Hoogtepunten European Invertebrate Survey - Nederland Postbus RA Leiden eis@naturalis.nl Einsteinweg 2, Leiden
|
|
- Diana Meyer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 JAARVERSLAG EIS-NEDERLAND
2 Hoogtepunten 2012 Boek De Nederlandse bijen gepresenteerd op 14 december Jaar van de Bij levert veel aandacht op voor wilde bijen 1000-soortendag Meinweg met ruim 3000 soorten Nederlandse Faunistische Mededelingen 36 en 37 Pilot environmental DNA brede geelgerande waterkever Rode lijsten libellen en sprinkhanen Nederlands Soortenregister: ruim 7000 soorten met foto In de pers: bijen, vermiljoenkever, rivierkreeften Dierenzoeker wint Natuurprijs Groenfonds Colofon publicatie 1 maart 2013 samenstelling Roy Kleukers m.m.v. Ed Colijn, Vincent Kalkman, Bram Koese, Annemarie Kroon, André van Loon, Jinze Noordijk, Menno Reemer, John Smit Tekening voorzijde Knautiabij Andrena hattorfiana. Deze illustratie is gebruikt op de voorzijde van het boek De Nederlandse bijen. Tekening Inge van Noortwijk (Naturalis). Foto colofon De vermiljoenkever Cucujus cinnaberinus werd in 2012 door Cor Vendrig en Dré Teunissen ontdekt bij Eindhoven. Deze soort staat op de bijlagen van de Habitatrichtlijn en EIS heeft een verkennende studie gedaan naar de verspreiding. Foto Tim Faasen. Foto achterzijde De slakkendodende vlieg Pherbellia annulipes werd in Nederlandse Faunistische Mededelingen 38 voor het eerst voor Nederland gemeld. Dit vliegje valt op door het bijzondere baltsgedrag. Foto Ben Hamers. adresgegevens European Invertebrate Survey - Nederland Postbus RA Leiden eis@naturalis.nl Einsteinweg 2, Leiden 2
3 INLEIDING Naast de reguliere werkzaamheden werden voor 2012 de volgende aandachtspunten geformuleerd: Participeren in Programma Natuur van Nederland van Naturalis Participeren in Nationale Database Flora en Fauna Implementeren Meerjarenplan Bijwerken projectmanagementsysteem Publiceren bijenboek Projecten waterkeverboek, pissebedden, atlas sprinkhanen Verdere ontwikkeling Nederlands Soortenregister Entomologische Tabellen: een of twee nummers Minstens één publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift Publicatie verspreidingsatlas wantsen III Uitbreiding Europese website Orthoptera BUREAU In 2012 waren negen personen werkzaam bij Bureau EIS, in totaal 5,8 fte. André van Loon (0,55 fte) - in dienst Naturalis Roy Kleukers (0,89 fte) - in dienst Naturalis Menno Reemer (0,61fte) - in dienst stichting EIS Vincent Kalkman (0,39 fte) 1 - in dienst stichting EIS John Smit (1 fte) - in dienst stichting EIS Bram Koese (0,89 fte) - in dienst stichting EIS Ed Colijn (0,67 fte) - in dienst stichting EIS Jinze Noordijk (0,67fte) - in dienst stichting EIS Annemarie Kroon (0,22 fte) - in dienst stichting EIS 1 Vincent werkte in 2012 in deeltijd in verband met de afronding van zijn proefschrift. David Tempelman werkte voor 1 dag per week aan een Entomologische Tabel kokerjuffers. Hierover werden afspraken gemaakt met zijn werkgever Grontmij. 3
4 BESTUUR Geert de Snoo (voorzitter) tot 1 september 2012 Bart van Tooren (voorzitter) vanaf 1 oktober 2012 Matty Berg (secretaris) Peter van Helsdingen (penningmeester) Gert van Ee (lid) Matthijs Courbois (lid) In 2012 trad Geert de Snoo af als voorzitter. Zijn opvolger is Bart van Tooren. Hij is werkzaam bij Natuurmonumenten en hoofdredacteur van De Levende Natuur. WERKGROEPEN In 2012 waren er 56 werkgroepen actief (zie het overzicht achteraan dit jaarverslag). In totaal zijn zo n 1400 personen in EIS-verband bezig met de studie van ongewervelde dieren. Op de EIS-website (onder Werkgroepen) is het document EIS-werkgroep in de praktijk toegevoegd, waarin wordt uitgelegd wat er van de werkgroepen wordt verwacht en wat de werkgroepen van het bureau kunnen verwachten. De werkgroepen verzorgden ook in 2012 weer vele excursies, lezingen en publicaties. In Nederland zijn zo n 1400 personen actief met onderzoek aan ongewervelde dieren. Het veldwerk vindt niet alleen plaats in natuurgebieden, maar ook in de stad en op het platteland. Excursie van de hooiwagenwerkgroep bij Papendrecht. Foto Jinze Noordijk. De werkgroepen verzorgen in toenemende mate de validatie van foto s in het Nederlands Soortenregister en waarnemingen in Waarneming.nl en Telmee.nl. 4
5 NATURALIS Naturalis ondersteunt stichting EIS-Nederland met 1,3 fte en werkplekken. Hiervoor verleent het bureau diensten op het gebied van de fauna van Nederland. Dit is vastgelegd in een convenant. Sinds 2012 is de officiële naam Naturalis Biodiversity Center. EIS en Naturalis geven gezamenlijk Nederlandse Faunistische Mededelingen, Entomologische Tabellen en de boekenserie Natuur van Nederland uit. EIS participeert in het Naturalis-programma Natuur van Nederland. EIS is verantwoordelijk voor het inhoudelijk beheer van het Nederlands Soortenregister. EIS is betrokken bij diverse projecten van Naturalis, zoals DNA barcoding, Natuurwidget, Kleine kanjers en Dierenzoeker. EIS biedt ondersteuning bij de begeleiding van studenten. De hulp van EIS wordt ingeroepen bij het beantwoorden van vragen van bezoekers van Naturalis, bijvoorbeeld via het Natuur Informatie Centrum. EIS levert databestanden die gebruikt worden door onderzoekers van Naturalis. EIS geeft regelmatig presentaties voor het Naturalis-publiek (zoals Science Talks en Museum Jeugd Universiteit). VOFF EN SOORTENBESCHERMING NEDERLAND Stichting VeldOnderzoek Flora en Fauna (VOFF) is de koepel van Particuliere Gegevensbeherende Organisaties (PGO s). Naast EIS zijn vertegenwoordigd: FLORON, NMV, BLWG-KNNV, Zoogdiervereniging, SOVON, RAVON, Anemoon, Tinea en De Vlinderstichting. Soortenbescherming Nederland brengt instellingen samen die actief aan soortenbescherming doen. Naast de meeste PGO s is ook Vogelbescherming lid. Op de landelijke VOFF-dag verzorgden EIS en Naturalis een presentatie over exoten in het Nederlands Soortenregister. Foto Karen Bosma. 5
