Ontwerp advies over tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

Transcriptie

1 Ontwerp advies Ontwerp advies over tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan Bestemd voor Werkcommissie Milieuhygiëne Datum vergadering Nummer bijlage 1 Coördinator + datum Nagezien door + datum Referentie Bestandsnaam Dirk Uyttendaele namens Edward Van Keer, 16 juni 2014 Jan Verheeke, 02/L3/K2/2014/ ontwerpadvies tweede algemeen oppervlaktedelfstoffenplan v3 Toelichting Tijdens de vergadering van 5 juni 2014 werd gediscussieerd over de versie van voorontwerpadvies van het secretariaat. De nieuwe versie kwam aan bod op de vergadering van 12 juni. Tijdens die vergadering werd beslist om de voorliggende versie aan een schriftelijke procedure te onderwerpen. Dirk Uyttendaele namens Edward Van Keer

2 Ontwerp advies tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan Advies over het voorontwerp van tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan (AOD2) Datum van goedkeuring 19 juni 2014 Volgnummer 2014 [ klik voor het volgn ] Coördinator + adres Dirk Uyttendaele namens Edward Van Keer, edward.van.keer@minaraad.be Co-auteur + adres [ klik voor naam co-auteur ], [ adres ]

3 Inhoud Krachtlijnen... 3 Procesbeschrijving... 4 Dossierbeschrijving... 5 Aanbevelingen... 8 Lijst van afbeeldingen Lijst van tabellen Referentielijst Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

4 Krachtlijnen De Raden zijn verheugd dat AOD2 in belangrijke mate tegemoet komt aan het gezamenlijk advies van de Raden bij het voorontwerp van AOD1. 1 De Raden staan achter de voorgestelde aanpak om zelfvoorzienend te zijn, als dit ertoe leidt dat de milieuimpact globaal vermindert. Gezien de bestaande en geplande Vlaamse voorraden voor bouwzand vooral in Limburg gelegen zijn en er dichterbij gelegen opties zijn voor het westelijke deel van Vlaanderen door aanvoer vanop het Belgisch Continentaal Plat en vanuit het Nederlandse deel van het Schelde-estuarium, vragen de Raden om, naast de net opgestarte GRUP-processen voor extra bouwzandvoorraden in Limburg, simultaan actief in te zetten op overleg met de federale (Belgische) overheid en de Nederlandse overheid. Zo kan bij het nemen van beslissingen over de bevoorrading van bouwzand beter gekozen worden voor het scenario dat economisch, sociaal en ecologisch zo optimaal mogelijk is. De Raden vragen ook met aandrang dat het middenveld hierbij op participatieve wijze (conform andere RUP processen zoals bv. AGNAS) betrokken wordt. De Raden betreuren dat de indruk gewekt wordt dat nieuwe bouwconcepten nauwelijks of niet kunnen bijdragen tot het beperken van de behoefte aan oppervlaktedelfstoffen en/of aan de beperking van de milieu-impact. De Raden vragen ook om in de tekst te verwijzen naar de ideeën van flexibel en dynamisch bouwen en hergebruik van gebouwelementen, zoals in het preventieprogramma materiaalbewust bouwen in kringlopen De Raden merken ook op dat er wel heel veel informatie over het gebruik van oppervlaktedelfstoffen voor gebouwen in de tekst terug te vinden is goed voor een vijfde van het verbruik hiervan-, maar weinig of geen informatie van de toepassingen waarin oppervlaktedelfstoffen worden gebruikt. Tenslotte merken de Raden op dat de schattingen van de benodigde hoeveelheden in de toekomst nog beter onderbouwd zouden kunnen worden. 1 Advies van 27 september 2007 over het voorontwerp algemeen oppervlaktedelfstoffenplan ( ) 3 Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

