Juridische training consulenten jeugd. 1 Regio Gooi en Vechtstreek

Transcriptie

1 Juridische training consulenten jeugd 1 Regio Gooi en Vechtstreek

2 1. Wijzigingen kinderbeschermingsmaatregelen Per 1 januari 2015 niet alleen invoering Jeugdwet, maar ook wijzigingen in het Burgerlijk wetboek 2 Regio Gooi en Vechtstreek

3 OTS De grond voor de ondertoezichtstelling is gewijzigd: Ondertoezichtstelling (OTS): 1. Ernstige ontwikkelingsbedreiging, én: 2. Noodzakelijke zorg wordt niet/onvoldoende geaccepteerd door minderjarige of (gezags)ouders, én 3. Gerechtvaardigde verwachting dat ouders binnen aanvaardbare termijn weer zelf de verantwoordelijkheid voor verzorging en opvoeding kunnen dragen. 4. Kinderrechter kan ambtshalve ook andere kinderen uit het gezin onder toezicht stellen. 3 Regio Gooi en Vechtstreek

4 OTS Verzoekers OTS: 1. Raad voor de Kinderbescherming 2. Openbaar Ministerie 3. Ouders/verzorgers, indien RvdK niet verzoekt 1. Positie gemeente: geen verzoeker, moet via RvdK. Wél een opschalingsmogelijkheid (later meer) 4 Regio Gooi en Vechtstreek

5 OTS Uitvoering OTS geschiedt door een gecertificeerde instelling (GI): de voormalige bureaus jeugdzorg, Leger des Heils, William Schrikker Groep. Middelen GI: 1. Schriftelijke aanwijzingen kunnen bekrachtigd worden door kinderrechter (dwangmiddelen) 2. Bij een machtiging uithuisplaatsing kan een deel van het gezag aan GI worden overgedragen: a. Inschrijving school b. Medische behandeling c. Aanvraag verblijfsvergunning 5 Regio Gooi en Vechtstreek

6 Uithuisplaatsingen Uithuisplaatsingen 1. Binnen OTS-kader nog altijd machtiging kinderrechter nodig 2. Verzoek door a. GI b. RvdK c. OM 3. Let op: GI mag zelf jeugdhulp inzetten, heeft dus geen verleningsbeslissing van college B&W nodig. 4. RvdK en OM moeten wél verleningsbeslissing van college overleggen. 5. Escape: belang van het kind 6. Tegen verleningsbeslissing bij UHP: géén bezwaar en beroep mogelijk! I.v.m. betrokkenheid kinderrechter. 6 Regio Gooi en Vechtstreek

7 Gesloten plaatsingen Let op: in Jw geregeld, niet in BW. Systematiek is anders. 1. Altijd machtiging kinderrechter vereist, ook indien ouders/kind instemmen met gesloten plaatsing. 2. Verzoekers: a. Hoofdregel: college verzoekt b. Uitzondering: is er een kinderbeschermingsmaatregel van toepassing of wordt deze verzocht, dán wordt verzoek ingediend door RvdK of OM. Is de kinderbeschermingsmaatregel al van toepassing, dan kan ook de GI het verzoek indienen. 7 Regio Gooi en Vechtstreek

8 Gesloten plaatsingen Criterium: 1. Jeugdhulp noodzakelijk ivm ernstige opgroei- of opvoedingsproblemen die de ontwikkeling naar volwassenheid ernstig belemmeren, en 2. Gesloten setting noodzakelijk is om te voorkomen dat jeugdige zich onttrekt of wordt onttrokken. 3. Let op mogelijkheid familiegroepsplan: kinderrechter biedt die mogelijkheid vóórdat hij toekomt aan (voorwaardelijke) machtiging gesloten plaatsing. Wel mogelijkheden om af te wijken. 8 Regio Gooi en Vechtstreek

9 Gesloten plaatsingen Voorwaarden: 1. Instemming ouders óf kinderbeschermingsmaatregel van toepassing 2. Besluit van college (vrijwillig kader) of GI (dwangkader) waarin voorziening wordt toegekend (NB: niet bij spoedmachtigingen) 3. Instemming gedragswetenschapper 9 Regio Gooi en Vechtstreek

