Kids-Gea! Maak een eendje kijk op pagina 4. Alles over eenden op pagina 2. Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten

Transcriptie

1 Kids-Gea! Alles over eenden op pagina 2 Maak een eendje kijk op pagina 4 Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten Gratis jeugdbijlage bij het ledenblad van It Fryske Gea Voorjaar 2016

2 De eend! De bekendste watervogel van Nederland Voer jij wel eens brood aan eenden? Dan komen ze vast met luid gekwaak op je af. Met hun kleine oogjes kijken ze je verlekkerd aan. Die zak met brood vinden ze namelijk reuze interessant. De wilde eend is één van de bekendste vogels in Nederland. In veel vijvers en sloten zwemmen ze rond. Eigenlijk zie je ze overal, als er maar voldoende eten en water aanwezig is. Wil jij meer weten over de eend? Lees dan verder. Glanzend groene kop Het mannetje van de wilde eend ziet er heel herkenbaar uit. Luid kwakend laat de woerd zien hoe mooi hij is. Hij heeft een glanzend groene kop met een gele snavel en een mooie witte halsband. In zijn staartveren zit een kleine krul en aan de zijkant van zijn lichaam een donkerblauwe vlek. We noemen die vlek ook wel de spiegel. Het vrouwtje van de wilde eend heeft een bruin verenkleed. Zij is hierdoor goed gecamoufleerd en valt niet op wanneer ze in de rietkraag op het nest zit te broeden. Geen nat pak Heb je wel eens een groep eenden van het water zien opvliegen? De waterdruppels glijden dan van hun lijf. Eenden hebben namelijk een waterdicht verenpak. Doordat er vet tussen de veren zit, dringt het water niet door de veren. Zo blijven ze warm en droog. De eenden moeten het pak wel goed onderhouden. Daarom vind je ze vaak poetsend langs de waterkant. Net boven de staart hebben de vogels een stuitklier en hierin zit vet. Dat vet poetsen ze met hun snavel over de veren. Hierdoor blijven ze ook tijdens het volgende zwemtochtje lekker droog. Op zoek naar eendenkroos Je hebt vast wel eens eendjes brood gevoerd, zoals de meeste kinderen. Van nature eten eenden echter vooral gras. In het voorjaar veranderen ze hun dieet. Dan stappen ze over op slakken, waterinsecten, wormen, watervlooien en zelfs kleine visjes. Wanneer ze eten zoeken staan ze als het ware op de kop in het water. Het achterlijf en de poten steken uit het water. Dit noemen we grondelen. Met hun brede snavel zeven ze het water in de zoektocht naar eendenkroos en kleine beestjes. In de herfst stappen de eenden weer over op een vegetarisch menu van zaden en gras. De woerd Op zoek naar eendenkroos In de natuur 2

3 Zo snel als een auto Moedereend met eendenkuikens Zo snel als een auto Wanneer je een eend ziet waggelen gaat hij niet zo hard. Met zijn onhandige zwemvliezen kan de eend niet snel lopen. De zwemvliezen zijn wel enorm handig in het water. Je kunt het vergelijken met een roeiboot. De zwemvliezen zijn voor de eend de roeispanen en het roer. Door te peddelen kan een eend heel goed zwemmen. Ook in de lucht weet hij zich goed te redden. Hij kan met een aanloopje vanuit het water opvliegen en in de lucht zelfs een snelheid bereiken van 50 tot 80 kilometer per uur. Een eend kan een auto in de stad dus bijhouden. Een vrouwtje versieren Wilde eenden staan bekend om hun stormachtige liefdesleven. Vooral in steden met grote groepen eenden gaat het er tijdens de paartijd soms hardhandig aan toe. De vrijgezelle mannetjes proberen elkaar te verdrinken om zo rivalen uit te schakelen. Groepjes mannetjes achtervolgen daarbij ook vrouwtjes. De paartjes worden in de winter gevormd. Het mannetje pronkt dan met zijn veren en zwemt achter het vrouwtje aan. Met kwaken en door met zijn hals te knikken versiert hij het vrouwtje. Uiteindelijk legt het vrouwtje in het voorjaar zo n 6 Vechtende woerden tot 12 eieren. Het mannetje blijft meestal maar kort bij het nest. Wanneer de jonge eenden kuikens worden geboren, dan is hij alweer gevlogen. Onder moeders vleugels In het voorjaar legt moedereend elke dag één ei. Tijdens de broedtijd verlaat ze soms eventjes het nest. Ze bedekt de eieren dan met een laagje dons. Zo koelen de eieren niet af en zien roofvogels de eieren niet liggen. De moedereend broedt ongeveer vier weken. Met een speciaal puntje op de snavel eitand breekt het jonge eendje de schaal van het ei. Het kuikentje zoekt daarna snel beschutting onder moeders vleugels. Lekker warm en droog. De kuikens, die met een mooi woord pullen worden genoemd, worden snel zelfstandig. De eerste weken blijven ze wel bij de moeder, maar ze moeten zelf hun eten zoeken. De eendenfamilie De wilde eend heeft een grote familie. We noemen er een aantal. De bergeend is een heel herkenbaar familielid. De gansachtige eend heeft een zwarte kop en een wit verenkleed met bruin en zwarte vlakken. De pijlstaart kun je herkennen aan zijn lange, rechte staart en de slobeend aan zijn brede snavel. Ook het nonnetje is erg herkenbaar. Het mannetje heeft sierlijke, zwarte lijnen op zijn witte lichaam. En heb je wel eens van een soepeend gehoord? Het is geen soep met daarin een eend, maar een kruising tussen een wilde en een tamme eend. Wist je dat eenden holle botten hebben? Hierdoor zijn ze lichter en kunnen ze gemakkelijker vliegen. In de natuur 3

