Aan de deelnemers in de gemeenschappelijke regeling van het Recreatieschap Twiske-Waterland. Geachte leden van het college en raden/staten,

Transcriptie

1 Aan de deelnemers in de gemeenschappelijke regeling van het Recreatieschap Twiske-Waterland Postbus 2571, 2002 RB Haarlem Genieweg 46a, Velsen-Zuid Telefoon K.v.K Velsen-Zuid : 11 juli 2017 Uw kenmerk : - Ons kenmerk : U2017 BS Projectnummer : - Onderwerp : vastgestelde financiële jaarstukken Recreatieschap Twiske-Waterland Bijlage(n) : 6 Behandeld door : Henk Wijkhuisen telefoon Geachte leden van het college en raden/staten, Hierbij stuur ik u een eemplaar van 1. de jaarrekening Twiske-Waterland 2016 onderdeel Twiske, 2. de jaarrekening Twiske-Waterland 2016 onderdeel Waterland, 3. de begrotingswijziging Twiske-Waterland 2017 onderdeel Twiske, 4. de begrotingswijziging Twiske-Waterland 2017 onderdeel Waterland, 5. de programmabegroting Twiske-Waterland 2018 onderdeel Twiske en 6. de programmabegroting Twiske-Waterland 2018 onderdeel Waterland. Met vriendelijke groet, namens het bestuur van Recreatieschap Twiske-Waterland, Drs. H. Wijkhuisen Programmamanager Recreatie Noord-Holland NV Recreatieschap Twiske-Waterland is een samenwerkingsverband van de provincie Noord-Holland en de gemeenten Amsterdam, Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Waterland, Wormerland en Zaanstad. Het beheersbureau is gevestigd aan de Noorderlaaik 1 in Oostzaan. Recreatie Noord-Holland NV legt in opdracht van het bestuur van Recreatieschap Twiske-Waterland recreatieve voorzieningen aan zoals fiets-, wandel- en vaarroutes en verzorgt het beheer en onderhoud van Groengebied Purmerland en recreatiegebied het Twiske.

2 TWISKE-WATERLAND JAARREKENING ONDERDEEL TWISKE 2016 Velsen-Zuid

3 Inhoudsopgave Blz. Programmaverantwoording 3 Algemeen 3 Highlights 3 Resultaat Reserves 4 Toelichting belangrijkste afwijkingen 5 Overzicht participantenbijdrage 5 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 6 Onderhoud kapitaalgoederen 6 Financiering 6 Bedrijfsvoering 7 Verkorte balans 7 Jaarrekening Balans per 31 december Waarderingsgrondslagen 11 Toelichting op de balans per 31 december Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening over het begrotingsjaar Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening over Overzicht van baten en lasten per kostensoort 30 Wet FIDO modelstaten A en B 31 Overige gegevens 33 Samenstelling van het Algemeen Bestuur 34 Controleverklaring 35 Vaststelling door het Algemeen Bestuur 39 Bijlagen 40 Bijlage I: Investerings- en financieringsstaat Bijlage II: Staat van geactiveerde kapitaaluitgaven 42 Bijlage III: Gebeurtenissen na balansdatum 43 Bijlage IV: Nota weerstandsvermogen en risicobeheersing 44 Bijlage V: WNT-verantwoording

4 Programmaverantwoording 2016 Algemeen De reguliere inspanningen voor het recreatieschap voor 2016 zijn grotendeels conform begroting uitgevoerd, met enkele onderschrijdingen. Bij de uitvoering van de incidentele werkzaamheden zijn er afwijkingen t.o.v. de begroting. De afwijking op de reguliere begroting zijn positief, lagere kosten en hogere inkomsten voor het recreatieschap. Het resterende budget voor incidentele werkzaamheden schuift door naar Het recreatieseizoen is goed verlopen. Het was gedurende vrijwel het hele recreatieseizoen mooi weer. Alle evenementen zijn dan ook goed verlopen, en het uitblijven van veel regen heeft ertoe bijgedragen dat de terreinschade zeer beperkt is gebleven. De invullingen van een derde groot evenement is in 2016 mislukt. Door verschillende interpretaties van afspraken is het evenement Pleinvrees niet doorgegaan en waren de organisator en het recreatieschap verwikkelt in een juridische procedure. Inmiddels heeft de voorzieningenrechter uitspraak gedaan en zal in 2017 het evenement Pleinvrees plaatsvinden. Highlights Over het algemeen verloopt de inhaalslag groot onderhoud en vervangingen volgens planning. De vervangingen van bruggen en steigers is vrijwel afgerond. In 2016 zijn veel werkzaamheden voor het groot onderhoud aan verhardingen voorbereid. Deze worden in 2017 uitgevoerd. In 2016 is de Twiske Molen getroffen door een windhoos waardoor de kap en de wieken van de molen zijn afgewaaid. Dat heeft veel schade veroorzaakt. De molen is in eigendom van het recreatieschap. De schade wordt gedekt door de verzekering. Het schap is onmiddellijk begonnen met het herstel van de molen in samenwerking met de molenaar. Voor het bouwrijp maken voor een nieuwe recreatievoorziening op de locatie van de voormalige waterspeelplaats Twiske Poort zijn de oude betonnen speelobjecten gesloopt en afgevoerd. Eind 2016 is begonnen met de herbouw van de opstallen, nadat deze in 2015 door brandstichting zijn verwoest. In het afgelopen jaar is er veel schade en overlast geweest door vandalisme, voornamelijk aan toiletten en speeltoestellen. Om dit tegen te gaan zijn bij de openbare toiletten camera`s opgehangen. Dit lijkt vooralsnog te helpen. 2 dagen maatschappelijke stage van het Gaudi college uit Purmerend. Werkzaamheden bestonden voornamelijk uit snoeiactiviteiten De herijkte visie van Het Twiske is in 2016 vastgesteld. Het concept uitvoeringsprogramma bij de visie is in 2016 geschreven. Vaststelling van een definitief uitvoeringsprogramma staat gepland voor medio 2017 en uitvoering voor 2018 en verder. Op 17 april is de start van het recreatieseizoen gevierd met de Twiske open dag. De open dag is georganiseerd door de ondernemers in het gebied in samenwerking met ondersteuning van het recreatieschap

5 Resultaat 2016 regulier Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Verschil Lasten Baten Saldo Het resultaat van de reguliere inspanningen van het recreatieschap is een onderschrijding door zowel lagere lasten als hogere baten. De onderschrijding is veroorzaakt door de deelprogrammas communicatie en beheer. De baten zijn hoger door de inkomsten uit de evenementen Lente Kabinet en Welcome to the Future en enkele kleinere opbrengsten (zoals filmopnames en kleine evenementen). De inkomsten uit Lente Kabinet waren niet begroot omdat daar nog geen meerjarige overeenkomst was gesloten. Voor 2017 en verder is er wel een meerjarenovereenkomst aangegaan. Per saldo is de begroting ca positiever dan begroot. Bij het opstellen van de begrotingswijziging 2017 wordt het reguliere budget voor het deelprogramma communicatie naar beneden bijgesteld omdat het beschikbare budget structureel niet wordt gebruikt. Resultaat 2016 incidenteel Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Verschil Lasten Baten Saldo De incidentele werkzaamheden onderschrijden voor zowel baten als lasten. De lagere lasten worden deels veroorzaakt door de asfalteringswerkzaamheden (ca ). Deze worden in het laagseizoen uitgevoerd. De voorbereiding vond plaats in 2016, maar de uitvoering in het vroege voorjaar van Verder veroorzaakt de herbouw van de opstallen van Twiske Poort die in het laatste kwartaal is begonnen een onderschrijding (ca ). Het budget schuift door naar Hiertegenover staan niet begrote uitgaven voor schadeherstel aan de Twiske Molen (ca ). De kosten die het schap maakt voor Twiske Molen en de Blauwe poort worden gedekt door uitkeringen van de verzekering. De onderschrijding van de baten incidenteel betreft de uitkering van verzekeringsgelden voor de herbouw Twiske Poort. De uitkering loopt gelijk op met de gemaakte kosten voor de herbouw. Daarnaast heeft de verzekering de herstelwerkzaamheden aan Twiske Molen vergoed. Resultaat 2016 totaal Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Verschil Lasten Baten Saldo Reserves Stand van de reserves per verschil Algemene reserve Bestemmingsreserve betaald parkeren Bestemmingsreserve investeringen Totaal

6 Voor de komende jaren zijn de volgende ontwikkelingen van belang: Als gevolg van het schatkistbankieren leveren de liquide middelen momenteel vrijwel geen rente op. De inhaalslag voor vervanging en groot onderhoud, waartoe het bestuur in 2011 heeft besloten, zal in 2017 afgerond zijn. Voor de noodzakelijke vervangingen aan het parkeersysteem wordt voor de komende jaren rekening gehouden met een bedrag van ca per jaar aan afschrijvingen, welke zijn opgenomen in de begroting. Voor de dekking van de uitvoering groot onderhoud en vervanging is ,- overgeboekt van de algemene reserve naar de bestemmingsreserve investeringen. Overzicht participantenbijdrage inde 2015 Indeatie 1,47% Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Landsmeer Gemeente Oostzaan Gemeente Purmerend Gemeente Zaanstad Totaal participantenbijdrage inde 2016 Indeatie 0,95% Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Landsmeer Gemeente Oostzaan Gemeente Purmerend Gemeente Zaanstad Totaal participantenbijdrage

7 Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover Recreatieschap Het Twiske beschikt om niet begrote kosten te dekken, bedraagt 1,9 miljoen en wordt gevormd uit het fonds dat is ontstaan door de afkoopsom van het rijk. Een groot gedeelte van het eploitatietekort wordt uit dit fonds gedekt. De rentebaten zijn niet voldoende om het eploitatietekort te dekken, waardoor het fonds op termijn uitgeput zal raken. Om dit tegen te gaan zijn in de strategische visie ideeën uitgewerkt om de inkomsten te verhogen. De risico's die zich kunnen voordoen bij het Twiske zijn in 2016 geïnventariseerd en gekwantificeerd. De kwantificering van de risico's heeft geleid tot een gewenst weerstandsvermogen van De huidige omvang van het fonds voldoet dus ruimschoots om de berekende risico's af te dekken. De uitwerking van bovenstaande is als bijlage opgenomen. Onderhoud kapitaalgoederen a. Wegen en fietspaden De wegen en fietspaden, in beheer bij het recreatieschap, worden elk jaar geïnspecteerd om vast te stellen in hoeverre onderhoud gepleegd moet worden. Aan de hand van de uitkomst van de inspecties wordt groot onderhoud uitgevoerd. b. Riolering In het recreatiegebied ligt een rioleringssysteem waarop toiletgebouwen en overige accommodaties zijn aangesloten. Voor het regulier onderhoud zijn servicecontracten afgesloten. c. Water Wateroppervlakten zijn bepalend voor het landschap en de natuur en hebben een recreatieve functie. Peilbeheer en kwaliteitszorg zijn belangrijke uitgangspunten voor het beheer en onderhoud. Daarbij moet gedacht worden aan schouwwerkzaamheden en waterbemonstering. d. Groen Het gebiedsonderhoud wordt hoofdzakelijk in opdracht van het recreatieschap door aannemers uitgevoerd. De aannemers zorgen voor tijdig maaien van het dagkampeerterrein, beplantingsvormen worden onderhouden door middel van snoeien, kappen, dunnen en verjongen, het opruimen van afval, het schoonmaken van sloten, enz. De beheerders zien er op toe dat de aannemers tijdig aan hun verplichtingen voldoen en coördineren de werkzaamheden c.q. stemmen die af op het gebruik van het terrein. Tevens wordt een beperkt deel van de onderhoudswerkzaamheden in eigen beheer uitgevoerd. e. Gebouwen Jaarlijks wordt regulier onderhoud gepleegd aan gebouwen van het recreatieschap. Naast regulier onderhoud wordt indien nodig, aan een aantal gebouwen groot onderhoud gepleegd. Financiering Risicobeheer; de Kasgeldlimiet en Rente-risiconorm De kasgeldlimiet heeft betrekking op leningen met een looptijd van maimaal 1 jaar en de renterisiconorm op leningen met een looptijd vanaf 1 jaar. Het doel van deze normen uit hoofde van de Wet Fido is te voorkomen dat bij herfinanciering van de leningen bij (aanzienlijk) hogere rente, grote schokken optreden in de hoogte van de rente die het recreatieschap moet betalen. De normen beperken de budgettaire risico's. Het niveau van de korte leningen, de kasgeldlimiet is gelimiteerd tot 8,2 % van het bedrag van de begroting. De rente-risiconorm houdt in dat maimaal 20 % van de lange leningen per jaar afgelost kan worden. De norm beoogt een evenwichtige opbouw van de leningen in de tijd. Recreatieschap Het Twiske zal volgens het huidige liquiditeits- en financieringsbeleid binnen de kasgeldlimiet en de rente-risiconorm blijven, zie modelstaat A en B op bladzijde 29 en

8 Bedrijfsvoering Recreatie Noord-Holland NV (RNH) is de verzelfstandigde afdeling Groenbeheer van de provincie Noord-Holland, met de provincie als enige aandeelhouder. RNH is een uitvoeringsorganisatie, die als opdrachtnemer voor de besturen van de recreatieschappen werkt. Er wordt afgerekend op basis van werkelijk gemaakte uren. De samenwerkingsrelatie is beschreven in een raamcontract dat 5 jaar is vastgelegd, eerst van In 2013 zijn het raamcontract en de dienstverlening van RNH geëvalueerd. De overwegend positieve uitkomst heeft geleid tot een verlenging van het raamcontract met nog eens 5 jaar ( ). In 2017 zal de dienstverlening van Recreatie Noord Holland N.V. opnieuw geëvalueerd worden. De verkorte balans De balans per 31 december 2016 kan verkort als volgt worden weergegeven: (bedragen 1.000,-) ACTIVA PASSIVA Vaste activa Vaste financieringsmiddelen Materiële vaste activa 68,6 27,3 Reserves 2.574, ,4 Financiële vaste activa - - Schulden op lange termijn - - Subtotaal 68,6 27,3 Subtotaal 2.574, ,4 Vlottende activa Vorderingen en Vlottende passiva overlopende activa 2.400, ,6 Schulden op Liquide middelen 237,3 238,6 korte termijn 132,1 292,1 Subtotaal 2.637, ,2 Subtotaal 132,1 292,1 TOTAAL 2.706, ,5 TOTAAL 2.706, ,5-7 -

9 Jaarrekening

10 BALANS PER 31 DECEMBER ACTIVA Omschrijving VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Investeringen subtotaal materiële vaste activa TOTAAL VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Vlottende activa Debiteuren algemeen Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen Uitzettigen in Rijk's schatkist met een looptijd korter dan een jaar subtotaal vlottende activa Liquide Middelen ING Spaarrekeningen ING bank Kas subtotaal liquide middelen TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL-GENERAAL ACTIVA

11 PASSIVA Omschrijving VASTE FINANCIERINGSMIDDELEN Reserves en fondsen Algemene reserve Bestemmingsres. Betaald parkeren - - Bestemmingsreserve Investeringen subtotaal reserves en fondsen TOTAAL VASTE FINANCIERINGSMIDDELEN VLOTTENDE PASSIVA Schulden op korte termijn Crediteuren Nog te betalen bedragen Aangegane verplichtingen - - Vooruitontvangen bedragen Schulden aan kredietinstellingen - - subtotaal schulden korte termijn TOTAAL VLOTTENDE PASSIVA TOTAAL-GENERAAL PASSIVA

12 WAARDERINGSGRONDSLAGEN Waarderingsgrondslagen voor de balans en de resultaatbepaling Materiële vaste activa Op basis van het BBV wordt er onderscheid gemaakt tussen investeringen met een maatschappelijk nut en investeringen met een economisch nut. - Investeringen in het recreatiegebied (openbare ruimte), zoals het groot onderhoud en vervangingen worden aangemerkt als investeringen met een maatschappelijk nut. Deze investeringen worden op basis van het BBV in beginsel ineens ten laste van de eploitatie gebracht en dus niet geactiveerd; - Investeringen met een economisch nut worden geactiveerd en afgeschreven volgens algemeen aanvaardbare en bedrijfseconomische grondslagen. Financiële vaste activa Financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of de nominale waarde. Vlottende activa De vlottende activa worden gewaardeerd tegen de nominale waarde en, waar nodig, verminderd met een voorziening voor oninbaarheid. Reserves Er zijn een drietal reserves, t.w. de Afkoopsom van het Rijk, de Bestemmingsreserve (vervangings)investeringen en de Bestemmingsreserve betaald parkeren. - Afkoopsom van het Rijk (Algemene Reserve) Aan de Afkoopsom van het Rijk wordt jaarlijks het eploitatieoverschot of -tekort toegevoegd respectievelijk onttrokken.tevens worden de rente opbrengsten van deposito's, spaarrekeningen en de obligaties aan de reserve toegevoegd. - Bestemmingsreserve betaald parkeren Jaarlijks worden aan de bestemmingsreserve bedragen onttrokken zijnde de afschrijving van de investering van het project uit het Betaald Parkeren. - Bestemmingsreserve (vervangings)investeringen Jaarlijks wordt aan de bestemmingsreserve (vervangings)investeringen een bedrag toegevoegd, zoals opgenomen in het bedrijfsplan Het Twiske. De netto uitgaven van de nieuwe investeringen worden onttrokken aan de bestemmingsreserve. Overige balansposten Alle overige balansposten zijn, tenzij anders vermeld, gewaardeerd tegen nominale waarde. De bepaling van het resultaat Het resultaat is bepaald op basis van de historische kostprijs. Baten en lasten worden toegerekend naar het jaar waarop zij betrekking hebben. Subsidies en bijdragen van derden Ontvangsten inzake subsidies en bijdragen van derden ten behoeve van de realisatie van specifieke projecten, alsmede de daarmee samenhangende uitgaven worden met ingang van het boekjaar 2004 in de programmarekening verantwoord. Jaarlijks wordt het saldo toegevoegd of onttrokken aan de reserves

13 TOELICHTING OP DE BALANS ACTIVA Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut Het verloop van de boekwaarde van de materiële vaste activa kan als volgt worden gespecificeerd: Netto investeringen tot boekjaar Geheel afgeschreven - Netto investeringen boekjaar Desinvesteringen boekjaar - - Totaal geïnvesteerde bedragen Afschrijvingen tot boekjaar Geheel afgeschreven - - Afschrijvingen desinvesteringen - - Afschrijvingen boekjaar Totaal afschrijvingen Boekwaarde per 31 december De investering betreft met name het project Betaald Parkeren, de afschrijvingstermijn bedraagt 10 jaar. Op basis van het BBV dienen investeringen met een economisch nut geactiveerd te worden en dient hierover te worden afgeschreven volgens een stelsel dat is afgestemd op de verwachte toekomstige gebruiksduur. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut kunnen worden geactiveerd, maar volgens het BBV verdient het de voorkeur dergelijke activa niet te activeren. Deze aanbeveling is overgenomen door het schap. Vlottende activa Debiteuren algemeen Specificatie: HUS Zaanstreek 730 Stichting de Marsen Vooruitbetaalde bedragen De vooruitbetaalde lasten per 31 december 2016 bestaan uit:

14 Nog te ontvangen bedragen Specificatie: Rente schatkist - - Rente Zakelijke spaarrrek Rente private spaarrek CJIB schadevergoeding betaald parkeren Schadevergoeding Twiske molen Uitzettingen in 's Rijks schatkist met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Uitzetting 's Rijks schatkist Twiske Schatkistbankieren Twiske Drempelbedrag 2015 (0,75% van begrotingstotaal) Het bedrag aan middelen per kwartaal dat buiten 's Rijks schatkist is aangehouden kwartaal 1 kwartaal 2 kwartaal 3 kwartaal 4 Buiten schatkist gehouden Ruimte onder drempelbedrag Overschrijding van het drempelbedrag Liquide middelen ING Zakelijke Spaarrekening ING Private Spaarrekening ING Bank ING Bank Kas

15 PASSIVA Reserves en fondsen Afkoopsom van het Rijk Saldo per 1 januari Af: Bouw Strooiselstal boerderij De Marsen Toevoeging saldo eploitatie Onttrekking tbv Verv. Investering Saldo per 31 december Bestemmingsreserve betaald parkeren - - Saldo per 1 januari Bij: Toevoeging uit afkoopsom Af: Ontrekking uitbreiding parkeerplaatsen - - Toevoeging ivm activering Onttrekking ivm afschrijving Saldo per 31 december - - Het onttrokken bedrag van ,- betreft de jaarlijkse afschrijving van de investering van het project betaald Parkeren en is conform de begroting Bestemmingsreserve Investeringen Saldo per 1 januari Bij: rente - - Bij: toevoeging Af: vervangingsinvesteringen Saldo per 31 december Zie bladzijde 20 van de programmarekening voor een specificatie van de vervangingsinvesteringen. Het toegevoegde bedrag van ,- is conform de begroting

16 Schulden op korte termijn Crediteuren Specificatie: Recreatie Noord-Holland n.v Wen de Jong B.T.W. 4e kw Diversen Nog te betalen bedragen Specificatie Accountantskosten Waterschapslasten Waterschapslasten Baker Tilly Berk advieskosten 696 HebLad betonnenbanken ING bankkosten 4e kw Vooruitontvangen bedragen Schade uitkering pomphuistwiske Poort Schade uitkering Twiske Poort Voorbereiding / bouwkosten t/m/ 2016 Twiske P Totaal te besteden herbouw Twiske Poort P. Klaasse Bos Rijk Investeringssubsidies - - Op 03 december 2015 heeft het Algemeen Bestuur besloten tot herbouw van de opstallen van de Twiske Poort. Onder de vooruitonvangen bedragen zijn de toegekende schadevergoedingen verantwoord van per saldo ,-. Deze gelden zullen in 2016 worden besteed aan de herbouw van de opstallen. In 2015 zijn al enige voorbereidingen getroffen. De hiermee gemoeide kosten zijn gedekt uit de verkregen schadevergoedingen. Niet in de Balans opgenomen activa en verplichtingen: Binnen de balans zijn geen reserveringen opgenomen voor opgebouwd verlof van de medewerkers. Met de oprichting van Recreatie Noord-Holland, per 1 juli 2004, hebben de besturen van de Recreatieschappen ingestemd met het besluit van het provinciaal bestuur dat Recreatie Noord Holland N.V. is aangewezen als uitvoeringsorganisatie voor de recreatieschappen. Vanaf 1 januari 2009 is een overeenkomst tussen de Recreatieschappen en Recreatie Noord-Holland N.V. afgesloten. Deze overeenkomst liep van 2009 t/m Onlangs is deze overeenkomst met 5 jaar verlengd tot en met