6 EIS participeert samen met de andere PGO s en de Gegevensauthoriteit Natuur in de Nationale Database Flora en Fauna (NDFF). EIS maakt onderdeel uit van het dagelijks bestuur van de VOFF, waar de zes grotere PGO s in vertegenwoordigd zijn. EIS verzorgde een lezing over exoten op de Landelijke Dag (24 november 2012) in Nijmegen. VERDERE SAMENWERKING Buiten de hierboven genoemde PGO s werd in 2012 met een groot aantal organisaties samengewerkt: Altenburg & Wymenga Alterra Bijenstichting Bureau Natuurbalans Bureau Waardenburg Centraal Bureau voor de Statistiek Centrum voor Milieuwetenschappen Ecologica IVN Gegevensauthoriteit Natuur Grontmij-Aquasense IUCN Jongeren in de Natuur Kenniscentrum Dierplagen Klokhuis KNNV Landschapsbeheer Friesland Natuurhistorisch Genootschap Limburg Natuurkalender Nederlandse Bijenhoudersvereniging Nederlandse Entomologische Vereniging Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie Nieuwe Voedsel- en Warenautoriteit Royal Haskoning Staatsbosbeheer Stichting Bargerveen STOWA Team Invasieve Exoten Waarneming.nl Waterschap Roer en Overmaas OPBOUW BESTANDEN In 2012 groeiden de EISbestanden met ruim records, met name door de libellen en sprinkhanen. In totaal bevatten de EIS-bestanden nu bijna 3,2 miljoen gegevens. De EIS-gegevens van beleidsrelevante soorten zijn opgenomen in de Nationale Database Flora en Fauna. EIS heeft hier de validatie van de sprinkhanen, libellen en ongewervelden van de Habitatrichtlijn georganiseerd. 6
7 REGULIERE PUBLICATIES Hoogtepunt van het jaar voor EIS was de publicatie van De Nederlandse bijen in de serie Natuur van Nederland (voorheen: Nederlandse Fauna). Nederlandse Faunistische Mededelingen: nummer 37 (104 p., juli) en 38 (125 p., december). Op 17 januari 2013 had EIS 280 betalende donateurs. Dit is een lichte stijging t.o.v NFM wordt gezamenlijk uitgegeven met Naturalis. Er verschenen geen delen in Entomologische Tabellen (ET) en de serie Verspreidingsatlassen. Voor ET zijn delen in voorbereiding over springstaartgenera, goudhaantjes, kokerjuffers, loopkevers en graafwespen. EIS-nieuwsbrief 55 (12 p., juli) en 56 (20 p., december). Oplage De digitale nieuwsbrief Tentakel verscheen in 2012 vier maal. OVERIGE PUBLICATIES In 2012 werden zes EIS-rapporten afgerond. EIS leverde bijdragen aan het Cahier Biodiversiteit (Bio-Wetenschappen en Maatschappij 31, cahier 4), Natuuratlas Zaanstad, bijenspecial van Entomologische Berichten (volume 72: 1-2) en het verslag van de 165e zomerbijeenkomst te Naarden (Entomologische Berichten 77). Achteraan dit jaarverslag is een selectie van EIS-publicaties in 2012 opgenomen. De publicaties van EIS zijn te vinden via meestal ook als pdf. 7
8 NEDERLANDS SOORTENREGISTER Bijna 7000 soorten van foto voorzien, in totaal ruim door specialisten gevalideerde foto s. Het Nederlands Soortenregister fungeert als landelijke standaard voor PESI, NLBIF, NDFF en EOL. In 2012 kwam de beheertool voor de naamlijsten beschikbaar. De revisie van de naamlijsten is gestart en zal in 2013 worden afgerond, waarna nieuwe soorten en naamswijzigingen meteen doorgevoerd zullen worden. In 2012 werd een start gemaakt met een determinatieproject, met digitale sleutels voor diverse groepen. Dit zal in 2013 als thema worden ingebed op de website. BIJEENKOMSTEN De EIS-dag vond plaats op 21 januari te Naturalis in Leiden. Thema: DNA. Deelnemers: ca. 60. EIS was met een lezing en een stand vertegenwoordigd op het 75-jarig jubileum van de Uyttenboogaart-Eliasen Stichting (25 februari). De 1000-soortendag vond plaats op 9 en 10 juni in Nationaal Park De Meinweg. Ton Lenders spreekt de deelnemers aan de soortendag toe. De dag werd druk bezocht, vooral door veldmensen van de PGO s, Staatsbosbeheer en Waarneming.nl. In totaal zijn ruim 3000 soorten waargenomen. De resultaten zullen in 2013 gepubliceerd worden in het Natuurhistorisch Maandblad. Organisatie: Ed Colijn en Ton Lenders (NP De Meinweg). Op 19 augustus was EIS met een stand aanwezig op de heidedag van Staatsbosbeheer op de Strabrechtse Heide. EIS was mede-organisator van de Inspiratiemiddag Bijen voor beheerders en beleidsmedewerkers op 25 oktober in het provinciehuis van Zuid-Holland. EIS verzorgde een lezing op de Landelijke Dag op 24 november in Nijmegen. 8
9 JAAR VAN DE BIJ Met KNNV, Bijenstichting, Nederlandse Bijenhoudersvereniging en IVN werd in 2012 aandacht gevraagd voor bescherming van honingbijen en wilde bijen. Het Jaar van de Bij was veel in het nieuws, met onder meer de opening en sluiting bij Vroege Vogels, de presentatie van het boek De Nederlandse bijen en het bijentelweekend. Het bijentelweekend vond plaats op 12 en 13 mei. Mede door de aandacht bij Vroege Vogels maakten veel mensen voor het eerst kennis met bijen. Hierbij kwam de nieuwe bijenzoekkaart, met prachtige illustraties van Jeroen de Rond, goed van pas. Op 25 oktober werd de inspiratiemiddag Bijen gehouden in het provinciehuis van Zuid-Holland. Meer dan 100 deelnemers wisselden ervaringen Rob van Brouwershaven (Ministerie van Economische Zaken) ontvangt het eerste exemplaar van het boek De Nederlandse bijen uit handen van Naturalis-directeur Edwin van Huis. uit over bescherming van bijen. Het Jaar van de Bij is benoemd tot Jaarproject van de Klaas-Jan Huntelaar Foundation. De partners van het Jaar van de Bij krijgen hiermee financiële ondersteuning voor bijenwerk in EIS zal een digitale sleutel voor wilde bijen in de tuin samenstellen. Citaten van deelnemers aan het bijentelweekend Mijn dochter van elf heeft de bijen geteld. Zij heeft vooral de signaalwespbij gezien (5x) en de gewone geurgroefbij Ik heb in een uur 10 hommels en 8 bijen gezien. Het weer was bewolkt. Verder heb ik een gedicht gemaakt over bijen. Ontzettend goed initiatief! Hopelijk komt er zo meer aandacht voor de bij. Ik heb met de kaart ook weer anders gekeken naar de bijen. We wisten niet dat er zoveel verschillende soorten bijen waren in onze eigen tuin! Er ging een hele nieuwe wereld voor me open. Wat zijn dat mooie beestjes!! En wat zitten er veel in mijn tuin. 9
10 OVERIGE PROJECTEN. Het succesvolle inventarisatieproject sprinkhanen wordt door EIS uitgevoerd in samenwerking met Waarneming.nl. Vanwege het slechte weer in 2012 is besloten om de inventarisaties ook in 2013 voort te zetten. De publicatie van de atlas is voorzien in In 2012 werd een bijdrage geleverd aan het DNA-barcodingproject van Naturalis. EIS organiseert de inzameling van materiaal van 2000 soorten Nederlandse ongewervelden. Daarnaast werd een pilot gestart die moet leiden tot een detectie van de brede geelgerande watekever op basis van Environmental DNA. Dit zijn DNA-sporen die in het water achterblijven die het mogelijk maken de aanwezigheid vast te stellen zonder dat er dieren gevangen hoeven te worden. Locaties waar in 2012 sprinkhanenwaarnemingen zijn verricht. Binnen het sprinkhanenproject werkt EIS samen met Waarneming.nl. Op deze website wordt de verspreiding van de soorten continu geactualiseerd. In 2012 zijn met Naturalis afspraken gemaakt over de digitalisering van de collectie waterkevers ( exemplaren). Hiermee is een belangrijk probleem voor het samenstellen van het boek over de Nederlandse waterkevers weggenomen. EIS helpt Pieter van Breugel bij het publiceren van zijn boek over Hulp aan wilde bijen. Dit rijk geillustreerde werk zal als pdf worden uitgegeven. De Dierenzoeker is een website waarmee kinderen dieren in en rond huis op naam kunnen brengen. Het project is opgezet door Naturalis, Klokhuis en EIS. EIS leverde de inhoudelijke kennis over ongewervelde dieren. EIS droeg bij aan diverse andere educatieve projecten, zoals Natuurwidget, Kleine Kanjers, Natuurbericht en Tuinreservaten. 10
