Informatiebrochure Opleiding Reiniging en Desinfectie Flexibele Endoscopen

Transcriptie

1 Informatiebrochure Opleiding Reiniging en Desinfectie Flexibele Endoscopen

2 Wenckebach Instituut, Groningen en St. Antonius Academie, Nieuwegein-Utrecht Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze (hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enig andere manier) zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Wenckebach Instituut te Groningen en St. Antonius Academie te Nieuwegein-Utrecht.

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Competenties 6 3. Leerinhoud 7 4. Duur van de opleiding 7 5. Oriënterende stage 7 6. Leerwerkplek 7 7. Begeleiding in de praktijk 8 8. Reserveren van opleidingsplaatsen 8 9. Inschrijving Annuleringsvoorwaarden Opleidingskosten 9

4 Informatiebrochure 1. Inleiding De Opleiding Medewerker Reiniging en desinfectie flexibele endoscopen is ontwikkeld door onderwijs- en praktijkdeskundigen van het Wenckebach Instituut van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). De St. Antonius Academie gaat dit programma vanaf november 2013 ook uitvoeren. Het doel van deze opleiding is een goede en gedegen basis te bieden voor die medewerkers die zich in de praktijk bezighouden met de reiniging en desinfectie van flexibele endoscopen. Dat is van groot belang omdat flexibele endoscopen steeds vaker worden gebruikt, zowel diagnostisch als therapeutisch. Flexibele endoscopen zijn zogenaamde re-usable instrumenten die worden aangemerkt als semi-kritisch (Spaulding,1968). Dat betekent dat ze na gebruik en dus voor opnieuw gebruik bij een volgende patient op een adequate wijze en op hoogwaardig niveau moeten worden gedesinfecteerd, voorafgegaan door een reinigingsproces. De reiniging en desinfectie van flexibele endoscopen is echter een kritisch proces dat, als het niet goed wordt uitgevoerd, kan leiden tot problemen bij de diagnostiek en behandeling van patienten. Ondanks het belang van het reinigings- en desinfectieproces blijkt dat de kwaliteit ervan soms tekort schiet. Niet voor niets besteedt de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) de laatste decennia terecht bijzonder veel aandacht aan dit proces. Toch lijkt de reiniging en desinfectie van flexibele endoscopen nog vaak een sluitpost in het gehele proces van het endoscopisch onderzoek en gebruik van flexibele endoscopen. Hoewel de reiniging en desinfectie grotendeels machinaal en dus onder gecontroleerde omstandigheden plaatsvindt, wordt de kwaliteit van het gehele traject voor een belangrijk deel door mensen bepaald. Deskundigheid van medewerkers die deze reiniging en desinfectie uitvoeren is daarom van essentieel belang. Deze opleiding biedt deze medewerkers de kennis en competenties 1 om hun taken en werkzaamheden op een zo kwalitatief hoog mogelijk niveau uit te voeren. Dat komt niet alleen de kwaliteit en levensduur van de endoscoop ten goede, maar zeer zeker ook de hygiëne en de veiligheid rondom het endoscopisch onderzoek. De reiniging en desinfectie van flexibele endoscopen staat centraal in deze opleiding. De student krijgt veel achtergrondinformatie aangereikt over andere aspecten die van belang zijn bij het gebruik van en de omgang met flexibele endoscopen. Het gaat daarbij om basiskennis over hygiëne en infectiepreventie, kennis van instrumenten en actuele wet- en regelgeving. De student krijgt kennis en inzicht in: Wat micro-organismen zijn en hoe ze zich verspreiden. Hoe verspreiding van micro-organismen en het ontstaan van infectieziekten kan worden tegengegaan. Wat reiniging, desinfectie en sterilisatie is, wat het effect van deze processen is en wanneer deze worden toegepast. 1 Competentie: kennis, vaardigheden en attitude in relatie tot persoonskenmerken en toegepast in de context van het beroep. 4

5 Vanuit hier wordt een vertaalslag gemaakt naar de microbiologische veiligheid, de hygiëne en infectiepreventie rondom flexibele endoscopen en hun toebehoren, met specifieke kennis over: De bouw en complexiteit van flexibele endoscopen. Specifieke apparatuur voor reiniging, desinfectie en bewaren van flexibele endoscopen. De belangrijkste wet- en regelgeving over bijvoorbeeld hygiëne en infectiepreventie, veiligheid, ARBO en milieu. Het belang van een goede bewaking en borging van de kwaliteit van reiniging, desinfectie en het bewaren van flexibele endoscopen. De kennis behorend bij de betreffende onderwerpen (onderwijsbijeenkomsten) wordt verworven met bijdragen van diverse vakdocenten en andere specialisten binnen het werkveld van flexibele endoscopen. Dit wordt aangeboden in de vorm van hoor- en interactieve colleges en door het uitvoeren van opdrachten. Van de student wordt verwacht dat hij zelf een vertaling kan maken naar de eigen praktijksituatie en dagelijkse werkzaamheden. 5

