ESG Rapportage. Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor het. Levensmiddelenbedrijf

Transcriptie

1 ESG Rapportage Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor het Levensmiddelenbedrijf Mei 2014

2 2

3 Management samenvatting Dit ESG rapport is opgesteld voor Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor het Levensmiddelenbedrijf (BPFL) en heeft dezelfde opzet als het ESG rapport van november De thematische engagement papers en de engagement factsheets zijn aangepast op basis van de voortgang bij de betreffende ondernemingen in de afgelopen zes maanden. Het rapport bevat een overzicht van de engagementactiviteiten die Kempen Capital Management (KCM) heeft uitgevoerd voor de beleggingsportefeuilles van BPFL in de periode van november 2013 tot en met mei 2014 conform het ESG beleid zoals dat door BPFL is geformuleerd. KCM streeft er naar om uw vermogen op een verantwoorde manier te beleggen. Engagement is daar een belangrijk onderdeel van. We spreken de ondernemingen aan op hun verantwoordelijkheden rondom milieu-, sociale en governance (ESG) kwesties. Door middel van een constructieve dialoog willen we positieve verandering bewerkstelligen, zowel bij de ondernemingen in de beleggingsportefeuilles bij Kempen als bij de externe fondsmanagers waarin u belegt. Ieder kwartaal worden de holdings in portefeuille gescreend door een onafhankelijke Engagement Manager. Hieruit volgt een overzicht met ondernemingen die (mogelijk) betrokken zijn bij schendingen van ESG-criteria. De basis voor deze screening bestaat uit de tien beginselen van de United Nations (UN) Global Compact, opgebouwd uit richtlijnen rondom corruptie, milieustandaarden, mensenrechten, en arbeidsrechten. Veel multinationals lopen in hun bedrijfsactiviteiten aan tegen ESG-uitdagingen. Het is echter onmogelijk om met alle ondernemingen in de portefeuilles van BPFL een intensieve dialoog te voeren om de issues te bespreken. We kiezen daarom voor een thematische benadering waarin we onze engagement richten op een aantal specifieke thema s en ondernemingen die hierbij betrokken zijn. We zijn ervan overtuigd dat een engagementproces met duidelijke focus een grotere impact heeft op de lange termijn bedrijfsvoering. De ESG Council van KCM besluit welke ondernemingen en welke thema s voor engagement in aanraking komen, in lijn met het door BPFL geformuleerde beleid. Het is essentieel dat het om een schending gaat die kan resulteren in materiele risico s voor de onderneming en voor uw portefeuille. Hierbij worden er meerdere typen cases onderscheiden. Ondernemingen die mogelijk betrokken zijn bij schendingen van ESG-criteria, maar die momenteel niet resulteren in een materiele schending kunnen als Observatie cases worden gecategoriseerd. Dit betekent dat de portefeuillemanagers op de hoogte zijn van de situatie, maar dat er geen actieve dialoog gevoerd wordt met deze onderneming. Daarnaast is er de categorie Engage to Inform. Dit zijn ondernemingen die we informeren over ons beleid en de mogelijke gevolgen daarvan. Tot slot hebben we de categorie Closed cases, die bestaan uit factsheets van afgeronde engagement-trajecten. In dit rapport vindt u thematische engagement papers, engagement factsheets, observatie factsheets, en closed cases van de ondernemingen die eind 2013 en in de eerste helft van 2014 opgenomen waren in de portefeuille van BPFL. Dit kan zowel via actieve als passieve beleggingsfondsen of direct via mandaten het geval zijn. Voor een overzicht van de veranderingen in de factsheet ten opzichte van het vorige rapport, staat op pagina zeven een samenvatting van de voortgang in de engagement cases. Het doel van dit rapport is om u een compleet en gedetailleerd overzicht te geven van de engagementactiviteiten in uw beleggingsportefeuilles. Marieke de Leede Director Responsible Investment 3

4 Inhoudsopgave Management samenvatting 3 Inhoudsopgave 4 Introductie 6 Voortgang engagement 7 Overzicht ESG-cases 10 Overzicht beleggingsfondsen Kinderarbeid cacao-industrie 12 1a. ADM 16 1b. Barry Callebaut 17 1c. Nestlé 18 1d. Lindt & Sprüngli 19 1e. Mondelez Int Palmolieplantages 21 2a. Astra International 25 2b. Jardine Matheson 26 2c. IOI Corp Omstreden damprojecten 28 3a. ICBC 32 3b. Eletrobras 33 3c. Turkiye Garanti Bankasi 34 3d. Turkiye Halk Bankasi 35 3e. Alstom 36 3f. ÅF AB 37 3g. Andritz 38 4

5 4. Omstreden arbeidsomstandigheden 39 4a. Walmart 43 Memo Walmart 44 4b. Apple 45 4c. Mattel 46 4d. Prosegur Corruptie 48 5a. Finmeccanica 52 5b. China Mobile Kernwapens 54 6a. Boeing 57 6b. Safran 58 6c. EADS 59 6d. Finmeccanica Overige 61 7a. Boeing 62 7b. G4S 63 7c. Motorola Solutions 64 7d. Yahoo! 65 7e. VTB Bank 66 7f. Agrium 67 7g. Vale SA Afgeronde engagement cases 69 8a. Toyota 70 8b. Deutsche Post Uitsluitingen 72 5

6 Introductie Het rapport is opgebouwd rondom verschillende thema s. De thematische engagement papers geven inzicht in de problemen die spelen in een specifieke sector of rondom een specifiek product. Deze papers geven informatie over de uitdagingen waar ondernemingen tegen aan kunnen lopen en over de mogelijke stappen die ze kunnen zetten om schendingen van arbeidsrechten, milieustandaarden, corruptienormen en mensenrechten te verminderen of (bij voorkeur) te voorkomen in toekomstige projecten. Achter ieder thematisch engagement paper vindt u de bijbehorende factsheets van de ondernemingen die betrokken zijn bij de milieu-, sociale, of governance-uitdagingen die in de paper beschreven zijn. Dit kunnen zowel Engagement facstheets als Observatie factsheets zijn. De factsheets vatten de feiten samen, beschrijven hoe de onderneming betrokken is bij de schending, geven aan wat de risico s zijn, de engagementresultaten zijn en wat de toekomstige engagementdoelen zijn. Na de thematische papers en de bijbehorende factsheets volgen de factsheets van de afgeronde engagement cases, de closed cases. In dit rapport treft u zes thematische papers aan, veertien Engagement factsheets, veertien Observatie factsheets, vier Engage to Inform factsheets en twee Closed cases. Tot slot bevat dit rapport een overzicht van de huidige uitsluitingslijst van BPFL. Op basis van het ESG-beleid sluiten we enkele ondernemingen uit van belegging. Dit gaat om ondernemingen die betrokken zijn bij fundamentele schendingen van ESGcriteria en waar engagement geen effect heeft. Dit zijn bijvoorbeeld ondernemingen die betrokken zijn bij de productie van controversiële wapens. 6

