WOORDENBOEK VAN DE VLAAMSE DIALECTEN

Transcriptie

1 WOORDENBOEK VAN DE VLAAMSE DIALECTEN UNIVERSITEIT GENT Vakgroep Nederlandse Taalkunde Vragenlijst 96 JULI 1998 Blandijnberg Gent (tel: 09/ of ) NAVRAAGLIJSTFAUNA Dialect van: (stad, dorp, gehucht, wijk),...(gemeente) (prov.) GESPROKEN DOOR: Naam:. Geboorteplaats:. Geboortejaar:. Waar opgegroeid:. (vroeger) beroep:. In welke gemeente werd beroep uitgeoefend :. Dialect van moeder :. Dialect van vader :. Dialect van echtgeno(0 )t(e) :. TIc ben naar school geweest tot jaar Datum van invullen van vragenlijst:. Adres en telefoonnummer : OPGETEKEND DOOR: Naam:. Geboorteplaats:. Geboortejaar:. Dialect:. (vroeger) beroep:. Ik ben naar school geweest tot jaar. Hoogste diploma :. Adres en telefoonnummer : Beste medewerker/ster, Deze vragenlijst moet dienen voor een dialectwoordenboek. Wilt u er dus zorg voor dragen dat u steeds woorden geeft die in uw dialect gebruikelijk waren of zijn. Tracht de dialectuitspraak zo goed mogelijk weer te geven. Maak u echter geen zorgen als dat soms moeilijk blijkt te zijn. Elke aanduiding, hoe onvolmaakt ook, is welkom. Vul ook de eerste bladzijde (met naam, geboorteplaats enz.) zo nauwkeurig mogelijk in. Mogen we u vragen de vragenlijst in te vullen voor slechts één plaats en niet voor een hele streek? Na 'dialect van:.oo' hoort de naam te staan van één bepaalde plaats van voor de gemeentefusies, niet de naam van een streek. Bij voorbaat halielijk dank.

2 WILDE DIEREN IN HET ALGEMEEN 1. Hoe noemt u in het algemeen een dier dat vrij in de natuur rondloopt? 2. Hoe zegt u voor dieren "paren"? 3. Hoe zegt u in het algemeen 'zwanger' voor een dier? 4. Hoe zegt u: jongen ter wereld brengen? 5. Hoe noemt u in het algemeen het jong van een dier? 6. Hoe noemt u de hoeveelheid jongen die een dier in één keer heeft? 7. Hoe noemt u het kleinste, zwakste dier van een nest? 8. Hoe noemt u het aangezicht van dieren? 9. Een klauw van een dier? 10. De huid van een dier? 11. De staart van een dier? 12. Hoe noemt u het harige uiteinde van de staart van een dier? 13. Sommige dieren vluchten direct weg als ze iets horen of zien. Zo'n dier is erg Sommige dieren zijn helemaal niet bang en vluchten niet onmiddellijk weg. Hoe noemt u dieren die niet (erg) bang zijn? Ze zijn Hoe noemt u het lozen van vaste uitwerpselen bij dieren? 16. Hoe noemt u de vaste uitwerpselen van dieren? 17. De vaste uitwerpselen van sommige dieren (konijnen by.) zijn bolletjes. Hoe noemt u zo'n bolletje? 18. Hoe noemt u de vloeibare ontlasting bij dieren?