10 Gesloten plaatsingen Ook voorwaardelijke machtiging is mogelijk! 1. Instemming jeugdige vereist. 2. Er moet dan een hulpverleningsplan worden opgesteld, waarin onder andere staat welke jeugdhulpverlener bevoegd is tot besluit dat jeugdige alsnog wordt opgenomen. 3. Dus dan geen voorafgaande rechterlijke toets meer nodig! Besluit tot opneming kan wel (achteraf) ter toetsing worden voorgelegd. Gesloten plaatsing kan onder bepaalde condities na 18e verjaardag nog 6 maanden doorlopen. 10 Regio Gooi en Vechtstreek

11 Positie pleegouders Positie pleegouders is versterkt ten opzichte van de GI: Na een jaar in een pleeggezin mag GI de verblijfplaats van de jeugdige alleen nog wijzigen indien vooraf toestemming van kinderrechter is verkregen. 11 Regio Gooi en Vechtstreek

12 Beëindiging gezag 1. Ontheffing en ontzegging van het gezag bestaan niet meer, er is nu één gezagsbeëindigende maatregel 2. Bedoeling is dat langlopende ots en verdwijnen 3. Na 2 jaar ots met uithuisplaatsing moet RvdK advies geven over verlenging ots of beëindiging gezag 4. Jurisprudentie 12 Regio Gooi en Vechtstreek

13 Tot slot: 1. Maatregel van opvoedondersteuning (OTS-light) is niet in werking getreden! 13 Regio Gooi en Vechtstreek

14 2. Positie jeugdconsulent Verantwoordelijkheden (zoals omschreven in Jw) 1. Beoordelen of jeugdige of ouder jeugdhulp nodig heeft 2. Onderzoeken eigen mogelijkheden en probleemoplossend vermogen van jeugdige en ouders 3. Adviseren over, bepalen van en inzetten van de juiste voorziening 4. Met als doel dat de jeugdige: a. Gezond en veilig op kan groeien; b. Kan groeien naar zelfstandigheid, en c. Voldoende zelfredzaam wordt en maatschappelijk kan participeren 1. Indien noodzakelijk, het treffen van voorzieningen die ouders in staat stellen hun rol als verzorgers en opvoeders te blijven vervullen. 14 Regio Gooi en Vechtstreek

15 1. Redelijkerwijs rekening houden met: a. Behoeften en persoonskenmerken; b. Geloofsovertuiging, culturele achtergrond e.d. 2. Voor zover redelijkerwijs mogelijk, keuzevrijheid bieden 3. NB: redelijkerwijs betekent: indien je er toch van afwijkt, dit goed motiveren! 4. Uithuisplaatsing: zoveel mogelijk in pleeggezin of gezinshuis, tenzij. 5. Signaleren mogelijke noodzaak kinderbeschermingsmaatregelen. 15 Regio Gooi en Vechtstreek

16 Casus fraude Relevante factoren: 1. Optreden namens gemeente die ook de bijstandsuitkering betaalt 2. Recht op hulp/begeleiding/zorg geldt onverkort, ook indien iemand fraudeert; toegang moet dus gewaarborgd blijven 3. Rechten van het kind (IVRK) 4. Geen verplichting tot aangifte 5. Geldt hier een beroepsgeheim? a. Hulpverlener / dienstverlener b. Kwaliteitsregister jeugd: geldt óók voor toegangsfunctie; gaat uit van hulpverlenersrelatie c. Aard van de relatie is bepalend of een beroepsgeheim geldt d. De hand die troost, kan niet ook de hand zijn die de klap uitdeelt 6. Wel doen: a. bespreken met de cliënt; b. intern met collega of leidinggevende bespreken 16 Regio Gooi en Vechtstreek

17 Variant: wietplantage Relevante factoren: 1. Beide feiten zijn strafbare feiten. Verschil is dat wietplantage gevaarzettend is (of kan zijn) 2. Vanwege het gevaar is er een plicht om te zorgen dat het gevaar wordt weggenomen 3. Hoeft niet per se aan politie, zo lang gevaar maar wordt weggenomen. 17 Regio Gooi en Vechtstreek