7 Voortgang engagement Dit hoofdstuk omschrijft de voortgang van de engagement cases in de beleggingsportefeuille van BPFL en geeft een toelichting op de aanpassingen ten opzichte van het ESG rapport van november In totaal zijn er zes thematische engagement papers en 34 factsheets opgenomen in dit rapport. Ten opzichte van november 2013 zitten er drie nieuwe cases in uw beleggingsportefeuille. Twee hiervan zijn gekwalificeerd als observatie cases: het Braziliaanse mijnbouwbedrijf Vale en het Canadese Agrium, een leverancier van landbouwproducten. Beide ondernemingen worden beschuldigd van betrokkenheid bij schendingen van de UN Global Compact. Wegens gebrek aan materialiteit worden deze ondernemingen momenteel als observatie cases gekwalificeerd. De derde nieuwe casus is van Turkiye Halk Bankasi (THB). THB is gekwalificeerd als engagement case wegens betrokkenheid bij de bouw van de controversiële Ilisu dam. Er zijn twee engagement cases afgerond: Toyota en Deutsche Post. Beide ondernemingen hebben voldoende maatregelen genomen om toekomistige schendingen van arbeidsrechten te voorkomen. Het beleid is aangescherpt en er vindt onafhankelijk controle plaats om het recht op vakbondsvrijheid te beschermen. De engagement factsheets en de thematische papers die waren opgenomen in het rapport van november zijn bijgewerkt op basis van de voortgang van de engagement gedurende de laatste zes maanden. De belangrijkste ontwikkelingen zijn hieronder per thema beschreven. 1. Kinderarbeid in de cacao-sector: In mei 2014 hebben 12 ondernemingen in de cacao-sector zich gecommitteerd aan een nieuw grootschalig programma voor boeren: CocoaAction. In samenwerking met de overheid van Ivoorkust en Ghana en de World Cocoa Foundation streeft het programma ernaar om voor 2020 in totaal boeren te bereiken. Het programma richt zich op de verhoging van de productiviteit van de plantages en op ontwikkeling van de lokale gemeenschap. Ook hebben enkele ondernemingen in de cacao-sector concrete KPI s opgesteld om de voortgang te meten van hun inspanningen om kinderarbeid uit te bannen. Verder blijkt uit de gesprekken met de cacao ondernemingen dat het aanbod van gecertificeerde cacaobonen gestaag groeit. Er zitten vijf ondernemingen in de beleggingsportefeuille van BPFL die onder deze thematisch engagement aanpak vallen: ADM, Barry Callebaut, Lindt & Sprüngli, Mondelez en Nestlé. De meeste ondernemingen hebben concrete verbeteringen laten zien. Zo heeft ADM naar aanleiding van engagement gesprekken met investeerders tijdens de aandeelhoudersvergadering op 1 mei 2014 een mensenrechtenverklaring uitgebracht. Deze verklaring omvat een expliciet verbod op kinderarbeid voor alle toeleveranciers van ADM. Barry Callebaut heeft begin 2014 de onderneming Biolands overgenomen. Biolands werkt voor 100% met duurzame cacao. Verder is Lindt & Sprüngli in 2013 gestart met de Lindt & Sprüngli Cocoa Foundation en ondertussen zijn de projecten die deze foundation gaat financieren geïdentificeerd. Lindt & Sprüngli werkt ook aan een controlesysteem waarmee kinderarbeid kan worden opgespoord in de hele cacaoproductieketen. Het doel is dat dit verificatiesysteem in 2016 volledig geïmplementeerd is in Ghana en voor de gehele keten van de onderneming in Mondelez heeft een speciale richtlijn geformuleerd omtrent het uitbannen van kinderarbeid in haar cacao-keten. De onderneming heeft ook een controlesysteem ontwikkeld voor het Cocoa Life programma en heeft KPIs opgesteld om te rapporteren over de voortgang. De KPI s zijn publiekelijk beschikbaar en Mondelez streeft er naar om de eerste resultaten in de zomer van 2014 te rapporteren. 7

8 Voortgang engagement 2. Controversiële dam projecten: Binnen dit thema zijn zes cases geïdentificeerd in uw portefeuille. Drie hiervan zijn engagement cases en drie observatie cases. De ondernemingen zijn direct of indirect betrokken bij grootschalige damprojecten die een negatieve maatschappelijke impact hebben. Bij de onderneming Alstom, betrokken bij de Belo Monte Dam in Brazilië, worden momenteel de interne risico management processen aangescherpt. De risico s rondom Hydropower projecten vormen een belangrijk onderdeel van de herziene processen. Industrial and Commercial Bank of China (ICBC) is financier van de Gibe III Dam in Ethiopië. In het jaarverslag van 2013 heeft ICBC voor 61 industrieën een 2013 Green Credit Policy geformuleerd. Op basis van dit beleid onderzoekt ICBC alle leningen op sectorspecifieke sociale en milieustandaarden. Een lening wordt alleen verstrekt als het bedrijf kan aantonen dat de sociale en milieu risico s van het betreffende project in kaart zijn gebracht en onder controle zijn. Eletrobras is een van de toeleveranciers van de Belo Monte Dam. Binnen het consortium Norte Energia is Eletrobras betrokken bij de invoering van een reeks programma s voor het verminderen van schade op het gebied van milieu- en sociale kwesties voor lokale gemeenschappen (waaronder inheemse groepen). Norte Energia heeft begin 2014 gerapporteerd over de voortgang van deze programma s en heeft tijdslijnen vastgesteld voor het afronden van de sociale en milieu programma s in Bij Turkiye Garanti Bankasi (TGB) is een duurzaamheidsteam opgezet. Dit team coördineert alle activiteiten die de bank direct en indirect beïnvloeden. TGB is een koploper in de Turkse bankensector omtrent het promoten van de Equator Principles. De bank stimuleert andere banken om gezamenlijk deze principes te onderschrijven. 3. Duurzame productie van palmolie: Binnen de portefeuille van BPFL voeren we met drie palmolie producenten engagement gesprekken. Dit zijn Jardine Matheson, Astra International en IOI Corp. IOI Corp. heeft in maart 2014 een mensenrechtenbeleid geformuleerd en op haar website gepubliceerd. Op advies van onze Engagement Manager heeft IOI een verwijzing naar inheemse gemeenschappen en expliciet het principe van free, prior and informed consent (FPIC) opgenomen. Dit is een belangrijk internationaal principe dat is opgenomen in de rechten van inheemse bevolkingen. Astra International is gevraagd om de standaarden van de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO) in haar beleid te integreren indien RSPO certificering niet direct mogelijk is. Op basis van de Indonesische wetgeving moeten echter alle plantages van Astra International in de toekomst een ISPO certificering hebben. Naast de engagement trajecten met onze Engagement Manager richting de fondsbeheerders en betrokken ondernemingen, is KCM in gesprek met verschillende organisaties om de verduurzaming van de palmolie sector te bevorderen. Zo is KCM lid van de Investor Working Group on Sustainable Palm Oil. Deze werkgroep is onderdeel van de Principles for Responsible Investment (PRI). Daarnaast spreekt KCM met het Wereld Natuur Fonds en de Dutch Taskforce on Sustainable Palm Oil over de rol van financiële instellingen in het bevorderen van een duurzame palmolie sector. Begin 2015 ontvangt BPFL een uitgebreider rapport over de thematische engagement rondom palmolie. 8

9 Voortgang engagement 4. Controversiële arbeidsomstandigheden: Binnen dit thema hebben de meest concrete veranderingen plaatsgevonden bij Walmart en Apple. Daarnaast zijn de engagement trajecten met Toyota en Deutsche Post positief afgesloten. Walmart heeft zich na de engagement gesprekken eind 2013 niet gehouden aan de afgesproken vervolgstappen. Het memo op pagina 44 bespreekt de huidige status van het engagement proces met Walmart. Positiever nieuws is er over Apple. In december 2013 heeft de Fair Labour Association (FLA) gerapporteerd dat Foxconn (een leverancier van Apple waar problemen waren geconstateerd) 356 van de 360 acties om de arbeidsomstandigheden van werknemers te verbeteren voortijdig heeft afgerond. Het aantal werkuren blijft echter een punt van aandacht voor het bedrijf. 5. Corruptie: Onder het thema corruptie is er voortgang te rapporteren over Finmeccanica. De onderneming refereert in het duurzaamheidsjaarverslag van 2013 naar verschillende anti-corruptie richtlijnen: o.a. de Common Industry Standards for Aerospace and Defence against corruption (CIS), het Charter of standards van de A&D Industry Association s Business Ethics Committee (ASD), en de IFBEC Global Principles. Verder heeft de premier van Italië in april 2014 een nieuwe CEO benoemd. Dit is de vierde CEO voor Finmeccanica sinds Kernwapens: Bij de vier ondernemingen onder het thema kernwapens hebben geen materiële veranderingen plaatsgevonden in het afgelopen half jaar. EADS is echter van naam veranderd en heet sinds januari 2014 Airbus Group. 9

