Titel Nota van Uitgangspunten planmer Kempen versie 2

Transcriptie

1 Titel Nota van Uitgangspunten planmer Kempen versie 2 Datum 25 april 2019 Auteur Steven Velthuijsen Inleiding De Kempengemeenten (Eersel, Bladel, Bergeijk, Reusel-De Mierden en Oirschot) stellen, in samenwerking met de provincie Noord-Brabant, een planmer op voor grootschalige zonne- en windenergie. Dit PlanMER dient ter onderbouwing van een beleids- en toetsingskader voor grootschalige zonne- en windenergie. Het planmer wordt opgesteld om de mogelijke milieueffecten van zonne- en windenergieprojecten te onderzoeken. De notitie reikwijdte en detailniveau (NRD) heeft ter inzage gelegen tot en met 26 februari Als aanvulling hierop en ter uitwerking van de varianten die onderzocht worden in het planmer, is deze nota opgesteld. Door deze varianten te onderzoeken kan een voorkeursvolgorde bepaald worden voor de gebieden voor windenergie, de landschappelijke impact en spreiding van zonne-energie en wanneer welke vorm van energie het beste toegepast kan worden. Deze nota van uitgangspunten baseert zich zoveel mogelijk op het Haalbaarheidsonderzoek grootschalige wind- en zonne-energie de Kempen van Pondera Consult (hierna: Haalbaarheidsonderzoek). De belangrijkste uitgangspunten zijn met afwijkende opmaak uitgelicht.

2 WINDENERGIE Ruimte voor windenergie Om te komen tot realistische MER-alternatieven is eerst bepaald welke gebieden als harde belemmeringen gezien moeten worden (Figuur 1). Hieronder vallen: I - Infrastructuur: rijkswegen, gas- en buisleidingen, hoogspanninsgverbindingen en de 300 voets-zone rondom vliegveld Eindhoven 1. Ook bestaande windturbines zijn als harde belemmering opgenomen. II Gevoelige objecten (woningen): bij het bepalen van harde belemmeringen rondom woningen is uitgegaan van een afstand van 400 meter rondom gevoelige objecten (woningen en andere geluidsgevoelige objecten en terreinen). III Natuur: In het planmer wordt gerealiseerd Natuurnetwerk Brabant (NNB) als harde belemmering meegenomen (hieronder vallen ook alle Natura 2000-gebieden). Figuur 1 Harde belemmeringen voor windenergie binnen het zoekgebied Kempengemeenten. 1 Dit is een zone waarbinnen de radarhinderverstoring op een hoogte van 300 voet wordt berekend. De ervaring leert dat plaatsing van windturbines binnen deze zone vrijwel onmogelijk is. Ook werken met kleinere windturbines dan gebruikelijk biedt hierbij weinig soelaas. Pagina 2 van 15

3 Daarnaast zijn er nog enkele zachte belemmeringen te definiëren, te weten: voetszone radar: het gebied waarbinnen radarhinderverstoring wordt berekend op een hoogte van 500 voet. Plaatsing van windturbines binnen deze zone is lastig, maar niet op voorhand uit te sluiten. Optimalisatie (bv door gebruik te maken van kleinere windturbines, of door opstellingen in een bepaalde richting te plaatsen) kan nodig zijn. - VDF Veldhoven: Binnen het toetsingsvlak moet voor windturbines hoger dan 72 meter worden getoetst of zij geen onaanvaardbare verstoring van de VDF apparatuur veroorzaken. Valt binnen 500 voetszone, die daarmee maatgevend is. - Nog te realiseren NNB: dit zijn gebieden die planologisch reeds als natuurgebied zijn aangewezen, maar waar de natuur nog niet daadwerkelijk gerealiseerd is. Plaatsing van windturbines in deze gebieden is momenteel strijdig met de provinciale verordening, maar of er sprake is van ecologisch onaanvaardbare verstoring is nog niet op voorhand duidelijk. - Radarvlak Kleine-Brogel (België): het zuidoostelijk deel van het plangebied valt onder het toetsingsvlak van de radar van vliegbasis Kleine-Brogel in België. Op dit moment is niet duidelijk tot wat voor belemmeringen dit kan leiden, maar het is een aandachtspunt. - Militair oefenterrein Oirschotse heide. De zachte belemmeringen zijn op onderstaande figuur weergegeven: Figuur 2 Zachte belemmeringen voor windenergie in de Kempengemeenten. Bij het formuleren van alternatieven worden deze gebieden niet uitgesloten, maar wel van gepaste attentie voorzien. Pagina 3 van 15

