Denk nu aan al het water op de hele wereld. Hoeveel reuzendozen zou je daarmee kunnen vullen?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Denk nu aan al het water op de hele wereld. Hoeveel reuzendozen zou je daarmee kunnen vullen?"

Transcriptie

1 Module 1: De waarde van water Wij leven in een wereld van water. Meer dan 70% van de oppervlakte van de Aarde bestaat uit water. Water is overal in oceanen, in meren, in de wolken, in het voedsel dat wij eten, en zelfs in de lucht die we inademen. Het menselijke lichaam bestaat zelf ook uit ongeveer 80% water. Zonder water zou er geen leven zijn op Aarde! Hoofdstuk 1: De waarde van water 1.1 Wat is water? Van de hoogste bergen tot de diepste troggen in de oceaan er is overal is er water! Voor mensen en de meeste levende schepselen in de wereld, is water absoluut essentieel om te kunnen overleven. We kunnen zelfs zeggen dat de mens niet langer dan een paar dagen zonder water kan overleven. Er bestaan echter wel dieren, die veel langer zonder water kunnen leven, zoals kamelen. Kamelen kunnen water in hun bulten opslaan en kunnen hele dagen door de woestijnen lopen zonder een slokje water te nemen. Maar uiteindelijk hebben ook zij water nodig! Wat is water? In zijn zuiverste vorm is water een substantie die uit twee elementen bestaat: waterstof en zuurstof. Wanneer 2 waterstofatomen en 1 zuurstofatoom samenkomen dan krijg je zuiver zoetwater. Maar het zoetwater dan we kennen van drinkwater, regen en water in meren en rivieren bestaat uit meer dan alleen maar waterstof en zuurstof. In water vind je ook substanties als zout, mineralen of zelfs gassen die opgelost zijn in het water. Dit heeft tot gevolg dat je een verscheidenheid hebt aan watertypes, die een leefomgeving vormen voor een diversiteit aan leven dat leeft onder de golven van onze waterige planeet. Hoeveel water is er op wereld? Kan je je een reuzendoos voorstellen waarvan de zijdes 1 kilometer (1000 meter) in lengte zijn en het deksel gaat 1 kilometer de lucht in?als je die doos met water kan vullen dan heb je één kubieke kilometer water. Dit is gelijk aan 1000 kubieke meter, ofwel (één miljoen) liter! Denk nu aan al het water op de hele wereld. Hoeveel reuzendozen zou je daarmee kunnen vullen? Men denkt dat het totale volume van al het water op de wereld rond de kubieke kilometers is. Dat zijn anderhalf miljard reuzendozen! Maar het grootste deel van dat water is geen zuiver zoetwater. Ongeveer 97% van al het water op aarde is zoutwater dat je vindt in de oceanen en zeeën. De overige 3% vind je in zoetwater leefgebieden zoals meren, rivieren en stromingen. Het meeste van dit zoetwater is echter niet in meren en rivieren, maar bevindt zich in ijskappen (meestal Antarctica en de Noordpoolgebieden) en grondwater. Omdat zoetwater in veel mindere mate beschikbaar is dan zout water, kunnen mensen slechts een kleine fractie van de totale hoeveelheid water gebruiken als drinkwater. 1.2 De watercyclus Als je ooit hebt gezwommen in een meer, je tenen in een rivier hebt gestoken, regendruppels op je gezicht hebt gevoeld, dan weet je dat water altijd beweegt! We weten allemaal dat water

2 stroomt. Maar weet je dat het totale volume van al het water op de wereld niet verandert? De hoeveelheid water op de wereld wordt als constant beschouwd. Ondanks het feit dat we dagelijks water gebruiken en regenbuien zien komen en gaan, water wordt altijd gerecycled door de natuur. Dit proces van water recycling wordt de watercyclus genoemd. Er zijn twee verschillende types watercyclus: Grote watercyclus: tussen de oceaan en het land Kleine watercyclus: tussen de oceaan en de oceaan EN tussen het land en het land Wanneer er regen of sneeuw valt op de grond, vormt het water kleine poelen of druppelt het van hellingen en bergen af. Deze druppeltjes komen samen en vormen beekjes. Deze beekjes groeien en groeien tot ze rivieren worden. Alle waterstromen gaan bergaf waardoor ze uiteindelijk in de oceaan uitkomen. Maar het water blijft niet in de oceaan, het water verdampt door de zon en de wind. Tijdens dit proces blijft het zout achter in de oceaan en alleen zoetwater gaat de atmosfeer in. Uiteindelijk verzamelt het water in de lucht en vormen wolken. De wind blaast deze wolken richting het land en duwt het hoger en hoger de lucht in. Hier wordt de lucht koeler en de wolken verliezen hun capaciteit om het water en vocht vast te houden en opnieuw valt het zoetwater als regen of sneeuwval. Natuurlijk valt er soms ook regen of sneeuw op bergtoppen of in het zuiden of het noorden van de poolgebieden, waar de temperatuur onder de nul kan zijn. In dit geval, kan het water vele jaren vastzitten als ijs of als deel van een gletsjer of het smelt tijdens de warmere maanden. Kortom de watercyclus brengt ons regen en sneeuw, drinkwater en onweersbuien. Het vult onze kritieke bron van drinkwater aan en brengt ons ook water voor onze gewassen dat we eten. 1.3 Hoe het water onze huizen bereikt Casus: Ontzouting Omdat zoetwater zo belangrijk is voor onze overleving, hebben de mensen manieren gecreëerd, om de watercyclus te versnellen. Één van deze manieren heet ontzouting dit is het proces van het verwijderen van zout uit zeewater om drinkbaar zoetwater te maken. Later zullen we zien dat er op veel plekken in de wereld niet genoeg drinkwater is. Heb je ooit zout water geproefd? Zeewater is niet drinkbaar, omdat het genoeg zout bevat om ons ziek te maken. Door het zout te verwijderen, krijgen we zoet water dat prima is om te drinken en ook nog prima smaakt. De waarde van zoetwater stijgt en meer plaatsen rond de wereld zien ontzouting als een mogelijke nieuwe industrie. Ontzouting vindt overal ter wereld plaats, onder andere in het Midden-Oosten en de Caraïben - gebieden waar er veel vraag is naar zoetwater.