3 19. Hoe noemt u het lozen van vloeibare ontlasting bij dieren? 20. Hoe noemt u het vastgrijpen van ratten, muizen enz. door roofdieren? 21. Hoe zegt u voor een dier "sterven"? 22. Hoe noemt u het lijk van een dier? 23. Als op een zandweg dieren hebben gelopen, kan u dat zien aan de indrukken van poten op de grond. Hoe noemt u die indrukken? INSECTEN EN ANDERE KLEINE DIEREN 24. Hoe noemt u de gestreepte grijs-zwarte slak zonder huisje? 25. "De algemeen voorkomende oranjerode slak zonder huisje? 26. De grijs-witte larve die in aalputten of in ouderwetse WC's te vinden is? Ze heeft als het ware een klein staartje. 27. De dekschilden van een kever? Ze lcraken als men een kever doodtrapt. 28. De voelhorens van een kever? 29. Het heel kleine insectje dat graankorrels of bonen van binnen uitvreet? Als men erwten of bonen in water onderdompelde, komen die insectjes bovendrijven. 30. De zeer kleine, meestal donker gekleurde vliegjes, die bij onweerachtig weer bij duizenden kmmen rondvliegen? 31. De groenachtige, blinkende vlieg die op vlees zit? Ze is kleiner dan de grote, dildce blauwe vlieg. (zie iu.) 32. Het zilverachtige insect dat snel kan bewegen en b.v. voorkomt in oud papier? (zie ill.)

4 33. Het beestje dat onder het vel zit b.v. in de nek bij honden en dat ongeveer zo groot is als een erwt? 34. Het kleine insect dat kan springen en dat vooral voorkomt in wann zand? 35. Het insect dat lijkt op een kleine bij, maar niet kan steken? 36. Het kleine roodachtige kevertje, dat een plaag kan zijn voor lelieachtigen? Het heeft geen stipjes en is langer en smaller dan het onzelieveheersbeestje. (zie ill.) 37. Het kleine (bruinrode of zwarte) slanke kevertje dat 's zomers talrijk voorkomt op lmliden, grassen, struiken? Het kan vliegen en is ongevaarlijk. (zie ill.) 38. Het grote insect dat graaft en in een gang onder de grond leeft? Het komt vooral voor in vochtige weilanden en maakt soms een snorrend geluid aan de ingang van zijn holletje. (zie ill.) 39. De hele grote wesp, die nesten maakt in holle bomen, schoorstenen? 40. De kever die lijken van kleine dieren begraaft? (zie ill.) 41. Een klein stekend vliegje? 42. De soort bladluis die als men erop drukt een rode vlek nalaat? Ze zit in een soort wit donzig pluisje. 43. De vieze soort luis die zich bij de mens nestelt onder de huid, tussen vel en vlees? Ze kan voorkomen in de schaamstreek. 44. Een stoet mieren die van en naar het nest lopen? 45. Een spinnenweb dat zich op de grond bevindt? 's Morgens wordt het bedauwd. Men zegt dat het niet goed is als dieren ervan eten. 46. De larve die leeft binnenin een hoopje schuim? (zie ill.)

5 47. Een spinsel met verschillende mpsen erin, dat in een boom hangt? 48. Het vliegje dat op (rottend) fruit afkomt? 49. De vlieg waarvan de larve schade doet aan prei? 50. De vlieg waarvan de larve de wortels van koolsoorten aanvreet? 51. De vlieg waarvan de larve wortels aanvreet? 52. De vlieg waarvan de larve schade doet aan bieten? 53. De vlieg waarvan de larve schade doet aan ajuinen? 54. Hoe noemt u in 't algemeen een kever die in het water leeft? Dergelijke kevers zijn dikwijls ovaal van vonn en gaan in het water op en neer. (zie ill.) 55. Het kleine kevertje dat zich in grote groepen in hingen op het water beweegt? (zie ill.) 56. Het zeer kleine (3 mm) organisme dat in grote aantallen in zoet water voorkomt? Men kan ennee gaan vissen. 57. Het insect met vrij lange poten dat op het water kan staan? (zie ill.) Insecten kunnen lastig zijn omdat ze de mens aanvallen en kuilllen steken, stekken, bijten, stralen, wiepen enz. Welk werkwoord gebmikt u voor het steken van de volgende insecten en welk woord voor het gevolg? Vul de juiste woorden in op de stippellijntjes. Als u in dat verband uitdmkkingen kent, geefze dan op (b.v. bezeikt van de mieren). Voorbeeld: Muggen... steken...enje hebt dan een... muggenbeet 58. Wespen. 59. enje hebt dan een. 60. Bijen.