4 Op basis van de harde belemmeringen blijven de volgende gebieden over: Figuur 3 Gebieden zonder harde belemmeringen voor windenergie (groene gebieden). Ter indicatie zijn ook de zachte belemmeringen weergegeven, waarbij het VDF toetsingsvlak niet is getoond, omdat dit geheel binnen de 500-voetszone van de Defensieradar valt. MER-alternatieven windenergie Om in het PlanMER een zinvolle analyse en vergelijking te maken van verschillende alternatieve opstellingen voor windenergie is het formuleren van MERalternatieven van groot belang. Hiertoe is de volgende methode gehanteerd: 1) Formuleren van inrichtingsprincipes die leiden tot onderscheidende MERalternatieven. Dit zijn feitelijk de MER-alternatieven. 2) Afbakenen van potentiële windparklocaties die passen binnen de inrichtingsprincipes en een representatief beeld geven daarvan. 3) Intekenen van windturbineopstellingen binnen de windparklocaties. Voor een aantal van de te onderzoeken milieueffecten is het immers noodzakelijk om te werken met concrete stippen op de kaart in plaats van vlakken. Pagina 4 van 15

5 Hieronder staan de door ons gehanteerde inrichtingsprincipes, waarbij in een kaart ook direct windparklocaties zijn aangemerkt (indicatief), waarbij een minimum van 3 windturbines is aangehouden per windpark. De individuele windturbineposities worden in een later stadium ingetekend. Hierbij wordt een minimale onderlinge afstand aangehouden van 600 meter (4 x de rotordiameter). Infrastructuur: een alternatief waarbij aansluiting wordt gezocht bij grootschalige infrastructuur (het Wilhelminakanaal, de rijkswegen A58 en A67 en de provinciale wegen N269, N284, N395 en N397). Daartoe wordt enkel gekeken naar mogelijkheden parallel aan en op minder dan 1 kilometer afstand van de genoemde (vaar)wegen. Figuur 4 Zones van 1 km aan weerszijden van grootschalige infrastructuur, met daarin indicatief windparklocaties aangemerkt. Pagina 5 van 15

6 Leefomgeving: een alternatief dat concentraties van verblijvenden ontziet. Daartoe wordt een minimale afstand van 1 kilometer tot woonkernen en recreatiebestemmingen aangehouden en 500 meter tot alle verspreide woonbebouwing. Figuur 5 Gebieden op grote afstand (>1km) van woonkernen en vakantieparken met daarin indicatief windparklocaties aangemerkt. Pagina 6 van 15

7 Natuur & Landschap: een alternatief dat waardevolle natuurgebieden ontziet, zowel vanwege ecologie als recreatie. Daartoe wordt een minimale afstand van 500 meter aangehouden tot grote natuurgebieden. Daarnaast wordt overdraai boven NNB (zowel bestaand als gerealiseerd) voorkomen door een minimale afstand van 80 meter aan te houden tot dergelijke gebieden. Figuur 6 Gebieden op afstand van grote natuurgebieden (>500m). Daarnaast is overdraai boven Natuurnetwerk Brabant voorkomen door een afstand van 80m tot al dergelijke gebieden aan te houden. Pagina 7 van 15

8 Overig: om de volledige potentie van grootschalige windenergie in de Kempengemeenten in beeld te brengen is ook een alternatief opgenomen waarin alle windparklocaties zijn meegenomen waar geen harde belemmeringen optreden, maar die niet binnen de hierboven beschreven alternatieven vallen. Figuur 7 Het alternatief overig omvat de locaties die binnen geen van de eerdere alternatieven vallen (zwarte ovalen). Ter illustratie zijn op deze figuur ook de harde belemmeringen voor windenergie ingetekend. Pagina 8 van 15

