Thuisvoelen op de Campus

Transcriptie

1 Thuisvoelen op de Campus Instelling Radboud Universiteit Nijmegen Datum 10 april 2014 Werkgroep Diversiteit Daniel Bonder Jo Deckers Esra Hageman 1

2 Inleiding In lijn met de notitie Studeren op de Campus maakt de Universitaire Studentenraad (USR) dit jaar een verdieping van dit begrip door de nadruk te leggen op het Thuisvoelen op de Campus. Wat draagt een hip bankstel, een supersnelle magnetron of een goedkope lunch bij aan de wens van studenten om te studeren op de campus, wanneer zij zich er niet thuis voelen? Als bruisende bron van kennis zou de Radboud Universiteit een thuis moeten vormen voor studenten en medewerkers waarin iedereen, ongeacht zijn of haar achtergrond, zich geaccepteerd en gewaardeerd voelt. Toch wordt er soms met name rekening gehouden met de meerderheid, terwijl er binnen de universitaire gemeenschap sprake is van een rijke diversiteit aan studenten. Zonder concrete aanleiding dat er iets mis zou zijn met de sfeer op de campus -de werkgroep ervaart zelf dat er een zeer positieve gemeenschapszin heerst op de campus- is een werkgroep van de USR in gesprek gegaan met enkele onderdelen van de universiteit 1, enkele verenigingen 2 en enkele individuele studenten. Zij heeft zich hierbij gericht op diverse groepen studenten. Oriëntatie In gesprekken met Studentenbegeleiding en met de Studentenkerk werd duidelijk dat de USR reeds via bestaande werkgroepen op veel gebieden goed werk verzet in het aangenamer maken van de campus voor bepaalde groepen studenten, zoals internationale studenten en studenten met een functiebeperking. In de rest van dit stuk volgen diverse groepen studenten die nog niet zijn betrokken in andere werkgroepen van de USR. Vanuit de Studentenkerk klinkt een duidelijk signaal dat het overnemen van onderstaande aanbevelingen problemen oplossen die zij ook signaleert naar aanleiding van gesprekken met zeer diverse individuele studenten. Religieus: christenen Uit de gesprekken met christelijke verenigingen en individuele christenen kwam naar voren dat het als christelijke student op deze universiteit doorgaans goed toeven is. Desalniettemin kunnen enkele kleine praktische handelingen ervoor zorgen dat deze studenten -en wellicht ook studenten met een andere levensbeschouwing of overtuiging- zich sneller thuis voelen op de campus. Verenigingsleven Dat een deel van de christelijke studenten zich heeft verenigd in verschillende christelijke studentenverenigingen maakt het vooral plezierig om te studeren in Nijmegen. Met medegelovigen loop je makkelijker over de campus dan wanneer je jezelf alleen voelt omdat je jouw gedachtegoed en gebruiken niet met anderen kunt delen. De levensbeschouwelijke studentenverenigingen worden gelijkwaardig behandeld door de universiteit in vergelijking met seculiere verenigingen, dit wordt gewaardeerd. Daarnaast kent de universiteit een vertegenwoordiging van de christelijke studentenverenigingen in de USR. Hierdoor wordt een grote groep christelijke studenten vertegenwoordigd en worden katholieke normen en waarden bij besluitvorming in ogenschouw genomen. Dankzij de Studentenkerk, die midden op de campus gevestigd is, kunnen christenen gemakkelijk tussen de colleges door andere gelovigen ontmoeten in de Studentenkerk. De Studentenkerk is echter nog lang niet altijd zichtbaar genoeg voor de meeste studenten. 2 1 Studentenbegeleiding, Studentenkerk en ambtelijk secretariaat 2 CSFR-QV, Dito!, Ichthus Nijmegen, MSVN, NSN en VGSN-TQ