10 Overzicht ESG-cases Kinderarbeid Omstreden Omstreden Omstreden Corruptie Kernwapens Overig cacao- palmolie- damprojecten arbeids- industrie plantages omstandigheden Engage ADM Astra Int. ICBC Walmart Finmeccanica Barry Callebaut Jardine Matheson Eletrobras Nestlé IOI Corp. TGB Lindt & Sprüngli THB Mondelez Int. Engage to Boeing inform Safran EADS Finmeccanica Observatie Alstom Apple China Mobile Boeing ÅF AB Mattel G4S Andritz Prosegur Motorola Solutions Yahoo! VTB Bank Agrium Vale SA Closed Toyota Deutsche Post 10

11 Overzicht beleggingsfondsen Onderstaand overzicht geeft aan in welke beleggingsfondsen en mandaten er sprake is van engagement cases. Het is mogelijk dat een bepaalde case terugkomt in verschillende portefeuilles. Ondernemingen die op de uitsluitingslijst van BPFL staan zijn verwijderd uit alle actief beheerde beleggingsfondsen en mandaten. In enkele passief beheerde beleggingsfondsen komen wel uitsluitingen voor indien deze uitsluitingen tevens in de door het beleggingsfonds gevolgde index zijn opgenomen. In alle gevallen gaat het hier om een beperkt percentage van het betreffende beleggingsfonds. De uitgesloten ondernemingen zijn opgenomen op pagina Beleggingsfondsen aandelen (actief) Engagement cases Uitsluitingen Skagen Global Fund 2 0 Montanaro Smaller European Companies Fund 1 0 T-Rowe Price Asian ex Japan Fund 1 0 T-Rowe Price Global Emerging Markets Equity Fund 3 0 Beleggingsfondsen aandelen (passief) Northern Trust All Country Asia ex Japan 4 2 Vanguard Emerging Markets Stock Index Fund 10 0 Vanguard European Stock Index Fund 10 1 Vanguard Institutional Index Fund 8 8 Mandaten aandelen (passief) IPM Europese Aandelen 6 0 IPM Amerikaanse Aandelen 8 0 Beleggingsfondsen vastrentend (actief) LGIM Euro Corporate Bond Fund 3 0 SLI European Corporate Bond Fund 6 0 Totaal Op aanvraag van BPFL zijn de passieve fondsen ook gescreend op schendingen van ESG criteria. Bovenstaand overzicht toont aan dat enkele fondsen beleggen in ondernemingen die op de uitsluitingslijst van KCM staan. Het gaat om de volgende ondernemingen: Northern Trust All Country Asia ex Japan: Hanwha Corp en Singapore Technologies Engineering Ltd. Vanguard European Stock Index Fund I EUR: Serco Group PLC. Vanguard Institutional Index Fund: Fluor Corporation, General Dynamics, Honeywell International, Jacobs Engineering Group Inc, L-3 Communications Holdings, Lockheed Martin Corporation, Raytheon Company, en Textron Inc. 11

12 1. Kinderarbeid cacao-industrie Kinderarbeid cacao-industrie Thematisch engagement paper

13 Kinderarbeid cacao-industrie In de beleggingsportefeuille van KCM zijn diverse ondernemingen betrokken bij kinderarbeid in de cacao-industrie. KCM is in dialoog met deze ondernemingen om positieve verandering te stimuleren. Al meer dan tien jaar wordt de cacao-industrie beschuldigd van wijdverbreide inzet van kinderarbeid. Op dit moment werken naar schatting 1,8 miljoen kinderen in de cacao-industrie. Ze moeten vaak zware ladingen dragen, gevaarlijk gereedschap (kapmessen) gebruiken en ze worden blootgesteld aan chemische bestrijdingsmiddelen. Het werk belet kinderen ook naar school te gaan. In internationale verdragen worden deze omstandigheden aangemerkt als ernstige vormen van kinderarbeid, in tegenstelling tot kinderen die helpen op de boerderij van de familie. Materialiteit Kinderarbeid is in strijd met beginsel 5 van de United Nations Global Compact en met richtlijn V van de OESOrichtlijnen voor internationale ondernemingen. Op grond van relevante verdragen van de International Labour Organisation (ILO) mogen ontwikkelingslanden afwijken van de leeftijdsgrens voor kinderarbeid. In deze landen mogen kinderen vanaf 12 jaar lichte arbeid verrichten en vanaf 14 jaar ook reguliere arbeid. Er is sprake van kinderarbeid als kinderen jonger zijn of als ze overmatig zware arbeid verrichten. Betrokkenheid van de onderneming Kinderarbeid komt vooral voor in West-Afrikaanse landen, zoals Ivoorkust, Ghana, Nigeria en Kameroen. Volgens de Tropical Commodity Coalition (het samenwerkingsverband voor tropische producten) zijn deze landen verantwoordelijk voor 70% van de wereldwijde productie van cacaobonen. Cacaobonen worden verbouwd door ongeveer zes miljoen kleine boeren en komen vervolgens in een complexe productieketen terecht. Het engagementproces richt zich op ondernemingen die niet rechtstreeks van boeren kopen; normaal gesproken gaan de bonen via een aantal tussenschakels naar productiebedrijven, die de halffabricaten weer verkopen aan chocoladeproducenten en consumentenmerken. Ook in die gevallen vereisen de UN Guiding Principles on Human Rights dat ondernemingen schendingen van mensenrechten voorkomen of verminderen. Betrokkenheid bij ernstige vormen van kinderarbeid kan tot aanzienlijke risico's voor de reputatie van de onderneming en van KCM leiden. Als de onderneming het probleem ontkent en weigert bij te dragen aan verbeteringen in de branche, kan dit op termijn financiële risico s opleveren. Ander materieel risico kan ontstaan door de slechte levensomstandigheden van cacaoboeren. Als de situatie niet verbeterd, kan dit gevolgen hebben voor toekomstige cacaovoorraden. In de afgelopen jaren is onze Engagement Manager met een aantal ondernemingen uit de cacao-industrie in dialoog gegaan over de problemen rondom kinderarbeid. Door middel van brieven, bijeenkomsten, conference calls en een gezamenlijke engagementaanpak zijn de problemen in de productieketen en slechte levensomstandigheden van boeren bespreekbaar gemaakt. De Engagement Manager werkt samen met het Interfaith Center on Corporate Sustainability (ICCS), één van de grootste Amerikaanse instellingen op het gebied van ESG-engagement. De cacaoondernemingen laten (onder andere) vooruitgang zien in deelname aan initiatieven die de cacao-industrie heeft ontwikkeld, zoals het Harkin-Engel Protocol, een ILO-IPEC partnership, certificeringsprogramma's, traceersystemen en verschillende programma's ter verbetering van de levensomstandigheden van cacaoboeren (zie bijlage). Hieronder staan enkele voorbeelden van opmerkelijke verbeteringen in de industrie over de afgelopen jaren: Een aantal ondernemingen heeft in samenwerking met overheidsvertegenwoordigers uit Ivoorkust en Ghana, de Amerikaanse senator Harkin en de Amerikaanse afgevaardigde Engel, een 'Framework of Action' opgezet. Dit is een vervolg van het Harkin-Engel Protocol en stelt als doel om kinderarbeid in 2020 met 70% te verminderen. Kinderarbeid cacao-industrie Thematisch engagement paper Geactualiseerd: mei