6 2. Competenties Competenties zijn kort geformuleerd vaardigheden, toegepast in de praktijksituatie. Deze vaardigheden vragen om adequate theoretische kennis, inzicht en een juiste beroepshouding. De competenties in het curriculum van de Opleiding Reiniging en desinfectie flexibele endoscopen zijn gebaseerd op de activiteiten en werkzaamheden van de medewerker die zich in de dagelijkse praktijk bezighoudt met de reiniging en desinfectie van deze flexibele endoscopen. Bij een endoscopisch onderzoek zijn diverse professionals betrokken, zoals een medisch specialist en gespecialiseerde verpleegkundigen. Echter, alvorens een dergelijk onderzoek uitgevoerd kan worden, dient het te gebruiken instrumentarium goed gereinigd en gedesinfecteerd te zijn. De medewerker reiniging en desinfectie flexibele endoscopen is hierbij een belangrijke factor. Van de medewerker mag dan ook worden verwacht dat hij de flexibele endoscoop op een zodanige wijze heeft behandeld dat deze op een juiste, hygiënische en veilige wijze weer kan worden toegepast voor een endoscopisch onderzoek. Daarvoor dient hij over bepaalde competenties te beschikken: De medewerker heeft kennis van: De risico s die kunnen ontstaan indien er gebruik wordt gemaakt van niet voldoende gereinigde en gedesinfecteerde of over niet goed functionerende flexibele endoscopen. De processen die gehanteerd dienen te worden om een flexibele endoscoop na gebruik opnieuw gereed te maken voor een volgend gebruik. De wet- en regelgeving die van belang is bij het gebruik van flexibele endoscopen en toebehoren. De kwaliteitssystemen die gehanteerd worden om te kunnen garanderen dat aan eisen ten aanzien van de reiniging, desinfectie en opslag van flexibele endoscopen wordt voldaan De medewerker kan (vaardigheden en attitude): Demonstreren hoe op een juiste wijze flexibele endoscopen dienen te worden gereinigd, gedesinfecteerd en te worden bewaard, uitgaand van bestaande wet- en regelgeving. Zelfstandig en/of in overleg besluiten dat een flexibele endoscoop (of aanverwante materialen) niet voldoet aan de gestelde veiligheids- en kwaliteitscriteria, zoals bijvoorbeeld bij het signaleren van storingen in zowel de flexibele endoscoop als bij een niet adequaat uitgevoerd reinigings- en desinfectieproces, en kan op basis hiervan besluiten een flexibele endoscoop niet vrij te geven voor een volgend gebruik. Zelfstandig en/of in overleg besluiten een flexibele endoscoop uit het productieproces te onttrekken en aan te bieden voor reparatie (aan de eigen technische dienst). Bij productiedruk en eventuele complexe situaties toch die noodzakelijke maatregelen en processen plannen en uitvoeren, zodanig dat geen concessies worden gedaan aan de veiligheid van het gebruik van flexibele endoscopen. Op een juiste en correcte wijze communiceren met alle belanghebbenden, zoals: verpleegkundigen, deskundige infectiepreventie, leveranciers (firma s) en de medische instrumentele dienst of technische dienst, met daarbij het op de juiste wijze hanteren van het ontvangen en geven van feedback. Zelf storingen bij zowel flexibele endoscopen als bij alle gebruikte apparatuur (waaronder de scopen wasmachines en droogkasten) melden en rapporteren en documenteren. Zo nodig zelf data van registratie van diverse noodzakelijke gegevens (bijvoorbeeld storingsmeldingen, reparaties) verwerken en beheren en zo nodig (in samenwerking met andere belanghebbenden) analyseren en evalueren. 6