4 Lekker creatief met vingerverf. Bij deze opdracht maak je een vrolijke eend. Met je handen maak je zijn vleugels en zwemvliezen. Lijkt het je leuk om deze eend te knutselen? Ga dan aan de slag. Wat heb je nodig? Gekleurd papier Vingerverf (het liefst twee kleuren) Verfkwast Schaar Viltstiften of potloden Oude kleren Tafelkleed Maak een eendje Aan de slag! 1. Verzamel alle spullen op het lijstje. 2. Doe kleren aan die vies mogen worden en leg het tafelkleed op de tafel. 3. Teken een grote en een kleine cirkel op een geel papier. 4. Knip de beide cirkels uit. 5. Plak beide cirkels op het papier. Het kleinste rondje is het hoofd van de eend en het grote rondje het lichaam. 6. Teken op het hoofd een snavel, veren en twee ogen. 7. Pak de gele verf en smeer dit met de kwast op jouw handen. 8. Maak de vleugels door met je handen op het papier te drukken. 9. Maak je handen schoon en smeer de oranje verf met een kwast op jouw handen. 10. Maak de poten door met je handen op het papier te drukken. 11. Wees creatief en versier het knutselwerk. Tip! Wil je geen vieze vingers? Je kunt ook met een potlood jouw hand op papier omtrekken en daarna uitknippen. Daarna plak je de handjes op de buik van de eend. Doe het zelf 4

5 5

6 Doe mee! Ga mee! Activiteiten Geef je op!! Lantaarnwandeling Vrijdag 18 maart 18:00-20:00 uur Opruimers van de natuur gezocht Woensdag 30 maart 15:00-17:00 uur Ketliker Skar Schatzoeken op een onbewoond eiland Woensdag 6 april 15:00-17:00 uur Makkumernoardwaard Overleven in de natuur Zondag 10 april 10:00-12:00 uur Nestkastje timmeren Woensdag 13 april 15:00-17:00 uur Kosten: Leden 5,- en niet-leden 9,- Vogels spotten Zaterdag 16 april 15:00-17:00 uur Easterskar Vier de Lente Woensdag 20 april 15:00-17:00 uur 6

7 maart t/m juni Zintuigentocht door het moeras Woensdag 11 mei 15:00-17:00 uur Nachtexcursie bij volle maan (8+) Zaterdag 21 mei 20:00-22:00 uur Libellenmiddag Vrijdag 3 juni 15:00 17:00 uur Meivakantie Reeën speurtocht Zondag 1 mei 8:00-10:00 uur Zintuigentocht voor peuters en kleuters (2+) Maandag 2 mei 10:00-12:00 uur Ontdek de geheimen van de eendenkooi Maandag 2 mei 14:00-16:00 uur Buismanskoai bij Gytsjerk Zintuigentocht door het moeras Dinsdag 3 mei 14:00-16:00 uur Ottermiddag Vrijdag 6 mei 15:00-17:00 uur 7

8 Woordzoeker Los de woordzoeker op. Mail je antwoord, adres en leeftijd naar De winnaar wint een rugzakroute naar keuze voor het hele gezin of met vriendjes en vriendinnetjes in Nationaal Park De. Woon je niet in de buurt? Geef dan aan dat je als prijs liever de sleutelhanger wint. Het antwoord van de winterpuzzel was: uitgang nummer 3. Hylke Zandbergen heeft de prijs gewonnen. Brood Camouflage Dons Eend Eendenkroos Kuiken Nest Peddel Pijlstaart Verenpak Vliegen Waggelen Woerd Worm Stuitklier D N E E B R O O D S E L E D D E P O E G P N R E E K T V A N D E N M U R E L E E I W R I A R F G N L A O K A E U E K K G W E T N O I R T G W N S P M L O I E O N L A A V O U L E E J K C D S T E R S I S N O D S N D T P 1 e prijs 2 e prijs Winnaars Nynke-Fenna Schriemer heeft de eerste prijs gewonnen van onze jeugdwedstrijd. Zij maakte een mooie tekening van een bever met haar baby. Aan alle hartjes op de tekening kun je zien dat de bevers elkaar erg lief vinden. Via de mail kregen we een mooie foto van de tekening van Famke Anne van der Mark. Zij tekende een heel beverdorp met omgeknaagde bomen en een burcht. Zij wint hiermee de tweede prijs. Gefeliciteerd. Nieuwe opdracht Je hebt in deze Kids-Gea veel kunnen lezen over de wilde eend. Kun je ook een mooi knutselwerk, foto of tekening van deze mooie vogels maken? Stuur jouw creatie op naar It Fryske Gea. De mooiste en origineelste inzendingen maken kans op It Fryske Gea verrassingspakket. Stuur je inzending voor 10 april naar info@itfryskegea.nl of It Fryske Gea t.a.v. jeugdwedstrijd, Postbus 3, 9244 ZN Beetsterzwaag. Colofon Dit is een uitgave van It Fryske Gea Redactie Elske van der Kooi Bureauredactie Dialoog Tekstproducties Oudehaske Opmaak Grafysk, Franeker Drukwerk SMG-Groep Joure Strip Collectief Mudhoen, Leeuwarden Foto s Archief It Fryske Gea, Gerke A. Hofstra, Dico de Klein, Hans Pietersma, Henry Spruyt, Teun Veldman Voor contact It Fryske Gea Postbus ZN Beetsterzwaag Tel.: Dit magazine wordt gedrukt op FSC papier CERTIFIED BY 8