17 2. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN IN DE JAARREKENING OVER HET BEGROTINGSJAAR 2016 Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Jaarrekening 2015 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer Toezicht Financiën Bestuursadvisering Secretariaat Communicatie Inrichting & ontwikkeling Bijdrage participanten Totaal lasten en baten Gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten Resultaatbestemming Toevoeging algemene reserve Onttrekking algemene reserve Toevoeging bestemmingsres. Bet. Parkeren Onttrekking bestemmingsres. Bet. Parkeren Toevoeging bestemmingsreserve Investeringen Onttrekking bestemmingsreserve Investeringen Totaal lasten en baten Gerealiseerde resultaat Totalen-generaal

18 3. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN IN DE JAARREKENING 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Gebiedsbeheer Financieel onderschrijding bedrijfskosten regulier ( ) onderschrijding inzet RNH regulier ( ) overschrijding baten regulier ( ) onderschrijding lasten incidenteel ( ) overschrijding baten incidenteel ( ) Toelichting lagere bedrijfskosten door gunstige inschrijving voor het beheer van grasvegetaties (ca ), kosten aan het onderhoud van het betaald parkeren (ca ) en verspreid over andere kleinere posten. Met name de kosten voor het betaald parkeren zijn variabel en lastig te voorspellen. Lagere inzet RNH door pensionering werknemer (ca ). In 2017 wordt het budgte bijgesteld. hogere inkomsten uit erfpacht en door goed verlopen editie Welcome to the Future en Lente Kabinet lagere uitgaven voor groot onderhoud dan begroot, vooral voor het vervangen van verhardingen. Werkzaamheden zijn voorbereid en worden in 2017 voltooid. Het resterende budget schuift door naar dit betreft een uitkering van de verzekering voor noodreparaties aan Twiske Molen (zie tabel resultaat) Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Speeltoestellen Gebouwen Verhardingen Kunstwerken Rioolpompen Parkeerinstallatie Baggerwerk Herstel Twiske molen

19 Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Speeltoestellen Gebouwen Verhardingen Kunstwerken Rioolpompen Parkeerinstallatie Baggerwerk Herstel Twiske molen Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatielandschap dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie updaten meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen bijhouden beheersysteem controleren zwemwaterkwaliteit coördineren en communiceren over zwemlocaties met derden uitgeven en reguleren vergunningen / gebruiksovereenkomsten coördineren grote evenementen begeleiden van kleine en middelgrote evenementen organiseren ondernemersoverleg onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandelen klachten begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en werknemers werkvoorzieningsschappen beheren betaald parkeren zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen actuele en haalbare meerjarenraming beheerssysteem up to date verontreiniging tijdig opgemerkt goede communicatie over veiligheid van zwemwater d.m.v. bebording en website provincie aanvragen tijdig behandeld Inkomsten uit WTTF, Lentekabinet en Eastville organisator tevreden over dienstverlening schap ondernemers betrokken bij schap goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld inzet nuttig voor schap en bevredigend voor deelnemers inkomsten uit betaald parkeren gegenereerd hogere efficiëntie beheer duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk

20 Incidentele inspanning uitvoeren inhaalslag groot onderhoud en vervangingen herstel Twiske molen resultaat Vervangen van een fiets- wandelburg; Groot onderhoud asfalt; Nieuw speeltoestel op de avonturenspeelplaats; Etra slootonderhoud In 2016 is de Twiske Molen getroffen door een windhoos waardoor de kap en de wieken van de molen zijn afgewaaid. De schade wordt gedekt door de verzekering. Het schap is begonnen met het herstel

21 2 Toezicht Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Toezicht Financieel geen bijzonderheden Toelichting Reguliere inspanning toezicht houden en handhaven volgens Algemene Verordening vervullen rol gastheer in het gebied jaarlijks opstellen handhavingsplan specifieke handhaving: vandalisme resultaat recreanten voelen zich veilig; toezicht conform handhavingsplan recreanten tevreden over gastheerschap handhaving toegespitst op actuele noodzaak vandalisme aan toiletgebouwen teruggedrongen na plaatsing van camera's duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk

22 3 Financiën Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Financiën Financieel onderschrijding lasten regulier ( ) onderschrijding lasten incidenteel ( 8.932) negatieve last inzet RNH incidenteel ( ) Toelichting zowel iets lagere bedrijfskosten als inzet RNH inzet etern advies voor vraagstukken over de heffing van mogelijke vennootschapsbelasting en btw over de inkomsten uit festivals. verlaging van de opslag op de tarieven van RNH die dient ter dekking van het personeelsrisico. Per saldo betreft het een korting van 1,5% op de tarieven van RNH. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Controle jaarrekening Verlaging opslag tarieven RNH Verhardingen Overige Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Verlaging opslag tarieven RNH

23 Reguliere inspanning opstellen van de programmabegroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk voeren financiële administratie beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van de financiële risico's van het schap correcte en betrouwbare administratie conform vereisten BBV optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren risico's geëvalueerd en up-to-date

24 4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Bestuursadvisering Financieel onderschrijding lasten regulier ( ) overschrijding lasten incidenteel Toelichting lagere inzet RNH, na afronding van de herijkte visie in 2015 was er minder inzet nodig; Daarnaast waren er weinig etra vergaderingen of inzet bij onverwachte ontwikkelingen. hoge inzet etern juridisch advies door afwikkeling aanvraag evenement Pleinvrees. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor Advieskosten derden Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor Advieskosten derden

25 Reguliere inspanning adviseren bestuur relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen maken uitvoeringsprogramma bij herijkte visie Twiske organiseren bijeenkomsten vrienden van Het Twiske resultaat actuele lopende zaken zijn in de bestuursvergadering behandeld en er zijn 16 besluiten genomen participanten aangesloten bij de uitwerking van de visie belangen schap behartigd; reacties gegeven op plannen met directe relatie schapsdoelen; input geleverd voor beantwoording raadsvragen vragen adequaat en vlot beantwoord programma uitgevoerd binnen de gestelde kaders, afwijkingen verantwoord in najaarsrapportage en jaarrekening evaluatie van het programma aan de hand van de schapsdoelen (in de jaarrekening en begrotingswijziging) concept uitvoeringsprogramma besproken in bestuur; besluitvorming medio 2017 vrienden van het Twiske betrokken bij uitvoering programma voor het Twiske duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Incidentele inspanning aantal bezoeken monitoren en rapporteren juridische advisering resultaat aantal bezoeken aan het Twiske in beeld; hierover wordt apart gerapporteerd. inzet etern juridisch advies door afwikkeling aanvraag evenement Pleinvrees. De rechter heeft besloten dat Pleinvrees in 2017 een evenement mag organiseren. duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk

26 5 Secretariaat Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Secretariaat Financieel geen bijzonderheden Toelichting Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming 2 bestuursrondes en 1 etra AB begeleid systematische en toegankelijke opslag van relevante documenten; zorggedragen voor telefonische bereikbaarheid van het recreatieschap duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk

27 6 Communicatie Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Communicatie Financieel onderschrijding lasten regulier ( ) Toelichting lagere inzet personeel voor dit deelprogramma. Omdat de onderschrijding structureel is wordt het budget in de begrotingswijziging 2017 aangepast. Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website website vernieuwen gebruik sociale media resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid treasure games georganiseerd om recreatieseizoen te openen; veel publicity in lokale bladen, maar helaas een beperkte deelname. website up to date, aantrekkelijk en relevant website voorbereid; lancering in eerste kwartaal 2017 Het Twiske is actief op facebook en heeft daar inmiddels ruim 2500 volgers, ruim 1000 meer dan vorig jaar duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk

28 7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Inrichting & Ontwikkeling Financieel onderschrijding lasten incidenteel onderschrijding baten incidenteel Toelichting de herbouw van de opstallen van Twiske Poort (na brandstichting in 2016) is voorbereid en er is een begin gemaakt met de werkzaamheden. Het grootste deel van de werkzaamheden zal in 2017 plaatsvinden. Het resterende budget schuift door naar dit betreft de uitkering van verzekeringsgelden voor de herbouw Twiske Poort. De uitkering loopt gelijk op met de gemaakte kosten voor de herbouw. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Herbouw Twiske Poort Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Herbouw Twiske Poort

29 Reguliere inspanning coördineren en begeleiden maatschappelijke stages juridische advisering aanvullen beheerssysteem beheren vastgoedcontracten potentiele ondernemers en organisatoren begeleiden actief verwerven inkomsten organiseren ondernemersoverleg resultaat scholen tevreden over verloop juridisch advies en toetsing uitgevoerd bij herbouw opstallen Twiske Poort informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen in 2016 zijn er gesprekken gevoerd met mogelijke eploitanten voor Twiske Poort en het Doesstrand. hogere baten voor het schap uit festivals ondernemers betrokken bij schap duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Incidentele inspanning Herbouw Twiske Poort resultaat begonnen met herbouw opstallen Twiske Poort. duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk

30 Totaal Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Totaal

31 4. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN PER KOSTENSOORT rekening begroting rekening Omschrijving Lasten Inhuur personeel RNH regulier Bestuurskosten Kantoorkosten Vervoerskosten PR & marketing Bedrijfskosten Projectkosten* Beheerkosten betaald parkeren Afschrijvingen Rentekosten Bijzondere baten en lasten Totaal lasten Baten Eploitatieopbrengsten Parkeergelden Financiële baten Overige opbrengsten Project subsidies Totaal baten Resultaat deelprogramma's Bijdrage participanten Resultaat voor bestemming Resultaatbestemming Toevoeging algemene reserve Onttrekking algemene reserve Toevoeging bestemmingsres. Parkeren Onttrekking bestemmingsres. Parkeren Toevoeging bestemmingsreserve Inv Onttrekking bestemmingsreserve Inv Resultaat na bestemming * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen

32 Wet FIDO MODELSTATEN A EN B Modelstaat A ( 1.000) Kwartaal 1e 2e Maand 1 jan 1 feb 1 mrt 1 apr 1 mei 1 jun Registratie nr. Datum ontvangst Vlottende schuld Vlottende middelen Netto vl. schuld Netto vl. overschot Gem. schuld 0 0 Gem. overschot 0 0 Kasgeldlimiet Ruimte onder limiet 0 0 Overschrijding 0 0 Kwartaal 3e 4e Maand 1 jul 1 aug 1 sep 1 okt 1 nov 1 dec Registratie nr. Datum ontvangst Vlottende schuld Vlottende middelen Netto vl. schuld Netto vl. overschot Gem. schuld 0 0 Gem. overschot 0 0 Kasgeldlimiet Ruimte onder limiet 0 0 Overschrijding 0 0 Toelichting op modelstaat A Er zijn bij het recreatieschap Het Twiske geen activa en passiva die vallen onder de vlottende schulden en vlottende middelen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar, alsmede heeft het schap geen langlopende leningen uitstaan. De Kasgeldlimiet voor recreatieschap Het Twiske wordt derhalve niet overschreden

33 Modelstaat B Modelstaat B 1a Renteherziening op vaste schuld O/G 0 1b Renteherziening op vaste schuld U/G 0 2 Renteherziening op vaste schuld (1a-1b) 0 3a nieuw aangetrokken vaste schuld 3b nieuw uitgezette lange leningen 4 netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a-3b) 0 5 Betaalde aflossingen 6 herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7 Renterisico op de vaste schuld (2+6) 0 8 Renterisiconorm 0 9a ruimte onder 0 9b Overschrijding 0 Renterisiconorm 10 Stand van de vaste schuld 0 11 Vastgestelde percentage 12 Renterisiconorm (1011) 0 Toelichting op modelstaat B Er hebben bij het recreatieschap Het Twiske geen renteherzieningen op vaste schulden plaatsgevonden en er zijn geen nieuwe leningen uitgezet of aangetrokken. De renterisiconorm is derhalve nihil

34 Overige gegevens -33 -

35 SAMENSTELLING ALGEMEEN BESTUUR PER 31 DECEMBER 2016 GEMEENTE LANDSMEER GEMEENTE ALKMAAR GEMEENTE AMSTERDAM GEMEENTE BEEMSTER GEMEENTE EDAM-VOLENDAM PROVINCIE NOORD-HOLLAND GEMEENTE OOSTZAAN GEMEENTE PURMEREND GEMEENTE WATERLAND GEMEENTE WORMERLAND GEMEENTE ZAANSTAD Mevrouw A.C. Nienhuis, voorzitter De heer J.P. Nagengast Mevrouw S. Groenewoud, vicevoorzitter Mevrouw A.J.M. van Beek De heer H. Schütt De heer J.H.M. Bond De heer J. Klinkhamer Mevrouw E.S. Tijmstra Mevrouw G.J.M. Bekhuis De heer J. Schalkwijk Mevrouw L. Vissers-Koopman

36 IPA-ACON ASSURANCE B.V. Wilhelminapark 29 Postbus HE Haarlem Telefoon Fa CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regeling Twiske-Waterland A. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2016 Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2016 van de gemeenschappelijke regeling Twiske-Waterland, onderdeel 't Twiske gecontroleerd. Naar ons oordeel: geeft de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2016 als van de activa en passiva van de gemeenschappelijke regeling Twiske-Waterland, onderdeel 't Twiske op 31 december 2016 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV); zijn de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties over 2016 in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand gekomen in overeenstemming met de begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. De jaarrekening bestaat uit: 4 de balans per 31 december 2016; 5 het overzicht van baten en lasten over 2016; en 6 de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiêle verslaggeving en andere toelichtingen. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden, het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado}, en de Regeling Controleprotocol Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (Wnt) Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie 'Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening'. Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel IPA-ACON ASSURANCE B.V. is een onderdeel von de IPA-ACON GROEP KvK nr , ING Bonk /BAN Nl69/NGB , Aangesloten bij het SRA (nationaal)/ INAA (internationaal)

37 B. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen andere informatie Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvatten de jaarstukken andere informatie, die bestaat uit: het jaarverslag (inclusief relevante paragrafen); de overige gegevens; diverse bijlagen. Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie: met de jaarrekening verenigbaar is, zoals bedoeld in artikel 213 lid 3 sub d Gemeentewet, en geen materiële afwijkingen bevat; alle informatie bevat die op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten is vereist. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Het Dagelijks Bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het jaarverslag in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. C. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening Verantwoordelijkheden van het Dagelijks Bestuur voor de jaarrekening Het Dagelijks Bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Het Dagelijks Bestuur is ook verantwoordelijk voor het rechtmatig tot stand komen van de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties, in overeenstemming met de begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. In dit kader is het Dagelijks Bestuur tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het Dagelijks Bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het Dagelijks Bestuur afwegen of de organisatie in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsel moet het Dagelijks Bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuîteitsveronderstelling, tenzij het Dagelijks Bestuur het voornemen heeft om de organisatie te liquideren of de activiteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het Dagelijks Bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de organisatie haar activiteiten in continuîteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. Het Algemeen Bestuur is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de organisatie. -36-

38 Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiêle fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beînvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, Bado, de Regeling Controleprotocol WNT 2016, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: het identificeren en inschatten van de risico's dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude dan wel het niet rechtmatig tot stand komen van baten en lasten alsmede de balansmutaties, het in reactie op deze risico's bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de organisatie; het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiêle verslaggeving, de gebruikte financiêle rechtmatigheidscriteria en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het Dagelijks Bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; het vaststellen dat de door het Dagelijks Bestuur gehanteerde continuîteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de organisatie haar activiteiten in continuîteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een organisatie haar continuîteit niet langer kan handhaven; het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; en -37-

39 het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen en of de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoen aan de eisen van financiêle rechtmatigheid. Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de aansturing van, het toezicht op en de uitvoering van de controle. In dit kader hebben wij de aard en omvang bepaald van de uit te voeren werkzaamheden. Bepalend hierbij zijn de omvang en/of het risicoprofiel van de activiteiten. Op grond hiervan hebben wij de onderdelen geselecteerd waarbij een controle of beoordeling van de volledige financiële informatie of specifieke posten noodzakelijk was. Wij communiceren met het Algemeen Bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. Wij bevestigen aan het Algemeen Bestuur dat wij de relevante ethische voorschriften over onafhankelijkheid hebben nageleefd. Wij communiceren ook met het Algemeen Bestuur over alle relaties en andere zaken die redelijkerwijs onze onafhankelijkheid kunnen beïnvloeden en over de daarmee verband houdende maatregelen om onze onafhankelijkheid te waarborgen. Wij bepalen de kernpunten van onze controle van de jaarrekening op basis van alle zaken die wij met het Algemeen Bestuur hebben besproken. Wij beschrijven deze kernpunten in onze controleverklaring, tenzij dit is verboden door wet- of regelgeving of in buitengewoon zeldzame omstandigheden wanneer het niet vermelden in het belang van het maatschappelijk verkeer is. Haarlem, 13 maart 2017 Reg.nr.: /215/382/260 lpa-acon Assurance B.V. Was getekend : mr. drs. J.C. Olij RA -38-

40

41 BIJLAGEN JAARREKENING

42 BIJLAGE I RECREATIESCHAP HET TWISKE Investerings- en financieringsstaat 2016 nr. Omschrijving Stand per Vermeerde- Verminde- Afschrij- Stand per ringen ringen vingen ACTIVA 1 Onroerende en roerende bezittingen Investeringsuitgaven, welke gedekt worden uit reserves Verstrekte langlopende leningen Totaal PASSIVA 1 Algemene reserve Bestemmingsres. Betaald parkeren Bestemmingsreserve investeringen Voorzieningen Aangegane langlopende leningen - - Totaal Werkkapitaal

43 BIJLAGE II RECREATIESCHAP HET TWISKE Staat van geactiveerde kapitaaluitgaven, behorende bij de rekening 2016 Kosten- Omschrijving Jaar Geactiv. Geactiv. Geactiv. Ter- Boekwaarde Afschr. Afschr. Boekwaarde plaats inv. t/m 2015 inv t/m 2016 mijn t/m Algemeen Overgang naar Pin Vervangen camera's Vervoermiddelen Mitsubishi L200 VV-638-S Totaal geactiveerd TOTAAL GENERAAL

44 Bijlage III: GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Er zijn in dit kader geen bijzonderheden te melden 43

45 Bijlage IV Nota Weerstandsvermogen Het Twiske Op 1 januari 2004 is het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) in werking getreden. Het BBV verplicht het Twiske aandacht te besteden aan de risico's. Met de voorliggende 'Nota weerstandsvermogen' wordt het noodzakelijke inzicht in zowel het weerstandsvermogen als de weerstandscapaciteit van het Twiske gegeven. Deze nota is in vier fasen tot stand gekomen. 1. Inventariseren en kwantificeren risico's 2. Bepalen minimaal gewenste / benodigde weerstandsvermogen 3. Berekenen aanwezige weerstandscapaciteit 4. Matchen benodigd weerstandsvermogen en aanwezige weerstandscapaciteit In deze nota worden de uitkomsten van deze fasen beschreven. 1. Inventariseren en kwantificeren risico's In de eerste fase zijn de risico's van het Twiske geïnventariseerd. Met de budgethouders zijn deze risico's in beeld gebracht. De geïnventariseerde risico's zijn beschreven en onderverdeeld naar: Hoog / Midden / Laag (kans) Risico's zijn als 'Hoog' aangemerkt indien de kans van voordoen hoog wordt geacht, enzovoort. Bij een hoog risico is de financiële impact voor 80 procent meegenomen, bij een midden risico voor 50 procent en bij een laag risico voor 20 procent. Structureel / Incidenteel Risico's zijn als incidenteel of structureel aangemerkt. Een structureel risico heeft een financiële impact in meerdere begrotingsjaren. Een incidenteel risico heeft een financiële impact in één begrotingsjaar. De structurele risico's zijn voor twee jaar meegenomen in de risicokwantificering. Voor het kunnen bepalen van het benodigde weerstandsvermogen is de financiële impact per risico berekend. Risico's zijn per definitie niet goed meetbaar. Dit komt doordat voor voorzienbare en redelijk kwantificeerbare risico's een voorziening moet worden gevormd. Om toch tot een kwantificering te kunnen komen, zijn de bepalende factoren voor een schatting van de kans van optreden (Hoog / Midden / Laag) en de impact van het risico (in euro's) geïdentificeerd. Zoveel mogelijk is de (gemiddelde) omvang van de bij het risico betrokken eploitatielasten en/of investeringsbedragen meegenomen bij de (subjectieve) bepaling van de kans en het effect. Dit betekent dat niet de gehele omvang van de mogelijke financiële impact wordt opgenomen als risicobuffer. Door vermenigvuldiging van de impact met een kans van optreden wordt een onnodig hoge risicobuffer vermeden. Tegelijkertijd wordt door de combinatie van verschillende risico's in de bepaling van de weerstandscapaciteit redelijkerwijs wel gezorgd voor voldoende vermogen voor tegenvallers. Op basis van de risico-inventarisatie zijn de volgende risico's onderkend. De geïnventariseerde risico's zijn gekwantificeerd voor een bedrag van in totaal ,-. Een nadere specificatie van dit bedrag is: Risico Kans Incidenteel / Structureel 1. Stormschade/ziekte aan ouder wordende bomen. 2. subsidies (risico van terugbetalen) 3. Inkoop en aanbestedingsrisico 4. Kunstwerken m.n. bruggen en steigers (ouderdom) Financiële impact Uitgaande van twee jaar Hoog risico Structureel Laag risico Structureel Midden risico Structureel Hoog risico Structureel