3 Het Soeterbeeck Programma wordt gezien als een positieve verdieping waardoor studenten en medewerkers geprikkeld worden om na te denken over vraagstukken die onder meer religie en ethiek in combinatie met wetenschap betrekken. Introductieperiode De introductieperiode is een periode die voor een groot deel bepaalt hoe je als student de eerste maanden (en wellicht je hele studieperiode) aan de Radboud Universiteit beleeft. Sommige christenen ontwijken de introductie vanwege verschillende zaken die in strijd zijn met hun geloof. Andere christenen proberen wel mee te doen, maar ervaren dit in sommige gevallen als negatief. De drempel om te zeggen dat je christen bent is vaak groot. Het hele introductiegroepje, beginnend bij de mentorouders, zou rekening met jou moeten houden omdat jij wil bidden voor het eten en niet mee wil gaan in het drinkgedrag. Het zou helpen wanneer mentorouders tijdens de introductie het voortouw zouden nemen in het bespreekbaar maken van dit soort zaken. Over wat de rol van religie zou moeten zijn in het onderwijs wordt met regelmaat discussie gevoerd. Een concreet heikel punt voor christenen is het vloeken door studenten en door docenten tijdens colleges. Iemand die onderwijs geeft, moet zich bewust zijn van het publiek waaraan hij/zij onderwijs geeft en moet zich ervan bewust zijn dat vloeken en het openlijk belachelijk maken van religie niet wenselijk en niet professioneel is. Religieus: moslims Uit gesprekken met de Moslim Studentenvereniging Nijmegen (MSVN) en enkele individuele moslims, bleek dat zij over het algemeen erg tevreden zijn over de manier waarop de Radboud Universiteit omgaat met moslimstudenten. Ondanks dat studenten in eerste instantie aangeven dat bespreekbaarheid en zichtbaarheid geen enkel probleem vormen, werden daar in de loop van het gesprek toch wat nuances in aangebracht. Ook op het gebied van faciliteiten en voorzieningen, blijkt er ruimte voor verbetering te zijn. Verenigingsleven De Islamitische studenten gaven aan dat zij zich thuisvoelen vanwege de MSVN. De vereniging brengt gelijkgestemden in contact en biedt activiteiten die erop gericht zijn om studenten na te laten denken over hun eigen geloof. Aansluiting bij andere verenigingen, zoals de eigen studievereniging, blijkt voor sommigen moeilijker. Alcohol speelt doorgaans een grote rol bij de georganiseerde activiteiten van deze verenigingen, wat het voor deze moslims lastig maakt om hierin te participeren. Uit de gesprekken kwam naar voren, dat de aanwezigheid van de Studentenkerk op de campus als zeer positief wordt ervaren. Het inititatief van de universiteit, om levensbeschouwing op deze manier te ondersteunen, wordt zeer gewaardeerd. Een van de studenten studeert aan de Medische faculteit. Na een aantal zaken te hebben vergeleken met de twee andere aanwezige studenten, die op andere faculteiten studeren, blijkt dat er daar eigenlijk weinig soepel wordt omgegaan met de religieuze behoeften van de student. Zo is er bijvoorbeeld op de bètafaculteit een kolfkamer, die door zowel studenten als promovendi gebruikt wordt om vijf maal per dag te bidden. Op de Medische faculteit verandert een student zeer regelmatig van omgeving, waardoor deze zich niet genoeg op zijn gemak voelt om de ruimte en tijd te nemen om te bidden. Bovendien krijgen studenten die coschappen lopen vaak geen kleine pauze om dit ritueel uit te voeren. 3

