Hoeveel Nederlands is er in het Pools?
|
|
- Myriam van de Brink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 voor het oog prettiger gemaakt. Een andere opmerking betreft het ontbreken van auditief materiaal. Voor de receptieve lees- en vertaalvaardigheid is een uitsluitend visuele aanpak misschien voor de hand liggend, maar ik ben ervan overtuigd dat een audiovisuele toegang doeltreffender is voor bijvoorbeeld het herkennen, begrijpen en onthouden van woorden en uitdrukkingen. Bovendien zou dat ook het ontsluiten van authentieke luisterbronnen bevorderen. De student die geen beroep kan doen op een Nederlandstalige docent heeft weinig aan de erg beknopte schriftelijke uitleg rond de uitspraak in appendix 3. De overige extra s zijn nuttiger en bevatten een alfabetische woordenlijst, frequente onregelmatige werkwoorden, grammaticale begrippen, telwoorden, een overzicht van archieven met Nederlandstalig erfgoed en een sleutel bij de opdrachten. Samenvattend kan ik het boek voor een Engelstalige doelgroep zeker aanbevelen. Vooral de op relevante thema s toegespitste opzet is overtuigend en aantrekkelijk. Persoonlijk hoop ik dan ook dat voor Duitstaligen binnenkort een vergelijkbare cursus Nederlands als bronnentaal verschijnt. Hufeisen B. & N. Marx (red.), EuroComGerm Die sieben Siebe. Germanische Sprachen lesen lernen. Aachen, Over de auteur Julia Sommer studeerde Dutch Studies aan de Universiteit Leiden en is sinds 1995 verbonden aan de vakgroep Nederlands van de Universiteit Wenen. Zij verzorgt colleges taalverwerving, syntaxis van het Nederlands, zakelijk Nederlands en tekstcompetentie. Bovendien is ze docente Nederlands aan het Talencentrum van de Universiteit Wenen. Zij coördineerde en participeerde in verschillende ICT-projecten, waaronder het Grundtvig-leerpartnerschap NEVA (Nederlands voor anderstaligen) en Cultuur en Taal. julia.sommer@univie.ac.at Kowalska-Szubert, Agata, Polder, lakmus en kordzik. Nederlandse lexicale ontleningen in het hedendaags Pools. (Acta Universitatis Wratislaviensis 3480.) Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, ISBN , ISSN Hoeveel Nederlands is er in het Pools? Wilken Engelbrecht In 1996 verdedigde Agata Kowalska-Szubert in Leiden haar dissertatie De kool en de geit. Nederlandse vaste verbindingen met een dier- of plantelement, uitgegeven bij Led in Utrecht. Nadien heeft zij zich vaker bezig gehouden met lexicale problema- 170
2 Boekbesprekingen tiek hier kunnen worden vermeld het Beknopt woordenboek Nederlands-Pools voor de zakenwereld (Hasselt 2001) of haar gepubliceerde bijdrage aan het Zestiende Colloquium Neerlandicum Neerlandistiek in contrast met de titel Over potas, herbata en andere Nederlandse woorden in het Pools. Binnen de Slavische taalkunde in het algemeen en in de Poolse in het bijzonder behoren lexicologische elementen als ontleningen en fraseologismen tot de belangrijke focuspunten van het onderzoek. Dit geldt ook voor Slavischtalige neerlandici. Hierbij kunnen we denken aan Jan Czochralski, Zofia Klimaszewska of Kowalska s voormalige promotor Stanisław Prędota in Polen, František Čermák, Zdenka Hrnčířová of Kateřina Křížková in Tsjechië. Het besproken boek staat dus in een traditie. Het werk is het resultaat van Kowalska s jarenlange onderzoek naar ontleningen uit het Nederlands in het Pools, en zover mij bekend de eerste keer dat een dergelijke systematische studie over deze ontleningen in het Pools verschijnt. Er is wel door Nicoline van der Sijs in haar werken Geleend en uitgeleend (1988) en Nederlandse woorden wereldwijd (2010) melding gemaakt van enkele ontleningen in Slavische talen, Reinder van der Meulen heeft voor het Russisch getracht een soortgelijke analyse te maken en ten slotte mag de bundel Sprachkontakte Niederländisch, Deutsch und Slawisch östlich von Elbe und Saale van Dieter Stellmacher e.a. (2004) niet worden vergeten. Een diepgaandere studie naar specifieke ontleningen uit het Nederlands in het Pools ontbrak tot nog toe echter. Kowalska heeft tijdens haar onderzoek regelmatig contact gehad met de éminence grise van de Nederlandse lexicologie, Van der Sijs, en met Cor van Bree, die nog altijd regelmatig in Centraal-Europa gastcolleges over de geschiedenis van het Nederlands geeft. Het boek heeft vijf hoofdstukken, voorafgegaan door een beknopte inleiding, waarin de auteur zich vooral concentreert op het verschil tussen haar eigen werk en dat van Van der Sijs. Op de inleiding volgt het eerste hoofdstuk met Inleidende benaderingen. Met ruim 110 pagina s maakt dit hoofdstuk vrijwel de helft van het boek uit. De eerste honderd pagina s betreffen zowel de verzameling van het materiaal en de samenstelling van het corpus als theoretische benaderingen. Daarna volgen opmerkingen over de wegen van ontlening en de aanpassingsstadia en een historisch overzicht van Nederlands/Vlaams-Poolse contacten. Paragraaf , Het uiteindelijke corpus, geeft daarbij op pp een complete lijst van alle woorden die door Kowalska als ontleningen uit het Nederlands worden geanalyseerd. De lezer treft dezelfde lijst, maar dan als register, achterin het boek aan op pp als Register van ontleningen. Elk woord is voorzien van een Nederlandse vertaling en een omschrijving. De auteur is hierbij strikt uitgegaan van de Woordenlijst der Nederlandse taal (WNT). Deze handelswijze brengt haar soms in problemen. Zo wordt bij het Poolse apsel geen Nederlands equivalent aangegeven, wel een Engelbrecht 171