46 5. Verandering regelgeving (bijv Midden risico Structureel wijziging zwemwater kwaliteit) 6. Verminderde inkomsten via Hoog risico Structureel betaald parkeren door bijv. blikseminslag/vandalisme aan betalingssysteem etc 7. Verminderde inkomsten door Laag risico Incidenteel faillissement horeca eploitanten Totaal Bij de bepaling van de totale financiële impact voor alle risico's worden de incidentele risico's eenmalig meegenomen. Bij structurele risico's wordt de verwachte financiële impact per jaar met twee vermenigvuldigd. 2. De gewenste / benodigde omvang van het weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is in artikel 11 van het BBV gedefinieerd als De relatie tussen de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente (of de gemeenschappelijke regeling) beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken, en alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het weerstandsvermogen weerspiegelt de mate waarin het schap in staat is middelen vrij te maken om de risico's, die zich in de praktijk voordoen, op te vangen zonder dat dit betekent dat het beleid verandert dan wel ingekrimpt moet worden. Het vermogen om het beleid door te zetten, is afhankelijk van de omvang van de weerstandscapaciteit. Er zijn (nog) geen wetenschappelijke of algemeen geldende normen voor de gewenste omvang van een weerstandsvermogen. Iedere gemeente en gemeenschappelijke regeling moet zelf invulling geven aan de gewenste omvang, gelet op haar eigen situatie en contet. De omvang van het weerstandsvermogen moet in verhouding staan tot de risico's die de organisatie loopt. De risico's moeten niet kunnen worden opgevangen door stuur- en beheersmaatregelen en / of financieel kunnen worden afgedekt door voorzieningen. De uitgevoerde risico-inventarisatie inclusief kwantificering is een logische basis voor het bepalen van het gewenste weerstandsvermogen. Hierbij moet rekening worden gehouden met het feit dat niet alle risico's kunnen worden gekwantificeerd (p.m.-posten). 1. Voor de geïdentificeerde en gekwantificeerde risico's worden de uitkomsten van de risicoinventarisatie als norm genomen voor het bepalen van het gewenste minimale weerstandsvermogen. Bij de risico-inventarisatie zijn risico's gekwantificeerd voor een bedrag van Voor de niet-gekwantificeerde risico's wordt uitgegaan van 2% van de structurele inkomsten. Het rijk stelt voor de gemeenten die vallen onder het artikel 12-regime, de minimale buffer van de algemene reserve ook op 2% van de som van de structurele inkomsten te stellen. Voor het Twiske komt 2% van de structurele inkomsten overeen met een bedrag van Dit bedrag is daarmee het minimaal gewenste / benodigde weerstandsvermogen voor niet gekwantificeerde risico's. Het totale benodigd weerstandsvermogen komt daarmee op een bedrag van In het volgende hoofdstuk wordt de omvang van het weerstandsvermogen gerelateerd aan de aanwezige weerstandscapaciteit. 3. Berekende weerstandscapaciteit per begin 2017 Onder weerstandscapaciteit wordt verstaan: het geheel aan beschikbare en vrij aanwendbare financiële middelen om mogelijke resterende risico's met financieel gevolg op te kunnen vangen. Met resterende risico's worden bedoeld: de risico's die onvoldoende in control zijn of kunnen worden gehouden door stuur- en beheersmaatregelen en/of waarvoor (nog) geen specifieke voorzieningen zijn of kunnen worden getroffen

47 De bepaling van de weerstandscapaciteit is een momentopname. De gekozen peildatum is 1 januari Bij het berekenen van de aanwezige weerstandscapaciteit wordt gekeken naar het vrije deel in reserves en voorzieningen De eventuele stille reserves zijn niet bij de weerstandscapaciteit betrokken. Ad 1. Vrije deel reserves en voorzieningen Bij het bepalen van het vrije deel van de reserves en voorzieningen is voorzichtigheid betracht. Criterium is of het algemeen bestuur de betreffende reserve in geval van een calamiteit kan vrijmaken zonder dat hierdoor een eploitatietekort ontstaat. Daarbij komt dat bij gebruik van een reserve, de rente die dit financieringsmiddel genereert tevens structureel gedekt moet worden. Reserve / voorziening Stand 1 januari 2017 Deel direct beschikbaar voor weerstandscapaciteit Afkoopsom van het rijk Bestemmingsreserve Betaald Parkeren Bestemmingsreserve Investeringen Totaal *Voor de bovengenoemde reserves is de stand van de reserves per 1 januari 2017 als basis genomen waarbij alle goedgekeurde bestuursvoorstellen waarin beslag wordt gelegd op deze reserves zijn meegenomen (tot en met het AB van 12 december Kortom, alle reeds toegekende bijdragen vanuit de reserves maken geen deel uit van de ruimte hierboven gepresenteerd als weerstandscapaciteit Van de reserves (het eigen vermogen) is 1,7 mln aangemerkt als direct beschikbare incidentele weerstandscapaciteit. Deze capaciteit is afkomstig uit de afkoopsom van het rijk. Het vrije deel uit de overige reserves is niet direct beschikbaar. Het algemeen bestuur moet hiervoor eerst de bestemming van de reserve wijzigen, hetgeen tot de mogelijkheden behoort. Voorzieningen worden niet meegenomen in de weerstandscapaciteit. In de paragraaf Weerstandsvermogen van de begroting wordt elk jaar de (specificatie van de) weerstandscapaciteit vermeld, overeenkomstig artikel 11, lid 2a van het BBV. In het jaarverslag wordt op grond van artikel 26 BBV verantwoording afgelegd over de ontwikkelingen in de weerstandscapaciteit. De weerstandscapaciteit wordt elk jaar berekend bij de jaarrekening met als peildatum de balansdatum. De berekeningswijze en de uitgangspunten blijven hierbij ongewijzigd, tenzij het algemeen bestuur anders besluit. Peildatum van de weerstandscapaciteit, zoals die in de paragraaf Weerstandsvermogen van de begroting wordt vermeld, is de laatste balansdatum. Dit is 31 december van het jaar voorafgaand aan het jaar waarin de begroting wordt samengesteld. 4. Matching Gewenst weerstandsvermogen Berekende weerstandscapaciteit De conclusie in deze nota is dat Het Twiske over een weerstandscapaciteit beschikt van 1,7 mln om de risico's te dekken. Het gewenste weerstandsvermogen is berekend op Voorgesteld wordt de minimale omvang van de algemene reserve voor het benodigd weerstandsvermogen vast te stellen op Met ingang van de begroting 2015 en de jaarrekening 2014 wordt het gewenste / benodigde weerstandsvermogen voor de geïdentificeerde en de gekwantificeerde risico's jaarlijks herzien. Risico's en de omvang van de risico's kunnen jaarlijks wijzigen. Natuurlijk blijft het signaleren en het beheersen van de risico's een dagelijks proces. Gedurende het jaar wordt het bestuur geïnformeerd over belangrijke nieuwe risico's gedurende het jaar. De risico's met een hoge kans van voordoen worden als vast onderdeel in de planning & control instrumenten (begroting, bestuursrapportages, jaarrekening) behandeld

48 WNT-verantwoording 2016 Recreatieschap Twiske-Waterland Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op Recreatieschap Twiske-Waterland van toepassing zijnde regelgeving: het algemene WNTmaimum. Bezoldiging topfunctionarissen Leidinggevende topfunctionarissen: Naam: Mevrouw mr. A.C. Nienhuis Mevrouw S. Groenewoud De heer G. Nijenhuis Mevrouw L. Vissers-Koopman De heer H. Schütt De heer J. Klinkhamer De heer J.H.M. Bond Mevrouw A.J.M. van Beek De heer J.P. Nagengast Mevrouw G.J.M. Bekhuis De heer J. Schalkwijk Mevrouw E.S. Tijmstra Functie Voorzitter AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB Lid AB Lid AB Lid AB Lid AB Lid AB Onderstaande gegevens zijn bedragen 1 van toepassing op bovenstaande functionarissen Functie(s) Zie bovenstaande Duur dienstverband in /1-31/12 Omvang dienstverband (in fte) 0 Gewezen topfunctionaris? nee (Fictieve) dienstbetrekking? nee Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam? N.v.t. Bezoldiging Beloning 0,- Belastbare onkostenvergoedingen 0,- Beloningen betaalbaar op termijn 0,- Totaal bezoldiging 0,- Er zijn geen uitkeringen gedaan wegens beëindiging dienstverband aan topfunctionarissen. Overige rapportageverplichtingen op grond van de WNT Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen die in 2016 een bezoldiging boven het toepasselijke WNT-maimum hebben ontvangen, of waarvoor in eerdere jaren een vermelding op grond van de WNT heeft plaatsgevonden of had moeten plaatsvinden. Er zijn in 2016 geen ontslaguitkeringen aan overige functionarissen betaald die op grond van de WNT dienen te worden gerapporteerd. 47

49 TWISKE-WATERLAND JAARREKENING ONDERDEEL WATERLAND 2016 Velsen-Zuid,

50 Inhoudsopgave Blz. Programmaverantwoording Achtergrond 3 Doelen Landschap Waterland 3 Programmaverantwoording 5 Achtergrond 5 Highlights 5 Resultaat Reserves 6 Overzicht participantenbijdrage 7 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 8 Financiering 8 Bedrijfsvoering 8 Verkorte balans 9 Jaarrekening Balans per 31 december Waarderingsgrondslagen 13 Toelichting op de balans per 31 december Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening over het begrotingsjaar Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening over Overzicht van baten en lasten per kostensoort 31 Wet FIDO modelstaten A en B 32 Overige gegevens 34 Samenstelling van het Algemeen Bestuur 35 Controleverklaring 36 Vaststelling door het Algemeen Bestuur 40 Bijlagen 41 Bijlage I: Investerings- en financieringsstaat over Bijlage II: Staat van geactiveerde investeringen Bijlage III: Gebeurtenissen na balansdatum 44 Bijlage IV: Nota Weerstandsvermogen en risicobeheersing 45 Bijlage V: WNT-verantwoording

51 1. Achtergrond Waterland is een gebied van ongeveer ha. tussen Amsterdam-Noord, Zaanstad, Hoorn en het Markermeer. Elf gemeenten en de provincie Noord-Holland dragen in de Gemeenschappelijke Regeling Twiske-Waterland gezamenlijk zorg voor ontwikkeling en beheer van recreatievoorzieningen in dit gebied. Het recreatieschap is tot voor kort vooral een "ontwikkelschap" geweest en in mindere mate een "beheerschap". De laatste jaren wordt echter steeds meer beheerd en is er sprake van minder ontwikkelen van voorzieningen. Dit heeft deels te maken met de afronding van de Ontwikkelingsvisie Waterland. Met voorzieningen als fiets- en wandelpaden, kanoroutes, pontjes en recreatieknooppunten kan de recreant het gebied beleven, met haar rijke natuur- en landschapswaarden. 2. Doelen Landschap Waterland Voor Landschap Waterland is een doelenboom opgesteld op basis van de doelstelling van de gemeenschappelijke regeling, de kaders van de ontwikkelingsvisie en het gevoerde beleid van het recreatieschap. De doelenboom is het jaarlijks het vertrekpunt voor het opstellen van het programma van het recreatieschap. Het programma is uitgangspunt voor de schapsbegroting. -3 -

52 Het bevorderen van een evenwichtige ontwikkeling van de openluchtrecreatie onder meer door middel van het treffen van maatregelen en voorzieningen t.b.v. de openluchtrecreatie 1: Behoud recreatielandschap 2. Vergroten gebruik 3. ontwikkelen maatschappelijk draagvlak 4: Versterken duurzaamheid (Belevings) waarde landschap bewaken (ommetjesmaker & rust- en ruimtezoeker) Aansluiten bij historische lappendeken aan identiteiten In stand houden van nieuwe routestructuren en voorzieningen Tekorten recreatieve voorzieningen oplossen Verbindende structuur creëren met hoofdknooppunten Versterken fysieke verbinding met buitengebied Verbeteren toegankelijkheid vanuit stedelijk gebied Versterken watertoerisme/ recreatie Evenwichtig spreiden schapactiviteiten over hele werkgebied Meer samenwerking met belangrijke stakeholders in het gebied Stimuleren plattelands verbreding Optimale informatievoorziening raden & staten Utbreiden rol belangenbehartiger & kennisorganisati e Versterken financiele duurzaamheid Zoeken naar nieuwe financieringsmogelijkheden Stimuleren beheer door derden Recreatie koppelen aan (commerciële) ontwikkelingen Inzet op MVObeleid Streven naar duurzaamheid met aandacht voor biodiversiteit Duurzamer beheer Bevorderen & faciliteren ontwikkeling van groene energie voor eigen gebruik Meer lokale ommetjes die aansluiten op woonkernen Aansluiting bij wensen lokale besturen Gebruik recreatieve voorzieningen verhogen Inspelen op wensen/behoeft en recreanten Meer communicatie & promotie Route en infoborden voor recreant -4 -

53 Programmaverantwoording Achtergrond Het programma van het recreatieschap voor 2016 is voor het grootste deel conform begroting uitgevoerd. Het jaar 2016 heeft vooral in het teken gestaan van de afronding van de realisatie van het wandelroutenetwerk, de verharding van de fietspaden in het Purmerbos en later in het jaar het meekoppelen van de recreatievoorzieningen op de Markermeerdijk. Naast het regulier beheer is er ook groot onderhoud uitgevoerd aan o.a. de Zwaksloot, de glijbaan in het Speelbos Purmerbos, de voetgangersbrug in de Noordmeer en een vlonder in Overleek. Het wandelroutenetwerk is in 2016 geopend en in beheer genomen. Het project Markermeerdijk heeft vooral in het teken gestaan van de voorbereiding van de oplossingsrichtingen van de versterking en de uitwerking ervan door de Alliantie in (definitieve) ontwerpen. Het schap heeft hierbij geparticipeerd in de projectgroep en heeft daarbij ook telgegevens aangeleverd over het gebruik van de dijk. De discussie over de wijze waarop wordt omgegaan met het beheer en onderhoud van de recreatievoorzieningen op de Markermeerdijk is nog niet afgerond. Deze zal in 2017 verder worden gevoerd als de definitieve ontwerpen gereed zijn. In 2016 is een nieuwe website ontwikkeld. Daarnaast is er, veelal in samenwerking met het Bureau Toerisme Laag Holland en het Toeristisch Platform, ingezet op promotie van de diverse routenetwerken (fiets-, sloepen- en wandelnetwerk). De gemeente Alkmaar heeft vanwege de fusie met gemeente Schermer en Graft-De Rijp aangegeven per 1 januari 2017 uit het recreatieschap Twiske-Waterland te willen en de activiteiten te willen onderbrengen in het recreatieschap RAUM. Highlights Bestuursadvisering Meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk Recreatiemonitor uitgevoerd om aan te kunnen sluiten bij de wens van recreanten Realisatie nieuwe Gemeenschappelijke Regeling Inrichting & Ontwikkeling Oplevering betonfietspaden Purmerbos Afronding en opening wandelroutenetwerk Communicatie Resultaat 2016 regulier Ontwikkeling nieuwe website Promotie sloepennetwerk en wandel- en fietsnetwerk Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Verschil Lasten Baten Saldo Het reguliere programma van LW sluit met een hoger saldo dan vooraf begroot door: lagere inzet RNH en lagere bedrijfskosten vanwege vertraging in het project Markermeerdijk waardoor er in 2016 minder inzet vanuit het schap nodig was minder (eterne) inzet voor het beheer van de diverse routenetwerken en structuren, omdat deze nog relatief nieuw zijn en op onderdelen nog weinig onderhoud vergen

54 Resultaat 2016 incidenteel Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Verschil Lasten Baten Saldo Het incidentele programma van LW sluit met een lager saldo dan vooraf begroot door: Uitkering van een bedrag van aan de gemeente Purmerend uit de reserve die gevormd is met de opbrengsten van de verkoop van jachthaven Hemmeland Lagere lasten bij de financiele afwikkeling van het wandelroutenetwerk Laag Holland (ca ) Resultaat 2016 totaal Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Verschil Lasten Baten Saldo Het resultaat is per saldo positiever dan begroot. Reserves Stand van de reserves per Algemene reserve Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Bestemmingsreserve investeringen Bestemmingsreserve ruiterpaden Bestemmingsreserve verkoop Hemmeland Bestemmingsreserve Markermeerdijk Totaal verschil Er is toegevoegd aan de Algemene reserve. Indien wenselijk kan later besloten worden of en hoe deze toevoeging wordt herverdeeld over de andere Bestemmingsreserves, zoals in 2014 is gedaan. Er is per saldo toegevoegd aan de Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen, door een toevoeging van uit de eploitatie conform eerder gemaakte afspraken en een onttrekking van voor groot onderhoud aan o.a. een steiger bij Noordmeer. Er is onttrokken aan de Bestemmingsreserve investeringen, waarvan ten behoeve van het project Fietsverbindingen Purmerbos en de rest voor het wandelroutenetwerk. Er is een klein bedrag onttrokken uit de Bestemmingsreserve ruiterpaden, ten behoeve van het onderhoud van de ruiterpaden in het Purmerbos. De bestemmingsfonds verkoop Hemmeland is voor zover het aandeel van Amsterdam en de provincie Noord-Holland betreft geheel geoormerkt ten behoeve van het project Markermeerdijk. De gemeente Purmerend gebruikt haar deel voor eigen recreatieve ontwikkelingen. In 2016 heeft Purmerend onttrokken aan haar deel in deze reserve. De bestemmingsreserve Markermeerdijk zou in 2017 gegroeid moeten zijn tot ,-, waarbij jaarlijks het bestuur de dotatie bepaald aan de hand van een positief resultaat

55 Overzicht participantenbijdrage inde 2015 Indeatie 1,47% Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Beemster Gemeente Edam-Volendam Gemeente Graft de Rijp Gemeente Landsmeer Gemeente Oostzaan Gemeente Purmerend Gemeente Waterland Gemeente Wormerland Gemeente Zaanstad Gemeente Zeevang Totaal participantenbijdrage inde 2016 Indeatie 0,95% Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Beemster Gemeente Edam-Volendam Gemeente Graft de Rijp Gemeente Landsmeer Gemeente Oostzaan Gemeente Purmerend Gemeente Waterland Gemeente Wormerland Gemeente Zaanstad Gemeente Zeevang Totaal participantenbijdrage

56 Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit heeft betrekking op de middelen en mogelijkheden waarover het Landschap Waterland beschikt om niet begrote kosten te dekken. De risico's die zich kunnen voordoen bij Landschap Waterland zijn in 2016 geïnventariseerd en gekwantificeerd. Het berekende gewenste weerstandsvermogen bedraagt ,-. De uitwerking hiervan is als bijlage opgenomen. De huidige reserves (weerstandscapaciteit) liggen boven het gewenste berekende niveau. Vanaf 2016 dienen volgens wijzigingen in de BBV een aantal kengetallen te worden vermeld, zoals opgenomen in onderstaande tabel. JR 2015 BGR 2016 JR 2016 netto schuldquote -207% -195% -208% idem gecorrigeerd voor verstrekte leningen -207% -195% -208% solvabiliteitsrisico 97% 97% 98% structurele eploitatieruimte -2% -14% 27% grondeploitatie nvt nvt nvt belastingcapaciteit nvt nvt nvt De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. In de VNG-uitgave "Houdbare Gemeentefinanciën" is aangegeven dat wanneer de schuld lager is dan de jaaromzet (<100%) dit als voldoende kan worden bestempeld en boven de 130% als onvoldoende. De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin aan de financiele verplichtingen kan worden voldaan. Een ratio >50% wordt in de regel als voldoende beschouwd. Het kengetal "structurele eploitatieruimte" geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte in de begroting is om tegenvallers op te vangen. De comissie BBV geeft aan dat een ratio > 0,6% acceptabel is. Financiering Risicobeheer; de Kasgeldlimiet en Rente-risiconorm De kasgeldlimiet heeft betrekking op leningen met een looptijd van maimaal 1 jaar en de renterisiconorm op leningen met een looptijd vanaf 1 jaar. Het doel van deze normen uit hoofde van de Wet Fido is te voorkomen dat bij herfinanciering van de leningen bij (aanzienlijk) hogere rente, grote schokken optreden in de hoogte van de rente die het recreatieschap moet betalen. De normen beperken de budgettaire risico's. Het niveau van de korte leningen, de kasgeldlimiet is gelimiteerd tot 8,2 % van het bedrag van de begroting. De rente-risiconorm houdt in dat maimaal 20 % van de lange leningen per jaar afgelost kan worden. De norm beoogt een evenwichtige opbouw van de leningen in de tijd. Landschap Waterland heeft geen leningen en blijft binnen de kasgeldlimiet en de rente-risiconorm, zie modelstaat A en B op bladzijde 32 en 33. Bedrijfsvoering Recreatie Noord-Holland NV (RNH) is de verzelfstandigde afdeling Groenbeheer van de provincie Noord- Holland, met de provincie als enige aandeelhouder. RNH is een uitvoeringsorganisatie, die als opdrachtnemer voor de besturen van de recreatieschappen werkt. De samenwerkingsrelatie is beschreven in een raamcontract dat 5 jaar is vastgelegd, van Er wordt afgerekend op basis van werkelijk gemaakte uren. In 2013 zijn het raamcontract en de dienstverlening van RNH geëvalueerd. De overwegend positieve uitkomst heeft geleid tot een verlenging van het raamcontract met nog eens 5 jaar ( ). In 2017 zal de dienstverlening van Recreatie Noord Holland N.V. opnieuw geëvalueerd worden