9 Afmetingen windturbines Het planmer werkt met referentiewindturbines: het is niet het doel om de effecten van verschillende afmetingen windturbines in beeld te brengen. Dat is een detailniveau dat beter past bij individuele projecten (en dus een projectmer). Teneinde wel een beeld te krijgen van de milieueffecten van windparken is een representatief windturbinetype gekozen, dat qua afmetingen en geluidsproductie niet uitzonderlijk is. Met andere woorden: er bestaan grotere en kleinere windturbines en windturbines met hogere en lagere geluidsproductie. Het gekozen referentietype is de Vestas V150 4,0 MW. Voor wat betreft de ashoogte maken wij onderscheid tussen het gebied dat binnen de 500-voetszone van Eindhoven Airport valt en het gebied daarbuiten. Ervaring leert dat plaatsing van windturbines binnen de 500-voetszone lastiger is, en dat de afmetingen van de windturbines hierbij leidend zijn. Daarom wordt het volgende onderscheid gemaakt: Buiten 500-voetszone: ashoogte 150 meter (tiphoogte 225m) Binnen 500-voetszone: ashoogte 100 meter (tiphoogte 175m) Belangrijke noot: de windturbines waarmee in het PlanMER wordt gerekend zijn niet worst-case. Het is niet zo dat hiermee grotere (of kleinere) windturbines worden uitgesloten. De precieze effecten van de windturbine-eigenschappen kunnen van locatie tot locatie verschillen en dienen op projectniveau (bijvoorbeeld in een project- MER of m.e.r.-beoordeling) nader te worden onderzocht. Radarhindertoetsing Doordat wij plaatsing in de 500-voetszone niet bij voorbaat uitsluiten zullen er in het MER ook windturbines binnen de 500-voetszone worden geprojecteerd. Nadat de MER-alternatieven zijn bepaald en beoordeeld, maar voordat er een voorkeursalternatief is bepaald willen wij door TNO een doorrekening laten doen van een opstelling (mede in overleg met TNO te bepalen), om de haalbaarheid van windturbines op verschillende locaties binnen de 500-voetszone te onderzoeken. Deze informatie kan vervolgens gebruikt worden bij het formuleren van een voorkeursalternatief. Pagina 9 van 15

10 ZONNE-ENERGIE Definitie grootschalig Het beleid- en toetsingskader waar het planmer een onderbouwing van is beperkt zich tot grootschalige zonne- en windenergie. Dat bepaalt dus ook de reikwijdte van het planmer. Onder grootschalige zonneparken worden alle zonneparken geschaard waarvoor een bestemmingsplanwijziging nodig is. Voor al dergelijke zonneparken wordt de landschappelijk impact in het MER onderzocht, en wordt per landschapstype de draagkracht bepaald. Alternatievenbepaling zonneparken De alternatievenbepaling voor zonneparken begint met de mogelijkhedenkaart uit het haalbaarheidsonderzoek: Figuur 8 Mogelijkhedenkaart zonneparken. Data overgenomen uit Haalbaarheidsonderzoek. Voor het bepalen van alternatieven voor zonne-energie heeft Roenom de volgende werkwijze bedacht: Pagina 10 van 15

11 Om de onderzoeksgebieden op een zinvolle en overzichtelijke manier te kunnen beoordelen, dienen de gebieden nader afgebakend te worden tot kleinere zelfstandig te beschouwen deelgebieden. Deze afbakening van gebieden gebeurt op basis van landschappelijke, geografische of anderszins logische begrenzingen. Wij gaan in de basis uit van de landschappelijke indeling zoals die gesteld wordt in de provinciale structuurvisie. Deze geeft aan dat er in de Kempengemeenten 6 verschillende gebieden zijn: Bebouwd gebied (wordt buiten beschouwing van het planmer gelaten) Heide (ligt vrijwel volledig in het NNB) 2 Jong Bos (ligt vrijwel volledig in het NNB) Oud bos (ligt vrijwel volledig in het NNB) Jonge zandontginning Oude zandontginning Figuur 9 Landschappen t.b.v. alternatievenbepaling zonne-energie. 2 Een uitzondering is de Oirschotse heide: deze is grotendeels in gebruik als militair oefenterrein, en daarom geen onderdeel van het NNB. Hoe met deze uitzondering wordt omgegaan bepalen wij op een later moment. Pagina 11 van 15