3 verwijzing naar de vermelding stormaap in de WNT. Het door Kowalska in de literatuurlijst geciteerde Nederlands etymologisch Woordenboek van De Vries vermeldt echter onder het lemma aap keurig het woord aapzeil, de bron van het Poolse woord. Waarom bij de woorden bakier, bejdewind, bojerowiec, dokować, dryf en andere geen Nederlands equivalent staat aangegeven, is mij onduidelijk. In het algemeen gaat het om gewone scheepstermen die gemakkelijk buiten de WNT terug te vinden zijn. Blijkens de uitleg verderop in het boek leverden dit soort in de lijst niet-verklaarde woorden ook geen enkel probleem op. Bij een volgende editie van dit werk is het overigens aan te bevelen om de woordenlijst als een apart deel te behandelen. Een belangrijk punt in het overzichtelijk en duidelijk gestructureerde theoretische deel van dit hoofdstuk is het probleem van de ontleningswegen, door Kowalska in het derde hoofdstuk nader uitgewerkt. In paragraaf 1.7., Contacten tussen de Lage Landen en Polen, neemt de auteur al een voorschot hierop door een beknopte geschiedenis van historische contacten tussen Polen en de Lage Landen te geven. Een kleine toevoeging: behalve in Leiden en Leuven studeerden er ook veel Poolse protestanten in Franeker de kleurrijke Poolse theoloog Jan Makowski was er zelfs in de jaren hoogleraar. In Amsterdam studeerden er in de zeventiende eeuw niet zoveel buitenlanders, omdat de Amsterdamse instelling een lagere status had, deze was alleen hogeschool. Deze studiegolf betreft overigens pas het eind van de zestiende en dan vooral de zeventiende eeuw. Hoofdstuk 2, Vormaanpassingen, houdt zich bezig met de aanpassingen die Nederlandse woorden bij hun ontlening naar het Pools hebben ondergaan. Hiertoe excerpeert Kowalska een zevental woordenboeken van de Poolse taal. Enigszins opmerkelijk is dat er onder dit zevental geen etymologisch woordenboek is, hoewel deze wel in het werk zijn gebruikt, blijkens de Lijst van gebruikte en geraadpleegde bronnen, waarin onder andere de meest recente druk van het grote Słownik etymologyczny języka polskiego van Aleksander Brückner (oorspronkelijk Kraków, 1927) wordt vermeld, naast een zover ik kan beoordelen zo goed als complete serie van etymologische woordenboeken en lijsten van ontleningen uit andere talen in het Pools. Na een korte theoretische inleiding gaat de auteur in op de praktische kanten van klank- en vormtechnische aard. Zeker bij scheepstermen moet daarbij in het oog worden gehouden dat de verschuiving uu > ui pas uit de zeventiende eeuw dateert (Van Bree 1987, p. 202) en dus samenvalt met de periode van ontlening. Veel termen zullen bovendien van zeelui zijn overgenomen die eerder een Hollands of Vlaams dialect spraken, waarin de ui nog niet was gerealiseerd en bijvoorbeeld de doffe a en de doffe o meestal dicht bij elkaar liggen. Kowalska wijst terecht op het feit dat bijvoorbeeld de oppositie korte-lange vocalen in het Pools anders fungeert dan in het Nederlands, omdat er geen kleurverschil optreedt (Kowalska 172
4 Boekbesprekingen 2013, p. 105 en pp ). Hier ontbreekt echter een overweging op chronologische veranderingen binnen het Pools. Zo zouden verschillen in de spelling van de overgenomen ui in kambuz (kombuis), kliwer (kluiver) en zydwestka (zuidwester) heel goed kunnen worden verklaard door het moment wanneer deze woorden werden overgenomen. Ondergetekende kent dit probleem uit het met het Pools verwante Tsjechisch waar tegenwoordig geen verschil meer wordt gemaakt tussen y en i maar dat vroeger een respectievelijk naar u [y] zwemende klank en een zuivere i [ī] waren. Het derde hoofdstuk, Aardrijkskundige analyse van de ontleningswegen, laat zien hoe de Nederlandstalige woorden deel zijn gaan uitmaken van de Poolse woordenschat. Kowalska komt op basis van haar afwegingen tot de conclusie dat de overgrote meerderheid van de ontleningen uit het Nederlands via een tussentaal in het Pools terecht is gekomen en dat die tussentaal zeer vaak het Russisch was. Ook al zou verder vergelijkend historisch onderzoek naar klankveranderingen in het Pools enerzijds en het Nederlands anderzijds nog wel enkele verrassingen kunnen opleveren, lijkt die conclusie me juist gezien de argumenten die Kowalska hiervoor aandraagt. Hoofdstuk 4, Thematische indeling van de