57 De verkorte balans De balans per 31 december 2016 kan verkort als volgt worden weergegeven: (bedragen 1.000,-) ACTIVA PASSIVA Vaste activa Vaste financieringsmiddelen Materiële vaste activa - - Reserves 1.810, ,2 Financiële vaste activa - - Reserves - Schulden op lange termijn - - Subtotaal - - Subtotaal 1.810, ,2 Vlottende passiva Vlottende activa Vorderingen en Schulden op overlopende activa 1.616, ,1 korte termijn 34,7 48,6 Liquide middelen 229,1 237,7 Schulden aan kredietinstel. - - Subtotaal 1.845, ,8 Subtotaal 34,7 48,6 TOTAAL 1.845, ,8 TOTAAL 1.845, ,8-9 -

58 Jaarrekening

59 BALANS LANDSCHAP WATERLAND PER 31 DECEMBER ACTIVA Omschrijving VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut - - subtotaal materiële vaste activa - - Financiële vaste activa TOTAAL VASTE ACTIVA - - VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen en overlopende activa Debiteuren algemeen Vooruitbetaalde bedragen - - Nog te ontvangen bedragen Uitzetting in Rijk's schatkist met een looptijd korter dan één jaar subtotaal vorderingen en overlopende activa Liquide Middelen Zakelijke spaarrekening Banken Kas subtotaal liquide middelen TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL-GENERAAL ACTIVA

60 PASSIVA Omschrijving VASTE FINANCIERINGSMIDDELEN Reserves en fondsen Algemene reserve Bestemmingsreserve investeringen Bestemmingsreserve Ruiterpaden Purmerbos Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland Bestemmingsres. Vervangingsinvesteringen Bestemmingsres. Markermeerdijk Subtotaal reserves en fondsen TOTAAL VASTE FINANCIERINGSMIDDELEN VLOTTENDE PASSIVA Schulden op korte termijn Crediteuren Nog te betalen bedragen Vooruitontvangen bedragen - - subtotaal schulden korte termijn TOTAAL VLOTTENDE PASSIVA TOTAAL-GENERAAL PASSIVA

61 WAARDERINGSGRONDSLAGEN Waarderingsgrondslagen voor de balans en de resultaatbepaling Materiële vaste activa Op basis van het BBV wordt er onderscheid gemaakt tussen investeringen met een maatschappelijk nut en investeringen met een economisch nut. - Investeringen in het recreatiegebied (openbare ruimte), zoals het groot onderhoud en vervangingen worden aangemerkt als investeringen met een maatschappelijk nut. Deze investeringen worden op basis van het BBV in beginsel ineens ten laste van de eploitatie gebracht en dus niet geactiveerd; - Investeringen met een economisch nut worden geactiveerd en afgeschreven volgens algemeen aanvaardbare en bedrijfseconomische grondslagen. Financiële vaste activa Financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen hun verkrijgingsprijs of de nominale waarde. Vlottende activa De vlottende activa worden gewaardeerd tegen de nominale waarde en, waar nodig, verminderd met een voorziening voor oninbaarheid. Reserves - Algemene reserve Aan de algemene reserve wordt jaarlijks het resultaat na bestemming toegevoegd respectievelijk onttrokken. - Bestemmingsreserve investeringen De bestemmingsreserve investeringen is gevormd ter dekking van de netto uitgaven(aandeel Landschap Waterland) ten behoeve van investeringen in het werkgebied en de realisatie van specifieke projecten. - Bestemmingsreserve Ruiterpaden Purmerbos Deze bestemmingsreserve is gevormd ter dekking van de uitgaven in verband met het beheer en onderhoud van de aanleg van ruiterpaden in het Purmerbos. - Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland Het bestemmingsfonds is gevormd uit de netto-verkoopopbrengst van de jachthaven Hemmeland en zal worden aangewend voor investeringen op het grondgebied van de gemeenten Purmerend en Amsterdam-Noord. De beslissingsbevoegdheid ten aanzien van de besteding van deze gelden ligt bij de gemeenten Purmerend, Amsterdam en de Provincie Noord-Holland. Renteopbrengsten voortvloeiend uit de uitgezette gelden op de spaarrekening worden toegevoegd aan het bestemmingsfonds. - Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen De bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen is gevormd ter dekking van de uitgaven ten behoeve van groot onderhoud in het werkgebied. - Bestemmingsreserve Markermeerdijk De bestemmingsreserve is gevormd ter dekking van de uitgaven t.b.v. de realisatie van de infrastructuur van de Markermeerdijk.Het algemeen bestuur heeft besloten vanaf 1 januari 2014 het saldo van de bestemmingsreserve op te hogen uit het resultaat van de jaarrekening, per jaar zal het algemeen bestuur besluiten over de hoogte van de toevoeging. Voorzieningen Op de balans van landschap Waterland is momenteel geen voorziening opgenomen. Overige balansposten Alle overige balansposten zijn, tenzij anders vermeld, gewaardeerd tegen nominale waarde. De bepaling van het resultaat Het resultaat is bepaald op basis van de historische kostprijs. Baten en lasten worden toegerekend naar het jaar waarop zij betrekking hebben

62 Subsidies en bijdragen van derden Ontvangsten inzake subsidies en bijdragen van derden ten behoeve van de realisatie van specifieke projecten, alsmede de daarmee samenhangende uitgaven worden in de programmarekening verantwoord. Jaarlijks wordt het verschil tussen de baten en lasten voor de specifieke projecten toegevoegd of onttrokken aan de betreffende bestemmingsreserves

63 TOELICHTING OP DE BALANS LANDSCHAP WATERLAND ACTIVA Materiële vaste activa - - Investeringen met economisch nut Het verloop van de boekwaarde van de materiële vaste activa kan als volgt worden gespecificeerd: Investeringen tot boekjaar Investeringen boekjaar - - Totaal geïnvesteerde bedragen Afschrijvingen tot boekjaar Afschrijvingen boekjaar Totaal afschrijvingen Boekwaarde per 31 december - - Vorderingen en overlopende activa Debiteuren algemeen Specificatie: Gem. Purmerend J. Mulder Staatsbosbeheer Nog te ontvangen bedragen Rente spaarrekening PNH subsidie wandelroutenetwerk Uitzettingen met een rentetypische kortere looptijd dan één jaar Uitzetting 's Rijks schatkist Schatkistbankieren Landschap Waterland Drempelbedrag 2015 (0,75% van begrotingstotaal) Het bedrag aan middelen per kwartaal dat buiten 's Rijks schatkist is aangehouden kwartaal 1 kwartaal 2 kwartaal 3 kwartaal 4 Buiten schatkist gehouden Ruimte onder drempelbedrag Overschrijding van het drempelbedrag

64 Liquide middelen Kas ING Bank ING zakelijke spaarrekening PASSIVA Reserves en fondsen Algemene reserve Saldo per 1 januari Bij: Toegerekende rente - - Bij: - - Bij: Saldo eploitatie Af: Best. Reserve Markermeerdijk - - Af: Pilot toezicht Zeevang - - Af: Best. Reserve Verv. Investeringen - - Saldo per 31 december De toevoeging van is het voordelig eploitatiesaldo Bestemmingsreserve investeringen Saldo per 1 januari Bij: Toevoeging Algemene Reserve - - Af: Netto investeringen Saldo per 31 december Investeringen Investeringen 2016 Bruto invest. Subsidies Netto invest. Wandelroutenetwerk Fietsverbindingen Purmerbos Totaal investeringen Bestemmingsreserve Ruiterpaden Purmerbos Saldo per 1 januari Bij: Storting Af: Onderhoudskosten Saldo per 31 december

65 Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland Saldo per 1 januari Af: Uitbetaling gem. Purmerend Bij: Rentevergoedingen - 20 Saldo per 31 december Het Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland zal worden aangewend voor investeringen op het grondgebied van de gemeenten Purmerend en Amsterdam-Noord. De beslissingsbevoegdheid ten aanzien van de besteding van deze gelden ligt bij de gemeenten Purmerend, Amsterdam en de Provincie Noord-Holland. Bestemmingsres. Vervangingsinvesteringen Saldo per 1 januari Bij: Toevoeging Af: Vervangingen Saldo per 31 december Bestemmingsres. Markermeerdijk Saldo per 1 januari Bij: Toevoeging resultaat - - Af: Adviesbureau Vista Saldo per 31 december Schulden op korte termijn Crediteuren Specificatie: Recreatie Noord Holland N.V Gemeente Wormerland Baanstede Water Land & Dijken Pneuman Lanckhorst recycling Loonwerk van Staaveren De Vree Diversen

66 Nog te betalen bedragen Specificatie: Accountantskosten Betalingsverkeer RC ING Bank 43 Betalingsverkeer schatkist ING Bank Vooruitontvangen bedragen Niet in de Balans opgenomen activa en verplichtingen: Met de oprichting van Recreatie Noord-Holland, per 1 juli 2004, hebben de besturen van de Recreatieschappen ingestemd met het besluit van het provinciaal bestuur dat Recreatie Noord Holland N.V. is aangewezen als uitvoeringsorganisatie voor de recreatieschappen. De samenwerkingsrelatie is beschreven in een raamcontract dat 5 jaar is vastgelegd, van Er wordt afgerekend op basis van werkelijk gemaakte uren. In 2013 zijn het raamcontract en de dienstverlening van RNH geëvalueerd. De overwegend positieve uitkomst heeft geleid tot een verlenging van het raamcontract met nog eens 5 jaar ( )

67 2. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN IN DE JAARREKENING OVER HET BEGROTINGSJAAR 2016 Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Jaarrekening 2015 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer Toezicht Financiën Bestuursadvisering Secretariaat Communicatie Inrichting & ontwikkeling Bijdrage participanten Totaal lasten en baten Gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve Onttrekking Algemene reserve Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos Toevoeging bestemmingsreserve investeringen Onttrekking bestemmingsreserve investeringen Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Toevoeg. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Onttr. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Toevoeg. bestemmingsreserve Markermeerdijk Onttr. bestemmingsreserve Markermeerdijk Totaal lasten en baten Gerealiseerde resultaat Totalen-generaal

68 3. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN IN DE JAARREKENING 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Gebiedsbeheer Financieel Per saldo lagere lasten (ca ) Toelichting Voornamelijk door lagere bedrijfskosten en lagere incidentele lasten, doordat net opgeleverde voorzieningen dit jaar nog weinig onderhoud vergden. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Grootonderhoud Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Grootonderhoud

69 Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie updaten meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen uitvoeren meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen bijhouden beheersysteem onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandeling klachten resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen actuele en haalbare meerjarenraming uitgevoerd volgens planning en binnen budget beheerssysteem up to date goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en werknemers inzet nuttig voor schap en bevredigend werkvoorzieningsschappen voor deelnemers zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren hogere efficiëntie beheer inschakelen agrariërs bij beheer lagere beheerlasten

70 3 Financiën Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Financiën Financieel lagere lasten regulier lagere lasten incidenteel Toelichting lagere bedrijfskosten, voornamelijk door wegvallen afschrijvingslast van een afgeschreven vervoermiddel dat nog niet vervangen is en beperktere inzet RNH verlaging van de opslag op de tarieven van RNH, die ter dekking van het personeelsrisico dient. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Controle jaarrekening Verlaging opslag tarieven RNH Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Verlaging opslag tarieven RNH

71 Reguliere inspanning opstellen van de begroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk voeren financiële administratie beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van het gewenste weerstandsvermogen correcte en betrouwbare administratie optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren weerstandsvermogen geëvalueerd en upto-date

72 4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Bestuursadvisering Financieel lagere lasten regulier Toelichting Lagere bedrijfskosten (ca ) door minder inhuur eterne inzet en lagere inzet RNH (ca ) voornamelijk door vertraging van het project Meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor Advieskosten derden Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor

73 Reguliere inspanning adviseren bestuur relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen resultaat goed voorbereide besluitvorming en informele advisering ambtenaren en bestuurders tevreden over de dienstverlening gereageerd op zaken met directe relatie doelstelling schap vragen binnen 2 weken beantwoord programma (met uitzondering van het vertraagde meekoppelproject Markermeerdijk) uitgevoerd conform opdracht bestuur en binnen de gestelde kaders evaluatie van de doelen van het programma behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Incidentele inspanning recreatiemonitor: aantal bezoeken monitoren en rapporteren resultaat aantal bezoekers gemeten conform wensen bestuur behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk

74 5 Secretariaat Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Secretariaat Financieel lagere reguliere inzet RNH Toelichting Er was etra inzet geraamd voor ondersteuning voor het meekoppelproject Markermeerdijk die door de vertraging in het Markermeerdijkproject nog niet nodig bleek. Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming 2 bestuursrondes per jaar begeleid afhandeling post en telefoon, archivering behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk

75 6 Communicatie Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Communicatie Financieel per saldo hogere reguliere lasten Toelichting hogere bedrijfkosten door incidentele ontwikkelingskosten voor de nieuwe website en gezamenlijke promotie met bureau Toerisme Laag Holland. Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website gebruik sociale media resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar; gericht informatie geven over werkzaamheden in het gebied positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid grotere bekendheid gebied en vergroting bekendheid fiets-, wandel- en sloepennetwerk nieuwe website ontwikkeld promotie schap en trekken nieuwe bezoekers behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk

76 7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Inrichting & Ontwikkeling Financieel Per saldo onderschrijding Inrichting & Ontwikkeling (ca ) lagere inzet RNH regulier hogere lasten incidenteel (ca ) Toelichting Lagere inzet door vertraging van het project meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk en beperktere inzet nodig voor afronding van de routestructuren dan begroot per saldo hogere incidentele lasten, voornamelijk door uitkering aan de gemeente Purmerend Daarnaast zijn een aantal kleine overschrijdingen, zie onderstaand overzicht

77 Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Aanp. Gemeensch. Regeling Wandelroutenetwerk Laag Holland Fietsverbindingen Purmerbos Gemeente Purmerend Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Aanp. Gemeensch. Regeling Wandelroutenetwerk Laag Holland Fietsverbindingen Purmerbos Reguliere inspanning juridische advisering resultaat juridisch advies GR en toetsing uitgevoerd behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk beheren vastgoedcontracten aanvullen beheerssysteem voorbereiden en begeleiden realisatie fietsverbinding Purmerbos begeleiden realisatie Wandelroutenetwerk marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk fietsverbindingen Purmerbos zijn gerealiseerd afronden realisatie Wandelroutenetwerk

78 Totaal Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Totaal

79 STAAT VAN BATEN EN LASTEN PER KOSTENSOORT werkelijk begroting werkelijk Omschrijving Lasten Inhuur personeel RNH regulier Bestuurskosten Kantoorkosten Vervoerskosten PR & marketing Bedrijfskosten Projectkosten* Afschrijvingen Rentekosten Bijzondere baten en lasten Totaal lasten Baten Eploitatieopbrengsten Financiële baten Overige opbrengsten Project subsidies Totaal baten Resultaat deelprogramma's Bijdrage participanten Gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve Onttrekking Algemene reserve Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos Toevoeging bestemmingsreserve investeringen Onttrekking bestemmingsreserve investeringen Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Toevoeg. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Onttr. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Toevoeg. bestemmingsreserve Markermeerdijk Onttr. bestemmingsreserve Markermeerdijk Gerealiseerde resultaat * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen

80 Wet FIDO MODELSTATEN A EN B Modelstaat A Kwartaal 1e 2e Maand 1 jan 1 feb 1 mrt 1 apr 1 mei 1 jun Registratie nr. Datum ontvangst Vlottende schuld Vlottende middelen Netto vl. schuld Netto vl. overschot Gem. schuld 0 0 Gem. overschot 0 0 Kasgeldlimiet Ruimte onder limiet 0 0 Overschrijding 0 0 Kwartaal 3e 4e Maand 1 jul 1 aug 1 sep 1 okt 1 nov 1 dec Registratie nr. Datum ontvangst Vlottende schuld Vlottende middelen Netto vl. schuld Netto vl. overschot Gem. schuld 0 0 Gem. overschot 0 0 Kasgeldlimiet Ruimte onder limiet 0 0 Overschrijding 0 0 Toelichting op modelstaat A Er zijn bij het landschap Waterland geen activa en passiva die vallen onder de vlottende schulden en vlottende middelen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar. De Kasgeldlimiet is derhalve niet overschreden

81 Modelstaat B Modelstaat B 1a Renteherziening op vaste schuld O/G 0 1b Renteherziening op vaste schuld U/G 0 2 Renteherziening op vaste schuld (1a-1b) 0 3a nieuw aangetrokken vaste schuld 3b nieuw uitgezette lange leningen 4 netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a-3b) 0 5 Betaalde aflossingen 6 herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7 Renterisico op de vaste schuld (2+6) 0 8 Renterisiconorm 0 9a ruimte onder 0 9b Overschrijding 0 Renterisiconorm 10 Stand van de vaste schuld 0 11 Vastgestelde percentage 12 Renterisiconorm (1011) 0 Toelichting op modelstaat B Er hebben bij het landschap Waterland geen rente herzieningen op vaste schulden plaatsgevonden en er zijn geen nieuwe leningen uitgezet of aangetrokken. De renterisiconorm is derhalve niet overschreden

82 Overige gegevens

83 SAMENSTELLING ALGEMEEN BESTUUR PER 31 DECEMBER 2016 GEMEENTE LANDSMEER GEMEENTE ALKMAAR GEMEENTE AMSTERDAM GEMEENTE BEEMSTER GEMEENTE EDAM-VOLENDAM PROVINCIE NOORD-HOLLAND GEMEENTE OOSTZAAN GEMEENTE PURMEREND GEMEENTE WATERLAND GEMEENTE WORMERLAND GEMEENTE ZAANSTAD Mevrouw A.C. Nienhuis, voorzitter De heer J.P. Nagengast Mevrouw S. Groenewoud, vicevoorzitter Mevrouw A.J.M. van Beek De heer H. Schütt De heer J.H.M. Bond De heer J. Klinkhamer Mevrouw E.S. Tijmstra Mevrouw G.J.M. Bekhuis De heer J. Schalkwijk Mevrouw L. Vissers-Koopman

84 IPA-ACON ASSURANCE B.V. Wilhelminapark 29 Postbus HE Haarlem Telefoon Fa CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regeling Twiske-Waterland A. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2016 Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2016 van de gemeenschappelijke regeling Twiske-Waterland, onderdeel Landschap Waterland gecontroleerd. Naar ons oordeel: geeft de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2016 als van de activa en passiva van de gemeenschappelijke regeling Twiske-Waterland, onderdeel Landschap Waterland op 31 december 2016 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV); zijn de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties over 2016 in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand gekomen in overeenstemming met de begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. De jaarrekening bestaat uit: 4 de balans per 31 december 2016; 5 het overzicht van baten en lasten over 2016; en 6 de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiêle verslaggeving en andere toelichtingen. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden, het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado), en de Regeling Controleprotocol Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (Wnt) Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie 'Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening'. Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel IPA-ACON ASSURANCE B.V. is een onderdeel van de IPA-ACON GROEP KvK nr , ING Bank IBAN Nl691NGB , Aangesloten bij het SRA (nationool) / INAA (internationaal)

85 B. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen andere informatie Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvatten de jaarstukken andere informatie, die bestaat uit: het jaarverslag (inclusief relevante paragrafen); de overige gegevens; diverse bijlagen. Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie: met de jaarrekening verenigbaar is, zoals bedoeld in artikel 213 lid 3 sub d Gemeentewet, en geen materiêle afwijkingen bevat; alle informatie bevat die op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten is vereist. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiêle afwijkingen bevat. Het Dagelijks Bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het jaarverslag in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. C. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening Verantwoordelijkheden van het Dagelijks Bestuur voor de jaarrekening Het Dagelijks Bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Het Dagelijks Bestuur is ook verantwoordelijk voor het rechtmatig tot stand komen van de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties, in overeenstemming met de begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. In dit kader is het Dagelijks Bestuur tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het Dagelijks Bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het Dagelijks Bestuur afwegen of de organisatie in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsel moet het Dagelijks Bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het Dagelijks Bestuur het voornemen heeft om de organisatie te liquideren of de activiteiten te beêindigen of als beêindiging het enige realistische alternatief is. Het Dagelijks Bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de organisatie haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. Het Algemeen Bestuur is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiêle verslaggeving van de organisatie. -37-

86 Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, Bado, de Regeling Controleprotocol WNT 2016, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: het identificeren en inschatten van de risico's dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude dan wel het niet rechtmatig tot stand komen van baten en lasten alsmede de balansmutaties, het in reactie op deze risico's bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de organisatie; het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving, de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het Dagelijks Bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; het vaststellen dat de door het Dagelijks Bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de organisatie haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een organisatie haar continuïteit niet langer kan handhaven; het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; en -38-

87 het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen en of de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoen aan de eisen van financiêle rechtmatigheid. Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de aansturing van, het toezicht op en de uitvoering van de controle. In dit kader hebben wij de aard en omvang bepaald van de uit te voeren werkzaamheden. Bepalend hierbij zijn de omvang en/of het risicoprofiel van de activiteiten. Op grond hiervan hebben wij de onderdelen geselecteerd waarbij een controle of beoordeling van de volledige financiêle informatie of specifieke posten noodzakelijk was. Wij communiceren met het Algemeen Bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. Wij bevestigen aan het Algemeen Bestuur dat wij de relevante ethische voorschriften over onafhankelijkheid hebben nageleefd. Wij communiceren ook met het Algemeen Bestuur over alle relaties en andere zaken die redelijkerwijs onze onafhankelijkheid kunnen beïnvloeden en over de daarmee verband houdende maatregelen om onze onafhankelijkheid te waarborgen. Wij bepalen de kernpunten van onze controle van de jaarrekening op basis van alle zaken die wij met het Algemeen Bestuur hebben besproken. Wij beschrijven deze kernpunten in onze controleverklaring, tenzij dit is verboden door wet- of regelgeving of in buitengewoon zeldzame omstandigheden wanneer het niet vermelden in het belang van het maatschappelijk verkeer is. Haarlem, 13 maart 2017 Reg.nr.: /215/382/1210 lpa-acon Assurance B.V. Was getekend : mr. drs. J.C. Olij RA -39-