12 Daarmee zijn er op hoofdlijnen twee te onderzoeken gebieden, de twee zandontginningsgebieden. Tijdens deze stap gaan wij echter ook beoordelen of een extra onderverdeling gewenst is. Dit gebeurt op basis van de uitkomsten van de analyse van het huidige landschap. Te denken valt aan het toevoegen van de beken/beekdalen als landschappelijk gebied. Daarnaast zou een extra indeling buitengebied direct aangrenzend aan dorpen nuttig kunnen zijn, omdat voor zonneparken nabij grote aantallen omwonenden wel eens afwijkende eisen worden gesteld voor visuele afscherming. Zijdelings wordt ook gekeken of zich nog bijzondere situaties voordoen waardoor zonneparken niet of lastig realiseerbaar zijn in bepaalde gebieden. Denk hierbij aan landschappen waarin veel hoogspanningtracés, hoofdgasleidingen, etc. aanwezig zijn (deze zijn in beginsel niet uitgesloten maar hiervoor gelden andere ruimtelijke uitgangspunten bij realisatie). Pagina 12 van 15

13 ZON EN WIND Omdat het planmer ter onderbouwing dient van zowel wind- als zonne-energiemoet in het planmer ook inzichtelijk gemaakt worden wat de milieueffecten zijn van een combinatie van zon en wind. Dit wordt gedaan aan de hand van enkele scenario s die in een latere fase verder worden vormgegeven. In het Haalbaarheidsonderzoek is hier reeds op voorgesorteerd door middel van een aantal concentratiegebieden zon & wind. Ook uit het participatietraject kunnen gebieden naar voren komen die als energielandschap geschikt zouden zijn. Ten tijde van het opstellen van deze nota van uitgangspunten is nog niet voldoende informatie bekend om de wijze van beoordeling van combinaties vorm te geven. PLANNING In overleg met het projectteam hebben wij de planning opgesteld die op de volgende pagina is getoond. Aandachtspunten bij deze planning: Een groot deel van de inzageperiode ligt in de zomervakantie. Het Beleids- en toetsingskader (BTK) wordt niet in ontwerp ter inzage gelegd. Daarmee wordt afgeweken van de procedurevereisten voor een MER. Dat betekent dat het MER later niet zonder meer gebruikt kan worden ter onderbouwing van gemeentelijke sectorale structuurvisies. Daarnaast heeft dat tot gevolg dat voor planmerplichtige besluiten niet kan worden teruggevallen op het Kempenbrede planmer. Ten tijde van de inzageperiode is het voorkeursalternatief (naar verwachting) nog niet bekend. Dat betekent dat enkel zienswijzen kunnen worden ingediend over de MER-alternatieven. Eventuele input op het VKA en voorsorterend op het BTK kan na sluiting van de inzagetermijn nog verwerkt worden in de eindversie van de BTK. In verband met de tijdsdruk is hiervoor echter niet veel tijd beschikbaar. Pagina 13 van 15

14 Wij voorzien de volgende weekplanning. Hierbij is de zomervakantie rood gearceerd weergegeven. PlanMER BELEIDSKADER Participatie Week Begint op Overleggen Opstellen Aanlevertermijnen Commissie Raad mrt 4W Nota van Beantwoording mrt apr PT apr Nota van Uitgangspunten apr 4W apr BO apr NvU definitief mei Begin opstellen BTK (excl. ruimtelijk deel) mei 4W Bijeenkomsten input BTK mei mei BO/PT jun Concept planmer (ex VKA) jun 4W Commentaarronde jun Eindconcept planmer (ex VKA) jun MO ConceptMER ter inzage Formuleren voorlopig VKA jul (excl. VKA) jul 4W/BO/VAK jul VAK Opstellen concept BTK (incl. ruimtelijk deel) jul VAK jul VAK aug VAK Beantwoorden zienswijzen Bijeenkomsten concept BTK (incl VKA) aug VAK aug Eindversie BTK aug Commissie m.e.r. Bladel/Bergeijk sep sep Oirschot sep Reusel-De Mierden sep sep Bergeijk okt Eersel Bladel okt Oirschot okt Reusel Oirschot okt Bergeijk nov Bladel/Reusel nov Eersel/Reusel nov nov Eersel/Oirschot (niet typen of selecteren voorbij deze lijn

15 Bosch & Van Rijn Groenmarktstraat AV Utrecht Tel: Mail: Web: Bosch & Van Rijn 2019 Behoudens hetgeen met de opdrachtgever is overeengekomen, mag in dit rapport vervatte informatie niet aan derden worden bekendgemaakt. Bosch & Van Rijn BV is niet aansprakelijk voor schade door het gebruik van deze informatie.