11 OPDRACHTEN Samen met andere PGO s werd het Signaleringsproject Exoten uitgevoerd. Hiermee worden exoten onder de aandacht gebracht bij waarnemers, bijvoorbeeld door de uitgave van de nieuwsbrief Kijk op Exoten. Opdrachtgever: Team Invasieve Exoten (NVWA). Na de ontdekking van de vermiljoenkever bij Eindhoven heeft EIS onderzoek verricht naar de status van de populatie. De soort is slechts op een klein oppervlak aangetroffen. Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken. Voor diverse opdrachtgevers werd onderzoek verricht naar de graafschade die rivierkreeften kunnen veroorzaken. Publicatie is voorzien in Voor het NEM/Verspreidingsonderzoek werd het voorkomen van beleidsrelevante ongewervelden in kaart gebracht: libellen (met Vlinderstichting), vliegend hert, waterkevers, sprinkhanen en kokerjuffers (met Grontmij). Opdrachtgever: GAN/Ministerie van Economische Zaken. Samen met Alterra werd onderzoek gedaan naar natuurlijke bestuivers in appelen perenboomgaarden. Opdrachtgever: ministerie van Economische Zaken. In 2012 deed EIS vervolgonderzoek naar de boktor Monochamus, ditmaal in Noord-Nederland. Deze kevers kunnen het dennenhoutaaltje bij zich dragen die dennen kunnen aantasten. De kevers werden niet aangetroffen. Opdrachtgever: Nieuwe Voedsel en Warenautoriteit. Voor de Wageningen Universiteit (Biosystematiek) werd ondersteuning geleverd bij de faunacursus in de Pyreneeën. Voor de gemeente Deventer werd een korte sprinkhaneninventarisatie uitgevoerd en voor Bureau Stadsnatuur Rotterdam een inventarisatie van de macrofauna van de Kralingse plas. 11
12 PUBLICITEIT Het Jaar van de Bij zorgde voor veel publiciteit, vooral het bijentelweekend en het boek De Nederlandse bijen. Hiervoor was diverse malen aandacht bij Vroege Vogels en diverse andere media. De ontdekking van de vermiljoenkever kreeg veel aandacht in de pers. Andere items die goed opgepikt werden: fauna op kadavers, soortendag, Dierenzoeker, rivierkreeften en rode lijsten libellen en De Dierenzoeker ontving de Natuurprijs van het Groenfonds. sprinkhanen. EIS verzorgde 14 bijdragen aan Natuurbericht.nl. EIS beantwoordt jaarlijks tientallen vragen over ongewervelde dieren, onder meer via Naturalis, Grasduinen, Trouw en andere media. De werkgroepcoördinatoren spelen daarbij een belangrijke rol. Veel van deze items zijn in te zien via INTERNATIONAAL EIS-Nederland is gastheer van het bureau van E.I.S.-international. In 2012 werd verder gewerkt aan de Europese libellenatlas. Naar verwachting kan het manuscript in 2013 worden afgerond. De website Orthoptera of Europe (ortheur.org) werd verder aangevuld met foto s. In 2013 zal de website worden gereviseerd. EIS is betrokken bij de rode lijst van Europese sprinkhanen. BESCHERMING EIS is actief lid van Soortenbescherming Nederland. Er werden twee rode lijsten gepubliceerd: libellen en sprinkhanen. EIS voert jaarlijks verspreidingsonderzoek uit aan beleidsrelevante soorten, in het kader van de (inter-)nationale verplichtingen van Nederland. Dit draagt ook bij aan de bescherming van deze soorten. Jinze Noordijk en Jap Smits (Staatsbosbeheer) werken aan een boek over heidebeheer en insecten. Publicatie EIS participeerde in enkele VOFF-projecten met beheerinslag, met name OBN-projecten. 12
13 FINANCIËN In 2012 bleven de inkomsten achter bij de verwachtingen. Desondanks is EIS financieel gezond. De komende jaren zal meer ingezet worden op het halen van de financiële doelstellingen. Een uitgebreide bespreking van de financiën van stichting EIS-Nederland wordt door de penningmeester in de jaarrekening gepresenteerd. De jaarrekening is als bijlage bij dit jaarverslag te beschouwen. CONCLUSIE De doelstellingen voor 2012 werden grotendeels gehaald. De reguliere bureautaken en opdrachten werden naar tevredenheid afgerond. Enkele zaken die niet gerealiseerd zijn. Er zijn geen Entomologische Tabellen gepubliceerd. We hopen de komende jaren een inhaalslag te maken. Er werden geen wetenschappelijke publicaties geproduceerd. De ontwikkeling van de website is niet doorgezet. Dit zal in 2013 verder worden opgepakt. 13
14 SELECTIE EIS-PUBLICATIES [voor een compleet overzicht zie Colijn, E.O. & J. Noordijk De vermiljoenkever in Nederland. Een oriënterende studie. [EIS ] Kleukers, R.M.J.C.(red.) Nieuwsbrief EIS-Nederland p. Kleukers, R.M.J.C.(red.) Nieuwsbrief EIS-Nederland p. Kleukers, R.M.J.C. & E. J. van Nieukerken, E.J. (red.) Nederlandse Faunistische Mededelingen 37: Kleukers, R.M.J.C. & E.J. van Nieukerken, E.J. (red.) Nederlandse Faunistische Mededelingen 38: Koese, B., R. Verdonschot & J. Vos Exotische rivierkreeften: opvallende soorten in de Nederlandse watergangen. Dierplagen Informatie 15: Koese, B., D. Tempelman, R.M.J.C. Kleukers, J.T. Smit & M. Reemer Urgent bedreigde typische ongewervelden in het NEM in [Rapport EIS ] Lange, H.J. de, G. Maas, B. Makaske, M. Nijssen, J. Noordijk, S. van Rooij & C. Vos Fauna in het rivierengebied. Uitkomsten Fase 1: Knelpunten en mogelijkheden voor herstel van terrestrische en amfibische fauna. Directie Kennis en Innovatie, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. [Rapport nr. 2012/OBN160-RI] Peeters, T.M.J., H. Nieuwenhuijsen, J. Smit, F. van der Meer, I.P. Raemakers, W.R.B. Heitmans, C. van Achterberg, M. Kwak, A.J. Loonstra, J. de Rond, M. Roos & M. Reemer De Nederlandse bijen (Hymenoptera: Apidae s.l.). Natuur van Nederland 11: Reemer, M Basisrapport rode lijst sprinkhanen. [EIS ] Reemer, M. & D. Kleijn Wilde bestuivers in appel- en perenboomgaarden in de Betuwe in 2010 en [EIS ] Reemer, M., R. Beringen & W. van der Slikke De knautiabij, Andrena hattorfiana: bedreigde kroon op de beemdkroon. Entomologische Berichten 72: Termaat, T. & V. Kalkman Basisrapport Rode Lijst Libellen 2011 volgens de Nederlandse en IUCN-criteria. Brachytron 14:
15 EIS-WERKGROEPEN IN 2012 Kees van Achterberg Berend Aukema Matty Berg Paul Beuk Kees den Bieman Jaap Bouwman Ben Brugge Rykel de Bruyne & Sylvia van Leeuwen Ed Colijn Jan Cuppen Bas Drost Kees Gielis Theodoor Heijerman Peter van Helsdingen Jeroen Hoffer Hans Huijbregts Maurice Jansen Wim Klein Roy Kleukers Bram Koese Sjaak Koster Maartje Liefting André van Loon Ad Mol Henk Moller Pillot Erik van Nieukerken Hans Nieuwenhuijsen Jinze Noordijk Theo Peeters Henk Pijpers Dirk Platvoet Marc Pollet Joop Prijs Jeroen de Rond Hans Roskam Liekele Sijstermans Harry Smit Jan Smit John Smit Martin Soesbergen Wouter van Steenis & Aat Barendregt Franz van Stuivenberg David Tempelman & Koen Lock Dré Teunissen Hans Turin Mark van Veen Gerard van der Velde Bernhard van Vondel Jaap Winkelman Oscar Vorst Rob de Vos Theo Zeegers Jan Willem van Zuijlen Kees Zwakhals Schildwespen Wantsen Bodemfauna Fruitvliegjes e.a. Spoorcicaden Libellen Wapenvliegen Weekdieren Aaskevers Lieveheersbeestjes Ruighaarkevers Vedermotten Snuittorren Spinnen Pseudoschorpioenen Bromvliegen Vlinders van schorren Graafwespen Sprinkhanen e.a. Steenvliegen Momphidae e.a. Netvleugeligen Mieren Haften, Bladwespen Dansmuggen Micropterigidae e.a. Spinnendoders Hooiwagens Bijen e.a. Bladsprietkevers Vlokreeften Slankpootvliegen Echte vliegen Goudwespen Plantengallen Dambordvliegen Watermijten Plooivleugelwespen Waaiertjes,boorvliegen Kieuwpootkreeften Zweefvliegen Kortschildkevers Kokerjuffers Boktorren Loopkevers Roofvliegen e.a. Platwormen e.a. Watertreders Bladkevers Scydmaeninae e.a. Vlinderfaunistiek Dazen e.a. Grasvliegen Sluipwespen 15
16 European Invertebrate Survey - Nederland Stichting EIS-Nederland verricht en stimuleert onderzoek naar ongewervelde dieren in Nederland. Binnen EIS-Nederland zijn 50 verschillende werkgroepen actief, variërend van bijen en sprinkhanen tot watermijten en pissebedden. De werkgroepen bestaan uit vrijwilligers, die vertegenwoordigd worden door een coördinator. Het bureau ondersteunt de vrijwilligers, legt centraal waarnemingen vast in databanken en verzorgt publicaties: EIS-Nieuwsbrief, verspreidijngsatlassen, het tijdschrift Nederlandse Faunistische Mededelingen (met Naturalis), Entomologische Tabellen (met Naturalis en de Nederlandse Entomologische Vereniging) en de boekenserie Nederlandse Fauna (met Naturalis). Bureau EIS-Nederland heeft momenteen negen medewerkers en is gehuisvest bij Naturalis in Leiden. EIS-Nederland werkt samen met diverse organisaties in het veld van natuurstudie en natuurbescherming en is vertegenwoordigd in de Vereniging Onderzoek Flora en Fauna (VOFF) en Soortenbescherming Nederland. Voor een breed scala aan organisaties worden opdrachten uitgevoerd met betrekking tot beheer, bescherming en faunistiek van ongewervelden. Wie meer wil weten kan via de volgende wegen contact opnemen: Bureau EIS-Nederland Postbus RA Leiden eis@naturalis.nl 2
Meerjarenplan stichting EIS Nederland 2011 2016
Meerjarenplan stichting EIS Nederland 2011 2016 Samenvatting Uitbreiding aantal actieve werkgroepen tot 60. Verdere professionalisering van het bureau. Betere profilering van de organisatie. Verdere groei
Nadere informatieHoogtepunten 2011. European Invertebrate Survey - Nederland Postbus 9517 2300 RA Leiden eis@ncbnaturalis.nl www.eis-nederland.nl
JAARVERSLAG EIS-NEDERLAND 2011 1 Hoogtepunten 2011 Nieuwe website www.eis-nederland.nl 1000-soortendag Weerribben levert 2000 soorten op Entomologische Tabellen 6: Rivierkreeften Nederlandse Faunistische
Nadere informatieMEERJARENPLAN EIS KENNISCENTRUM INSECTEN
MEERJARENPLAN EIS KENNISCENTRUM INSECTEN 2017-2022 1 Samenvatting ambities Uitbreiding aantal actieve werkgroepen tot 70. Voortzetten reguliere faunistische publicaties. Meer aandacht voor opleiden nieuwe
Nadere informatieHoogtepunten 2013. EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden Postbus 9517 2300 RA Leiden eis@naturalis.nl
JAARVERSLAG EIS-NEDERLAND 2013 1 Hoogtepunten 2013 Presentatie boek Heidebeheer in Radio Kootwijk Nieuw logo en naam: EIS kenniscentrum insecten en andere ongewervelden. Facebook-pagina 1000-soortendag
Nadere informatieExoten in het soortenregister. Berry van der Hoorn Vincent Kalkman
Exoten in het soortenregister Berry van der Hoorn Vincent Kalkman Taxonomie Kenmerken Beschrijvingen Verspreiding Ecologie Beleid & wetgeving Literatuur Sleutels 1. Eerste versie thema exoten (2009)
Nadere informatieNationaal Park Hollandse Duinen
Nationaal Park Hollandse Duinen 5000 Soortenjaar 2018 Bekendheid Nationaal Park vergroten Een jaar lang aandacht voor de rijkdom van Hollandse Duinen Een jaar lang veldvrijwilligers ondersteunen bij veldactiviteiten
Nadere informatieJAARVERSLAG EIS KENNISCENTRUM INSECTEN
JAARVERSLAG EIS KENNISCENTRUM INSECTEN 2015 1 Hoogtepunten 2015 Publicatie Europese atlas libellen. Eerste internationale 1000-soortendag Merkske. Bestuivers.nl online. Cursussen: bosmieren, sprinkhanen,
Nadere informatieBijen in Stappengoor Inventarisatie van de wilde bijen op de wilgen
Bijen in Stappengoor Inventarisatie van de wilde bijen op de wilgen Jens Bokelaar s-hertogenbosch, 25 juni 2016 Bijen in Stappengoor 5 Opdrachtgever: Auteur: Marcel Horck Jens Bokelaar Omslagfoto: Wimperflankbij
Nadere informatiePresentatie boeken Bijenplanten en Gasten van bijenhotels. Toename projecten met bestuivers en slakken
JAARVERSLAG EIS-NEDERLAND 2014 1 Hoogtepunten 2014 Verspreidingsatlas wantsen III Presentatie boeken Bijenplanten en Gasten van bijenhotels 1000-soortendag Lauwersmeer Nederlandse Faunistische Mededelingen
Nadere informatieJubileumdag 6 september 2008
3 Jubileumdag 6 september 2008 De jubileumdag vormde het hoogtepunt van de feestelijkheden van het 33,3-jarig jubileum van stichting EIS-Nederland. Er waren ruim 150 bezoekers. Tijdens het ochtenddeel
Nadere informatieVerspreidingsatlassen Kokerjuffers (Higler) Pissebedden, duizendpoten en miljoenpoten (Berg et al.) Libellen (special Brachytron)
JAARVERSLAG EIS-NEDERLAND 2008 1 Hoogtepunten 2008 Jubileum Verrassende resultaten inventarisatie Naturalis-terrein Jubileumdag 6 september 2008 goed bezocht Jubileumboekje Passie voor kleine beestjes
Nadere informatieKevers, kreeften en bloedzuigers van de Habitatrichtlijn,
Kevers, kreeften en bloedzuigers van de Habitatrichtlijn, 2012-2017 Indicator 6 februari 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieOngewervelden. Locaties. Methode BIODIVERSITEIT 2010 ONGEWERVELDE SOORTEN GEKEND IN 2010
Ongewervelden BIODIVERSITEIT 2010 ONGEWERVELDE SOORTEN GEKEND IN 2010 In 2010 werd het onderzoek naar het voorkomen van ongewervelde soorten in de Abeekvallei afgerond. Na 7 jaar onderzoek heeft de Werkgroep
Nadere informatieZit er leven in Naturalis? 1569 soorten op 7 hectare stadsgrond
Zit er leven in Naturalis? 1569 soorten op 7 hectare stadsgrond Zoals het een organisatie past die zich met kleine beestjes bezighoudt, heeft Stichting EIS-Nederland altijd op vrij bescheiden wijze geopereerd.