88

89 BIJLAGEN JAARREKENING

90 BIJLAGE I LANDSCHAP WATERLAND Investerings- en financieringsstaat 2016 nr. Omschrijving Stand per Vermeerde- Verminde- Afschrijvingen Stand per ringen ringen ACTIVA 1 Onroerende en roerende bezittingen Investeringsuitgaven, welke gedekt worden uit reserves - 3 Verstrekte langlopende leningen Totaal PASSIVA 1 Reserves Voorzieningen Aangegane langlopende leningen Totaal Werkkapitaal

91 BIJLAGE II LANDSCHAP WATERLAND Staat van geactiveerde investeringen 2015 Volg- Omschrijving Jaar Geactiv. Netto Geactiv. Afschr. Boek- afschr. Afschr. Boeknr. van t/m inv. t/m term. waarde t/m 2016 waarde inv Fort aan de Neckerweg Suzuki 46-JBF Totaal Totaal generaal

92 Bijlage III: GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Er zijn in dit kader geen bijzonderheden te melden 44

93 Bijlage V: Nota Weerstandsvermogen Landschap Waterland Op 1 januari 2004 is het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) in werking getreden. Het BBV verplicht Landschap Waterland aandacht te besteden aan de risico's. Met de voorliggende 'Nota weerstandsvermogen' wordt het noodzakelijke inzicht in zowel het weerstandsvermogen als de weerstandscapaciteit van Landschap Waterland gegeven. Deze nota is in vier fasen tot stand gekomen. 1. Inventariseren en kwantificeren risico's 2. Bepalen minimaal gewenste / benodigde weerstandsvermogen 3. Berekenen aanwezige weerstandscapaciteit 4. Matchen benodigd weerstandsvermogen en aanwezige weerstandscapaciteit In deze nota worden de uitkomsten van deze fasen beschreven. 1. Inventariseren en kwantificeren risico's In de eerste fase zijn de risico's van Landschap Waterland geïnventariseerd. Met de budgethouders zijn deze risico's in beeld gebracht. De geïnventariseerde risico's zijn beschreven en onderverdeeld naar: Hoog / Midden / Laag (kans) Risico's zijn als 'Hoog' aangemerkt indien de kans van voordoen hoog wordt geacht, enzovoort. Bij een hoog risico is de financiële impact voor 80 procent meegenomen, bij een midden risico voor 50 procent en bij een laag risico voor 20 procent. Structureel / Incidenteel Risico's zijn als incidenteel of structureel aangemerkt. Een structureel risico heeft een financiële impact in meerdere begrotingsjaren. Een incidenteel risico heeft een financiële impact in één begrotingsjaar. De structurele risico's zijn voor twee jaar meegenomen in de risicokwantificering. Voor het kunnen bepalen van het benodigde weerstandsvermogen is de financiële impact per risico berekend. Risico's zijn per definitie niet goed meetbaar. Dit komt doordat voor voorzienbare en redelijk kwantificeerbare risico's een voorziening moet worden gevormd. Om toch tot een kwantificering te kunnen komen, zijn de bepalende factoren voor een schatting van de kans van optreden (Hoog / Midden / Laag) en de impact van het risico (in euro's) geïdentificeerd. Zoveel mogelijk is de (gemiddelde) omvang van de bij het risico betrokken eploitatielasten en/of investeringsbedragen meegenomen bij de (subjectieve) bepaling van de kans en het effect. Dit betekent dat niet de gehele omvang van de mogelijke financiële impact wordt opgenomen als risicobuffer. Door vermenigvuldiging van de impact met een kans van optreden wordt een onnodig hoge risicobuffer vermeden. Tegelijkertijd wordt door de combinatie van verschillende risico's in de bepaling van de weerstandscapaciteit redelijkerwijs wel gezorgd voor voldoende vermogen voor tegenvallers. Op basis van de risico-inventarisatie zijn de volgende risico's onderkend. De geïnventariseerde risico's zijn gekwantificeerd voor een bedrag van in totaal ,-. Een nadere specificatie van dit bedrag is: Risico Kans Incidenteel / Structureel 1. Inkoop en aanbestedingsrisico/ Subsidies (risico van terugbetalen) Financiële impact Uitgaande van twee jaar Midden risico Structureel Totaal Bij de bepaling van de totale financiële impact voor alle risico's worden de incidentele risico's eenmalig meegenomen. Bij structurele risico's wordt de verwachte financiële impact per jaar met twee vermenigvuldigd. -45-

94 2. De gewenste / benodigde omvang van het weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is in artikel 11 van het BBV gedefinieerd als De relatie tussen de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente (of de gemeenschappelijke regeling) beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken, en alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het weerstandsvermogen weerspiegelt de mate waarin het schap in staat is middelen vrij te maken om de risico's, die zich in de praktijk voordoen, op te vangen zonder dat dit betekent dat het beleid verandert dan wel ingekrimpt moet worden. Het vermogen om het beleid door te zetten, is afhankelijk van de omvang van de weerstandscapaciteit. Er zijn (nog) geen wetenschappelijke of algemeen geldende normen voor de gewenste omvang van een weerstandsvermogen. Iedere gemeente en gemeenschappelijke regeling moet zelf invulling geven aan de gewenste omvang, gelet op haar eigen situatie en contet. De omvang van het weerstandsvermogen moet in verhouding staan tot de risico's die de organisatie loopt. De risico's moeten niet kunnen worden opgevangen door stuur- en beheersmaatregelen en / of financieel kunnen worden afgedekt door voorzieningen. De uitgevoerde risico-inventarisatie inclusief kwantificering is een logische basis voor het bepalen van het gewenste weerstandsvermogen. Hierbij moet rekening worden gehouden met het feit dat niet alle risico's kunnen worden gekwantificeerd (p.m.-posten). 1. Voor de geïdentificeerde en gekwantificeerde risico's worden de uitkomsten van de risicoinventarisatie als norm genomen voor het bepalen van het gewenste minimale weerstandsvermogen. Bij de risico-inventarisatie zijn risico's gekwantificeerd voor een bedrag van Voor de niet-gekwantificeerde risico's wordt uitgegaan van 2% van de structurele inkomsten. Het rijk stelt voor de gemeenten die vallen onder het artikel 12-regime, de minimale buffer van de algemene reserve ook op 2% van de som van de structurele inkomsten te stellen. Voor Landschap Waterland komt 2% van de structurele inkomsten overeen met een bedrag van Dit bedrag is daarmee het minimaal gewenste / benodigde weerstandsvermogen voor niet gekwantificeerde risico's. Het totale benodigd weerstandsvermogen komt daarmee op een bedrag van In het volgende hoofdstuk wordt de omvang van het weerstandsvermogen gerelateerd aan de aanwezige weerstandscapaciteit. 3. Berekende weerstandscapaciteit per begin 2017 Onder weerstandscapaciteit wordt verstaan: het geheel aan beschikbare en vrij aanwendbare financiële middelen om mogelijke resterende risico's met financieel gevolg op te kunnen vangen. Met resterende risico's worden bedoeld: de risico's die onvoldoende in control zijn of kunnen worden gehouden door stuur- en beheersmaatregelen en/of waarvoor (nog) geen specifieke voorzieningen zijn of kunnen worden getroffen. De bepaling van de weerstandscapaciteit is een momentopname. De gekozen peildatum is 1 januari Bij het berekenen van de aanwezige weerstandscapaciteit wordt gekeken naar het vrije deel in reserves en voorzieningen De eventuele stille reserves zijn niet bij de weerstandscapaciteit betrokken. Ad 1. Vrije deel reserves en voorzieningen Bij het bepalen van het vrije deel van de reserves en voorzieningen is voorzichtigheid betracht. Criterium is of het algemeen bestuur de betreffende reserve in geval van een calamiteit kan vrijmaken zonder dat hierdoor een eploitatietekort ontstaat. Daarbij komt dat bij gebruik van een reserve, de rente die dit financieringsmiddel genereert tevens structureel gedekt moet worden. -46-

95 Reserve / voorziening Stand 1 januari 2017 Deel direct beschikbaar voor weerstandscapaciteit Algemene Reserve LW Bestemmingsreserve Investeringen LW Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Bestemmingsreserve Ruiterpaden Purmerbos Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland Bestemmingsreserve Markermeerdijk Totaal *Voor de bovengenoemde reserves is de stand van de reserves per 1 januari 2017 als basis genomen waarbij alle goedgekeurde bestuursvoorstellen waarin beslag wordt gelegd op deze reserves zijn meegenomen Kortom, alle reeds toegekende bijdragen vanuit de reserves maken geen deel uit van de ruimte hierboven gepresenteerd als weerstandscapaciteit. Van de reserves (het eigen vermogen) is ,- aangemerkt als direct beschikbare incidentele weerstandscapaciteit. Het vrije deel uit de overige reserves is niet direct beschikbaar. Het algemeen bestuur moet hiervoor eerst de bestemming van de reserve wijzigen, hetgeen tot de mogelijkheden behoort. Voorzieningen worden niet meegenomen in de weerstandscapaciteit. In de paragraaf Weerstandsvermogen van de begroting wordt elk jaar de (specificatie van de) weerstandscapaciteit vermeld, overeenkomstig artikel 11, lid 2a van het BBV. In het jaarverslag wordt op grond van artikel 26 BBV verantwoording afgelegd over de ontwikkelingen in de weerstandscapaciteit. De weerstandscapaciteit wordt elk jaar berekend bij de jaarrekening met als peildatum de balansdatum. De berekeningswijze en de uitgangspunten blijven hierbij ongewijzigd, tenzij het algemeen bestuur anders besluit. Peildatum van de weerstandscapaciteit, zoals die in de paragraaf Weerstandsvermogen van de begroting wordt vermeld, is de laatste balansdatum. Dit is 31 december van het jaar voorafgaand aan het jaar waarin de begroting wordt samengesteld. 4. Matching Gewenst weerstandsvermogen Berekende weerstandscapaciteit De conclusie in deze nota is dat Landschap Waterland over een weerstandscapaciteit beschikt van ,- om de risico's te dekken. Het gewenste weerstandsvermogen is berekend op ,- Voorgesteld wordt de minimale omvang van de algemene reserve voor het benodigd weerstandsvermogen vast te stellen op Met ingang van de jaarrekening 2007 wordt het gewenste / benodigde weerstandsvermogen voor de geïdentificeerde en de gekwantificeerde risico's jaarlijks herzien. Risico's en de omvang van de risico's kunnen jaarlijks wijzigen. Natuurlijk blijft het signaleren en het beheersen van de risico's een dagelijks proces. Gedurende het jaar wordt het bestuur geïnformeerd over belangrijke nieuwe risico's gedurende het jaar. De risico's met een hoge kans van voordoen worden als vast onderdeel in de planning & control instrumenten (begroting, bestuursrapportages, jaarrekening) behandeld. -47-

96 WNT-verantwoording 2016 Recreatieschap Twiske-Waterland Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op Recreatieschap Twiske-Waterland van toepassing zijnde regelgeving: het algemene WNTmaimum. Bezoldiging topfunctionarissen Leidinggevende topfunctionarissen: Naam: Mevrouw mr. A.C. Nienhuis Mevrouw S. Groenewoud De heer G. Nijenhuis Mevrouw L. Vissers-Koopman De heer H. Schütt De heer J. Klinkhamer De heer J.H.M. Bond Mevrouw A.J.M. van Beek De heer J.P. Nagengast Mevrouw G.J.M. Bekhuis De heer J. Schalkwijk Mevrouw E.S. Tijmstra Functie Voorzitter AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB Lid AB Lid AB Lid AB Lid AB Lid AB Onderstaande gegevens zijn bedragen 1 van toepassing op bovenstaande functionarissen Functie(s) Zie bovenstaande Duur dienstverband in /1-31/12 Omvang dienstverband (in fte) 0 Gewezen topfunctionaris? nee (Fictieve) dienstbetrekking? nee Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam? N.v.t. Bezoldiging Beloning 0,- Belastbare onkostenvergoedingen 0,- Beloningen betaalbaar op termijn 0,- Totaal bezoldiging 0,- Er zijn geen uitkeringen gedaan wegens beëindiging dienstverband aan topfunctionarissen. Overige rapportageverplichtingen op grond van de WNT Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen die in 2016 een bezoldiging boven het toepasselijke WNT-maimum hebben ontvangen, of waarvoor in eerdere jaren een vermelding op grond van de WNT heeft plaatsgevonden of had moeten plaatsvinden. Er zijn in 2016 geen ontslaguitkeringen aan overige functionarissen betaald die op grond van de WNT dienen te worden gerapporteerd. 48

97 TWISKE-WATERLAND BEGROTINGSWIJZIGING ONDERDEEL TWISKE 2017 Velsen-Zuid,

98 Inhoudsopgave Blz. 1. PROGRAMMAPLAN 1.1 Achtergrond Financieel meerjarenperspectief Meerjarenperspectief Programma accenten Financiële uitgangspunten Overzicht participantenbijdrage Weerstandsvermogen en risicobeheersing Doelenboom 5 2. PROGRAMMABEGROTING 2.1 Programmabegroting TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 3.1 Gebiedsbeheer Toezicht Financiën Bestuursadvisering Secretariaat Communicatie Inrichting & ontwikkeling Totaal EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT OVERIGE GEGEVENS 5.1 Vaststelling door het algemeen bestuur 19

99 1. PROGRAMMAPLAN 1. Achtergrond Het recreatiegebied het Twiske ligt ten noorden van Amsterdam, tussen Zaanstad en Purmerend. Het recreatiegebied is 650 hectare groot. De participanten van het recreatieschap Twiske-Waterland dragen gezamenlijk zorg voor het beheer en ontwikkeling van dit gebied, door middel van een gemeenschappelijke regeling. Het Twiske is vanaf 1 januari 2012 samen gegaan met Recreatieschap Landschap Waterland tot een groot recreatieschap Twiske-Waterland. Tot 1 januari 2017 blijft de financiële administratie gescheiden. 2. Financieel meerjarenperspectief Eind 2011 heeft het bestuur opdracht gegeven een deel van de reserves in te zetten voor een inhaalslag groot onderhoud en vervangingen. Deze inhaalslag, de eerder doorgevoerde bezuinigingen, en de verwachte en reeds gerealiseerde nieuwe eploitaties beoogden een sluitende eploitatie van het Twiske op de lange termijn, met voldoende ruimte om te reserveren voor vervangingsinvesteringen. De berekeningen die ten grondslag lagen aan dit beleid hielden echter geen rekening met de invoering van het schatkistbankieren (jaarlijks circa ,- minder rentebaten). Daarnaast is ook een van de verwachte nieuwe eploitaties nog niet gerealiseerd. In 2016 resteerde er nog een opgave van Door bezuinigingen in de begrotingswijziging 2016 is dat teruggebracht tot Door verdere bezuinigingen op het deelprogramma communicatie en hogere baten uit festivals is de voorliggende begrotingswijziging 2017 sluitend voor wat betreft de reguliere werkzaamheden. De totale reguliere lasten min de totale reguliere baten en de participantenbijdrage levert een positief saldo van ca Het benodigde bedrag voor groot onderhoud en vervangingen na afronding van de inhaalslag, etern advies en recreatiemonitoring is ca Dat betekent dat, aanvullende besluiten of onverwachte ontwikkelingen buiten beschouwing gelaten, Het Twiske een sluitende begroting heeft. Dat geld pas na afronding van inhaalslag groot onderhoud en vervangingen. De inhaalslag is circa 2022 volledig afgerond. De reserves van het schap zijn voldoende toereikend voor benodigde investeringen tot die tijd. De hiervoor beschreven berekening staat hieronder schematisch weergegeven. regulier baten participantenbijdrage regulier lasten groot onderhoud/vervangingen na etern advies en monitoring saldo Meerjarenperspectief Gescheiden financiele verantwoording tussen Landschap Waterland & Twiske tot medio 2017 (in afwachting van besluit AB) Zoeken nieuwe invulling Twiske Poort Afronden inhaalslag groot onderhoud en vervangingen Behouden begrotingsevenwicht 4. Programma accenten 2017 Realisatie derde grote evenement herbouw Twiske Poort en herstel Twiske Molen Werven nieuwe ondernemer Twiske Poort. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

100 5. Financiële uitgangspunten 2017 Inde: De reguliere baten en lasten worden verhoogd (met uitzondering van afschrijvingen en rente) met een inde van 0,67% voor 2017 gebaseerd op inflatiecijfer CBS (CPI nov. 2015). De participantenbijdrage wordt ook verhoogd met deze inde. Korting tarieven RNH: in de programmabegroting 2017 wordt net als in vorige jaren een korting van 2% op de tarieven van RNH toegekend. Personeelsrisico: Bij de oprichting van RNH is het personeel overgegaan van de recreatieschappen naar RNH. Hiermee is ook het personeelsrisico overgegaan van de schappen naar RNH. Conform de afspraken is op basis van een risicoberekening een opslag opgenomen in de tarieven van RNH. Hierdoor bouwt RNH weerstandscapaciteit op waardoor tegenslagen kunnen worden opgevangen. Met ingang van 2016 wordt deze opslag geleidelijk afgebouwd. Deze verlaging is begroot bij deelprogramma Financiën. Belangrijke wijzigingen Op basis van de uitgaven in de vorige jaren is de begroting op onderdelen geactualiseerd. De belangrijkste wijziging betreft de verlaging van het budget voor communicatie en hogere baten uit evenementen. 6. Overzicht participantenbijdrage inde 2017 Indeatie 0,67% Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Landsmeer Gemeente Oostzaan Gemeente Purmerend Gemeente Zaanstad Totaal participantenbijdrage Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit heeft betrekking op de middelen en mogelijkheden waarover Het Twiske beschikt om niet begrote kosten te dekken. De risico's die zich kunnen voordoen bij Het Twiske zijn in 2016 opnieuw geïnventariseerd en gekwantificeerd. De uitwerking hiervan is als bijlage opgenomen in de jaarrekening Vanaf 2016 dienen volgens wijzigingen in de BBV een aantal kengetallen te worden vermeld, zoals opgenomen in onderstaande tabel. JR 2015 JR 2016 BGR 2017 netto schuldquote -112% -104% -81% idem gecorrigeerd voor verstrekte leningen -112% -104% -81% solvabiliteitsrisico 89% 95% 90% structurele eploitatieruimte -4% 17% 11% grondeploitatie nvt nvt nvt belastingcapaciteit nvt nvt nvt De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. In de VNG-uitgave "Houdbare Gemeentefinanciën" is aangegeven dat wanneer de schuld lager is dan de jaaromzet (<100%) dit als voldoende kan worden bestempeld en boven de 130% als onvoldoende. De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin aan de financiele verplichtingen kan worden voldaan. Een ratio >50% wordt in de regel als voldoende beschouwd. Het kengetal "structurele eploitatieruimte" geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte in de begroting is om tegenvallers op te vangen. De comissie BBV geeft aan dat een ratio > 0,6% acceptabel is. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

101 8. Doelenboom Het Twiske Voor recreatieschap het Twiske is een doelenboom opgesteld op basis van de doelstelling van de gemeenschappelijke regeling, de kaders van de ontwikkelingsvisie en het gevoerde beleid van het recreatieschap. De doelenboom is het jaarlijks het vertrekpunt voor het opstellen van het programma van het recreatieschap. Het programma is uitgangspunt voor de schapsbegroting. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

102 2. PROGRAMMABEGROTING Begroting 2017 Wijziging 2017 Begroting na wijziging 2017 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer Toezicht Financiën Bestuursadvisering Secretariaat Communicatie Inrichting & ontwikkeling Bijdrage participanten Totaal lasten en baten Resultaat voor bestemming Resultaatbestemming Toevoeging algemene reserve Onttrekking algemene reserve Toevoeging bestemmingsres. Bet. Parkeren Onttrekking bestemmingsres. Bet. Parkeren Toevoeging bestemmingsreserve Investeringen Onttrekking bestemmingsreserve Investeringen Totaal lasten en baten Resultaat na bestemming Totalen-generaal Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

103 3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Gebiedsbeheer Financieel lagere lasten regulier hogere baten regulier Toelichting kleine bijstelling van het benodigde budget hogere baten uit evenementen Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Speeltoestellen Gebouwen Verhardingen Kunstwerken Rioolpompen Parkeerinstallatie Baggerwerk Herbouw Twiske molen Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

104 Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatielandschap dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie updaten meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen bijhouden beheersysteem controleren zwemwaterkwaliteit coördineren en communiceren over zwemlocaties met derden uitgeven en reguleren vergunningen / gebruiksovereenkomsten coördineren grote evenementen begeleiden van kleine en middelgrote evenementen organiseren ondernemersoverleg onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandelen klachten begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en werknemers werkvoorzieningsschappen beheren betaald parkeren zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen actuele en haalbare meerjarenraming beheerssysteem up to date verontreiniging tijdig opgemerkt goede communicatie over veiligheid van zwemwater aanvragen tijdig behandeld optimale opbrengsten voor recreatieschappen Noord-Holland organisator tevreden over dienstverlening schap ondernemers betrokken bij schap goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld inzet nuttig voor schap en bevredigend voor deelnemers inkomsten uit betaald parkeren gegenereerd hogere efficiëntie beheer duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Incidentele inspanning uitvoeren groot onderhoud en vervangingen Beoogd resultaat groot onderhoud uitgevoerd volgens planning; duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

105 2 Toezicht Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Toezicht Financieel geen wijzigingen Toelichting Reguliere inspanning toezicht houden en handhaven volgens Algemene Verordening vervullen rol gastheer in het gebied jaarlijks opstellen handhavingsplan specifieke handhaving: tegengaan vandalisme resultaat recreanten voelen zich veilig; toezicht conform handhavingsplan recreanten tevreden over gastheerschap handhaving toegespitst op actuele noodzaak minder vandalisme dan voorgaande jaren duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

