Op weg naar een scrapie ongevoelige geitenhouderij 24 februari 2015

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Op weg naar een scrapie ongevoelige geitenhouderij 24 februari 2015"

Rebecca Nina van de Berg
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Op weg naar een scrapie ongevoelige geitenhouderij 24 februari 2015 Agenda 1.Opening 2.Verslag bijeenkomst 24 april Introductie en stand van zaken van het project. Jan_Langeveld 4.Resultaten scrapietyperingen en betekenis voor de fokkerij. Jack Windig 5.Opties voor vervolg Risico s Regelgeving Vrijwillig blijven genotyperen Kosten 6.Rondvraag en sluiting

Jan_Langeveld 4.Resultaten scrapietyperingen en betekenis voor de fokkerij. Jack Windig 5.

2 behoud scrapie-resistentie in geiten Nederland (en Europa) voorgeschiedenis & stand van zaken januari 2015 Jan Langeveld 24 februari 2015, klankbordgroepoverleg, Lelystad

3 doel TSE-uitroeiingsprogramma s bescherming: diergezondheid dmv reductie en eventuële uitroeiing scrapie publieke gezondheid tegen het theoretische risico op BSE (indien het aanwezig is of gemaskeerd door scrapie)

scrapie publieke gezondheid tegen het theoretische

4 EU-maatregelen indien TSE bevestigd: kleine herkauwers identificeer mogelijke oorsprong infectie en alle dieren en afgeleide producten met een mogelijke besmetting indien BSE: alle kleine herkauwers vernietigen op bedrijf indien klassieke scrapie: alle kleine herkauwers ruimen op bedrijf, maar in geval schapen alleen selectief de gevoelige dieren (dus: ARR/ARR dieren kunnen behouden blijven) bij afkomst TSE-geval van ander bedrijf: toezichthouder kan bepalen ook daar of juist alleen daar te ruimen etc.

alle kleine herkauwers ruimen op bedrijf, maar in geval schapen alleen selectief de gevoelige dieren (dus: ARR/ARR dieren

5 wat als scrapie bij geiten in Nederland???? officiëel geen uitzondering voor resistente geiten zoals bij schapen hopelijk tzt. genoeg resistente geiten (Q/K, K/K) (keuze ligt bij sector) wil/kan tzt. ministerie EZ in Brussel uitzonderingspositie bedingen? (indien voortgang bij vermeerderen Q/K, K/K dragers)

6 EU-maatregelen bij export: VERORDENING (EG) Nr. 999/2001: schapen uitvoer fokmateriaal (dier, embryo, ova) naar lidstaten: alleen indien afkomstig van houderijen met een gecontroleerd risico op klassieke scrapie (gecertificeerd bedrijf; >3jaar voldaan aan eisen voor gecontroleerd scrapie vrij risico; ARR/ARR materiaal)

alleen indien afkomstig van houderijen met een gecontroleerd risico op

7 voorgeschiedenis GOAT-TSE-FREE project 1. diverse onderzoeken : resistentie onder geiten? 2. resultaat onderzoeken: fokken op PrP-codon 222K (KK én QK beschermend); Cyprus aparte situatie met codon 146S en 146D 3. RUIMING kudde kan worden voorkomen via fokprogramma (volgens de wetten van Mendel)

8 doel GOAT-TSE-FREE project zoek en stimuleer behoud/vermeerdering 222K codon consortium 8 partners, 7 landen

9 aantal geiten in diverse EU-landen 2014 land Eurostat Griekenland 4,276,000 Spanje 2,704,250 Roemenie 1,427,600 Frankrijk 1,270,000 Italie 937,000 Nederland 441,000 Portugal 380,920 Duitsland 292,000 Cyprus 240,000 België 117,320 Verenigd Koninkrijk 95,

Italie 937,000 Nederland 441,000 Portugal 380,920 Duitsland

10 scrapie incidentie geiten (Vaccari, 2009)