5 Procesbeschrijving Datum adviesvraag 27 mei 2014 Naam adviesvrager + functie Rechtsgrond van de adviesvraag Adviestermijn Samenwerking Overlegcommissie Joke Schauvliege, Vlaams minister voor Leefmilieu, Natuur en Cultuur, kabinet.schauvliege@vlaanderen.be Art 5, VLAREOP 30 dagen Met SERV? Werkcommissie Milieuhygiëne Vergaderingen: soort + datum 5 juni Het dossier bestaat uit: a) Een beslissingsfiche (1 pagina), b) Een nota aan de leden van de Vlaamse Regering (5 pagina s), c) Voorontwerp van tweede algemeen oppervlaktedelfstoffenplan (246 pagina s), d) Verwerking advies OVAM (8 pagina s), e) Adviezen administraties en instellingen (12 pagina s), f) Verwerking van de adviezen van administraties en instellingen beleidsdomein Leefmilieu en Natuur en van O.V.O. (7 pagina s), g) Adviezen van de beleidsdomeinen Onroerend Erfgoed, Mobiliteit en Openbare Werken en Ruimtelijke Ordening (8 pagina s), h) Verwerking van de adviezen van de andere beleidsdomeinen (11 pagina s), i) Akkoord van de minister van Begroting (1 pagina). Naar aanleiding van de beslissing van de Vlaamse Regering, d.d. 23 mei 2014 (VR/ DOC.837) en in uitvoering van punt 2 van de beslissingsfiche, verzoekt Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, Joke Schauvliege, de Minaraad om een advies uit te brengen over het voorontwerp van tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan, volgens de gewone procedure. 4 Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

6 Dossierbeschrijving [1] De Vlaamse Regering keurde op 10 juli 2008 het eerste Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan (AOD1) definitief goed. Overeenkomstig de bepalingen van artikel 5 van het besluit van de Vlaamse Regering houdende regels tot uitvoering van het oppervlaktedelfstoffendecreet (VLAREOP) wordt het algemeen oppervlaktedelfstoffenplan vijfjaarlijks geëvalueerd. [2] De evaluatie van het AOD1 geeft aanleiding tot een noodzakelijke actualisatie. Het voorontwerp van tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan (AOD2) actualiseert niet alleen de inhoud van AOD1, maar houdt ook rekening met de goedgekeurde wijzigingen van het Oppervlaktedelfstoffendecreet. Zo wordt met name de inhoud van het Algemeen oppervlaktedelfstoffenplan afgestemd met het Materialendecreet. Daarbij wordt het begrip afvalstoffen vermeden. Daarnaast wordt per Vlaamse oppervlaktedelfstoffensoort een beschrijving van de indicatieve hoeveelheid die bij wijze van langetermijndoelstelling voor een termijn van 25 jaar moet verzekerd worden, opgenomen. En er wordt een actieprogramma opgenomen dat bij wijze van kortetermijndoelstelling een minimale hoeveelheid bevat die voor de komende 5 jaar moet verzekerd worden. [3] Het AOD2 is opgebouwd uit de volgende delen: a) Deel 0: samenvatting b) Deel 1: Inleiding c) Deel 2: Het (huidige) Vlaamse oppervlaktedelfstoffenbeleid d) Deel 3: Situering van het Vlaamse oppervlaktedelfstoffenbeleid in een breder kader e) Deel 4: Behoefte-onderbouwing voor de toekomstige bevoorradingsverzekering f) Deel 5: Natuursteen in Vlaanderen g) Deel 6: Toekomstvisie, acties en maatregelen h) Deel 7: Achtergronddocument i) Deel 8: Referenties Deel 7 is een uitgebreid achtergronddocument. Achtereenvolgens worden behandeld: - Vlaamse oppervlaktedelfstoffen en ontginningen - Alternatieve grondstoffen 5 Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