ontleningen, kijkt naar de domeinen van het Poolse lexicon waar ontleningen uit het Nederlands opduiken. Het zal daarbij geenszins verbazen dat met name terminologie uit de scheepvaart en waterbouw haar weg naar het Pools heeft gevonden. Een opmerkelijke conclusie is dat terminologie uit de schilderkunst vrijwel ontbreekt, terwijl eet- en drinkwaren wat vaker voorkomen dan de hypothese was. Het tweede deel van het hoofdstuk analyseert de gevonden ontleningen naar categorieën. Het laatste hoofdstuk, Resultaten van het onderzoek slotbeschouwingen, betreft een samenvatting van het hele onderzoek en algemene conclusies. De hierboven gemaakte opmerkingen zijn vooral suggesties voor verder onderzoek om de problematiek van ontlening van de door Kowalska vastgestelde Nederlandse woorden nog beter te kunnen plaatsen in hun taalkundig-historische context en een nog beter zicht te krijgen op vooral de fonetische processen in de doeltaal die bij de ontlening een rol hebben gespeeld. In het algemeen kan worden gesteld dat het werk van Kowalska een grondig uitgevoerd en op prettige wijze gepresenteerd overzicht is van ontleningen uit het Nederlands dat zeker thuis hoort in de boekenkast van iedereen die geïnteresseerd is in de invloed van het Nederlands op andere talen. Bree, Cor van, Historische grammatica van het Nederlands. Dordrecht, Kowalska-Szubert, Agata, Over potas, herbata en andere Nederlandse woorden in het Pools. Jane Fenoulhet et al. (red.), Neerlandistiek in contrast. Bijdragen aan het Zestiende Colloquium Neerlandicum. Amsterdam, 2007, Engelbrecht 173
5 Meulen, Reinder van der, De Hollandsche zee- en scheepstermen in het Russisch. Amsterdam, (Verhandelingen der KNAW, Afd. Letterkunde 10-2.) Meulen, Reinder van der, Nederlandse woorden in het Russisch (Supplement op de Hollandsche zee- en scheepstermen in het Russisch). Amsterdam, (Verhandelingen der KNAW, Afd. Letterkunde, Nieuwe reeks 66-2.) Sijs, Nicoline van der, Geleend en uitgeleend. Nederlandse woorden in andere talen & andersom. Amsterdam, Sijs, Nicoline van der, Nederlandse woorden wereldwijd. Den Haag, Stellmacher, Dieter (red.), Sprachkontakte Niederländisch, Deutsch und Slawisch östlich von Elbe und Saale. Frankfurt am Main, (Wittenberger Beiträge zur deutschen Sprache und Kultur 3.) Vries, Jan de, Nederlands etymologisch woordenboek. Leiden, 1997, 4 e druk. Over de auteur Wilken Engelbrecht studeerde klassieke talen en mediëvistiek in Utrecht en Amsterdam. In de jaren bouwde hij de lectoraten Nederlands in Olomouc en Bratislava opnieuw op. Doctoraat te Utrecht (2003), habilitatie (2005) en professoraat (2012) te Olomouc. Sinds 2011 is hij ook geassocieerd hoogleraar in Lublin. Zijn onderzoek richt zich vooral op de receptie van Nederlandstalige literatuur in Centraal-Europa, met name in het Tsjechisch en Slowaaks. Daarnaast houdt hij zich bezig met contrastief taalonderzoek. wilken.engelbrecht@upol.cz Keßler, Judith, Princesse der rederijkers. Het oeuvre van Anna Bijns: argumentatieanalyse structuuranalyse beeldvorming. Hilversum, Verloren, 2013 (= Middeleeuwse studies en bronnen CXLV). ISBN ,00. De argumentatiestructuur van Anna Bijns onder de loep Ulrike Wuttke De Antwerpse dichteres Anna Bijns ( ) is zowat de enige vrouwelijke rederijker die naam en faam heeft verworven in zowel haar eigen tijd als in het onderzoek. En wat voor een naam! Zij was een veelschrijfster en ketterhaatster en de meest getalenteerde vrouw onder de rederijkers (p. 9). Ondanks deze lof werd haar stijl beschouwd als emotioneel en weinig geordend (p. 10). Verblind door dit soort clichés werd in het onderzoek tot nu toe weinig aandacht besteed aan de formele, inhoudelijke en argumentatieve aspecten van haar oeuvre. Deze lacune vulde Judith Keßler op met haar proefschrift, waarvan voorliggend boek de herwerkte handelsversie is. Het viel Keßler op dat Bijns uit de drukken en bijgevolg uit het onderzoek als een nogal fervente Lutherhaatster naar voren komt, terwijl uit de handschriftelijke 174
Ko observatielijst/ Kern(tussen)doelen TULE SLO Van November 2006
1 Ko observatielijst/ Kern(tussen)doelen TULE SLO Van November 2006 Mondeling onderwijs Kerndoel 1 Kerndoel 2 Kerndoel 3 Schriftelijk onderwijs Kerndoel 4 Bijlage kerndoel 4 leestechniek Kerndoel 5 Kerndoel
Faculteit der Letteren aan de Masaryk Universiteit in Brno. Instituut voor Germanistiek, Nordistiek en Neerlandistiek
Faculteit der Letteren aan de Masaryk Universiteit in Brno Instituut voor Germanistiek, Nordistiek en Neerlandistiek INFORMATIE OVER DE SECTIE NEERLANDISTIEK Brno 2007 Inhoud Pagina 1 ALGEMENE INFORMATIE
1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen
1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen Wanneer je als student in het hoger onderwijs de opdracht krijgt om te zoeken naar wetenschappelijke informatie heb je de keuze uit verschillende informatiebronnen.