11 Frankrijk, Italië, Spanje, Griekenland, Verenigd Koninkrijk en Nederland: scrapie bij geiten Frankrijk BSE* 1 0 scrapie geteste dieren Eloit et al., 2005 Frankrijk kl. scrapie (atyp.) (5) (6) (5) (0) Italïe, : 70 kuddes met scrapie geïnfecteerde geiten gevonden (53 klassieke scrapie, 17 atypische scrapie) Spanje, 12/ /2014: 91 kuddes met klassieke scrapie geïnfecteerde geiten waarvan bij 33 in gemengde (geit+schaap) Griekenland: : 73 kuddes met een scrapie geit. Data over komen nog. Ver. Koninkrijk : 9 (!) kuddes met klassieke scrapie (~5000 houderijen met slechts ~100,000 geiten). Nederland: 1 kudde met scrapie in geiten in 2000; geen besmettingen periode *in VK 1 BSE geit in 1990 (Jeffrey et al., 06; Spiropoulos et al., 11)

) 2010 1 (5) 2011 0 (6) 2012 2 (5) 2013 2 (0) Italïe, 2002 2014: 70 kuddes met scrapie geïnfecteerde geiten gevonden (53 klassieke scrapie, 17 atypische scrapie) Spanje, 12/2005 12/2014: 91 kuddes

12 welke sector-activiteiten tot nu toe (1/2) 1. verzamelen belangengroepen: WLR-WageningenUR, GD-Deventer, NGO, fokkers, LTO & ELDA, KI 2. klankbordgroep bijeenkomsten: 17/5/2013; 24/4/2014; vandaag (24/2/2015) 3. bloedbemonsteringen (2x: 2013/2014 en 2014) 4. bijeenkomsten: NOG, Toggenburger fokkers (2x), nat. schapendag 4. sept 2014: eerste serie 222K dragers aan houders meegedeeld 5. enquete over fokactiveiten: 10/23 reacties; verwachtte testgrootte in april-mei 2015: ±300 dieren

klankbordgroep bijeenkomsten: 17/5/2013; 24/4/2014; vandaag (24/2/2015) 3. bloedbemonsteringen (2x: 2013/2014 en 2014) 4.

13 welke sector-activiteiten tot nu toe (2/2) 6. plannen: ontwikkeling praktische betaalbare test (CVI) nieuwe testronde met nieuwe test overname sector activiteiten: hoe behoud & infokken 222K dragers

14 kostenschatting testen kosten scrapie resistente geiten (222Q, 222K) aantal geiten dierenarts (bezoek) monster kosten (heparine buis) ~5 per buis administratie CVI /zending test CVI (TaqMan in dien ontwikkelbaar) 12.5 /test excl BTW totaal

00 50.00 75.00 administratie CVI 10.20 /zending 10.50 10.

15 Agenda Op weg naar een scrapie ongevoelige geitenhouderij 1.Opening. 2.Verslag bijeenkomst 24 april Introductie en stand van zaken van het project. Jan_Langeveld 4.Resultaten scrapietyperingen en betekenis voor de fokkerij. Jack Windig 5.Opties voor vervolg Risico s Regelgeving Vrijwillig blijven genotyperen Kosten 6.Rondvraag en sluiting

Jan_Langeveld 4.Resultaten scrapietyperingen en betekenis voor de fokkerij.

16 Fokken voor Scrapie resistentie Klankbordgroep 24/02/2015 Jack Windig Jan Priem, Jan Langeveld, Lucien van Keulen, Rita Hoving

17 Scrapie bij geiten Prion eiwit gen allel K222 biedt betrouwbare bescherming tegen scrapie Positie aminozuur 222 Meestal Q (= wildtype), soms K Genotypen: Q Q Gevoelig Homozygoot Q K Resistent Heterozygoot K K Resistent Homozygoot

222 Meestal Q (= wildtype), soms K Genotypen: Q Q

18 Hoe vaak komt resistentie in Nederland voor? Scrapie Screening 2013 in Rendac en slachtmonsters 300 hersenhomogenaten gegenotypeerd Ras onbekend Vrij willekeurige dwarsdoorsnede Nederlandse Geitenpopulatie

300 hersenhomogenaten gegenotypeerd Ras onbekend

19 Screening 2013 Q Q Q K K K Gevoelig Homozygoot % Resistent Heterozygoot % Allelfrequentie K: 22/600 = 3.7% Meer homozygoten (5) dan verwacht (0.4) Resistentie is zeldzaam K-allel niet random verdeeld over populatie Resistent Homozygoot 5 1.7%