7 Thema s, projecten en evoluties relevant voor een duurzaam oppervlaktedelfstoffenbeleid - Huidig grondstoffenverbruik en grondstoffenstromen - Uitvoering actieplan eerste Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan Deel 4 confronteert op basis van gegevens uit het achtergronddocument de bestaande voorraden met de vastgestelde behoefte. Deel 5 bevat een beschrijvend overzicht van de in Vlaanderen voorkomende natuurstenen, een beschrijving van zowel het gevoerde overleg als de acties en studies die zowel door het beleidsveld Natuurlijke Rijkdommen als door het beleidsveld Onroerend Erfgoed specifiek voor de Diestiaan ijzerzandsteen werden uitgevoerd. Dit kadert in het onderzoek naar de mogelijkheden om Vlaamse monumenten met streekeigen natuursteen te restaureren. Deel 6 beschrijft, uitgaande van alle voorgaande delen en van het achtergronddocument (deel 7) een visie en een actieplan voor AOD2. [4] In de samenvatting (deel 0) kan globaal uit punt 0.3 geconcludeerd worden dat er in het AOD2 geen voorstellen geformuleerd worden om voor de komende 5 jaar acties te ondernemen die moeten resulteren in bijkomende oppervlaktes ontginningsgebied voor kwartszand, klei van de Kempen, Klei van Ieper, alluviale klei en Polderklei, Leem, Boomse klei en dakpannenklei. Voor bouw- en vulzand zal in uitvoering van de startbeslissingen van de Vlaamse Regering van 4 april 2014 het nodige gedaan worden om ca. 30 miljoen m 3 bouwzand als bijkomende reserve op te bouwen via bijkomende ontginningsgebieden. Er wordt ook als actie voorzien om binnen de komende 5 jaar een delfstoffennota Zand in Vlaanderen op te maken om de maatschappelijke vraag naar bouw- en vulzand te beantwoorden. Daarbij zal het inzetten van secundaire materiaalstromen verder geoptimaliseerd worden en zullen ook de resultaten in rekening gebracht worden van het studieproces dat zal doorlopen worden m.b.t. de mogelijke rol van de waterwegbeheerders in de duurzame voorziening in minerale bouwgrondstoffen op en langs het waterwegennetwerk. De resterende hoeveelheid bouw- en vulzand die nodig is om de behoefte in te vullen voor een termijn van 25 jaar volgens het scenario van de verhoogde zelfvoorziening 2, zal pas na de eerstvolgende vijfjaarlijkse evaluatie 2 Het scenario van de verhoogde zelfvoorziening gaat er van uit dat Vlaanderen voor 50% in zijn eigen behoefte van primair bouwzand voorziet. Een zelfvoorzieningsgraad van minstens 50% wordt als realistisch beschouwd, zeker omdat de jaren 2010 en 2011 gekenmerkt worden door de economische 6 Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

8 van het AOD2 worden opgenomen in een delfstoffennota. De hoeveelheid die ondertussen via vraaggestuurde ontginningsprojecten kan worden ingevuld, zal in deze delfstoffennota in rekening gebracht worden. In het kader van de actie actualisering van behoeftes en reserves van specifieke Vlaamse oppervlaktedelfstoffen zal een actualisering doorgevoerd worden van de bestaande reserves en de behoeftes van zowel de Boomse klei als de dakpannenklei. Deze zullen worden weergegeven in de respectievelijke delfstoffennota s Boomse klei en dakpannenklei. Momenteel bedraagt de totale oppervlakte ontginningsgebied in Vlaanderen ha. Hierbij dient wel vermeld te worden dat voor een aantal delfstoffenzones initiatieven lopende zijn die een impact zullen hebben op dit ruimtebeslag. De besluitvormingsprocedures hierrond staan echter nog niet ver genoeg om deze nu al te kwantificeren. [5] Het actieplan voorziet in vier clusters: a) Cluster 1: duurzaam oppervlaktedelfstoffenbeleid b) Cluster 2: actieplan alternatieve materialen c) Cluster 3: geologische kennisopbouw van de Vlaamse ondergrond d) Cluster 4: kennisverspreiding crisis waarin de vraag naar grondstoffen eerder laag was. Dit scenario zal minder dan 50% zelfvoorziening garanderen als de economische conjunctuur verbetert en de grondstoffenbehoefte stijgt. Ter vergelijking: in 2000, tijdens de hoogdagen van de grindwinning, bedroeg de zelfvoorzieningsgraad voor bouwzand 64% (Bron: PWC, 2000). In dit scenario van 50% zelfvoorziening is er nog voor 8,2 jaar voldoende voorraad bouwzand in de bestaande vergunde ontginningsgebieden en voor 8,07 jaar in de potentieel vergunbare ontginningsgebieden uit de startbeslissing van de VR van 4 april Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