Nadere informatie2005 JAARVERSLAG EIS-NEDERLAND
2005 JAARVERSLAG EIS-NEDERLAND 2004 1 Voorwoord Met trots en met waardering voor directeur en medewerkers van ons bureau presenteren we u het jaarverslag 2004. Het hoogtepunt voor EIS-Nederland in 2004
Nadere informatieissn 0169-2402 juli 2009 nieuwsbrief european invertebrate survey nederland
issn 0169-2402 juli 2009 49 nieuwsbrief european invertebrate survey nederland 2 Nieuwsbrief European Invertebrate Survey Nederland, 49 (2009) NIEUWSBRIEF van de EUROPEAN INVERTEBRATE SURVEY NEDERLAND
Nadere informatieDE NED ERLAND SE BIJEN
NATUUR VAN NEDERLAND 11 DE NED ERLAND SE BIJEN (HYMENOPTERA: A PIDAE S.L.) NATUUR VAN NEDERLAND 11 DE NED ERLAND SE BIJEN (HYMENOPTERA: A PIDAE S.L.) THEO M.J. PEETERS, HANS NIEUWENHUIJSEN, JAN SMIT,
Nadere informatieEIS-Nederland: een landelijk excursieboekje vol ongewervelden
EIS-Nederland: een landelijk excursieboekje vol ongewervelden EIS-Nederland heeft als belangrijkste doelstelling het verzamelen en beschikbaar maken van faunistische kennis over Nederlandse insecten en
Nadere informatieBijen- en insectengidsje van Delftse tuinen Een compilatie van waargenomen soorten bijen en insecten
Bijen- en insectengidsje van Delftse tuinen Een compilatie van waargenomen soorten bijen en insecten S. Campbell Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133
Nadere informatieHet begin van de eis-tijd
Het begin van de eis-tijd Peter van Helsdingen helsdingen@naturalis.nl De meeste ontwikkelingen hebben een begin, een moment waarop een gedachte ontstaat, een eerste aanzet wordt gegeven. Zelden echter
Nadere informatieVissenweekend Overijssel 2013
Vissenweekend Overijssel 2013 REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Vissenweekend Overijssel 2013 Een rapportage van RAVON M.E. Schiphouwer & A. de Bruin December 2013 STICHTING RAVON POSTBUS
Nadere informatieBijlage 3 Bodemonderzoek
Bijlage 3 Bodemonderzoek Bijlage 4 Flora en Fauna Beknopte levering uit de NDFF Disclaimer De Nationale Databank Flora
Nadere informatieOverzicht cursussen voor (aankomende) vrijwillige waarnemers en beschermers
Overzicht cursussen voor (aankomende) vrijwillige waarnemers en beschermers Een cursus betreft meestal twee dagdelen. Uitvoering door ervaren en deskundige docenten van de onderstaande organisaties. Meer
Nadere informatieMonitoring en inventarisatie reptielen en amfibieën Loonse en Drunense Duinen / Huis ter Heide
Monitoring en inventarisatie reptielen en amfibieën Loonse en Drunense Duinen / Huis ter Heide 2010 Mark Klerks November 2010 Inleiding: Het jaar 2010 kwam maar langzaam op gang. Vooral het voorjaar was
Nadere informatieEcologische beoordeling van herinrichting terrein aan Westerdijk te Hoorn
1 Ecologische beoordeling van herinrichting terrein aan Westerdijk te Hoorn Opdrachtgever Referentie Gemeente Hoorn Vries, E.W. de, 2014. Ecologische beoordeling van herinrichting terrein aan de Westerdijk
Nadere informatieSoortenbescherming. Buitenevenementen
Soortenbescherming en Buitenevenementen Bron www.drloket.nl Flora en faunawet en buitenevenementen Bron www.drloket.nl Pagina 1 Buitenevenementen Wilt u een evenement in de buitenlucht organiseren? Dan
Nadere informatieWerken met de NDFF. 4 januari Renée Bekker
Werken met de NDFF 4 januari 2016 Renée Bekker Nationale Databank Flora en Fauna - NDFF centraal beschikbaar maken gegevens over voorkomen soorten in Nederland bundeling gegevensbronnen uniforme validatie
Nadere informatie. naturalis. nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden. plantpathogenen, onderdeel van biodiversiteit? kennis en innovatie in breed perspectief
. naturalis nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden plantpathogenen, onderdeel van biodiversiteit? kennis en innovatie in breed perspectief . naturalis nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden
Nadere informatieissn 0169-2402 december 2012 nieuwsbrief european invertebrate survey nederland
issn 0169-2402 december 2012 56 nieuwsbrief european invertebrate survey nederland 2 Nieuwsbrief European Invertebrate Survey Nederland, 56 (2012) NIEUWSBRIEF van de EUROPEAN INVERTEBRATE SURVEY NEDERLAND
Nadere informatieVoorstel aan dagelijks bestuur
Voorstel aan dagelijks bestuur Datum vergadering 17-09-2013 Agendapunt 5 Steller / afdeling E. Leuver / Stafunit Algemene Dienst Openbaar Ja Bestuurder J.J. Schrijen Bijlage(n) 1 Programma Bestuur, externe
Nadere informatieissn 0169-2402 juli 2013 nieuwsbrief european invertebrate survey nederland
issn 0169-2402 juli 2013 57 nieuwsbrief european invertebrate survey nederland 2 Nieuwsbrief European Invertebrate Survey Nederland, 57 (2013) NIEUWSBRIEF van de EUROPEAN INVERTEBRATE SURVEY NEDERLAND
Nadere informatieRecent teruggekomen soorten, 2011
Indicator 9 augustus 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Sommige verdwenen soorten zijn
Nadere informatieBureaustudie natuurwaarden Nijverheidstraat te Nederhemert
Bureaustudie natuurwaarden Nijverheidstraat te Nederhemert Datum : 30 oktober 2014 Opdrachtgever : Pouderoyen BV Opgesteld door : ir. N. Arts Projectnummer : P14-0202 Inleiding Initiatiefnemer is voornemens
Nadere informatieissn 0169-2402 juli 2014 nieuwsbrief EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden
issn 0169-2402 juli 2014 59 nieuwsbrief EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden 2 Nieuwsbrief EIS 59 (2014) NIEUWSBRIEF van EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden Nummer 59 - juli
Nadere informatieMacrofaunanieuwsmail 128, 9 februari 2016
Macrofaunanieuwsmail 128, 9 februari 2016 Heb je nieuws, weetjes of vragen, VOEL JE UITGEDAAGD! macrofauna@rws.nl Alle verschenen nummers van de macrofaunanieuwsmail zijn nog te downloaden via de helpdeskwater
Nadere informatieissn 0169-2402 december 2013 nieuwsbrief EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden
issn 0169-2402 december 2013 58 nieuwsbrief EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden 2 Nieuwsbrief EIS 58 (2013) NIEUWSBRIEF van EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden Nummer 58 -
Nadere informatieMeerjarenplan. Vrijwilligers beschermen
Meerjarenplan Vrijwilligers beschermen 2008 t/m 2012 Vrijwilligers beschermen Stichting RAVON RAVON zet zich, samen met haar betrokken donateurs en vrijwilligers, al jaren in voor de bescherming van reptielen,