20 Systematische steekproef 2013/2014 Winter 2013/2014, 6 rassen onderzocht 19 fokbedrijven geselecteerd Leveren bokken aan (bijna) alle andere bedrijven Fokken meeste van de eigen dieren Per bedrijf Alle bokken Tenzij broers of vader en zoon Minst verwante geiten Als ouder-kind ->ouder bemonsterd bij broers/zussen -> één van beide

meeste van de eigen dieren Per bedrijf Alle bokken Tenzij broers of vader en zoon

21 Resultaten systematische steekproef 2013/2014 Ras QQ QK KK Allelfrequentie Witte geit % Bonte geit % Toggenburger % Boerbok geit % Nubische geit % Landgeit % Hoge frequentie in Toggenburger Bonte geiten met allel van 2 bedrijven met Toggenburgers en 1 bedrijf met witte geiten 3 van de 4 Bonte geiten met Toggenburgers in stamboom Evenveel homozygoten als verwacht

22 Opsporen meer resistente dieren: mid 2014 Toggenburger Stamboek Leverde lijst met dieren voor de fok WUR Berekende kans op resistentie allel Berekende belang dieren om inteelt laag te houden Ranglijst van 85 dieren van 45 bedrijven Bemonstering 20 van de 45 bedrijven 222 dieren, waarvan 37 van de lijst Witte geit Nakomelingen draagster

23 Toggenburgers mid 2014 Q Q Q K K K Gevoelig Homozygoot % Resistent Heterozygoot % Allelfrequentie K: 127/508 = 25.0% Iets meer homozygoten (22) dan verwacht (16) 86 extra dragers gevonden K-allel niet random verdeeld over populatie Resistent Homozygoot %

24 Witte Geit mid 2014 Merilla Sia A Nakomelingen ook drager 1 bokje afgevoerd 1 gezond bokje 3 geiten Worden volop ingezet in de fokkerij

25 Hoe verder?

26 Vervolg Opties voor fokken 1. Geen aandacht voor scrapie resistentie Resistentie allel kan toe of afnemen Genotype nieuwe dieren onbekend 2. Alleen vrijwillig 3. Stimuleren 4. Verplichten Waarschijnlijk nauwelijks draagvlak Extra aandacht nodig voor inteelttoename Extra aandacht voor kwaliteit

27 Vragen Wat is het doel? 100% resistent? Moeten we rekening houden met mogelijke scrapie uitbraak? Geen regelgeving zoals bij schapen Bij uitbraak kan EZ bij EU uitzondering bedingen, mits voldoende 222K dragers Economisch interessant? Toggenburger = merendeel hobby Hoeveel vraag van buiten stamboek? Hoeveel testen? Hoelang testen? Hoe duur is testen? Houders hebben wel belangstelling

28 Vervolg Toggenburger Opties voor fokken Geen aandacht voor scrapie resistentie Resistentie allel kan toe of afnemen Genotype nieuwe dieren onbekend Vrijwillig Publiceer genotype van dieren Verplicht

29 Conclusies Reistentie allel Hoge frequentie in Toggenburger Paar Bonte geiten Eén familie bij witte geiten Vragen rond verder testen

30 Agenda Op weg naar een scrapie ongevoelige geitenhouderij 1.Opening. Voorzitter 2.Verslag bijeenkomst 24 april Introductie en stand van zaken van het project. Jan_Langeveld 4.Resultaten scrapietyperingen en betekenis voor de fokkerij. Jack Windig 5.Opties voor vervolg Risico s Regelgeving Vrijwillig blijven genotyperen Kosten 6.Rondvraag en sluiting

Vergelijkbare documenten

Geiten TSE vrij 2014 v

Geiten TSE vrij 2014 v behoud TSE-ongevoelige geiten TSE = overdraagbare sponsvormige hersenaandoening zoals scrapie, atypische scrapie, of BSE locatie van EU partners in GOAT-TSE-FREE Fokkersbijeenkomst Witte geit 29-3-2014;