14 De cacao-industrie ontwikkelt standaard indicatoren om de voortgang te meten inzake de bestrijding van kinderarbeid in de productieketen. De World Cocoa Foundation coördineert deze inspanningen. Zij is ook gestart met kinderarbeid monitoringsystemen (CLMS) om na te gaan of kinderarbeid daadwerkelijk afneemt. In het begin van 2012 heeft de Fair Labour Association (FLA) van verschillende ondernemingen in Ivoorkust de cacaoproductieketens onderzocht. Nadat bleek dat kinderarbeid nog steeds aanwezig was, heeft de FLA samen met de betrokken ondernemingen een uitgebreid actieplan opgesteld. Noemenswaardige acties zijn het uitbreiden van programma s ter verbetering van de levensomstandigheden van boeren, de ontwikkeling van KPI's die de voortgang laten zien van initiatieven die kinderarbeid bestrijden en de CLMS-pilot om na te gaan of kinderarbeid daadwerkelijk afneemt onder cacaoboeren in West-Afrika. Verschillende ondernemingen in de cacao-sector hebben KPIs opgesteld om de voortgang te meten van hun inspanningen om kinderarbeid uit te bannen. Ook groeit het aanbod van gecertificeerd cacaobonen. In mei 2014 hebben 12 ondernemingen in de cacao-sector zich gecommitteerd aan een nieuw grootschalig programma voor boeren: CocoaAction. In samenwerking met de overheid van Ivoorkust en Ghana en de World Cocoa Foundation streeft het programma ernaar om 300,000 boeren te bereiken voor Het programma richt zich op de verhoging van de productiviteit van de plantages en op ontwikkeling van de lokale gemeenschap. Toekomstige engagementdoelen Ondanks de ondernomen stappen zijn de problemen met kinderarbeid in de cacao-industrie nog niet opgelost. Het toekomstige engagementproces zal zich richten zich op: Transparantie Langetermijndoelen rapporteren ter bestrijding van kinderexploitatie, gevaarlijke kinderarbeid, en kinderhandel; Rapporteren conform gebruikelijke KPI's in de industrie over vooruitgang in boerenprogramma's en andere initiatieven, zoals de aantallen inschrijvingen op scholen en de inkomensstijging van boeren. Beleidsontwikkeling Invoeren van strikter beleid tegen kinderarbeid, inclusief verwijzing naar ILO Conventie 182. Toetsing en verbetering huidige omstandigheden Verspreiden van verwachtingen over verantwoordelijkheid van ondernemingen verder in de productieketen; Blijven doorgaan met het invoeren en verbeteren van systemen voor het traceren en monitoren van cacaobonen; Programma s ontwikkelen rondom het verbeteren van arbeidsomstandigheden voor boeren (o.a. meer opbrengsten en inkomsten voor boeren, betere marktkennis en markttoegang) en die boeren opleiden over het vermijden van gevaarlijke kinderarbeid voor kinderen die meehelpen op de boerderij van het gezin; Scholing bevorderen voor kinderen in cacao-gemeenschappen die betrokken zijn bij kinderarbeid 1. Sectorinitiatieven Invoeren van CLMS verder ondersteunen om het aantal kinderen te registreren en vervolgens te verminderen; Verhogen van het percentage gecertificeerde cacaobonen dat wordt gekocht, bijvoorbeeld door aan te sluiten bij labels als Fair Trade, UTZ Certified, EU Organic en/of Rainforest Alliance; Ondersteunen van de Children s Rights and Business Principles die zijn gelanceerd door de UN Global Compact, UNICEF en Save the Children. 1 Onderwijs is belangrijk bij de verbetering van de omstandigheden in de cacao-industrie. Onderwijs is een speerpunt van ons engagement proces bij cacao-ondernemingen. In sommige programma's voor boeren zijn ook onderwerpen opgenomen als bouwen van scholen, aanstellen van meer docenten, leveren van materialen en onderdak voor docenten. Het meest op onderwijs gerichte programma is het WCF ECHOES-programma. Kinderarbeid cacao-industrie Thematisch engagement paper Geactualiseerd: mei

15 Bijlage - Internationale initiatieven cacao-industrie 2001 Harkin-Engel Protocol Dit protocol, een publiek-private overeenkomst tussen overheidsvertegenwoordigers en acht grote chocoladeproducenten, bevat concrete initiatieven om kinderarbeid in de cacao-industrie te bestrijden. Eén van die initiatieven is het ontwikkelen van een standaard voor sectorbrede certificering voor kinderarbeidvrije cacao. In de opvolger van dit protocol ('Framework of Action') gaat de aandacht uit naar het met 70% terugbrengen van de ergste vormen van kinderarbeid. Hiertoe is een werkgroep opgericht; de Child Labour Cocoa Coordinating Group - CLCCG. ILO-IPEC Partnership Hierin wordt gewerkt aan het bestrijden van kinderarbeid in de cacao-industrie in West-Afrika. Het heeft drie doelen: 1) het verbeteren van kennis van overheden, sociale partners en cacaoboeren ter bestrijding van kinderarbeid; 2) het ondersteunen van ontwikkeling en uitbreiding van een monitoringsysteem voor kinderarbeid; 3) het verbeteren van de coördinatierol van nationale kinderarbeid comités. Children s Rights and Business Principles Deze beginselen zijn uitgevaardigd in 2012 door de UN Global Compact, UNICEF en Save the Children en vormen een belangrijke basis om kinderrechten te versterken. Hierin spelen ondernemingen, industriebrede samenwerkingsverbanden en investeerders allemaal een belangrijke rol. Met het uitvaardigen van de beginselen wordt de industrie er ook aan herinnerd vooruit te kijken naar langetermijndoelen in de bestrijding van kinderarbeid in de cacaoproductieketen. De Children s Rights and Business Principles laten buiten twijfel dat het werk van kinderen niet mag leiden tot exploitatie of gevaarlijke kinderarbeid. Bij de bestrijding is kinderhandel een buitengewoon belangrijk onderwerp. World Cocoa Foundation De World Cocoa Foundation (WCF) brengt donoren, leden van de industrie, regeringen van producerende landen, onderzoeksinstituten en NGO's samen om te komen tot een duurzame cacao-industrie. WCF voert programma's uit ten behoeve van boeren in regio's waar cacao wordt verbouwd in Afrika, Zuidoost-Azië en Latijns-Amerika. De belangrijkste programma's zijn WCF African Cocoa Initiative, WCF Cocoa Livelihoods Program en WCF ECHOES. International Cocoa Initiative Het International Cocoa Initiative (ICI) is een samenwerking tussen het maatschappelijk middenveld, de vakbonden en de chocola-industrie en werkt aan het uitbannen van de ergste vormen van kinderarbeid en dwangarbeid uit de cacaoverbouw en chocolaproductie. ICI werkt samen met autoriteiten in cacaoproducerende landen, met nationale en internationale technische agentschappen en met gemeenschappen die cacao verbouwen en biedt duurzame oplossingen om de ergste vormen van kinderarbeid en dwangarbeid in de cacaoproductieketen te bestrijden. Relevante certificeringsprogramma's Fair Trade standaarden voor arbeidsrechten zijn opgenomen en naleving wordt jaarlijks gecontroleerd. Er wordt een minimum prijs en ook een toeslag betaald als de standaard marktprijzen een minimum niveau bereiken. UTZ Certified standaarden voor kinderarbeid en arbeidsrechten zijn opgenomen en naleving wordt jaarlijks gecontroleerd. Er is geen garantie voor minimum toeslagen. Rainforest Alliance standaarden voor kinderarbeid en arbeidsrechten zijn opgenomen en naleving wordt jaarlijks gecontroleerd. Er is geen garantie voor minimum toeslagen. Kinderarbeid cacao-industrie Thematisch engagement paper Geactualiseerd: mei