9 Aanbevelingen [6] De Raden zijn verheugd dat AOD2 in belangrijke mate tegemoet komt aan het gezamenlijk advies van de Raden bij het voorontwerp van AOD1. 3 Vooral de opname van een uitgebreid achtergronddocument met heel veel nuttige gegevens om het AOD2 stevig te onderbouwen, wordt ten zeerste geapprecieerd. De behoefteraming van primaire grondstoffen in de toekomst wordt zo veel beter onderbouwd en laat een meer planmatige aanpak van de delfstoffenwinning toe. [7] In AOD2 wordt gepleit om zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn inzake oppervlaktedelfstoffen, gezien de resultaten van de studie Onderzoek duurzame bevoorrading: gebruik lokale oppervlaktedelfstoffen of import van minerale grondstoffen uit Uit deze studie blijkt immers via scenario- en sensitiviteitsanalyse dat verhoogd transport ingevolge import, leidt tot een verhoging van emissies van broeikasgassen en luchtverontreinigende stoffen. Bovendien blijkt uit de studie dat het (in beperkte mate) voor extra lokale werkgelegenheid zorgt. Duurzame ontwikkeling houdt in dat, wanneer er lokale grondstoffen (zowel primaire als alternatieven) beschikbaar zijn, ze ook best lokaal gebruikt worden. De Raden staan dan ook achter deze voorgestelde aanpak. De Raden merken hierbij wel op dat bij de toepassing van het zelfvoorzieningsprincipe er moet over gewaakt worden dat de milieu-impact van het transport effectief gemiddeld verkleint. In grensregio s kan het immers zijn dat de transportafstand tot ontginningsgebieden net buiten Vlaanderen, korter is dan de transportafstand tot Vlaamse ontginningsgebieden. In dergelijke gebieden is een bevoorrading vanuit de ontginningsgebieden net buiten Vlaanderen te verkiezen. In dit kader wijzen de Raden er op dat de ontginningen op het Belgisch Continentaal Platdeel van de Noordzee, in het Nederlandse Scheldeestuarium en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest best (deels) bijgeteld worden bij de Vlaamse ontginningsvoorraden om de zelfvoorzieningsgraad te berekenen. Deze ontginningen worden logischerwijze immers best op een zo kort mogelijke afstand landinwaarts gebruikt, en dus best vooral in West-, Oost- en Zeeuws Vlaanderen en het westelijke deel van de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant gebruikt, eerder dan hier vooral delfstoffen uit bijvoorbeeld Limburg in te zetten. Naast de start van de opmaak van drie GRUP s voor de winning van vul- en bouwzanden, waarvan de bulk 3 Advies van 27 september 2007 over het voorontwerp algemeen oppervlaktedelfstoffenplan ( ) 4 ARCADIS Onderzoek duurzame bevoorrading: gebruik lokale oppervlaktedelfstoffen of import van minerale grondstoffen. Studie uitgevoerd in opdracht van LNE-ALBON. 8 Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