4 Een ander punt is de mate waarin moslims het aangeboden voedsel kunnen eten. Maaltijden in de Refter zijn bijvoorbeeld niet halal. Nu kunnen deze studenten gemakkelijk een vegetarische maaltijd nemen, maar de universiteit zou een mooi signaal afgeven, wanneer er eens per week een maaltijd werd bereid op basis van halal vlees. In het verleden heeft de Refter deze maaltijden wel gefaciliteerd. Door gebrek aan informatie over de bereiding werden deze maaltijden, uit onzekerheid dat ze toch niet helemaal halal waren, niet door moslims geconsumeerd. Introductieperiode Een volgend probleem voor de mate van thuisvoelen op de campus wordt gevormd bij de introductieperiode. De consumptie van alcohol maakt hier een wezenlijk deel uit van de activiteiten. Nu is het voor moslimstudenten niet alleen verboden om te drinken, ook het aanwezig zijn bij activiteiten, waarbij alcohol wordt geschonken, wordt als zondig beschouwd. Studenten die niet drinken worden voortdurend gevraagd zich te verantwoorden. Veel mentorouders zijn echter niet op de hoogte van de problemen die dit voor moslimstudenten met zich meebrengt. Dit zou gemakkelijk ondervangen kunnen worden door dit onderwerp op te nemen in de voorlichtingen tijdens mentorvoorbereiding. Homoseksualiteit Naar aanleiding van het gesprek met Dito! en informele gesprekken met voorlichters bij het COC kan geconcludeerd worden dat homoseksualiteit nog altijd een moeilijk aspect is op de universiteit. Dit is natuurlijk een maatschappelijk probleem dat de grenzen van de universiteit overstijgt. Echter, ook op de campus valt er nog winst te behalen. Uit gesprekken over en met LHBT ers (Lesbisch, Homo-, Bi-, en Transseksuelen) kwam naar voren dat homoseksuele studenten nog regelmatig te maken hebben met negatieve reacties, wanneer zij bijvoorbeeld hand-in-hand lopen. Iedereen zou zich idealiter thuis moeten voelen op de campus en er zou hier dan ook een veilig en tolerant klimaat moeten heersen. Studenten geven aan dat ze niet weten waar ze terecht kunnen wanneer zij worstelen met (het uiten van) hun homoseksualiteit. Daarnaast betwijfelen zij sterk of studieadviseurs wel weten hoe ze om dienen te gaan met studenten die tegenvallende studieresultaten hebben door dergelijke problemen. Het moet duidelijk zijn dat studenten ook terecht kunnen met problemen bij hun studieadviseur of hun studentdecaan. Daarnaast zijn er studentpsychologen die de uitgelezen personen zijn om deze studenten te ondersteunen. Introductieperiode Vanaf de introductie waarbij iemand zich vestigt in de stad is het lastig om er gelijk voor uit te komen dat je homoseksueel bent. Aan de HAN wordt er door verschillende studies een bezoek gebracht aan het Roze Huis (een pand in het stadscentrum waar het COC en Dito! gevestigd zijn). Hier wordt aandacht besteed aan seksuele geaardheid. Ook de Radboud Universiteit zou introductiegroepjes kunnen stimuleren hier aandacht aan te besteden. Daarnaast zouden de mentorvoorbereiders en ouders zich bewust moeten zijn, van hun verantwoordelijkheid in het bespreekbaar maken van dit soort onderwerpen. Zij zijn ervoor verantwoordelijk dat de nieuwe studenten zich op hun plaats kunnen voelen in Nijmegen en aan de Radboud Universiteit. Bij de mentorvoorbereidingsdagen zou hier dus op ingespeeld moeten worden. Studenten aan de Radboud Docenten Academie zullen later het onderwijs ingaan waar zij uiteraard te maken krijgen met allerlei jongeren. Er wordt nu nog geen aandacht besteed aan problemen die jongeren kunnen tegenkomen zoals het worstelen met de seksuele geaardheid. Studenten die een 4

5 lerarenopleidingen aan de HAN volgen, krijgen voorlichtingen over hoe zij om kunnen gaan met leerlingen die dergelijke problemen ervaren. Een aantal studenten aan de Radboud Docenten Academie geven aan dat ze graag voorlichting zouden willen hebben die meer gaat over de begeleiding van deze jongeren. Het COC zou hier goed op in kunnen spelen. Studerende ouders Studeren naast het ouderschap is niet gemakkelijk, zo blijkt uit gesprekken die wij voerden met studerende ouders. In de bespreekbaarheid rondom dit thema zou nog het een en ander verbeterd kunnen worden. Vooral in het faciliteren van voorzieningen zijn, voor zowel studenten als medewerkers met kinderen, nog een aantal quick wins te behalen. Bij alle ouders die we spraken, resulteerde het krijgen van kinderen erin dat ouders minder tijd gingen doorbrengen op de campus. Dit had verschillende redenen. Ten eerste betekent het krijgen van een kind een verveelvoudiging van het aantal huishoudelijke taken. De betreffende ouders worden daardoor onvermijdelijk gedwongen meer tijd thuis te investeren. Daarnaast vormen de beperkte voorzieningen voor studerende ouders op de campus een groot probleem. Er schijnen kolfruimtes in verschillende gebouwen op de universiteit aanwezig te zijn waar de baby verzorgd kan worden, maar geen van de ouders weet deze te vinden. Ook portiers zijn hier niet altijd van op de hoogte. Een ervaring van één van de ouders: er worden wel ruimtes vrijgemaakt waar dit kan, maar tussen de dossiers, zittend op de grond met je rug tegen de deur van een kamer waarvan de deur niet op slot kan is toch wat minder prettig dan in een daarvoor gereserveerde kolf/verzorgingsruimte. Hierin zouden vrij gemakkelijk stappen kunnen worden ondernomen waarvan niet alleen studerende ouders, maar ook medewerkers met kleine kinderen veel profijt hebben. Daarnaast werd aangegeven dat er behoefte was aan een pagina op de RU-website, waar voor zowel studenten als medewerkers informatie beschikbaar is over de verschillende faciliteiten op de campus die voor hen beschikbaar zijn en de flexibiliteit die hen wordt aangeboden. Waar de ene ouder aangaf, dat het geen enkel probleem was om over het ouderschap te praten, noemt de andere ouder het hebben van kinderen een taboe, dat nog lang niet bespreekbaar is. Het feit dat de levens van een student en een ouder enorm verschillen, maakt het er niet gemakkelijker op om begrip te krijgen voor de eigen situatie, maar het levert vaak wel leuke gesprekken op met geïnteresseerde studenten. Één van de ouders geeft aan, dat er aandacht zou moeten worden besteed aan het bespreekbaar maken van dit onderwerp op de universiteit denk aan voorlichting tijdens het mentoraat of de introductieperiode. Ook in het onderwijs zijn er een aantal zaken die het leven van een studerende ouder veel gemakkelijker kunnen maken. Een sleutelwoord daarbij is flexibiliteit. Biedt deze studenten de kans om het rooster vrijer in te plannen, waarbij ze werkgroepen kunnen inplannen onder crèchetijden. Geef studenten met zeer jonge kinderen de mogelijkheid om thuis te studeren en zorg dat zij daar zorgvuldig en vakkundig in begeleid worden. 5