16 Engagement factsheet Kinderarbeid cacao-industrie Archer Daniels Midland (ADM) u 1a. ADM Onderneming Het Amerikaanse bedrijf ADM verwerkt landbouwproducten en heeft werknemers. Issue ADM is in verband gebracht met kinderarbeid in de cacao-industrie. Al meer dan tien jaar wordt de cacao-industrie beschuldigd van wijdverbreide inzet van kinderarbeid in het productieproces. Volgens de Tropical Commodity Coalition, een samenwerkingsverband van Nederlandse NGO s voor tropische producten, komt 70 procent van de wereldwijde productie van cacaobonen uit Ivoorkust, Ghana, Nigeria en Kameroen. Cacaobonen worden meestal verbouwd door kleine boeren om vervolgens in een ingewikkelde productieketen terecht te komen. De meeste grote ondernemingen stellen dat het hierdoor moeilijk is om de productieketen goed onder controle te houden. Het Amerikaanse ministerie van Arbeid beveelt aan om cacao uit die landen op een lijst te plaatsen van goederen waarvan men denkt dat ze zijn geproduceerd met dwang- en/of kinderarbeid. ADM haalt zijn bonen uit verschillende West-Afrikaanse landen. ENGAGEMENT ADM heeft een aantal stappen ondernomen om kinderarbeid in haar keten te verminderen. KCM blijft met de onderneming in gesprek om het belang van het verbeteren van arbeidsomstandigheden in de cacao-industrie te onderstrepen. Met een thematische aanpak vergroot KCM de druk op de hele sector om maatregelen te nemen tegen kinderarbeid. Het probleem met kinderarbeid is wijd verbreid en betreft de hele cacao-industrie. Onze Engagement Manager heeft een aantal van de grootste cacaoverwerkers en chocolaproducenten opgenomen in zijn analyse en engagement. Sinds 2011 is onze Engagement Manager in dialoog met ADM over kinderarbeid. ADM heeft de volgende stappen ondernomen om betrokkenheid hierbij te verminderen: - De onderneming heeft programma's ontwikkeld voor boeren in de keten ter verbetering van productie en productiviteit met als doel de opbrengsten van de boer te vergroten. Er wordt verwacht dat hierdoor de behoefte aan kinderarbeid vermindert; - ADM doet mee aan initiatieven om kinderarbeid in de cacao-industrie in West-Afrika te bestrijden, zoals het ILO/IPEC-partnership en het Harkin-Engel protocol (zie thematische paper); - ADM promoot certificering al in zijn boerenprogramma's. Op dit moment bereikt ADM ongeveer boeren in Ivoorkust, die allemaal zijn gecertificeerd door Fair Trade, Rainforest Alliance of UTZ Certified; - ADM onderzoekt de introductie van traceringssystemen met behulp van GPS-informatie; - Naar aanleiding van engagement gesprekken met investeerders (inclusief KCM) heeft ADM - tijdens de aandeelhoudersvergadering op 1 mei 2014 een mensenrechtenverklaring uitgebracht. - Deze verklaring omvat een expliciet verbod op kinderarbeid voor alle toeleveranciers van ADM. - In mei 2014 hebben 12 ondernemingen, waaronder ADM, zich gecommitteerd aan een nieuw grootschalig programma voor boeren: CocoaAction. In samenwerking met de overheid van Ivoorkust en Ghana en de World Cocoa Foundation streeft het programma ernaar om 300,000 boeren te bereiken voor Het programma richt zich op de verhoging van de productiviteit van de plantages en op ontwikkeling van de lokale gemeenschap. Materialiteit Beginsel 5 UN Global Compact. Betrokkenheid van de onderneming ADM loopt als verwerkend bedrijf structureel aan tegen problemen met kinderarbeid in de cacao-industrie. ADM koopt niet rechtstreeks van de cacaoboerderijen; normaal gesproken gaan de bonen via een paar tussenschakels naar productiebedrijven en daarom is de betrokkenheid van ADM bij kinderarbeid indirect. Betrokkenheid bij kinderarbeid kan materiële risico s opleveren. Het is slecht voor de reputatie van ADM als de link met kinderarbeid in haar keten blijft bestaan. Op de lange termijn kan dit ten koste gaan van de financiële resultaten van de onderneming. Een ander belangrijk risico wordt gevormd door de slechte levensomstandigheden van cacaoboeren. Als deze situatie niet wordt verbeterd, kan dit gevolgen hebben voor toekomstige cacaovoorraden. Toekomstige engagementdoelen Over het algemeen richt de engagement van KCM zich op verbetering op verschillende terreinen: transparantie, beleidsontwikkeling, toetsing en verbetering van huidige omstandigheden, en deelname aan sectorinitiatieven. De engagement met ADM richt zich op: Transparantie ADM is gevraagd om transparanter te worden over zijn beleid en aanpak in de bestrijding van kinderarbeid. Het bedrijf moet informatie verstrekken over lange en middellangetermijndoelstellingen en hierover rapporteren conform de indicatoren die zijn ontwikkeld binnen de cacao-industrie. Beleidsontwikkeling ADM is gevraagd beleid inzake kinderarbeid te ontwikkelen met verwijzing naar ILO Conventie 182. Toetsing en verbetering van huidige omstandigheden ADM is gevraagd traceringssystemen te ontwikkelen en in te voeren en programma s voor boeren uit te breiden ter verbetering van hun levensomstandigheden en de toegang tot scholen voor kinderen in cacaogemeenschappen. ADM wordt ook gevraagd om zijn leveranciersgedragscode (die op dit moment wordt opgesteld) te verspreiden onder indirecte ketenpartners. Sectorinitiatieven ADM is gevraagd verder te gaan met het invoeren van monitoringsystemen voor kinderarbeid om het aantal kinderen dat betrokken is bij gevaarlijke kinderarbeid te identificeren. Ook is ADM gestimuleerd om het percentage van gekochte gecertificeerde cacaobonen te vergroten (Fair Trade, UTZ Certified en/of Rainforest Alliance) en de Children s Rights and Business Principles te ondersteunen. Engagement factsheet Archer Daniels Midland Geactualiseerd: mei