18 Privacy - hoofdregels Hoofdregels voor het werken met en delen van persoonsgegevens: 1. Verwerken persoonsgegevens: alle mogelijke handelingen mbt een persoonsgegeven (opslaan, bewaren, delen, etc.) 2. Er moet een grondslag zijn: a. Toestemming b. Uitvoering wettelijke taak (bijv. toegang tot jeugdhulp) c. Vitaal belang betrokkene 3. Verder verwerken alleen als dit past bij oorspronkelijke doel waarvoor de gegevens zijn verstrekt 4. Alleen die persoonsgegevens verwerken die: a. Toereikend, b. Ter zake dienend, en c. Niet bovenmatig zijn 18 Regio Gooi en Vechtstreek

19 Privacy - hoofdregels Persoonsgegevens mbt geloof, ras, gezondheid alléén verwerken indien: a. Dit echt noodzakelijk is, of b. Uitdrukkelijke toestemming betrokkene, of c. Ter verdediging van vitaal belang van betrokkene of derde én het vragen van uitdrukkelijke toestemming onmogelijk is 19 Regio Gooi en Vechtstreek

20 Privacy - grondrecht 1. Niet uitsluitend de vraag: wat mag ik opslaan of delen? 2. Eerbiedigen persoonlijke levenssfeer: attitude 3. Niet meer vragen dan nodig 4. Mét de burger praten in plaats van óver de burger praten 20 Regio Gooi en Vechtstreek

21 Privacy casusoverleg Casusoverleg Intern: zoveel mogelijk anoniem Extern: let op eigen verantwoordelijkheid! 1. Eigen verantwoordelijkheid ook van belang bij formeel casusoverleg (Veilig Verder, Veiligheidshuis, etc) 2. Convenant kan geen grondslag scheppen! 3. Tuchtrecht 21 Regio Gooi en Vechtstreek

22 Privacy - toestemmingsvereiste 1. Uitgangspunt moet zijn: met toestemming van de betrokkenen. Sluit aan bij karakter decentralisatiewetgeving: praten mét ipv óver burger. 2. Indien geen toestemming: het toch delen van de persoonsgegevens is dan alleen toegestaan indien de plicht om te helpen, zwaarder weegt dan de plicht om te zwijgen. 3. Die vraag is niet eenvoudig te beantwoorden! En komt pas aan de orde indien toestemming echt niet verkregen kan worden. 22 Regio Gooi en Vechtstreek

23 Doorbreken geheimhoudingsplicht 5 vragen die kunnen helpen om tot een zorgvuldige afweging te komen: 1. Welk zwaarwegend (vitaal) belang van de cliënt of van een ander wil ik behartigen door de gegevens te verstrekken? 2. Kan dit belang ook worden behartigd zonder dat ik gegevens verstrek? 3. Is het, gelet op de veiligheid van alle betrokkenen, echt niet mogelijk en verantwoord om in gesprek te gaan en om toestemming te vragen? Zo ja: heb ik me voldoende ingespannen om deze toestemming te krijgen? 4. Weegt de veiligheid van de cliënt of een ander, of de noodzaak om hem anderszins te beschermen op tegen het belang dat de cliënt heeft bij geheimhouding? 5. Als ik besluit te spreken: welke informatie heeft de andere beroepskracht dan nodig om de situatie van de cliënt of een ander daadwerkelijk te verbeteren? (Bron: Lydia Jansen) 23 Regio Gooi en Vechtstreek

24 Privacy - vuistregels 1. Toestemming staat voorop! 2. Zo min mogelijk delen. 3. Schrijf je afwegingen op! 4. Handel niet op eigen houtje, maar overleg met een collega en win (juridisch) advies in. 5. Als je gegevens verstrekt, noteer dan ook welke gegevens je hebt gedeeld. 24 Regio Gooi en Vechtstreek

25 Opschalingsbevoegdheid burgemeester 1. Via Overleg Veilig Verder kan VTO worden gedaan bij Raad voor de Kinderbescherming 2. In beginsel beslist RvdK, na eigen onderzoek, of aan de kinderrechter een OTS wordt gevraagd. 3. De burgemeester kan de RvdK dwingen de zaak tóch aan de kinderrechter voor te leggen. 25 Regio Gooi en Vechtstreek