3 Andere plaatsen waar ontzouting technieken gebruikt worden zijn Singapore, China, Australië en Spanje. Jammer genoeg is ontzouting prijzig en gebruikt het veel energie, dat weer leidt tot verontreiniging van het milieu. Maar soms is ontzouting noodzakelijk. Hopelijk wordt er een milieuvriendelijkere manier gevonden om het zout uit de oceaan te verwijderen. Als dit gebeurt dan zal ontzouting een uiterst belangrijk proces zijn om drinkwater te verkrijgen voor toekomstige generaties. Al met al, ontzouting is een fantastisch voorbeeld hoe waardevol zoetwater voor de mensheid is. Het zuiveren van zoetwater In het algemeen levert ontzouting maar een klein deel van ons drinkwater. In feite, komt het merendeel van ons drinkwater uit de natuurlijke waterbronnen als meren, en gletsjers. Helaas zijn veel zoetwater bronnen in de wereld niet veilig voor mensen om er direct van te drinken. Het water moet allereerst worden gezuiverd voordat we het kunnen opdrinken. In zoet water kunnen veel vreemde dingen worden gevonden, zoals uiterst kleine microorganismen, mineralen, chemische producten, en sedimenten. Veel van deze dingen kunnen ons ziek maken, daarom moet het water eerst worden gezuiverd of behandeld. Water behandeling is het proces van het schoonmaken van water dat er schoon en kleurloos uitziet en het verwijderen van onzuiverheden en verontreinigende stoffen dat ons ziek maken. Er zijn verschillende methodes om water dat wordt geconsumeerd in de steden te behandelen, maar de meesten volgen de volgende basisstructuur. Ten eerste, wordt het water opgevangen door een dam of in een reservoir waar een systeem van pijpen het water naar een grote tank brengt. Hier vandaan gaat het water door de volgende processen: Stap 1: Het water wordt grondig gemixt door grote turbines. Stap 2: Chemische producten worden toegevoegd waardoor vuil en sedimenten samenkleven Stap 3: Het water wordt stevig geroerd de sedimenten klonteren aan elkaar en vormen grotere klonten. Stap 4: De klonten nestelen zich op de bodem Stap 5: Het water gaat door een filter systeem waardoor de grote en uiterst kleine microscopische klonten uit het water worden verwijderd. Stap 6: Vervolgens wordt chloor toegevoegd om ziektekiemen te doden, net als in veel zwembaden. Stap 7: Fluoride wordt soms toegevoegd, om onze tanden tegen gaatjes te beschermen. Het water wordt dan geleverd via een complex netwerk van pijpen naar onze huizen. Dit proces is ontworpen om ervoor te zorgen dat alle mogelijke bedreigingen voor de volksgezondheid en onze veiligheid zijn verwijderd. Helaas heeft niet iedereen op deze wereld toegang tot schoon drinkwater.

4 Men schat dat bijna één miljard mensen aan één of andere vorm van ziekte lijdt dat is veroorzaakt door verontreinigd water. Meer dan 2 miljoen mensen sterven elk jaar door deze problemen. Bacteriën, virussen en protozoön kunnen ernstige ziekten bij mensen veroorzaken, zoals hepatitis, tyfus, cholera, en dysenterie. Daarom is waterbehandeling in onze steden uiterst belangrijk omdat we er dagelijks mee te maken hebben hoewel we dat meestal zelf niet realiseren! 1.4 Huishoudelijk watergebruik We gebruiken water meestal voor huishoudelijk gebruik. Dit is het water dat we zowel binnen als buiten elke dag gebruiken. Huishoudelijk water omvat alle dingen, die je thuis doet met betrekking tot water zoals drinken, koken, douchen, badderen, kleding wassen, afwassen, tandenpoetsen, planten water geven, tuinieren en zelfs het wassen van de hond. Rondom de wereld zijn er mensen of gemeenschappen die hun eigen waterputten hebben. Deze leveren het huishoudelijk water. Wanneer dit het geval is, moeten ze moeten hun water uit de put halen en naar hun huizen dragen. Ze lopen soms elke dag vele kilometers om dit water te halen. Maar voor diegene, die in de grote steden wonen, wordt het grootste deel van het water geleverd door onze gemeentelijke of lokale autoriteiten en de faciliteiten die ze bieden. Openbare watervoorzieningsystemen, beter bekent als waterwerken, water afdelingen of water autoriteiten verlenen waarschijnlijk de meest belangrijke dienst voor onze bevolking. In de meeste grote steden van de wereld zijn het de overheden of private instellingen die zoetwater uit nabijgelegen bronnen zoals rivieren, meren, of reservoirs halen. De waterautoriteit zuivert dan het water en zorgt ervoor dat het schoon en vrij is van de meeste sedimenten. Tot slot wordt het water direct geleverd aan onze huizen, ondernemingen en scholen via een complex systeem van pijpen. Als je in een grote stad als Singapore, Sjanghai of Rotterdam woont, krijg je waarschijnlijk je water op deze manier. Vroeger, toen onze bevolking meer landelijk was, groeven ze soms zelf hun eigen putten om zichzelf van water te voorzien. Maar tegenwoordig met zoveel mensen die in de grote steden wonen, doen de systemen van de waterautoriteiten het werk voor ons. Wij kunnen ons gelukkig prijzen dat we alleen de kraan hoeven open te draaien en de rekeningen te betalen! Hoofdstuk 2: Conservatie Kwesties 2.1 Zal onze drinkwater voorraad opraken? We hebben al geleerd dat het totale volume van water op aarde niet verandert. Maar sommige gebieden hebben meer water dan andere gebieden, met als gevolg dat niet iedereen dezelfde toegang heeft tot water. Momenteel woont één derde van de totale wereld bevolking (ongeveer 2 miljard mensen) in landen die kampen met ernstig water problemen. In het algemeen zijn het de armen die het