17 Engagement factsheet Kinderarbeid cacao-industrie Barry Callebaut Onderneming Barry Callebaut is een Zwitserse cacao- en chocolaproducent. Issue u 1b. Barry Callebaut Barry Callebaut is in verband gebracht met kinderarbeid in de cacao-industrie. Al meer dan tien jaar wordt de cacao-industrie beschuldigd van wijdverbreide inzet van kinderarbeid. Volgens de Tropical Commodity Coalition, een samenwerkingsverband van Nederlandse NGO's voor tropische producten, komt 70 procent van de wereldwijde productie van cacaobonen uit Ivoorkust, Ghana, Nigeria en Kameroen. Cacaobonen worden meestal verbouwd door kleine boeren om vervolgens in een ingewikkelde productieketen terecht te komen. De meeste grote ondernemingen stellen dat het hierdoor moeilijk is om de productieketen goed onder controle te houden. Het Amerikaanse ministerie van Arbeid beveelt aan om cacao uit die landen op een lijst te plaatsen van goederen waarvan men denkt dat ze zijn geproduceerd met dwang- en/of kinderarbeid. Barry Callebaut haalt zijn bonen uit verschillende West- Afrikaanse landen zoals Ivoorkust, Ghana en Kameroen. Materialiteit Beginsel 5 UN Global Compact. ENGAGEMENT Barry Callebaut heeft een aantal stappen ondernomen om kinderarbeid in haar keten te verminderen. KCM blijft met de onderneming in gesprek om het belang van het verbeteren van arbeidsomstandigheden in de cacao-industrie te onderstrepen. Met een thematische aanpak vergroot KCM de druk op de hele sector om maatregelen te nemen tegen kinderarbeid. Het probleem met kinderarbeid is wijdverbreid en betreft de hele cacao-industrie. Onze Engagement Manager heeft een aantal van de grootste cacaoverwerkers en chocolaproducenten opgenomen in zijn analyse en engagement. Sinds 2010 is onze Engagement Manager in dialoog met Barry Callebaut. Er zijn stappen ondernomen om betrokkenheid bij kinderarbeid te verminderen: - Met het Quality Partner Program (QPP) bereikt de onderneming boeren in Ivoorkust en Kameroen en worden productie en daarmee middelen van bestaan voor boeren verbeterd; - In maart 2012 is Barry Callebaut gestart met een wereldwijd initiatief, genoemd 'Cocoa Horizons', waarin 10 jaar lang CHF 40 miljoen wordt geïnvesteerd om opbrengsten, kwaliteit en levensomstandigheden te verbeteren in grote cacaoproducerende landen. Het programma is in 2013 uitgebreid met mobiele eenheden om cacaogemeenschappen te bezoeken in Ivoorkust voor trainingssessies over o.a. goede landbouwpraktijken, gezondheidsdiensten, en alfabetisering; - Barry Callebaut doet mee aan initiatieven om kinderarbeid in de cacao-industrie in West-Afrika te bestrijden, zoals het ILO/IPEC-partnership en het Harkin-Engel protocol (zie thematisch paper); - De onderneming heeft een gedragscode voor alle toeleveranciers opgesteld; - Een aantal producten is gecertificeerd met labels van Fair Trade, UTZ Certified, EU Organic en Rainforest Alliance. De onderneming is ook een eigen verificatie system aan het ontwikkelen voor boeren die meedoen aan Cocoa Horizon, gebaseerd op specifieke duurzaamheidsprincipes. - Begin 2014 heeft Barry Callebaut de onderneming Biolands overgenomen. Biolands werkt voor 100% met duurzame cacao. - In mei 2014 hebben 12 ondernemingen, waaronder Barry Callebaut, zich gecommitteerd aan een nieuw grootschalig programma voor boeren: CocoaAction. In samenwerking met de overheid van Ivoorkust en Ghana en de World Cocoa Foundation streeft het programma ernaar om 300,000 boeren te bereiken voor Het programma richt zich op de verhoging van de productiviteit van de plantages en op ontwikkeling van de lokale gemeenschap Betrokkenheid van de onderneming Als chocolaproducent ziet Barry Callebaut de problemen van kinderarbeid onder ogen. De problemen in deze branche zijn structureel en aanhoudend. Barry Callebaut koopt niet rechtstreeks van de cacaoboerderijen; normaal gesproken gaan de bonen via een paar tussenschakels naar productiebedrijven en daarom is de betrokkenheid indirect. Betrokkenheid bij kinderarbeid kan materiële risico's opleveren. Het is slecht voor de reputatie van Barry Callebaut als de link met kinderarbeid in haar keten blijft bestaan. Op de lange termijn kan dit ten koste gaan van de financiële resultaten van de onderneming. Een ander belangrijk risico wordt gevormd door de slechte levensomstandigheden van cacaoboeren. Als deze situatie niet wordt verbeterd, kan dit gevolgen hebben voor toekomstige cacaovoorraden. Toekomstige engagementdoelen Over het algemeen richt de engagement van KCM zich op verbetering van: transparantie, beleidsontwikkeling, toetsing en verbetering van huidige omstandigheden, en deelname aan sectorinitiatieven. De engagement met Barry Callebaut richt zich op de volgende doelen: Transparantie Barry Callebaut is gevraagd om transparanter te worden over de bestrijding van kinderarbeid. Het bedrijf moet informatie verstrekken over doelstellingen en hierover rapporteren. Beleidsontwikkeling Barry Callebaut is gevraagd beleid te ontwikkelen met verwijzing naar ILO Conventie 182. Toetsing en verbetering van huidige omstandigheden Barry Callebaut is gevraagd zijn nieuwe leveranciersgedragscode te verspreiden onder indirecte ketenpartners, traceringssystemen te blijven ontwikkelen en in te voeren en programma s voor boeren (zoals Cocoa Horizon) uit te breiden ter verbetering van hun levensomstandigheden. Sectorinitiatieven Barry Callebaut is gevraagd verder te gaan met het invoeren van monitoringsystemen voor kinderarbeid om het aantal kinderen dat betrokken is bij gevaarlijke kinderarbeid te identificeren. Ook is Barry Callebaut gestimuleerd om het percentage van gekochte gecertificeerde cacaobonen te vergroten (Fair Trade, UTZ Certified en/of Rainforest Alliance) en de Children s Rights and Business Principles te ondersteunen. Engagement factsheet Barry Callebaut Geactualiseerd: mei

18 Engagement factsheet Kinderarbeid cacao-industrie Nestlé Onderneming Het Zwitserse Nestlé is actief in de voedingsmiddelen- en drankenindustrie. Issue u 1c. Nestlé Nestlé is in verband gebracht met kinderarbeid in de cacao-industrie. Al meer dan tien jaar wordt de cacao-industrie beschuldigd van wijdverbreide inzet van kinderarbeid in het productieproces. Volgens de Tropical Commodity Coalition, een samenwerkingsverband van Nederlandse NGO s voor tropische producten, komt 70 procent van de wereldwijde productie van cacaobonen uit Ivoorkust, Ghana, Nigeria en Kameroen. Cacaobonen worden meestal verbouwd door kleine boeren om vervolgens in een ingewikkelde productieketen terecht te komen. De meeste grote spelers stellen dat het hierdoor moeilijk is om de productieketen goed onder controle te houden. Het Amerikaanse ministerie van Arbeid beveelt aan om cacao uit die landen op een lijst te plaatsen van goederen waarvan men denkt dat ze zijn geproduceerd met dwang- en/of kinderarbeid. Nestlé haalt zijn bonen uit verschillende West-Afrikaanse landen, zoals Ivoorkust en Ghana Materialiteit Beginsel 5 UN Global Compact. Betrokkenheid van de onderneming Nestlé is als consumentenmerk structureel in verband gebracht met kinderarbeid in de cacao-industrie. Nestlé koopt niet rechtstreeks van de cacao-boerderijen; normaal gesproken gaan de bonen via een paar tussenschakels naar productiebedrijven, die op hun beurt weer halffabricaten verkopen aan chocolaproducenten en consumentenmerken. Betrokkenheid bij kinderarbeid kan materiële risico s opleveren. Het is slecht voor de reputatie van Nestlé als de link met kinderarbeid in haar keten blijft bestaan. Op de lange termijn kan dit ten koste gaan van de financiële resultaten van de onderneming. Een ander belangrijk risico wordt gevormd door de slechte levensomstandigheden van cacaoboeren. Als deze situatie niet wordt verbeterd, kan dit gevolgen hebben voor toekomstige cacaovoorraden. ENGAGEMENT Nestlé heeft een aantal stappen ondernomen om kinderarbeid in haar keten te verminderen. KCM blijft met de onderneming in gesprek om het belang van het verbeteren van arbeidsomstandigheden in de cacao-industrie te onderstrepen. Met een thematische aanpak vergroot KCM de druk op de hele sector om maatregelen te nemen tegen kinderarbeid. Het probleem met kinderarbeid is wijdverbreid en betreft de hele cacao-industrie. Onze Engagement Manager heeft een aantal van de grootste cacaoverwerkers en chocolaproducenten opgenomen in zijn analyse en engagement. Sinds 2009 is onze Engagement Manager in dialoog met Nestlé, dat stappen heeft ondernomen om betrokkenheid bij kinderarbeid te verminderen: - In 2009 is het Nestlé Cocoa Plan opgezet, gericht op het verbeteren van de productiviteit en de middelen van bestaan voor cacao boeren. Hiermee is het gelukt om in 2012 van 12% van de cacaobonen de oorsprong te herleiden. Nestlé heeft boeren bereikt en streeft naar een bereik van nog boeren in de komende vijf jaar. Het merendeel van de deelnemende boeren in het Nestlé Cocoa Plan hebben een certificaat van Fair Trade en UTZ Certified. - Er is een gedragscode voor directe leveranciers en er worden ook richtlijnen geïntroduceerd voor leveranciers van high risk commodities (grondstoffen met een verhoogd risico), zoals cacao. De cacaorichtlijn is in december 2012 geïntroduceerd en streeft er naar dat alle leveranciers de UTZ Good Inside Code of Conduct for Cocoa of gelijkwaardige standaarden volgen. - Nestlé doet mee aan initiatieven om kinderarbeid in de cacao-industrie in West-Afrika te bestrijden, zoals het ILO/IPEC-partnership en het Harkin-Engel protocol (zie thematische paper); - Nestlé werkt samen met de Fair Labour Association om arbeidsomstandigheden in de productieketen te verbeteren. In 2012 hebben onafhankelijke deskundigen in Ivoorkust de productieketen van Nestlé onderzocht en aangetoond dat kinderarbeid bij cacaoboeren in Ivoorkust nog steeds bestaat. In reactie hierop heeft Nestlé een actieplan opgesteld. De onderneming wil het Nestlé Cocoa Plan uitbreiden, de vooruitgang van bovengenoemde initiatieven meten door KPI s te ontwikkelen en monitoringsystemen invoeren voor kinderarbeid. - In mei 2014 hebben 12 ondernemingen, waaronder Nestlé, zich gecommitteerd aan een nieuw grootschalig programma voor boeren: CocoaAction. In samenwerking met de overheid van Ivoorkust en Ghana en de World Cocoa Foundation streeft het programma ernaar om 300,000 boeren te bereiken voor Het programma richt zich op de verhoging van de productiviteit van de plantages en op ontwikkeling van de lokale gemeenschap. Toekomstige engagementdoelen Over het algemeen richt de engagement van KCM zich op verbetering van: transparantie, beleidsontwikkeling, toetsing en verbetering van huidige omstandigheden en deelname aan sectorinitiatieven. De engagement met Nestlé richt zich op de volgende doelen: Transparantie Nestlé is gevraagd om transparanter te worden over zijn beleid en aanpak in de bestrijding van kinderarbeid. Het bedrijf moet informatie verstrekken over lange en middellangetermijndoelstellingen. Beleidsontwikkeling Nestlé is gevraagd beleid inzake kinderarbeid te ontwikkelen met verwijzing naar ILO Conventie 182. Toetsing en verbetering van huidige omstandigheden Nestlé is gevraagd de leveranciersrichtlijnen voor cacao verder te verspreiden onder indirecte ketenpartners, traceringssystemen te verbeteren, en programma s voor cacaoboeren uit te breiden. Sectorinitiatieven Nestlé is gevraagd verder te gaan met het invoeren van monitoringsystemen voor kinderarbeid om het aantal kinderen dat betrokken is bij gevaarlijke kinderarbeid te identificeren. Ook is Nestlé gestimuleerd om het percentage van gekochte gecertificeerde cacaobonen te vergroten (Fair Trade, UTZ Certified en/of Rainforest Alliance) en de Children s Rights and Business Principles te ondersteunen. Engagement factsheet Nestlé Geactualiseerd: mei

