Dit programma is onder voorbehoud van eventuele wijzigingen (versie van ) Toelichting bij Programma

Transcriptie

1 Dit programma is onder voorbehoud van eventuele wijzigingen (versie van ) Toelichting bij Programma

2 PROGRAMMA Tijdstip Inhoud Spreker Opening Ontvangst N.v.t Opening Drs. M.J.J Volp (Marith), Lid Tweede Kamer PvdA, Huisarts 1e BLOK LECK 1 jaar Dr. E.M. van de Putte (Elise), kinderarts sociale pediatrie UMCU, voorzitter Stichting LECK Evidence Based Medicine; Mirakel of Mijnenveld? Prof. Dr. C. Lucas (Cees), klinisch epidemioloog, directeur universitaire masterstudie, Evidence Based Practice in Health Care, AMC-UvA Dhr. A. Groot (Arend), maatschappelijk werker, klinisch epidemioloog i.o. Psychotraumacentrum voor Kinderen en Jongeren, UMC Utrecht Thee/koffiepauze - 2e BLOK Kritisch lezen van medischwetenschappelijke Drs. W.A. Karst (Wouter), forensisch arts NFI, secretaris Stichting LECK literatuur itbi/ neuropathology Prof. dr. B. Kubat (Bela), forensisch patholoog en neuropatholoog NFI Beeldvorming bij non-accidental head injury Prof. dr. S. Robben (Simon), kinderradioloog azm

3 Lunchpauze - 3 e BLOK Richtlijn blauwe plekken Drs. M.C.M. Schouten (Maartje), arts-onderzoeker sociale pediatrie Richtlijn signalering KM in de spoedeisende medische zorg Preventie kindermishandeling: kerntaak jeugdgezondheidszorg Samenwerking tussen medische professionals en het OM aan de hand van een PCF casus Drs. M. Kruyswijk, wetenschappelijke medewerker acute zorg bij NHG, huisarts Dr. M. Kamphuis (Mascha), jeugdarts KNMG, Voorzitter landelijk AJN bestuur Drs. Mr. E. Kwakman (Eva), landelijk officier van justitie huiselijk geweld en zeden Drs. A.H. Teeuw (Arianne), kinderarts sociale pediatrie, AMC, LECKkinderarts Thee/koffiepauze 4 e BLOK Meerwaarde LECK voor Civiel recht/ Raad voor de Kinderbescherming Mr. E. Kranendonk (Eline), meester in jeugdrecht en straf-en strafprocesrecht Op goede grond beslissen: de aanpak Mr. C.E. Dettmeijer-Vermeulen (Corinne), de Nationaal Rapporteur van seksueel geweld tegen kinderen Boeiende LECK casuïstiek Dr. K. Sijstermans (Karlijn), kinderarts UMCU, LECK-kinderarts Drs. E. Burghard (Ellen), kinderarts EMC, LECK-kinderarts Afsluiting Afsluiting van de dag Drs. I. Russel (Ingrid), kinderarts sociale pediatrie UMCU, LECKkinderarts Borrel - Locatie: Cinemec Laan der Verenigde Naties 150 Postbus CA Ede

4 4 Inhoud 1 Leck jaar Evidence Based Medicine; Mirakel of Mijnenveld? Kritisch lezen van medisch-wetenschappelijke literatuur itbi/ neuropathology Beeldvorming bij non-accidental head injury Richtlijn blauwe plekken Richtlijn signalering kindermishandeling in de spoedeisende medische zorg Preventie kindermishandeling: kerntaak jeugdgezondheidszorg Samenwerking tussen medische professionals en het OM aan de hand van een PCF casus Meerwaarde LECK voor Civiel recht/ Raad voor de Kinderbescherming Op goede grond beslissen: de aanpak van seksueel geweld tegen kinderen Algemeen LECK / casuïstiek... 10