Kennisbasis Duits 8 juli 2009. 2. Taalkundige kennis
Kennisbasis Duits 8 juli 2009 Thema Categorie/kernconcept Omschrijving van de categorie / het kernconcept De student 1. Taalvaardigheden 1.1 De vaardigheden 1.1.1 beheerst de kijkvaardigheid en de luistervaardigheid
DE TECHNIEKEN VAN DE KLASSIEKE FILOLOGIE
DE TECHNIEKEN VAN DE KLASSIEKE FILOLOGIE I. Tekstkritiek 1. Inleiding Definitie Noodzaak a. (bijna) geen autografen b. (bijna) geen directe apografen c. Tussenstadia d. Constitutio textus Heuristiek Recensio
Leken trekken tot Gods Woord
Leken trekken tot Gods Woord Middeleeuwse Studies en Bronnen cxx Leken trekken tot Gods Woord Dirc van Herxen (1381-1457) en zijn Eerste Collatieboek door Lydeke van Beek Uitgeverij Verloren, Hilversum,
Inhoud. Voorwoord 6. Inleiding 7
Inhoud Voorwoord 6 Inleiding 7 Hoofdstuk 1 Adequaatheid / begrijpelijkheid 10 1.1 OKE 11 1.2 Het schrijven van een zin of enkele zinnen 11 1.3 Het schrijven van een korte tekst 22 1.4 Het schrijven van
Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM
Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM Instructie Dit document hoort bij het beoordelingsformulier. Op het beoordelingsformulier kan de score per criterium worden ingevuld. Elk criterium kan op vijf niveaus
Zin in taal/ Zin in spelling tweede editie
Zin in taal/ Zin in spelling tweede editiee Kerndoelanalyse SLO Juli 2011 Verantwoording 2011 SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt
Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM
Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM Instructie Dit document hoort bij het beoordelingsformulier. Op het beoordelingsformulier kan de score per criterium worden ingevuld. Elk criterium kan op vijf niveaus
Het onderzoeksverslag
Het onderzoeksverslag Rian Aarts & Kitty Leuverink Onderzoeksverslag (zie ook handboek blz. 306) Titel en Titelpagina Voorwoord Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding (ook wel: Aanleiding) Probleemstelling
Beoordelingsmodel scriptie De beoordelaars gaan niet over tot een eindbeoordeling indien een van de categorieën een onvoldoende is.
Beoordelingsmodel scriptie De beoordelaars gaan niet over tot een eindbeoordeling indien een van de categorieën een is. Plan van aanpak 1.aanleiding (10 punten) Er is geen duidelijk omschreven aanleiding
Voorwoord. Veel succes met de schrijftraining! Amsterdam, februari 2012. Freek Bakker Joke Olie. 6 Voorwoord
Voorwoord Schrijven op B2 is een takenboek dat hulp biedt bij de training in het schrijven van korte en langere teksten in het Nederlands, die geschreven moeten worden op het Staatsexamen NT2 II. Schrijven
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/94829
SLO-kerndoelanalyse Alles-in-1/Alles apart. Uitgeverij Alles-in-1
SLO-kerndoelanalyse Alles-in-1/Alles apart Uitgeverij Alles-in-1 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede 2 maart 2010 Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan om zonder
SLO-kerndoelanalyse Alles-in-1/Alles apart. Uitgeverij Alles-in-1
SLO-kerndoelanalyse Alles-in-1/Alles apart Uitgeverij Alles-in-1 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede 2 maart 2010 Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan om zonder
Lexicografie en lexicologie
Lexicografie en lexicologie Basisliteratuur: Piet van Sterkenburg (ed.) (2003), A Practical Guide to Lexicography. John Benjamins Publishing Company, Amsterdam/Philadelphia. + aanvullende literatuur op
Taal in beeld Spelling in beeld
Taal in beeld/ / Spelling in beeld Kerndoelanalyse SLO Juli 2011 Verantwoording 2011 SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld
Masterexamen Nederlands
Masterexamen Nederlands 1. Richtlijnen masterexamen Nederlands 1.1. Inleiding 1.2. Scriptie 1.2.1. Vertaalscriptie 1.3. Letterkundig/taalkundig essay 1.4. Mondelinge toets 1.5. Vertaling 2. Inleveren scripties
Taalkunde in het schoolvak Nederlands: wat hebben methodes ons te bieden?
VIERENTWINTIGSTE CONFERENTIE HET SCHOOLVAK NEDERLANDS Ronde 5 Maria van der Aalsvoort ILS, Radboud Universiteit Nijmegen Contact: m.vanderaalsvoort@ils.ru.nl Taalkunde in het schoolvak Nederlands: wat
Jullie onderzoeksverslag bestaat uit 9 vaste onderdelen. 2. Een inhoudsopgave. Let op, op het voorblad staat geen paginanummer.
Wat moet er in een onderzoeksverslag? Jullie onderzoeksverslag bestaat uit 9 vaste onderdelen. Die zijn hieronder beschreven. Na de beschrijving zie je een voorbeeld met uitleg. 1. Een voorblad met De
Schrijven: van verslag tot eindwerk do s & don ts
Uitbreidingen in druk zes t.o.v. druk vijf - Schrijven: van verslag tot eindwerk - do s & don ts - Leen Pollefliet Schrijven: van verslag tot eindwerk do s & don ts Uitbreidingen in druk zes (augustus
2011 SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede
Taalfontein Kerndoelanalyse SLO Juli 2011 Verantwoording 2011 SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan om
Spojená východoindická společnost. Comenius Státní překlad Bible
Inleidende les Nederlands, een probatio pennae? Quiz Kongo Peter Stuyvesant Max Havelaar Erasmus Olga Krijtová Anna Franková Nieuw Amsterdam nootmuskaat Flandry Spojená východoindická společnost Comenius
Onderwijs- en examenregeling
Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs
Hier leer je verschillende academische teksten lezen, schrijven en voordragen. Deze cursus dient ook als een soort voorbereiding op je scriptie.