19 Engagement factsheet Kinderarbeid cacao-industrie Lindt & Sprüngli Onderneming De Zwitserse onderneming Lindt & Sprüngli produceert en verkoopt chocolaproducten. Issue u 1d. Lindt & Sprüngli Lindt & Sprüngli is in verband gebracht met kinderarbeid in de cacao-industrie. Al meer dan tien jaar wordt de cacao-industrie beschuldigd van wijdverbreide inzet van kinderarbeid in het productieproces. Volgens de Tropical Commodity Coalition, een samenwerkingsverband van Nederlandse NGO s voor tropische producten, komt 70 procent van de wereldwijde productie van cacaobonen uit Ivoorkust, Ghana, Nigeria en Kameroen. Cacaobonen worden meestal verbouwd door kleine boeren om vervolgens in een ingewikkelde productieketen terecht te komen. De meeste grote ondernemingen stellen dat het hierdoor moeilijk is om de productieketen goed onder controle te houden. Het Amerikaanse ministerie van Arbeid beveelt aan om cacao uit die landen op een lijst te plaatsen van goederen waarvan men denkt dat ze zijn geproduceerd met dwang- en/of kinderarbeid. Lindt & Sprüngli haalt zijn bonen uit verschillende West- Afrikaanse landen, zoals Ivoorkust en Ghana Materialiteit Beginsel 5 UN Global Compact. Betrokkenheid van de onderneming Als consumentenmerk is Lindt & Sprüngli in verband gebracht met kinderarbeid in de cacao-industrie. Lindt & Sprüngli koopt niet rechtstreeks van de cacaoboerderijen; de bonen gaan langs een aantal tussenschakels voordat ze naar een productiebedrijf worden gebracht, die op hun beurt weer halffabricaten verkopen aan chocoladeproducenten en consumentenmerken. Betrokkenheid bij kinderarbeid kan materiële risico's opleveren. Het is slecht voor de reputatie van Lindt & Sprüngli als de link met kinderarbeid blijft bestaan. Op de lange termijn kan dit ten koste gaan van de financiële resultaten van de onderneming. Een ander belangrijk risico wordt gevormd door de slechte levens-omstandigheden van cacaoboeren. Als deze situatie niet wordt verbeterd, kan dit gevolgen hebben voor toekomstige cacaovoorraden. ENGAGEMENT Lindt & Sprüngli heeft een aantal stappen ondernomen om kinderarbeid in haar keten te verminderen. KCM blijft met de onderneming in gesprek om het belang van het verbeteren van arbeidsomstandigheden in de cacao-industrie te onderstrepen. Met een thematische aanpak vergroot KCM de druk op de hele sector om maatregelen te nemen tegen kinderarbeid. Het probleem met kinderarbeid is wijdverbreid en betreft de hele cacao-industrie. In de analyse en engagement van onze Engagement Manager is een aantal van de grootste cacaoverwerkers en chocola-producenten opgenomen. Sinds 2011 is onze Engagement Manager in dialoog met Lindt & Sprüngli over kinderarbeid. Lindt & Sprüngli heeft de volgende stappen ondernomen om betrokkenheid bij kinderarbeid te verminderen: - De onderneming kan 100% van zijn cacaobonen ( ton) uit Ghana herleiden tot het dorp waar ze zijn geoogst, een deel ervan zelfs tot de individuele boer. In 2012 betrof het van de ongeveer boeren. - Lindt & Sprüngli werkt ook aan een controlesysteem waarmee kinderarbeid kan worden opgespoord in de hele cacaoproductieketen. Het doel is dat dit verificatiesysteem in Ghana volledig geïmplementeerd is in 2016 en voor de gehele keten van de onderneming in Een onafhankelijke auditor voert de jaarlijkse inspectie uit. De geregistreerde boerderijen worden jaarlijks gemonitord. De boeren krijgen les in goede landbouwpraktijken en het verhogen van opbrengsten; - Lindt & Sprüngli heeft een gedragscode voor leveranciers opgesteld; - Lindt & Sprüngli is in 2013 gestart met de Lindt & Sprüngli Cocoa Foundation en ondertussen zijn de projecten die deze foundation gaat financieren geïdentificeerd; - De producten van het bedrijf hebben geen certificaat. Lindt & Sprüngli kiest voor zijn eigen controlesysteem in plaats van te moeten vertrouwen op externe certificeringsorganisaties; - Lindt & Sprüngli doet mee aan initiatieven die ontwikkeld zijn door de cacao-industrie, zoals de World Cocoa Foundation (WCF) (zie thematische paper). Toekomstige engagementdoelen Over het algemeen richt de engagement van KCM zich op verbetering op verschillende terreinen: transparantie, beleidsontwikkeling, toetsing en verbetering van huidige omstandigheden, en het naleven van sectorinitiatieven. De engagement met Lindt & Sprüngli richt zich op de volgende doelen: Transparantie Lindt & Sprüngli heeft informatie geleverd over de lange- en middellangetermijndoelstellingen in de bestrijding van uitbuiting of gevaarlijke kinderarbeid. De onderneming is ook gevraagd om conform gebruikelijke KPI's in de industrie boerenprogramma's en andere initiatieven te organiseren en over de vooruitgang daarvan te rapporteren. Beleidsontwikkeling Lindt & Sprüngli is gevraagd beleid inzake kinderarbeid te ontwikkelen met verwijzing naar ILO Conventie 182. Toetsing en verbetering van huidige omstandigheden Lindt & Sprüngli is gevraagd de gedragscode voor cacaoleveranciers verder te verspreiden dan alleen onder de directe leveranciers en de programma s voor boeren uit te breiden. Lindt & Sprüngli is ook gevraagd om conform planning verder te gaan met de traceringssystemen. Sectorinitiatieven Lindt & Sprüngli is gevraagd om invoering van monitoringsystemen voor kinderarbeid te ondersteunen om het aantal kinderen, betrokken bij gevaarlijke kinderarbeid, te identificeren en om de Children s Rights and Business Principles te ondersteunen. Engagement factsheet Lindt & Sprüngli Geactualiseerd: mei