5 5 1 Leck jaar 1 Dr. E.M. van de Putte (Elise), kinderarts sociale pediatrie UMCU, voorzitter Stichting LECK uur Tijdens deze lezing wordt teruggeblikt op een jaar LECK. Wat heeft het LECK gedaan? Wat heeft zij bereikt? En hoe ziet de toekomst eruit? 2 Evidence Based Medicine; Mirakel of Mijnenveld? Sprekers: Prof. Dr. C. Lucas (Cees), klinisch epidemioloog, Directeur Universitaire Masterstudie Evidence Based Practice in Health Care, AMC-UvA Dhr. A. Groot (Arend), maatschappelijk werker, klinisch epidemioloog i.o. Psychotraumacentrum voor Kinderen en Jongeren, UMC Utrecht uur Prof. Dr. C. Lucas (Cees) Bij Evidence Based Medicine (EBM) gaat het om de fundamentele vraag hoe geneeskunde, en gezondheidszorg in het algemeen, het best kan worden bedreven. Dit is bijzonder actueel omdat ondanks alle medische vooruitgang er zich aanzienlijke problemen blijven voordoen met de kwaliteit van de hedendaagse gezondheidszorg. In essentie beoogt Evidence Based Medicine het nemen van behandelingsbeslissingen door professionals te rationaliseren, door consequent gebruik van het best beschikbare wetenschappelijke bewijs uit geïndexeerde medische databases. Binnen EBM vinden afwegingsprocessen plaats tussen de kwaliteit van zulk onderzoek en het gewicht van het wetenschappelijke bewijs enerzijds, alsmede een aantal belangrijke overwegingen anderzijds. Deze laatste betreffen de toepasbaarheid van het wetenschappelijke bewijs op de patiënt in kwestie, de omgevingsfactoren en de maatschappelijke context die de beslissing kunnen beïnvloeden, en niet in de laatste plaats de waarden, voorkeuren, verwachtingen en autonomie van de patiënt. Om de constante stroom van nieuwe medische informatie te leiden en te voldoen aan de behoefte van valide, geaggregeerde klinische kennis worden systematische reviews uitgevoerd. Deze vormen de grondslag voor Evidence Based richtlijnen. Zulke richtlijnen beogen onzekerheid en ongewenste variatie in het klinisch handelen te reduceren en sturing te geven aan het professioneel handelen. Het bovenstaande overziende komt men dicht bij de constatering dat EBM al het rationeel en praktisch mogelijke tracht te doen om een optimaal behandelresultaat te bereiken. Met de ogenschijnlijk complete en gestructureerde aanpak lijkt EBM de kwaliteit van het klinisch handelen te kunnen garanderen en vooral een eenvoudige en succesvolle oplossing te zijn voor complexe behandelkeuzes, maar de realiteit is anders

6 6 Dhr. A. Groot (Arend) Partnerdoding en de gevolgen voor kinderen: de weg naar een Evidence Based benadering Wanneer de ene ouder de ander om het leven brengt ontstaat er voor de kinderen en betrokkenen vaak een chaotische situatie en langdurige ontwrichting, waarbij op diverse momenten belangrijke beslissingen genomen moeten worden. Te denken valt aan keuzes m.b.t. plaatsing, invulling van het gezag, traumahulpverlening en omgang met de daderouder in detentie. Wat is er bekend over de gevolgen van fataal huiselijk geweld voor kind en verzorgers? En op welke manier kan Evidence Based Medicine ons helpen om de vele complexe beslismomenten te rationaliseren? In deze presentatie wordt u geïnformeerd over de huidige stand van zaken, zowel nationaal als internationaal en de vele obstakels die nog overwonnen moeten worden. 3 Kritisch lezen van medisch-wetenschappelijke literatuur Drs. W.A. Karst (Wouter), forensisch arts NFI, secretaris Stichting LECK uur Bij een vermoeden van kindermishandeling is het essentieel om conclusies te kunnen onderbouwen met relevante medischwetenschappelijke literatuur. Het aanbod van tijdschriften en artikelen is enorm, en niet elk artikel is kwalitatief goed genoeg om conclusies te kunnen overnemen. Maar hoe bepaal je of een tijdschrift of een artikel goed is? En hoeveel gewicht legt een artikel in de weegschaal? In deze presentatie worden belangrijke aspecten bij het beoordelen van tijdschriften en artikelen besproken, waarbij voorbeelden uit de literatuur over kindermishandeling worden gegeven. 4 itbi/ neuropathology Prof. dr. B. Kubat (Bela), forensisch patholoog en neuropatholoog NFI uur Het onderzoek van vermeende kindermishandeling bij levende kinderen wordt regelmatig verricht door de forensisch geneeskundigen van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Bij overleden kinderen wordt het onderzoek, de gerechtelijke sectie, verricht door de pathologen van het NFI. Het postmortaal onderzoek van kinderen is echter niet beperkt tot de obductie alleen, maar omvat diverse aanvullende onderzoeken die deels door het NFI en deels door laboratoria buiten het NFI worden uitgevoerd. Ondermeer wordt neuropathologisch onderzoek van het centrale zenuwstelsel en skeletspieren, toxicologisch, metabool en postmortaal