Nadere informatieAantal bedreigde soorten
Indicator 2 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Veel Nederlandse planten en
Nadere informatieAGENDA - resultaten 2017
AGENDA - resultaten 2017 Algemeen overzicht waaslandnoord.waarnemingen.be Brigitte Van Passel Vogelinventarisatie Chris De Buyzer Orchideeën Gavers - Planten bloemenakker Kieldrechtse Watergang Jan Dhollander
Nadere informatieFauna in het rivierengebied: morfodynamiek in de Millingerwaard biedt kansen voor veel diersoorten. 1 juni 2013, Marieke de Lange
Fauna in het rivierengebied: morfodynamiek in de Millingerwaard biedt kansen voor veel diersoorten 1 juni 2013, Marieke de Lange Met dank aan Projectteam Jinze Noordijk Marijn Nijssen Gilbert Maas Sabine
Nadere informatieArchief van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging; Afdeling Amsterdam
Archief van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging; Afdeling Amsterdam Algemene kenmerken Toegangsnummer: 1560 Periode: 1901-1998 Archiefvormer Koninklijke Natuurhistorische Vereniging;
Nadere informatieMonitoring met vrijwilligers
Monitoring met vrijwilligers Samen voor meer biodiversiteit Michel Brands Bert Lemmens Aanleiding Bestuurlijk de behoefte om effecten van natuur- en landschapsbeleid meetbaar te maken. Middelen hiervoor
Nadere informatieFLORON jaarverslag 2013. Wilde planten op de kaart
FLORON jaarverslag 2013 Wilde planten op de kaart 2FLORON jaarverslag 2013 Planten op de kaart in jubileumjaar Het jaar 2013 was het eerste volle jaar waarin de Stichting FLORON opereerde als pure vrijwilligersorganisatie
Nadere informatieLibellen van de Habitatrichtlijn,
Indicator 19 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Er staan negen soorten Nederlandse
Nadere informatieDe KNNV in Wat hebben we gedaan? Er zijn diverse linken in deze presentatie opgenomen: arceer deze, klik met je rechtermuis en open de hyperlink
De KNNV in 2016 Wat hebben we gedaan? Er zijn diverse linken in deze presentatie opgenomen: arceer deze, klik met je rechtermuis en open de hyperlink voor een natuurlijke leefomgeving NATUURSTUDIE: VISSENINVENTARISATIES
Nadere informatieEcologische Quick-scan
Ecologische Quick-scan Marijkestraat 11 Groot-Ammers Concept Eco-line Ecologisch Onderzoek en Advies Frambozengaarde 1 3992 KC Houten Inhoud Opdracht...3 Locatie...3 Methode...4 Resultaat...5 Conclusie...6
Nadere informatieNederlands Soortenregister en Nationale Databank Flora en Fauna (wordt synchroon gehouden)
Beheer van soortenlijsten Nederlands Soortenregister en Nationale Databank Flora en Fauna (wordt synchroon gehouden) Stand van zaken Mutaties zijn nieuwe adventieven + vroeger gebruikte synoniemen (Gerard
Nadere informatieHET VLIEGEND HERT IN GELDERLAND VINCENT KALKMAN & SANDER WIJDEVEN
2003 HET VLIEGEND HERT IN GELDERLAND RESULTATEN 2003 VINCENT KALKMAN & SANDER WIJDEVEN VLIEGEND HERT IN GELDERLAND RESULTATEN 2003 2003 tekst Vincent Kalkman & Sander Wijdeven productie Stichting European
Nadere informatieGlobaal rapport verspreiding beschermde en bedreigde soorten
Page 1 of 6 Globaal rapport verspreiding beschermde en bedreigde soorten Samenstelling: 17 december 2009 Let op: Aan deze gegevens kunnen geen rechten worden ontleend. Lees ook de afwijzing van aansprakelijkheid
Nadere informatieissn 0169-2402 juni 2008 nieuwsbrief european invertebrate survey nederland
issn 0169-2402 juni 2008 46 nieuwsbrief european invertebrate survey nederland 2 Nieuwsbrief European Invertebrate Survey Nederland, 46 (2008) NIEUWSBRIEF van de EUROPEAN INVERTEBRATE SURVEY NEDERLAND
Nadere informatieI NSECTEN 2. Kleine Beestjessafari
Groep 3 (vanaf april) en groep 4 I NSECTEN 2 Kleine Beestjessafari Vlindertje, vlindertje Niks of niets hindert je Was ik maar net als jij licht als een veertje Vliegensvlug fladder jij Ver weg of dicht
Nadere informatieBiedt een podium voor meningsvorming over actuele vraagstukken en verzorgt uitgaven op het gebied van maatschappij, cultuur en levensbeschouwing
Biedt een podium voor meningsvorming over actuele vraagstukken en verzorgt uitgaven op het gebied van maatschappij, cultuur en levensbeschouwing JAARVERSLAG 2016 JAARVERSLAG 2016 INHOUD JAARVERSLAG 2016
Nadere informatieNieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015
Nieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015 Contactpersoon RAVON Utrecht Wim de Wild wim.de.wild@ziggo.nl tel. 030-6963771 RAVON Utrecht verstuurt onregelmatig een nieuwsbrief naar de RAVON waarnemers
Nadere informatieLuiting Heerde bouwen woning di, 29/05/2012-07:54 OHNL-2012-2051
Beknopte eenmalige levering uit de NDFF HET NATUURLOKET Hl disclaimer De Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF) is de meest omvangrijke landelijke informatiebron van verspreidingsgegevens en bevat betrouwbare
Nadere informatieEcologische Quick-scan
Ecologische Quick-scan Concept Nieuwe Hoven 41, Gorinchem Eco-line Ecologisch Onderzoek en Advies Frambozengaarde 1 3992 KC Houten Inhoud Locatie...3 Methode...4 Resultaat...5 Conclusie...7 Aanbeveling...7
Nadere informatieBijenhotels in de publieke ruimte
Arie Koster Bijenhotels in de publieke ruimte In Groen (Koster, 2013) is al eerder aangegeven, dat wilde bijen meer aandacht verdienen bij het groenen landschapsbeheer. Hoewel het in tegenstelling tot
Nadere informatieVrijwilligers voor flora en fauna inventarisaties: een gouden combinatie
Vrijwilligers voor flora en fauna inventarisaties: een gouden combinatie 19 juni 2017 Theo Verstrael Sovon Vogelonderzoek Nederland Inhoud Vrijwilligers & natuurmonitoring Achtergronden & motivaties Wat
Nadere informatieJAARPLAN 2018 KNNV AFD. VOORNE NATUURSTUDIE/NATUURBELEVING/NATUURBESCHERMING
JAARPLAN 2018 KNNV AFD. VOORNE NATUURSTUDIE/NATUURBELEVING/NATUURBESCHERMING Groene Specht Foto: Hans op den Dries Tekst: Theo Briggeman Begroting: Marianne op den Dries 1 Werkplan: Voor u ligt het Jaarplan
Nadere informatieAantal bedreigde soorten
Indicator 29 februari 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Veel Nederlandse planten en
Nadere informatieDE WESPEN EN MIEREN VAN NEDERLAND
nederlandse fauna 6 DE WESPEN EN MIEREN VAN NEDERLAND ( h y m e n o p t e r a : a c u l e a t a ) nederlandse fauna 6 DE WESPEN EN MIEREN VAN NEDERLAND ( h y m e n o p t e r a : a c u l e a t a ) t.m.j.