10 zich, net als de bestaande Vlaamse voorraden bouwzand, in Limburg bevinden, moet volgens de Raden dan ook actief ingezet worden op overleg met de federale (Belgische) overheid en de Nederlandse overheid om de bevoorrading van bouwzand voor het westelijke deel van Vlaanderen ook in de toekomst op een zo economisch, sociaal en ecologisch optimaal mogelijke wijze te verzekeren. [8] Bovendien wijzen de Raden er nog geen duidelijkheid is op het terrein over op dat de startbeslissing van de Vlaamse Regering van 4 april 2014 erg omstreden is op het terrein. Dit plan houdt rekening met concrete initiatieven die pas opgestart zijn en waarvan de afloop nog niet zeker is.bv. voor het geplande ontginningsgebied in Meeuwen-Gruitrode stelt de voorstudie dat er zeer significante effecten te verwachten zijn op NATURA 2000, o.a. voor de natte heidehabitats. Zelfs in het mimimaal scenario qua ontginning zou er 60 ha bestaand habitat verloren gaan, en 300 ha t.o.v. het herstelscenario. Ook procesmatig wijzen de Raden er op dat participatie en inspraak niet gegarandeerd is. Het middenveld is niet vertegenwoordigd in de begeleidingsgroep, wat in andere buitengebied (zgn. AGNAS) RUPs nochtans standaard is. [9] In AOD2 wordt ook verwezen naar en uitgebreid geput uit de studie nieuwe bouwconcepten en het effect op het gebruik van oppervlaktedelfstoffen. 5 De Raden betreuren dat door een selectief verwijzen naar bepaalde conclusies de indruk hierbij gewekt wordt dat nieuwe bouwconcepten nauwelijks of niet kunnen bijdragen tot het beperken van de behoefte aan oppervlaktedelfstoffen en/of aan de beperking van de milieu-impact. Zo wordt in de tekst gesteld: In de huidige situatie is het initiële verbruik van grondstoffen voor de woningbouw verantwoordelijk voor 15,3% van de in AOD1 vermelde behoefte in Vlaanderen (en 19,6% op basis van de MDOcijfers in 2010). Volgens het toekomstscenario met sterk gestegen marktacceptatie bedraagt dit aandeel 14,5% ofwel een verschil van slechts 1,2% op basis van cijfers van het AOD1 en bedraagt dit aandeel 18,5% ofwel een verschil van eveneens slechts 1,1% op basis van de MDO-cijfers van In de studie waarnaar verwezen wordt, wordt dit als volgt geformuleerd: Bij een sterk toegenomen marktacceptatie van de bouwconcepten tegen 2020 bedraagt de daling van het verbruik initieel net geen 8% en op levenscyclustermijn 7%, wanneer we het verbruik vergelijken met de situatie in 2020 bij gelijk gebleven marktacceptatie. Op niveau van een woning zijn de dalingen in verbruik uiteraard nog groter, tot wel 75%. Bovendien wordt in de tekst ook nergens verwezen naar de ideeën van flexibel en dynamisch bouwen en hergebruik van gebouwelementen, 5 WTCB i.s.m. VITO en KUL Nieuwe bouwconcepten en het effect op het gebruik van oppervlaktedelfstoffen. Studie uitgevoerd in opdracht van LNE-ALBON. 9 Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

11 die wel zijn opgenomen in het ontwerp van preventieprogramma materiaalbewust bouwen in kringlopen 6. Het breed ingang doen vinden van de toepassing hiervan in de praktijk, kan wellicht nog heel wat meer materiaalbesparing opleveren. Zelfs van bestaande gebouwen kan men mogelijks op een rendabele manier gebouwelementen recupereren en hergebruiken. [10] De Raden merken ook op dat er wel heel veel informatie over het gebruik van oppervlaktedelfstoffen voor gebouwen in de tekst terug te vinden is, maar niet over de andere belangrijke toepassingen. Nochtans wordt minder dan een vijfde in de bouwsector gebruikt. Wellicht wordt het merendeel gebruikt voor de aanleg van allerlei lijninfrastructuur. Het zou interessant zijn om ook hier een zicht op te krijgen. Wat echter wel opvalt is het ontwerp van AOD2, 7.3 Thema s, projecten en evoluties relevant voor een duurzaam oppervlaktedelfstoffenbeleid vanaf (p.186) tot (tot p.215) bijna uitsluitend over woningbouw gaat. Over een aandeel van de woningbouw e.a. gebouwen in de totaliteit van de bouwsector (voor het criterium oppervlaktedelfstoffen) staan er echter geen cijfers in AOD2. Via VOKA is gevraagd om die cijfers op te vragen bij VCB op basis van het criterium gebruik van primaire delfstoffen. Aan de hand van die informatie kunnen we dan de stelling ontwikkelen dat woningbouw heel veel aandacht krijgt, hoewel de winstmarge op het vlak van OD daar nog beperkt is. Mogelijk is er meer ruimte voor andere projecten van de bouwsector. [10][11] In het AOD2 wordt voor de voorspellingen aan benodigdeinschatting van het verbruik van primaire grondstoffen er van uitgegaan dat voor de volgende 25 jaar aangenomen dat jaarlijks gemiddeld evenveel primaire grondstoffen nodig zullen zijn als in 2011, een jaar met een normale, representatieve economische conjunctuur 7. In de tekst van Het voorontwerp wordt op (p. 110) er op gewezen neemt ook aan dat de grondstoffenbe- Opmerking [DU1]: De voorgaande paragraaf klopt niet. Het AOD2 is gebaseerd op het Monitoringsysteem Duurzaam Oppervlaktedelfstoffenbeleid (Jaarverslag urlijke-rijkdommen, p.74 e.v.). Het doel van MDO is (zie ontwerp AOD2, p.226) om op een betrouwbare, gestructureerde en inzichtelijke wijze de benodigde basisgegevens voor een duurzaam delfstoffen- en materialenbeleid te verzamelen. Deze benodigde basisgegevens bestaan uit drie elementen: 1 de behoeftecijfers van primaire delfstoffen, 2 de import- en exportstromen van grondstoffen en 3 de inzet van alternatieve grondstoffen. De sectoren die daarbij aan bod komen zijn vermeld in het jaarverslag p.74. Die doelgroep is breed en bijgevolg kan de bovenstaande conclusie en dito opmerking niet gekoppeld worden aan beschikbare informatie. 6 nglopen_ pdf 7 Ontwerp AOD, p.226, Het Monitoringsysteem Duurzaam Oppervlaktedelfstoffenbeleid (MDO) bestaat uit een enquêtering van de (Vlaamse) producenten, handelaren en verbruikers van primaire delfstoffen en alternatieve grondstoffen. Door zowel de producenten en handelaren als verbruikers te bevragen, worden vraag en aanbod in kaart gebracht en is vergelijking mogelijk. Tot dusver gingen slechts twee enquêteringen door: in 2011 (cijfers over het jaar 2010) en in 2012 (cijfers over 2011). Hieruit volgt dat bij de opmaak van het ontwerp AOD2 slechts de cijfers voor 2010 en 2011 beschikbaar waren. Bovendien bleek zowel uit verklaringen van de respondenten en uit vergelijking met de cijfers van 2011 dat 2010 een crisisjaar was. Daardoor bleef er niets anders over dan extrapolatie van de cijfers van Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