6 Aanbevelingen Introductie Informeer mentorouders over de verantwoordelijkheid die zij hebben in het laten thuisvoelen van eerstejaars. Besteed bij de mentorvoorbereiding en tijdens de introductieperiode op het niveau van het introductiegroepje aandacht aan thema's als religie en seksuele geaardheid zodat de student het vertrouwen krijgt dat je hier open over kunt zijn aan de Radboud Universiteit. Neem maaltijden op binnen de restauratieve voorzieningen die halal bereid zijn en bied deze bijvoorbeeld eens per week aan. Zorg er daarnaast voor dat de studenten inzicht kunnen krijgen in de productiewijze, via de website en door middel van het informatiebordje bij het eten. Faciliteer op iedere faculteit een bereikbare ruimte, waar moslimstudenten zich overdag kunnen terugtrekken voor het gebed. Faciliteer op iedere faculteit een gemakkelijk bereikbare kolfruimte. Zorg ervoor dat portiers op de hoogte zijn van het bestaan van de kolf- en gebedsruimtes en maak deze gemakkelijk vindbaar door middel van bewegwijzering. Maak een pagina op de RU-website, waarop alle informatie met betrekking tot faciliteiten voor zowel studenten als medewerkers met kleine kinderen te vinden is. Geef mentoren en studieadviseurs voorlichting over hoe zij met vragen en problemen van studerende ouders en LHBT ers om kunnen gaan en waar zij hen eventueel naar kunnen doorverwijzen. Breng religieuze bijzonderheden (zoals het niet mogen consumeren van alcohol door moslims) onder de aandacht van verenigingen; bijvoorbeeld tijdens cursussen van de SNUF. Organiseer in de eerste collegeweek bij alle opleidingen voor alle eerstejaars een verplicht college dat is toegespitst op voorlichting over persoonlijke begeleiding vanuit de universiteit op psychisch vlak. Laat hierbij ten minste naar voren komen met welke vragen zij op hun faculteit bij studieadviseurs, studentdecanen en studentpsychologen terecht kunnen. Creëer onder studenten en docenten het bewustzijn dat vloeken en het openlijk belachelijk maken van religie en seksuele geaardheid niet wenselijk en niet professioneel is; bijvoorbeeld door hier jaarlijks aandacht aan te besteden met diverse acties. Implementeer bij de Radboud Docenten Academie voorlichting over onderwerpen als homoseksualiteit als een integraal onderdeel van de opleiding. Geef moslimstudenten de mogelijkheid om zich kort terug te trekken voor gebed tijdens colleges, practica en coschappen; dit kan bijvoorbeeld in dialoog met een studentdecaan of studieadviseur. Geef studerende ouders de ruimte hun rooster vrij in te plannen, waarbij ze gedeeltelijk thuis kunnen studeren; dit kan bijvoorbeeld in dialoog met een studentdecaan of studieadviseur. Nader onderzoek Het verdient aanbeveling om in vervolgonderzoek dieper in te gaan op de deze onderwerpen. Veel van de studenten, die wij spraken, waren aangesloten bij verenigingen of andere clubs. Dit vormt voor hen een grote factor in het thuisvoelen op de campus. Er zijn echter ook veel studenten, die zich niet aansluiten bij een vereniging of club. Nader onderzoek zou inzicht kunnen geven in hun beweegredenen om zich niet aan te sluiten en wat dat betekent voor hun thuisgevoel op de campus. Daarnaast zouden in nader onderzoek ook groepen als vrouwelijke studenten en studenten van andere nationaliteiten betrokken kunnen worden. 6