26 3. Leeftijdsgrenzen en toestemming in het jeugdrecht Relevante leeftijdsgroepen: jaar jaar jaar en ouder 26 Regio Gooi en Vechtstreek

27 Leeftijdsgrenzen en toestemming Uitgangspunt bij verlenen jeugdhulp: toestemming is vereist Wie geeft de toestemming? : ouders of voogd a. Let op bij verrichting ingrijpende aard waartegen jeugdige zich verzet en ouders toestemming hebben gegeven: dan alleen indien verrichting nodig is teneinde ernstig nadeel voor de jeugdige te voorkomen : jeugdige én ouders met gezag/voogd; a. Uitzonderingen op toestemming ouders/voogd: Als jeugdhulp nodig is om ernstig nadeel voor jeugdige te voorkomen, of: Jeugdige blijft de jeugdhulp, ondanks weigering van ouders, weloverwogen wensen b. Uitzonderingen op toestemming jeugdige: Niet in staat tot redelijke waardering belangen: dan volstaat toestemming ouders, tenzij: Verzet jeugdige: dan alleen indien jeugdhulp nodig is om ernstig nadeel te voorkomen : de jeugdige zelf a. Uitzondering: tenzij niet in staat tot redelijke waardering belangen, dan is toestemming ouders vereist b. Verzet tegen verrichting ingrijpende aard: alleen indien nodig teneinde ernstig nadeel voor de jeugdige te voorkomen. 27 Regio Gooi en Vechtstreek

28 Leeftijdsgrenzen en toestemming Uitzonderingen op toestemmingsvereisten Jeugdwet: 1. OTS, voogdij 2. Gesloten jeugdhulp (ook spoed) 3. Jeugdreclassering In die situaties kan er dus feitelijk gedwongen jeugdhulp worden verleend! 28 Regio Gooi en Vechtstreek

29 Leeftijdsgrenzen en toestemming Nog een uitzondering: 1. Als de WGBO van toepassing is (=medische zorg), geldt de Jeugdwet niet! Echter, de facto kent de WGBO vergelijkbare bepalingen over toestemming en leeftijd. Probleem: wat nu als bepaalde vorm van medische behandeling noodzakelijk wordt geacht tijdens een OTS en de betrokkene weigert in te stemmen? 1. Voor medische jeugdhulp geldt de WGBO, niet de Jeugdwet. Dus geldt ook niet de bepaling dat jeugdhulp tijdens OTS gedwongen kan worden ingezet. 29 Regio Gooi en Vechtstreek

30 Leeftijdsgrenzen en toestemming Oplossingen: 1. Schriftelijke aanwijzing door GI mogelijkheid van bezwaar! 2. Bij UHP en kind niet ouder dan 12: kinderrechter verzoeken tot gezagsuitoefening door GI voor zover het de toestemming voor de medische behandeling betreft. 3. Gesloten jeugdhulp: tegen wil van jeugdige en ouders/voogd kan jeugdhulp én medische behandeling worden ingezet (voor zover noodzakelijk om gevaar af te wenen en doelen te bereiken). Hier wordt de WGBO dus opzij gezet. Dit geldt óók bij gesloten jeugdhulp zonder OTS! 30 Regio Gooi en Vechtstreek

31 Leeftijdsgrenzen en toestemming Deze bepalingen van de Jw gaan er van uit dat er jeugdhulp wordt verleend. Of te wel: er is al toegang tot jeugdhulp. Maar wat betekenen deze regels voor de aanvraag van jeugdhulp (toegangsfase)? 31 Regio Gooi en Vechtstreek