12 hoefte zal stijgen als de economische conjunctuur verbetert. Er wordt niet aangegeven op grond van welke studies deze aanname wordt gemaakt. De Raden wijzen in dit kader op de recente studie van SuMMa omtrent de evolutie van vraag en aanbod van zand in Vlaanderen 8. dideze onderzocht een aantal mogelijke scenario s voor het Vlaamse aanbod aan gerecycleerde materialen die kunnen dienen als zandvervangerin dit kader onderzocht. Deze studie concludeert dat geen sterke veranderingen in de behoefte aan bouwzand wordt verwacht, een groot deel van de vraag naar bouwzand zal nog steeds moeten worden ingevuld door import en ontginning van primaire grondstoffen. De vraag naar vulzand zal tot in 2040 bijna onveranderd volledig worden ingevuld door gerecycleerde materialenhet verbruik van primair bouwzand en vulzand tot 2040 wellicht gemiddeld op het niveau van 2011 zal blijven. Bovendien heeft de EU ambitieuze plannen om over te gaan naar een meer circulaire economie 9. Twee recente studies 10 tonen geven aan dat dit de economische conjunctuur kan verbeteren én tegelijk een besparing aan primaire grondstoffen een verbetering van de economische conjunctuur kan opleveren. In De Raden vinden geen directe aanwijzingen dat het voorontwerp van het AOD2 wordt ook nog geen rekening gehoudten met de ambities 2020 en de streefbeelden 2050 van uit het (ontwerp van) preventieprogramma Mate- riaalbewust bouwen in kringlopen van OVAM. Daarin wordt de ambitie om over te gaan naar een circulaire economie wel zeer duidelijk meegenomen. Uit de ambities 2020 en de streefbeelden 2050 uit dit (ontwerp van) preventieprogramma leiden de Raden af dat een sterke daling van de beperking van de jaarlijkse behoefte aan primaire grondstoffen tegen 2050 wordt nagestreefd. 8 Steunpunt Duurzaam Materialenbeheer (SuMMa), Evolutie vraag en aanbod zand in Vlaanderen, 15 januari 2014, 9 Op 20 september 2011 zette de Europese Commissie de bakens concreet uit in de Roadmap to a resource-efficient Europe. In 2011 was het thema van de Europese Green Week Resource Efficiency en in 2014 was dit Circular Economy. 10 McKinsey rapport, opgesteld in opdracht van de Ellen McArthur Foundation, Towards a circular economy, I + II TNO: Kansen voor de circulaire economie in Nederland achtergronddocument, juni 2013, aag3=99&item_id=954 ontwerpversie: Dubois, M., Christis, M. (2014) Het economisch belang van afvalbeheer, recyclage en de circulaire economie in Vlaanderen, Steunpunt Duurzaam Materialenbeheer, Leuven Opmerking [DU2]: Het oorspronkelijke tekstvoorstel week nogal af van de feitelijke conclusies. Dat is bijgesteld. Maar wat willen we daar nu mee bewijzen? Opmerking [DU3]: De voorgaande paragraaf lijkt te komen uit het SuMMa-rapport 8: Dubois M., Christis M. Verkennende analyse van het economisch belang van afvalbeheer, recyclage en de circulaire economie voor Vlaanderen, Leuven, 14 juni In de Beknopte samenvatting, laatste paragraaf staat: Twee recente studies schatten de mogelijke economische baten van de circulaire economie. Ellen MacArthur Foundation (EMF 2012) richt zich op Europa met een tijdshorizon van 2025 terwijl TNO (2013) zich op Nederland richt met 2020 als tijdshorizon. Met behulp van Vlaamse Input-Output tabellen zijn de methodologieën van beide studies toegepast op Vlaanderen. Gezien de invloedrijke aannames van beide studies overgenomen zijn zonder aanpassingen, moeten de resultaten met de nodige voorzichtigheid bekeken worden. De berekeningen op basis van EMF (2012) geven aan dat Vlaanderen in een transitiescenario 3,4 miljard euro zou kunnen besparen aan materiaalkosten (Net Material Cost Savings) door de overgang naar de circulaire economie te ondersteunen. Dat is 2 % van het Vlaams BBP. In een meer ambitieus scenario met abrupte wijzigingen zouden de besparingen zelfs 6,1 miljard euro kunnen bedragen wat overeenkomt met 3,5 % van het Vlaams BBP. Volgens de berekeningen op basis van TNO (2013) kan de circulaire economie 2,3 miljard euro toegevoegde waarde voor Vlaanderen genereren. Daarbij zouden er nieuwe jobs gecreëerd worden wat overeenkomt met 1 % van de werkgelegenheid in Vlaanderen. Deze cijfers moeten niet als exacte voorspellingen geïnterpreteerd worden, maar kunnen wel dienen om het belang van vernieuwende concepten en beleidskeuzes te onderstrepen Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