7 3. Leerinhoud De leerinhoud van de Opleiding Reiniging en desinfectie flexibele endoscopen is uitgewerkt in een thema. Het thema bestaat uit tien leeropdrachten: 1. Introductie. 2. Infectie en infectiepreventie. 3. Reinigen, desinfecteren en steriliseren. 4. Techniek en werking flexibele endoscoop. 5. Endoscopen wasmachine en desinfector. 6. Droogkast. 7. Wet- en regelgeving. 8. Kwaliteitsborging. 9. Communicatieve aspecten. 10. Voorbereiding op de toetsing in de praktijk. Vanuit deze leeropdrachten voert de student leeractiviteiten uit. De leeractiviteiten vinden thuis, in de praktijk en in de St. Antonius Academie plaats. De leeractiviteiten vragen een gedegen voorbereiding en uitvoering van de student. De opleiding wordt afgesloten met een vaardigheidstoets in de praktijk. 4. Duur van de opleiding Het onderwijs binnen de Academie wordt uitgevoerd in vier lesdagen, één dag per maand. De duur van de praktijkperiode bedraagt vier maanden. De praktijkperiode kan, in overleg met het ziekenhuis waar de student werkzaam is, worden verlengd. 5. Oriënterende stage Binnen deze opleiding volgen de studenten een oriënterende stage. Het doel hiervan is dat de student inzage krijgt in de organisatie en de werkwijze van de reiniging en desinfectie van endoscopen bij een andere afdeling Endoscopie. Deze stage vindt plaats bij een afdeling Endoscopie van een ander ziekenhuis dan daar waar de student zelf werkzaam is. De stage duurt minimaal 4 uur en maximaal 8 uur. 6. Leerwerkplek Studenten die deelnemen aan de Opleiding Reiniging en desinfectie flexibele endoscopen dienen te beschikken over een relevante leerwerkplek, waar zij dat zij geleerd hebben met behulp van leer- en toetsopdrachten kunnen toepassen. Op deze leerwerkplek dient de student alle leeropdrachten en de toetsopdracht van de opleiding te kunnen behalen. Als een student op haar leerwerkplek een bepaalde leeropdracht en/of toetsopdracht niet kan behalen, dan wordt van de werkgever verwacht dat zij de student een vervangende leerplek aanbiedt, waar deze opdrachten wel behaald kunnen worden. Welke leerplek daarvoor het meest geschikt is en hoe lang deze leerstage moet duren, is afhankelijk van de inhoud van de betreffende leeropdracht en/of toetsopdracht. Overleg met en advies van de opleider/adviseur van de Academie is altijd mogelijk. 7

8 7. Begeleiding in de praktijk Bij de uitvoering van leeropdrachten en de toetsopdracht in de praktijk dient de student te worden begeleid door een begeleider. Immers alleen dan kan beoordeeld worden of zelfstandige uitvoering van taken ook verantwoord is en kan een student tijdig bijgestuurd worden. Afhankelijk van het zelfstandigheidsniveau van de student is deze begeleiding direct of in toenemende mate meer indirect. Een begeleider kan zijn: De direct en / of uitvoerend leidinggevende van de student, mits deze ook daadwerkelijk theoretische en praktische ervaring heeft op het gebied van reiniging en desinfectie van flexibele endoscopen en bij voorkeur ervaring heeft in het begeleiden van studenten. Een endoscopieverpleegkundige die ook daadwerkelijk theoretische en praktische ervaring heeft op het gebied van reiniging en desinfectie van flexibele endoscopen en bij voorkeur ervaring heeft in het begeleiden van studenten. Een collega medewerker reiniging en desinfectie flexibele endoscopen met minimaal twee jaar ervaring in deze functie. Eventueel kan dit zijn: Een deskundige Infectiepreventie bij voorkeur met ervaring in het begeleiden van studenten. Een ter zake deskundige scopen reiniging en desinfectie (DSRD) bij voorkeur met ervaring in het begeleiden van studenten. Begeleiders hebben een dubbelrol: zij begeleiden enerzijds het leren van de student in de praktijk (toepassing) en anderzijds beoordelen zij de uitgevoerde vaardigheidstoets. 8. Reserveren van opleidingsplaatsen Het is mogelijk tot uiterlijk 2½ maand voor de startdatum van de opleiding één of meerdere opleidingsplaatsen te reserveren. Als de reservering tot één maand voor de start van de opleiding niet is omgezet in een inschrijving, dan vervalt de reservering automatisch. Een reservering wordt een inschrijving op het moment dat de St. Antonius Academie een volledig ingevuld inschrijfformulier ontvangen heeft. 9. Inschrijving Inschrijving vindt plaats via de leidinggevende van het ziekenhuis waar de student de opleiding gaat volgen. Inschrijving bij de opleiding vindt plaats op volgorde van ontvangst van de inschrijfformulieren. Inschrijving voor de opleiding geschiedt als een volledig ingevuld inschrijfformulier is ingeleverd. De inschrijfformulieren zijn te verkrijgen via de website van de St. Antonius Academie Het minimum aantal studenten per startmoment bedraagt twaalf, het maximum aantal studenten is vijfentwintig. Bij onvoldoende inschrijvingen zal de opleiding geen doorgang vinden. 8

9 10. Annuleringsvoorwaarden Er kunnen zich natuurlijk omstandigheden voordoen waardoor een reeds ingeschreven student toch niet aan de opleiding kan deelnemen. Hiervoor hanteert de St. Antonius Academie de volgende annuleringsregeling. Tot vier weken voor de aanvang van de opleiding kan er geannuleerd worden. Er worden dan alleen administratiekosten in rekening gebracht, te weten 50,--. Na deze termijn worden de volledige opleidingskosten in rekening gebracht. 11. Opleidingskosten De opleidingskosten staan vermeld op de website van de St. Antonius Academie. De opleidingskosten zijn exclusief het volgende (zelf aan te schaffen) leermiddel: Boek: Hygiëne en infectiepreventie. Redactie: Y.M. Ouwerkerk en S. Terpstra, Amsterdam: Reed Business (2011). Vijfde herziene druk. ISBN