7 7 radiologisch onderzoek verricht. De resultaten van deze onderzoeken worden gevoegd tot een integrale obductie rapportage. In vele gevallen worden de bevindingen van de obductie vergeleken met ante mortem medische data van bijvoorbeeld de huisarts of het consultatie bureau met als doel tot een correcte interpretatie van de bevindingen te komen op basis van een compleet beeld. Deze aanpak is protocollair vastgelegd en in Europa uniek. Het wordt gedragen door superspecialisten die er zorg voor dragen dat de protocollen up to date zijn en baseren op gevalideerde methoden. Dit wordt bewaakt door interne en externe audits. Deze methodologie en het belang daarvan voor een objectieve weergave van de problematiek worden aan de hand van casuïstiek geïllustreerd. Tevens zal worden ingegaan op criteria waaraan correcte deskundige getuigenis dient te voldoen en de validiteit van diezelfde criteria in de dagelijkse medische praktijk. 5 Beeldvorming bij non-accidental head injury Prof. dr. S. Robben (Simon), kinderradioloog azm uur Ernstig hersen-schedel letsel bij kinderen jonger dan 2 jaar is vaak het resultaat van non-accidental head injury. Het betreft hier letsels aan schedeldak, schedelbasis, hersenen en ogen. Beeldvorming speelt een belangrijke rol bij het identificeren van letsels ten gevolge van nonaccidental head injury. De rol van beeldvorming zal besproken worden, alsmede het hele spectrum van afwijkingen die gezien kunnen worden. De nieuwste inzichten zullen besproken worden. 6 Richtlijn blauwe plekken Drs. M.C.M. Schouten (Maartje), arts-onderzoeker sociale pediatrie uur Kindermishandeling is een lastig en gevoelig onderwerp voor alle (zorg)professionals die er mee te maken krijgen. Blauwe plekken kunnen een uiting zijn van kindermishandeling. Bij lichamelijk mishandelde kinderen zijn blauwe plekken de meest voorkomende bevinding. In welvarende landen wordt geschat dat elk jaar ongeveer 4% tot 16% van de kinderen lichamelijk worden mishandeld. Kindermishandeling wordt echter niet altijd als zodanig herkend. Uit een onderzoek naar fatale kindermishandeling bleek dat 30% van de kinderen in het jaar voor overlijden, en 19% van de kinderen in de maand voor overlijden door een arts waren gezien. Blauwe plekken zijn soms het enige teken dat er sprake is van kindermishandeling en kunnen de enige waarschuwing zijn voor een (bijna) fatale afloop van lichamelijke kindermishandeling. Tot nu toe ontbrak voor de Nederlandse situatie een handleiding over blauwe plekken bij kinderen in relatie tot een vermoeden op

8 8 kindermishandeling. In de Richtlijn blauwe plekken bij kinderen wordt getracht (zorg)professionals te ondersteunen in het duiden van blauwe plekken met betrekking tot het onderscheid accidenteel, toegebracht en ziekte, in relatie tot de gemelde toedracht. Aan de hand van verschillende aanbevelingen vanuit de richtlijn zullen we in de presentatie de wetenschappelijke basis voor de aanbevelingen doorlopen. 7 Richtlijn signalering kindermishandeling in de spoedeisende medische zorg Drs. M. Kruyswijk, wetenschappelijke medewerker acute zorg bij NHG, huisarts uur De nieuwe richtlijn signalering kindermishandeling in de spoedeisende medische zorg zal worden gepresenteerd. Er zal worden stilgestaan bij de verschillen en overeenkomsten tussen de eerste en de tweede lijn, en bij de manier waarop huisartsen met kindermishandeling (willen) omgaan. 8 Preventie kindermishandeling: kerntaak jeugdgezondheidszorg Dr. M. Kamphuis (Mascha), jeugdarts KNMG, Voorzitter landelijk AJN bestuur uur Nederland beschikt met de jgz over een uniek systeem van preventieve zorg voor kinderen. Er zijn op gezette tijden contactmomenten inclusief huisbezoeken en interventies zijn al mogelijk vanaf de zwangerschap. De toegang is laagdrempelig, het bereik is hoog. De jeugdarts maakt bij ieder consult een inschatting van de opgroei- en opvoedsituatie van het kind en weegt de balans tussen risico- en beschermende factoren. Bij problemen is het onderscheiden van mogelijke medische oorzaken een kerntaak. Vandaaruit kan een risicotaxatie plaatsvinden en de veiligheid van het kind in de context waarin het leeft worden ingeschat. De jeugdverpleegkundige, met wie de jeugdarts een team vormt, is ook alert op signalen van kindermishandeling. Onderling delen zij informatie over het kind en de gezinssituatie. In de presentatie wordt ingegaan op de specifieke taken van de JGZ en de samenwerking rondom kindermishandeling. Tevens wordt ingegaan op de globale contouren van de concept update JGZ richtlijn kindermishandeling. Deze zal in het voorjaar 2016 definitief zijn.