6 61. en je hebt dan eel Muggen enje hebt dan een Mieren...,. 65. enje hebt dan een Luizen enje hebt dan een Vlooien enje hebt dan een Bij de mens komen in het gezicht soms zwarte puntjes voor, die men kan uitduwen. Er komt dan vet te voorschijn. Hoe noemt u dat vet dat men uitduwt? ZOOGDIEREN 71. Het sierlijke, slanke en schuwe dier, waarop veel gejaagd wordt en waarvan het mannetje een gewei heeft? Het komt vooral in bossen voor en wordt tegenwoordig veel uitgezet. 72. Het marterachtige roofdier dat in kwekerijen gefokt wordt om zijn mooie pels, waar men o.a. dure mantels van maakt? Het dier komt bij ons in het wild niet voor. 73. Hoe noemt u in uw dialect de rat die gangen maakt, b.v. in stallen onder de vloer. 74. Hoe noemt u een mol die gangen maakt aan de oppervlakte en die men dus kan zien wroeten. 75. Een mol die de aarde uit de gang omhoogsteekt en de molshoop maakt? 76. De muis die gedurende een deel van het jaar slaapt? Ze heeft een soort pluimstaartje.

7 77. De muis die zo klein en licht is is dat ze heel gemakkelijk langs stengels van planten kan klimmen? 78. Kent u de woorden als akedrolle, akrol voor een soort knaagdier? Welk woord gebruikt u en welk dier wordt ermee bedoeld? 79. Hoe noemt u het dier met een grijsbruine vacht, met lange oren en grote ogen? Het kan goed springen en leeft in onderaardse pijpen. Tamme soorten werden veel gekweekt. 80. Hoe noemt u een malmetjeskonijn? 81. Hoe noemt u een vrouwtjeskonijn? 82. Hoe noemt u de onderaardse gang die dat dier maakt? 83. Hoe zegt u van een konijn "een put of pijp maken in de grond". 84. Hoe noemt u de centrale plaats in de grond, waar het konijn slaapt? 85. Wat zegt u als konijnen willen paren? Ze zijn dan Wat zegt u als konijnen aan het paren zijn? Ze zijn aan het Hoe noemt u het jong van een konijn? 88. Kent u een lokwoord om een talll konijn te roepen? Zo ja, hoe luidt het? 89. Het pad dat een wild dier gewoonlijk volgt? 90. Hoe noemt u het dier met erg lallge oren dat zich al springend zeer snel kan voortbewegen? Het graaft geen pijpen, maar heeft een nest in open lucht. 91. Hoe noemt u een mannetj eshaas? 92. Hoe noemt u een vrouwtjeshaas?

8 93. Hoe noemt u een jonge haas? 94. Hoe noemt u de vaste ligplaats van een haas? DIERENTUIN 95. Hoe noemt u de instelling waarin in hold<:en of achter afrasteringen allerlei (wilde) dieren worden gehouden om ze te kuilllen bezichtigen? 96. Het wilde buitenlandse dier dat emit ziet als een hele grote kat? Het is gestreept en erg gevaarlijk. Het komt vooral voor in India. 97. Het grote dier met bulten op de mg dat vooral bij de Arabieren goed bekend is? Het wordt bereden en als lastdier gebmikt. 98. Hebt u verschillende woorden voor dat dier naargelang het aantal bulten op zijn mg. Zo ja, hoe noemt u het dier met één bult? 99. Het dier met twee bulten? 100. Hoe noemt u een aap in het algemeen? 101. Hoe noemt u het aapje dat eertijds dikwijls met orgeldraaiers meeging? Het had dikwijls een kostuumpje aan en lag met een ketting vast Het grote uitheemse dier met een zeer lange nek en een gevlekte huid? 103. Het grote dier dat als de koning van de dieren beschouwd wordt en hard kan bmllen? Het is een katachtige; het malliletj e heeft veel haargroei rond het hoofd Het dier dat lijkt op een paard, maar dat zwart en wit gestreept is?

9 Illustraties bij WVD 96 Navraag fauna uit: Thieme Nieuwe Insectengids (Michael Chinery) ;0 55