5 meest lijden in deze landen. Kan je je voorstellen hoe het is om geen toegang tot drinkwater te hebben? Momenteel wordt het meeste water gebruikt voor de productie van voedsel. We gebruiken meer water voor het kweken van vruchten en groenten en voor het fokken van vee dan dat we het gebruiken als drinkwater. De landbouw gebruikt ongeveer 70% van al het water dat we uit onze rivieren, meren en grondwater halen. Door slechte irrigatiesystemen bereikt in sommige plaatsen minder dan de helft van het water, dat wordt opgepompt, de gewenste gebieden. Maar aangezien er meer mensen geboren worden en dat onze aarde voller en voller wordt, hebben wij meer drinkwater en meer water voor onze gewassen nodig. Bevolkingsexplosie Het aantal mensen op onze planeet is dramatisch gestegen in de afgelopen 200 jaar. Toen waren we met één miljard mensen en nu met 6 miljard. In de periode dat je ouders zijn geboren, waren er 2 miljard mensen op de wereld. Tegen de tijd dat jouw kinderen zijn opgegroeid, zou het kunnen zijn dat we met 9 miljard mensen op de wereld zijn. Dit is een enorme groei! Jammer genoeg zal dit leiden tot ernstige problemen omdat er namelijk onvoldoende water is om aan al onze burgers te geven. Alleen al in Azië is de vraag naar water in de afgelopen 50 jaar met 300% gestegen, echter het totale water voorraad op de wereld is niet veranderd. Een groeiende bevolking is een ernstige kwestie waar we later op terugkomen. Je zult zien dat als de vraag naar water blijft toenemen en als we geen zoetwater op onze planeet meer kunnen produceren, we moeilijke tijden zullen meemaken. Wij hebben al overwogen dat ontzouting (zout verwijderen uit zeewater) een potentiële oplossing is, maar omdat het duur en milieu verontreinigend is, is dit niet de beste oplossing voor onze aarde. Misschien zullen wetenschappers in de toekomst een betere manier ontwikkelen om het zout uit zeewater te verwijderen. Maar zoals het er nu voor staat, moeten we goed voor onze zoetwaterbronnen zorgen. Misschien is de ongelijke distributie van zoetwater bronnen op de wereld wel het grootste probleem? De bevolking neemt bijna overal op de wereld toe, maar de hoeveelheid water blijft gelijk. Sommige landen als Canada en Rusland beschikken over veel zoetwaterbronnen, terwijl andere landen als het Midden-Oosten, water moeten invoeren om in hun behoeften te voorzien. Hoe gaan landen hier mee om en welke problemen kunnen zich voordoen? 2.2 Klimaatverandering en verwoestijning Water stroomt en is continue aan verandering onderhevig net als het klimaat op de wereld. Vandaag de dag zijn deskundige wetenschappers ongerust over ons klimaat omdat het drastisch verandert. Sommige plaatsen op de wereld worden warmer, terwijl andere plaatsen heftigere stormen en meer regen ervaren. Gletsjers van de Noordpool en Zuidpool zijn aan het smelten en vele bergen rondom de wereld verliezen hun ijskappen en gletsjers. Maar dit zijn niet de enige veranderingen die we zien.

6 Een van de ernstige gevolgen van klimaatverandering vind je in China waar sommige plaatsen droger worden. Zo droog, dat de oude woestijnen weer groeien en nieuwe woestijnen op onverwachte plaatsen opduiken. Het oprukken van de woestijnen noemen we verwoestijning. In het Noorden van China wordt de Gobi woestijn groter en de hoofdstad Peking ondervindt problemen hiervan. Woestijnen verschijnen in plaatsen waar eens in grassen of bossen groeiden, maar nu voornamelijk als landbouwgronden worden gebruikt. Deze gebieden zijn erg kwetsbaar voor verwoestijning. Veel plaatsen in Peking zijn vaak bedekt in bruin stof en de lucht heeft soms een geelachtige kleur. Wanneer er sterke winden zijn, krijg je zogenaamde stof stormen. Andere plaatsen, die door verwoestijning geraakt worden, zijn: Xinjiang, binnen Mongolië, Ningxia, Gansu, Qinghai, Shanxi en Hebei. Deskundigen geloven dat één derde van China nu woestijn is. Maar de Chinese mensen werken hard om de situatie te verbeteren. Door bomen te planten en bossen te laten groeien, kunnen de mensen het land beschermen en helpen om het vocht terug te brengen. Bomen helpen verwoestijning te bestrijden doordat ze water opnemen en het vasthouden. Dit water brengt weer leven terug in het land. De bomen beschermen ook de mensen en het land tegen zandstormen en winden. Het planten van bomen helpt ook om klimaatverandering en broeikaseffect te bestrijden. In de volgende modulen, gaan we ons meer verdiepen in klimaatverandering. Hoofdstuk 3: Wat jij kunt doen om te helpen? 3.1 Zuinig omgaan met water Het beste wat we kunnen doen om de waterproblemen in de wereld te verminderen is door je eigen watergebruik te verminderen. Zoals je al weet, zijn er diverse toestellen en kranen water verbruiken. Douches, toiletten, gootstenen, wasmachines, afwasmachines, en de tuinslangen gebruiken allemaal water. Via een complex systeem van pijpen in je huis komt het water naar de verschillende plekken waar je het nodig hebt. Echter deze pijpen kunnen soms lekken. Door de lekken te repareren, is het niet alleen mogelijk om de waterproblemen van de wereld te verhelpen, maar het kan ook jou en je familie een hoop geld besparen. Laten we eens kijken naar het effect van een lekkende kraan op je jaarlijkse waterkosten en wat we eraan kunnen doen om mogelijk bestaande problemen op te lossen. Hoofdstuk 4: Opdrachten 4.1 Siemens water opdracht Draai alle waterkranen dicht in je huis. Wanneer je dit hebt gedaan, controleer dan je watermeter. Als de watermeter nog verder tikt, kijk dan waar het water vandaan komt, bijvoorbeeld toilet of kraan. Wanneer je de lek hebt gevonden, help of kijk mee met de reparatie. Wanneer je klaar bent met deze opdracht, open dan je project logboek en noteer je resultaat.

Naam: WATER. pagina 1 van 8

Naam: WATER. pagina 1 van 8 Naam: WATER Geen leven zonder water Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te

Nadere informatie

Water kan ook veranderen is waterdamp. Het wordt dan een gas. Maar heter als 100 graden kan water niet worden. Dit is het kookpunt van water.

Water kan ook veranderen is waterdamp. Het wordt dan een gas. Maar heter als 100 graden kan water niet worden. Dit is het kookpunt van water. Water Zonder water kun niet Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te plassen

Nadere informatie

inhoud 1. Inleiding 2. Water is een wonder. 3. De kringloop van het water 4. Zoet, zout of brak 5. Drinkwater 6. Liter na liter

inhoud 1. Inleiding 2. Water is een wonder. 3. De kringloop van het water 4. Zoet, zout of brak 5. Drinkwater 6. Liter na liter Water inhoud 1. Inleiding 3 2. Water is een wonder. 4 3. De kringloop van het water 5 4. Zoet, zout of brak 6 5. Drinkwater 7 6. Liter na liter 9 7. Water in de wereld 10 8. Zuinig met water 11 9. Water

Nadere informatie

Water en drinkwater (waterhardheid en ontkalken)

Water en drinkwater (waterhardheid en ontkalken) Water en drinkwater (waterhardheid en ontkalken) Ik vertel jullie in mijn spreekbeurt meer over water en drinkwater. Eerst vertel ik wat water is, waarom water het allerbelangrijkste is voor leven, en

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk en

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk en Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1.1 1.2 en 4.1 4.2 Samenvatting door een scholier 1402 woorden 5 december 2017 7 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Humboldt Aardrijkskunde toetsweek 1

Nadere informatie

Retourtje Water. Een project van Diaconie Evangelisch- Lutherse Gemeente Amsterdam en het Amsterdams NME Centrum. Lay-out Agnes Bergveld

Retourtje Water. Een project van Diaconie Evangelisch- Lutherse Gemeente Amsterdam en het Amsterdams NME Centrum. Lay-out Agnes Bergveld Retourtje Water Uitgave: Amsterdams NME Centrum Retourtje Water Een project van Diaconie Evangelisch- Lutherse Gemeente Amsterdam en het Amsterdams NME Centrum Auteur Mirella Vierveijzer Lay-out Agnes

Nadere informatie

2014 PROTOS en Solidagro met de medewerking van Dwagulu Dekkente Lay-out door MadebyHanna.com - ontwikkeld door Mediaraven vzw

2014 PROTOS en Solidagro met de medewerking van Dwagulu Dekkente Lay-out door MadebyHanna.com - ontwikkeld door Mediaraven vzw 2014 PROTOS en Solidagro met de medewerking van Dwagulu Dekkente Lay-out door MadebyHanna.com - ontwikkeld door Mediaraven vzw 1. ALLES IS WATER Alles is water. We zijn letterlijk omringd door water. Water

Nadere informatie

Les Koolstofkringloop en broeikaseffect

Les Koolstofkringloop en broeikaseffect LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Les Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Zonlicht dat de aarde bereikt, zorgt ervoor dat het aardoppervlak warm

Nadere informatie

AQUAPAS. Mijn gids voor de watervoetafdruk

AQUAPAS.  Mijn gids voor de watervoetafdruk AQUAPAS www.aquapath-project.eu Mijn gids voor de watervoetafdruk Dit project is gefinancierd met steun van de Europese Commissie. Deze publicatie geeft alleen de visie van de auteur weer en de Commissie

Nadere informatie

inhoud blz. 1. Water is niet gewoon 2. Water, ijs en wolken 3. Een kring 4. Drinken 5. Water in de zee 6. Olie en water 7. Vuil water wordt schoon

inhoud blz. 1. Water is niet gewoon 2. Water, ijs en wolken 3. Een kring 4. Drinken 5. Water in de zee 6. Olie en water 7. Vuil water wordt schoon Water inhoud blz. 1. Water is niet gewoon 3 2. Water, ijs en wolken 4 3. Een kring 6 4. Drinken 7 5. Water in de zee 9 6. Olie en water 10 7. Vuil water wordt schoon 11 8. Wassen 13 9. Filmpjes 14 Pluskaarten

Nadere informatie

Hoeveel percent water zit in het bloed van de mens? Het lichaam van de mens bevat veel water. Hoeveel percent water is dat?

Hoeveel percent water zit in het bloed van de mens? Het lichaam van de mens bevat veel water. Hoeveel percent water is dat? Hoeveel percent water zit in het bloed van de mens? a) 50 % b) 70% c) 90% antwoord c is juist d) 99% Het lichaam van de mens bevat veel water. Hoeveel percent water is dat? a) 30% b) 60% antwoord b is

Nadere informatie

WATER FOOTPRINT antwoordblad

WATER FOOTPRINT antwoordblad Opdracht 1 In het filmpje ging het over watergebruik. Wat is de reden dat Charlotte zo veel water gebruikt? Ze denkt dat er genoeg water is. Ze vindt het heel gewoon dat er water uit de kraan komt. Jeannette

Nadere informatie

Bedreigingen. Broeikaseffect

Bedreigingen. Broeikaseffect Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd

Nadere informatie

Lees de tekst en vul nadien de cijfergegevens juist in.

Lees de tekst en vul nadien de cijfergegevens juist in. naam: Lees de tekst en vul nadien de cijfergegevens juist in. Water is geen klatergoud Water vinden overal, maar we beseffen vaak zelf niet hoe belangrijk het ook voor ons eigen leven is. Ons lichaam bestaat

Nadere informatie

Wandelen voor Water 2013

Wandelen voor Water 2013 Wandelen voor Water 2013 Eerst maar even voorstellen Frank van Batenburg Ondernemer: Bedrijfskundig Bureau Gastles over WATER Powerpoint, filmpjes, interactief met opdrachten Vragen mag je direct stellen

Nadere informatie

Waterrijk. 1. Aanzetten. 1.a Waterrijk

Waterrijk. 1. Aanzetten. 1.a Waterrijk 1. Aanzetten Waterrijk 1.a Waterrijk Jij gaat aan de slag met het dossier Waterrijk. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN STAP ONDERDEEL TIJD BESCHRIJVING 2

Nadere informatie

CONCRETE DOELEN VAKOVERSCHRIJDENDE DOELEN

CONCRETE DOELEN VAKOVERSCHRIJDENDE DOELEN CONCRETE DOELEN De leerlingen kunnen: - vertellen waar zout en zoet water voorkomen. - vertellen dat zout water niet drinkbaar is en dat het moeilijk, en duur is om er drinkwater van te maken. - het begrip

Nadere informatie

INLEIDING Iedereen waterdrager!

INLEIDING Iedereen waterdrager! INLEIDING We gebruiken dagelijks water : tanden poetsen, wassen, drinken, koken, kleren wassen, toilet doorspoelen Het volstaat om de kraan open te draaien om proper en drinkbaar water te hebben. Maar

Nadere informatie

Water en W.E.B. Aruba N.V.

Water en W.E.B. Aruba N.V. 1 Water en W.E.B. Aruba N.V. 2 INHOUDSOPGAVE Water... 3 Schoon water... 3 Zeewater... 3 Water- en Energie Bedrijf Aruba N.V.... 4 Ontzilten... 4 Waterdistributie... 5 Zuinig... 5 Literatuur... 6 3 WATER

Nadere informatie

WATER ZELFSTANDIG WERK. Naam: Inleverdatum :

WATER ZELFSTANDIG WERK. Naam: Inleverdatum : WATER Naam: Klas: Volgnummer: ZELFSTANDIG WERK Inleverdatum : 1 1. Het water Als je vanuit de ruimte naar onze planeet kijkt, is het eigenlijk onbegrijpelijk dat wij onze planeet Aarde noemen. De Aarde

Nadere informatie

Vraag 1 Jouw lichaam bestaat voor een groot deel uit water. Hoeveel procent van je lichaam is water?

Vraag 1 Jouw lichaam bestaat voor een groot deel uit water. Hoeveel procent van je lichaam is water? Drinkwater Quiz?? Vraag 1 Jouw lichaam bestaat voor een groot deel uit water. Hoeveel procent van je lichaam is water? a) 25 tot 35% b) 35 tot 45 % c) 45 tot 55% d) 55 tot 75% Antwoord vraag 1 Jouw lichaam

Nadere informatie

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces H 2 et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces Bij het ontstaan van de aarde, 4,6 miljard jaren geleden, was er geen atmosfeer. Enkele miljoenen jaren waren nodig voor de

Nadere informatie

Opdracht 1 en 2. Voorbeeld: Deze toets is dat wel moeilijk; maar het toen is erg belangrijk dat je laat hondje zien wat je kunt.

Opdracht 1 en 2. Voorbeeld: Deze toets is dat wel moeilijk; maar het toen is erg belangrijk dat je laat hondje zien wat je kunt. leestoets Opdracht 1 en 2 In de volgende teksten staan heel wat woorden te veel. Dat komt doordat er iets fout is gelopen bij het printen van de teksten: er zat een virus op de computer en daardoor zijn

Nadere informatie

Donderdag 22 maart 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Donderdag 22 maart 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Donderdag 22 maart 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Wereldwaterdag - Basisschool Heiende, Lokeren Geachte directeur en leerkrachten, Geachte burgemeester

Nadere informatie

Soms moet de lucht omhoog omdat er een gebergte ligt. Ook dan koelt de lucht af. Er ontstaan wolken en neerslag. Dit is stuwingsregen.

Soms moet de lucht omhoog omdat er een gebergte ligt. Ook dan koelt de lucht af. Er ontstaan wolken en neerslag. Dit is stuwingsregen. Samenvatting door een scholier 1790 woorden 1 juni 2016 7,9 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 2: KLIMATEN 2.1 Klimaten Waardoor is het niet

Nadere informatie

Leerlingenbundel: Waterschaarste het spel

Leerlingenbundel: Waterschaarste het spel Leerlingenbundel: Waterschaarste het spel Millenniumdoelstelling 7: Een duurzaam leefmilieu 1 Inhoud Voorwoord... 3 Waterproblemen in Namibië... 4 Acties ter plaatse... 7 Waterschaarste... 8 Voeg de afbeelding

Nadere informatie

BIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering

BIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering BIODIVERSITEIT RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering DUURZAME ONTWIKKELING INTEGRAAL WATERBEHEER BIODIVERSITEIT Wat? Belang?

Nadere informatie

Water. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Water. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Water De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Water WEGWIJZER Deze module bestaat uit drie hoofdstukken.

Nadere informatie

LES 2: Klimaatverandering

LES 2: Klimaatverandering LES 2: Klimaatverandering 1 Les 2: Klimaatverandering Vakken PAV, aardrijkskunde Eindtermen Sociale vaardigheden, burgerzin, ICT, vakoverschrijdend, samenwerken, kritisch denken Materiaal Computer met

Nadere informatie

WATER IN AL ZIJN VORMEN

WATER IN AL ZIJN VORMEN WATER IN AL ZIJN VORMEN Meteoz is een beetje sip vandaag. Buiten regent het pijpestelen! En hij wou net gaan fietsen in het bos Wanneer hij zijn vriendinnetje Nova ziet, vraagt hij zich plots af: Nova,

Nadere informatie

4 et water een niet te verspillen onontbeerlijke hulpbron

4 et water een niet te verspillen onontbeerlijke hulpbron H 4 et water een niet te verspillen onontbeerlijke hulpbron «De blauwe planeet», «het water, als bron van het leven». Twee gangbare uitdrukkingen die het belang van het water in ons dagelijks leven onderstrepen.

Nadere informatie

Eilandkrant 1.3 Dorst

Eilandkrant 1.3 Dorst WATER EN ONS LICHAAM Waar water is, is leven en zonder water kunnen mensen, dieren en planten niet overleven. Alle levende wezens zitten boordevol water. Doorheen de dag verliezen we veel vocht uit ons

Nadere informatie

Lesbrief. Watersysteem. Droge voeten en schoon water. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta

Lesbrief. Watersysteem. Droge voeten en schoon water. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Lesbrief Watersysteem Droge voeten en schoon water www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Droge voeten en schoon water Waterschappen zorgen ervoor dat jij en ik droge

Nadere informatie

Zonder WATER geen LEVEN!

Zonder WATER geen LEVEN! Zonder WATER geen LEVEN! Inleiding De volgende dagen staat het water hoog. Neen, niet het niveau van de Molenbeek, de Schelde of de Leie.; maar wel hier op jouw school. Inderdaad, water is het thema voor

Nadere informatie

INLEIDING Iedereen waterdrager!

INLEIDING Iedereen waterdrager! INLEIDING We gebruiken dagelijks water : tanden poetsen, wassen, drinken, koken, kleren wassen, toilet doorspoelen Het volstaat om de kraan open te draaien om proper en drinkbaar water te hebben. Maar

Nadere informatie

HET BESTE MEDICIJN TER WERELD antwoordblad

HET BESTE MEDICIJN TER WERELD antwoordblad Opdracht 1 Weet jij waar je poep en plas blijft nadat je hebt doorgetrokken?. Bijvoorbeeld. Het verdwijnt in het riool. Dan gaat het naar de waterzuiveringsinstallatie. Wat is je eerste indruk van de sanitaire

Nadere informatie

Inhoud 1. De zee is groot 2. Zonder zee geen leven 3. Golven 4. De zee is zout 5. De zee en rivieren 6. De kleur van de zee

Inhoud 1. De zee is groot 2. Zonder zee geen leven 3. Golven 4. De zee is zout 5. De zee en rivieren 6. De kleur van de zee De zee Inhoud. 1. De zee is groot 3 2. Zonder zee geen leven 4 3. Golven 5 4. De zee is zout 6 5. De zee en rivieren 7 6. De kleur van de zee 8 7. De kust en de branding 9 8. Sporten op zee 10 9. Werken

Nadere informatie

LESINSTRUCTIE GROEP 5/6

LESINSTRUCTIE GROEP 5/6 LESINSTRUCTIE GROEP 5/6 Bij Samsam nr. 5 2017 De zee Burgerschap Samsam komt 5 x per jaar uit met een magazine, en een werkblad. Daarbij hoort een website met filmpjes en aanvullende informatie: samsam.net

Nadere informatie

Verdeelbord van de opdrachten

Verdeelbord van de opdrachten Tentoonstelling H 2 O! De tentoonstelling De tentoonstelling H 2 O! is ontworpen als aanvulling op de film die in het Beeldenpaleis wordt getoond. De film stelt een essentiële vraag: is toegang tot water

Nadere informatie

Afdrukken pagina 2-23 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd

Afdrukken pagina 2-23 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Gebruiksaanwijzing leerdagboek Exempel Schoon water Afdrukken pagina 2-23 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Aanwijzingen Schrijf- en tekenruimte in leerdagboek

Nadere informatie

De Noordzee HET ONTSTAAN

De Noordzee HET ONTSTAAN De Noordzee De Noordzee is de zee tussen Noorwegen, Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland, Duitsland en Denemarken. De Noordzee is een ondiepe (30-200 m) randzee van de Atlantische oceaan met

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect

Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk door een scholier 1310 woorden 20 juni 2006 6,2 45 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het Broeikaseffect Inhoudsopgave Inleiding 1.0 Wat is het broeikaseffect?

Nadere informatie

Geschiedenis van de duinen

Geschiedenis van de duinen Geschiedenis van de duinen Bijna de hele Nederlandse kust bestaat uit duinen. We weten hier niet beter, dan dat dat heel normaal is. Toch is dat niet zo. De kust van Frankrijk, Spanje en Portugal bijvoorbeeld

Nadere informatie

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering Inleiding Je poetst je tanden en spoelt je mond. Hup, doorspoelen! Vieze handen? Flink wat zeep en de kraan open: hup, ook maar doorspoelen! Elke dag spoel jij vele liters schoon drinkwater door de wastafel,

Nadere informatie

WATER. station 1. com. N Werkblad

WATER. station 1. com. N Werkblad WATER station 1 Je hebt nodig: een emmer gevuld met water en de verschillende materialen uit de lijst. Leg de voorwerpen individueel in het water en controleer of ze aan het oppervlak drijven of onder

Nadere informatie

Water is onmisbaar! actieve mkb/kmo s. Dankzij EU-beleid meer banen en groei in de watersector. JOUW MENING TELT EN JOUW ACTIES OOK

Water is onmisbaar! actieve mkb/kmo s. Dankzij EU-beleid meer banen en groei in de watersector. JOUW MENING TELT EN JOUW ACTIES OOK Dankzij EU-beleid meer banen en groei in de watersector. 9 000 actieve mkb/kmo s bijna 500 000 banen JOUW MENING TELT Met het waterbeleid en de maatregelen van de EU krijgt iedereen inspraak door middel

Nadere informatie

Practicum: Hoezo Zeespiegelstijging?

Practicum: Hoezo Zeespiegelstijging? Practicum: Hoezo Zeespiegelstijging? Op de Aarde wonen er ongeveer 6 446 131 400 mensen. In België wonen er 10 584 534. De meeste mensen wonen in de bergen / in de woestijn / in de nabijheid van water/

Nadere informatie

GEEN water bij de wijn!

GEEN water bij de wijn! GEEN water bij de wijn! Water! Je gebruikt het dagelijks. Het begint al meteen s ochtends bij het wassen en het toilet doorspoelen. Daarna drink je water (puur water of in je kopje thee, ranja of in elke

Nadere informatie

Thema: Noordpool, natuur, dieren, reizen, klimaat

Thema: Noordpool, natuur, dieren, reizen, klimaat Lesbrief www.leopold.nl Auteur: Enzo Pérès-Labourette / ISBN 978 90 258 7316 5 Leeftijd: 5-8 jaar Thema: Noordpool, natuur, dieren, reizen, klimaat Wat ik bomen wil vertellen Voor het lezen Vertel aan

Nadere informatie

INLEIDING Iedereen waterdrager!

INLEIDING Iedereen waterdrager! INLEIDING We gebruiken dagelijks water : tanden poetsen, wassen, drinken, koken, kleren wassen, toilet doorspoelen Het volstaat om de kraan open te draaien om proper en drinkbaar water te hebben. Maar

Nadere informatie

Het milieu is rechtstreeks verantwoordelijk voor onze gezondheid (zuivere lucht, zuiver water zijn nodig om te overleven.)

Het milieu is rechtstreeks verantwoordelijk voor onze gezondheid (zuivere lucht, zuiver water zijn nodig om te overleven.) Samenvatting door een scholier 988 woorden 20 mei 2015 0 keer beoordeeld Vak Biologie Welke soorten verontreiniging van het milieu kennen we? Lucht verontreiniging Water verontreiniging Bodem verontreiniging

Nadere informatie

Energie uit drinkwater en afvalwater

Energie uit drinkwater en afvalwater Energie uit drinkwater en afvalwater Inhoud 1. De cyclus van de stedelijke drinkwatervoorziening en afvalwater 2. Installeren van een turbine in het drinkwaternet 2.1. De druk in drinkwaternetten 2.2.

Nadere informatie

2015 Wandelen voor Water. Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, samen met Wilde Ganzen

2015 Wandelen voor Water. Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, samen met Wilde Ganzen 2015 Wandelen voor Water Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, Twenterand, Wierden, samen met Wilde Ganzen Wat gaan we vandaag doen? Wat is Wandelen voor Water? Hoe is het eigenlijk bij ons? Voor

Nadere informatie

CHALLENGE GUIDE FIRST

CHALLENGE GUIDE FIRST CHALLENGE GUIDE FIRST LEGO LEAGUE 2017-2018 Kijk o p firstle golea g ue.nl /up voor dates de updaactuele tes Woordenlijst FIRST LEGO League 2017-2018 - Hydro Dynamics - Woordenlijst - Stichting Techniekpromotie

Nadere informatie

Handen wassen met zeep

Handen wassen met zeep HANDLEIDING DIGIBORD PRESENTATIE Handen wassen met zeep Meer informatie op hygienewerkt.info Met deze handleiding geven wij u een toelichting op de Digibord presentatie Handen wassen met zeep. Per slide

Nadere informatie

Elke liter weloverwogen

Elke liter weloverwogen Elke liter weloverwogen Water in overvloed op onze planeet. Of niet? Ongeveer 70 % van het aardoppervlak is ermee bedekt, maar toch is de voorraad water die geschikt is voor menselijke consumptie niet

Nadere informatie

Antarctica. De avonturiers Opdrachtenboekje. Uitgaven van het Pass

Antarctica. De avonturiers Opdrachtenboekje. Uitgaven van het Pass Antarctica De avonturiers Opdrachtenboekje Uitgaven van het Pass Dit opdrachtenboekje behoort tot Voornaam Voornaam Voornaam Voornaam Voornaam Voornaam Naam Naam Naam Naam Naam Naam Team Naam van de school

Nadere informatie

Kraanwater alle feiten op een rij

Kraanwater alle feiten op een rij Kraanwater alle feiten op een rij Inhoud Kraanwater is vanzelfsprekend 4 Goed voor de gezondheid 8 Zuiver van kwaliteit 12 Lekker goedkoop 18 Tips 22 Drinkwaterbedrijven 28 3 kraanwater.nu Kraanwater is

Nadere informatie

De woestijn. Uitgestrekt, droog en heet!

De woestijn. Uitgestrekt, droog en heet! De woestijn Uitgestrekt, droog en heet! Bij een woestijn denken we vaak vooral aan zand, zand en nog eens zand. Maar er zijn ook heel andere woestijnen op aarde. Er zijn bijvoorbeeld ook kleiwoestijnen,

Nadere informatie

Water en politiek in Palestina

Water en politiek in Palestina Water en politiek in Palestina Een posterpresentatie van Stefan Deconinck, KU Brussel Meer informatie: Waternet de geopolitiek van waterschaarste in het Midden-Oosten http://www.waternet.be/ Referenties

Nadere informatie

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Naam GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Groot Brittannië Groot-Brittannië is Schotland, Engeland en Wales samen. Engeland is het grootst van Groot-Brittannië en Wales het kleinst. Engeland heeft meer dan 46

Nadere informatie

Klimaat is een beschrijving van het weer zoals het zich meestal ergens voordoet, maar ben je bijvoorbeeld in Spanje kan het ook best regenen.

Klimaat is een beschrijving van het weer zoals het zich meestal ergens voordoet, maar ben je bijvoorbeeld in Spanje kan het ook best regenen. Samenvatting door Annique 1350 woorden 16 mei 2015 7,3 333 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Klimaten Paragraaf 2.2 Weer en klimaat Klimaat is een beschrijving van het weer zoals het

Nadere informatie

Practicum: Hoezo Zeespiegelstijging?

Practicum: Hoezo Zeespiegelstijging? Practicum: Hoezo Zeespiegelstijging? Op de Aarde wonen er ongeveer 6 446 131 400 mensen. In België wonen er 10 584 534. De meeste mensen wonen in de bergen / in de woestijn / in de nabijheid van water/

Nadere informatie

Het begin van de winter

Het begin van de winter WINTER 21 december WINTER 2 Het begin van de winter Vanaf 21 juni worden de dagen weer langzaam korter. De zomer duurt tot 22 of 23 september. Dan zijn de dag en de nacht overal even lang. Met andere woorden:

Nadere informatie

Opmaak-Satelliet-pam 20-06-2005 16:47 Pagina 70

Opmaak-Satelliet-pam 20-06-2005 16:47 Pagina 70 Opmaak-Satelliet-pam 20-06-2005 16:47 Pagina 70 Saharastof veroorzaakt de bruine tinten in de bewolking boven onder andere Engeland en Schotland. De tint van de Noordzee ten noorden en noordwesten van

Nadere informatie

WIST JE DaT? Elke dr ppel telt

WIST JE DaT? Elke dr ppel telt Elke dr ppel telt 1 Water bij de Toyota fabrieken Sinds 2002 hebben de productiefabrieken van Toyota in Europa het waterverbruik (m³/auto) met 54% teruggebracht. TMMF, de Toyota fabriek in Valenciennes,

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: eigen waterrekening, thuis hebben wij geen waterrekening, dus ik heb hem van iemand anders geleend maar hij most hem wel terug hebben.

Hoofdstuk 1: eigen waterrekening, thuis hebben wij geen waterrekening, dus ik heb hem van iemand anders geleend maar hij most hem wel terug hebben. Werkstuk door een scholier 1573 woorden 26 mei 2003 5,3 90 keer beoordeeld Vak Wiskunde Inhoud Inleiding De eigen waterrekening - Water gebruiken - De eigen waterrekening. De lekkende kraan - Schatten

Nadere informatie

Opdracht 1: Hoeveelheden Duurzaam water

Opdracht 1: Hoeveelheden Duurzaam water Opdracht 1: Hoeveelheden A. Handen wassen Zoek uit hoeveel water je nodig hebt voor het wassen van je handen: Zet de emmer in de gootsteen, onder de kraan. Was je handen (mag met zeep). Als je klaar bent

Nadere informatie

Drinkwater hv123. banner. AK sectie RSG Slingerbos Levant. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.

Drinkwater hv123. banner. AK sectie RSG Slingerbos Levant. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs. banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres AK sectie RSG Slingerbos Levant 28 maart 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/81465 Dit lesmateriaal is

Nadere informatie

Naar: Raad van Europa, Compasito: Manual on Human Rights Education for Children

Naar: Raad van Europa, Compasito: Manual on Human Rights Education for Children Waterdruppels Naar: Raad van Europa, Compasito: Manual on Human Rights Education for Children Leeftijd: 6-9 jaar; 9-12 jaar Duur: 60 min. Doelen Kinderen worden zich bewust worden van het duurzaam gebruik

Nadere informatie

Ons milieu, een kostbaar goed

Ons milieu, een kostbaar goed 1 Ons milieu, een kostbaar goed Datum Blz. 1. Inleiding 4 2. Soorten vervuiling 5 2.1. Luchtverontreiniging 5 2.2. Bodemvervuiling 6 2.3. Lichtvervuiling 7 2.4. Geluidsoverlast 7 2.5. Watervervuiling 8

Nadere informatie

Werkstuk wizard Hulpvragen

Werkstuk wizard Hulpvragen Hulpvragen Hulpvragen dieren Waarnemen Hoe ziet het dier eruit? Hoe beweegt het dier? Welke geluiden maakt het dier? Hoe voelt het dier aan? Hoe reageert het dier op je? Hoe neemt het dier waar? Leven

Nadere informatie

Waterkringloop vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/82660

Waterkringloop vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/82660 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 november 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/82660 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs

Nadere informatie

collect & use rainwater

collect & use rainwater rainwater Joepie het regent in België Je kan het leuk vinden of niet maar we wonen in België en het regent hier nu éénmaal vaak. Reden te meer om dit ongemak om te buigen in uw voordeel. Wist je dat regenwater

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE DE LEERLINGENHANDLEIDING VMBO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING Mensen maken op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen: aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen ontstaan uit resten

Nadere informatie

Leren voor de biologietoets. Groep 8 Hoofdstuk 5

Leren voor de biologietoets. Groep 8 Hoofdstuk 5 Leren voor de biologietoets Groep 8 Hoofdstuk 5 Weer of geen weer 1 Het weerbericht Het weer kan in Nederland elke dag anders zijn. Daarom luisteren en kijken wij vaak naar weerberichten op de radio en

Nadere informatie

SEED4GROWTH JAARREKENING EN JAARVERSLAG 2014

SEED4GROWTH JAARREKENING EN JAARVERSLAG 2014 SEED4GROWTH JAARREKENING EN JAARVERSLAG 2014 Inleiding: Over SEED 4 Growth Waar komt de zuurstof vandaan die we elk moment inademen? Waar komt water vandaan dat we drinken? Waar komt de chocolade uit onze

Nadere informatie

1. Sneeuw of regen zakken in de grond of gaan via een rivier naar zee. 2. De zon warmt zeewater op

1. Sneeuw of regen zakken in de grond of gaan via een rivier naar zee. 2. De zon warmt zeewater op Naam: Groep: STAP DE BRON Opdracht A. Waar wordt kraanwater van gemaakt? Noem tenminste twee bronnen voor kraanwater. B. Water is altijd onderweg. Hoe wordt de reis van het water ook wel genoemd? C. Hier

Nadere informatie

1 Kun je aan planten zien wat je aan moet?

1 Kun je aan planten zien wat je aan moet? 1 Kun je aan planten zien wat je aan moet? Hoofdstuk 1 Les 1 Zoek het op Bij de evenaar staat de zon hoog. Het is er warm en daardoor verdampt het water. Die warme damp stijgt op en koelt af: dan gaat

Nadere informatie

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater Nederland is een land van water. Met veel beken, sloten en rivieren. Het water dat door deze beken, sloten en rivieren stroomt noemen we

Nadere informatie

1 In het begin. In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde.

1 In het begin. In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde. 1 In het begin GENESIS 1:1-25 In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde. De aarde is nat en donker. God wil van de aarde iets heel moois maken.

