Toelichting traceringonderzoek Agrialijn Frans Janssen NVWA

Transcriptie

1 Toelichting traceringonderzoek Agrialijn 2012 Frans Janssen NVWA

2 Onderwerpen Ringrot Stand van zaken traceringsonderzoek Situatie Flevoland Situatie Goeree Overflakkee Maatregelen Toetsing Preventie 3 Ringrot Bacterieziekte met quarantainestatus Veroorzaker: Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus Langdurige overleving op materialen 2 maanden tot 2 jaar of langer Tot 5 jaar op hout aangetoond Droge en koele omstandigheden Overdracht via contact aardappelen met ingedroogd slijm op een oppervlakte 4

3 Agria 2012 stand van zaken (1) Vondst in teeltsurvey G.O. consumptie: inmiddels definitief besmet Onderzoek langs 3 lijnen: Onderzoek naar leveranciers van het pootgoed (2 4 herkomsten: Flevopolder, Groningen, 2 x Zeeuws-Vlaanderen) Pootgoed uit Flevopolder en Groningen voor aflevering gesneden. Onderzoek naar mogelijkheid besmetting in relatie met G.O. 5 Agria 2012 stand van zaken (2) Onderzoek naar leveranciers van het pootgoed (2 4 herkomsten) Herkomst pootgoedteler uit Flevopolder meest waarschijnlijk op basis van verklaring getroffen teler op G.O. Bemonstering van zusterpartijen Agria van herkomstbedrijf Flevoland: 9 telers, in totaal 152 monsters genomen eigen nateelt van herkomstbedrijf, 40 monsters afnemers: consumptieteelt, 1 ATR-teelt en 1 pootgoedteler Inmiddels 4 verdachte zusterpartijen in Agrialijn van herkomstbedrijf Flevoland, waarvan bij 3 meerdere monsters: 5, 10 en 13 verdacht Na volledige intensieve doorbemonstering van herkomstbedrijf Flevopolder: géén ringrot aangetoond (215 monsters in 10 partijen) 6

4 Impact van snijden Partij voor teler G.O. gesneden 1 monster besmet van 1 Van 5 besmette/verdachte partijen in Agrialijn zijn er 4 gesneden In nateelt van een gesneden partij is geen ringrot aangetroffen. Dit betrof kleine hoeveelheid (ca. 560 kg) in combinatie met andere herkomsten van pootgoed (200 ton opbrengst) Een verdachte partij is geteeld m.b.t. ongesneden pootgoed NVWA neemt monsters bij eerstvolgende gesneden en/of gewassen partijen na de verdacht partijen bij 6 telers (contactrisico) 7 Vervolgonderzoek Onderzoek naar 3 toeleveranciers van pootgoed aan herkomstbedrijf Onderzoek naar bedrijven die pootgoed van herkomstbedrijf op Flevopolder hebben afgenomen van oogst 2011 Focus op bedrijven die pootgoed telen Onderzoek naar andere verklaringen voor introductie op herkomstbedrijf Contacten vanuit de omgeving? 8

5 Historie ringrot in Flevoland 9 Situatie Flevoland? 2004: 4 vondsten in biologische pootaardappelen 2007: 1 vondst in pootgoed in de Flevopolder 2008: 2 vondsten op 1 biologisch pootgoedbedrijf 2009: 1 vondst in consumptieaardappelen in industriesurvey 2010: 2 pootgoedbedrijven met ringrot 10

6 Tracering vondst 2008 Risico op introductie in pootgoed via besmette consumptie Centraal sorteren Verspreiding op bedrijf waarschijnlijk via kisten Pootgoed opgeslagen in besmette kisten Opbouw tot detecteerbaar niveau al na 1 teelt mogelijk Combinatie met handelingen aan knollen? Bron van de besmetting (besmette partij consumptieaardappelen) niet gevonden 967 extra monsters 11 Tracering zomer 2009 Bintje / Zeewolde Monster besmet in industriesurvey in mei 2009 (oogst 2008) Tracering laat 4 herkomsten van gebruikt pootgoed zien Geen restanten meer om te bemonsteren Moederpartij Bintje van oogst 2007 opgeslagen en gesorteerd op bedrijf met ringrotvonst van oogst 2008 Contactrisico via sorteerlijn en kisten 12

7 Zorba (1) 2007 tracing ringrot Zorba Germany Zorba CLONAL LINE grower 2 Zorba 10 growers Zorba 2009 harvest 2008 cutted CLONAL LINE 3 grower 2 14 growers 13 growers Zorba grower 3/Zorba Zorba 2010 CLONAL LINE 1 harvest 2009 cutted negative grower 1 grower 1 grower 2 14 growers 7 growers grower 3 Zorba Zorba Zorba Zorba Zorba 1 lot contaminated 1 lot negative 1 lot contaminated 1 lot contaminated integr. Sampling 2 lots contaminated 15 out of 20 s. 7 out of 12 s. 3 out of 8 s. other 13 growers negative, incl. grower tracing ringrot Felsina Ministerie van Economische Grower 4 Zaken Toelichting traceringsonderzoek Felsina lot cont. 12 december out of 4 (+ 20) Zorba-lijn (2) 3 bedrijven met besmettingen (5 partijen) in klonaal verwante partijen van ras Zorba Klonale lijn 1 Pootgoed van oogst 2009 gesneden 2 bedrijven met besmetting (4 partijen besmet) Klonale lijn 3 14 telers in 2010, 1 besmetting Waarschijnlijk besmetverklaring Zorba partij bij 13 telers 14

