staan, dan wel zijn of worden aangewezen vallen onder de categorie: Softdrugs Pagina 3 van 9

4 De hennepteelt en handel in Nederland is de afgelopen 20 jaar zo geprofessionaliseerd en gecriminaliseerd dat enkel de hennepteelt al tot dusdanige overlast en verstoring van de openbare orde leidt dat hier tegen opgetreden dient te worden. Het houden van een hennepplantage waarbij er aanwijzingen zijn dat er sprake kan zijn van beroeps- of bedrijfsmatige teelt, wordt in dit beleid dan ook als drugshandel in de zin van artikel 13b Opiumwet aangemerkt. Voor de beoordeling of er sprake is van beroeps- of bedrijfsmatige teelt zijn de criteria in paragraaf van de Aanwijzing Opiumwet van overeenkomstige toepassing. Van belang hierbij is dat uit vaste jurisprudentie volgt dat uit het woord 'daartoe', zoals genoemd in artikel 13b Opiumwet, volgt dat de enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid drugs de bevoegdheid geeft tot toepassing van 13b Opiumwet. Het is niet nodig dat drugs daadwerkelijk wordt verhandeld. Verder is van belang dat de werking van de Opiumwet zo ver reikt dat 13b Opiumwet ook kan worden toegepast als het gaat om delen van de (hennep)plant indien de hars hier niet aan onttrokken is. Dit volgt uit artikel 1, eerste lid, sub b en lijst II van bijlage 1 van de Opiumwet. In het vervolg van deze beleidsregel dient daar waar over drugshandel, handel of illegale verkooppunten wordt gesproken ook te worden begrepen hennepplantages. Pagina 4 van 9

5 3.2.2 Toepassing bestuursdwang In de Algemene wet bestuursrecht is een volledige paragraaf gewijd aan de bestuursdwang, namelijk paragraaf 5.3. Deze paragraaf begint met een artikel 5:21 Algemene wet bestuursrecht waarin is aangegeven wat onder bestuursdwang moet worden verstaan, namelijk: Artikel 5:21 Algemene wet bestuursrecht Onder bestuursdwang moet worden verstaan: het door feitelijk handelen door of vanwege een bestuursorgaan optreden tegen hetgeen in strijd met bij of krachtens enig wettelijk voorschrift gestelde verplichting is of wordt gedaan, gehouden of nagelaten. De bestuursdwangbevoegdheid van de burgemeester is een discretionaire bevoegheid. De toepassing van bestuursdwang kan zeer ingrijpende gevolgen hebben voor de betrokkenen, met name bij bewoners van een woning. Gebruikmaken van de bestuursdwang wordt in beginsel pas toelaatbaar geacht wanneer: 1. er sprake is van een verboden situatie en/of een overtreding van een wettelijk voorschrift; 2. én het belang van daadwerkelijk optreden zorgvuldig wordt gemotiveerd; 3. én de op te leggen maatregel in redelijke verhouding staat met de overtreding (met andere woorden dat is voldaan aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit). In beginsel dient de meest effectieve en minst kostbare maatregel te worden gekozen. De meest aangewezen maatregel lijkt nog steeds de (tijdelijke) sluiting. Zo n sluiting kan overigens zowel door de dreiging van feitelijk handelen (bestuursdwang) als door de dreiging van een dwangsom worden bewerkstelligd. De meest effectieve en minst kostbare maatregel dient te worden gekozen. Bestuursdwang en de last onder dwangsom zijn reparatoire sancties. Anders dan punitieve sancties zijn de bestuursdwang en de last onder dwangsom niet gericht op bestraffing of leed toevoeging, maar op het ongedaan maken, beëindigen of voorkomen van een overtreding. Als gezegd heeft een bestuursorgaan dat bevoegd is om bestuursdwang toe te passen, op grond van artikel 5:23 Algemene wet bestuursrecht de mogelijkheid om in plaats van het toepassen van bestuursdwang de overtreder een last onder dwangsom op te leggen. Ten aanzien van de uitoefening van artikel 13b Opiumwet is er niet voor gekozen om de optie van dwangsom als uitgangspunt voor beleid te verheffen. Gelet op de aard van de overtreding wordt een beleid voorgestaan waardoor de overtreding onmiddellijk ongedaan wordt gemaakt of wordt beëindigd. Hierbij moet uiteraard in ogenschouw worden genomen dat in navolging van artikel 4:84 Algemene wet bestuursrecht de mogelijkheid bestaat om van het vastgestelde beleid af te wijken indien het volgen van het vastgestelde beleid voor een of meer belanghebbenden gevolgen zou hebben die wegens bijzondere omstandigheden onevenredig zijn in verhouding tot de met de beleidsregel te dienen doelen. 3.3 Wet Victor De wet Victor regelt het natraject van een sluiting op grond van artikel 13b Opiumwet of artikel 174a Gemeentewet, indien tijdelijke of definitieve sluiting van een drugspand niet afdoende zijn om de overlast als gevolg van druggebruik en -handel te bestrijden. Als uiterste mogelijkheid om overlast te bestrijden bevat de wet het instrument van de onteigening. Deze wet is in eerste instantie bedoeld voor gebruik bij overlast veroorzaakt door drugshandel en druggebruik. Maar de wet Victor kan, net als bij artikel 174a Gemeentewet, ook worden toegepast bij andere vormen van overlast. Bijvoorbeeld wanneer de overlast veroorzaakt wordt door illegale prostitutie, wapenhandel of andere illegale activiteiten. Toekomstige jurisprudentie zal voor meer duidelijkheid over de reikwijdte gaan zorgen. Pagina 5 van 9

6 3.4 Sluiting inschrijven in openbare registers Met het inwerkingtreden van de wet Victor is een bepaling toegevoegd aan de artikelen 13b Opiumwet en 174a Gemeentewet. Sluiting van een pand op grond van één van deze artikelen moet nu zo spoedig mogelijk worden ingeschreven in de openbare registers, conform artikel 3:16 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel 3:24 Burgerlijk Wetboek, waarin de koper beschermd wordt tegen onvolledigheid in de registers, is echter niet van toepassing. Ook als verder geen gebruik zal worden gemaakt van het instrumentarium van de wet Victor, moeten sluitingen dus wel worden ingeschreven in de registers. In het Burgerlijk Wetboek is tevens een bepaling opgenomen op basis waarvan een huurovereenkomst ontbonden kan worden, wanneer een pand gesloten is geweest op grond van artikel 13b Opiumwet of 174a Gemeentewet. 4 Handhavingarrangement 4.1 Inleiding De regering is van mening dat de handhaving van de Opiumwet een gecoördineerde inzet van bestuur, Openbaar Ministerie en de politie vereist zodat via verschillende invalshoeken kan worden opgetreden tegen de neveneffecten van de aanwezigheid van coffeeshops. In aanvulling op het lokale softdrugsbeleid zijn ten behoeve van de handhaving afspraken gemaakt door de regionale driehoek. Uitgangspunt is dat indien is gebleken dat er in casu sprake is van een overtreding als genoemd in artikel 13b Opiumwet, zowel de burgemeester als het Openbaar Ministerie handhavend optreden. 4.2 Bestuurlijke handhaving door de gemeente Sluis Indien er sprake is van een overtreding als genoemd in artikel 13b Opiumwet heeft de burgemeester van de gemeente Sluis informatie nodig van politie en Openbaar Ministerie. Op basis van deze informatie dient de burgemeester de betrokken belangen tegen elkaar af te wegen en een eventueel besluit tot toepassing van bestuursdwang te onderbouwen. 4.3 Aard van de maatregel Nadat de burgemeester op grond van de verzamelde informatie tot de conclusie komt dat in casu sprake is van een overtreding als genoemd in artikel 13b Opiumwet, besluit de burgemeester om te waarschuwen, of om over te gaan tot toepassing van bestuursdwang (zie paragraaf 4.5 en 4.6). De door de burgemeester gekozen bestuursdwangmaatregel dient te bewerkstelligen: door middel van sluiting van het voor het publiek toegankelijk lokaal, dan wel niet voor het publiek toegankelijk lokaal/woning de overtreding ongedaan te maken, het te niet doen gaan van de naamsbekendheid van het lokaal/woning als lokaal/woning waar drugs worden verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig zijn, de loop naar dat pand te ontnemen, zodat klanten en dealers geen gebruik meer maken van dat pand voor de handel in drugs. De feitelijke sluiting van het lokaal/woning dat artikel 2 of 3 van de Opiumwet overtreedt lijkt in het algemeen het meest effectieve en efficiënte middel om dit doel te bereiken. Bij de bepaling van de duur van de sluiting is de voorgeschiedenis relevant, met name die van de exploitant. Immers, wanneer na een sluiting van een lokaal voor de duur van bijvoorbeeld drie maanden na verloop van tijd blijkt dat er toch weer in drugs wordt gehandeld vanuit het lokaal, dan kan daaruit worden geconcludeerd dat de kennelijk de loop nog niet voldoende uit het pand is gehaald. Dat rechtvaardigt een langere sluitingsduur bij herhaling van de overtreding. Dit betekent echter niet dat een exploitant tot in lengte van dagen geconfronteerd moet worden met een misstap in het verleden. De burgemeester van Sluis is van mening dat voor het meewegen van het verleden de termijnen in acht dienen te worden genomen als vermeld in de tabellen 4.1b en 4.2b. Bij het bepalen van de termijnen van het meewegen van de voorgeschiedenis is gekeken naar en aangesloten bij de termijn van vijf jaren die door het Openbaar Ministerie worden gehanteerd. Pagina 6 van 9

7 Overigens wordt hierbij opgemerkt dat in gevallen waarin het betrokken lokaal/woning reeds eerder is gewaarschuwd c.q. gesloten, of waarin het gaat om een eigenaar/bewoner waarvan in het verleden al een andere woning als drugspand is gesloten, deze eerdere overtreding meegenomen wordt in de te volgen gedragslijn op grond van het handhavingarrangement. De eerder vastgestelde beleidsregels en handhavingtabellen ten aanzien van voor publiek toegankelijke lokalen worden met ingang van de eerste dag na publicatie van deze nota ingetrokken, met dien verstande dat de procedures opgestart onder de in te trekken beleidsregels en handhavingtabellen, wordt voortgezet op basis van de nieuwe beleidsregel en handhavingtabellen. Met nadruk wordt erop gewezen dat een sluiting voor een periode van tenminste een maand, op grond van artikel 5, eerste lid van het Besluit eisen zedelijk gedrag Drank- en Horecawet 1999, kan leiden tot intrekking van de vergunning op grond van de Drank- en Horecawet (artikel 31). Leidinggevenden van het betreffende horecabedrijf zijn dan gedurende de eerstvolgende 5 jaar niet meer gerechtigd op te treden als leidinggevende in een horecabedrijf. Intrekking van de vergunning is een definitieve situatie. De vergunning wordt in beginsel alleen ingetrokken als de ondernemer mede schuldig is aan de drugshandel. Er moet dus sprake zijn van verwijtbaarheid aan de kant van de ondernemer. 4.4 Strafrechtelijke handhaving door het Openbaar Ministerie Het Openbaar Ministerie vervolgt iedere zaak waarin door de burgemeester wordt opgetreden conform het vastgestelde Damoclesbeleid. 4.5 Softdrugs Indien in een woning of lokaal of bijbehorende erven een middel bedoeld in artikel 3 wordt verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig is, zal in beginsel 2 de volgende gedragslijn worden gevolgd: Softdrugs waarschu- Politie Openbaar Ministerie Gemeente Schriftelijke wing 1 e overtreding Constatering overtreding Opmaken 2 e overtreding Constatering overtreding Opmaken 3 e overtreding Constatering overtreding Opmaken 4 e overtreding Constatering overtreding Opmaken Tabel 4.1a Handhavingarrangement bij aantreffen van softdrugs van 3 maanden van 6 maanden Definitieve sluiting (lokaal) van 12 maanden (woning) 2 Tenzij er in casu sprake is van bijzondere omstandigheden dat het aanhouden van de hier neergelegde gedragslijn niet redelijk en/of billijk zou zijn. Pagina 7 van 9

8 Softdrugs Geldigheidsduur van Maatregel 1e overtreding Bij de eerste overtreding wordt gewaarschuwd. Reden hiervoor is dat uit de jurisprudentie blijkt dat er een algemeen beginsel van behoorlijk bestuur bestaat dat bepaalt dat een bestuursorgaan eerst dient te waarschuwen wanneer het voornemens is een maatregel te treffen die voor de burger schadelijk is en de burger zelf in staat is de noodzaak tot het treffen van de maatregel weg te nemen. 2e overtreding Wanneer binnen vijf jaren na de waarschuwing van de burgemeester er weer een overtreding ex artikel 13b Opiumwet plaatsvindt, zal het lokaal/de woning worden gesloten voor de periode van drie maanden. 3e overtreding Wanneer binnen vijf jaren en drie maanden na het besluit van de burgemeester tot sluiting van het lokaal wegens de tweede overtreding voor de derde keer een overtreding ex artikel 13b Opiumwet plaatsvindt, zal het lokaal/de woning worden gesloten voor de periode van zes maanden. 4e overtreding Wanneer binnen vijf jaren en zes maanden na het besluit van de burgemeester tot sluiting van het lokaal wegens de derde overtreding voor de vierde keer een overtreding ex artikel 13b Opiumwet plaatsvindt, zal het lokaal definitief worden gesloten. In het geval van een woning zal deze gesloten worden voor een de periode van 12 maanden. Tabel 4.1b Geldigheidsduur van maatregel bij aantreffen van softdrugs 4.6 Harddrugs Indien in een woning/lokaal of bijbehorende erven een middel bedoeld in artikel 2 wordt verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig is, zal in beginsel de volgende gedragslijn worden gevolgd: Harddrugs Politie Openbaar Ministerie Gemeente Schriftelijke 1 e overtreding Constatering overtreding Opmaken 2 e overtreding Constatering overtreding Opmaken 3 e overtreding Constatering overtreding Opmaken Tabel 4.2a Handhavingarrangement bij aantreffen van harddrugs waarschuwing (in geval van woning) van 6 maanden (in geval van lokaal) van 6 maanden (in geval van woning) van 12 maanden (in geval van lokaal) van 12 maanden (in geval van woning) Definitieve sluiting (in geval van lokaal) Pagina 8 van 9

9 Harddrugs Geldigheidsduur van Maatregel 1e overtreding Bij de eerste overtreding in een lokaal wordt niet gewaarschuwd omdat de aanwezigheid van de harddrugs (voor verkoop, aflevering of verstrekking) een gevaar opleveren voor de openbare orde en een bedreiging vormen voor het woon- en leefklimaat in de directe omgeving. Onder verwijzing naar artikel 5:24, vijfde lid, van de Algemene wet bestuursrecht wordt geen begunstigingstermijn gesteld. Bij een eerste overtreding in een woning wordt wel schriftelijk gewaarschuwd. 2e overtreding Wanneer binnen vijf jaren en zes maanden na het besluit van de burgemeester tot sluiting van het lokaal wegens de eerste overtreding een overtreding ex artikel 13b Opiumwet plaatsvindt, zal het lokaal worden gesloten voor de periode van twaalf maanden. Wanneer binnen vijf jaren na de waarschuwing van de burgemeester wederom een overtreding ex artikel 13b plaatsvindt, zal de woning voor een periode van 6 maanden gesloten worden. 3e overtreding Wanneer binnen vijf jaren en twaalf maanden na het besluit van de burgemeester tot sluiting van het lokaal wegens de tweede overtreding voor de derde keer een overtreding ex artikel 13b Opiumwet plaatsvindt, zal het lokaal definitief worden gesloten. Wanneer binnen vijf jaren en zes maanden na het besluit van de burgemeester tot sluiting van de woning wegens de tweede overtreding wederom een overtreding ex artikel 13b plaatsvindt, zal de woning voor een periode van 12 maanden gesloten worden. Tabel 4.2b Geldigheidsduur van maatregel bij aantreffen van harddrugs Pagina 9 van 9