1 e Jaar Master (MA) Academisch schrijven Code: MHL 1011 hoorcollege Hier leer je verschillende academische teksten lezen, schrijven en voordragen. Deze cursus dient ook als een soort voorbereiding op
Taal in beeld/ Spelling in beeld (tweede versie) Kerndoelanalyse SLO
Taal in beeld/ Spelling in beeld (tweede versie) Kerndoelanalyse SLO Oktober 2015 Verantwoording 2015 SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede Mits de bron wordt vermeld, is het
Profiel Academische Taalvaardigheid PAT
Het Profiel Academische Taalvaardigheid omvat de taalvaardigheid die nodig is om op academisch niveau het Nederlands te functioneren en is de eerste plaats gericht op formele communicatie. Dit profiel
OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER STUDIEWIJZER
OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER STUDIEWIJZER BOL/BBL NEDERLANDS 3F module 1 Taalbegrip en taalverzorging basisfase Cohort 2018 2021 kwartiel 1 en 2 DOELSTELLINGEN: 1. Aan
Bachelorexamen Nederlands
Bachelorexamen Nederlands 1. Richtlijnen Bachelorexamen Nederlands 1.1. Inleiding 1.2. Scriptie 1.3. Lectuurlijst 1.4. Literair essay 1.5. Map taalkunde 1.6. Map land en volk 1.7. Vertaling 1.8. Conclusie
Literatuurverwijzingen
Literatuurverwijzingen Een literatuurlijst maken & citeren / parafraseren Waarover gaat de presentatie? I Waarom verwijzen? Enkele overwegingen vooraf! II APA - normen III Literatuurverwijzingen: de praktijk
Staal. Kerndoelanalyse SLO
Staal Kerndoelanalyse SLO oktober 2014 Verantwoording 2014SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede Mits de bron wordt vermeld, is het toegestaan zonder voorafgaande toestemming van
Educatief Professioneel (EDUP) - C1
Educatief Professioneel (EDUP) - C1 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) die willen functioneren in een uitdagende kennis- of communicatiegerichte functie: in het hoger onderwijs, als docent
OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER / ZUTPHEN STUDIEWIJZER
OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER / ZUTPHEN STUDIEWIJZER BOL/BBL NEDERLANDS 2F module 1 Taalbegrip en taalverzorging basisfase Cohort 2018 2021 kwartiel 1 en 2 DOELSTELLINGEN:
Regels van bronvermelding. 1 e fase Leerjaar 1
Regels van bronvermelding 1 e fase Leerjaar 1 Dit boekje is van.. Olympus College 2013-2014 1. Intro Als je een werkstuk of boekverslag moet maken, gebruik je vaak informatie van anderen. De plaats waar
Inventaris van het archief van D.P.D. Fabius
90 Inventaris van het archief van D.P.D. Fabius Levensjaren 1851-1931 (1872-1929) Samengesteld door mw. mr. M.A. Urbanus-Kamper Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (1800-heden)
Dossieropdracht 3. Analyse 1 - Didactiek
Dossieropdracht 3 Analyse 1 - Didactiek Naam: Thomas Sluyter Nummer: 1018808 Jaar / Klas: 1e jaar Docent Wiskunde, deeltijd Datum: 22 november, 2007 Samenvatting Het realistische wiskundeonderwijs heeft
CONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo
Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 h/v de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 h/v de betekenis
DATplus. Kerndoelanalyse SLO
DATplus Kerndoelanalyse SLO September 2014 Verantwoording 2014SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede Mits de bron wordt vermeld, is het toegestaan zonder voorafgaande toestemming
Beoordeling paper SAMENVATTING/CONCLUSIE/AANBEVELING
Beoordeling paper Orginaliteit van het onderwerp. De inhoud is afgestemd op de informatiebehoefte van de opdrachtgever, aanwezigheid van een probleemstelling. Aangebrachte diepgang en breedte van behandeling.
WERKSTUK Taalexpert PRIMO 2015-2016
HANDLEIDING VOOR HET SCHRIJVEN VAN EEN WERKSTUK Taalexpert PRIMO 2015-2016 VIA VINCI ACADEMY 2015-1 - In het portfolio worden per module* werkstukken opgeslagen, welke door de docent positief zijn beoordeeld.