9 9 9 Samenwerking tussen medische professionals en het OM aan de hand van een PCF casus Drs. Mr. E. Kwakman (Eva), landelijk officier van justitie huiselijk geweld en zeden Drs. A.H. Teeuw (Arianne), kinderarts sociale pediatrie, AMC, LECKkinderarts uur In zaken rond kindermishandeling is optimale samenwerking tussen alle betrokken actoren van groot belang. In complexe kindermishandelingzaken zoals PCF kan het zijn dat er 5 of meer instanties betrokken zijn, die allen onderzoek doen naar wat er gebeurd is en waarom. Ook zijn er diverse mogelijkheden om de veiligheid van betrokken kinderen op de korte of lange termijn te bewerkstelligen, welke mogelijkheden ook weer ingezet kunnen worden door verschillende betrokken instanties. Samenwerking tussen de verschillende actoren is de afgelopen periode versterkt door het totstandkomen van de samenwerkingsovereenkomst die gesloten is tussen Veilig Thuis, politie en OM. Ook de medische sector werkt samen met Veilig Thuis, zodat die organisatie meer en meer een spil wordt in afstemming van handelen. In deze presentatie willen Eva Kwakman en Rian Teeuw u meenemen in dilemma s die vanuit de beide perspectieven kunnen ontstaan rondom samenwerking. 10 Meerwaarde LECK voor Civiel recht/ Raad voor de Kinderbescherming Mr. E. Kranendonk (Eline), meester in jeugdrecht en straf-en strafprocesrecht uur In de nieuwe Jeugdwet is waarheidsvinding als plicht opgenomen voor de Raad voor de Kinderbescherming en de gecertificeerde instelling (art. 3.3 Jeugdwet). Ook uit rechtspraak van het Europese Hof van de Rechten van de Mens blijkt dat Staten verplicht zijn tot een effectief en zorgvuldig feitenonderzoek indien er een vermoeden van kindermishandeling bestaat. Staten hebben op grond van het verdrag een plicht om in te grijpen, maar dit moet wel op feiten gebaseerd zijn. In het civiele kinderbeschermingsrecht lijkt de inzet van medisch forensische expertise nog niet standaard te zijn bij een vermoeden van fysieke kindermishandeling, terwijl dit van belang lijkt te zijn voor het genoemde feitenonderzoek. Wat kan het LECK betekenen voor een zorgvuldige beslissing omtrent de uithuisplaatsing van een kind waarbij een vermoeden is van fysieke kindermishandeling?

10 10 11 Op goede grond beslissen: de aanpak van seksueel geweld tegen kinderen Mr. C.E. Dettmeijer-Vermeulen (Corinne), de Nationaal Rapporteur uur In mei 2014 heeft de Rapporteur haar eerste rapport over de Nederlandse aanpak van seksueel geweld tegen kinderen gepubliceerd, genaamd Op goede grond. Het beslisproces van professionals en instanties is een centraal thema in dit rapport. Beslissingen moeten gebaseerd zijn op goede grond. Dat betekent dat een beslissing ten eerste gebaseerd moet zijn op voldoende en adequate informatie, en ten tweede dat het selectiecriterium (streng of juist laagdrempelig) passend moet zijn bij wat in die fase van de aanpak wenselijk is. Tijdens haar presentatie gaat de Nationaal Rapporteur in op de beslissingen die gemaakt worden bij elke stap met betrekking tot slachtoffers. Welke drempels ervaren slachtoffers bijvoorbeeld om over het seksuele geweld te praten? Of op basis van welke informatie besluit iemand, bijvoorbeeld een kinderarts, om een melding te maken bij Veilig Thuis? En belangrijker, hoe kunnen wij er gezamenlijk voor zorgen dat beslissingen op goede grond worden genomen? 12 Algemeen LECK / casuïstiek Dr. K. Sijstermans (Karlijn), kinderarts UMCU, LECK-kinderarts Drs. E. Burghard (Ellen), kinderarts EMC, LECK-kinderarts uur De meest interessante en leerzame LECK-casussen van het afgelopen jaar zullen worden gepresenteerd.