Nadere informatieissn 0169-2402 juli 2011 nieuwsbrief european invertebrate survey nederland
issn 0169-2402 juli 2011 53 nieuwsbrief european invertebrate survey nederland 2 Nieuwsbrief European Invertebrate Survey Nederland, 53 (2011) NIEUWSBRIEF van de EUROPEAN INVERTEBRATE SURVEY NEDERLAND
Nadere informatieDiversiteit van bestuivers behouden en bevorderen
Diversiteit van bestuivers behouden en bevorderen Waarom eigenlijk, en hoe doen we dat het beste? Arjen de Groot Wageningen Environmental Research 27 februari 2019, Almelo Een rijkdom aan bestuivende insecten
Nadere informatieMotivatie waarnemers. Waarom tellen waarnemers? Waarneme. Aantallen waarnemers. Nederland is land met hoogste dichtheid aan waarnemers
99 99 99 99 99 995 996 997 998 999 5 6 7 8 9 5 Citizen science in het boerenland en lichtpuntjes Citizen Science (burgerwetenschap) Onderzoek uitgevoerd door burgers, vaak in samenwerking met of onder
Nadere informatieHUISHOUDELIJK REGLEMENT VAN DE VERENIGING VOOR ZOOGDIERKUNDE EN ZOOGDIERBESCHERMING (Zoogdiervereniging)
HUISHOUDELIJK REGLEMENT VAN DE VERENIGING VOOR ZOOGDIERKUNDE EN ZOOGDIERBESCHERMING (Zoogdiervereniging) Vastgesteld op de Algemene Ledenvergadering van 12 december 2009 (Dit huishoudelijk reglement (HR)
Nadere informatieRecent teruggekomen soorten, 2012
Indicator 16 augustus 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Sommige verdwenen soorten zijn
Nadere informatieRAVON JAARVERSLAG 2007
RAVON JAARVERSLAG 2007 reptielen amfibieën vissen onderzoek Nederland Gelderse vissers s nachts in actie Foto: Maaike Pouwels Voorkant: rivierdonderpad (Cottus perifretum) Foto: Paul van Hoof RAVON heeft
Nadere informatieWandeling rond Tanthof
Wandeling rond Tanthof Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT afdelingdelfland@knnv.nl www.knnv.nl/afdelingdelfland http://twitter.com/#!/knnvafddelfland
Nadere informatieDelfstofwinning langs rivieren goed voor natuur en veiligheid
Nieuwsbrief Nature Today 15 juni 2018 Delfstofwinning langs rivieren goed voor natuur en veiligheid De Vlinderstichting, Wageningen Environmental Research 15-JUN-2018 - De delfstofwinnende industrie langs
Nadere informatieDEFINITIEF VERSLAG 2 E STAKEHOLDERSOVERLEG TOEKOMST NATIONALE DATABASE FLORA & FAUNA (NDFF)
DEFINITIEF VERSLAG 2 E STAKEHOLDERSOVERLEG TOEKOMST NATIONALE DATABASE FLORA & FAUNA (NDFF) Datum Locatie : 19 juni 2013, 11.30 tot 13.30 uur : Interprovinciaal Overleg Zurichtoren, Muzenstraat 61 te Den
Nadere informatieAanpak Vlindertuin Groene Voet, IVN Noord-Kennemerland
Aanpak Vlindertuin Groene Voet, IVN Noord-Kennemerland Een gemeentelijk materialendepot werd opgeheven. De nabijgelegen sportvelden wilden wel uitbreiden, maar KNNV regio Alkmaar diende een plan in voor
Nadere informatieHet bureau van de Zoogdiervereniging. voert al vele jaren in opdracht diverse onderzoeks- en advieswerkzaamheden uit
2012 Het bureau van de Zoogdiervereniging voert al vele jaren in opdracht diverse onderzoeks- en advieswerkzaamheden uit met betrekking tot wilde zoogdieren in Nederland. Dit is het jaarverslag over 2012
Nadere informatieInhoud. Projectcode 1838DamWillem.11 Status. Concept Datum 7 december 2011 Projectleider P. Biezenaar Autorisatie Goedgekeurd, E.
Opdrachtgever Zorggroep Alliade Referentie Stoker, O. 2011. Ecologische beoordeling bouwproject Willemstrjitte 27 Damwâld. A&W-notitie 1828DamWillem.11. Altenburg & Wymenga bv, Feanwâlden. Projectcode
Nadere informatieQuickscan Spechtstraat, aanleg park De Kraaij
Notitie Concept Contactpersoon D. (Daan) Dekker Datum 9 juli 2014 Quickscan Spechtstraat, aanleg park De Kraaij 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en doel In opdracht van gemeente Nijmegen heeft Tauw onderzoek
Nadere informatieDNA barcoding. Identificatie van plant en dier
DNA barcoding Identificatie van plant en dier DNA barcoding Identificatie van plant en dier Berry B. van der Hoorn, Kevin K. Beentjes, Maartje Kijne-van der Sluis Naturalis Biodiversity Center, DNA Barcoding
Nadere informatieRAVON JAARVERSLAG 2003 & 2004
RAVON JAARVERSLAG 2003 & 2004 REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Projecten Inhaalslag In 2004 heeft RAVON van het ministerie van LNV opdracht gekregen voor het project Inhaalslag Verspreidingsonderzoek.
Nadere informatieInhoud. Voorwoord van de voorzitter
1 Inhoud Voorwoord van de voorzitter Stichting Emetofobie in het kort Wie zijn we? Hoe zijn we ontstaan? Wat willen we bereiken? Wat doen we? Hoe betalen we het? Waarom geen CBF-keurmerk? Beleid en resultaten
Nadere informatieInhoud. Voorwoord van de voorzitter
Inhoud Voorwoord van de voorzitter Stichting Emetofobie in het kort Wie zijn we? Hoe zijn we ontstaan? Wat willen we bereiken? Wat doen we? Hoe betalen we het? Waarom geen CBF-keurmerk? Beleid en resultaten
Nadere informatieRecent teruggekomen soorten, 2012
Recent teruggekomen soorten, 2012 Indicator 26 juni 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken.