32 Gescheiden ouders 32 Regio Gooi en Vechtstreek

33 Gezag Wat is gezag? 1. Zeggenschap over oa: a. Woonplaats b. Schoolkeuze c. Medische behandeling 2. Vertegenwoordiging van de minderjarige in procedures 3. Beheer van het vermogen van het kind. 1. Duurt tot 18 e verjaardag. Wat is het niet? - Staat niet gelijk aan ouderschap (ook zonder gezag kun je de juridische ouder van een kind zijn) - Staat niet gelijk aan onderhoudsplicht (ook zonder gezag kun je een onderhoudsplicht hebben; NB: ouders met gezag hebben wel onderhoudsplicht, voogden niet altijd) - Staat niet gelijk aan recht op omgang (ook zonder gezag kan er recht op omgang bestaan) 33 Regio Gooi en Vechtstreek

34 Wijzigen gezag 1. Gezamenlijk gezag is het uitgangspunt 2. Ook na (echt)scheiding kan ouder zonder gezag vragen om alsnog gezamenlijk met gezag belast te worden 3. Eenhoofdig gezag is uitzondering: a. Indien kind klem komt te zitten tussen ouders b. Anderszins in het belang van het kind 34 Regio Gooi en Vechtstreek

35 Belang van gezag in de uitvoeringspraktijk - Woonplaatsbeginsel: minderjarige volgt de woonplaats van de ouder met gezag. Beide ouders gezag: dan de plaats waar hij werkelijk woont. - Toestemming voor jeugdhulp en medische zorg: hoofdregel is dat beide ouders met gezag instemmen. - Aanvraag jeugdhulp: door één of beide ouders met gezag? 35 Regio Gooi en Vechtstreek

36 Aanvraag jeugdhulp: leeftijdsgrenzen en gezag LET OP: DEZE SHEETS ZIJN MIJN PERSOONLIJKE OPVATTING OVER WAT UIT JURIDISCH OOGPUNT WIJS ZOU ZIJN. FEIT IS ECHTER DAT DE WETGEVER DIT ONDERDEEL NIET GEREGELD HEEFT EN JURISPRUDENTIE NOG GEVORMD MOET WORDEN. Groep 12-: 1. Instemming beide ouders met gezag vereist voor aanvraag (analoog naar Jw) a. Instemming 1 ouder volstaat, indien jeugdhulp van niet ingrijpende aard (analoog lid 2) Wijs de aanvragende ouder op de verplichting om de andere ouder te informeren! b. Bij spoed/crisis: toestemming ouders hoeft niet vooraf gevraagd te worden indien daar geen tijd voor is en ingrijpen nodig is om ernstig nadeel te voorkomen ( lid 1 Jw) 2. Mija horen, voor zover passend bij ontwikkelingsniveau (abbb) a. Bij verzet 12minner: ingrijpende vorm van jeugdhulp alleen toewijzen indien kennelijk nodig is om ernstig nadeel voor de 12minner te voorkomen (analoog lid 6) 3. Weigert één van de gezagsouders de aanvraag te ondertekenen (bij jeugdhulp van ingrijpende aard): a. Ouders wijzen op geschillenregeling (1:253a BW) b. Overweeg VTO indien ook andere beschermingsfactoren aanwezig c. Geen andere beschermingsfactoren aanwezig: Indien je zelf, na afweging alle belangen, de jeugdhulp wel noodzakelijk vindt: aanvraag in behandeling nemen en toewijzen Noodzaak jeugdhulp goed onderbouwen De tegenargumenten van de weigerende ouder goed afwegen / weerleggen in de beschikking Bezwaarclausule (uiteraard) opnemen in beschikking en weigerende ouder op wijzen Vind je de jeugdhulp niet noodzakelijk: dan aanvraag niet ontvankelijk / afwijzen (wordt nog nader uitgezocht) 36 Regio Gooi en Vechtstreek