106 3 Financiën Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Financiën Financieel lagere lasten regulier Toelichting kleine bijstelling van het benodigde budget Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Verlaging opslag tarieven RNH Reguliere inspanning opstellen van de programmabegroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk voeren financiële administratie beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van de financiële risico's van het schap correcte en betrouwbare administratie optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren risico's in beeld Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

107 4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Bestuursadvisering Financieel lagere lasten regulier lagere lasten incidenteel Toelichting kleine bijstelling van het benodigde budget. lagere kosten voor recreatiemonitor, geen aanvullend onderzoek in Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor Advieskosten derden Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

108 Reguliere inspanning adviseren bestuur relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen herijken van de visie op het recreatieschap organiseren bijeenkomsten belanghebbenden resultaat goed voorbereide besluitvorming en informele advisering ambtenaren en bestuurders tevreden over de dienstverlening gereageerd op zaken met directe relatie doelstelling schap vragen binnen 2 weken beantwoord programma uitgevoerd conform opdracht bestuur en binnen de gestelde kaders evaluatie van de doelen van het programma uitvoeringsplan bij de visie afgerond door het bestuur bekrachtigd belanghebbenden betrokken bij uitvoering programma voor het Twiske duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Incidentele inspanning aantal bezoeken monitoren en rapporteren juridische advisering Beoogd resultaat aantal bezoeken aan het Twiske in beeld juridisch advies indien strikt noodzakelijk duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

109 duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk 5 Secretariaat Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Secretariaat Financieel geen wijzigingen Toelichting Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming 2 bestuursrondes per jaar begeleid plus eventuele etra vergaderingen afhandeling post en telefoon, archivering Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

110 6 Communicatie Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Communicatie Financieel lagere lasten regulier Toelichting bijstellen budget bedrijfskosten en inhuur personeel omdat het budget structureel te hoog is gebleken Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website website vernieuwen gebruik sociale media resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar; gericht informatie geven over werkzaamheden in het gebied positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid activiteit ontwikkeld voor deelname bij promotionele dagen in recreatiegebieden website up to date, aantrekkelijk en relevant nieuwe website medio 2017 on-line promotie schap en trekken nieuwe bezoekers duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

111 7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Inrichting & Ontwikkeling Financieel hogere lasten incidenteel hogere project subsidies Toelichting dit betreft de kosten voor de herbouw van de opstallen bij Twiske Poort dit betreft de uitkering van verzekeringsgeld ter bekostiging van de herbouw van de opstallen van Twiske Poort. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Herbouw Twiske Poort Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

112 Reguliere inspanning coördineren en begeleiden maatschappelijke stages juridische advisering aanvullen beheerssysteem beheren vastgoedcontracten potentiele ondernemers en organisatoren begeleiden actief verwerven inkomsten resultaat scholen tevreden over verloop juridisch advies en toetsing uitgevoerd indien noodzakelijk informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen succesvolle eploitaties voor Twiske Poort hogere baten voor het schap duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

113 Totaal Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Totaal Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

114 4. EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT Begroting Wijziging Begroting na Omschrijving wijziging 2017 Lasten Inhuur personeel RNH regulier Bestuurskosten Kantoorkosten Vervoerskosten PR & marketing Bedrijfskosten Projectkosten* Beheerkosten betaald parkeren Afschrijvingen Rentekosten Bijzondere baten en lasten Totaal lasten Baten Eploitatieopbrengsten Parkeergelden Financiële baten Overige opbrengsten Project subsidies Totaal baten Resultaat deelprogramma's Bijdrage participanten Resultaat voor bestemming Resultaatbestemming Toevoeging algemene reserve Onttrekking algemene reserve Toevoeging bestemmingsres. Parkeren Onttrekking bestemmingsres. Parkeren Toevoeging bestemmingsreserve Inv Onttrekking bestemmingsreserve Inv Resultaat na bestemming * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Begrotingswijziging 2017

115

116 TWISKE-WATERLAND BEGROTINGSWIJZIGING ONDERDEEL WATERLAND 2017 Velsen-Zuid,

117 Inhoudsopgave Blz. 1. PROGRAMMAPLAN 1.1 Achtergrond Meerjarenperspectief Programma accenten Uitgangspunten programma Belangrijkste wijzigingen 1.5 Overzicht bijdrage participantenbijdrage Doelenboom Weerstandsvermogen en risicobeheersing 6 2. PROGRAMMABEGROTING 2.1 Programmabegroting TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 3.1 Gebiedsbeheer Financiën Bestuursadvisering Secretariaat Communicatie Inrichting & ontwikkeling Totaal EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT OVERIGE GEGEVENS 5.1 Vaststelling door het algemeen bestuur 19

118 1. PROGRAMMA LANDSCHAP WATERLAND Achtergrond Waterland is een gebied van ongeveer ha. tussen Amsterdam-Noord, Zaanstad, Zeevang en het Markermeer. Elf gemeenten en de provincie Noord-Holland dragen in de Gemeenschappelijke Regeling Twiske-Waterland gezamenlijk zorg voor ontwikkeling en beheer van recreatievoorzieningen in dit gebied. Met voorzieningen als fiets- en wandelpaden, kanoroutes, pontjes en recreatieknooppunten kan de recreant het gebied beleven, met haar rijke natuur- en landschapswaarden. 1.2 Meerjarenperspectief Beheer en onderhoud van recreatieve infrastructuur Realiseren meekoppelprojecten recreatiepaden Markermeerdijk 1.3 Programma accenten 2017 Gescheiden financiële verantwoording Landschap Waterland & Twiske, waarover medio 2017 een besluit wordt genomen in het AB Inzet op projecten, zowel realisatie als beheer en onderhoud: o Beheer en onderhoud boerenlandpaden o Beheer en onderhoud Sloepennetwerk Laag Holland o Beheer en onderhoud voorzieningen electrisch varen en vaarroute Waterland o Beheer en onderhoud kanoroutenetwerk Wormer- en Jisperveld o Meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk o Beheer en onderhoud Wandelroutenetwerk o Afronding van project Fietsverbindingen Purmerbos o Afronding recreatieve verbinding Purmerbos - Edam (opgang Purmerdijk) Uitgangspunten Programma 2017 Inde: De reguliere baten en lasten worden verhoogd (met uitzondering van afschrijvingen en rente) met een inde van 0,67% voor 2017 gebaseerd op inflatiecijfer CBS (CPI nov. 2015). De participantenbijdrage wordt ook verhoogd met deze inde. Korting tarieven RNH: in de programmabegroting 2017 wordt net als in vorige jaren een korting van 2% op de tarieven van RNH toegekend. Personeelsrisico: Bij de oprichting van RNH is het personeel overgegaan van de recreatieschappen naar RNH. Hiermee is ook het personeelsrisico overgegaan van de schappen naar RNH. Conform de afspraken is op basis van een risicoberekening een opslag opgenomen in de tarieven van RNH. Hierdoor bouwt RNH weerstandscapaciteit op waardoor tegenslagen kunnen worden opgevangen. Met ingang van 2016 wordt deze opslag geleidelijk afgebouwd. Deze verlaging is begroot bij deelprogramma Financiën Belangrijke wijzigingen De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de programmabegroting 2017 zijn: In 2017 vindt de (financiele) afronding plaats van het project Fietsverbindingen Purmerbos. Hiervoor zullen naar verwachting nog (beperkte) kosten worden gemaakt. Aangezien het wandelroute-, kano- en sloepennetwerk is afgerond is er minder inzet voor de realisatie van projecten nodig. Daar staat tegenover dat er in 2017 en 2018 beperkt hogere inzet voor beheer nodig is vanwege de implementatie van een nieuw beheersysteem. Om die reden is er een budgetverschuiving doorgevoerd. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -3 - Begrotingswijziging 2017

119 Het project Meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk wordt in na temporisering in weer voortvarend wordt opgepakt. Een deel van de in 2016 geplande inzet en bedrijfskosten (o.a. voor inhuur van etern advies) is doorgeschoven naar Het budget voor Bestuursadvisering is daarmee opgehoogd. 1.5 Overzicht participantenbijdrage begrotingswijziging inde Indeatie 0,67% programma begroting 2017 Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Beemster Gemeente Edam-Volendam Gemeente Graft de Rijp Gemeente Landsmeer Gemeente Oostzaan Gemeente Purmerend Gemeente Waterland Gemeente Wormerland Gemeente Zaanstad Gemeente Zeevang Totaal participantenbijdrage programma begroting 2017 correctie Indeatie 0,00% begrotingswijziging 2017 Nieuw percentage participanten bijdrage 2017 Provincie Noord-Holland ,66% Gemeente Amsterdam ,72% Gemeente Beemster ,21% Gemeente Edam-Volendam ,97% Gemeente Graft de Rijp ,00% Gemeente Landsmeer ,42% Gemeente Oostzaan ,30% Gemeente Purmerend ,98% Gemeente Waterland ,36% Gemeente Wormerland ,21% Gemeente Zaanstad ,30% Gemeente Zeevang ,87% - Totaal participantenbijdrage Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -4 - Begrotingswijziging 2017

120 1.6 Doelenboom Landschap Waterland Voor Landschap Waterland is een doelenboom opgesteld op basis van de doelstelling van de gemeenschappelijke regeling, de kaders van de ontwikkelingsvisie en het gevoerde beleid van het recreatieschap. De doelenboom is het jaarlijks het vertrekpunt voor het opstellen van het programma van het recreatieschap. Het programma is uitgangspunt voor de schapsbegroting. Het bevorderen van een evenwichtige ontwikkeling van de openluchtrecreatie onder meer door middel van het treffen van maatregelen en voorzieningen t.b.v. de openluchtrecreatie 1: Behoud recreatielandschap 2. Vergroten gebruik 3. ontwikkelen maatschappelijk draagvlak 4: Versterken duurzaamheid (Belevings) waarde landschap bewaken (ommetjesmake r & rust- en ruimtezoeker) Aansluiten bij historische lappendeken aan identiteiten In stand houden van nieuwe routestructuren en voorzieningen Tekorten recreatieve voorzieningen oplossen Verbindende structuur creëren met hoofdknooppunten Versterken fysieke verbinding met buitengebied Verbeteren toegankelijkhei d vanuit stedelijk gebied Versterken watertoerisme/ recreatie Evenwichtig spreiden schapactiviteite n over hele werkgebied Meer samenwerking met belangrijke stakeholders in het gebied Stimuleren plattelands verbreding Optimale informatievoorziening raden & staten Uitbreiden rol belangenbehartiger & kennisorganisati e Versterken financiële duurzaamheid Zoeken naar nieuwe financieringsmogelijkheden Stimuleren beheer door derden Recreatie koppelen aan (commerciële) ontwikkelingen Inzet op MVObeleid Streven naar duurzaamheid met aandacht voor biodiversiteit Duurzamer beheer Bevorderen & faciliteren ontwikkeling van groene energie voor eigen gebruik Meer lokale ommetjes die aansluiten op woonkernen Aansluiting bij wensen lokale besturen Gebruik recreatieve voorzieningen verhogen Inspelen op wensen/behoef ten recreanten Meer communicatie & promotie Route en infoborden voor recreant Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -5 - Begrotingswijziging 2017

121 1.7 Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit heeft betrekking op de middelen en mogelijkheden waarover Landschap Waterland beschikt om niet begrote kosten te dekken. De risico's die zich kunnen voordoen bij Landschap Waterland zijn in 2016 opnieuw geïnventariseerd en gekwantificeerd. De uitwerking hiervan is als bijlage opgenomen in de jaarrekening Vanaf 2016 dienen volgens wijzigingen in de BBV een aantal kengetallen te worden vermeld, zoals opgenomen in onderstaande tabel. JR 2015 JR 2016 BGR 2017 netto schuldquote -207% -208% -263% idem gecorrigeerd voor verstrekte leningen -207% -208% -263% solvabiliteitsrisico 97% 98% 97% structurele eploitatieruimte -2% 27% 15% grondeploitatie nvt nvt nvt belastingcapaciteit nvt nvt nvt De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. In de VNG-uitgave "Houdbare Gemeentefinanciën" is aangegeven dat wanneer de schuld lager is dan de jaaromzet (<100%) dit als voldoende kan worden bestempeld en boven de 130% als onvoldoende. De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin aan de financiele verplichtingen kan worden voldaan. Een ratio >50% wordt in de regel als voldoende beschouwd. Het kengetal "structurele eploitatieruimte" geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte in de begroting is om tegenvallers op te vangen. De comissie BBV geeft aan dat een ratio > 0,6% acceptabel is. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -6 - Begrotingswijziging 2017

122 2. PROGRAMMABEGROTING Begroting 2017 Wijziging 2017 Begroting na wijziging 2017 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer Toezicht Financiën Bestuursadvisering Secretariaat Communicatie Inrichting & ontwikkeling Bijdrage participanten Totaal lasten en baten Resultaat voor bestemming Resultaatbestemming Toevoeging algemene reserve Onttrekking algemene reserve Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos Toevoeging bestemmingsreserve investeringen Onttrekking bestemmingsreserve investeringen Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Toevoeging bestemmingsreserve verv. invest Onttrekking bestemmingsreserve verv. invest Toevoeging bestemmingsres. Markermeerdijk Onttrekking bestemmingsres. Markermeerdijk Totaal lasten en baten Resultaat na bestemming Totalen-generaal Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -7 - Begrotingswijziging 2017

123 3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Gebiedsbeheer Financieel Per saldo hogere lasten (ca ) Toelichting verschuiving van de inzet van deelprogramma 7 (Inrichting en Ontwikkeling) naar deelprogramma 1 (Beheer) ten behoeve van de implementatie van een nieuw beheersysteem Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Grootonderhoud Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -8 - Begrotingswijziging 2017

124 Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Reguliere inspanning updaten meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen uitvoeren meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen bijhouden beheersysteem onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandeling klachten resultaat actuele en haalbare meerjarenraming uitgevoerd volgens planning en binnen budget beheerssysteem up to date goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en inzet nuttig voor schap en bevredigend werknemers werkvoorzieningsschappen voor deelnemers zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren hogere efficiëntie beheer inschakelen agrariërs bij beheer lagere beheerlasten Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -9 - Begrotingswijziging 2017

125 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 3 Financiën Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Financiën Financieel Per saldo lagere lasten (ca ) Toelichting lagere bedrijfskosten, voornamelijk door wegvallen afschrijvingslast van een afgeschreven vervoermiddel dat nog niet vervangen is en beperktere inzet RNH Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Verlaging opslag tarieven RNH Reguliere inspanning opstellen van de begroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring voeren financiële administratie correcte en betrouwbare administratie Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Begrotingswijziging 2017

126 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Reguliere inspanning beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van het gewenste weerstandsvermogen resultaat optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren weerstandsvermogen geëvalueerd en up-to-date Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Begrotingswijziging 2017

127 4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Bestuursadvisering Financieel per saldo hogere lasten (ca ) Toelichting Verhoging van de bedrijfskosten (ca ) en hogere inzet RNH (ca 6.000) ten behoeve van het project Meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk dat naar verwachting in 2017 meer inzet zal vergen. Tevens iets lagere lasten voor recreatiemonitor (ca ) Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Begrotingswijziging 2017

128 Reguliere inspanning adviseren bestuur relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen uitvoeren Recreatieve Meekoppelprojecten Markermeerdijk tracé resultaat goed voorbereide besluitvorming en informele advisering ambtenaren en bestuurders tevreden over de dienstverlening reageren op zaken met directe relatie doelstelling schap vragen binnen 2 weken beantwoord programma uitgevoerd conform opdracht bestuur en binnen de gestelde kaders evaluatie van de doelen van het programma plan meekoppelen ingepast in plan voor dijkversterking HHNK behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Incidentele inspanning recreatiemonitor: aantal bezoeken monitoren en rapporteren resultaat aantal bezoekers gemeten conform wensen bestuur behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Begrotingswijziging 2017

129 5 Secretariaat Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Secretariaat Financieel geen wijzigingen Toelichting Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming 2 bestuursrondes per jaar begeleid afhandeling post en telefoon, archivering behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Begrotingswijziging 2017

130 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 6 Communicatie Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Communicatie Financieel Lagere bedrijfdkosten (ca ) Toelichting Verlaging van de bedrijfskosten door afronding van onder meer de vernieuwing van de website. Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website gebruik sociale media resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar; gericht informatie geven over werkzaamheden in het gebied positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid grotere bekendheid gebied en vergroting bekendheid fiets-, wandel- en sloepennetwerk nieuwe website online en up to date promotie schap en trekken nieuwe bezoekers Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Begrotingswijziging 2017

131 7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Inrichting & Ontwikkeling Financieel per saldo lagere lasten (ca ) Toelichting door de afronding van het wandelroute-, kano- en sloepennetwerk is er minder reguliere inzet nodig. Tevens is er een budgetverschuiving van dit deelprogramma naar deelprogramma 1 (Beheer) ten behoeve van de implementatie van een nieuw beheersysteem. Daarnaast zullen er naar verwachting nog (beperkte) kosten worden gemaakt voor de afronding van het project Fietsverbindingen Purmerbos. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Fietsverbindingen Purmerbos Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Begrotingswijziging 2017

132 Reguliere inspanning juridische advisering beheren vastgoedcontracten aanvullen beheerssysteem begeleiden nazorgfase realisatie fietsverbinding Purmerbos resultaat juridisch advies GR en toetsing uitgevoerd marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk nazorgfase van het project Fietsverbindingen Purmerbos afgerond behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Begrotingswijziging 2017

133 Totaal Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Totaal Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Begrotingswijziging 2017

134 4. EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT Begroting Wijziging Begroting na Omschrijving wijziging 2017 Lasten Inhuur personeel RNH regulier Bestuurskosten Kantoorkosten Vervoerskosten PR & marketing Bedrijfskosten Projectkosten* Afschrijvingen Rentekosten Bijzondere baten en lasten Totaal lasten Baten Eploitatieopbrengsten Financiële baten Overige opbrengsten Project subsidies Totaal baten Resultaat deelprogramma's Bijdrage participanten Resultaat voor bestemming Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve Onttrekking Algemene reserve Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos Toevoeging bestemmingsreserve investeringen Onttrekking bestemmingsreserve investeringen Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Toevoeg. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Onttr. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Toevoeg. bestemmingsreserve Markermeerdijk Onttr. bestemmingsreserve Markermeerdijk Resultaat na bestemming * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Begrotingswijziging 2017

135

136 TWISKE-WATERLAND PROGRAMMA BEGROTING ONDERDEEL TWISKE 2018 Velsen-Zuid,

137 Inhoudsopgave Blz. 1. PROGRAMMAPLAN 1.1 Achtergrond Financieel meerjarenperspectief Financiële uitgangspunten Weerstandsvermogen en risicobeheersing Overzicht opbouw participantenbijdrage Doelenboom recreatieschap het Twiske 5 2. FINANCIËLE ONDERBOUWING 2.1 Programmabegroting Geprognosticeerde balans Meerjarenraming 8 3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 3.1 Gebiedsbeheer Toezicht Financiën Bestuursadvisering Secretariaat Communicatie Inrichting & ontwikkeling Totaal EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT BEPALINGEN FINANCIEEL BEHEER 5.1 Inleiding Weerstandsvermogen Onderhoud Kapitaalgoederen Wegen en fietspaden Riolering Water Groen Gebouwen Financiering Algemeen Risicobeheer Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid OVERIGE GEGEVENS 6.1 Vaststelling door het algemeen bestuur 24 BIJLAGEN BIJLAGE 1 TARIEVENLIJST 25 BIJLAGE 2 KAART 27

138 1. PROGRAMMAPLAN 1. Achtergrond Het recreatiegebied het Twiske ligt ten noorden van Amsterdam, tussen Zaanstad en Purmerend. Het recreatiegebied is 650 hectare groot. De participanten van het recreatieschap Twiske-Waterland dragen gezamenlijk zorg voor het beheer en ontwikkeling van dit gebied, door middel van een gemeenschappelijke regeling. Het Twiske is vanaf 1 januari 2012 samen gegaan met Recreatieschap Landschap Waterland tot een groot recreatieschap Twiske-Waterland. Tot 1 januari 2017 blijft de financiële administratie gescheiden. 2. Financieel meerjarenperspectief Eind 2011 heeft het bestuur opdracht gegeven een deel van de reserves in te zetten voor een inhaalslag groot onderhoud en vervangingen. Deze inhaalslag, de eerder doorgevoerde bezuinigingen, en de verwachte en reeds gerealiseerde nieuwe eploitaties beoogden een sluitende eploitatie van het Twiske op de lange termijn, met voldoende ruimte om te reserveren voor vervangingsinvesteringen. De berekeningen die ten grondslag lagen aan dit beleid hielden echter geen rekening met de invoering van het schatkistbankieren (jaarlijks circa ,- minder rentebaten). Daarnaast is ook een van de verwachte nieuwe eploitaties nog niet gerealiseerd. In 2016 resteerde er nog een opgave van Door bezuinigingen in de begrotingswijziging 2016 is dat teruggebracht tot Door verdere bezuinigingen op het deelprogramma communicatie en hogere baten uit festivals is de voorliggende begrotingswijziging 2017 sluitend voor wat betreft de reguliere werkzaamheden. De totale reguliere lasten min de totale reguliere baten en de participantenbijdrage levert een positief saldo van ca Het benodigde bedrag voor groot onderhoud en vervangingen na afronding van de inhaalslag, etern advies en recreatiemonitoring is ca Dat betekent dat, aanvullende besluiten of onverwachte ontwikkelingen buiten beschouwing gelaten, Het Twiske een sluitende begroting heeft. Dat geld pas na afronding van inhaalslag groot onderhoud en vervangingen. De inhaalslag is circa 2022 volledig afgerond. De reserves van het schap zijn voldoende toereikend voor benodigde investeringen tot die tijd. De hiervoor beschreven berekening staat hieronder schematisch weergegeven. 3. Financiële uitgangspunten 2018 Inde: De programmabegroting 2018 worden verhoogd met een inde gebaseerd op inflatiecijfer CBS (CPI nov. 2016). De participantenbijdrage wordt ook verhoogd met deze inde. 4. Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit heeft betrekking op de middelen en mogelijkheden waarover Het Twiske beschikt om niet begrote kosten te dekken. De risico's die zich kunnen voordoen bij Het Twiske zijn in 2016 opnieuw geïnventariseerd en gekwantificeerd. De uitwerking hiervan is als bijlage opgenomen in de jaarrekening Vanaf 2016 dienen volgens wijzigingen in de BBV een aantal kengetallen te worden vermeld, zoals opgenomen in onderstaande tabel. BGR 2017 BGR 2018 BGR 2019 netto schuldquote -81% -107% -111% idem gecorrigeerd voor verstrekte leningen -81% -107% -111% solvabiliteitsrisico 90% 91% 91% structurele eploitatieruimte 11% 14% 13% grondeploitatie nvt nvt nvt belastingcapaciteit nvt nvt nvt De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. In de VNG-uitgave "Houdbare Gemeentefinanciën" is aangegeven dat wanneer de schuld lager is dan de jaaromzet (<100%) dit als voldoende kan worden bestempeld en boven de 130% als onvoldoende. De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin aan de financiele verplichtingen kan worden vol- Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