Nadere informatieStichting RAVON. Jaarrekening 2014. Vestigingsadres Natuurplaza, Toernooiveld 1, 6525 ED Nijmegen. Postadres Postbus 1413 6501 BK Nijmegen
Stichting RAVON Jaarrekening 2014 Vestigingsadres Natuurplaza, Toernooiveld 1, 6525 ED Nijmegen Postadres Postbus 1413 6501 BK Nijmegen Balans per 31 december 2014 ( x 1.00) 31-12-2014 31-12-2013 Activa
Nadere informatieNatuurstudie in De Kaaistoep. Verslag 2009 15e onderzoeksjaar
Natuurstudie in De Kaaistoep Verslag 2009 15e onderzoeksjaar Voor informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met: KNNV-afdeling Tilburg Secretariaat: Marie-Cécile van de Wiel Veldhovenring 27
Nadere informatieIVN VERENIGING VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE
IVN VERENIGING VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE Beleidsplan IVN Deventer 2013-2014 Het bestuur van IVN-Deventer wil met dit beleidsplan haar visie en missie uiteen zetten en van daaruit haar plannen voor
Nadere informatieVerslag inventarisatie bijen en angeldragende wespen (Hymenoptera: Aculeata) in Westduinpark en Bosjes van Poot 2015
Verslag inventarisatie bijen en angeldragende wespen (Hymenoptera: Aculeata) in Westduinpark en Bosjes van Poot 2015 Martijn Kos Resultaten In totaal werden er in de periode van 8 maart 2015 tot en met
Nadere informatieVlinders van de Habitatrichtlijn,
Indicator 20 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Van de vijf Habitatrichtlijnsoorten
Nadere informatieVastgesteld in de Ledenvergadering van Activiteitenplan
Vastgesteld in de Ledenvergadering van 28-03-2013 Activiteitenplan 2013-2016 Voorwoord Voor u ligt het Activiteitenplan 2013-2016. In dit enplan borduren we voort op het ingezette beleid van 2012. De oproep
Nadere informatieMeerjarenvisie 2010-2013. Samenvatting. SOVON Vogelonderzoek Nederland. Meerjarenvisie
Meerjarenvisie 2010-2013 Samenvatting SOVON Vogelonderzoek Nederland Meerjarenvisie Meerjarenvisie 2010-2013 Colofon Samenstelling: SOVON Vogelonderzoek Nederland Eindredactie: Fred Hustings Lay-out: Peter
Nadere informatieMacrofaunanieuwsmail 114, 14 april 2014
Macrofaunanieuwsmail 114, 14 april 2014 Beste lezers, Voorjaar, met een nieuwe watermijt, meerdere oproepen en nieuwtjes Als je wat ziet, hoort of leest, Stuur je berichten naar macrofauna@rws.nl. Alle
Nadere informatieBESLUIT WET NATUURBESCHERMING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN GELDERLAND
BESLUIT WET NATUURBESCHERMING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN GELDERLAND Wet natuurbescherming hoofdstuk 3, ontheffing soorten Datum besluit : 15 november 2017 Onderwerp : Wet natuurbescherming -2017-008547
Nadere informatie2010 in vogelvlucht. SOVON Vogelonderzoek Nederland. Dit is de samenvatting van het Jaarverslag 2010
in vogelvlucht Dit is de samenvatting van het Jaarverslag van SOVON Vogelonderzoek Nederland. Een uitgebreide versie is als pdf te downloaden van onze website. SOVON Vogelonderzoek Nederland Nederland,,
Nadere informatieSloop van schuren aan de Slootgaardweg 6 in Waarland
Sloop van schuren aan de Slootgaardweg 6 in Waarland Toetsing in het kader van de Wet natuurbescherming Opdrachtgever: Cogeon Groot Eco Advies 2017-031 Concept 22-06-2017 Definitief 22-06-2017 2 Inhoudsopgave
Nadere informatieDe Konvo. Van de redactie. Een uitgave van de KNNV Amersfoort e.o. nr. 48 maart 2015
De Konvo Een uitgave van de KNNV Amersfoort e.o. nr. 48 maart 2015 Van de redactie Hier boven een lentebeeld dat we de komende tijd weer tegemoet kunnen zien. Heerlijk! In de vorige Konvo stond dat de
Nadere informatieBELANGRIJKE ALGEMENE INFORMATIE
BELANGRIJKE ALGEMENE INFORMATIE Dit lesprogramma is een uitgave van Stichting Educatieve Natuurtuin Goffert te Nijmegen 2013 1e oplage. Ontwerp & Tekst: Louis van der Heijden Bij het maken van deze lesbrief
Nadere informatieDatum Wedstrijd Plaats 17 en 18 januari Abdijcross / NK Cross Kerkrade 01 februari Mastboscross Breda 14 en 15 februari NK Indoor masters / meerkamp
Datum Wedstrijd Plaats 17 en 18 januari Abdijcross / NK Cross Kerkrade 01 februari Mastboscross Breda 14 en 15 februari NK Indoor masters / meerkamp Apeldoorn (Omnisport) 21 en 22 februari NK Indoor senioren
Nadere informatieGroene glazenmaker in de provincie Groningen
Groene glazenmaker in de provincie Groningen Groene glazenmaker in de provincie Groningen Groene glazenmaker in de provincie Groningen Tekst: Albert Vliegenthart Met medewerking van: Herman de Heer, Henk
Nadere informatieValidatieprotocollen. overige insecten spinnen overige ongewervelden
Validatieprotocollen overige insecten spinnen overige ongewervelden Overige insecten Validatie protocol mieren Waarnemingen van mieren worden enkel door experts verzameld, waarbij minder algemene soorten
Nadere informatieKleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer. Context: steeds minder insecten. -76% insectenbiomassa Anthonie Stip
Kleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer Context: steeds minder insecten Anthonie Stip 1 juni 2018 anthonie.stip@vlinderstichting.nl @birdingstip -76% insectenbiomassa 1 Insectenverlies vooral na mei Biodiversiteit
Nadere informatieEcologische Quick-scan T.b.v. sloop en nieuwbouw Rivierdijk 320 te Sliedrecht
Ecologische Quick-scan T.b.v. sloop en nieuwbouw Rivierdijk 320 te Sliedrecht Eco-line Ecologisch onderzoek en advies Frambozengaarde 1 3992 KC Houten 2 Inhoud Opdracht... 3 Locatie... 3 Methode... 3 Resultaat...
Nadere informatieWat houdt werken met de gedragscode flora en fauna in?
Wat houdt werken met de gedragscode flora en fauna in? Toepassing van de gedragscode De gedragscode natuurinclusief renoveren wordt toegepast bij Nul Op de Meterprojecten die werken met het NOM Keur. Als
Nadere informatieBIJEN IN LEEUWARDEN. Thijs Gerritsen & Bart Franken
BIJEN IN LEEUWARDEN Thijs Gerritsen & Bart Franken Wat komt er aan bod? o Even voorstellen o Bijen: wat zijn dat? o De mens en de bijen Intermezzo Akte 2 o De Leeuwarder bijen o Resultaten en conclusies
Nadere informatieWerken met de gedragscode flora en fauna wat houdt dat in?
Werken met de gedragscode flora en fauna wat houdt dat in? Toepassing van de gedragscode De gedragscode natuurinclusief renoveren wordt toegepast bij NOM projecten die werken met het NOM Keur. Door te
Nadere informatie10 jaar Libellenvereniging Vlaanderen
10 jaar Libellenvereniging Vlaanderen Anny Anselin Dank aan Geert De Knijf & Marc Tailly Mechelen 17maart 2018 September 2006 Henri Dumont Philippe Goffart Geert De Knijf Eckhart Kuijken Marc Tailly Anny
Nadere informatie