37 Aanvraag jeugdhulp: leeftijdsgrenzen en gezag LET OP: DEZE SHEETS ZIJN MIJN PERSOONLIJKE OPVATTING OVER WAT UIT JURIDISCH OOGPUNT WIJS ZOU ZIJN. FEIT IS ECHTER DAT DE WETGEVER DIT ONDERDEEL NIET GEREGELD HEEFT EN JURISPRUDENTIE NOG GEVORMD MOET WORDEN. Groep 12-16: 1. Instemming mija vereist (tenzij niet in staat tot redelijke waardering belangen) 2. Jeugdhulp niet ingrijpende aard: zie Jeugdhulp ingrijpende aard: instemming beide gezagsouders vereist = hoofdregel, dus: a. Beide ouders spreken en toestemming (handtekening aanvraag) vragen. ALTIJD DOEN! Want hoofdregel is dat beide ouders moeten instemmen, dus is het van belang zoveel mogelijk de instemming van beide ouders te bewerkstelligen. 4. Jeugdhulp ingrijpende aard, beide ouders stemmen niet in: wel toewijzen indien: de jeugdhulp kennelijk nodig is teneinde ernstig nadeel voor de jeugdige te voorkomen Of de jeugdige de hulp, ondanks weigering ouders, weloverwogen blijft wensen 1. Indien slechts 1 van de gezagsouders instemt, 2. én: a. de jeugdhulp kennelijk nodig is teneinde ernstig nadeel voor de jeugdige te voorkomen, 3. óf: a. de instemmende ouder en de jeugdige blijven de hulp weloverwogen (d.w.z. na kennisname van de argumenten van de weigerende ouder) w ensen 4. én: a. je vindt toewijzing van de jeugdhulp zelf ook goed verdedigbaar (na afweging van alle belangen en ondanks de tegenargumenten is w él inzetten van jeugdhulp naar jouw mening beter te verdedigen dan níet inzetten jeugdhulp) (=analoog aan lid 4 Jw) 5. Dan alsnog toewijzen. NB: bovenstaande punten GOED MOTIVEREN! Plus bezwaarclausule en weigerende ouder wijzen op mogelijkheid bezwaar. Anders: 1. Aanvraag niet ontvankelijk / afwijzen (wordt nog nader uitgezocht) 2. Voor spoed/crisis: er is voor deze leeftijdscategorie géén bepaling dat toestemming van ouders niet gevraagd hoeft te worden (zie redactie lid 1). Omissie w etgever? a. Redelijke uitleg lijkt: wél instemming jeugdige vereist, instemming ouders niet, indien daar geen tijd voor is. b. Stemt jeugdige niet in: spoed OTS vragen (RvdK) 37 Regio Gooi en Vechtstreek

38 Aanvraag jeugdhulp: leeftijdsgrenzen en gezag LET OP: DEZE SHEETS ZIJN MIJN PERSOONLIJKE OPVATTING OVER WAT UIT JURIDISCH OOGPUNT WIJS ZOU ZIJN. FEIT IS ECHTER DAT DE WETGEVER DIT ONDERDEEL NIET GEREGELD HEEFT EN JURISPRUDENTIE NOG GEVORMD MOET WORDEN. Groep 16+: 1. Instemming mija vereist (tenzij niet in staat tot redelijke waardering belangen); hij mag zelf aanvraag ondertekenen (7.3.5 lid 1 Jw) 2. Ouders met gezag horen over de aanvraag, tenzij er hele zwaarwegende redenen zijn om dat niet te doen (abbb) 3. Indien standpunt ouders afwijkt van jeugdige, zal in de meeste gevallen de wens van de jeugdige de doorslag moeten geven, omdat hij op grond van de Jw (of de Wgbo voor medische zaken) bekwaam is zelf te beslissen. 4. Afwijkend standpunt ouders wel opnemen in belangenafweging, maar belangenafweging zal in meeste gevallen dus in voordeel van jeugdige moeten uitvallen. 5. Ben je geneigd af te wijken van standpunt jeugdige (en bijvoorbeeld standpunt ouders te volgen): goed motiveren! 6. Spoed/crisis: instemming jeugdige wel vereist, ouders niet (wetsuitleg). Stemt jeugdige niet in: spoed OTS vragen (RvdK). 38 Regio Gooi en Vechtstreek

39 Vragen praktijksituaties 39 Regio Gooi en Vechtstreek

40 Consultatie en advies Voor vragen, overleg, advies, etc ben ik beschikbaar! Mail: Tel: / Maandagochtend, dinsdag, woensdag, donderdagochtend Dringende zaken op vrijdag: Bij geen gehoor: Béatrice Desain b.desain@jggv.nl Regio Gooi en Vechtstreek