Turkije-Turks Leer- en werkboek
Turkije-Turks Leer- en werkboek Deel I Tonyukuk Ersoy Petra van Dongen ITS Serie van Turkse Studies Auteurs: Tonyukuk Ersoy en Petra van Dongen Copyright foto s: Petra van Dongen Foto voorblad: Tegelpaneel
Collectie KLA: Griekse en Latijnse taal- en letterkunde
Inhoud Collectie 2 Plaatsingssysteem 3 Hoofdindeling 4 Taal- en letterkunde 5 Taalkunde 5 Letterkunde 8 Handboeken en naslagwerken 11 p. 1 / 11 Collectie De collectie KLA bevat Griekse en Latijnse taal-
Een korte handleiding voor het schrijven van een case report, case study of pilot
Het case report Een korte handleiding voor het schrijven van een case report, case study of pilot Deze presentatie is bedoeld als handleiding voor studenten Advanced Practitioner Voet en Enkel. Studenten
SPOKER IN REINAERT DE VOS
Natievorming en poëzie SPOKER IN REINAERT DE VOS TEKSTUELE ANALYSE EN CONTEXTUELE STUDIE VAN DE NATIONAAL-POLITIEKE TEKSTEN VAN GUIDO GEZELLE [PS. SPOKER] IN HET WEEKBLAD REINAERT DE VOS (1860-1865) ADELHEID
Taalverwerving en Interpretatie (cursushandleiding)
Taalverwerving en Interpretatie (cursushandleiding) Het doel van de cursus is een brug te slaan tussen de L1/L2 taalverwervingsliteratuur en de literatuur over (niet-lexicale) semantiek. De cursus is dus
Samenvatting. De Japanners en het christendom: een complexe relatie
12-Summary-NLS.qxd 10/8/2013 5:27 PM Page 241 De Japanners en het christendom: een complexe relatie Het christendom is sinds het midden van de zestiende eeuw zichtbaar actief in Japan, en toch is Japan
Hoe te leren voor de UNIT toetsen
Hoe te leren voor de UNIT toetsen Hoe moet je nu beginnen met leren? We merken dat vooral leerlingen die net op school zitten moeite hebben met hoe ze nu een toets over New Inspiration (de units) moeten
Goed geschreven. Zakelijk schrijven binnen opleiding en beroep. Verwijsmodel. Wilma van der Westen. Herziene en uitgebreide versie, oktober 2009
Goed geschreven Zakelijk schrijven binnen opleiding en beroep Verwijsmodel Herziene en uitgebreide versie, oktober 2009 Wilma van der Westen bussum 2009 Naslagwerken en verwijsmodel Wanneer je aan je eigen
GRIEKSE TAAL EN LITERATUUR VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0
GRIEKSE TAAL EN LITERATUUR VWO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor
2.5 Seminar Literatur- und Sprachwissenschaft (3. und 4. Semester) 2.5 a Werkcollege met werkstuk (en presentatie) datum:
2.5 Seminar Literatur- und Sprachwissenschaft (3. und 4. Semester) Die Arbeit mit dem Sprachtagebuch dient in den Seminaren Literatur- und Sprachwissenschaft zur Vertiefung und Erweiterung der erworbenen
Duitse Taal en Cultuur (Ma) Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Letteren - M Duitse Taal en Cultuur - 2010-2011
Duitse Taal en Cultuur (Ma) Vrije Universiteit Amsterdam der Letteren M Duitse Taal en Cultuur 20102011 Vrije Universiteit Amsterdam der Letteren M Duitse Taal en Cultuur 20102011 I Het MAonderwijs van
Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden
Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden Soorten vragen, vraagwoorden, signaal- en sleutelwoorden Schema 1 Soorten vragen Open vraag
Educatief Professioneel (EDUP) - C1
Educatief Professioneel (EDUP) - C1 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) die willen functioneren in een uitdagende kennis- of communicatiegerichte functie: in het hoger onderwijs, als docent
Samenvatting Nederlands Hoofdstuk 3
Samenvatting Nederlands Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 802 woorden 14 februari 2004 5,4 39 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Topniveau 3.5 persuasieve teksten betoog beschouwing Bevat
Eisen Nederlands, vormgeving, APA. Pagina 1 van 10. Eisen Nederlands, vormgeving en bronvermelding AMA
Pagina 1 van 10 Eisen Nederlands, vormgeving en bronvermelding AMA Versie: 8 juni 2015 Pagina 2 van 10 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Eisen Nederlands 3 Eisen vormgeving 4 Eisen bronvermelding 5 Procedure
REGELING BACHELOR SCRIPTIE (specialisatie Geschiedenis LAS)
Latijns-Amerika Studies (LAS) BA programma REGELING BACHELOR SCRIPTIE (specialisatie Geschiedenis LAS) De Bacheloropleiding Latijns-Amerika Studies (specialisatie geschiedenis) wordt in het tweede semester
NEERLANDISTIEK IN MIDDEN- EN OOST-EUROPA
SBORNtK PRACf FILOZOFICKÉ FAKULTY BRNËNSKÉ UNIVERZITY STUDIA MINORA FACULTATIS PWLOSOPHICAE UNIVERSITATIS BRUNENSIS R 4 - Sonderfacft, 1999 HERBERT VAN UFFELEN NEERLANDISTIEK IN MIDDEN- EN OOST-EUROPA
Educatief Startbekwaam (STRT) - B2
Educatief Startbekwaam (STRT) - B2 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) of jongeren (16+) aan het einde van het secundair of voortgezet onderwijs in het buitenland die starten met een studie
Waar Bepaal ten slotte zo nauwkeurig mogelijk waar het onderwerp zich afspeelt. Gaat het om één plek of spelen meer plaatsen/gebieden een rol?
Hoe word ik beter in geschiedenis? Als je beter wilt worden in geschiedenis moet je weten wat er bij het vak geschiedenis van je wordt gevraagd, wat je bij een onderwerp precies moet kennen en kunnen.
Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010
Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Nederlandkunde/ Dutch Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel
Programmeerkader masterprogramma s
Programmeerkader masterprogramma s Deze notitie biedt het kader voor de programmering van de masteropleidingen en programma s voor 2015-2016. Vanwege de dringende noodzaak tot bezuinigingen en de heel
Woordenboekencomponent van de Geïntegreerde Taalbank (GTB): het WNT en VMNW met andere databestanden geïntegreerd in 1 zoeksysteem demo gtb.inl.
Woordenboekencomponent van de Geïntegreerde Taalbank (GTB): het WNT en VMNW met andere databestanden geïntegreerd in 1 zoeksysteem demo gtb.inl.nl: basiszoeken en uitgebreid zoeken links vanuit een artikel
Werkstuk of verslag. de vormvoorschriften
Werkstuk of verslag de vormvoorschriften begeleider: (naam van de docent) het vak waarvoor je het verslag maakt naam en klas van de leerling schooljaar en datum van inleveren 2 Samenvatting Elk onderzoeksverslag
Nederland in ideeën. 101 denkers over inzichten en innovaties die ons land verander(d)en. Onder redactie van Mark Geels en Tim van OpUnen
Nederland in ideeën 101 denkers over inzichten en innovaties die ons land verander(d)en Onder redactie van Mark Geels en Tim van OpUnen De digitalisering van het Nederlandstalige erfgoed NICOLINE VAN DER
Syntheseproef kerst 2013 Theoretische richtingen
Syntheseproef kerst 2013 Theoretische richtingen Vooraf De syntheseproef bestaat uit een aantal onderdelen. 1. Schriftelijke taalvaardigheid Het verslag dat je maakte van de aidsgetuigenis van Kristof
Opleiding. Meertalig secretariaat. Code + officiële benaming van de module. A3 Frans 1. Academiejaar 2015-2016. Semester. 1 en 2.
Opleiding Meertalig secretariaat Code + officiële benaming van de module A3 Frans 1 Academiejaar 2015-2016 Semester 1 en 2 Studieomvang 9 studiepunten Totale studietijd 180 Aantal lestijden 120 Aandeel
Examenprogramma Klassieke Talen vwo
Examenprogramma Klassieke Talen vwo Ingangsdatum: schooljaar 2014-2015 (klas 4) Eerste examenjaar: 2017 Griekse taal en cultuur (GTC) vwo Latijnse taal en cultuur (LTC) vwo Griekse taal en cultuur (GTC)
Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)
2016-2017 Vak: Nederlands Klas: vmbo-tl 2 Onderdeel: Spelling 1 & 2 Digitale methode 1F Spelling: verdubbeling en verenkeling. 1F Spelling: vorming van het bijvoeglijk naamwoord. 1F Werkwoordspelling waarvan
Taaljournaal Leerlijnenoverzicht - Lezen
Taaljournaal Leerlijnenoverzicht - Lezen 1.1 Eigen kennis 1.1.1 Kinderen kunnen hun eigen kennis activeren, m.a.w. ze kunnen aangeven wat ze over een bepaald onderwerp al weten en welke ervaringen ze er
Muiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid.
Studievaardigheid Muiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid. Doelgroep Studievaardigheid Muiswerk Studievaardigheid is bedoeld voor
Examenprogramma Klassieke Talen vwo
Examenprogramma Klassieke Talen vwo Ingangsdatum: augustus 2014 Eerste examenjaar: 2017 Griekse taal en cultuur (GTC) vwo Latijnse taal en cultuur (LTC) vwo Griekse taal en cultuur (GTC) Het eindexamen
2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap:
Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op vwo-niveau:
Methodes, cursussen en andere veelgevraagde materialen voor NT2
Methodes, cursussen en andere veelgevraagde materialen voor NT2 ABC, doe je mee? (grijs) Is een NT2-methode voor gealfabetiseerde anderstaligen die nog geen voorkennis van het Nederlands hebben. Het leidt
Bilingualism and Cognition: The Acquisition of Frisian and Dutch Mw. E. Bosma
Bilingualism and Cognition: The Acquisition of Frisian and Dutch Mw. E. Bosma Nederlandse samenvatting Tweetaligheid en cognitie: de verwerving van het Fries en het Nederlands Deze dissertatie is het resultaat
Open Magazijn 135 m. Studiezaal Duits 10 m. Naslagwerken Studiezaal Duits 212 Gesloten Magazijn. Monografieën Studiezaal Duits 100 m.
1.2.6. Duits Beknopte geschiedenis van de domeincollectie In 2006 vierde de Opleiding Duits haar 50-jarig bestaan als zelfstandige opleiding. Ook al voor 1956 werd er echter Duits onderwezen, namelijk
Bachelor of Arts in de taal- en letterkunde (verkorte programma voor professionele bachelors in onderwijs: secundair onderwijs)
Bachelor of Arts in de taal- en letterkunde (verkorte programma voor professionele bachelors in onderwijs: secundair onderwijs) (85 Studiepunten) Studenten die beide talen van de bachelor of Arts in de
Inhoudsoverzicht NN5 Tweede Fase
Inhoudsoverzicht NN5 Tweede Fase Cursus Hoofdstuk havo 4/5 vwo 4 vwo 5/6 1 Leesvaardigheid 2 Schrijfvaardigheid 1 Inleiding leesvaardigheid 1 Leesstrategieën 2 Schrijfdoelen 3 Tekstsoorten 4 Tekst en publiek
Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)
Trimester 1 2015-2016 Week 1 t/m week 6 Piet de Kleijn (2005) Alexander. Leerboek uitbreiding Nederlandse woordenschat voor anderstaligen. Amsterdam: Rosenburg Publishers De woorden van Hoofdstuk 1 en
J.E. van den Brink. www.rhemaprint.nl
Copyright 2016 Rhemaprint Brief aan de Galaten / J.E. van den Brink Ondertitel: Leven in vrijheid door de Geest Uitgave: Rhemaprint, Ridderkerk ISBN-13: 978-90-6261-549-0 NUR 707 Trefw.: Geloofsopbouw
Woordenschatverwerving & taalontwikkelend lesgeven
Woordenschatverwerving & taalontwikkelend lesgeven Wilma van der Westen Project Docenten aan zet bij taal in alle vakken Utrecht 7 november 2012 Even voorstellen: Bestuurslid Het Schoolvak Nederlands HSN
BIJDRAGEN TOT DE NEERLANDISTIEK DEBRECEN. Egodocumenten
ACTA NEERLANDICA BIJDRAGEN TOT DE NEERLANDISTIEK DEBRECEN Egodocumenten 4/2006 A DEBRECENI EGYETEM GERMANISZTIKAI INTÉZETÉNEK KIADVÁNYAI UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR GERMANISTIEK VAN DE UNIVERSITEIT
Vaksubkernen Inhouden vwo kerndoelen onderbouw. kiezen. De leerling kan referentiële verwijzingen expliciteren.