8 Zorba (3) Felsina: 1 besmette partij (1 monster van 4) in integrale toetsing 2011 van een teler uit Zorba lijn 2010 Teelt Zorba-partij alleen in 2010: getoetst 1 op 5 ton en geen ringrot aangetroffen Teelt Felsina in 2010 en 2011 Extra bemonstering besmette partij 1 op 5 ton: ringrot niet opnieuw aangetroffen Bemonstering klonale Felsina partijen 1 monster per 25 ton: 200 monsters vrij van ringrot Oorzaak: contactbesmetting? 15 Ringrot verspreiding op Goeree Overflakkee 2009: vondsten in consumptie op 2 (4) bedrijven op Goeree Overflakkee 2010: 1 vondst in consumptie op Goeree Overflakkee in ras Rode Pipo 2011: najaar: vondsten in consumptie op 4 bedrijven voorjaar 2012: vondst op 1 pootgoedbedrijf => nateelt oogst 2010 besmet van twee rassen 2012: vondst op 1 pootgoedbedrijf (integrale toetsing) vondst bij consumptieteler (survey) 16

9 Analyse situatie Goeree Overflakkee Al lang sluimerende ringrotbesmettingen op G.O. Sterke relatie met gebruik ongetoetst pootgoed Snijden pootgoed op pootgoedbedrijf mogelijke verklaring voor: Opbouw van besmetting in Rode Pipo Versnelde verspreiding: ook naar Melody? Administratief veel onduidelijk over herkomst Melody-pootgoed najaar 2011 Besmetting in najaar 2011 en 2012 gerelateerd aan cluster van drie bedrijven met besmettingen in 2009, 2011 en 2012 Aanwezige besmettingen moeilijk aan te tonen Veel bedrijven geconfronteerd met maatregelen t.g.v. vondst ringrot of waarschijnlijk besmette partij 17 Vondst van ringrot heeft grote impact Voor het getroffen bedrijf: Maatregelen op partijen Vernietigen besmette partij Beperkingen aan afzet andere partijen op bedrijf Verlies pootgoedstatus van alle pootgoedpartijen Beperkingen aan de teelt over meerdere jaren Hygiënemaatregelen Drie jaar lang integrale toetsing 1 monster / 25 ton (pootgoed) Voor de sector: Imagoschade Kosten Potatopol 18

10 Aanscherpingen toetsingen op ringrot (1) Concentratie teeltsurvey in Flevoland in 2008 t/m 2012 Concentratie teeltsurvey in Z.W. NL in consumptieaardappelen in 2011 e.v. Alle bedrijven op Goeree Aandachtsbedrijven (totaal 41 bedrijven), incl. contactbedrijven en bedrijven die slechts B / WB pootgoed hebben ontvangen en niet geteeld Industriesurvey: concentratie verwerkende bedrijven in Z.W. NL 19 Aanscherpingen in toetsingen (2) Integrale toetsing pootgoed: 1 op 25 ton Per 2012: alle bedrijven die gesneden pootgoed t.b.v. de pootgoedteelt hebben gepoot Per 2012: Alle pootgoedbedrijven op G.O., incl. ATR-pootgoed Per 2013: afnemers van pootgoedbedrijven waar ringrot is aangetroffen of een WB partij is geteeld Per 2013: pootgoedtelers die pootgoed snijden 20

11 Voorkomen door onderkennen risico s Gebruik gecertificeerd en ATR pootgoed Bepaalde herkomstlanden van (poot)aardappelen blijven riskant Mijdt Oostbloklanden Bulkwagens vormen een risico Consequente toepassing transportprotocol NAO van groot belang Voer pootgoed aan in nieuwe big-bags 21 Vervolg risico s Centrale verwerking van consumptieaardappelen van derden in combinatie met pootgoed zeer riskant Hygiëneprotocol wordt geïmplementeerd Snij geen pootgoed Zeker niet voor pootgoedteelt Zeker niet op pootgoedbedrijf Niet voor teelt consumptieaardappelen Overdracht via kisten extra risicovol (hout & grillig patroon) Maak bij aflevering in kisten afspraken over niet gebruiken van deze kisten door anderen Bewaren pootgoed van/bij derden in eigen kisten 22

12 Vervolg risico s Ook afkiemen draagt bij aan versmering Systematisch reinigen en ontsmetten voorkomt verspreiding & overleving Jaarlijks en bij kritische overgangen Machines & kisten Ken de risico s van bedrijven waarmee u samenwerkt Zie 23