139 daan. Een ratio >50% wordt in de regel als voldoende beschouwd. Het kengetal "structurele eploitatieruimte" geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte in de begroting is om tegenvallers op te vangen. De comissie BBV geeft aan dat een ratio > 0,6% acceptabel is. 5. Overzicht participantenbijdrage inde 2017 Indeatie 0,67% Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Landsmeer Gemeente Oostzaan Gemeente Purmerend Gemeente Zaanstad Totaal participantenbijdrage inde 2018 Indeatie 0,65% Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Landsmeer Gemeente Oostzaan Gemeente Purmerend Gemeente Zaanstad Totaal participantenbijdrage De indeatie van de begroting 2018 is gebaseerd op het inflatiecijfer CBS (CPI november 2016). Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

140 6. Doelenboom Het Twiske Voor recreatieschap het Twiske is een doelenboom opgesteld op basis van de doelstelling van de gemeenschappelijke regeling, de kaders van de ontwikkelingsvisie en het gevoerde beleid van het recreatieschap. De doelenboom is het jaarlijks het vertrekpunt voor het opstellen van het programma van het recreatieschap. Het programma is uitgangspunt voor de schapsbegroting. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

141 2. PROGRAMMABEGROTING Begroting 2018 Begroting 2017 Rekening 2016 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer Toezicht Financiën Bestuursadvisering Secretariaat Communicatie Inrichting & ontwikkeling Bijdrage participanten Totaal lasten en baten Resultaat voor bestemming Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve Onttrekking Algemene reserve Toevoeging bestemmingsres. Bet. Parkeren Onttrekking bestemmingsres. Bet. Parkeren Toevoeging bestemmingsreserve Investeringen Onttrekking bestemmingsreserve Investeringen Totaal lasten en baten Resultaat na bestemming Totalen-generaal Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -6 - Programmabegroting 2018

142 2.2 Geprognosticeerde balans Geprognotiseerde balans per en Aktiva Materiële vaste activa Vorderingen op lange termijn Effecten - - Deposito's - - Leningen u/g - - Totaal vorderingen op lange termijn - - Saldo werkkapitaal Totaal Passiva Reserves/fondsen Algemene reserve Bestemmingsreserve betaald parkeren - - Bestemmingsreserve (vervangings)investeringen Totaal reserves en fondsen Langlopende schulden Leningen o/g - - Totaal Staat van reserves en fondsen Naam van het fonds Jaar Saldo 1 januari Onttrekking Toevoeging Saldo 31 december Algemene reserve Bestemmingsreserve bet.parkeren Bestemmingsreserve investeringen Totaal reserves/fondsen Saldo 31 Naam van het fonds Jaar Saldo 1 januari Onttrekking Toevoeging december Algemene reserve Bestemmingsreserve bet.parkeren Bestemmingsreserve investeringen Totaal reserves/fondsen Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

143 2.3 MEERJARENRAMING inde: 0,65% cf programmabegroting 2018 Deelprogramma Lasten 1. Gebiedsbeheer regulier incidenteel: saldo beheer Toezicht regulier Financien regulier incidenteel saldo financiën Bestuursadvisering regulier incidenteel: saldo bestuursadvisering Secretariaat regulier Communicatie regulier Inrichting en Ontwikkeling regulier incidenteel: saldo inrichting & ontwikkeling totaal lasten Baten 1. Gebiedsbeheer regulier incidenteel Inrichting en Ontwikkeling incidenteel Bijdrage participanten* totaal baten resultaat voor bestemming jaar reserves/fondsen per weerstandsvermogen Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Landsmeer Gemeente Oostzaan Gemeente Purmerend Gemeente Zaanstad afronding Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

144 3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Gebiedsbeheer Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Speeltoestellen Gebouwen Verhardingen Kunstwerken Rioolpompen Parkeerinstallatie Baggerwerk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -9 - Programmabegroting 2018

145 Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatielandschap dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie updaten en uitvoeren meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen bijhouden beheersysteem controleren zwemwaterkwaliteit coördineren en communiceren over zwemlocaties met derden uitgeven en reguleren vergunningen / gebruiksovereenkomsten coördineren grote evenementen begeleiden van kleine en middelgrote evenementen organiseren ondernemersoverleg onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandelen klachten begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en werknemers werkvoorzieningsschappen beheren betaald parkeren zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen actuele en haalbare meerjarenraming beheerssysteem up to date verontreiniging tijdig opgemerkt goede communicatie over veiligheid van zwemwater aanvragen tijdig behandeld optimale opbrengsten voor recreatieschappen Noord-Holland organisator tevreden over dienstverlening schap ondernemers betrokken bij schap goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld inzet nuttig voor schap en bevredigend voor deelnemers inkomsten uit betaald parkeren gegenereerd hogere efficiëntie beheer duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Incidentele inspanning groot onderhoud en vervangingen Beoogd resultaat groot onderhoud uitgevoerd volgens planning duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

146 2 Toezicht Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Toezicht Reguliere inspanning toezicht houden en handhaven volgens Algemene Verordening vervullen rol gastheer in het gebied jaarlijks opstellen handhavingsplan resultaat recreanten voelen zich veilig; toezicht conform handhavingsplan recreanten tevreden over gastheerschap handhaving toegespitst op actuele noodzaak duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

147 3 Financiën Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Financiën Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Verlaging opslag tarieven RNH Reguliere inspanning opstellen van de programmabegroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk voeren financiële administratie beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van de financiële risico's van het schap correcte en betrouwbare administratie optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren risico's in beeld Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

148 duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk 4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Bestuursadvisering Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor Advieskosten derden Reguliere inspanning adviseren bestuur resultaat goed voorbereide besluitvorming en informele advisering relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten ambtenaren en bestuurders tevreden over de dienstverlening gereageerd op zaken met directe relatie doelstelling schap vragen binnen 2 weken beantwoord Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

149 Reguliere inspanning bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen organiseren bijeenkomsten belanghebbenden resultaat programma uitgevoerd conform opdracht bestuur en binnen de gestelde kaders evaluatie van de doelen van het programma belanghebbenden betrokken bij uitvoering programma voor het Twiske duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Incidentele inspanning aantal bezoeken monitoren en rapporteren juridische advisering Beoogd resultaat aantal bezoeken aan het Twiske in beeld juridisch advies indien strikt noodzakelijk duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

150 duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk 5 Secretariaat Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Secretariaat Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning 2 bestuursrondes per jaar begeleid afhandeling post en telefoon, archivering Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

151 6 Communicatie Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Communicatie Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar; gericht informatie geven over werkzaamheden in het gebied positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid activiteit ontwikkeld voor deelname bij promotionele dagen in recreatiegebieden nieuwe website gelanceerd duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

152 7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Inrichting & Ontwikkeling Reguliere inspanning coördineren en begeleiden maatschappelijke stages juridische advisering aanvullen beheerssysteem beheren vastgoedcontracten potentiele ondernemers en organisatoren begeleiden actief verwerven inkomsten organiseren ondernemersoverleg resultaat scholen tevreden over verloop juridisch advies en toetsing uitgevoerd indien noodzakelijk informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen succesvolle eploitaties hogere baten voor het schap ondernemers betrokken bij schap duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

153 Totaal Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Totaal Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

154 4. EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT Begroting Begroting Jaarrekening Omschrijving Lasten Inhuur personeel RNH regulier Bestuurskosten Kantoorkosten Vervoerskosten PR & marketing Bedrijfskosten Projectkosten* Beheerkosten betaald parkeren Afschrijvingen Rentekosten Bijzondere baten en lasten Totaal lasten Baten Eploitatieopbrengsten Parkeergelden Financiële baten Overige opbrengsten Project subsidies Totaal baten Resultaat deelprogramma's Bijdrage participanten Resultaat voor bestemming Resultaatbestemming Toevoeging algemene reserve Onttrekking algemene reserve Toevoeging bestemmingsres. Parkeren Onttrekking bestemmingsres. Parkeren Toevoeging bestemmingsreserve Inv Onttrekking bestemmingsreserve Inv Resultaat na bestemming * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

155 5. BEPALINGEN FINANCIEEL BEHEER 5.1 Inleiding Het besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) is van toepassing op de begroting van recreatieschap Het Twiske. Dit betekent dat in afzonderlijke paragrafen in de begroting de beleidslijnen met betrekking tot relevante beheersmatige aspecten, alsmede tot de lokale heffingen dienen te worden vastgelegd. De begroting dient ten minste de volgende paragrafen te bevatten, tenzij het desbetreffende aspect niet aan de orde is, namelijk lokale heffingen, weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen en grondbeleid. 5.2 Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft de mate aan waarin recreatieschap het Twiske in staat is middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers op te vangen, zonder dat het beleid veranderd moet worden. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit -zijnde de middelen en mogelijkheden waarover het recreatieschap Het Twiske beschikt om niet begrote kosten te dekkenen alle risico's waarvoor geen maatregelen getroffen zijn en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. a. Inventarisatie van de weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit wordt opgebouwd uit: 1. de budgettaire ruimte (post onvoorzien); 2. de reserves; 3. de voorzieningen. Ad 1 De budgettaire ruimte (post onvoorzien) Binnen de begroting 2018 is geen post "Onvoorzien" opgenomen, welke is bedoeld om eventuele niet voorziene lasten in de loop van het jaar te kunnen opvangen. Bij een onvoorziene last van substantiële betekenis, hoger dan bovengenoemd bedrag, heeft dat direct tot gevolg dat de uitvoering van beleid onder druk komt te staan. Ad 2 De reserves Reserves kunnen worden onderscheiden in algemene, bestemmings- en stille reserves. Algemene reserves Het recreatieschap heeft een algemene reserve welke bijdraagt in de dekking van het eploitatietekort Algemene reserve Bestemmingsreserves De bestemmingsreserves zijn: Bestemmingsreserve betaald parkeren - - Bestemmingsreserve vervangingsinvest Stille reserves Stille reserves zijn activa die tegen geen of een te lage waarde zijn gewaardeerd en direct verkoopbaar zijn. Op basis van het thans gevoerde beleid heeft het recreatieschap geen stille reserves. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

156 Ad 3 De voorzieningen Er zijn geen voorzieningen aanwezig. b. inventarisatie van de risico's Ten behoeve van de jaarrekening 2016 zijn de financiële risico's gekwantificeerd. De uitwerking hiervan is als bijlage bij de jaarrekening meegezonden. De kwantificering van de risico's heeft geleid tot een gewenst weerstandsvermogen van c. beleid omtrent weerstandscapaciteit en risico's De weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover Recreatieschap Het Twiske beschikt om niet begrote kosten te dekken, bedraagt 2.2 miljoen en word gevormd uit het fonds dat is ontstaan door de afkoopsom van het rijk. Een groot gedeelte van het eploitatietekort wordt uit dit fonds gedekt. De rentebaten zijn niet voldoende om het eploitatietekort te dekken, waardoor het fonds op termijn uitgeput zal raken. Om dit tegen te gaan zijn in de strategische visie ideeën uitgewerkt om de inkomsten te verhogen. 5.3 Onderhoud kapitaalgoederen Hieronder wordt een overzicht gegeven van het onderhoud van de kapitaalgoederen, welke op basis van de BBV dienen te worden opgenomen in de begroting Wegen en fietspaden De wegen en fietspaden, in het beheer bij het recreatieschap, worden elk jaar geïnspecteerd om vast te stellen waar onderhoud noodzakelijk is. Aan de hand van de uitkomst van de inspecties wordt jaarlijks groot onderhoud uitgevoerd Riolering In het recreatiegebied ligt een rioleringssysteem waarop toiletgebouwen en overige accommodaties zijn aangesloten. Voor het regulier onderhoud zijn servicecontracten afgesloten Water Wateroppervlakken hebben een grote invloed op het landschap en de natuur en vervullen een scala aan recreatieve functies. Kwaliteitszorg is een belangrijk uitgangspunten voor het beheer en onderhoud. Daarbij moet gedacht worden aan schouwwerkzaamheden en het op diepte houden van de watergangen Groen Het gebiedsonderhoud wordt voor het overgrote deel in opdracht van het recreatieschap door aannemers uitgevoerd. De aannemer zorgt voor tijdig maaien van het dagkampeerterrein, beplantingsvormen worden op hun specifieke functie onderhouden door middel van snoeien, kappen, dunnen en verjongen, het opruimen van afval, het schoonmaken van sloten, enz. De beheerders zien er op toe dat de aannemer tijdig aan zijn verplichtingen voldoet en coördineren de werkzaamheden c.q. stemmen die af op het gebruik van de terreinen. Tevens wordt een beperkt deel van de onderhoudswerkzaamheden door eigen dienst medewerkers uitgevoerd Gebouwen Jaarlijks wordt regulier onderhoud gepleegd aan gebouwen van het recreatieschap. Naast regulier onderhoud wordt er ook ieder jaar aan een aantal gebouwen groot onderhoud uitgevoerd. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

157 5.4 Financiering Algemeen De Wet Financiering decentrale overheden (wet Fido) heeft als uitgangspunt het beheersen van risico's. De belangrijkste kenmerken in dat kader is een tweetal randvoorwaarden voor het treasurybeleid. De eerste is dat het aangaan en verstrekken van geldleningen alsmede het verlenen van garanties allen zijn toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak. De tweede houdt in dat uitzettingen een prudent karakter (=met beleid en inzicht bezien) moeten hebben en niet gericht zijn op het genereren van inkomen door het lopen van onnodige risico's. Op 19 maart 2003 heeft het Algemeen Bestuur in haar openbare vergadering haar financieringsstatuut vastgesteld in gevolge artikel 57 van de wet Gemeenschappelijke Regelingen en de wet Financiering Decentrale Overheden over de kaders voor de inrichting en uitvoering van de financieringsfunctie. Tevens is in deze vergadering vastgesteld de verordening financieel beheer en controle in gevolge artikel 57 van de wet Gemeenschappelijke Regelingen en de artikelen 216 en 217 van de provinciewet Risicobeheer Binnen de Wet Fido zijn 2 normen vermeld waaraan dient te worden voldaan. De normen bestaan uit het kasgeldlimiet en de rente-risiconorm. De kasgeldlimiet heeft betrekking op leningen met een looptijd van maimaal 1 jaar en de renterisiconorm op leningen met een looptijd vanaf 1 jaar. Het doel van deze normen uit hoofde van de wet Fido is voorkomen dat bij herfinanciering van de leningen bij (aanzienlijk) hogere rente grote schokken optreden in de hoogte van de rente die het recreatieschap moet betalen. De normen beperken de budgettaire risico s. a. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is een bedrag ter grootte van een percentage van het totaal van de jaarbegroting bij aanvang van het jaar. Het doel van het limiet is de vlottende schuld (kortlopende leningen) te beperken. In de onderstaande tabel is de kasgeldlimiet voor het begrotingsjaar bepaald. Berekening kasgeldlimiet Begrotingstotaal (lasten) Bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 8,2% Kasgeldlimiet b. Renterisiconorm De renterisiconorm is een bedrag ter grootte van een percentage van het totaal van de vaste schuld bij aanvang van het jaar. Het doel is het beperken van de gevolgen van een stijgende kapitaalmarktrente op de rente lasten avn de organisatie. De norm stelt dat per jaar maimaal 20% van de vaste schuld in aanmerking mag komen voor herfinanciering of renteherziening. In de onderstaande tabel is de renterisiconorm voor het begrotingsjaar bepaald. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

158 Berekening renterisiconorm Stand van de vaste schuld per 1 januari - Bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 20% a. Renterisiconorm - b. Renteherziening op vaste schuld o/g - c. Renteherziening op vaste schuld u/g - d. Totaal renteherziening op vaste schuld (b-c) - e. Nieuw aan te trekken vaste geldleningen - f. Nieuw verstrekte vaste geldleningen - g. Netto nieuw aan te trekken schuld (e-f) - h. Te betalen aflossing vaste schuld - i. Bedrag herfinanciering (laagste van g en h) - j. Renterisico op vaste schuld (d+g) - Begroting beneden renterisiconorm 5.5 Bedrijfsvoering Wegens verzelfstandiging van Groenbeheer is per 1 juli 2004 de NV Recreatie Noord-Holland (RNH) opgericht met de Provincie Noord-Holland als enige aandeelhouder. Hiermee is een uitvoeringsorganisatie ontstaan die als opdrachtgever voor de besturen van de recreatieschappen werkt. In 2007 is een start gemaakt met de verzakelijking van de relatie tussen RNH en de recreatieschappen, wat heeft geresulteerd in een raamovereenkomst voor de periode , waarbij de afspraken met de schappen middels (jaarlijkse) contracten plaatsvinden. 5.6 Verbonden partijen Het recreatieschap Het Twiske is een samenwerkingsverband, in de vorm van een Gemeenschappelijke regeling. De hieronder vermelde participanten nemen deel aan de Gemeenschappelijke Regeling: - Provincie Noord-Holland - Gemeente Amsterdam - Gemeente Zaanstad - Gemeente Purmerend - Gemeente Landsmeer - Gemeente Oostzaan 5.7 Grondbeleid Het Recreatieschap is van mening dat gebieden die binnen de grenzen van de Gemeenschappelijke Regeling vallen, in het beheer van het recreatieschap thuishoren. Indien het recreatieschap enig zakelijk dan wel persoonlijk recht verwerft op gronden, grenzend aan het gebied, worden deze gronden toegevoegd aan de gemeenschappelijke regeling. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Programmabegroting 2018

159

160 BIJLAGE 1 Tarievenlijst 2018 Behorend bij de Legesverordening 2015 zoals vastgesteld door het algemeen bestuur van het Recreatieschap Twiske-Waterland op 3 december De tarieven kunnen telkenmale met de vaststelling van de begroting over enig jaar opnieuw worden vastgesteld. 1. DOCUMENTEN Aard van de dienstverlening Tarief 1.1 Toezending link naar digitale openbare vergaderstukken van Algemeen Bestuur op basis van registratie belangstellenden Nihil 1.2 Het verstrekken van fotokopieën van schriftelijke stukken, afschriften en dergelijke A4-formaat, per bladzijde (zwart/wit) Voor afschriften in kleur of A3-formaat worden de leges met 50% verhoogd 0,40 2. ARCHIEFWERKZAAMHEDEN, OPZOEKEN STUKKEN Aard van de dienstverlening 2.1 Opzoeken stukken in archief of in bestanden indien het opzoeken langer duurt dan 15 minuten, eerste kwartier gratis. Tarief 15,- per kwartier of gedeelte daarvan VERGUNNINGEN EN ONTHEFFINGEN OP GROND VAN DE ALGEMENE VERORDENING (AV) VAN HET RECREATIESCHAP Aard van de dienstverlening Tarief Vergunning voor een evenement (art. 2.2 AV) met een verwacht bezoekersaantal tussen 50 en commerciële doeleinden, per dag(deel) 250,- - particulier en non-profit, per dag(deel) 75,- *) - scholen en verenigingen, per dag(deel) 50,- *) Vergunning voor het tegen betaling aanbieden van diensten en lessen, zoals 50,- per keer skeeleren, fietsen, kanoën, paardrijden, bewaken van auto s etc. (art. 2.3 AV) 250,- per jaar Ventvergunning (art 2.4 AV) ten behoeve van de verkoop van (horeca)artikelen: - voor maimaal 3 aansluitende dagen 150,- - jaarvergunning venten, per jaar 250,- Standplaatsvergunning (art. 2.5 AV), in verband met verkoop van (horeca)artikelen vanuit een mobiel verkooppunt, per aangewezen locatie: - voor maimaal 3 aansluitende dagen 150,- - jaarstandplaats 250, Ontheffing voor het maken van commerciële foto- en filmopnamen (art. 2.6 AV), per dagdeel Vergunning voor het uitlaten van honden door commerciële bedrijven/uitlaatservices (art AV), per jaar, afhankelijk van bezoekfrequentie Vergunning voor het uitlaten of begeleiden van meer dan drie honden (art AV), particulier/non-profit, per jaar/periode Ontheffing voor het op afstand (radiografisch) besturen van voertuigen en recreatieapparatuur, waaronder drones (art AV), particulier, non-profit, per ontheffing Bescherming groenvoorzieningen (art.3.4 AV); ontheffing voor schade toebrengen aan groenvoorzieningen of grasmat, graven van kuilen etc.(ecl. herstel van schade!), per keer 250,- van 250,- tot 750,- 50,- 50,- 150,- Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Bijlage Programmabegroting 2018