13 De Raden vragen om bij de opmaak van de delfstoffennota Zand in Vlaanderen 11 ook rekening te houden met de ambities en streefbeelden uit dit preventieprogramma en verder te bestuderen in hoeverre de vernieuwende concepten die hierin naar voor worden geschoven kunnen bijdragen om de jaarlijkse nood aan primaire delfstoffen te verminderen. [11][12] Steun voor projectmatige aanpak. De Raden sluiten zich aan bij maatschappelijke steun aan een projectmatige aanpak. Bij een projectmatige aanpak wordt nagegaan of winning van primaire oppervlaktedelfstoffen aangewezen is in het kader van projecten met totaal andere finaliteit. Op die manier kan een deel van de vraag naar primaire oppervlaktedelfstoffen ingevuld worden zonder bijkomende ontginningen. 11 Voorontwerp AOD2, p.18, In dit AOD2 wordt verder als actie voorzien dat binnen de komende 5 jaar een delfstoffennota 'Zand in Vlaanderen' zal worden opgemaakt om de maatschappelijke vraag naar bouw- en vulzand te beantwoorden en waarbij het inzetten van secundaire materiaalstromen verder geoptimaliseerd wordt en anderzijds ook de resultaten in rekening te brengen van het studieproces dat zal doorlopen worden m.b.t. de mogelijke rol van de waterwegbeheerders in de duurzame voorziening in minerale bouwgrondstoffen op en langs het waterwegen netwerk. Voor zover passend binnen dit algemeen streefbeeld zal de delfstoffennota aanvullend ook ingaan op het bieden van ontwikkelingsperspectieven aan de ontginningssector. 12 Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

14 Lijst van afbeeldingen Lijst van tabellen 13 Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan

15 Referentielijst 276 [ klik hier om de referentielijst in te voeren ] 14 Werkcommissie Milieuhygiëne tweede Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan