M-CONTOUR. Bijgewerkt tot en met augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten voorbehouden). 55

Transcriptie

1 PESSFITTINGEN M-CONTOU BONFIX PESSFITTINGEN Technische docuentatie Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 55

2 BONFIX PESSFITTINGEN To p k w a l i t e i t s i n d s De kwaliteit an de gebruikte aterialen en toepassing an kwaliteitscontroles heeft de BONFIX PESSfitting in staat gesteld te oldoen aan de strengste Europese eisen en heeft dan ook de certificaties in een groot aantal landen erkregen. INTENATIONALE CETIFICATEN OESTVASTSTAAL Duitsland OESTVASTSTAAL GAS W534 - water VP gas Frankrijk Oostenrijk Duitsland W534 - water VP gas Zweden W water G gas Oostenrijk W water G gas Noorwegen STAALVEZINKT Zweden Nederland Duitsland Zwitserland Frankrijk Finland Zweden Denearken usland usland Tsjechië ustanoení 5 odst. 2 nařízení lády č. 163/2002 Italië Tsjechië ustanoení 5 odst. 2 nařízení lády č. 163/2002 Polen

3 BONFIX PESSFITTINGEN INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 1.1 Materialen 1.2 Voordelen 2. BESCHIJVING VAN HET SYSTEEM 2.1 Algeene inforatie 2.2 Verbindingsproces 2.3 Benodigd gereedschap 3. BONFIX PESSFITTING SYSTEEM IN OESTVASTSTAAL 3.1 Buizen en PESSfittingen 3.2 Toepassingen oor water 3.3 Toepassingen oor gas 4. BONFIX PESSFITTING SYSTEEM IN STAALVEZINKT 4.1 Buizen en PESSfittingen 4.2 Dierse toepassingen 5. BONFIX PESSFITTING SYSTEEM IN KOPENIKKEL 5.1 Buizen en PESSfittingen 5.2 Toepassingen in de scheepaartsector 6. HET LEGGEN VAN BUIZEN EN UITZETTING EVAN 6.1 Uitzetting onder inloed an warte (therische uitzetting) 6.2 uite oor uitzetting 6.3 Warte-expansie in het leiding systee 6.4 Beestiging an buizen 7. INSTUCTIES VOO INSTALLATIE 7.1 Transport en opslag 7.2 Inkorten an de buis 7.3 Ontbraen en kalibreren an de buis 7.4 Controle an de plaatsing an de o-ring 7.5 Inoer an de buis in de fitting en arkering 7.6 Gebruik an een ontagekle oor grote diaeters 7.7 In elkaar zetten an de bekken in de PESS-tang 7.8 Pressen 8. COOSIEBESTENDIGHEID 8.1 oestaststalen installaties oor drinkwater 8.2 Staalerzinkte installaties oor erwaring 9. ALGEMENE VEEISTEN 9.1 Testen an de erbindingen 9.2 Geluidsisolatie 9.3 Therische isolatie 9.4 Beschering tegen orst 10. GAANTIE 11. MAATTABELLEN VEPESSINGEN 12. CHEMISCHE COMPATIBILITEIT VAN VEBINDINGEN 13. BEEKENING VAN DE BUIS 13.1 Drukerlies 13.2 Drukerlies in een rechte buis 13.3 Drukerlies door afzonderlijke punten an plaatselijke weerstand 14. MOGELIJKE OOZAKEN VAN LEKKAGE Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 57

4 1. INLEIDING Het BONFIX PESSfitting systee is een erg snel en sipel systee oor het aanbrengen an PESSfittingen dat betrouwbare erbindingen et een hoge echanische weerstand produceert. Deze worden in de ciiele en industriële sector bij pijpleidingen gebruikt en daarnaast ook in de scheepaart. Het scala an diaeters ligt tussen 12 en 108. Alle BONFIX PESSfittingen zijn oorzien an een kraag et een M-Contour. 1.1 Materialen Al naar gelang de toepassing worden de olgende aterialen gebruikt: roestast staal; staalerzinkt; kopernikkel. 1.2 Voordelen De oornaaste oordelen an het BONFIX PESSfitting systee zijn de olgende: snelle en eenoudige ontage; eilige en betrouwbare erbindingen et een lange leensduur; géén brandgeaar bij installatie; hoge corrosiebestendigheid. 58 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

5 2. BESCHIJVING VAN HET SYSTEEM 2.1 Algeene inforatie Het BONFIX PESSfitting Systee bestaat uit de olgende coponenten: PESSfitting Dit is het belangrijkste onderdeel an het systee. Aan elk uiteinde beindt zich een toroïdale zitting waarop een o-ring an synthetisch rubber is beestigd. De fittingen zijn in dierse aterialen, aten en oren leerbaar (zie ons assortientsoerzicht), waaran soige erbindingen uitgeoerd zijn et een flens, schroefdraad of gelaste eleenten. Buizen Deze oren de tweede coponent an het systee. U kunt gebruik aken an in de handel rij erkrijgbare buizen, its deze oldoen aan de technische specificaties uit de secties 3, 4 en 5 an deze technische handleiding, waarin de dierse toepassingen nader oschreen zijn. PESS-tangen Deze worden gebruikt o de beide coponenten te erbinden. Ook deze zijn gewoon in de handel erkrijgbaar en kunnen worden gebruikt, its ze oldoen aan de technische specificaties uit de secties 3, 4 en 5 an deze technische handleiding. 2.2 Verbindingsproces PESSfittingen zijn snel, eenoudig en eilig. De buis wordt in de fitting geduwd, tot de stop, en erolgens wordt het toroïdale uiteinde an het erbindingsstuk et een speciale PESS-tang op de buis gedrukt. Door het pressen ontstaan twee eroringen. Bij de eerste (an radiale aard) wordt de o-ring in de toroïdale kaer saengedrukt, waardoor de buis heretisch wordt afgesloten. De tweede erort de geoetrie an het erbindingsstuk en erhindert dat erbindingsstuk en buis gaan slippen of draaien. Het profiel dat aldus ontstaat arieert al naar gelang de doorsnede. Afb.1 laat de coponenten an opzij en in dwarsdoorsnede zien, oor en na het pressen. P E S S fi t t i n g O-ring Buis Voor pressen Na pressen Ø Van opzij In doorsnede Ø Afb. 1 Aanbrengen an PESSfitting op een buis Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 59

6 Op deze anier geaakte erbindingen zijn buitengewoon sterk, aar genoeg buigzaa o bestand te zijn tegen stress zoals ontstaat bij het aanbrengen an de erbinding en wordt eroorzaakt door het norale gebruik an de installaties (trillingen, uitzetting door erhitting, enz.), dit alles op oorwaarde dat alle instructies oor de installatie uit hoofdstuk 7 an deze handleiding in acht worden genoen. 2.3 Benodigd gereedschap Voor het pressen heeft u als gereedschap tangen nodig et erschillende bekken, al naar gelang de diaeter an de gebruikte erbindingsstukken. Er zijn dierse types PESS-tangen in de handel: Elektroechanische werktuigen, die werken op stroo (lichtnet of batterijen: 220 V 110 V - 48 V), kunnen oor het hele assortient en oor alle diaeters worden toegepast. Elektrohydraulische werktuigen worden ooral oor grotere diaeters toegepast, nl. tussen 76.1 en 108. Het BONFIX PESSfitting Systee kan worden gebruikt in cobinatie et een grote erscheidenheid aan PESStangen, its deze zijn oorzien an een goedgekeurde bek et M - p r o fi e l. In Afb. 2 en 3 ziet u dierse typen an in de handel erkrijgbare elektroechanische en elektrohydraulische PESS-tangen die et succes zijn getest. Wij adiseren de opperlakken an de bekken regelatig te controleren op defecten en te reinigen et een ontettingsiddel. De PESS-tang oeten teens et regelatige tussenpozen zoals door de fabrikant oorgeschreen worden gecontroleerd op een juiste werking bij een serice center an de fabrikant. Afb. 2 Elektroechanische PESS-tangen Afb. 3 Elektrohydraulische PESSuitrusting 60 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

7 3 BONFIX PESSFITTING SYSTEEM IN OESTVASTSTAAL 3.1 Buizen en PESSfittingen Alle buizen en PESSfittingen oeten geaakt zijn uit roestast Cr-Ni-Mo staal, nr dat oldoet aan de UNI EN nor (AISI 316L). De noinale afetingen die worden opgegeen oor de beide coponenten an de erbinding erwijzen naar de doorsnede an de buitenkant an de buis. Buizen Buizen oor gebruik in leidingen oeten oldoen aan de DVGW- GW 541/2004-nor en als zodanig zijn aangegeen. Ze zijn als zodanig in de handel erkrijgbaar, gewoonlijk in lengten an 6 eter. De olgende doorsneden en dikten kunnen worden gebruikt: Buitenste diaeter (in ) ,1 88,9 108 Dikte (in ) 1 1 1,2 1,2 1,5 1,5 1, Toleranties in de afetingen oeten binnen het bereik liggen dat is aangegeen in de EN ISO 1127 D4/T4 Nor. PESSfitting De door ons leerbare types PESSfittingen indt u terug in het assortientsoerzicht. Het speciale proces dat wij gebruiken oor de productie an de PESSfittingen bestaat uit de olgende fasen: het snijden an de buis in stukken en echanische bewerking; het oren an de toroïdale zitting; lassen an andere coponenten an de fitting; bewerking onder hoge teperatuur in gecontroleerde atosfeer bij 1050 C, die ertoe dient o aan het ateriaal zijn oorspronkelijke eigenschappen terug te geen. Alle fasen an het proces oldoen aan de noren an DVGW W534 en VP614. Merkteken Al onze PESSfittingen zijn geerkt et een peranent erkteken dat duidt op de ons behaalde certificatie. Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 61

8 3.2 Toepassingen oor water Het BONFIX PESSfitting systee in r..s. is de ideale oplossing oor installatie an drinkwatersysteen, doordat het gebruikte AISI 316L roestaststaal olaakt hygiënisch en in hoge ate bestand is tegen corrosie. Daarnaast aken de betrouwbare coponenten an hoge kwaliteit het teens geschikt oor erwaringsinstallaties, koeling, perslucht en blussysteen in de scheepaart, de ciiele techniek en de industrie. De afsluitringen (o-ringen), eraardigd an zwart EPDM, zijn bestand tegen eroudering, hitte en cheische additieen en daardoor bijzonder geschikt oor alle soorten bewerkt water. Gebruikstoepassingen Maxiale werkdruk: 16 bar Toegestane werkteperatuur: -20 C +85 C Maxiale teperatuur: 120 C Certificaties Het BONFIX PESSfitting systee is gecertificeerd oor gebruik oor drinkwater door ele nationale en internationale autoriteiten. Met nae oertreft het de strenge kwaliteitseisen an de Duitse nor DVGW W534 in sterke ate. 3.3 Toepassingen oor gas Het BONFIX PESSfitting systee is in dierse Europese landen goedgekeurd oor gebruik in systeen oor gasdistributie et externe boengrondse buizen binnen of buiten de gebouwen. Het kan worden toegepast oor alle typen gasorige brandstof, zowel oor natuurlijk als oor loeibaar gas. De o-ringen zijn geaakt an geel HNB, en als zodanig copatibel et alle gebruikte soorten gas, en hebben een hoge weerstand tegen eroudering en hitte. Gebruikstoepassingen Maxiale werkdruk: 5 bar Toegestane werkteperatuur: -20 C +70 C Certificatie De PESSfittingen zijn gecertificeerd als confor de Duitse DVGW VP614-nor oor gas toepassingen. O te oldoen aan deze standaard ondergaan elk an de gelaste fittingen en de bijbehorende o-ringen, een speciale heliutest. Deze fittingen hebben een geel label et de aanduiding PN5, of de daaraan eenwaardige gele punt, o deze toepassing aan te duiden. 62 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

9 4. BONFIX PESSFITTING SYSTEEM IN STAALVEZINKT 4.1 Buizen en PESSfittingen Alle buizen en PESSfittingen zijn geaakt an staalerzinkt, n dat oldoet aan de EN nor. De noinale afetingen die worden opgegeen oor de beide coponenten an de erbinding erwijzen naar de doorsnede an de buitenkant an de buis. Buizen Buizen oor gebruik in leidingen zijn in de handel erkrijgbaar en worden gewoonlijk in lengten an 6 eter erkocht. PESSfittingen De olgende doorsneden en dikten kunnen worden gebruikt: Buitenste diaeter (in ) ,1 88,9 108 Dikte (in ) 1 1,2 1,2 1,2 1,2 1,5 1,5 1, Toleranties in de afetingen oeten binnen het bereik liggen dat is aangegeen in de EN nor. PESSfittingen De door ons leerbare typen PESSfittingen indt u terug in het assortientsoerzicht. Het speciale proces dat wij gebruiken oor de productie an de PESSfittingen bestaat uit de olgende fasen: het snijden an de buis in stukken en echanische bewerking; het oren an de toroïdale fitting; eentueel lassen an andere coponenten an de fitting; eentuele bewerking onder hoge teperatuur; opperlaktebehandeling door galaniseren. Alle fasen an het proces oldoen aan een gecertificeerd kwaliteitssystee confor UNI EN ISO 9001/2000. Merktekens Al onze PESSfittingen zijn oorzien an 2 rode stepels die hun toepassing aangeen. Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 63

10 4.2 Dierse toepassingen Het BONFIX PESSfitting Systee in staalerzinkt is bijzonder geschikt oor gebruik in erschillende soorten ciiele en industriële installaties waarin roestast stalen buizen absoluut niet ereist zijn. Typische toepassingen zijn bijoorbeeld: erwarings- en koelsysteen et een gesloten circuit; persluchtsysteen en gebruik bij inerte gassen; sprinklersysteen. De o-ringen, die zijn uitgeoerd in zwart EPDM, zijn bestand tegen eroudering, hitte en cheische additieen en daaro bijzonder geschikt oor alle soorten behandeld water. Gebruikstoepassingen Maxiale werkdruk: 16 bar Toegestane werkteperatuur: -20 C +85 C Maxiale teperatuur: 120 C 64 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

11 5. BONFIX PESSFITTING SYSTEEM IN KOPENIKKEL 5.1 Buizen en PESSfittingen Het BONFIX PESSfitting systee in kopernikkel is bijzonder geschikt oor gebruik in erschillende soorten ciiele en industriële installaties waarin roestast stalen buizen absoluut niet ereist zijn. Alle buizen en PESSfittingerbindingen zijn geaakt uit kopernikkel n , dat oldoet aan de DIN (koper-nikkel legering) nor. De noinale afetingen die worden opgegeen oor de beide coponenten an de erbinding erwijzen naar de doorsnede an de buitenkant an de buis. Buizen Buizen oor gebruik in leidingen zijn in de handel erkrijgbaar en worden gewoonlijk in lengten an 6 eter erkocht. De olgende doorsneden en dikten kunnen worden gebruikt: Buitenste diaeter (in ) ,1 88,9 108 Dikte (in ) 1 1 1,2 1,2 1,5 1,5 1, Toleranties in de afetingen oeten binnen het bereik liggen dat is aangegeen in de DIN nor. PESSfittingerbindingen Nadere gegeens an de typen PESSfittingerbindingen kunt u opragen bij onze erkoopbinnendienst. Het speciale proces dat wij gebruiken oor de productie an de PESSfittingen bestaat uit de olgende fasen: het snijden an de buis in stukken en echanische bewerking; het oren an de toroïdale zitting; eentueel lassen an andere coponenten an de fitting. Alle fasen an het proces oldoen aan de.i.n.a.-nor Goedkeuring an Mechanische Verbindingsstukken oor Buizen, alsook aan IACS Unified equireent n. P2. Merktekens Al onze PESSfittingen zijn oorzien an erktekens als garantie an de certificatie. Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 65

12 5.2 Toepassing in de scheepaartsector Het BONFIX PESSfitting systee is de ideale oplossing oor systeen waarin et zeewater wordt gewerkt. Boendien produceren wij onderdelen an betrouwbare hoge kwaliteit die bijzonder geschikt zijn oor distributie an andere loeistoffen zoals zoet water oor sanitaire systeen en perslucht. De o-ringen, die zijn uitgeoerd in zwart EPDM, zijn bestand tegen eroudering, hitte en alle soorten water, inclusief brak water en bewerkt water. Gebruikstoepassingen Maxiale werkdruk: 16 bar Toegestane werkteperatuur: -20 C +85 C Maxiale teperatuur: 110 C Certificatie Voor gebruik in de scheepaart zijn de PESSfittingen gecertificeerd als confor de.i.n.a.-nor Type Approal of Mechanical Joints for Pipes en IACS Unified equireent n. P2. Kopernikkel PESSfittingen worden op bestelling geproduceerd en hebben een leertijd an circa 4 tot 6 weken. 66 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

13 6. HET LEGGEN VAN BUIZEN EN UITZETTING EVAN 6.1 Uitzetting onder inloed an warte (therische uitzetting) Buizen zetten uit. Dat kot door de aterialen waaran ze zijn geaakt en de teperatuurschoelingen waaraan ze zijn blootgesteld. Daaro oet u bij het installeren an buizen drie regels zorguldig naolgen teneinde goede resultaten te bereiken: laat oldoende ruite oor uitzetten; gebruik uitzettingscopensatoren; beestig zowel de aste als de schuiende kraagstukken op de juiste wijze. U gebruikt de olgende forule o uitzetting in de lengterichting te berekenen: L = α x L x T / waarbij: L de uitzetting in is. α de uitzettingscoëfficiënt an het ateriaal is, uitgedrukt in / x C L de lengte an de buis in eters is. T het toelaatbaar teperatuurerschil is. Materiaal Coëfficiënt an therische uitzetting (in / * C) oestast staal 16,5 Kopernikkel 17 Staalerzinkt 11 Tab. 1 Coëfficiënt an therische uitzetting Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 67

14 Fig. 4: Therische uitzetting in r..s. en kopernikkel als functie an de lengte en teperatuurschoeling Uitzetting [] Teperatuurschoeling [ C] Buislengte [] Voor een praktische berekening an de uitzetting, afhankelijk an de buislengten en de teperatuurschoeling, zie de grafiek in Figuur 4, die betrekking heeft op r..s. en kopernikkel en ook kan worden toegepast op staalerzinkt, et dien erstande dat de uitzetting an staalerzinkt 1/3 inder bedraagt (-33%). Voorbeeld: De uitzetting an een 20 eter lange roestaste buis, waarop een teperatuurschoeling an 70 C betrekking heeft, is als olgt: L = 16.5 x 20 x 70/1000 = 23.1 Hetzelfde resultaat kan ook worden opgeaakt uit de grafiek in fig. 4. Als de buis bestaat uit staalerzinkt, bedraagt de uitzetting: L =11 x 20 x 70/1000 = 15.4 Hetzelfde resultaat kan ook worden opgeaakt uit de grafiek in fig. 4., aar dan oet de waarde an de uitzetting oor r..s. et één derde (of -7.7 ) worden erinderd. 68 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

15 6.2 uite oor uitzetting Voor een praktische berekening an de uitzetting, afhankelijk an de buislengten en de teperatuurschoeling, zie de grafiek in figuur 4, die betrekking heeft op r..s. en koper en ook kan worden toegepast op staalerzinkt, et dien erstande dat de uitzetting an staalerzinkt 1/3 inder bedraagt (-33%). Wanneer u buizen legt, oet u een onderscheid aken tussen: in het zicht gelegde buizen; erzonken gelegde buizen; buizen onder zweende loeren. Uitzetting in zichtbare buizen wordt geabsorbeerd door de elasticiteit an de gelegde leiding, als de buizen teninste op de juiste anier zijn gelegd. elastische buffer elastische buffer Fig. 5: Verzonken buis zweende tussenloer Fig. 6: Buis onder zweende loer assiee loer isolatielaag Verzonken buizen ogen niet in direct contact et het pleisterwerk liggen, aar oeten zijn ingepakt in een buffer an elastisch ateriaal, zoals glaswol of plastic schui (fig. 5). Door ze zo te leggen wordt teens aan eisen op het gebied an geluidsisolatie oldaan. Onder een zweende loer, worden buizen gelegd onder de isolerende laag en kunnen dan ongehinderd uitzetten (fig. 6). Verticale afoeren oeten gecoat zijn et elastische isolerende aterialen. Hetzelfde type isolatie oet worden gebruikt oor buizen die door uren en plafonds lopen. 6.3 Warte-expansie in het leiding systee Een iniale uitzetting an de buis kan sos worden gecopenseerd door de ate an elasticiteit an het buissystee. Is dit niet ogelijk, dan oet gebruik worden geaakt an uitzettingscopensatoren. Copensatoren bestaan zowel in een U als in een Z-or en zijn zowel oorgeord toepasbaar en kunnen bij ontage an de PESSfitting als coponenten worden aangebracht. Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 69

16 Fig. 7 laat zien hoe U-orige copensatoren worden geonteerd, terwijl de diagraen in fig. 8 en 9 het ogelijk aken de lengte an de copensatie oor de geschatte uitzetting an stalen of koperen buizen te berekenen. Op dezelfde wijze toont fig. 10 hoe Z-orige copensatoren worden geonteerd, terwijl de diagraen in fig. 12 en 13 het ogelijk aken de lengte an de copensatie oor de geschatte uitzetting an stalen of koperen buizen te berekenen. De beide laatste diagraen kunnen teens worden gebruikt o de copensatie in T-stukken te berekenen (zie fig.11). Fig.7 Uitzettingscopensatoren U-or a ) in oorgeorde buis b ) et PESSfittingen Schoelende ar LB [] Schoelende ar LB [] Uitzetting L [] Fig.8 Lengte LU an U-orige copensator in r..s. en staalerzinkt Uitzetting L [] Fig.9 Lengte LU an U-orige copensator in koper 70 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

17 BONFIX PESSFITTINGEN Fig.10 Lengte LB an Z-orige copensator in r..s. en staalerzinkt Fig.11 T-stuk Vast punt Verschuiend punt Schoelende ar LB [] Schoelende ar LB [] Uitzetting L [] Fig.12 Lengte LB an Z-orige copensator in r..s. en staalerzinkt Uitzetting L [] Fig.13 Lengte LB an Z-orige copensator in kopernikkel 6.4 Beestiging an buizen De steunkragen an de buizen hebben twee functies: - erzegeling an de buis; - richting geen aan de uitzetting ten geolge an teperatuurschoelingen. Er zijn twee soorten kraagstukken of beestigingspunten: - aste, die de buizen stijf afsluiten; - erschuiende, die beweging langs een as toestaan. Het in positie brengen an beestigingspunten Een buis zonder eranderingen an richting of uitzettingscopensatoren ag slechts één erankeringpunt hebben (zie fig. 14). In geal an lange buizen, adiseren wij o dit kraagstuk te plaatsen tegen het idden an het tracé zodat uitzetting in beide richtingen ogelijk is. Deze oplossing is ook bijzonder geschikt oor erticale buizen die door eerdere loeren lopen doordat de uitzetting in twee richtingen ogelijk aakt en boendien stress op de aren erindert. Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 71

18 INCOECT Vast punt Goed Fig.14 Beestiging an buizen: rechte buis, slechts één beestigingspunt: goed Vast punt Goed Vast punt INCOECT Goed Fig.15 Beestiging an buizen: ast punt op de fitting: fout Fig.16 Beestiging an buizen: schuiend punt te dicht bij fitting: fout Boendien ogen geen aste punten op de fittingen worden aangebracht (fig. 15) en oeten ook schuiende kraagstukken zo worden aangebracht dat er geen geaarlijke aste punten ontstaan (fig. 16). Miniu afstanden Voor een correcte installatie an de buizen oeten enige iniuafstanden in acht genoen worden, die afhangen an dierse factoren: Afstand tussen twee beestigingspunten Beestigingspunten oeten op geschikte onderlinge afstand worden aangebracht. Als de erankerpunten te dicht opeen koen te liggen kan absorptie an de uitzetting worden beoeilijkt, terwijl ogekeerd te er uiteen liggende punten een toenae an de trillingen en dus geluidsoerlast ten geolge kunnen hebben. Tab. 2 laat de afstanden zien die door worden aanbeolen. Buis ,7 88,9 108 Afstand (in ) 1,5 2,5 3,5 5 Tab. 2 Miniu afstand tussen beestigingspunten Manoeureerruite oor de PESS-tang Er oet oldoende ruite worden opengelaten oor het werken et de PESS-tang en ruite oor het erijden an obstakels. Dit hangt af an de oang an de PESS-tang. Tab. 3 laat zien hoeeel ruite iniaal ereist is. Afstand tussen fittingen Twee PESSfittingen die te dicht op elkaar worden aangebracht kunnen de perfecte afsluiting an de erbindingen beoeilijken. Tab.4 laat de iniale afstanden zien die oeten worden aangehouden. 72 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

19 BONFIX PESSFITTINGEN Tab. 3 Miniu afstanden oor pressen et de PESS-tang Buis ,1 88,9 108 A () B () C () L () Tab. 4 Miniu afstanden tussen twee fittingen Buis ,1 88,9 108 d in () Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 73

20 7. INSTUCTIES VOO INSTALLATIE 7.1 Transport en opslag De buizen worden geleerd et plastic pluggen aan de uiteinden o het uil uit de buis te houden. De pluggen kunt u goed gebruiken o restanten ee af te sluiten oor later gebruik. Fig. 17 De buis op de juiste lengte inkorten. Fig. 18 Eentuele braen erwijderen en buiseinde controleren op krassen, erontreinigingen of eroringen. Fig. 19 Controle an de plaatsing an de o-ring 7.2 Inkorten an de buis (fig. 17) Buizen oeten loodrecht op hun as worden afgesneden et behulp an een pijpsnijder, snijachine of een zaag et fijne tanden, waarbij rekening oet worden gehouden et de diepte an inoer an de fitting in het erbindingsstuk. 7.3 Ontbraen en kalibreren an de buis (fig. 18) Als de buis op de juiste lengte is afgesneden oet de buis zorguldig worden ontdaan an braen, zowel binnen als buiten, et behulp an een elektrisch of handatig aangedreen ontbraer, kalibreerapparaat of ijl. Hierbij oet worden ereden dat de o-ring wordt beschadigd wanneer de buis in de fitting wordt geschoen en daarbij gaat lekken. Alle braen oeten absoluut worden erwijderd. 7.4 Controle an de plaatsing an de o-ring (fig. 19) Voor aanbrenging an de fittingen, oet de plaats an de o-ringen in hun toroïdale zitting worden gecontroleerd en zonodig geseerd et water of talkpoeder o het inbrengen an de buis te ergeakkelijken. Verder oet zowel de buis als de fitting gecontroleerd worden op etaal- of uildeeltjes. Eentuele etaal- of uildeeltjes dienen erwijderd te worden. Olie, et, lij en dergelijke stoffen ogen beslist niet worden gebruikt. 7.5 Inoer an de buis in de fitting en arkering (fig. 20) De buis wordt in de fitting ingebracht et een licht draaiende beweging tot de stop is bereikt. O een perfect eilige erbinding te erkrijgen oet de buis et een iltstift op de plaats waar de buis op de fitting kot te zitten geerkt worden o eentuele erschuiing oor of na het pressen op te kunnen erken. 74 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

21 BONFIX PESSFITTINGEN Fig. 20 Inbrengen an de buis in de fitting en de arkering Fig In elkaar zetten an de bekken in de PESS-tang Fig. 21 Fig Gebruik an de ontagekle oor Pressen grote diaeters 7.6 Gebruik an ontagekle oor grote diaeters (fig. 21) Bij het pressen an bijzonder grote diaeters (76.1, 88.9, 108 ), adiseren wij o de buizen ast te zetten et een ontagekle o de juiste plaatsing te garanderen. 7.7 In elkaar zetten an de bekken in de PESS-tang (fig ) De PESS-tang oet zijn oorzien an een bek et M-orig profiel dat oereenkot et de diaeter an de te installeren fitting. Kijk in de handleiding oor het specifieke werktuig oor instructies oor gebruik en installatie. 7.8 Pressen (fig ) O een goede en betrouwbare PESSfitting te bereiken oet de binnenkant an de bek an de tang perfect rond de toroïdale houder an de fitting passen. Het erbindingsstuk wordt geprest door de bek an de tang dicht te drukken. Dat ag aar éénaal gebeuren, anders kan de sluiting worden beschadigd. De pressgang niet onderbreken aar olledig oltooien. Note: Pressachine regelatig schoonaken en goed onderhouden. Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 75

22 8. COOSIEBESTENDIGHEID 8.1 oestaststalen installaties oor drinkwater Bestendigheid tegen inwendige corrosie oestaststaal heeft geen inloed op de eigenschappen an drinkwater, en wordt er ook niet in de inste ate door aangetast. Daardoor oldoet drinkwater, zelfs wanneer het wordt behandeld, absoluut aan de AISI 316L-nor oor roestaststaal die wordt gehanteerd. Een perfecte hygiëne wordt zo gegarandeerd. Bestendigheid tegen corrosie door bi-etalen oestaststaal is bestand tegen corrosie, ook in systeen waar het in direct contact staat et non-ferroetalen (brons, koper en essing). Als het echter in direct contact et staalerzinkt kot, kan bi-etaal corrosie optreden. Dit risico kan worden ereden door een non-ferro-erbinding tussen de beide etalen aan te brengen, of kan copleet uit de weg worden geruid door gebruik an non-ferro-afstandhouders an teninste 50. Bestendigheid tegen uitwendige corrosie Uitwendige corrosie kan alleen in heel bijzondere situaties optreden in een systee an roestaststaal, zoals langdurig contact et hoge concentraties chloriden. In dat geal adiseren wij o de buizen te bedekken et een bekleding (coating) et gesloten cellen en eroor te zorgen de snij- en erbindingspunten et waterbestendige lij te bedekken. Als alternatief kan ook bescherende anticorrosie-tape worden gebruikt. Vilten ohulsels ogen niet worden gebruikt, want deze neen ocht op, wat kan leiden tot corrosie. 8.2 Staalerzinkte installaties oor erwaring Bestendigheid tegen in- en uitwendige corrosie Zuurstof is gewoonlijk niet in staat o an buiten af binnen te dringen in watererwaringsinstallaties et een gesloten watercircuit. Staalerzinkte buizen zijn daardoor niet onderheig aan inwendige corrosie. Staalerzinkte coponenten kunnen ook worden toegepast in geengde installaties saen et andere, non-ferro etalen als koper, aluiniu, etc. Dit soort systeen oeten echter altijd afgeuld blijen, zelfs wanneer ze buiten werking zijn, of oeten worden afgetapt en droog gehouden, o te erijden dat lucht en water in contact staan et het etaal, een situatie die corrosie kan eroorzaken. 76 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

23 9. ALGEMENE VEEISTEN 9.1 Testen an de erbindingen Als het systee eenaal is geïnstalleerd, oet het getest worden op lekkages. Drinkwater of erwaringsinstallaties worden getest et behulp an water et een druk an iniaal 1.5 aal de operationele werkdruk. Als er bij de tests geen lekken worden geconstateerd, adiseren wij de buizen grondig te reinigen alorens het systee et water te ullen. Gassysteen worden getest et lucht of gas bij een iniale druk an 10 bar. 9.2 Geluidsisolatie Buizen kunnen geluid afkostig an andere bronnen (popen, kleppen, en degelijke) doorgeen en oeten daaro geïsoleerd worden et elastische aterialen o direct contact et kraagstukken, uren enz. te erijden. 9.3 Therische isolatie Warwaterleidingen oeten geïsoleerd worden confor de regelgeing oor energiebesparing bij erwaringssysteen. Dit beschert ook tegen geolgen an toeallige aanraking. Ook de buizen an koudwaterleidingen oeten worden geïsoleerd o condensatie en druppeloring als geolg daaran te oorkoen. Isolatieateriaal oor roestaststalen installaties ag geen chloorerbindingen beatten. 9.4 Beschering tegen orst Wanneer geaar bestaat oor beriezing an water in leidingen, oeten de buizen worden bescherd et isolatieateriaal an afdoende dikte, of door gebruik an antiries, o te erijden dat erbindingen los gaan zitten of opzwellen en lekken ontstaan. Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 77

24 10. GAANTIE Het gebruik an originele BONFIX PESSfittingen, in cobinatie et de juiste buizen en goedgekeurde PESS-tangen, garanderen een lange leensduur an het systee, its daarbij ook de technische oorschriften oor ontwerp en aanleg eran in acht zijn genoen. Eentuele schade oortloeiende uit ateriaal- of fabrikagefouten in de fittingen wordt olledig gedekt door een hiertoe afgesloten erzekering. 78 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

25 BONFIX PESSFITTINGEN 11. MAATTABELLEN VEPESSINGEN MINIMALE AFSTAND TUSSEN TWEE VEBINDINGEN T-KOPPELING MET GELIJKE MAATVOEING MINIMALE AFSTAND TUSSEN 2 T-KOPPELINGEN MET GELIJKE EN VELOPENDE BUITEN Ø DN d L-in A-in e DN H L-in X-in Z DN H L-in X-in Z , , Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 79

26 INSTEEKBOCHT 45 (PESS - INSTEEK) AAN BOCHT 45 (2x PESS) 2x BOCHT 45 (2x PESS) MET BUIS BOCHT 90 (2x PESS) AAN BOCHT 90 (PESS x INSTEEK) DN A Z Z1 Z2 B DN L-in A-in Z-in Z DN A H Z Z1 Straal 1,5 Straal 1,5 Straal 1, Straal 1,2 Straal 1,2 Straal 1, Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

27 BONFIX PESSFITTINGEN BOCHT 90 (2x PESS) MET BUIS AAN BOCHT 90 (2x PESS) BOCHT 90 (2x PESS) AAN LANGE ZIJDE INSTEEKBOCHT 90 (2x INSTEEK) BOCHT 90 (2x PESS) AAN KOTE ZIJDE INSTEEKBOCHT 90 (2x INSTEEK) DN A-in L-in Z Z1 DN A-in Z1 Z H h DN A-in Z1 Z H h Straal 1,5 Straal 1,5 Straal 1, Straal 1,2 Straal 1,2 Straal 1, Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 81

28 T-koppeling T-koppeling Bocht 90 BOCHT 45 (PESS x INSTEEK) AAN AFTAKZIJDE T-KOPPELING BOCHT 45 (2x PESS) AAN BUIS AAN AFTAKZIJDE T-KOPPELING BOCHT 90 (2x PESS) AAN BOCHT 45 (PESS x INSTEEK) IN VEZET DN Z A D Z1 Z2 DN A B L-in Z1 Z2 DN Z A B Z1 Z2 Straal 1,5 Straal 1,5 Straal 1, Straal 1,2 Straal 1,2 Straal 1, Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

29 BONFIX PESSFITTINGEN T-koppeling bocht T-koppeling BOCHT 90 (PESS x INSTEEK) AAN AFTAKZIJDE T-KOPPELING BOCHT 90 (2x PESS) AAN BUIS AAN AFTAKZIJDE T-KOPPELING BOCHT 90 (2x PESS) AAN BUIS AAN BOCHT 45 (2x PESS) IN VEZET DN M h Z1 Z2 DN M-in L-in Z1 Z2 DN A-in B-in L-in Z1 Z2 Straal 1,5 Straal 1,5 Straal 1, Straal 1,2 Straal 1,2 Straal 1, Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 83

30 T-STUK MET EEN EDUCEE OVEGANGSKOPPELING DN L2 L1 Z Z1 DN L2 L1 Z Z1 DN L2 L1 Z Z , , , ,9-76, , ,9-76, , , Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

31 BONFIX PESSFITTINGEN 12. CHEMISCHE COMPATIBILITEIT VAN VEBINDINGEN BUIS AFDICHTING BUIS AFDICHTING * Boenstaande zijn oor algeene copatibiliteit. Voor eer inforatie kunt u contact opneen et onze technische afdeling. VLOEISTOF VS STAAL- VE- ZINKT Azijnzuur op 20% A - C - C C Aceton 100% bij 100 C A - A - D D Acetyleen zoals in de handel A - A - A A Aonia droog 100% A - B - C C Aoniuchloride 1% A - A - A A Aoniunitraat 10-50% A - A - A C Aoniufosfaat 10% C - A - A A Aoniusulfaat 10% C - A A A D Aniline 100% A-C-AD A - C - A D Aqua regia (koningswater, engsel an zoutzuur en salpeterzuur), aqua fortis A - C - B D Batterijzuur A - A - A C Bier A - A - A A Benzeen A - D - C D Boorzuur 5% A - A - A A Butaan A - D B B B Butanol A - A - B A Calciuhydroxide 10 C - 100% C - A - A A Calciuhypochloriet 100% - - A - A A Koolstofdioxide A - A A A A Wonderolie A D D - A A Natronloog 50% A - A - C B Chroobad A - A A A A Nikkelchloride 10% - 30% D - A - A A Nikkelsulfaat 30% A - A - A A Salpeterzuur 30% - 80 C A - D D D D Olijfolie A D D A A A Paraffine A - D - A A Fosforzuur 5% A - A - A C Citroenzuur 5% A - A - A A Leertraan A D B - A A Perslucht A - D A A A Koperchloride - - A - A B Kaliuchloride 1-5% A - A - A A Kaliuhydroxide 50 C C - A - C C Kaliusulfaat 10% C A - A - A A Propaan A A D A A A Kopernitraat - - A - A B Kopersulfaat 10% A - A - A A Ontwikkelaar en fixeerbaden oor foto s A - A A A A Diesel olie A - D - A B Gedestilleerd water 50 C A - A - B D Motorolie A B D - A A Ethaan - - D - A A Ethanol 20 C, ethyl alcohol A - A - B B Ethanol 50 C, ethyl alcohol A - A - C C Ethyl - - D - B B Ethylalcohol 100% A - A - B B Ethylglycol A - A A A A Foraldehyde A - A - B A Mierenzuur C - B - D D Gas A - D - A A Gascoke A - D A A A EPDM HNB FKM NB VLOEISTOF A: Goede weerstand an de o-ring (zwakke belasting of geen aantasting) B: Geconditioneerde weerstand an de o-ring (geiddelde belasting of aantasting) C: Geen weerstand an de o-ring (sterke aantasting) D: Ontbinding an de o-ring (opzwelling en degradatie) - Niet te gebruiken (wordt loeibaar) VS STAAL- VE- ZINKT Gasolie A - D A A A Versnellingsbakolie A - D A A A Glycerine A - A - B A Glycol A - A A A A Hexaan - - D - A A Zoutzuur D - B - D C Waterstoffluoride Waterstofperoxide 10%-30% A D A A A A Inkt A C A - A A IJzerchloride, in waterige oplossing - - A - A B IJzersulfaat C - A - A B Kerosine A - D A A A Lijnzaadolie A - D - A A Seerolies A A D - A A Machineolie A B D - A A Magnesiuchloride 20% A - A - A C Magnesiusulfaat 10% - 40% A - A - A C Magnesiuhydroxide 10%-100 C C - A - A A Methaan A A D A A A Methanol A D A D B C Methylalcohol 100% A D A D A C Melk A D A - A A Minerale olie A A D - A A Nafta A - D A A A Naftaleen A D D - A C Pruisisch zuur (blauwzuur) 100% C - C - A C Salpeterzuur - zure natriu 10% - 40% A - A - A A Zeewater A D A - A A Natriubicarbonaat A - A - A B Natriuchloride 5% A - A - A D Natriufosfaat C - A - A A Natriusulfaat 10% A - A - A A Zwaelzuur 10% - 60 C D D A - C C Zwaelzuur - rokend D D D - A D Zwaelzuur (dap) - 100% C D D - B D Zwaeldioxide 100% C - A - D D Tannine A D A - A D Looizuren oor leder A - A A A A Tartaarzuur 10% C A Tolueen 20 C A D D - B D Trichloorethyleen C D D A A A Terpentine C D D - A A Vaseline A D - - A A Plantaardige oliën A D D A A A Azijn A - A D A D Water 100 C A A A A A A Wei A D A - A D Wijn A D A D A D Gist A - A - A A Zinkchloride oplossing in water 10% A - A - A A Zinksulfaat 10% A - A - A A EPDM HNB FKM NB Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 85

32 13. BEEKENING VAN DE BUIS 13.1 Drukerlies Water of gas dat door buizen stroot, erliest geleidelijk zijn druk ten geolge an de weerstand die het op zijn weg onderindt. Deze weerstand wordt zowel eroorzaakt door de norale weerstand an een rechte buis als door bijzondere ostandigheden als erandering an richting, ersalling an de doorsnede en dergelijke. Daardoor oet de totale druk an een buissystee worden berekend, en wel et behulp an de olgende forule: p = p1 + p2 waarin: p1 het drukerlies door rechte lengten oorstelt; p2 het drukerlies door afzonderlijke weerstand op bepaalde plaatsen oorstelt Drukerlies in een rechte buis De olgende forule wordt gebruikt oor berekening an drukerlies (als eenheid) oer rechte lengten: p1 = Σ x 1 waarin: het drukerlies uitgedrukt in bar of in Pa/ oorstelt; l de lengte an de rechte buis oorstelt. Op zijn beurt wordt het drukerlies berekend et de forule: = λ x ρ x 2/2 x d waarin: λ de wrijingscoëfficiënt an de buis oorstelt; ρ de dichtheid an de loeistof uitgedrukt in kg/3 oorstelt; de snelheid an de loeistof in /s aangeeft; d de binnendoorsnee an de buis diaeter in aangeeft. 86 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

33 BONFIX PESSFITTINGEN Noinale oang Buitendoorsnee buis x dikte an de buiswand Noinale oang Buitendoorsnee buis x dikte an de buiswand Noinale oang Buitendoorsnee buis x dikte an de buiswand de x s / OD x t [] 15 x 1,0 18 x 1,0 22 x 1,2 28 x 1,2 di / ID [] 13,0 16,5 19,5 25,6 Maxiale doorstroing Vp s bar s bar 0,05 2,2 0,4 0,8 0,2 0,3 0,2 0,1 0,1 0,1 7,3 0,8 2,7 0,5 1,1 0,3 0,3 0,2 0,15 14,8 1,1 5,5 0,7 2,1 0,5 0,6 0,3 0,2 24,5 1,5 9,1 1 3,5 0,7 1 0,4 0,25 36,2 1,9 13,5 1,2 5,1 0,8 1,4 0,5 0,3 50 2,3 18,6 1,5 7, ,6 0,35 65,6 2,6 24,3 1,7 9,3 1,2 2,6 0,7 0,4 83,2 3 30,8 2 11,7 1,3 3,3 0,8 0,45 102,5 3,4 38 2,2 14,4 1,5 4 0,9 0,5 123,7 3,8 45,7 2,5 17,3 1,7 4,9 1 0,55 146,6 4,1 54,2 2,7 20,5 1,8 5,7 1,1 0,6 171,3 4,5 63,2 3 23,9 2 6,7 1,2 0,65 197,5 4,9 72,9 3,3 27,6 2,2 7,7 1,3 0,7 225,5 5,3 83,2 3,5 31,5 2,3 8,8 1,4 0,75 94,2 3,8 35,6 2,5 10 1,5 0,8 105,6 4 39,9 2,7 11,1 1,6 0,85 117,8 4,3 44,5 2,9 12,4 1,7 0,9 130,4 4,5 49,2 3 13,7 1,8 0,95 143,7 4,8 54,2 3,2 15,1 1, ,6 5 59,4 3,3 16,5 1,9 1,05 64,8 3,5 18 2,1 1,1 7,4 3,7 19,6 2,1 1,15 76,3 3,8 21,2 2,3 1,2 82,3 4 22,9 2,3 1,25 88,6 4,2 23,9 2,4 1,3 95 4,3 26,4 2,5 1,35 101,7 4,5 28,2 2,6 1,4 108,6 4,6 30,1 2,7 1,45 115,6 4,8 32 2,8 1,5 122, ,9 1,55 36,1 3 1,6 38,2 3,1 1,65 40,4 3,2 1,7 42,6 3,3 1,75 44,9 3,4 1,8 47,2 3,5 1,85 49,6 3,6 1,9 52 3,7 1,95 54,5 3, ,9 2,05 59,6 4 2,1 62,2 4,1 2,15 64,3 4,2 2,2 67,7 4,3 2,25 70,5 4,4 2,3 73,3 4,5 2,35 82,8 4,8 2,4 86 4,9 2,45 89,2 5 2,5 92,5 5,1 s bar s bar s de x s / OD x t [] 35 x 1,5 42 x 1,5 54 x 1,5 di / ID [] Maxiale doorstroing Vp s bar s bar s bar 0,2 0,3 0,2 0,1 0,2 0 0,1 0,4 1,1 0,5 0,4 0,3 0,1 0,2 0,6 2,3 0,7 0,9 0,5 0,3 0,3 0,8 3,8 1 1,5 0,7 0,4 0,4 1 5,7 1,2 2,2 0,8 0,6 0,5 1,2 7,9 1,5 3,1 1 0,8 0,6 1,4 10,3 1,7 4 1,2 1,1 0,7 1,6 13,1 2 5,1 1,3 1,4 0,8 1,8 16,2 2,2 6,3 1,5 1,7 0,9 2 19,5 2,5 7,6 1,7 2,1 1 2,2 23,1 2,7 9 1,8 2,5 1,1 2,4 27,1 3 10,5 2 2,9 1,2 2,6 31,2 3,2 12,1 2,2 3,3 1,3 2,8 35,7 3,5 13,8 2,3 3,8 1,4 3 40,4 3,7 15,6 2,5 4,3 1,5 3,2 45,4 4 17,5 2,7 4,8 1,6 3,4 50,6 4,2 19,5 2,9 5,4 1,7 3,6 56,1 4,5 21, ,8 3,8 61,9 4,7 23,9 3,2 6,6 1,9 4 67,9 5 26,2 3,4 7,2 2 4,2 74,1 5,2 28,6 3,5 7,9 2,1 4,4 31,1 3,7 8,6 2,2 4,6 33,7 3,9 9,3 2,3 4,8 36, ,4 5 39,1 4,2 10,8 2,5 5,2 42,1 4,4 11,6 2,6 5,4 45 4,5 12,4 2,7 5,6 48 4,7 13,2 2,7 5,8 51,1 4,9 14,1 2,8 6 54,4 5 14,9 2,9 6,2 15,9 3 6,4 16,9 3,1 6,6 17,8 3,2 6,8 18,7 3,3 7 19,7 3,4 7,2 20,7 3,5 7,4 21,8 3,6 7,6 22,9 3,7 7,8 24 3,8 8 25,1 3,9 8,2 26,3 4 8,4 27,4 4,1 8,6 28,6 4,2 8,8 29,9 4,3 9 31,1 4,4 9,2 32,4 4,5 9,4 33,7 4,6 9,6 35 4,7 9,8 36,3 4, ,6 4,9 s de x s / OD x t [] 76,1 x 2,0 88,9 x 2,0 108 x 2,0 di / ID [] 72,1 84,9 104 Maxiale doorstroing Vp s bar s bar s bar 1 0,1 0,2 0,1 0,2 0 0,1 2 0,4 0,5 0,2 0,4 0,1 0,2 3 0,8 0,7 0,4 0,5 0,1 0,4 4 1,4 1 0,6 0,7 0,2 0, ,2 0,9 0,9 0,4 0,6 6 2,8 1,5 1,3 1,1 0,5 0,7 7 3,7 1,7 1,7 1,2 0,6 0,8 8 4,7 2 2,2 1,4 0,8 0,9 9 5,9 2,2 2,7 1,6 1 1,1 10 7,1 2,5 3,2 1,8 1,2 1,2 11 8,4 2,7 3,8 1,9 1,4 1,3 12 9,9 2,9 4,5 2,1 1,7 1, ,4 3,2 5,2 2,3 2 1, ,4 5,9 2,5 2,2 1, ,8 3,7 6,7 2,7 2,5 1, ,5 3,9 7,5 2,8 2,8 1, ,5 4,2 8,4 3 3, ,6 4,4 9,3 3,2 3,5 2, ,7 4,7 10,3 3,4 3,9 2, ,9 4,9 11,3 3,5 4,3 2, ,2 5,1 12,4 3,7 4,6 2, ,4 3,9 5,1 2, ,6 4,1 5,5 2, ,7 4,2 5,9 2, ,4 6, ,2 4,6 6,8 3, ,6 4,8 7,3 3, ,9 5 7,8 3, ,2 5,1 8,4 3,4 30 8,9 3,5 31 9,5 3, , ,6 3, , ,3 4, ,9 4, ,6 4, ,3 4, , ,7 4, ,4 4, , ,9 5, Tab. 1 oestaststalen buizen oor drinkwater (ruwheid k= 0,0015 ). Het drukerlies hangt af an het axiale doorstroingserogen Vp en an de snelheid bij een teperatuur an 10 C. s I I I Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 87

34 Noinale oang Buitendoorsnee buis x dikte an de buiswand de x s / OD x t [] 15 x 1,0 18 x 1,0 22 x 1,2 28 x 1,2 35 x 1,5 42 x 1,5 54 x 1,5 di / ID [] 13,0 16,5 19,5 25, Maxiale doorstroing Vp I s bar s bar s bar s bar 1 0,0629 2,1 0,0274 1,4 1,5 0,0943 3,1 0, ,1 0,0168 1,3 2 0,1257 4,2 0,0548 2,8 0,0224 1,8 0,0092 1,1 2,5 0,3032 5,2 0,0685 3,5 0,0281 2,2 0,0115 1,4 3 0,4137 6,3 0,1552 4,1 0,0337 2,7 0,0138 1,7 0, ,5 0,5386 7,3 0,2017 4,8 0,0705 3,1 0, ,0060 1,2 4 0,6777 8,3 0,2534 5,5 0,0883 3,5 0,0184 2,3 0,0069 1,4 4,5 0, ,0377 2,5 0,0077 1,6 0, ,1292 4,4 0,0451 2,8 0,0086 1,7 0,0039 1,2 5,5 0,1520 4,9 0,0530 3,1 0,0166 1,9 0,0043 1,3 6 0,1764 5,3 0,0615 3,4 0,0192 2,1 0,0047 1,4 6,5 0,2024 5,7 0,0705 3,7 0,0220 2,2 0,0050 1,5 7 0,2300 6,2 0, ,0250 2,4 0,0099 1,6 0, ,5 0,2593 6,6 0,0900 4,2 0,0281 2,6 0,0111 1,7 0,0022 1,1 8 0,1006 4,5 0,0313 2,8 0,0124 1,9 0,0023 1,1 8,5 0,1116 4,8 0,0347 2,9 0, ,0043 1,2 9 0,1231 5,1 0,0383 3,1 0,0151 2,1 0,0047 1,3 9,5 0,1351 5,4 0,0420 3,3 0,0165 2,2 0,0051 1,3 10 0,1476 5,7 0,0459 3,5 0,0181 2,3 0,0056 1,4 10,5 0,1607 5,9 0,0499 3,6 0,0196 2,4 0,0061 1,5 11 0,1740 6,2 0,0540 3,8 0,0212 2,6 0,0066 1,6 11,5 0,1881 6,5 0, ,0229 2,7 0,0071 1,6 12 0,2024 6,8 0,0628 4,1 0,0246 2,8 0,0076 1,7 12,5 0,2172 7,1 0,0673 4,3 0,0264 2,9 0,0082 1,8 13 0,2328 7,4 0,0720 4,5 0, ,0088 1,8 13,5 0,2485 7,6 0,0769 4,7 0,0301 3,1 0,0093 1,9 14 0,2647 7,9 0,0818 4,8 0,0321 3,3 0, ,5 0, ,0341 3,4 0,0105 2,1 15 0,0923 5,2 0,0361 3,5 0,0112 2,1 15,5 0,0977 5,4 0,0382 3,6 0,0118 2,2 16 0,1032 5,5 0,0404 3,7 0,0125 2,3 16,5 0,1088 5,7 0,0426 3,8 0,0131 2,3 17 0,1146 5,9 0, ,0138 2,4 17,5 0, ,0471 4,1 0,0145 2,5 18 0,1265 6,2 0,0495 4,2 0,0153 2,5 18,5 0,1327 6,4 0,0519 4,3 0,0160 2,6 19 0,1390 6,6 0,0543 4,4 0,0167 2,7 19,5 0,1455 6,7 0,0568 4,5 0,0175 2,8 20 0,1519 6,9 0,0593 4,7 0,0183 2,8 21 0,1655 7,3 0,0646 4,9 0, ,0700 5,1 0,0215 3,1 23 0,0757 5,3 0,0233 3,3 24 0,0814 5,6 0,0250 3,4 25 0,0874 5,8 0,0269 3,5 26 0, ,0288 3,7 27 0,0999 6,3 0,0307 3,8 28 0,1065 6,5 0, , ,7 0,0347 4,1 30 0, ,0368 4,2 31 0,1273 7,2 0,0390 4,4 s bar s bar s bar s Tab. 2 oestaststalen buizen oor gas (ruwheid k= 0,0015 ). Het drukerlies hangt af an het axiale doorstroingserogen Vp en an de snelheid bij een teperatuur an 10 C. 88 Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden).

35 BONFIX PESSFITTINGEN Noinale oang Buitendoorsnee buis x dikte an de buiswand de x s / OD x t [] 12 x 1,2 15 x 1,2 18 x 1,2 22 x 1,5 28 x 1,5 35 x 1,5 di / ID [] 9,6 12,6 15, Drukerlies [Pa/] Ṁ [kg/h] [/s] Ṁ [kg/h] [/s] Ṁ [kg/h] , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,59 [/s] Ṁ [kg/h] [/s] Ṁ [kg/h] [/s] Ṁ [kg/h] [/s] Noinale oang Buitendoorsnee buis x dikte an de buiswand de x s / OD x t [] 42 x 1,5 54 x 1,5 di / ID [] 39,0 51,0 Drukerlies [Pa/] Ṁ [kg/h] [/s] Ṁ [kg/h] [/s] , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,30 Noinale oang Buitendoorsnee buis x dikte an de buiswand de x s / OD x t [] 76,1 x 2 88,9 x x 2 di / ID [] 39,0 51,0 51,0 Drukerlies [Pa/] Ṁ [kg/h] [/s] Ṁ [kg/h] [/s] Ṁ [kg/h] [/s] , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,56 Tab. 3 Koolstofstalen buizen oor erwaring (ruwheid k= 0,0015 ). Het drukerlies hangt af an het axiale doorstroingserogen en an de snelheid bij een waterteperatuur an 80 C. Bijgewerkt tot en et augustus 2011 (wijzigingen / correcties en zetfouten oorbehouden). 89