161 Ontheffing motorvoertuig voor rijden in groenvoorzieningen (art. 4.5 AV) voor een 50,- periode van maimaal 3 maanden voor elke verlenging met maimaal drie maanden 50,- Barbecue etc. (art AV) op daartoe aangewezen plaatsen, met een verwacht bezoekersaantal van 50 tot 100 personen, per keer 50,- *) - meer dan 100 personen, per keer 150,- *) N.B.: Evt. in combinatie met evenementenvergunning gemeente 3.12 Wijziging van vergunning of ontheffing, o.a. data/periode 50, Overige vergunningen/ontheffingen op grond van de AV 150,- *) Groepsactiviteiten (kleinschalige evenementen) maken deel uit van het normale gebruik van het recreatiegebied. De legesverordening kan hiervoor een drempel opwerken als er ontheffing van de Algemene Verordening nodig is. De legesverordening biedt in artikel 6 lid 2 de mogelijkheid tot vrijstelling van heffing van leges of tot vermindering van het bedrag. Het bestuur van het recreatieschap draagt de uitvoeringsorganisatie op om in elk geval van deze mogelijkheid gebruik te maken ingeval van: - sport- en speldagen van scholen; - benefietactiviteiten voor algemeen geaccepteerde goede doelen; - familiebijeenkomsten tot 100 personen; - kleinschalige activiteiten georganiseerd door organisaties met een maatschappelijk doel; - kleinschalige sportactiviteiten. Voorwaarde is dan wel dat de openbare toegankelijkheid van de terreinen en voorzieningen gewaarborgd is en dat er dus geen sprake is van eclusief terreingebruik waarbij derden kunnen worden geweerd of gebruik door anderen wordt geweerd. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Bijlage Programmabegroting 2018

162 BIJLAGE 2 KAART Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske Bijlage Programmabegroting 2018

163 TWISKE-WATERLAND PROGRAMMA BEGROTING ONDERDEEL WATERLAND 2018 Velsen-Zuid,

164 Inhoudsopgave Blz. 1. PROGRAMMAPLAN 1.1 Achtergrond Meerjarenperspectief Programma accenten Financiële uitgangspunten Weerstandsvermogen en risicobeheersing Overzicht opbouw participantenbijdrage Doelenboom landschap Waterland 5 2. FINANCIËLE ONDERBOUWING 2.1 Programmabegroting Geprognosticeerde balans Meerjarenraming 8 3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 3.1 Gebiedsbeheer Financiën Bestuursadvisering Secretariaat Communicatie Inrichting & ontwikkeling Totaal EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT BEPALINGEN FINANCIEEL BEHEER 5.1 Inleiding Weerstandsvermogen en risicobeheer Onderhoud kapitaalgoederen Wegen en fietspaden Riolering Water Groen Gebouwen Financiering Algemeen Risicobeheer Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid OVERIGE GEGEVENS 6.1 Vaststelling door het algemeen bestuur 23 BIJLAGEN BIJLAGE 1 KAART 24

165 1. PROGRAMMA LANDSCHAP WATERLAND Achtergrond Waterland is een gebied van ongeveer ha. tussen Amsterdam-Noord, Zaanstad, Hoorn en het Markermeer. Elf gemeenten en de provincie Noord-Holland dragen in de Gemeenschappelijke Regeling Twiske-Waterland gezamenlijk zorg voor ontwikkeling en beheer van recreatievoorzieningen in dit gebied. Met voorzieningen als fiets- en wandelpaden, kanoroutes, pontjes en recreatieknooppunten kan de recreant het gebied beleven, met haar rijke natuur- en landschapswaarden. 2. Meerjarenperspectief Afronding projecten Uitvoeringsprogramma; Beheer en onderhoud van recreatieve infrastructuur; Begeleiden project meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk. 3. Programma accenten 2018 Begeleiden uitvoering recreatievoorzieningen Markermeerdijk Beheer en onderhoud van recreatieve infrastructuur Samenvoegen gescheiden financiële administraties Landschap Waterland en Twiske 4. Financiële uitgangspunten 2018 Inde: De reguliere baten en lasten worden verhoogd (met uitzondering van afschrijvingen en rente) met een inde voor 2018 van 0,65% gebaseerd op inflatiecijfer CBS (CPI nov. 2016). De participantenbijdrage wordt ook verhoogd met deze inde van 0,65%. 5. Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit heeft betrekking op de middelen en mogelijkheden waarover Landschap Waterland beschikt om niet begrote kosten te dekken. De risico's die zich kunnen voordoen bij Het Twiske zijn in 2016 opnieuw geïnventariseerd en gekwantificeerd. De uitwerking hiervan is als bijlage opgenomen in de jaarrekening Vanaf 2016 dienen volgens wijzigingen in de BBV een aantal kengetallen te worden vermeld, zoals opgenomen in onderstaande tabel. BGR 2017 BGR 2018 BGR 2019 netto schuldquote -262% -279% -288% idem gecorrigeerd voor verstrekte leningen -262% -279% -288% solvabiliteitsrisico 97% 97% 98% structurele eploitatieruimte 15% 19% 14% grondeploitatie nvt nvt nvt belastingcapaciteit nvt nvt nvt De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. In de VNG-uitgave "Houdbare Gemeentefinanciën" is aangegeven dat wanneer de schuld lager is dan de jaaromzet (<100%) dit als voldoende kan worden bestempeld en boven de 130% als onvoldoende. De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin aan de financiele verplichtingen kan worden voldaan. Een ratio >50% wordt in de regel als voldoende beschouwd. Het kengetal "structurele eploitatieruimte" geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte in de begroting is om tegenvallers op te vangen. De comissie BBV geeft aan dat een ratio > 0,6% acceptabel is. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -3 - Programmabegroting 2018

166 6. Overzicht participantenbijdrage Indeatie programma begroting 2017 correctie begrotingswijziging 2017 na correctie Nieuw percentage participanten bijdrage 2017 Provincie Noord-Holland ,66% Gemeente Amsterdam ,72% Gemeente Beemster ,21% Gemeente Edam-Volendam ,97% Gemeente Graft de Rijp ,00% Gemeente Landsmeer ,42% Gemeente Oostzaan ,30% Gemeente Purmerend ,98% Gemeente Waterland ,36% Gemeente Wormerland ,21% Gemeente Zaanstad ,30% Gemeente Zeevang ,87% Totaal participantenbijdrage begrotingswijziging inde Indeatie 0,65% programma begroting 2018 Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Beemster Gemeente Edam-Volendam Gemeente Graft de Rijp Gemeente Landsmeer Gemeente Oostzaan Gemeente Purmerend Gemeente Waterland Gemeente Wormerland Gemeente Zaanstad Gemeente Zeevang Totaal participantenbijdrage Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -4 - Programmabegroting 2018

167 7. Doelenboom Landschap Waterland Voor Landschap Waterland is een doelenboom opgesteld op basis van de doelstelling van de gemeenschappelijke regeling, de kaders van de ontwikkelingsvisie en het gevoerde beleid van het recreatieschap. De doelenboom is het jaarlijks het vertrekpunt voor het opstellen van het programma van het recreatieschap. Het programma is uitgangspunt voor de schapsbegroting. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -5 - Programmabegroting 2018

168 2. PROGRAMMABEGROTING Begroting 2018 Begroting 2017 Rekening 2016 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer Toezicht Financiën Bestuursadvisering Secretariaat Communicatie Inrichting & ontwikkeling Bijdrage participanten Totaal lasten en baten Resultaat voor bestemming Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve Onttrekking Algemene reserve Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos Toevoeging bestemmingsreserve investeringen Onttrekking bestemmingsreserve investeringen Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Toevoeging bestemmingsreserve verv. invest Onttrekking bestemmingsreserve verv. invest Toevoeging bestemmingsreserve markermeerdijk Onttrekking bestemmingsreserve markermeerdijk Totaal lasten en baten Resultaat na bestemming Totalen-generaal Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -6 - Programmabegroting 2018

169 2.2 GEPROGNOSTICEERDE BALANS Tabel 2.2.1: Geprognosticeerde balans per en Aktiva Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut - - Vorderingen op lange termijn Deposito's - - Leningen u/g - - Totaal vorderingen op lange termijn - - Saldo werkkapitaal Totaal Passiva Reserves/fondsen Algemene reserve Bestemmingsreserve Purmerbos Bestemmingsreserve Invest Bestemmingsreserve verkoop gelden Hemmeland Bestemmingsreserve Verv. Invest Bestemmingsreserve Markermeerdijk Totaal reserves en fondsen Voorzieningen Langlopende schulden Leningen o/g - - Totaal Tabel 2.2.2: Staat van reserves en fondsen Naam van het fonds Jaar Saldo 1 Saldo 31 Onttrekking Toevoeging januari december Algemene reserve Bestemmingsreserve Purmerbos Bestemmingsreserve Invest Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Bestemmingsreserve Verv. Invest Bestemmingsreserve Markermeerdijk Totaal reserves/fondsen Naam van het fonds Jaar Saldo 1 Saldo 31 Onttrekking Toevoeging januari december Algemene reserve Bestemmingsreserve Purmerbos Bestemmingsreserve Invest Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Bestemmingsreserve Verv. Invest Bestemmingsreserve Markermeerdijk Totaal reserves/fondsen Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -7 - Programmabegroting 2018

170 2.3 MEERJARENRAMING inde: 0,65% cf programmabegroting 2018 Deelprogramma Lasten 1. Gebiedsbeheer regulier incidenteel: saldo beheer Financien regulier incidenteel saldo financiën Bestuursadvisering regulier incidenteel: saldo bestuursadvisering Secretariaat regulier Communicatie regulier Inrichting en Ontwikkeling regulier incidenteel: saldo inrichting & ontwikkeling totaal lasten Baten 1. Gebiedsbeheer regulier Inrichting en Ontwikkeling incidenteel Bijdrage participanten* totaal baten resultaat voor bestemming jaar reserves/fondsen per weerstandsvermogen Provincie Noord-Holland 51,66% Gemeente Amsterdam 23,72% Gemeente Beemster 2,21% Gemeente Edam-Volendam 3,97% Gemeente Landsmeer 1,42% Gemeente Oostzaan 0,30% Gemeente Purmerend 10,98% Gemeente Waterland 2,36% Gemeente Wormerland 2,21% Gemeente Zaanstad 0,30% Gemeente Zeevang 0,87% afronding Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

171 3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Gebiedsbeheer Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Grootonderhoud Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -9 - Programmabegroting 2018

172 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie updaten meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen uitvoeren meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen bijhouden beheersysteem onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandeling klachten resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen actuele en haalbare meerjarenraming uitgevoerd volgens planning en binnen budget beheerssysteem up to date goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en werknemers inzet nuttig voor schap en bevredigend werkvoorzieningsschappen voor deelnemers zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren hogere efficiëntie beheer inschakelen agrariërs bij beheer lagere beheerlasten Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

173 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 3 Financiën Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Financiën Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Verlaging opslag tarieven RNH Reguliere inspanning opstellen van de begroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring voeren financiële administratie beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van het gewenste weerstandsvermogen correcte en betrouwbare administratie optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren weerstandsvermogen geëvalueerd en up-to-date Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

174 4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Bestuursadvisering Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

175 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Reguliere inspanning adviseren bestuur relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen uitvoeren Recreatieve Meekoppelprojecten Markermeerdijk tracé resultaat goed voorbereide besluitvorming en informele advisering ambtenaren en bestuurders tevreden over de dienstverlening reageren op zaken met directe relatie doelstelling schap vragen binnen 2 weken beantwoord programma uitgevoerd conform opdracht bestuur en binnen de gestelde kaders evaluatie van de doelen van het programma plan meekoppelen ingepast in plan voor dijkversterking HHNK Incidentele inspanning recreatiemonitor: aantal bezoeken monitoren en rapporteren resultaat aantal bezoekers gemeten conform wensen bestuur maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

176 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 5 Secretariaat Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Secretariaat Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming 2 bestuursrondes per jaar begeleid afhandeling post en telefoon, archivering Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

177 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 6 Communicatie Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Communicatie Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website gebruik sociale media resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar; gericht informatie geven over werkzaamheden in het gebied positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid grotere bekendheid gebied en vergroting bekendheid fiets-, wandel- en sloepennetwerk nieuwe website online en up to date promotie schap en trekken nieuwe bezoekers Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

178 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Inrichting & Ontwikkeling Reguliere inspanning juridische advisering beheren vastgoedcontracten aanvullen beheerssysteem resultaat juridisch advies en toetsing uitgevoerd marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

179 Totaal Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Totaal Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

180 4. EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT Begroting Begroting Jaarrekening Omschrijving Lasten Inhuur personeel RNH regulier Bestuurskosten Kantoorkosten Vervoerskosten PR & marketing Bedrijfskosten Projectkosten* Afschrijvingen Rentekosten Bijzondere baten en lasten Totaal lasten Baten Eploitatieopbrengsten Financiële baten Overige opbrengsten Project subsidies Totaal baten Resultaat deelprogramma's Bijdrage participanten Resultaat voor bestemming Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve Onttrekking Algemene reserve Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos Toevoeging bestemmingsreserve investeringen Onttrekking bestemmingsreserve investeringen Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Toevoeg. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Onttr. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Toevoeg. bestemmingsreserve Markermeerdijk Onttr. bestemmingsreserve Markermeerdijk Resultaat na bestemming * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

181 5. BEPALINGEN FINANCIEEL BEHEER 5.1 Inleiding Het besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) is van toepassing op de begroting van Landschap Waterland. Dit betekent dat in afzonderlijke paragrafen in de begroting de beleidslijnen met betrekking tot relevante beheersmatige aspecten, alsmede tot de lokale heffingen dienen te worden vastgelegd. De begroting dient ten minste de volgende paragrafen te bevatten, tenzij het desbetreffende aspect niet aan de orde is, namelijk lokale heffingen, weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen en grondbeleid. 5.2 Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft de mate aan waarin Landschap Waterland in staat is middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers op te vangen, zonder dat het beleid veranderd moet worden. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit -zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de Landschap Waterland beschikt om niet begrote kosten te dekken- en alle risico's waarvoor geen maatregelen getroffen zijn en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. a. Inventarisatie van de weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit wordt opgebouwd uit: 1. de budgettaire ruimte (post onvoorzien); 2. de reserves; 3. de voorzieningen. Ad 1 De budgettaire ruimte (post onvoorzien) Binnen de begroting 2018 is geen structurele post "Onvoorzien" opgenomen, welke is bedoeld om eventuele niet voorziene lasten in de loop van het jaar te kunnen opvangen. Bij Landschap Waterland heeft iedere onvoorzien last van substantiële betekenis, direct tot gevolg dat de uitvoering van beleid onder druk komt te staan. Ad 2 De reserves Reserves kunnen worden onderscheiden in algemene, bestemmings- en stille reserves. De reserves zijn weergegeven op de gerpognosticeerde balans (hoofdstuk 2.2) Algemene reserves Het Landschap heeft een begrote algemene reserve van waar onvoorziene financiële tegenvallers (tot dat bedrag) in eerste instantie mee opgevangen kunnen worden. Stille reserves Stille reserves zijn activa die tegen geen of een te lage waarde zijn gewaardeerd en direct verkoopbaar zijn. Op basis van het thans gevoerde beleid heeft het recreatieschap geen stille reserves. Ad 3 De voorzieningen Er zijn geen voorzieningen aanwezig. a. inventarisatie van de risico's b. beleid omtrent weerstandscapaciteit en risico's Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

182 De weerstandscapaciteit zal ingaande het jaar 2003 conform de Gemeenschappelijke Regeling en het beleidsplan worden opgebouwd door het positieve resultaat toe te voegen aan de Algemene Reserve.Het beleid is er op gericht om de reserves te consolideren. Het recreatieschap accepteert daarbij wel het renterisico, maar geen beleggingsrisico s. 5.3 Onderhoud kapitaalgoederen Hieronder wordt een overzicht gegeven van het onderhoud van de kapitaalgoederen, welke op basis van de BBV dienen te worden opgenomen in de begroting Wegen en fietspaden De wegen en fietspaden, in het beheer bij het recreatieschap, worden elk jaar geïnspecteerd om vast te stellen waar onderhoud noodzakelijk is. Aan de hand van de uitkomst van de inspecties wordt jaarlijks groot onderhoud uitgevoerd Riolering In het recreatiegebied ligt een rioleringssysteem waarop toiletgebouwen en overige accommodaties zijn aangesloten.voor het regulier onderhoud zijn servicecontracten afgesloten Water Wateroppervlakken hebben een grote invloed op het landschap en de natuur en vervullen een scala aan recreatieve functies. Kwaliteitszorg is een belangrijk uitgangspunten voor het beheer en onderhoud. Daarbij moet gedacht worden aan schouwwerkzaamheden en het op diepte houden van de watergangen Groen Het gebiedsonderhoud wordt voor het overgrote deel in opdracht van het recreatieschap door aannemers uitgevoerd. De aannemer zorgt voor tijdig maaien van het dagkampeerterrein, beplantingsvormen worden op hun specifieke functie onderhouden door middel van snoeien, kappen, dunnen en verjongen, het opruimen van afval, het schoonmaken van sloten, enz. De beheerders zien er op toe dat de aannemer tijdig aan zijn verplichtingen voldoet en coördineren de werkzaamheden c.q. stemmen die af op het gebruik van de terreinen. Tevens wordt een beperkt deel van de onderhoudswerkzaamheden door eigen dienst medewerkers uitgevoerd Gebouwen Jaarlijks wordt regulier onderhoud gepleegd aan gebouwen van het recreatieschap. Naast regulier onderhoud wordt er ook ieder jaar aan een aantal gebouwen groot onderhoud uitgevoerd. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

183 5.4 Financiering Algemeen De Wet Financiering decentrale overheden (wet Fido) heeft als uitgangspunt het beheersen van risico's. De belangrijkste kenmerken in dat kader is een tweetal randvoorwaarden voor het treasurybeleid. De eerste is dat het aangaan en verstrekken van geldleningen alsmede het verlenen van garanties allen zijn toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak. De tweede houdt in dat Op 19 maart 2003 heeft het Algemeen Bestuur in haar openbare vergadering haar financieringsstatuut vastgesteld in gevolge artikel 57 van de wet Gemeenschappelijke Regelingen en de wet Financiering Decentrale Overheden over de kaders voor de inrichting en uitvoering van de financieringsfunctie. Tevens is in deze vergadering vastgesteld de verordening financieel beheer en controle in gevolge artikel 57 van de wet Gemeenschappelijke Regelingen en de artikelen 216 en 217 van de provinciewet Risicobeheer Binnen de Wet Fido zijn 2 normen vermeld waaraan dient te worden voldaan. De normen bestaan uit het kasgeldlimiet en de rente-risiconorm. De kasgeldlimiet heeft betrekking op leningen met een looptijd van maimaal 1 jaar en de renterisiconorm op leningen met een looptijd vanaf 1 jaar. Het doel van deze normen uit hoofde van de wet Fido is voorkomen dat bij herfinanciering van de leningen bij (aanzienlijk) hogere rente grote schokken optreden in de hoogte van de rente die het recreatieschap moet betalen. De normen beperken de budgettaire risico s. a. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is een bedrag ter grootte van een percentage van het totaal van de jaarbegroting bij aanvang van het jaar. Het doel van het limiet is de vlottende schuld (kortlopende leningen) te beperken. In de onderstaande tabel is de kasgeldlimiet voor het begrotingsjaar bepaald. Berekening kasgeldlimiet Begrotingstotaal (lasten) Bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 8,2% Kasgeldlimiet b. Renterisiconorm De renterisiconorm is een bedrag ter grootte van een percentage van het totaal van de vaste schuld bij aanvang van het jaar. Het doel is het beperken van de gevolgen van een stijgende kapitaalmarktrente op de rente lasten avn de organisatie.de norm stelt dat per jaar maimaal 20% van de vaste schuld in aanmerking mag komen voor herfinanciering of renteherziening. In de onderstaande tabel is de renterisiconorm voor het begrotingsjaar bepaald. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

184 Berekening renterisiconorm Stand van de vaste schuld per 1 januari - Bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 20% a. Renterisiconorm - b. Renteherziening op vaste schuld o/g - c. Renteherziening op vaste schuld u/g - d. Totaal renteherziening op vaste schuld (b-c) - e. Nieuw aan te trekken vaste geldleningen - f. Nieuw verstrekte vaste geldleningen - g. Netto nieuw aan te trekken schuld (e-f) - h. Te betalen aflossing vaste schuld - i. Bedrag herfinanciering (laagste van g en h) - j. Renterisico op vaste schuld (d+g) - Begroting beneden renterisiconorm 5.5 Bedrijfsvoering Wegens verzelfstandiging van Groenbeheer is per 1 juli 2004 de NV Recreatie Noord-Holland opgericht met de Provincie Noord-Holland als enige aandeelhouder. Hiermee is een uitvoeringsorganisatie ontstaan die als opdrachtgever voor de besturen van de recreatieschappen zal werken. 5.6 Verbonden partijen Het recreatieschap Landschap Waterland, is een samenwerkingsverband, in de vorm van een Gemeenschappelijke regeling. De hieronder vermelde participanten nemen deel aan de Gemeenschappelijke Regeling: Provincie Noord Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Beemster Gemeente Edam-Volendam Gemeente Graft De Rijp Gemeente Landsmeer Gemeente Purmerend Gemeente Waterland Gemeente Zeevang Gemeente Oostzaan Gemeente Zaanstad 5.7 Grondbeleid Het Recreatieschap is van mening dat gebieden die binnen de grenzen van de Gemeenschappelijke Regeling vallen, in het beheer van het recreatieschap thuishoren. Indien het landschap enig zakelijk dan wel persoonlijk recht verwerft op gronden, grenzend aan het gebied, worden deze gronden toegevoegd aan de gemeenschappelijke regeling. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Programmabegroting 2018

185

186 BIJLAGE 1 KAART Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland Bijlage programmabegroting 2018