20 Engagement factsheet Kinderarbeid cacao-industrie Mondelez International Onderneming Mondelez is een Amerikaans bedrijf en produceert en verkoopt wereldwijd verpakte voedingsmiddelen. In oktober 2012 is de onderneming afgescheiden van Kraft Foods. u 1e. Mondelez Int. Issue Mondelez is in verband gebracht met kinderarbeid in de cacao-industrie. Al meer dan tien jaar wordt de cacao-industrie beschuldigd van wijdverbreide inzet van kinderarbeid in het productieproces. Volgens de Tropical Commodity Coalition, een samenwerkingsverband van Nederlandse NGO s voor tropische producten, komt 70 procent van de wereldwijde productie van cacaobonen uit Ivoorkust, Ghana, Nigeria en Kameroen. Cacaobonen worden meestal verbouwd door kleine boeren om vervolgens in een ingewikkelde productieketen terecht te komen. De meeste grote ondernemingen stellen dat het hierdoor moeilijk is om de productieketen goed onder controle te houden. Het Amerikaanse ministerie van Arbeid beveelt aan om cacao uit die landen op een lijst te plaatsen van goederen waarvan men denkt dat ze zijn geproduceerd met dwang- en/of kinderarbeid. Mondelez haalt zijn bonen uit verschillende West- Afrikaanse landen, zoals Ivoorkust en Ghana Materialiteit Beginsel 5 UN Global Compact. Betrokkenheid van de onderneming Mondelez is als chocolaproducent in verband gebracht met kinderarbeid in de cacao-industrie. De problemen in deze branche zijn structureel en aanhoudend. Mondelez koopt niet direct van de cacaoboerderijen; de bonen gaan normaal gesproken langs een aantal tussenschakels voordat ze naar een productiebedrijf worden gebracht, die op hun beurt weer halffabricaten verkopen aan chocolaproducenten en consumentenmerken. Betrokkenheid bij kinderarbeid kan materiële risico s opleveren. Het is slecht voor de reputatie van Mondelez als de link met kinderarbeid in haar keten blijft bestaan. Op de lange termijn kan dit ten koste gaan van de financiële resultaten van de onderneming. Een ander belangrijk risico wordt gevormd door de slechte levensomstandigheden van cacaoboeren. Als deze situatie niet wordt verbeterd, kan dit gevolgen hebben voor toekomstige cacaovoorraden. ENGAGE Mondelez heeft een aantal stappen ondernomen om kinderarbeid in haar keten te verminderen. KCM blijft met de onderneming in gesprek om het belang van het verbeteren van arbeidsomstandigheden in de cacao-industrie te onderstrepen. Met een thematische aanpak vergroot KCM de druk op de hele sector om maatregelen te nemen tegen kinderarbeid. Het probleem met kinderarbeid is wijdverbreid en betreft de hele cacao-industrie. In de analyse en engagement van onze Engagement Manager is een aantal van de grootste cacaoverwerkers en chocolaproducenten opgenomen. Sinds 2009 is onze Engagement Manager in dialoog met Mondelez over kinderarbeid, die het volgende heeft gedaan om betrokkenheid bij kinderarbeid te verminderen: - Enkele producten zijn gecertificeerd conform Fair Trade of Rainforest Alliance; - Eind 2012 zijn plannen aangekondigd om in 10 jaar USD 400 miljoen te investeren om leveranciers te helpen hun productiviteit te vergroten en duurzaamheidsinspanningen te verbeteren. Cocoa Life is een programma gebaseerd op initiatieven van dochteronderneming Cadbury en heeft geleid tot groei van de cacao-opbrengsten voor deelnemende boeren in Ghana met 20%. - De onderneming heeft een controlesysteem ontwikkeld voor het Cocoa Life programma en heeft KPIs opgesteld om te rapporteren over de voortgang. De KPIs zijn publiek beschikbaar en Mondelez streeft er naar om de eerste resultaten in de zomer van 2014 te rapporteren; - De onderneming heeft een speciale richtlijn geformuleerd omtrent het uitbannen van kinderarbeid in de cacao-keten van Mondelez ( child labour guidance document );. - Mondelez doet mee aan initiatieven om kinderarbeid in de cacao-industrie in West-Afrika te bestrijden, zoals het ILO/IPEC-partnership en het Harkin-Engel protocol (zie thematisch paper). - In mei 2014 hebben 12 ondernemingen, waaronder Mondelez, zich gecommitteerd aan een nieuw grootschalig programma voor boeren: CocoaAction. In samenwerking met de overheid van Ivoorkust en Ghana en de World Cocoa Foundation streeft het programma ernaar om 300,000 boeren te bereiken voor Het programma richt zich op de verhoging van de productiviteit van de plantages en op ontwikkeling van de lokale gemeenschap. Toekomstige engagementdoelen Over het algemeen richt de engagement van KCM zich op verbetering op verschillende terreinen: transparantie, beleidsontwikkeling, toetsing en verbetering van huidige omstandigheden, en het naleven van sectorinitiatieven. De engagement met Mondelez richt zich op: Transparantie Mondelez is gevraagd om transparanter te worden over de bestrijding van kinderarbeid. Het bedrijf moet informatie verstrekken over lange en middellangetermijndoelstellingen en hierover rapporteren conform de indicatoren die zijn ontwikkeld binnen de cacao-industrie. Beleidsontwikkeling Mondelez is gevraagd een expliciete verwijzing naar ILO Conventie 182 op te nemen in haar beleid. Toetsing en verbetering van huidige omstandigheden Mondelez is gevraagd de verwachtingen over bedrijfsverantwoordelijkheden verder te verspreiden dan alleen onder directe leveranciers en om traceringssystemen te ontwikkelen en in te voeren. Daarbij is hen gevraagd programma s voor boeren uit te breiden ter verbetering van hun levensomstandigheden en de toegang tot scholen voor kinderen in cacaogemeenschappen te verbeteren. Sectorinitiatieven Mondelez is gevraagd verder te gaan met het invoeren van monitoringsystemen voor kinderarbeid om het aantal kinderen dat betrokken is bij gevaarlijke kinderarbeid te identificeren. Ook is Mondelez gestimuleerd om het percentage van gekochte gecertificeerde cacaobonen te vergroten (Fair Trade, UTZ Certified en/of Rainforest Alliance) en de Children s Rights and Business Principles te ondersteunen. Engagement factsheet Mondelez International Geactualiseerd: mei