Tussendoelen Latijn ( vwo ) Latijn havo/vwo onderbouw K = gericht op voorbereiding op deze vakken in bovenbouw (Turquoise) KGV= gericht op algemene gymnasiale vorming (Zilver) = K = Kgv Taalbeschouwing
Enquête crowdsourcing knaw voor onderzoekers en collectiebeheerders
Bijlage 1: Enquête crowdsourcing knaw voor onderzoekers en collectiebeheerders Algemene informatie: 59 reacties in 4 weken Geachte collega s, Binnen de geesteswetenschappen van de knaw ontwikkelt een consortium
SAMENVATTING DIGITALE VELDRAADPLEGING. Syllabus Nederlands 2014 vmbo
SAMENVATTING DIGITALE VELDRAADPLEGING Syllabus Nederlands 2014 vmbo Juni 2012 2 Inhoud Inleiding 4 1. Resultaten digitale veldraadpleging 5 2. Conclusies 8 3 Inleiding In het kader van de implementatie
Paper beschrijft het probleem (de wens) en motiveert de keuze hiervoor, zij het enigszins schetsmatig.
Paper 1 Ontwerpplan Criterium Onvoldoende Voldoende Ruim voldoende Excellent Probleembeschrijving Paper maakt niet duidelijk welk probleem (welke wens) centraal staat en om welke reden. Paper beschrijft
Onderwijs- en examenregeling
Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Duitse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13
Richtlijnen schrijven (stage-of afstudeer)verslag
Richtlijnen schrijven (stage-of afstudeer)verslag Inhoudsopgave Structuur van een verslag... 2 Indeling van het verslag... 2 De titelpagina... 2 Voorwoord... 2 De Inhoudsopgave... 3 De Samenvatting...
Transnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen
Transnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen Vanaf academiejaar 2013-2014 bieden de KU Leuven en de Universiteit Utrecht (UU) je de gelegenheid om in een internationale
Onderwijs- en examenregeling
Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel
Het schrijven van een artikel of casus voor Oedeminus
Het schrijven van een artikel of casus voor Oedeminus Procedure De redactie van Oedeminus verheugt zich op uw bijdrage aan ons blad. Voor u uw kennis, inzichten en ideeën op papier zet, is het goed om
Profiel Professionele Taalvaardigheid
Profiel Professionele Taalvaardigheid PPT Het Profiel Professionele Taalvaardigheid omvat de taalvaardigheid die nodig is om professioneel in het Nederlands te functioneren en is in de eerste plaats gericht
Hoe leer ik uit... Naam: Klas:
Hoe leer ik uit... Naam: Klas: 1 Inhoud Woorden... 3 Flashcards... 3 Opschrijven... 3 WRTS... 3 Tekenen... 4 Stones... 5 Flashcards Opschrijven - WRTS... 5 Het thema van de Stone... 5 Stukjes combineren...
IMPRESSIE WORKSHOP 4. praktijkgericht juridisch onderzoek. G.A.F.M. van Schaaijk
IMPRESSIE WORKSHOP 4 praktijkgericht juridisch onderzoek G.A.F.M. van Schaaijk AANKONDIGING VAN EEN NIEUW BOEK: PRAKTIJKGERICHT JURIDISCH ONDERZOEK DOOR GEERTJE VAN SCHAAIJK Verwachte verschijningsdatum:
Onderwijs- en examenregeling
Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Nederlandkunde / Dutch Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel
Reglement bachelorwerkstuk
Reglement bachelorwerkstuk Artikel 1 toepassingsbereik 1.- Dit reglement is van toepassing op alle studenten die na 31 augustus 2004 aanvangen met een werkstuk ter afronding van de bacheloropleidingen
Overzicht resultaten SLO-kerndoelanalyses Nederlandse taal en rekenen (18-12-2012)
Overzicht resultaten SLO-kerndoelanalyses Nederlandse taal en rekenen (18-12-2012) Methoden Nederlandse taal (kerndoelen 1 tot en met 12) Titel (editie, uitgever) Jaar Analyseresultaten Kerndoelen Toelichting
LATIJNSE TAAL EN LITERATUUR VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0
LATIJNSE TAAL EN LITERATUUR VWO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor
Aantal huisartsen en aantal FTE van huisartsen vanaf 2007 tot en met 2016
Aantal huisartsen en aantal FTE van huisartsen vanaf 2007 tot en met 2016 Werken er nu meer of minder huisartsen dan 10 jaar geleden en werken zij nu meer of minder FTE? LF.J. van der Velden & R.S. Batenburg,
Collectievormingsprofiel Engelse taal en cultuur
Collectievormingsprofiel Engelse taal en cultuur Actuele relatie met O&O (specifieke opleidingen etc.) De collectie Engelse taal en cultuur richt zich met name op de studenten, docenten en onderzoekers