Nadere informatie

Een wadi is een rivier die slechts een deel van het jaar water bevat. Je kunt er gemakkelijk grondwater winnen.

Een wadi is een rivier die slechts een deel van het jaar water bevat. Je kunt er gemakkelijk grondwater winnen. Samenvatting door een scholier 912 woorden 19 december 2017 4.8 16 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Hoofdstuk 1: 1: het Midden-Oosten Droog Groot deel Midden-Oosten heeft steppeklimaat

Nadere informatie

>Inlciding ... Wat d06 ju h6t 1i6fst in j6 vru6 tud? 3... Mijn top 3. Vraag nu twee personen uitjouw fam ilie naar hun top 3. ToP3 van...

>Inlciding ... Wat d06 ju h6t 1i6fst in j6 vru6 tud? 3... Mijn top 3. Vraag nu twee personen uitjouw fam ilie naar hun top 3. ToP3 van... >Inlciding... Wat d06 ju h6t 1i6fst in j6 vru6 tud? Mijn top 3 1 2 3.... Vraag nu twee personen uitjouw fam ilie naar hun top 3. ToP3 van.......................... 1 2 3................ ToP3 van............................

Nadere informatie

Opwarming van de aarde

Opwarming van de aarde Leerlingen Opwarming van de aarde 8 Naam: Klas: In dit onderdeel kom je onder andere te weten dat er niet alleen een broeikaseffect is, maar dat er ook een versterkt broeikaseffect is. Bovendien leer je

Nadere informatie

Wereldwaterdag leidraad voor een boeiende waterwandeling

Wereldwaterdag leidraad voor een boeiende waterwandeling Wereldwaterdag leidraad voor een boeiende waterwandeling Op 22 maart, Wereldwaterdag, gaan jullie met de kinderen op stap om een beker fris water te halen op het Blauwputplein. Net als heel wat kinderen

Nadere informatie

Opwarming van de aarde

Opwarming van de aarde Leerlingen Opwarming van de aarde 8 Naam: Klas: In dit onderdeel kom je onder andere te weten dat er niet alleen een broeikaseffect is, maar dat er ook een versterkt broeikaseffect is. Bovendien leer je

Nadere informatie

Schoon water voor iedereen?

Schoon water voor iedereen? Doelen Kerndoel 43: De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind. Kerndoel 47: De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving

Nadere informatie

o Heuvelachtig o Platteland o Boven zeeniveau o Plat o Stad o Onder zeeniveau

o Heuvelachtig o Platteland o Boven zeeniveau o Plat o Stad o Onder zeeniveau Vragenlijst overstromingen Deze vragen zijn niet bedoeld als een test. Je krijgt er geen cijfer voor. 0. Waar woon je?. In welke klas zit je?... 1. Hoe zou je het gebied waarin je woont omschrijven? (kies

Nadere informatie

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau B

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau B Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau B Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip ga je vaak op zoek naar verbanden in de tekst. Wat zijn verbanden? Een tekst bestaat uit zinnen. Het

Nadere informatie

7.9. Werkstuk door een scholier 1925 woorden 8 september keer beoordeeld

7.9. Werkstuk door een scholier 1925 woorden 8 september keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1925 woorden 8 september 2010 7.9 13 keer beoordeeld Vak ANW Water Drinkwater Drinkwater ( H2O ) is nodig voor het in leven houden van de mensen. Zonder water/ drinkwater krijgen

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Water hoofdstuk 2

Samenvatting Aardrijkskunde Water hoofdstuk 2 Samenvatting Aardrijkskunde Water hoofdstuk Samenvatting door Jordan 93 woorden 14 december 017 6,1 18 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Samenvatting Aardrijkskunde Water Hoofdstuk 1 Rivieren in China

Nadere informatie

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam

Nadere informatie

wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen

wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen Geloven, wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen pagina 10 Hoe is de wereld ontstaan? pagina 26 Waarom bestaat de mens? pagina 42 Wat is geloven? pagina 58 Wie is God? pagina 74 Waarom heeft

Nadere informatie

Een verontrustend verhaal over.. water. Maar met misschien toch nog een happy end als we allen meer ons best doen! Page 1

Een verontrustend verhaal over.. water. Maar met misschien toch nog een happy end als we allen meer ons best doen! Page 1 Een verontrustend verhaal over.. water Maar met misschien toch nog een happy end als we allen meer ons best doen! Page 1 First age Nederlanders hebben een "Lorem faam ipsum op het dolor gebied sit amet,

Nadere informatie

LESBLAD WATERKRINGLOOP GROEP 5-6

LESBLAD WATERKRINGLOOP GROEP 5-6 1 NAAM GROEP De reis van een waterdruppel Het water op aarde maakt verre reizen. De reizen van het water verlopen altijd in een rondje: de waterkringloop. Het begint met de zon De zon verwarmt het zeewater

Nadere informatie

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van

Nadere informatie

Voor het welzijn van kind en school. Klas 3!

Voor het welzijn van kind en school. Klas 3! Voor het welzijn van kind en school Klas 3! Wat is energie Energie heb je nodig om iets te doen. Je hebt het nodig om een auto mee te kunnen laten rijden, een huis mee te verwarmen of een fabriek mee te

Nadere informatie

Wat doet een haar met een glas water?

Wat doet een haar met een glas water? Simavi werkt in kwetsbare gemeenschappen aan schoon drinkwater, wc s en hygiëne en aan geplande, gezonde zwangerschappen. Gezondheid is namelijk een voorwaarde om uit armoede te komen. Dit doen wij niet

Nadere informatie

Begrijpend Iaen. IIJIER 3 Herhaling: remediëring. .. Wat is droogtd' 2 Wat Is het nut van bomen?

Begrijpend Iaen. IIJIER 3 Herhaling: remediëring. .. Wat is droogtd' 2 Wat Is het nut van bomen? Kopieerblad 9 Begrijpend Iaen.. Wat is droogtd' Droogte treedt op als de regen die mensen verwachten niet komt. Er is nergens water. De bodem droogt uit en rivieren en meren komen droog te staan. Gewassen

Nadere informatie

De Nederlanders en hun vakantiebestemmingen

De Nederlanders en hun vakantiebestemmingen Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. De Nederlanders en hun vakantiebestemmingen 1 A 2 maximumscore 1 Uit het antwoord moet blijken dat het in dit gebied

Nadere informatie